Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp ở diễn châu, tỉnh nghệ an

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

TRẦN VĂN HIẾN

CƠNG NGHIỆP HĨA HIỆN ĐẠI HĨA NƠNG NGHIỆP
Ở DIỄN CHÂU TỈNH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGHỆ AN - 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

TRẦN VĂN HIẾN

CƠNG NGHIỆP HĨA HIỆN ĐẠI HĨA NƠNG NGHIỆP
Ở DIỄN CHÂU TỈNH NGHỆ AN

Chuyên ngành: Kinh tế chính trị
Mã số: 60.31.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:
TS. ĐINH TRUNG THÀNH

NGHỆ AN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là luận văn được nghiên cứu độc lập của
riêng tác giả. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực,
đáng tin cậy và chưa từng được ai cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về luận văn này.
Nghệ An, tháng 7 năm 2017
Học viên

Trần Văn Hiến


ii
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập theo chương trình Thạc sỹ tại trường Đại học Vinh,
tác giả đã hoàn thành chương trình và hồn thiện luận văn tốt nghiệp của
mình với đề tài: “Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp ở huyện Diễn
Châu tỉnh Nghệ An”.
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Giáo viên hướng dẫn TS.
Đinh Trung Thành đã tận tình hướng dẫn để tơi có thể hồn thành tốt khóa
luận này. Cùng gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô trường Đại học Vinh truyền
đạt những kiến thực hữu ích để tơi có thể vận dụng vào bài luận văn này.
Trân trọng cảm ơn!
Nghệ An, tháng 7 năm 2017
Học viên

Trần Văn Hiến

iii
MỤC LỤC

Trang
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................ii
Trang.......................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT...................................................vii
DANH MỤC HÌNH, BẢNG, BIỂU.....................................................vii
MỞ ĐẦU..................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài..........................................................................................1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài............................................................2
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn......................................................7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..........................................................................8
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu............................................................9
6. Những đóng góp về khoa học...............................................................................10
7. Kết cấu của luận văn.............................................................................................10

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CƠNG NGHIỆP
HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA NƠNG NGHIỆP....................................................11
1.1. Quan niệm về cơng nghiệp hố, hiện đại hố và vai trị của nơng nghiệp đối
với cơng nghiệp hố, hiện đại hố......................................................................................11

1.1.1. Quan niệm về cơng nghiệp hố, hiện đại hố.....................................11
1.1.2. Vai trị của nơng nghiệp đối với cơng nghiệp hố, hiện đại hố........12
1.2. Nội dung, vai trị, tiêu chí đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng đến cơng
nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp...............................................................................15

1.2.1. Nội dung cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp.......................15

1.2.2. Vai trị cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp...........................20
1.2.3. Tiêu chí đánh giá kết quả của q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa nơng nghiệp.....................................................................................................21
1.2.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng
nghiệp..................................................................................................................... 26
1.3. Kinh nghiệm cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp của một số địa
phương và bài học kinh nghiệm đối với Diễn Châu.........................................................32


iv
1.3.1. Kinh nghiệm cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp của một số
địa phương..............................................................................................................32
1.3.2. Bài học kinh nghiệm đối với huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An..........38
Kết luận chương 1.....................................................................................................40

Chương 2 THỰC TRẠNG CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA
NƠNG NGHIỆP Ở HUYỆN DIỄN CHÂU, TỈNH NGHỆ AN..................41
2.1. Những nhân tố tác động tới q trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp ở huyện Diễn Châu.................................................................................................41

2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Diễn Châu................41
2.1.2. Cơ chế chính sách của địa phương đối với cơng nghiệp hố, hiện đại
hố nơng nghiệp.....................................................................................................43
2.2. Thực trạng cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp ở huyện Diễn Châu
thời gian qua.......................................................................................................................47

2.2.1. Đẩy mạnh phát triển kinh tế nông nghiệp nông thơn theo hướng hiện
đại...........................................................................................................................47
2.2.2. Đẩy mạnh cơ giới hóa, thủy lợi hóa....................................................61
2.2.3. Xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, kinh tế xã hội nông thôn, đưa

nông thôn phát triển ngày càng văn minh hiện đại..............................................65
2.2.4. Xóa đói giảm nghèo, chuyển đổi lao động sang lĩnh vực phi nông
nghiệp, thực thi chính sách hỗ trợ phát triển nơng nghiệp, khơi phục, phát triển
làng nghề................................................................................................................ 68
2.2.5. Thu hút đầu tư, phát triển các thành phần kinh tế, ứng dụng khoa
học công nghệ, bảo vệ môi trường và giải quyết các vấn đề xã hội khác.............72
2.3. Đánh giá thực trạng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp ở huyện
Diễn Châu...........................................................................................................................74

2.3.1. Những kết quả đạt được......................................................................74
2.3.2. Những hạn chế, nguyên nhân.............................................................79
Kết luận chương 2.....................................................................................................83


v
Chương 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CÔNG
NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA NƠNG NGHIỆP HUYỆN DIỄN CHÂU,
TỈNH NGHỆ AN...........................................................................................84
3.1. Những cơ hội và thách thức đối với công nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp của huyện................................................................................................................84

3.1.1. Về cơ hội..............................................................................................84
3.1.2. Về thách thức.......................................................................................87
3.2. Phương hướng cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp của huyện Diễn
Châu, tỉnh Nghệ An............................................................................................................91

3.2.1. Các chỉ tiêu Kinh tế- Văn hóa - Xã hơi - Môi trường chủ yếu đến năm
2020 của huyện Diễn Châu....................................................................................91
3.2.2. Phương hướng cơ bản đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp của huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An........................................................92

3.3. Giải pháp đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp huyện huyện
Diễn Châu, tỉnh Nghệ An...................................................................................................97

3.3.1. Qui hoạch vùng sản xuất nông nghiệp gắn với xây dựng kết cấu hạ
tầng kinh tế - xã hội phục vụ sản xuất và đời sống người dân của huyện...........97
3.3.2. Đầu tư vốn ngân sách cho xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất
nông nghiệp và đời sống người dân của huyện...................................................102
3.3.4. Đầu tư đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực để tiến hành cơng nghiệp
hố, hiện đại hố nơng nghiệp của huyện một cách có hiệu quả.......................108
3.3.5. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp và dịch vụ phù hợp với điều kiện
từng vùng để hỗ trợ cho nông nghiệp phát triển.................................................110
3.3.6. Hồn thiện hệ thống chính sách đối với cơng nghiệp hố, hiện đại
hố nơng nghiệp của huyện.................................................................................111
3.3.7. Hồn thiện chính sách hỗ trợ và phát triển thị trường nơng sản, thủy
sản......................................................................................................................... 111
3.3.8 Đổi mới và hồn thiện chính sách phát triển kinh tế hợp tác trong
nông nghiệp..........................................................................................................114
Kết luận chương 3...................................................................................................116


vi
KẾT LUẬN..........................................................................................117
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................118


vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT
1
2

3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25

Từ viết tắt
KTNN
KTTT
CCKTNN
CCKT
PTKT

CNH, HĐH
KT-XH
TBCN
XHCN
GTSX
SXNN
KH&CN
NS
NSLĐNN
NSLĐ
LĐXH
PTBV
NN
SXNN
HTX
UBND
KCN
KKT
HĐND
NQ

Giải nghĩa
Kinh tế nông nghiệp
Kinh tế thị trường
Cơ cấu kinh tế nông nghiệp
Cơ cấu kinh tế
Phát triển kinh tế
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Kinh tế xã hội
Tư bản chủ nghĩa

Xã hội chủ nghĩa
Giá trị sản xuất
Sản xuất nông nghiệp
Khoa học – Kỹ thuật
Năng suất
Năng suất lao động nông nghiệp
Năng suất lao động
Lao động xã hội
Phát triển bền vững
Nông nghiệp
Sản xuất nông nghiệp
Hợp tác xã
Ủy ban nhân dân
Khu công nghiệp
Khu kinh tế
Hội đồng nhân dân
Nghị quyết

DANH MỤC HÌNH, BẢNG, BIỂU
Trang
Hình 2.1. Bản đồ huyện Diễn Châu Nghệ An......................................41
Bảng 2.1. Số lượng đàn gia súc, gia cầm của toàn huyên qua các năm
.........................................................................................................................48
Biểu đồ 2.1. Số lượng đàn gia súc của toàn huyện qua các năm.......49
Biểu đồ 2.2. Số lượng đàn cầm của toàn huyện qua các năm............49
Bảng 2.2. Các loại máy móc chủ yếu bình quân 100 hộ ở Diễn Châu
và Nghệ An năm 2016....................................................................................64
Bảng 2.3. Mức độ cơ giới hóa các khâu sản xuất ở Diễn Châu.........65

viii
Bảng 2.4. GTSX nông, lâm nghiệp, thủy sản giai đoạn 2012-2016...76


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nơng nghiệp là một ngành kinh tế quan trọng trong quá trình phát triển
của mỗi Quốc gia. Nước ta đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nước nơng nghiệp
lạc hậu. Vì vậy, phát triển nông nghiệp - nông thôn là vấn đề có tầm chiến lược
quan trọng cả về kinh tế, chính trị, xã hội và mơi trường sinh thái.
Cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp là một chủ trương lớn của Đảng
và Nhà nước ta, nhằm thúc đẩy kinh tế phát triển, tạo công ăn việc làm,tăng thu
nhập cho dân cư nông thôn tạo tiền đề để giải quyết hàng loạt các vấn đề chính trị xã hội của đất nước, đưa nông thôn nước ta tiến lên văn minh hiện đại. Đại hội
Đảng lần thứ VIII đã xác định phải "đặc biệt coi trọng cơng nghiệp hố, hiện đại
hố nông nghiệp và nông thôn" Trong những năm gần đây nhờ có "đổi mới" nơng
nghiệp nước ta đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ.
Sau ba mươi năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và
lãnh đạo, đất nước ta đạt được nhiều thành tựu to lớn có ý nghĩa rất quan trọng,
đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế xã hội; nền kinh tế liên tục phát
triển, đạt được mức tăng trưởng cao, đời sống nhân dân được cải thiện. Trong
sự chuyển biến tích cực chung đó, có sự chuyển biến rõ nét của nông nghiệp và
nông thôn; từ chỗ thiếu lương thực phải nhập khẩu, đến nay nước ta đảm bảo được
an tồn, an ninh lương thực, sản phẩm nơng nghiệp ngày càng đa dạng và phong
phú, đáp ứng yêu cầu tiêu dùng của xã hội và xuất khẩu...
Tuy vậy nông nghiệp hiện nay vẫn đang đứng trước những thách thức to
lớn, có nhiều vấn đề về sản xuất và đời sống của nông dân đang nổi lên gay
gắt. Do vậy đẩy nhanh tiến độ thực hiện chủ trương này của Đảng và Nhà nước
là nhu cầu rất cấp thiết. Công nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp là một q
trình lâu dài, cần được tiến hành theo cách tuần tự, không nóng vội, khơng thể

tuỳ tiện. Q trình này được thực hiện khơng nhằm mục đích tự thân, mà phục
vụ các mục tiêu kinh tế xã hội của nông thôn cũng như của cả nước.


2
Ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An thời gian qua nông nghiệp, nông thôn
phát triển khá nhanh, với những thành tựu trong các lĩnh vực như chọn tạo
giống, kỹ thuật canh tác, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con vật ni, đã tạo ra
khối lượng sản phẩm, hàng hố đáng kể góp phần thúc đẩy tăng trưởng nền kinh
tế của huyện.
Tuy vậy, nông nghiệp huyện Diễn Châu phát triển vẫn cịn manh mún, quy
mơ sản xuất nhỏ, phương thức và công cụ sản xuất lạc hậu, kỹ thuật áp dụng
không đồng đều dẫn đến năng suất thấp, giá thành cao, chất lượng sản phẩm
không ổn định. Hơn nữa, sản phẩm lại chưa được chế biến dẫn đến khả năng
cạnh tranh kém.
Để thúc đẩy nông nghiệp huyện Diễn Châu phát triển nhanh cần đẩy mạnh
cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp trên địa bàn huyện là hết sức cần
thiết. Vì vậy đề tài “Cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp ở huyện Diễn
Châu, tỉnh Nghệ An” được tác giả lựa chọn làm đề tài nghiên cứu luận văn tốt
nghiệp của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nghiên cứu về nơng nghiệp, nơng thơn cũng đã có nhiều tác giả quan tâm,
chẳng hạn như:
- GS,TS Đào Thế Tuấn (1986), Chiến lược phát triển nông nghiệp, Nxb
Nông nghiệp. Đề tài đã tập trung đề cập đến vấn đề mục tiêu tổng qt và lâu dài
của cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn do Đảng ta đề ra. Đó
là xây dựng một nền nơng nghiệp sản xuất hàng hố lớn, hiệu quả và bền vững,
có năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh cao trên cơ sở ứng dụng các thành
tựu khoa học, công nghệ tiên tiến đáp ứng nhu cầu trong nước và suất khẩu, xây
dựng nông thôn ngày càng giàu đẹp, dân chủ, công bằng, văn minh, có cơ cấu

kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội phát
triển ngày càng hiện đại.
- Ngô Thị Thu Hà (2004), Cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp,
nông thôn ở Nghệ An, Luận văn ThS Kinh tế. Luận văn đã làm rõ những vấn đề


3
lý luận cơ bản về cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn. Phân
tích thực trạng q trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơngnghiệp, nơng thơn
tỉnh Nghệ An trong những năm qua, đặc biệt là thời kỳ 1996 - 2003. Đề xuất một
số giải pháp nhằm thúc đẩy q trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp, nông thôn ở Nghệ An từ nay đến năm 2010.
- Đậu Quang Vinh (2011), Tiềm năng, lợi thế và xác định cơ cấu sản phẩm
chiến lược của Nghệ An giai đoạn 2011-2015 (có tính đến 2020), NXB Nghệ
An, Nghệ An. Tác phẩm đã đề cập đến những vấn đề cơ sở lý luận về sản phẩm
chiến lược. Đánh giá lại cơ cấu sản phẩm chiến lược của Nghệ An giai đoạn vừa
qua trên cơ sở, tiềm năng và lợi thế. Đồng thời đề xuất xây dựng cơ cấu cơ cấu
sản phẩm chiến lược của Nghệ An giai đoạn 2011 - 2015 (có tính đến 2020).
- Đỗ Kim Chung, Kim Thị Dung (2013), “Nông nghiệp Việt Nam: Những
thách thức và một số định hướng cho phát triển bền vững", Tạp chí Kinh tế và
Phát triển, (196), tr.28-36. Bài viết đã đánh giá lại nông nghiệp Việt Nam sau
30 đổi mới đã đạt được rất nhiều thành tựu to lớn, đóng góp quan trọng cho
tăng trưởng, xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an ninh lương thực, ổn định chính
trị và cơng bằng xã hội. Tuy nhiên, giá trị sản xuất, mơ hình tăng trưởng khu
vực nông nghiệp vẫn chủ yếu theo chiều rộng, thâm dụng nguồn lực, cấu trúc
tăng trưởng chưa hiệu quả và bền vững.
Trong khi, dưới những áp lực mới của hội nhập kinh tế quốc tế và biến
đổi khí hậu, ngành nơng nghiệp đang gặp nhiều khó khăn và thách thức bên
cạnh những cơ hội to lớn cho phát triển bền vững. Bài viết này phân tích tác
động của bối cảnh mới của hội nhập kinh tế quốc tế bao gồm sự tham gia các

cơ chế liên kết kinh tế quốc tế kiểu mới của Việt Nam như TPP, AEC cùng
nhiều cơ chế đã và đang ký kết khác đến phát triển bền vững ngành nông
nghiệp. Kết quả nghiên cứucung cấp nền tảng lý luận và thực tiễn quan trọng
cho các bên trong việc hoạch định chính sách liên quan.


4
+ PGS.TS Lê Quốc Lý (2016) “Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng
nghiệp nơng thơn - Vấn đề và giải pháp”, Nhà xuất bản chính trị quốc gia - Sự
thật. Cuốn sách tập trung vào 4 nội dung chính cách thức tiếp cận mới về cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn trên cơ sở thực tiễn sinh động
của nền nông nghiệp nước nhà; các vấn đề đặt đối với các chính sách nơng
nghiệp, cơ cấu cơng - nông nghiệp trong nền kinh tế, vấn đề quy hoạch các
vùng phát triển kinh tế, những chuyển hóa xã hội và đơ thị hóa do tiến trình cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng thơn trên các mặt: kinh tế, chính trị, xã hội, nhận
thức, tư duy, thói quen…; Đánh giá những mặt được và chưa được của cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn trong thời gian qua và kiến
giải những vấn đề cần đổi thay trong nhận thức, chính sách, chủ trương và giải
pháp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn trong điều
kiện mới; các chính sách khoa học và cơng nghệ hiện đại liên quan tới chiến
lược phát triển nông nghiệp, nông thôn mới trong xu thế hội nhập quốc tế của
Việt Nam…; Nhận thức mới về sở hữu ruộng đất, về quan hệ sản xuất do cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn Việt Nam thời gian qua nhằm
tìm những triết lý phát triển mới đối với nơng nghiệp, nông thôn Việt Nam hiện
nay và tương lai.
+ PGS.TS.Vũ Văn Phúc (2015), “Đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
nơng nghiệp, nơng thơn - nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong quá trình xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, Tạp chí Cộng sản, số ra ngày 18/12/2015.
Tác giả đã chỉ rõ những lý do Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) nơng
nghiệp, nơng thơn có tầm quan trọng đặc biệt đối với phát triển nông nghiệp, xây

dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống của nông dân, muốn xây dựng nền kinh
tế phát triển hiện đại. Bên cạnh đó, tác giả cũng chỉ ra những hạn chế yếu kém,
nguyên nhân của những hạn chế đó và đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển
CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn ở nước ta trong thời gian tới.
- Nguyễn Ngọc Hà (2012), Đường lối phát triển kinh tế nông nghiệp của
Đảng Cộng sản Việt Nam trong thời kỳ đổi mới (1986 - 2011), NXB Chính trị


5
quốc gia - Sự thật, Hà Nội. Tác phẩm đã đề cập đến lịch sử cơng nghiệp hóa. ở
Việt Nam, đường lối cơng nghiệp hóa có thể chia ra làm 2 thời kỳ chính, trước
và sau khi đổi mới ( Đại hội Đảng VI -1986). Qua hai giai đoạn tác giả đánh
giá những kết quả, tồn tại nguyên nhân của tồn tại trong q trình cơng nghiệp
hóa để rút ra những bài học.
- Nguyễn Thị Minh Phượng (2012), Nghiên cứu năng lực cạnh tranh của
doanh nghiệp sản xuất và chế biến nông sản ở tỉnh Nghệ An, Luận án Tiến sĩ Kinh
tế, Trường Đại học Nông nghiệp, Hà Nội. Luận án đã nghiên cứu cơ sở khoa học
của năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất và chế biến nông sản ở tỉnh
Nghệ An và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh
nghiệp sản xuất và chế biến nông sản ở tỉnh Nghệ An. Góp phần hệ thống hố, cập
nhật và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
sản xuất và chế biến nông sản. Đánh giá năng lực cạnh tranh và các yếu tố ảnh
hưởng tới năng lực cạnh tranh của các loại hình doanh nghiệp sản xuất và chế biến
nơng sản ở tỉnh Nghệ An thời gian qua. Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm
nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp sản xuất và chế biến nông sản ở
tỉnh Nghệ An trong giai đoạn 2015 - 2020.
- Nguyễn Thị Trang Thanh (2012), Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp tỉnh
Nghệ An, Luận án Tiến sĩ Địa lý, Trường Đại học Sư phạm, Hà Nội. Luận án
trên cơ sở tổng quan những vấn đề lí luận và thực tiễn về tổ chức lãnh thổ nơng
nghiệp, đã phân tích các nhân tố tác động đến tổ chức lãnh thổ nông nghiệp,

đánh giá hiện trạng tổ chức lãnh thổ Nông nghiệp của tỉnh, trong đó tập trung
vào phân tích hiệu quả hoạt động Nơng nghiệp nhằm phát hiện những bất hợp
lí, những xu thế có tính qui luật đối với tổ chức lãnh thổ Nơng nghiệp của tỉnh.
Qua đó, đề xuất phương hướng tổ chức lãnh thổ nông nghiệp và các giải pháp
nhằm đem lại hiệu quả cao nhất về kinh tế - xã hội và môi trường
- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An (2013), Đề án tái cơ
cấu ngành nông nghiệp tỉnh Nghệ An theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và


6
phát triển bền vững giai đoạn 2013-2020, Nghệ An. Đề án đã đánh giá lại q
trình phát triển ngành Nơng nghiệp tỉnh Nghệ An trong thời gian qua, chỉ ra
những kết quả đạt được, cũng như hạn chế tồn tại. Đề tài đã đề xuất các phương
hướng tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Nghệ An theo hướng nâng cao giá trị gia
tăng và phát triển bền vững đến năm 2020.
Ngoài ra cịn có một số văn bản của địa phương và trung ương, một số học
viên làm luận văn tốt nghiệp về đề tài nông nghiệp, nông thôn dưới các góc độ
khác nhau.
Các cơng trình và bài viết đã cơng bố ở trong và ngoài nước nêu trên đã giải
quyết được nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp nói chung, ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An nói riêng. Đó là:
Đã hướng vào luận giải vấn đề cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp
nói chung về mặt lý luận tiếp cận từ xu hướng tất yếu của quá trình phát triển,
gắn với KTTT, phát huy lợi thế về tài nguyên đất đai, khí hậu, thổ nhưỡng để
chun mơn hóa sản xuất, mở rộng khả năng sản xuất, tăng NSLĐ, thúc đẩy tăng
trưởng KTNN.
Nghiên cứu về lý thuyết nội dung và một số xu hướng cơng nghiệp hố,
hiện đại hố nơng nghiệp theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp, như xu hướng cơng
nghiệp hố, hiện đại hố ngành nơng nghiệp như trồng trọt, ngành chăn nuôi và
dịch vụ nông nghiệp; phân tích sự chuyển dịch cơ cấu nội bộ của mỗi ngành hẹp

này trong quá trình phát triển KTNN.
Một hướng mới trong nghiên cứu cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp nảy sinh trong thời gian gần đây là tái cơ cấu ngành nơng nghiệp. Theo
hướng này, đã có một số tác giả quan tâm phân tích và đề xuất quan điểm, định
hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gắn tái cơ cấu với đa dạng hóa trong lĩnh
vực nơng nghiệp đáp ứng những nhu cầu thị trường về hàng nông sản. Có cơng
trình, nhất là ở Việt Nam giai đoạn từ năm 2011 đến nay, đã thu thập dữ liệu ở
cấp quốc gia, cấp vùng và cấp tỉnh để phân tích, đánh giá thực tiễn và tìm giải


7
pháp thúc đẩy tái cơ cấu nông nghiệp, đặt tái cơ cấu ngành nơng nghiệp trong tái
cơ cấu tồn bộ nền kinh tế.
Riêng về huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, gần đây đã có một số cơng trình,
bài viết nghiên cứu liên quan đến chuyển dịch CCKTNN. Những vấn đề lý luận
đã được quan tâm giải quyết là cơ sở khoa học của chuyển dịch CCKT. Một số
nội dung có liên quan đến chuyển dịch CCKT như đưa giống mới vào sản xuất,
thâm canh, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, phát triển không gian nông
nghiệp dựa vào lợi thế vùng. Một số nghiên cứu thực tiễn đã hướng vào phân
tích, đánh giá thực trạng và kiến nghị giải pháp thúc đẩy chuyển dịch CCKT trên
một số khía cạnh, như: thu hút FDI, phát triển sản phẩm chiến lược, chuyển đổi
hình thức tổ chức, gắn chuyển dịch CCKTNN với chuyển dịch cơ cấu các ngành
kinh tế nói chung, với PTKT vùng, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp sản xuất và chế biến nơng sản.
Tuy nhiên, các cơng trình nghiên cứu trên mới chủ yếu được trình bày dưới
các góc độ của của chuyên ngành KTNN, kinh tế phát triển, khoa học quản lý và
địa lý kinh tế, vẫn cịn "khoảng trống" trong một số vấn đề về cơng nghiệp hố,
hiện đại hố nơng nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An tiếp cận dưới góc độ
Kinh tế chính trị học.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

3.1.Mục đích nghiên cứu
Góp phần hệ thống hố những cơ sở lý luận và thực tiễn về cơng nghiệp
hố, hiện đại hố nơng nghiệp, trên cơ sở đó vận dụng vào nghiên cứu vấn đề
cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An,
góp phần thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng bộ Huyện nhiệm kỳ 2015 - 2020 về
đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn theo hướng
phát triển nơng nghiệp, gắn với nâng cao hàm lượng khoa học - cơng nghệ trong
giá trị, chất lượng sản phẩm hàng hố, với đời sống nông dân của huyện.


8
3.2.Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
- Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về công nghiệp hố, hiện đại
hố nơng nghiệp.
- Khảo sát, đánh giá đúng thực trạng cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
- Đề xuất giải pháp đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp ở
huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An trong bối cảnh hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi đối tượng: nghiên cứu cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng
nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An theo nghĩa rộng bao: nông nghiệp, lâm
nghiệp và thủy sản, và cơ cấu vùng nông nghiệp, được tiếp cận cả về cơ cấu lao
động và cơ cấu giá trị, đặt trong mối quan hệ gắn bó với CNH, HĐH ba nhóm
ngành là nơng nghiệp, cơng nghiệp và dịch vụ.
Việc nghiên cứu cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp ở huyện Diễn
Châu, tỉnh Nghệ An cịn có thể được xem xét từ các khía cạnh khác, như: thành
phần kinh tế nông nghiệp hay cơ cấu kinh tế - xã hội (KT-XH), cơ cấu kỹ thuật công nghệ, cơ cấu xuất - nhập khẩu sản phẩm nông sản v.v…, nhưng trong

khuôn khổ đề tài luận văn, tác giả tập trung xem xét CNH, HĐH ngành và vùng;
cịn các khía cạnh nêu trên chỉ xem xét ở mức độ nhất định nhằm làm rõ đối
tượng nghiên cứu đã đặt ra.
- Phạm vi về không gian: Địa bàn ở huyện Diễn Châu tỉnh Nghệ An, có tìm
hiểu kinh nghiệm của một số địa phương trong tỉnh có những nét tương đồng
nhất định để tham khảo, học hỏi.
- Phạm vi thời gian: Nghiên cứu đánh giá thực trạng cơng nghiệp hố, hiện
đại hố nông nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An trong giai đoạn 2012-


9
2016 có bổ sung cập nhật tình hình năm 2017. Những dự báo và đề xuất phương
hướng, giải pháp dự kiến đến 2020.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận và phương pháp tiếp cận
- Cơ sở lý luận: Tác giả luận văn dựa trên cơ sở lý luận và phương pháp
luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử trong học
thuyết Mác - Lê nin để xem xét q trình CNH, HĐH nơng nghiệp. Các nghiên
cứu đánh giá thực tiễn còn dựa trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm,
đường lối đổi mới của Đảng cộng sản Việt Nam và chính sách, pháp luật của
Nhà nước.
- Phương pháp tiếp cận nghiên cứu: Đề tài tiếp cận nghiên cứu trên quan
điểm CNH, HĐH nông nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An đặt trong bối
cảnh tái cấu trúc nền kinh tế, đặc biệt xem xét và đặt trong mối quan hệ nông
nghiệp, nông dân, nông thôn, để định dạng con đường phát triển nông nghiệp ở
huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An đang ở đâu trong các mơ hình lý thuyết, làm cơ
sở xác định nội dung và các tiêu chí đánh giá.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Tác giả sử dụng tổng hợp các phương pháp thích hợp với nghiên cứu kinh
tế chính trị, trong đó chủ yếu là phương pháp trừu tượng hóa khoa học, phương

pháp lơgic kết hợp với lịch sử, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp
thống kê, tổng kết thực tiễn, so sánh để làm rõ thực trạng CNH, HĐH nông
nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
- Sử dụng phương pháp phương pháp tổng kết thực tiễn, phương pháp mơ
hình và đồ thị để phân tích thực trạng CNH, HĐH nông nghiệp ở huyện Diễn
Châu, tỉnh Nghệ An, mức độ đạt được, những hạn chế và nguyên nhân.
- Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phương pháp thu thập tài liệu về các văn
bản về chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật, các số liệu chính thức
trong và ngồi huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An; thu thập thơng tin từ các đề án,


10
báo cáo, bài viết trên các phương tiện thông tin chính thức có liên quan đến đối
tượng nghiên cứu của đề tài, coi đây là nguồn dữ liệu thứ cấp phục vụ cho
nghiên cứu.
6. Những đóng góp về khoa học
6.1.Về mặt lý luận
Hệ thống hoá, bổ sung và phát triển cơ sở lý luận về CNH, HĐH nông
nghiệp trong điều kiện hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam dưới góc độ kinh
tế chính trị học.
6.2.Về mặt thực tiễn
- Làm rõ thực trạng CNH, HĐH nông nghiệp ở huyện Diễn Châu, tỉnh
Nghệ An giai đoạn 2010-2016, chỉ ra nguyên nhân của thực trạng đó.
- Đề xuất phương hướng và giải pháp đẩy mạnh CNH, HĐH nông nghiệp ở
huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An đến năm 2020.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, các phụ lục,
luận văn được kết cấu thành 3 chương.
Chương 1.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CƠNG NGHIỆP
HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA NƠNG NGHIỆP

Chương 2.

THỰC TRẠNG CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA
NƠNG NGHIỆP Ở HUYỆN DIỄN CHÂU, TỈNH NGHỆ AN

Chương 3.

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CƠNG
NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA NƠNG NGHIỆP HUYỆN
DIỄN CHÂU, TỈNH NGHỆ AN


11
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG NGHIỆP HĨA,
HIỆN ĐẠI HĨA NƠNG NGHIỆP
1.1. Quan niệm về cơng nghiệp hố, hiện đại hố và vai trị của nơng
nghiệp đối với cơng nghiệp hố, hiện đại hố
1.1.1. Quan niệm về cơng nghiệp hố, hiện đại hố
Từ khi phương thức sản xuất TBCN chiến thắng phương thức sản xuất
phong kiến vào giữa thế kỷ XVIII nhờ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
đến nay, trên thế giới đã diễn ra hai loại cơng nghiệp hóa: TBCN và XHCN. Các
loại cơng nghiệp hóa này, xét về mặt phát triển lực lượng sản xuất, (khoa học kỹ
thuật và công nghệ) là giống nhau. Song, chúng có sự khác nhau về mục đích,
phương thức tiến hành, định hướng và hồn thiện các mặt của quan hệ sản xuất
đang thống trị. Ngoài ra, cơng nghiệp hố diễn ra ở các nước khác nhau, vào
những thời điểm lịch sử khác nhau, trong những điều kiện kinh tế - xã hội khác

nhau cũng có nội dung đặc thù riêng biệt.
Tuy nhiên, theo nghĩa chung, khái qt nhất, cơng nghiệp hố là q trình
biến một nước có nền kinh tế lạc hậu thành nước cơng nghiệp hiện đại với trình
độ cơng nghệ, kỹ thuật tiên tiến, có năng suất lao động cao trong các ngành kinh
tế quốc dân. Hiện đại hố là q trình tận dụng mọi khả năng để đạt trình độ
cơng nghệ ngày càng tiên tiến, hiện đại.
Trong điều kiện bùng nổ của cách mạng khoa học - công nghệ và sự phát triển
nhanh chóng của q trình tồn cầu hóa, Đảng ta đã đưa ra khái niệm:
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa là q trình chuyển đổi căn bản, tồn diện
các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế - xã hội từ sử
dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động
cùng với công nghệ, phương tiện, phương pháp tiên tiến, hiện đại dựa trên sự
phát triển của công nghiệp và tiến bộ khoa học - công nghệ, tạo ra năng suất lao
động xã hội cao [12, tr. 65].


12
Như vậy, vấn đề có ý nghĩa quyết định của cơng nghiệp hố, hiện đại
hố là sự thay đổi kỹ thuật thủ cơng bằng kỹ thuật máy móc trên qui mơ tồn
bộ nền kinh tế, là chuyển nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu thành nền kinh tế
công nghiệp hiện đại; đồng thời biết tranh thủ ứng dụng những thành tựu của
của cách mạng khoa học - công nghệ để đẩy mạnh phân công lại lao động,
nâng cao năng suất lao động của xã hội. Thực chất của công nghiệp hố, hiện
đại hố là sự phát triển cơng nghệ, là q trình chuyển từ nền kinh tế có trình
độ sản xuất lạc hậu lên nền kinh tế có trình độ sản xuất tiên tiến hiện đại.
Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học cơng nghệ và xu thế tồn cầu
hoá kinh tế, hiện nay trên thế giới một số nước đã và đang phát triển nền kinh
tế tri thức, thì q trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố ở Việt Nam cịn phải
gắn với phát triển kinh tế trí thức để rút ngắn q trình cơng nghiệp hố, hiện
đại hố. Vì vậy, Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần X của Đảng đã xác

định Việt Nam cần: "Tranh thủ các cơ hội thuận lợi do bối cảnh quốc tế tạo ra
và tiềm năng lợi thế của nước ta để rút ngắn q trình cơng nghiệp hố, hiện
đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa gắn với phát triển kinh tế
trí thức, coi kinh tế tri thức là yếu tố quan trọng của nền kinh tế và cơng
nghiệp hố, hiện đại hố" [18, tr.87].
Như vậy, tuỳ theo từng giai đoạn lịch sử mà sự nghiệp cơng nghiệp hố,
hiện đại hố ở từng nước có những con đường khác nhau cho phù hợp. Song
cũng phảỉ thấy rằng hiện nay khoa học - công nghệ đang phát triển như vũ
bão, các nước đi sau cần phải có nhiều giải pháp để giải quyết vấn đề cơng
nghiệp hố, hiện đại hố cho nước mình một cách phù hợp, có thể có những
cơng nghệ tiên tiến nhất mới được phát minh, nhưng cũng có thể có những
cơng nghệ đã được các nước tiên tiến đã sử dụng nhưng đối với những nước
đi sau thì sử dụng có hiệu quả kinh tế cao hơn và có điều kiện chuyển giao.
1.1.2. Vai trị của nơng nghiệp đối với cơng nghiệp hố, hiện đại hố
Nơng nghiệp có vai trị đặc biệt quan trọng đối với sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đât nước, cũng như nâng cao đời sống của nhân dân.
Vai trị của nơng nghiệp thể hiện ở chỗ:


13
Một là, nông nghiệp là ngành cung cấp lương thực, thực phẩm nhu cầu
cơ bản cho con người. Xã hội càng phát triển nhu cầu của con người càng
tăng lên và phát triển đa dạng, như C. Mác đã khẳng định: con người trước hết
ăn rồi sau đó mới nói đến hoạt động khác, mà nông nghiệp là ngành cung cấp
tư liệu sinh hoạt cho con người, như vậy vai trị của nơng nghiệp đặc biệt
quan trọng trong việc nâng cao mức sống cho dân cư, đảm bảo ổn định chính
trị - xã hội của một quốc gia, dân tộc hay một địa phương. Ơng cha ta thường
nói: phi nơng bất ổn.
Hai là, nông nghiệp cũng là thị trường lớn để tiêu thụ sản phẩm hàng hố
khơng những của nơng nghiệp mà cho cả ngành công nghiệp và dịch vụ.

Đối với các nước đang phát triển như chúng ta thì nông nghiệp chiếm tỷ
lệ cao trong cơ cấu tổng sản phẩm quốc nội và cư dân, đời sống dân cư nông
thôn được nâng cao, cơ cấu kinh tế nông thôn phát triển càng đa dạng và tốc
độ tăng trưởng cao thì nơng nghiệp, nơng thơn sẽ trở thành thị trường tiêu thụ
rộng lớn và ổn định của nền kinh tế quốc dân. Đương thời Chủ tịch Hồ Chí
Minh cũng đã nhận định rằng “nơng thơn giàu có sẽ mua nhiều hàng hố của
cơng nghiệp sản xuất ra. Đồng thời, sẽ cung cấp đủ lương thực, nguyên liệu
cho công nghiệp và thành thị. Như thế là nơng thơn giàu có sẽ giúp cho công
nghiệp phát triển. Công nghiệp phát triển lại thúc đẩy nông nghiệp phát triển
mạnh hơn nữa” [22, tr.91] và Người cho rằng nông nghiệp là nền tảng của nền
kinh tế.
Như vậy, cho dù trong quá khứ, hiện tại hay tương lai sản phẩm nơng
nghiệp vẫn đóng vai trị cực kỳ quan trọng đối với sự tồn tại của xã hội loài
người. Sự tiến bộ của khoa học - cơng nghệ chỉ làm thay đổi hình thức sản
xuất nơng nghiệp để đưa năng suất lao động nâng cao, chất lượng sản phẩm
tốt hơn để đáp ứng nhu cầu của xã hội ngày càng cao và tốt hơn.
Ba là, nông nghiệp có vai trị quan trong trong phát triển các ngành kinh
tế của đất nước, trước hết là ngành công nghiệp.


14
Nông nghiệp cũng là ngành cung cấp nguyên liệu cho ngành công
nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tạo thêm việc làm cho xã hội, trong công nghiệp
chủ yếu công nghiệp chế biến và sản xuất hàng tiêu dùng, qua đó có thể tạo ra
số việc làm sau nông nghiệp nhiều hơn hoặc tương đương với số việc làm của
chính khâu sản xuất ra nó; hơn nữa thơng qua cơng nghiệp chế biến nâng cao
giá trị sản phẩm nông nghiệp và đa dạng hơn về sản phẩm, đáp ứng nhu cầu
ngày càng cao của thị trường trong và ngoài nước. Điều này địi hỏi phải có
giải pháp tốt hơn về mối quan hệ giữa phát triển ngành nông nghiệp và ngành
công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp chế biến cả về qui trình kỷ thuật, qui mơ

sản xuất và quan hệ lợi ích. J.Stalin đã khẳng định: không thể phát triển được
công nghiệp nếu trong nước khơng có ngun liệu, khơng có lương thực cung
cấp cho cơng nhân, nếu khơng có một nền nơng nghiệp phát triển ít nhiều đến
mức có thể làm thị trường chủ yếu cho cơng nghiệp và Ơng chỉ rõ muốn phát
triển cơng nghiệp phải có ba điều kiện: một là, phải có thị trường trong nước
mà thị trường trong nước lại chủ yếu là nông dân; hai là, nông nghiệp phải
đảm bảo nguồn nguyên liệu tương đối phát đạt, ba là phải làm cho nơng dân
có thể dự trữ một số lượng cần thiết về nông sản để cung cấp cho công
nghiệp, cung cấp cho công nhân. J.Stalin đã nhắc lại lời Lê nin nói: muốn xây
dựng cơng nghiệp thì cần phải bắt đầu từ nơng nghiệp [30, tr.171]
Bốn là, nông nghiệp là ngành cung cấp một khối lượng hàng hố lớn cho
xuất khẩu dưới dạng thơ hoặc qua chế biến. Đối với các nước đang phát triển
nông sản xuất khẩu là chủ yếu để tạo ra tích luỹ cho tái sản xuất và phát triển
nền kinh tế và xã hội.
Năm là, nông nghiệp là khu vực cung cấp lao động phục vụ cho công
nghiệp và các lĩnh vực hoạt động xã hội khác; đây là xu hướng có tính qui
luật trong phân cơng lại lao động xã hội từ nông nghiệp sang các lĩnh vực
khác phụ thuộc vào nhiều nhân tố: trước hết năng suất lao động nông nghiệp
không ngừng tăng lên, công nghiệp và dịch vụ trong thành thị ngày càng mở
mang, chất lượng lao động ở nông thôn phải được nâng cao;


15
Sáu là, nơng nghiệp có một vai trị đặc biệt quan trọng nữa là bảo vệ tài
nguyên thiên nhiên và mơi trường sinh thái. Q trình phát triển nơng nghiệp
gắn liền với sử dụng đất đai, nguồn nước và các loại hoá chất,..; đồng thời việc
trồng và bảo vệ rừng, luân canh cây trồng, phủ xanh đất trống đồi núi trọc, đều
có ảnh hưởng đến mơi trường. Phải thấy rằng, việc bảo vệ nguồn tài nguyên
thiên nhiên, môi trường sinh thái cịn là điều kiện để q trình tái sản xuất nơng
nghiệp diễn ra bình thường và có hiệu quả.

Hiện nay, nước ta đang bước vào thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố,
hiện đại hố và chủ động hội nhập quốc tế, nhưng vấn đề nông nghiệp, nông
thôn, nông dân vẫn có tầm chiến lược quan trọng. Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ X Đảng ta đã nhận định - Việt Nam bước vào giai đoạn mới - giai
đoạn đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức - một trong
những nội dung cần phải triển khai để thực hiện quá trình này là đẩy mạnh
CNH,HĐH nông nghiệp và nông thôn, giải quyết đồng bộ các vấn đề nông
nghiệp, nông thôn và nông dân [18, tr. 88].
1.2. Nội dung, vai trị, tiêu chí đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng đến
cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp
1.2.1. Nội dung cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp
* Đẩy mạnh phát triển kinh tế nơng nghiệp nông thôn theo hướng hiện đại
Để tạo sự thay đổi tích cực trong cơ cấu kinh tế theo hướng đó, tiến trình
cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nông thôn ở nước ta hiện nay phải
thực hiện nội dung sau:
Thứ nhất, phát triển các lĩnh vực nông nghiệp theo hướng hiện đại
Thứ hai, chuyển nền nông nghiệp và kinh tế nơng thơn từ trạng thái khép
kín sang nền nơng nghiệp đa hàng hố, hướng mạnh vào xuất khẩu, mở rộng
phân công và hợp tác lao động
Thứ ba, chuyển kinh tế nông thôn thuần nông sang phát triển kinh tế nông
thôn tổng hợp nông - công nghiệp - dịch vụ và chuyển dịch lao động nông
nghiệp sang lĩnh vực phi nông nghiệp