Tăng cường quản lý tài chính tại trường cao đẳng nghề kỹ thuật công nghiệp việt hàn

0

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN CẢNH DƯƠNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT
CÔNG NGHIỆP VIỆT - HÀN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGHỆ AN - 2018


0

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN CẢNH DƯƠNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT
CƠNG NGHIỆP VIỆT - HÀN
Chun ngành: Kinh tế chính trị
Mã số: 8.31.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS NGUYỄN HỮU ĐẠT

NGHỆ AN - 2018


i

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các số
liệu trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung
thực và chưa được công bố trong bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả

Nguyễn Cảnh Dương


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt q trình học tập và hồn thành luận văn này, tôi đã nhận
được sự hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy, cơ giáo, gia đình, bạn bè,
đồng nghiệp. Với tấm lịng trân trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin bày tỏ sự cảm
ơn chân thành đến Khoa Kinh tế và quý thầy cô Khoa Sau Đại học - Trường
Đại học Vinh đã truyền đạt cho tơi những kiến thức bổ ích trong suốt hai năm
học vừa qua. Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Nguyễn Hữu Đạt
đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu và hồn thành
luận văn này.
Xin bày tỏ lòng biết ơn đối với lãnh đạo và các cán bộ phòng Tài vụ,
phòng Hành chính - Tổ chức Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp

Việt - Hàn đã tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận văn này.
Cuối cùng, xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã quan tâm, chia sẻ và động
viên tơi hồn thành bản luận văn này.
Tác giả

Nguyễn Cảnh Dương


iii

MỤC LỤC
Trang
TRANG BÌA PHỤ
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ...................................................... vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG ......................................................................... vii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM VỀ QUẢN LÝ TÀI
CHÍNH CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠNG LẬP ........................................ 7
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính của trường cao đẳng công lập ............. 7
1.1.1. Khái niệm và vai trị của trường cao đẳng cơng lập ............................... 7
1.1.2. Quản lý tài chính trong trường cao đẳng cơng lập................................ 10
1.1.3 Tổ chức bộ máy quản lý tài chính trong trường cao đẳng cơng lập ...... 13
1.1.4. Tài chính tại trường cao đẳng công lập................................................. 14
1.1.5. Nội dung quản lý tài chính tại trường cao đẳng cơng lập ..................... 15
1.1.6 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính trong các trường cao đẳng
cơng lập ........................................................................................................... 23
1.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính của một số đơn vị sự nghiệp công lập và

bài học rút ra cho Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn23
1.2.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính của một số đơn vị sự nghiệp công....... 27
1.2.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công
nghiệp Việt - Hàn ............................................................................................ 28
Kết luận chương 1 ........................................................................................... 28
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG CAO
ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP VIỆT - HÀN ......................... 29


iv

2.1. Tổng quan quá trình hình thành và phát triển, cơ cấu tổ chức, ngành nghề
đào tạo của trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn .......... 30
2.1.1. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của trường ...................... 30
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của trường .................................................................... 31
2.1.3. Các ngành nghề đào tạo và quy mô tuyển sinh của trường .................. 36
2.2. Thực trạng quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Cơng
nghiệp Việt - Hàn ............................................................................................ 38
2.2.1 Tổ chức bộ máy quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật
Cơng nghiệp Việt - Hàn .................................................................................. 38
2.2.2 Thực trạng tài chính tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp
Việt - Hàn ........................................................................................................ 39
2.2.3 Thực trạng quản lý tài chính tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công
nghiệp Việt - Hàn ............................................................................................ 49
2.3. Đánh giá chung công tác quản lý tài chính của Trường Cao đẳng Nghề
Kỹ thuật Cơng nghiệp Việt - Hàn ................................................................... 57
2.3.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 57
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế ............................. 58
Kết luận chương 2 ........................................................................................... 62
Chương 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ

TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT CÔNG
NGHIỆP VIỆT - HÀN .................................................................................... 63
3.1. Những căn cứ đề xuất phương hướng và giải pháp tăng cường quản lý tài
chính tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn............... 63
3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Nghệ An .................... 63
3.1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ của Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công
nghiệp Việt - Hàn đến năm 2023 và định hướng phát triển đến năm 2030 .... 64


v

3.2. Phương hướng tăng cường quản lý tài chính tại trường Cao đẳng Nghề
Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn ................................................................... 66
3.3. Giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ
thuật Công nghiệp Việt - Hàn ......................................................................... 68
3.3.1 Hồn thiện mơi trường pháp lý về quản lý tài chính của trường cao đẳng
cơng lập ........................................................................................................... 68
3.3.2. Hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ ....................................................... 69
3.3.3. Nâng cao hiệu quả hoạt động, công tác tổ chức bộ máy và trình độ đội
ngũ quản lý tài chính ....................................................................................... 70
3.3.4. Tăng cường kiểm tra, giám sát quản lý tài chính .................................. 71
3.3.5. Tăng cường trang thiết bị và ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý
tài chính ........................................................................................................... 74
3.4. Một số kiến nghị....................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Đối với Nhà nước .................................. Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Với Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An...... Error! Bookmark not defined.
Kết luận chương 3 ........................................................................................... 79
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 82

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT

TT

Từ viết đầy đủ

Từ viết tắt

1.

BTC

Bộ Tài chính

2.

CBCNV

Cán bộ cơng nhân viên

3.

CBVC

Cán bộ viên chức

4.

CĐ

Cao đẳng

5.

CNH

Cơng nghiệp hóa

6.

CSVC

Cơ sở vật chất

7.

ĐH

Đại học

8.

ĐHCL

Đại học cơng lập

9.

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

10.

GDĐH

Giáo dục Đại học

11.

HĐH

Hiện đại hóa

12.

HSSV

Học sinh, sinh viên

13.

KHCN

Khoa học công nghệ

14.

KT-XH

Kinh tế xã hội

15.

NS

Ngân sách

16.

NSNN

Ngân sách nhà nước

17.

QĐ

Quyết định

18.

SXKD

Sản xuất kinh doanh

19.

TCTC

Tự chủ tài chính

20.

TSCĐ

Tài sản cố định

21.

XDCB

Xây dựng cơ bản

22.

XH

Xã hội

23.

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

24.

XHH

Xã hội hóa


vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG
Trang
Sơ đồ
Sơ đờ 1.1. Quy trình quản lý tài chính của trường cao đẳng cơng lập............ 15
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức trường Cao đẳng nghề KTCN Việt Nam - Hàn
Quốc ................................................................................................. 31

Bảng
Bảng 2.1. Ngành nghề đào tạo và quy mô tuyển sinh của Trường CĐ nghề
KTCN Việt Nam - Hàn Quốc năm học 2016 - 2017 ....................... 37
Bảng 2.2. Tổng hợp số lượng học sinh - sinh viên Trường CĐ nghề KTCN
Việt Nam - Hàn Quốc giai đoạn 2014 - 2017 .................................. 37
Bảng 2.3. Số lượng và trình độ nhân lực tham gia quản lý tài chính ............. 39
Bảng 2.4. Cơ cấu và tổng nguồn kinh phí của trường .................................... 39
Bảng 2.5. Thu từ nguồn kinh phí ngân sách nhà nước cấp cho trường .......... 41
Bảng 2.6. Cơ cấu các nguồn thu sự nghiệp của trường .................................. 43
Bảng 2.7. Tình hình sử dụng kinh phí của trường Cao đẳng nghề KTCN Việt Hàn ................................................................................................... 45
Bảng 2.8. Cơ cấu chi thường xuyên của trường Cao đẳng KTCN Việt - Hàn 46
Bảng 2.9. Tình hình trích lập các quỹ của trường........................................... 47
Bảng 2.10. Tin
̀ h hình chi các quỹ tài chính của trường .................................. 49
Bảng 2.11. Dự tốn ng̀ n thu của Trường cao đẳng nghề kỹ thuật công

nghiệp Việt - Hàn ............................................................................. 50
Bảng 2.12. Dự tốn sử dụng kinh phí cho hoạt động của trường Cao đẳng
Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn........................................... 51
Bảng 2.13. Tình hình thực hiện các khoản kinh phí năm 2017 ...................... 55


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Là một tỉnh có ngân sách hàng năm dành cho lĩnh vực đào tạo chiếm tỷ
trọng khá cao, Nghệ An đã có sự đầu tư thích đáng từ các nguồn kinh phí cho
sự nghiệp giáo dục - đào tạo, góp phần tạo ra những thành tựu quan trọng về
quy mô, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo và cơ sở vật chất cho nhà
trường....Tuy nhiên việc quản lý, sử dụng các nguồn kinh phí cho sự nghiệp
giáo dục - đào tạo như thế nào để đạt hiệu quả cũng đang là vấn đề khá nan
giải, là bài tốn khó hiện đang đặt ra đối với các cấp quản lý. Vì thế việc
nghiên cứu tìm ra những ưu, nhược điểm, từ đó đề ra các giải pháp khắc phục
những điểm yếu, phát huy các điểm mạnh trong công tác quản lý tài chính đối
với sự nghiệp giáo dục - đào tạo có ý nghĩa rất quan trọng hiện nay. Vì vậy,
yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải tiếp tục tăng cường cơng tác quản lý tài chính
đối với sự nghiệp giáo dục - đào tạo trên địa bàn tỉnh Nghệ An đặc biệt là ở các
trường trọng điểm nhằm sử dụng tối ưu nguồn lực được phân bổ phục vụ cho
sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, phát triển giáo dục bậc đại học
là một nội dung quan trọng mà các quốc gia trên thế giới đều chú trọng thực
hiện nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ có đủ trình độ, năng lực phục vụ cho quá
trình phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia, vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, trước
những đòi hỏi ngày càng tăng của sự phát triển kinh tế - xã hội trên toàn cầu,
các trường đại học, cao đẳng hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Để

hoàn thành mục tiêu đã đặt ra và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, các đơn vị
đào tạo phải khắc phục được những hạn chế, bất câp của mình. Chính vì vậy,
việc tìm ra những giải pháp quản lý tài chính phù hợp là thực sự cần thiết để
giải quyết mâu thuẫn giữa nguồn thu hạn chế và nhiệm vụ chi thường xuyên
của các cơ sở đào tạo hiện nay.


2

Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn là một đơn vị
sự nghiệp, với nhiệm vụ đào tạo đội ngũ lao động kỹ thuật có tay nghề cao cho
tỉnh Nghệ An và một số tỉnh lân cận. Trong những năm vừa qua, cơng tác quản
lý tài chính của trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn đã
được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định và đạt được một số kết quả nhất
định. Tuy nhiên, trên thực tế, trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp
Việt - Hàn vẫn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong cơng tác quản lý tài
chính, tiết kiệm kinh phí, nâng cao hiệu suất, hiệu quả cơng việc quản lý tài
chính để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Do đó, việc tìm ra những giải pháp
quản lý tài chính phù hợp là thực sự cần thiết để khai thác nguồn thu, quản lý
chi tiêu hiệu quả, nâng cao khả năng tự chủ của trường, từ đó thực hiện tốt mục
tiêu, nhiệm vụ được giao. Với những ý nghĩa trên, tôi quyết định chọn đề tài
“Tăng cường quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Cơng
nghiệp Việt - Hàn” làm đề tài luận văn thạc sỹ, nhằm góp phần hồn thiện
quản lý tài chính của nhà trường đáp ứng yêu cầu phát triển.
Đề tài được thực hiện nhằm hệ thống và làm sáng tỏ những vấn đề lý
luận chung về quản lý tài chính tại các trường đại học, cao đẳng; phân tích thực
trạng quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Cơng nghiệp Việt Hàn, từ đó rút ra nhận xét chung về những thành tựu đạt được, những hạn chế
cần khắc phục trong q trình quản lý tài chính tại trường. Trên cơ sở phân tích
nguyên nhân dẫn đến các hạn chế đó để đưa ra một số giải pháp nhằm tăng
cường quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Cơng nghiệp Việt

- Hàn.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong thời gian vừa qua, nhiều đề tài luận văn thạc sỹ, luận án tiến sỹ đã
tiến hành nghiên cứu về quản lý tài chính tại các đơn vị hành chính sự nghiệp
chung và đơn vị sự nghiệp đào tạo bồi dưỡng nói riêng như sau:


3

- Luận án tiến sỹ kinh tế của Phạm Chí Thanh (2011): “Đổi mới chính
sách tài chính đối với khu vực sự nghiệp công ở Việt Nam”. Tác giả đã khái
quát hóa một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính tại các đơn vị
cơng lập, đánh giá thực trạng việc sử dụng tài chính hiện nay tại các đơn vị
công lập ở Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp (7 nhóm) nhằm nâng cao hiệu
quả công tác quản lý và sử dụng tài chính tại đơn vị cơng lập giai đoạn 20122020 phù hợp với xu thế phát triển của xã hội.
- Luận án tiến sỹ kinh tế của Phạm Thị Thanh Vân (2017): “Quản lý tài
chính nội bộ các trường đại học công lập ở Việt Nam”. Đề tài đã phân tích mơ ̣t
sớ nội dung quản lý tài chính nội bộ đối với các trường đại học công lập ở Việt
Nam thông qua các công cụ pháp luật, cơ chế chính sách, quy hoạch tổ chức
thực hiện và kiểm tra giám sát việc thực hiện của các trường nhằm xây dựng
quy chế quản lý tài chính hiệu quả nhất, có thể áp dụng rộng rãi cho các đơn vị
sự nghiệp công.
- Luận án tiến sĩ kinh tế của Đào Ngọc Nam (2017): “Phân tích tình
hình huy động và sử dụng nguồn lực tài chính trong các cơ sở giáo dục đại học
công lập ở Việt Nam hiện nay”. Luận án đã nghiên cứu, làm rõ những vấn đề
lý luận và thực tiễn về việc huy động và sử dụng nguồn lực tài chính tại các
đơn vị sự nghiệp cơng, cụ thể là các cở sở giáo dục đại học công lập; đồng thời
làm rõ và nhấn mạnh sự cần thiết cùng với việc kiến nghị những giải pháp đổi
mới chính sách, quan điểm về cách thức huy động cũng như việc sử dụng tài
chính đối với các trường đại học công lập trong xu thế tất yếu là tự chủ về tài

chính ở Việt Nam hiện nay.
Nhìn chung, các nghiên cứu nêu trên đã nêu được một số vấn đề lý
luận, thực tiễn về quản lý tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, cũng như
những đổi mới, thành công, hạn chế và vấn đề đặt ra trong quản lý tài chính


4

các đơn vị sự nghiệp công hiện nay; tuy nhiên, cho đến nay chưa có cơng
trình nào nghiên cứu về quản lý tài chính của trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật
Công nghiệp Việt - Hàn - đây là “khoảng trống” cần nghiên cứu. Vì vậy, đề
tài mà tác giả lựa chọn làm luận văn “Tăng cường quản lý tài chính tại trường
Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn” có ý nghĩa lý luận, thực
tiễn thiết thực và khơng trùng lặp với các cơng trình nghiên cứu đã được cơng
bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận văn là thơng qua phân tích thực trạng
quản lý tài chính của trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn
làm cơ sở xác định những vấn đề còn tồn đọng và đề xuất một số giải pháp phù
hợp nhằm tăng cường quản lý tài chính của trường trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích một số vấn đề về lý thuyết và thực tế trong công tác quản lý
tài chính tại đơn vị sự nghiệp đào tạo bồi dưỡng.
- Phân tích, đánh giá thực trạng, chỉ ra những thành công, hạn chế và
nguyên nhân của hạn chế trong quản lý tài chính tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ
thuật Công nghiệp Việt - Hàn thời gian qua.
- Đề xuất phương hướng và giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại
Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Cơng nghiệp Việt - Hàn giai đoạn 2018-2023,
định hướng phát triển tới năm 2030.

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là cơng tác quản lý tài chính tại
trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn.
4.2. Phạm vi nghiên cứu


5

- Phạm vi nội dung: nghiên cứu quản lý tài chính với các nội dung: lập
dự tốn thu chi, thực hiện dự toán, quyết toán, thanh tra, kiểm tra và đánh
giá cơng tác tài chính của trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt
- Hàn.
- Phạm vi không gian: nghiên cứu tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật
Công nghiệp Việt - Hàn.
- Phạm vi thời gian: nghiên cứu thực trạng trong giai đoạn 2014 - 2017;
đề xuất phương hướng và giải pháp tới năm 2023 và định hướng phát triển tới
năm 2030.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, đề tài sử dụng các
phương pháp nghiên cứu cụ thể gồm: thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh,
khái qt hóa... để làm sáng tỏ các vấn đề theo mục tiêu nghiên cứu đặt ra.
5.2. Phương pháp thu thập tài liệu, xử lý số liệu
Số liệu thu thập chủ yếu là số liệu thứ cấp, bao gồm: tài liệu, số liệu của
các cơng trình nghiên cứu có liên quan đã được công bố; từ các báo cáo về kết
quả quản lý tài chính tại trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Cơng nghiệp Việt Hàn; từ các tài liệu thống kê có liên quan đến kết luận thanh tra, kiểm tra liên
quan tới hoạt động quản lý tài chính của nhà trường.
Sau khi thu thập tài liệu, tác giả tiến hành thống kê, tổng hợp, phân loại
ài liệu, số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu luận văn.

5.3. Các phương pháp nghiên cứu sử dụng
Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, đề tài sử dụng các
phương pháp nghiên cứu cụ thể gồm: thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh,
khái quát hóa...để làm sáng tỏ các vấn đề theo mục tiêu nghiên cứu đặt ra.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài


6

6.1. Ý nghĩa lý luận
- Đề tài nghiên cứu góp phần làm rõ hơn một số vấn đề về quản lý tài
chính tại đơn vị sự nghiệp đào tạo bồi dưỡng.
- Đề tài nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác
quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp đào tạo bồi dưỡng mà cụ thể là Trường
Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn đánh giá được được thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại
Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn, chỉ ra những thành
công, hạn chế và nguyên nhân hạn chế, qua đó cung cấp cơ sở cho việc đề xuất
phương hướng và giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại trường Cao đẳng
Nghề Kỹ thuật Cơng nghiệp Việt - Hàn giai đoạn 2018 - 2023 và định hướng
phát triển tới năm 2030.
Luận văn còn là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc nghiên cứu, quản lý
tài chính tại các trường cao đẳng công lập.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo thì luận
văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm về quản lý tài chính của trường
cao đẳng cơng lập
Chương 2: Thực trạng quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ

thuật Công nghiệp Việt - Hàn
Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại
Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghiệp Việt - Hàn


7

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠNG LẬP
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính của trường cao đẳng cơng lập
1.1.1. Khái niệm và vai trị của trường cao đẳng công lập
1.1.1.1. Trường cao đẳng công lập
Trường cao đẳng công lập là đơn vị đào tạo người học cấp học sau phổ
thông chủ yếu sử dụng nguồn vốn từ ngân sách, đào tạo ra nguồn nhân lực có
trình độ. Đây là bậc học có lịch sử tồn tại lâu đời với mục đích đáp ứng nhu
cầu về nguồn lao động của xã hội.
Các hoạt động dạy và học, đầu tư cơ sở vật chất, chương trình đào tạo,
bố trí đội ngũ cán bộ giảng dạy và quản lý...của trường cao đẳng công lập đều
tuân theo sự hướng dẫn, chỉ đạo của cơ quan quản lý cấp Nhà nước.
Về cơ bản, các trường cao đẳng công lập vừa mang đặc điểm của một
đơn vị sự nghiệp có thu, vừa mang đặc trưng của lĩnh vực giáo dục và đào tạo;
các trường hoạt động khơng vì mục tiêu lợi nhuận, mà chủ yếu hướng tới phục
vụ lợi ích học tập của cộng đồng, xã hội; các trường có trách nhiệm đào tạo
nguồn nhân lực có chất lượng đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển kinh tế
của đất nước.
Trong Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020, mục tiêu
tổng quát đã được đề ra là đến năm 2020, nền giáo dục nước ta được đổi mới
căn bản và tồn diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ
hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn

diện, đáp ứng nhu cầu nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao phục vụ sự
nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng nền kinh tế tri
thức… Chính vì vậy có thể thấy quy mơ đào tạo nói chung, đào tạo cao đẳng


8

cơng lập nói riêng của nước ta ngày càng được mở rộng. Để đảm bảo cho các
hoạt động đào tạo đạt kết quả, chế độ tài chính của các trường cần được quan
tâm.
Các hoạt động về tài chính trong trường cao đẳng công lập gồm các
bước trong một chuỗi quy trình gồm nhiều bước và phải đảm bảo tuân thủ theo
các quy định, yêu cầu mà cơ quản quản lý tài chính Nhà nước đưa ra. Nguồn
vốn hoạt động của trường cao đẳng công lập chủ yếu đến từ nguồn ngân sách
Nhà nước cấp, một phần khác là từ thu học phí, lệ phí và các khoản thu khác để
có thể đáp ứng nhu cầu chi tiêu của đơn vị. Hiện nay có 2 xu hướng về tài
chính tại các đơn vị đào tạo sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước. Hoặc các
trường tự chủ toàn bộ, bao gồm trong đó cả tự chủ về tài chính như trường Đại
học Kinh tế Quốc dân, Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh...hiện nay, mặt khác
có thể trường tự chủ một phần, vẫn sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước cấp để
hoạt động, phần còn lại trường tự huy động từ các nguồn hợp pháp và tuân theo
quy định của các cơ quan quản lý tài chính các cấp.
1.1.1.2. Nhiệm vụ, vai trị của trường cao đẳng cơng lập
Theo Điều 28, luật Giáo dục Đại học quy định nhiệm vụ, vai trị của các
trường cao đẳng như sau:
• Nhiệm vụ của trường cao đẳng:
- Xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển cơ sở giáo dục đại học.
- Thực hiện các công tác về dạy, học và nghiên cứu. Đầu tư phát triển cơ
sở vật chất đồng thời đầu tư phát triển con người.
- Nghiên cứu và ứng dụng các hình thức dạy học cho các hệ, các chương

trình đào tạo có sự liên kết logic, phù hợp với nhau.
- Xây dựng được bộ máy quản lý hợp lý, quy trình quản lý đáp ứng được
việc vận hành các công việc của nhà trường một cách ổn thỏa.
- Có khả năng tự kiểm định chất lượng dạy và học, chất lượng về cơ sở


9

vật chất và đáp ứng được các yêu cầu của bên khách quan đưa ra khi thực hiện
kiểm định ngoài.
- Sử dụng quỹ đất của Nhà nước để xây dựng cơ sở vật chất và được
hưởng các ưu đãi theo chính sách của Nhà nước.
- Trong trường hợp nếu cơ sở vật chất đáp ứng không đủ nhu cầu đào
tạo, trường có thể huy động, sử dụng thêm các nguồn lực từ phía bên ngồi,
miễn là khơng vi phạm pháp luật.
- Có quyền trao đổi, phối hợp cơng việc về giảng dạy, trao đổi học thuật
lành mạnh với các đơn vị khác trong hoặc ngoài nước (được sự cho phép của
Nhà nước), thúc đẩy hoạt động hợp tác quốc tế phát triển về giáo dục, đào tạo.
- Có chế độ cung cấp thông tin và cập nhật định kỳ, cung cấp các nội
dung cho các đơn vị quản lý và chịu sự giám sát, kiểm soát của các cơ quan
quản lý cấp trên hoặc tại địa phương nơi trường đặt trụ sở công tác, các phân
hiệu và cơ quan đại diện của trường....
• Vai trị của trường cao đẳng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội
được thể hiện rõ ở những nội dung sau:
- Các cơ sở giáo dục được lập ra nhằm trở thành địa điểm uy tín, đáng tin
cậy cho xã hội về việc đào tạo con người, đào tạo nguồn nhân lực có chất
lượng, đáp ứng được nhu cầu công việc trong thời kỳ hiện đại. Trong đó có
khơng thể khơng đề cập tới vai trị quan trọng của các trường cao đẳng cơng
lập. Góp phần nâng cao trình độ của con người nói riêng và cả xã hội nói
chung, tạo ra một xã hội phát triển, có văn hóa và trình độ song hành, thực hiện

tốt các công việc được xã hội phân cơng.
- Nguồn nhân lực có trình độ và phẩm chất, tinh thần tốt được đào tạo từ
các trường cao đẳng cịn góp phần trong việc duy trì sự ổn định chính trị của
các vùng lãnh thổ, gia tăng sản phẩm thặng dư cho xã hội và đồng thời cịn có
thể giảm thiểu được sự ảnh hưởng quá mức, sự lôi kéo của các nền văn hóa


10

khác, các thế lực thù địch.
- Việt Nam hiện nay đang tiến hành phân luồng trình độ đào tạo theo
năng lực của người học cho phù hợp. Phân chia rõ ràng trình độ những người
phù hợp học lên cao hơn bậc phổ thơng, phần cịn lại có thể định hướng lựa
chọn theo đào tạo nghề trở thành "thợ" - lực lượng sản xuất chiếm tỷ trọng lớn
trong xã hội. Sự phân hóa rõ ràng về trình độ và phương thức đào tạo sẽ giúp
xã hội bớt lãng phí nguồn lực đào tạo mà vẫn đảm bảo "Đủ thầy, đủ thợ" đáp
ứng nhu cầu của nền kinh tế trong thời đại công nghệ 4.0.
- Kết quả đào tạo của các trường cao đẳng góp phần rất lớn vào việc bồi
dưỡng nhân tài, xây dựng đội ngũ lao động có trình độ chun mơn, tay nghề
cao; góp phần nâng cao năng suất lao động và lợi ích cá nhân, lợi ích của cả xã
hội. Sứ mệnh của giáo dục trên bậc học phổ thông không chỉ là dạy nghề
nghiệp cho con người mà đặc biệt cịn phải dạy cho chính họ cách tư duy, biết
tự tìm tịi và có thể tạo ra việc làm với mục tiêu là hướng vào phát triển con
người, hình thành những năng lực thiết yếu đáp ứng chuẩn đầu ra của xã hội.
1.1.2. Quản lý tài chính trong trường cao đẳng cơng lập
1.1.2.1. Tài chính và sự cần thiết quản lý tài chính trong các trường cao
đẳng cơng lập
Có thể hiểu đơn giản rằng tài chính trong các trường cao đẳng cơng lập
chính là việc sử dụng vốn bằng tiền để thực hiện các nhiệm vụ của đơn vị.
Tài chính vốn có hai chức năng cơ bản: chức năng phân phối tổng sản

phẩm xã hội dưới hình thái tiền tệ và chức năng giám đốc bằng tiền đối với
tồn bộ hoạt động kinh tế xã hội. Có thể thấy rằng hai chức năng này có mối
quan hệ gần gũi, bổ sung cho nhau, trong đó việc thực hiện chức năng phân
phối là tiền đề để thực hiện chức năng giám đốc và ngược lại việc thực hiện tốt
chức năng giám đốc sẽ tạo điều kiện để thực hiện chức năng phân phối tốt hơn.


11

Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu, cụ thể là trường cao đẳng
công lập là hoạt động của các chủ thể quản lý về tài chính thơng qua việc sử
dụng các phương pháp, hình thức và công cụ trong những điều kiện cụ thể
nhằm đảm bảo các hoạt động tài chính trong cơ quan, được thực hiện tuân thủ
với quy định yêu cầu của cơ quan quản lý cấp trên và đúng mục đích của đơn
vị.
Để quản lý tốt tài chính trong các trường cao đẳng cơng lập nói riêng và
các đơn vị sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước nói chung cần tuân thủ các
nguyên tắc sau:
- Nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả: Hiệu quả trong quản lý tài chính thể
hiện ở sự so sánh giữa kết quả đạt được trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh
tế và xã hội với cùng mức chi phí đã chi trả. Song song với mục tiêu kinh tế thì
mục tiêu hiệu quả về xã hội là một nội dung không thể bỏ qua.
- Nguyên tắc thống nhất: Tuân thủ những văn bản quy định thống nhất
trong cùng một ngành, lĩnh vực hoặc trong cả địa phương, đất nước. Cụ thể là
tuân theo một quy trình chung về việc tạo nguồn, sử dụng, kiểm tra và quyết
toán cũng như giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình vận hành. Tuy
nhiên, với nguyên tắc này nên áp dụng một cách mềm dẻo, đảm bảo sự phù
hợp để phát huy, đảm bảo quyền tự chủ của các đơn vị.
- Nguyên tắc công khai, minh bạch: Yêu cầu chung về cơng tác quản lý
tài chính là phải rõ ràng, minh bạch và công khai trong việc huy động, sử dụng

các nguồn kinh phí. Điều này sẽ giúp tránh được thất thốt, tham nhũng và gia
tăng hiệu quả cơng tác tài chính trong các bộ phận đồng thời giúp tăng hiệu quả
hoạt động của chính các đơn vị đào tạo.
1.1.2.2.Quan niệm về quản lý tài chính trong trường cao đẳng công lập
Quản lý là một trong những loại hoạt động cao cấp nhất trong các hoạt
động của con người. Quản lý đúng tức là con người đã nhận thức được quy


12

luật, vận động theo quy luật và sẽ đạt được những thành cơng to lớn theo mục
đích đưa ra.
Quản lý tài chính là quản lý các hoạt động huy động, phân bổ và sử dụng
các nguồn lực tài chính bằng những phương pháp tổng hợp và các biện pháp
khác nhau trên cơ sở vận dụng quy luật khách quan về kinh tế - tài chính một
cách phù hợp với điều kiện đổi mới, hội nhập quốc tế của đất nước. Hoạt động
quản lý tài chính sử dụng các thơng tin thu thập được để đưa ra kế hoạch quản
lý và sử dụng nguồn lực tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn
vị.
Bản chất quản lý tài chính của các tổ chức tài chính nói chung là giống
nhau. Tuy nhiên, do đặc thù của mỗi ngành nên cũng có những nét riêng. Ngay
trong khối các trường cao đẳng công lập cũng được chia thành nhiều đơn vị sự
nghiệp như: sự nghiệp văn hóa thơng tin, sự nghiệp giáo dục, đào tạo và dạy
nghề; sự nghiệp y tế và đơn vị sự nghiệp khác.
Như vậy, có thể nói, quản lý tài chính trường cao đẳng cơng lập là q
trình tác động của Nhà nước tới hệ thống quản trị cao đẳng công lập thông qua
hệ thống các công cụ của Nhà nước để thực hiện các chức năng cơ bản từ việc
lập kế hoạch tài chính, tổ chức tạo nguồn và sử dụng nguồn tài chính đến kiểm
tra, giám sát nhằm đạt được các mục tiêu đề ra.
Quản lý tài chính có một vị trí đặc biệt quan trọng có tác dụng chi phối

đến hiệu quả của các hoạt động khác của trường. Thơng qua quản lý tài chính
để phát huy các chức năng vốn có của mình: kiểm tra, giám đốc tài chính của
đơn vị nhằm phục vụ cho hoạt động của đơn vị. Quản lý tài chính chặt chẽ tác
động dây chuyền tới tăng nguồn thu và sử dụng hiệu quả các khoản chi, từ đó
tạo điều kiện nâng cao chất lượng đào tạo cao đẳng. Quản lý tài chính các
trường cao đẳng cơng lập theo quy trình khoa học là tác nhân quan trọng đối


13

với sự tăng trưởng kinh tế quốc gia. Mục tiêu của việc quản lý tài chính là tăng
thu, tiết kiệm chi, tăng tích lũy hướng đến bền vững tài chính.
Tài chính bao gồm các quỹ tiền tệ được hình thành bởi Nhà nước nhằm
thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước. Đây là cách hiểu trực
quan lên hiện tượng tài chính. Cần phải phân biệt rõ tài chính khơng phải là
tiền tệ, nhưng các quỹ tiền tệ được hình thành bởi Nhà nước chính là những
biểu hiện bên ngồi của tài chính. Cụ thể hơn, các quỹ tiền tệ chính là biểu hiện
về mặt vật chất của tài chính để qua đó mà tài chính tồn tại trong đời sống kinh
tế - xã hội.
Quản lý tài chính trong trường cao đẳng công lập là quản lý các nguồn
thu và khoản chi cũng như các quỹ tài chính trong đơn vị, quản lý thu-chi các
chương trình, dự án, quản lý thực hiện dự toán ngân sách của trường cao đẳng
cơng lập.
Q trình quản lý tài chính gồm các khâu chủ yếu từ lập, phân tích và
giao dự tốn; tiếp nhận, cấp phát, chi tiêu; thanh toán và quyết tốn; thanh tra,
kiểm tra tài chính, kiểm sốt thu-chi. Trong mỗi khâu có nhiều cơng việc về tổ
chức và nghiệp vụ, có nội dung yêu cầu quản lý cụ thể khác nhau. Chẳng hạn,
yêu cầu của dự toán ngân sách phải lập đầy đủ nội dung các khoản thu - chi,
tính tốn các chỉ tiêu phải sát đúng; u cầu của cấp phát tài chính phải đầy đủ,
đúng chế độ tiêu chuẩn, đúng đối tượng, kịp thời theo dự toán đã được

duyệt...Từ đó xem xét đánh giá chất lượng quản lý của mỗi khâu cũng khác
nhau. Song, tổng hợp chất lượng quản lý của các khâu, các công việc thành
chất lượng quản lý tài chính.
1.1.3 Tổ chức bộ máy quản lý tài chính trong trường cao đẳng cơng lập
Tùy vào đặc điểm chuyên môn của từng trường mà bộ máy quản lý có
thể khác nhau, dẫn đến quy trình quản lý tài chính khác nhau, tuy nhiên về cơ
bản vẫn phải tuân theo các quy định chung của nhà nước.


14

lý Quản lý tài chính bị ảnh hưởng khá lớn từ bộ máy quản lý các trường
cao đẳng công lập. Các chính sách, quy chế tài chính nội bộ trong một trường
cao đẳng công lập liên quan đến tất cả các bộ phận của bộ máy quản lý. Các bộ
phận này hoạt động tương tác với nhau để cùng thực hiện chức năng quản lý
trong đó có quản lý tài chính. Bộ phận tài chính của một cơ sở thường quản lý
hầu hết các hoạt động thu chi. Tuy nhiên, việc quản lý như thế nào nhiều khi
lại do bộ phận khác đảm nhiệm. Ngồi ra, các chính sách về thu chi trong nội
bộ đơn vị không chỉ do bộ phận tài chính quyết định.
Các bộ phận khác trong bộ máy quản lý đóng vai trị quan trọng trong
việc tư vấn cho lãnh đạo đơn vị ra các quyết sách hợp lý. Sự yếu kém của một
bộ phận sẽ ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả thực hiện quản lý tài chính của các
bộ phận khác. Thực trạng cho thấy, trong thời kỳ bao cấp, tổ chức bộ máy quản
lý trường cao đẳng cơng thường cồng kềnh, do đó hiệu quả hoạt động của các
bộ máy chưa cao. Tuy nhiên, cùng với sự đổi mới của cơ chế thị trường, khi
các nước đang phát triển được học tập và tiếp nhận kiến thức từ các nước phát
triển, kéo theo việc sắp xếp, tổ chức bộ máy quản lý tài chính tại các trường
công cũng được cải tiến, sự tinh giảm biên chế, khả năng phối hợp giữa các bộ
phận trong trường cơng cũng được cải thiện đáng kể.
1.1.4. Tài chính tại trường cao đẳng công lập

1.1.4.1. Các khoản thu ngân sách
Các nguồn lực tài chính của các trường cao đẳng cơng lập hay cịn gọi là
các nguồn thu, các nguồn thu thường gồm: thu từ NSNN cấp, thu sự nghiệp
của đơn vị và các nguồn thu khác (Trích dẫn tài liệu số 24 phần phụ lục).
1.1.4.2. Các khoản chi ngân sách
Sử dụng các nguồn lực tài chính hay cịn gọi là các nhiệm vụ chi. Sử
dụng các nguồn chi của trường cao đẳng công lập gồm: chi hoạt động thường


15

xun, chi khơng thường xun và chi khác. (Trích dẫn tài liệu số 24 phần phụ
lục).
1.1.4.3. Trích lập và sử dụng các quỹ
Hàng năm, căn cứ vào kết quả hoạt động tài chính, sau khi trang trải các
khoản chi phí, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với NSNN theo quy định (thuế và các
khoản phải nộp khác), số chênh lệch thu lớn hơn chi (thu, chi hoạt động thường
xuyên và nhiệm vụ nhà nước đặt hàng), hiệu trưởng trường cao đẳng cơng lập
sẽ chủ động quyết định việc trích lập quỹ sau khi thống nhất với tổ chức cơng
đồn của đơn vị. (Trích dẫn theo phụ lục tài liệu tham khảo số 24).
1.1.5. Nội dung quản lý tài chính tại trường cao đẳng cơng lập
Nội dung quản lý tài chính tại trường cao đẳng công lập gồm các bước
sau:
Sơ đồ 1.1. Quy trình quản lý tài chính của trường cao đẳng cơng lập
Lập dự tốn
thu chi

Thực hiện
dự tốn

Quyết tốn

Thanh tra,
kiểm tra,
đánh giá

(Nguồ n: Giáo trình quản lý tài chính trong đơn vi ̣ sự nghiê ̣p)
1.1.5.1. Lập dự toán thu chi ngân sách
Đây là cơng việc khởi đầu có ý nghĩa quyết định đến tồn bộ các khâu
của chu trình quản lý tài chính của các trường cao đẳng cơng lập. Lập dự tốn
thu, chi một cách đúng đắn, có cơ sở khoa học, thực tiễn sẽ có tác dụng quan
trọng đối với kế hoạch hoạt động đào tạo, NCKH của các trường cao đẳng
cơng lập nói chung và việc thực hiện dự tốn nói riêng. Có hai phương pháp
lập dự toán thường được sử dụng là phương pháp lập dự toán trên cơ sở quá
khứ (incremental budgeting method) và phương pháp lập dự tốn cấp khơng
(zero basic budgeting method). Mỗi phương pháp lập dự tốn trên có những
đặc điểm riêng cùng những ưu, nhược điểm và điều kiện vận dung khác nhau.


16

Phương pháp lập dự toán trên cơ sở quá khứ là phương pháp xác định
các chỉ tiêu trong dự toán dựa vào kết quả hoạt động của kỳ liền trước và điều
chỉnh theo tỷ lệ tăng trưởng và tỷ lệ lạm phát dự kiến. Như vậy phương pháp
này rất rõ ràng, dễ hiểu và dễ sử dụng, được xây dựng tương đối ổn định, tạo
điều kiện, cơ sở bền vững cho nhà quản lý trong đơn vị trong việc điều hành
mọi hoạt động.
Phương pháp lập dự tốn cấp khơng là phương pháp xác định các chỉ
tiêu trong dự toán dựa vào nhiệm vụ, mục tiêu hoạt động trong năm kế hoạch,
phù hợp với điều kiện cụ thể hiện có của đơn vị chứ không dựa trên kết quả

hoạt động thực tế năm trước. Đây là phương pháp lập dự toán phức tạp hơn do
không dựa trên số liệu, kinh nghiệm có sẵn, địi hỏi trình độ cao trong đánh giá,
phân tích so sánh giữa nhiệm vụ và điều kiện cụ thể của doanh nghiệp. Phương
pháp này chỉ thích hợp với những đơn vị hoạt động khơng thường xun, hạch
tốn riêng được chi phí và lợi ích. Tuy nhiên, nếu đơn vị sử dụng phương pháp
này sẽ đánh giá được một cách chi tiết hiệu quả chi phí hoạt động của đơn vị,
chấm dứt tình trạng mất cân đối giữa khối lượng cơng việc và chi phí thực
hiện, đồng thời giúp đơn vị lựa chọn được cách thức tối ưu nhất để đạt được
mục tiêu đề ra.
Lập dự toán thu, chi quyết định chất lượng phân bổ và sử dụng nguồn
lực tài chính; nó cũng là căn cứ quan trọng cho việc quản lý và kiểm sốt chi
phí phát sinh hàng năm của NSNN.
Vì vậy, để phát huy vai trị tích cực của cơng tác lập dự tốn thu, chi của
các trường cao đẳng cơng lập, lập dự tốn phải đáp ứng các yêu cầu nhất định
và dựa vào những căn cứ nhất định với những phương pháp và trình tự có tính
khoa học và thực tiễn đáp ứng những u cầu cơ bản sau:
Thứ nhất, đảm bảo việc xây dựng dự tốn thu, chi của các trường cao
đẳng cơng lập dựa trên hệ thống chế độ, chính sách, tiêu chuẩn định mức của