Tài liệu KHUYẾN KHÍCH DOANH NGHIỆP pptx

KHUYẾN KHÍCH DOANH NGHIỆP
KHUYẾN KHÍCH DOANH NGHIỆP

Nuơi dưỡng tinh thần nghiệp chủ - suy ngẫm và khuyến nghị
Ơng Tan Wee Liang
Đại học Quản lý Singapore

Hiện nay, nhiều quốc gia đang rất quan tâm đến việc nuơi dưỡng tinh thần nghiệp chủ. Các tổ
chức cũng thường quan tâm đến vấn đề này nhằm thúc đẩy quá trình đổi mới và tinh thần nghiệp
chủ tại tổ chức. Các doanh nghiệp cĩ hoạt động kinh doanh phát triển cũng mong muốn điều này
đối với tổ chức của chính mình. Chính vì vậy, những nhà quản trị xuất sắc đều muốn những ý
tưởng sáng tạo của mình được tiếp tục phát triển ngay cả khi họ khơng cịn gắn bĩ với tổ chức
nữa. Các nhà điều hành chủ chốt trong những tập đồn và các tổ chức lớn đang say mê với việc
tập trung vào nguồn vốn con người trong tổ chức. Họ bắt đầu để ý đến tiếng gọi của việc thực
hiện cái gọi là tinh thần nghiệp chủ trong nội bộ tổ chức.

Tơi xin tập trung vào 3 đối tượng quan tâm đến vấn đề này hiện nay là: nhà hoạch định chính
sách, các nhà doanh nghiệp và các nhà quản lý hay quản trị tổ chức. Ba nhĩm người này cĩ thể
quan tâm đến việc nuơi dưỡng phát triển tinh thần nghiệp chủ.
Trong phạm vi này, tơi sẽ đề cập đến những vấn đề sau: (1) Loại tinh thần nghiệp chủ nào cần
được khuyến khích?; (2) Cần cĩ những yếu tố gì để nuơi dưỡng và phát triển tinh thần nghiệp
chủ?; (3) Chúng ta cĩ thể làm gì đối với nhân tố chủ đạo - con người?

1. Loại tinh thần nghiệp chủ nào cần được khuyến khích?
Hiện nay, trên thế giới chưa cĩ định nghĩa chính thức nào về tinh thần nghiệp chủ. Đây được coi
là một phạm trù được thiết lập và đã được kiểm chứng. Hầu hết các nhà đào tạo sẽ đồng ý rằng
thuật ngữ này đề cập đến một sự kết hợp giữa các đặc tính cá nhân với kỹ năng kinh doanh. Phần
lớn các chương trình về doanh nghiệp định nghĩa khái niệm này trong phạm trù kinh doanh: một
hình thức kinh doanh mới, sự phát triển doanh nghiệp hoặc giới doanh nghiệp trong một loại
hình kinh doanh. Shane & Venkataraman (2000) cho rằng giới doanh nghiệp, với tư cách là một
lĩnh vực nghiên cứu, cần tập trung vào cách thức và đối tượng cũng như những yếu tố ảnh hưởng

Page 1 of 12
KHUYẾN KHÍCH DOANH NGHIỆP
mà từ đĩ các cơ hội tạo ra hàng hố và dịch vụ trong tương lai được khám phá, đánh giá và khai
thác. Từ nhận thức này, việc đánh giá các cơ hội và động cơ khởi nguồn doanh nghiệp được quan
tâm đáng kể.

Kao (1993) đã chấp nhận một khái niệm mới mà ơng đã đề cập trong cuốn sách của mình "Tinh
thần nghiệp chủ: tạo ra sự thịnh vượng và quá trình gia tăng giá trị" (1995). Ơng định nghĩa rằng
“doanh nghiệp là một quá trình tạo ra cái mới (sáng tạo) và sự khác biệt (đổi mới) với mục đích
tạo ra sự thịnh vượng cho mỗi cá nhân và gia tăng giá trị cho xã hội". Định nghĩa của Kao cung
cấp cho việc ứng dụng tồn cầu một khái niệm nhà doanh nghiệp khơng bị hạn chế trong phạm trù
kinh doanh (Tan 1994). Thuyết động lực của nhà doanh nghiệp khơng bị bĩ hẹp trong thế giới
kinh doanh. Nĩ được mở rộng sang cả lĩnh vực cơng cộng trong các dịch vụ dân sự như những
cuốn sách về chủ đề xác định việc phát minh lại chính phủ (Osborne 1993). Osborne đã cung cấp
những ví dụ về việc các chính phủ cũng cần cĩ tinh thần nghiệp chủ. Đồng thời nĩ cũng được sử
dụng để chỉ giới doanh nghiệp xã hội nhằm mình hoạ cho sự tương tác giữa các mục tiêu xã hội
với mục tiêu kinh doanh. Cần hiểu định nghĩa này theo nghĩa rộng để bao hàm cả những đối
tượng từ mọi khía cạnh theo nghĩa "tinh thần doanh nghiệp" khơng bĩ hẹp trong phạm vi khởi sự
doanh nghiệp. Do vậy, nên hiểu định nghĩa này như một quá trình cĩ giá trị. Bất kỳ ai cũng cĩ thể
tham gia vào một quá trình. Một khi bạn đã quyết định làm điều gì đĩ, bạn đã tham gia vào một
quá trình và hiểu theo một cách nào đĩ bạn đang tham gia vào giới nghiệp chủ. Cĩ thể tạm chấp
nhận khái niệm nghiệp chủ là một ý thức hệ (Tan 2002). Khái niệm này cĩ thể học và ghi nhớ.

Việc định nghĩa tinh thần nghiệp chủ là rất cần thiết để xem xét các khía cạnh về giá trị doanh
nghiệp. Giá trị của các hoạt động doanh nghiệp khơng nên chỉ được xem xét ở lĩnh vực lợi
nhuận. Quá trình sáng tạo và đổi mới khơng chỉ đơn thuần thuộc phạm trù "lợi nhuận đơn thuần"
hoặc lời lãi. Theo ý nghĩa thời thượng của "tinh thần doanh nghiệp", từ "doanh nghiệp" nên tập
trung vào giá trị của hoạt động doanh nghiệp. Giá trị này nên bao hàm tất cả các hoạt động của
doanh nghiệp. Từ "giá trị" được lựa chọn để tránh việc liên hệ đến ý nghĩa "lợi nhuận". Ơng này
cũng đã bổ sung yếu tố "gia tăng giá trị cho xã hội" mà khơng bao hàm thêm các yếu tố kết hợp

khác.

Page 2 of 12
KHUYẾN KHÍCH DOANH NGHIỆP
Bản thân từ "giá trị" đã bao hàm một ý nghĩa tích cực. Chúng ta sử dụng từ này trong mối quan
hệ với các giá trị của quốc gia và tổ chức. Về bản chất, nếu chỉ cĩ ý nghĩa cho một phía, tức là chỉ
cĩ giá trị cho một bên thì giá trị của một hoạt động sẽ khơng được cơng nhận. Một tên ăn trộm
khơng phải là nghiệp chủ bởi anh ta sẽ khơng cung cấp giá trị. Trong một ví dụ khác, một cá
nhân nếu tối đa khai thác lợi nhuận cho riêng mình thì sẽ khơng mang lại giá trị hoặc cĩ đĩng gĩp
đối với xã hội. Theo ý nghĩa này, hiện đang cĩ sự tranh cãi cho rằng xã hội với những chuẩn mực
của mình đã phân loại các giá trị được coi là giá trị doanh nghiệp. Xã hội đang kêu gọi hành vi cĩ
trách nhiệm trong đĩ bao gồm trách nhiệm của doanh nghiệp về mơi trường và phát triển bền
vững. Đây cịn được gọi là hành vi mang tính đạo đức.

Những doanh nhân tương lai (những doanh nhân trẻ), chủ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, những
người chủ tương lai của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, và chính bản thân các doanh nghiệp vừa
và nhỏ cĩ rất nhiều việc phải làm nếu họ muốn tạo dựng, phát triển và lớn mạnh. Sự trợ giúp cho
các chủ doanh nghiệp và các cơng ty vừa và nhỏ cĩ thể dưới hình thức các phương tiện hỗ trợ
thuộc mạng lưới trợ giúp. Ở đây, mạng lưới trợ giúp được đề cập đến như cơ sở hạ tầng cho quá
trình nghiệp chủ..

Cho dù khái niệm nào được chấp nhận, điều quan trọng là ta phải hiểu rõ sự mong đợi của mình.
Nếu khơng cĩ sự rõ ràng, ta sẽ dễ bị rơi vào tình trạng khẩu hiệu xáo rỗng, do vậy cần xác định
mục đích cụ thể. Tuy nhiên, nếu ta muốn cụ thể hố mục đích, cần phải xác định ngụ ý của mình
với khái niệm doanh nghiệp bằng cách xác định các bước hành động cần thực hiện để cung cấp
cho sự tăng trưởng và phát triển.

Cần cĩ những yếu tố gì để nuơi dưỡng và phát triển tinh thần nghiệp chủ?
Tinh thần nghiệp chủ cũng cần phải cĩ những điều kiện nhất định để phát triển. Tại nhiều quốc
gia, nhiều chính phủ đã tiến hành các biện pháp khuyến khích và các chương trình hỗ trợ. Chúng

ta sẽ gọi các yếu tố này là "Hạ tầng nghiệp chủ". Dưới gĩc độ các tổ chức, để tạo được tinh thần
nghiệp chủ trong nội bộ tổ chức, cần quan tâm đến cơ cấu tổ chức.

Hạ tầng nghiệp chủ
Page 3 of 12
KHUYẾN KHÍCH DOANH NGHIỆP
Điều quan trọng là các nhà hoạch định chính sách và các tập đồn mong muốn khởi sự doanh
nghiệp trong xã hội của mình cần cân nhắc là các yếu tố mà một số người đề cầp như là "hệ
thống sinh thái doanh nghiệp" (enterprise eco-system). Xã hội ở đây cĩ thể hiểu ở nghĩa rộng
cũng như nghĩa hẹp là một tổ chức. Tơi và đồng nghiệp gọi nĩ là "hạ tầng nghiệp chủ". Với "hạ
tầng nghiệp chủ" mà chúng tơi đề cập đến là các cơ sở vật chất cung cấp hỗ trợ đối với các nhà
doanh nghiệp, những nghiệp chủ tiềm năng, chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ và những doanh
nghiệp ở quy mơ vừa dưới hình thức: sự hỗ trợ với các nhiệm vụ mà các doanh nghiệp, các
nghiệp chủ hoặc chủ các cơng ty nhỏ cần phải thực hiện; các nguồn lực cần thiết, cả về vật chất
và tiền bạc; thơng tin; và kiến thức cần thiết.

•
Các cơ sở vật chất của hạ tầng nghiệp chủ cĩ thể thuộc Nhà nước hay tư nhân. Đĩ là
cấu trúc của những cơ sở vật chất hỗ trợ này và những dịch vụ mà họ cung cấp - trong
một khu vực địa lý, tạo nên một cơ sở hạ tầng nghiệp chủ của một quốc gia, một khu vực
hay một địa phương. Những cơ sở hạ tầng như vậy cĩ ý nghĩa rất quan trọng đối với sự
tăng trưởng và phát triển kinh tế của cộng đồng. Bởi từ kết quả của sự kết hợp giữa việc
ra quyết định và sự lãnh đạo, các cộng đồng cĩ thể gây ảnh hưởng đến các hoạt động
nghiệp chủ ở các cấp độ khác nhau trong khu vực của mình bằng cách ảnh hưởng đến
những yếu tố trong hạ tầng nghiệp chủ (Bull và Winter, 1991).
•
Những cơng việc hỗ trợ. Những doanh nhân tương lai (những doanh nhân trẻ), chủ các
doanh nghiệp vừa và nhỏ, những người chủ tương lai của các doanh nghiệp vừa và nhỏ,
và chính bản thân các doanh nghiệp vừa và nhỏ cĩ rất nhiều việc phải làm nếu họ muốn
tạo dựng, phát triển và lớn mạnh. Sự trợ giúp cho các chủ doanh nghiệp và các cơng ty

vừa và nhỏ cĩ thể dưới hình thức các phương tiện hỗ trợ thuộc mạng lưới trợ giúp. Ở đây,
mạng lưới trợ giúp được đề cập đến như cơ sở hạ tầng cho quá trình nghiệp chủ.
•
Các nguồn lực cần thiết. Để hoạt động hiệu quả, các chủ doanh nghiệp hay các cơng ty
nhỏ cần cĩ những nguồn lực hỗ trợ. Ví dụ, khi thành lập doanh nghiệp, các chủ doanh
nghiệp tương lai phải cĩ vốn và các trang thiết bị phù hợp. Mạng lưới trợ giúp chỉ hoạt
động hiệu quả khi cĩ các phương tiện hỗ trợ giúp cho các chủ doanh nghiệp đang mong
mỏi cĩ được vốn và các trang thiết bị phù hợp.
•
Thơng tin. Chủ các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần cĩ thơng tin để thực hiện tốt cơng việc
của mình. Ví dụ, các thơng tin về mơi trường. Nếu các chủ doanh nghiệp tương lai muốn
Page 4 of 12
KHUYẾN KHÍCH DOANH NGHIỆP
đưa ra những quyết định đúng đắn thì họ cần phải cĩ các thơng tin như thơng tin về nền
kinh tế, thị trường, pháp luật, cơng nghệ... Những thơng tin này cĩ thể cĩ được từ những
phương tiện trợ giúp trong hạ tầng nghiệp chủ.
•
Tri thức. Các chủ doanh nghiệp nhỏ và các doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ cĩ thể đạt được
thành cơng cuối cùng nếu họ cĩ được những tri thức phù hợp với những cơng việc mà họ
phải hồn thành. Những tri thức đĩ cĩ thể cĩ được qua bề dày kinh nghiệm và cả những lần
vấp ngã. Tuy nhiên, những tri thức đĩ cũng cĩ thể cĩ được thơng qua đào tạo bài bản theo
các phạm vi nội dung và kỹ năng mà cĩ thể áp dụng trực tiếp trong cơng việc kinh doanh.
Khi cĩ các phương tiện trợ giúp để khuyến khích việc chuyển giao các tri thức đĩ thì cĩ thể
nĩi các phương tiện đĩ là thành phần của hạ tầng nghiệp chủ.

Khích lệ và phát triển doanh nghiệp - Chìa khố cho sự đột phá về Năng suất
Nguyễn Thị Bích Hằng
Trung tâm Năng suất Việt Nam

I. Vai trị của chủ doanh nghiệp và tinh thần nghiệp chủ:

1. Thế nào là chủ doanh nghiệp và tinh thần nghiệp chủ?
Mặc dù cĩ thể phân chia doanh nghiệp thành nhiều loại hình khác nhau: theo nguồn vốn, quy mơ
lao động, ngành nghề, lĩnh vực hoạt động... nhưng giới doanh nghiệp đề cập đến ở đây bao gồm
tồn bộ các doanh nhân, thương chủ, những người sẵn sàng chịu rủi ro hoạt động trên thương
trường. Định nghĩa một cách tổng thể thì họ là "những người khởi xướng và tiên phong trong
hoạt động kinh doanh, cĩ tinh thần làm chủ cao, tự đảm nhận trách nhiệm và luơn tìm tịi cái mới,
biết chấp nhận và tìm cách chế ngự rủi ro trong quá trình kinh doanh, luơn cĩ cái nhìn thống nhất
và quyết đốn trước những khĩ khăn, trở ngại". Cịn đi vào chi tiết, các chủ doanh nghiệp này
thường được nhắc tới với 10 đặc tính nổi bật, đĩ là: (1) tạo sự khác biệt; (2) biết tận dụng tối ưu
cơ hội; (3) biết huy động nguồn lực kịp thời; (4) biết tạo giá trị gia tăng từ những hoạt động
thơng thường; (5) cĩ khả năng gây dựng tốt mạng lưới đối tác và nhân viên; (6) biết cách làm và
biết ai cĩ thể đảm đương cơng việc; (7) cĩ khả năng huy động và tạo vốn; (8) biết xoay sở trước
rủi ro; (9) quyết đốn trong hồn cảnh bất lợi; (10) cĩ tính sáng tạo và đổi mới.

Page 5 of 12