Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố quy nhơn, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

VÕ THỊ NGỌC HIỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ QUY NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số

: 8140114

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Mai Xuân Miên


LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên là Võ Thị Ngọc Hiền , cam đoan rằng đề tài “Quản lý hoạt động
dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở các trường THCS trên địa bàn
thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định”của tơi là cơng trình nghiên cứu của riêng
tơi dƣới sự hƣớng dẫn của Tiến sĩ Mai Xuân Miên.
Các số liệu đƣợc sử dụng trong luận văn đều là kết quả điều tra thực tế của
tôi tại các trƣờng trung học cơ sở ở thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
Tơi cam đoan rằng tất cả nội dung trong luận văn đều là cơng trình nghiên
cứu của tơi.
Ngƣời cam đoan

Võ Thị Ngọc Hiền

LỜI CẢM ƠN
Với những tình cảm chân thành, tơi xin gửi lời cám ơn sâu sắc nhất đến
Ban Giám Hiệu trƣờng Đại học Quy Nhơn, Phòng đào tạo sau Đại học và quý
Thầy - Cô trƣờng Đại học Quy Nhơn đã tận tình hƣớng dẫn, giảng dạy và tạo
mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi học tập trong suốt thời gian theo học chƣơng
trình đào tạo Cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục khóa 22.
Tơi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Tiến sĩ Mai Xuân Miên,
ngƣời đã dành nhiều thời gian, tâm huyết để hƣớng dẫn, động viên tơi trong suốt
q trình nghiên cứu – hồn thành luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo thành
phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định; các cán bộ quản lý và giáo viên các trƣờng trung
học cơ sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn đã nhiệt tình đóng góp ý kiến, cung
cấp thông tin, tƣ liệu cho tác giả trong quá trình điều tra, nghiên cứu.
Mặc dù đã nỗ lực, cố gắng song luận văn khơng thể tránh khỏi những
thiếu sót. Tơi kính mong nhận đƣợc sự chỉ dẫn q báu của các thầy giáo, cơ
giáo và sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành gửi đến Ban Giám hiệu, quý Thầy - Cô cùng bạn bè, đồng
nghiệp của tôi lời chúc sức khỏe và thành công trong cuộc sống.
Bình Định, tháng 03 năm 2021
Tác giả luận văn
Võ Thị Ngọc Hiền


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 3

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................ 3
6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn....................................................................................... 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ ....................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................ 6
1.1.1. Nghiên cứu về dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực ......... 6
1.1.2. Nghiên cứu về quản lý dạy học theo định hƣớng

phát triển

năng lực ..................................................................................................... 9
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ...................................................... 10
1.2.1. Năng lực ........................................................................................ 10
1.2.2. Dạy học phát triển năng lực học sinh ............................................. 12
1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh .................................................................................................... 14
1.3. Hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng
THCS ........................................................................................................... 16


1.3.1. Quan điểm, chủ trƣơng về hoạt động dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh cấp THCS........................................................... 16
1.3.2. Xây dựng mục tiêu dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh ở trƣờng THCS ......................................................................... 17
1.3.3. Tổ chức các hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng

lực học sinh ở trƣờng THCS ................................................................... 18
1.3.4. Sử dụng hiệu quả các phƣơng pháp và kỹ thuật dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THCS ............................... 20
1.3.5. Tăng cƣờng sử dụng phƣơng tiện dạy học .................................... 22
1.3.6. Kiểm tra, đánh giá năng lực đạt đƣợc của học sinh ......................... 23
1.4. Quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học
sinh ở trƣờng THCS .................................................................................... 24
1.4.1. Quản lý mục tiêu, chƣơng trình dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................................................... 24
1.4.2. Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS ............................................ 28
1.4.3. Quản lý hoạt động học tập của học sinh theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................................................... 32
1.4.4. Quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ và các lực lƣợng hỗ
trợ cho hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở
các trƣờng THCS ..................................................................................... 33
1.4.5. Quản lý đội ngũ giáo viên đáp ứng nhu cầu dạy học theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THCS ......................................... 35
1.4.6. Quản lý kiểm tra, đánh giá dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ở trƣờng THCS........................................................... 36
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THCS .............................................. 37
1.5.1. Các yếu tố khách quan................................................................... 37


1.5.2. Các yếu tố chủ quan ...................................................................... 38
Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................ 40
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO
ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN, TỈNH

BÌNH ĐỊNH .................................................................................................... 42
2.1. Khái quát về q trình nghiên cứu thực trạng ...................................... 42
2.1.1. Mục đích khảo sát.......................................................................... 42
2.1.3. Nội dung khảo sát .......................................................................... 43
2.1.4. Phƣơng pháp và xử lý kết quả khảo sát ......................................... 43
2.1.5. Thời gian khảo sát ......................................................................... 43
2.2. Khái quát chung về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục trung học cơ
sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định ................................ 43
2.2.1. Tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Quy Nhơn, tỉnh
Bình Định ................................................................................................ 43
2.2.2. Tình hình giáo dục trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Quy
Nhơn, tỉnh Bình Định .............................................................................. 45
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học
sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh
Bình Định .................................................................................................... 47
2.3.1. Thực trạng xây dựng mục tiêu dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................................................... 47
2.3.2. Thực trạng tổ chức các hoạt đông dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS ............................................ 50
2.3.3. Thực trạng sử dụng hiệu quả các phƣơng pháp và kỹ thuật dạy học
tích cực ở tại các trƣờng THCS ............................................................... 52
2.3.4. Thực trạng sử dụng phƣơng tiện dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS ............................................ 53


2.3.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................................... 56
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng
lực học sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh
Bình Định .................................................................................................... 58

2.4.1. Thực trạng nhận thức về quản lý hoạt động dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS......................... 58
2.4.2. Thực trạng quản lý mục tiêu, chƣơng trình dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS......................... 59
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học trên lớp của giáo viên theo
định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS ................ 62
2.4.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS......................... 64
2.4.5. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ và các lực
lƣợng hỗ trợ cho hoạt động dạy học ở các trƣờng THCS ....................... 67
2.4.6. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS......................... 69
2.4.7. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học
theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS ........ 72
2.5. Nhận xét chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành
phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định ................................................................... 74
2.5.1. Các mặt mạnh ................................................................................ 74
2.5.2. Những tồn tại, hạn chế .................................................................. 75
2.5.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế ...................................... 75
Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................ 76
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH
HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG


TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN, TỈNH
BÌNH ĐỊNH .................................................................................................... 78
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................ 78
3.1.1. Nguyên tắc bảo đảm tính mục tiêu của giáo dục .......................... 78
3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính hệ thống ................................................ 78

3.1.3. Nguyên tắc bảo đảm tính khoa học và thực tiễn ........................... 79
3.1.4. Nguyên tắc bảo đảm tính khả thi và hiệu quả ............................... 79
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn,
tỉnh Bình Định ............................................................................................. 80
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CBQL , GV và học sinh về vai trò, tầm
quan trọng của dạy học và quản lý dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ..................................................................................... 80
3.2.2. Xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu và
đạt chuẩn về chất lƣợng đáp ứng yêu cầu dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ............................................................................ 83
3.2.3. Triển khai hệ thống quản lý quá trình dạy học theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh..................................................................... 85
3.2.4 . Chỉ đạo đổi mới đánh giá quá trình dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ............................................................................ 90
3.2.5. Chỉ đạo phát triển cơ sở vật chất, phƣơng tiện dạy học và đầu tƣ tài chính
phục vụ hiệu quả dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ......... 93

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp........................................................... 94
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất 96
3.4.1. Mục đích, nội dung, đối tƣợng, phƣơng pháp khảo sát ................. 96
3.4.2. Kết quả đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp ................... 97
3.4.3. Kết quả đánh giá về tính khả thi của các biện pháp ...................... 99
3.4.4. Tƣơng quan giữa tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ..... 100


Tiểu kết chƣơng 3 ...................................................................................... 102
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 103
1. Kết luận ................................................................................................ 103
1.1. Về lý luận ....................................................................................... 103

1.2. Về thực trạng .................................................................................. 103
1.3. Các biện pháp ................................................................................. 104
2. Khuyến nghị .......................................................................................... 105
2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo .................................................... 105
2.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo............................................... 105
2.3. Đối với các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn ....... 106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 107
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (bản sao)


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT

Nội dung đầy đủ

Các chữ viết tắt

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CSVC

Cơ sở vật chất

3

ĐT

Đào tạo

4

GD

Giáo dục

5

GV

Giáo viên

6

HS

Học sinh

7

HĐDH

Hoạt động dạy học

8

PTNL

Phát triển năng lực

9

CMHS

Cha mẹ học sinh

10

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

12

QL

Quản lý

13

THCS

Trung học cơ sở

14

HT

Hiệu trƣởng

15

PTDH

Phƣơng tiện dạy học

16

CLGD

Chất lƣợng giáo dục

17

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

18

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa-Hiện đại hóa

19

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

20

NCKH

Nghiên cứu khoa học

21

QLGD

Quản lý giáo dục


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô cấp trung học cơ sở thành phố Quy Nhơn 2016-2020 .... 45
Bảng 2.2. Chất lƣợng giáo dục trung học cơ sở năm học 2019-2020............. 46
Bảng 2.3. Thực trạng xây dựng mục tiêu dạy học dựa theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................................... 48
Bảng 2.4: Thực trạng tổ chức các hoạt động dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS ..................................... 50
Bảng 2.5. Thực trạng sử dụng hiệu quả các phƣơng pháp và kỹ thuật dạy học
tích cực tại các trƣờng THCS ........................................................... 52
Bảng 2.6. Thực trạng sử dụng phƣơng tiện dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực tại các trƣờng THCS .......................................................... 54

Bảng 2.7. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS ..................................... 56
Bảng 2.8: Thực trạng nhận thức về vai trị của cơng tác quản lý hoạt động dạy
học theo định hƣớng phát triển năng lực tại các trƣờng THCS ........ 58
Bảng 2.9. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, chƣơng trình dạy học theo
định hƣớng phát triển năng lực ở học sinh tại các trƣờng THCS ..... 59
Bảng 2.10. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học trên lớp của giáo viên theo
định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở tại các trƣờng THCS ..... 62
Bảng 2.11. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................. 64
Bảng 2.12. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ và các lực
lƣợng hỗ trợ cho hoạt động dạy học ở các trƣờng THCS ................. 67
Bảng 2.13. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt dộng dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................. 69


Bảng 2.14. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học
theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .. 72
Bảng 3.1. Đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp ................................. 98
Bảng 3.2. Đánh giá về tính khả thi của các biện pháp .................................... 99
Bảng 3.3. Điểm trung bình và xếp hạng về tính cần thiết, tính khả thi của các
biện pháp đề xuất ............................................................................ 101


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Thực trạng nhận thức về vai trị của cơng tác quản lý hoạt động
dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh tại các
trƣờng THCS ..................................................................................... 59
Biểu đồ 2.2. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, chƣơng trình dạy học theo
định hƣớng phát triển năng lực ở học sinh tại các trƣờng THCS ............61

Biểu đồ 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học trên lớp của giảo viên theo
định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở tại các trƣờng THCS ..... 64
Biểu đồ 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .................. 66
Biểu đồ 2.5. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ và các
lực lƣợng hỗ trợ cho hoạt động dạy học ở các trƣờng THCS ........... 69
Biểu đồ 2.6. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học theo
định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS. ......... 71
Biểu đồ 2.7. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học
theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS .. 73


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đổi mới phương pháp dạy và học theo định hướng phát triển năng lực người
học nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI về đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phƣơng
pháp dạy và học theo hƣớng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
và vận dụng kiến thức, kỹ năng của ngƣời học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt
một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích
tự học, tạo cơ sở để ngƣời học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển
năng lực.”. Quan điểm của Đảng là cơ sở quan trọng để nhà trƣờng các bậc học,
cấp học định hƣớng đổi mới cách dạy, cách học nhằm hƣớng đến mục tiêu hình
thành, phát triển phẩm chất và năng lực của ngƣời học đáp ứng u cầu cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc và hội nhập quốc tế.
Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình
giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học.

Một trong những định hƣớng cơ bản của việc đổi mới giáo dục là chuyển từ
nền giáo dục mang tính hàn lâm, kinh viện, xa rời thực tiễn sang một nền giáo
dục chú trọng việc hình thành năng lực hành động, phát huy tính chủ động, sáng
tạo của ngƣời học. Đó cũng là xu hƣớng quốc tế trong cải cách dạy học ở nhà
trƣờng. Sự đổi mới cách dạy học đƣợc khởi đầu ở các nƣớc phát triển là nhằm
đào tạo nên những “cơng dân tồn cầu” có năng lực sẵn sàng thích ứng với bối
cảnh xã hội ln thay đổi, có năng lực hợp tác cùng nhau để giải quyết các vấn
đề thực tiễn của cuộc sống.
Tuy vậy, thực tế ở nhà trƣờng phổ thông cho thấy việc đổi mới phƣơng pháp
dạy học, phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh chƣa nhiều, chƣa đi vào


2
chiều sâu. Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức, việc rèn luyện, phát triển
kỹ năng, năng lực cho học sinh chƣa đƣợc quan tâm thích đáng.
Những năm gần đây, cơng tác quản lý giáo dục phổ thơng nói chung, giáo
dục THCS nói riêng có những tiến bộ nhất định; song chất lượng, hiệu quả quản
lý giáo dục còn thấp, chưa đáp ứng yêu đổi mới và phát triển giáo dục hiện nay.
Nghị quyết số 29-NQ/TW nhận định về tình hình giáo dục những năm gần đây:
“Chất lƣợng giáo dục và đào tạo có tiến bộ”, “Tuy nhiên, chất lƣợng, hiệu quả
giáo dục và đào tạo còn thấp so với yêu cầu”. Phƣơng pháp giáo dục “còn nặng
lý thuyết, nhẹ thực hành”. “Công tác quản lý giáo dục và đào tạo có bƣớc chuyển
biến nhất định.” Tuy vậy, “Quản lý giáo dục và đào tạo còn nhiều yếu kém chƣa
theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục”. Đó cũng là tình hình chung về
giáo dục phổ thơng nói chung và giáo dục THCS nói riêng ở tỉnh Bình Định.
Đối với các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định,
trong những năm qua cũng đã có những nỗ lực khơng ngừng đổi mới nội dung,
phƣơng pháp dạy học, công tác quản lý giáo dục, nhờ đó chất lƣợng dạy học,
quản lý giáo dục cũng đƣợc nâng lên ít nhiều. Tuy nhiên, chất lƣợng dạy học,
cơng tác quản lý dạy học vẫn cịn chậm đổi mới, chƣa đạt đƣợc chất lƣợng, hiệu

quả nhƣ mong muốn.
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn cần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả dạy học và
quản lý hoạt động dạy học tại các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy
Nhơn, tỉnh Bình Định, chúng tơi chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt động
dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS
trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định” với mong muốn tìm ra
các biện pháp quản lý để thúc đẩy hoạt động dạy học của các nhà trƣờng đạt
đƣợc chất lƣợng, hiệu quả tốt hơn, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục phổ
thông, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong thời
kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nƣớc và hội nhập quốc tế ngày càng sâu
rộng.


3
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sơ nghiên cứu, tổng hợp lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng, luận
văn đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực của học sinh tại các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn,
tỉnh Bình Định nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả dạy học theo
hƣớng phát triển năng lực ngƣời học.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh ở các
trƣờng THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh ở
các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý hoạt động dạy học ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành
phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định trong thời gian qua đã có những tiến bộ nhất

định; tuy vậy vẫn cịn một số bất cập ảnh hƣởng ít nhiều đến chất lƣợng, hiệu
quả của việc dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực. Nếu nghiên cứu, xây
dựng cơ sở lý luận đúng đắn, khoa học và khảo sát, đánh giá chính xác thực
trạng hoạt động dạy học và quản lý việc dạy học theo định hƣớng phát triển năng
lực học sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình
Định thì sẽ xác lập đƣợc các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh có tính cần thiết và khả thi.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu đã đề ra, đề tài tập trung nghiên cứu các
vấn đề sau:
- Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận liên quan đến đề tài nhƣ: Quản lý, quản
lý giáo dục, hoạt động dạy học, dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực,


4
quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực.
- Khảo sát, đánh giá, phân tích nguyên nhân thực trạng hoạt động dạy học và
thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố
Quy Nhơn, tỉnh Bình Định theo định hƣớng phát triển năng lực ngƣời học.
- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố
Quy Nhơn, tỉnh Bình Định nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của công
tác quản lý hoạt động này.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Trọng tâm của đề tài là đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy
học định hƣớng phát triển năng lực, cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học
định hƣớng phát triển năng lực; đánh giá thực trạng việc dạy học và quản lý hoạt
động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực ở các trƣờng THCS trên địa
bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. Trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp
quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các

trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
- Về địa bàn nghiên cứu: Tại các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy
Nhơn, tỉnh Bình Định.
- Về thời gian nghiên cứu, khảo sát: Từ năm 2020 - 2021.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa những vấn đề lý
luận từ các tài liệu có liên quan đến hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy
học theo định hƣớng phát triển năng lực ngƣời học để xây dựng cơ sở lý luận
cho đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng các phƣơng pháp điều tra, phƣơng pháp quan sát, phƣơng pháp lấy ý
kiến chuyên gia, phƣơng pháp phỏng vấn, phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm


5
trong quản lý giáo dục nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động dạy học và
thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học
sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định làm
cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các biện pháp quản lý.
7.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ
Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học và phần mềm Exel để xử lý, phân
tích số liệu thu đƣợc qua kết quả khảo sát.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục,
nội dung chính của luận văn sẽ trình bày trong 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở trƣờng THCS.
Chƣơng 2: Thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy

Nhơn, tỉnh Bình Định.
Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh
Bình Định.


6

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Nghiên cứu v d

h c theo định hướng phát triển năng lực

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng nhƣ hiện nay, nền giáo dục tiên tiến ở các
quốc gia trên thế giới cũng đang có những biến đổi để phù hợp với những đòi
hỏi mới của thực tiễn, giáo dục lấy ngƣời học làm nhân tố trung tâm, hƣớng vào
năng lực ngƣời học.
Sự thay đổi mạnh mẽ của những điều kiện kinh tế xã hội của thế kỉ (XXI) này
đã thúc đẩy mạnh mẽ giáo dục, đặt giáo dục trƣớc nhiều cải tiến, đổi mới mang
tính thích ứng phù hợp với hoàn cảnh chung. Thực tiễn nghiên cứu đã cho thấy,
nhiều nƣớc có nền cơng nghệ phát triển đã đặt vấn đề tiếp cận làm vấn đề cốt lõi
xây dựng triết lý giáo dục và mơ hình giáo dục. Tên gọi của cách tiếp cận này có
khác nhau dựa vào các tiêu chí đặc thù của từng quốc gia và vùng lãnh thổ,
nhƣng thuật ngữ đƣợc sử dụng khá phổ biến là Competency-Based Curriculum
(Chƣơng trình giảng dạy dựa trên năng lực) [27].
Chƣơng trình giảng dạy dựa trên năng lực thực chất vẫn là cách tiếp cận

chƣơng trình theo kết quả đầu ra. Đầu ra đƣợc quan niệm nhƣ là sự tổng hịa của
tất cả các q trình nội tại bên trong bao gồm toàn bộ các kĩ năng, kĩ xảo có khả
năng thích ứng và giải quyết các vấn đề của thực tế theo một cách khoa học và
hiệu quả nhất. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng, sự thích ứng của các q
trình hợp thành bởi những năng lực thuộc về kĩ năng, kĩ xảo của mỗi cá nhân
mang dấu ấn rõ nét từ những hoạt động và tƣơng tác trong suốt quá trình giáo
dục. Chƣơng trình hƣớng vào đầu ra là tạo ra một khoảng không gian mang tính


7
thích ứng suốt đời trên cơ sở những năng lực cụ thể chuyên biệt.
Một trong những nhà nghiên cứu tập trung cho mơ hình giảng dạy mới về
chƣơng trình giảng dạy dựa trên năng lực ngƣời học chính là Boyatzis và các
đồng sự. Vào năm 1995 nhà nghiên cứu Boyatzis và các đồng sự đã tổng kết
nhƣợc điểm của hệ thống các chƣơng trình giáo dục và đào tạo quản lý đƣợc
cung cấp bởi các trƣờng trong thời điểm hiện tại từ các nghiên cứu khác nhau,
nhận thấy phƣơng pháp giáo dục quá nặng về lý thuyết hàn lâm giáo điều, sản
phẩm của nó khơng có khả năng thích ứng khi hồn cảnh mơi trƣờng có sự xáo
trộn và thay đổi. Tác giả Boyatzis và đồng sự đƣa ra Mô hình năng lực trong
phát triển nguồn nhân lực của các chƣơng trình giáo dục và đào tạo dựa trên mơ
hình năng lực cần thiết lập nhƣ sau: (1) xác định các năng lực, (2) phát triển và
định hƣớng sự phát triển theo mục tiêu đƣa ra, và (3) đánh giá, kiểm tra một cách
khách quan, minh bạch [30].
Tiếp thu và kế thừa những nhận định của Boyatzis và các đồng sự, ba học giả
Rausch, Sherman và Washbush (2001) đã đƣa ra quan điểm mới khi cho rằng:
“thiết kế một cách cẩn thận các chƣơng trình giáo dục và đào tạo chú trọng vào
kết quả đầu ra và dựa trên năng lực có thể xem là một giải pháp tự nhiên trong
việc tạo lập một hoạt động giáo dục đặc thù đi đến thành cơng. Đây là một đóng
góp quan trọng góp phần mở rộng biên độ và nội hàm của mơ hình giáo dục theo
hƣớng tiếp cận phát triển năng lực.

Dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực là một vấn đề mang tính thời sự,
nhận đƣợc sự quan tâm lớn của những nhà quản lý giáo dục. Sự thành cơng của
mơ hình này ở nhiều quốc gia trên thế giới đã thu hút đông đảo sự quan tâm của
các nhà nghiên cứu và quản lý Việt Nam về một mơ hình này. Chƣơng trình,
sách giáo khoa phổ thơng 2018 ở Việt Nam [11] xác định phát triển năng lực
ngƣời học là một định hƣớng quan trọng. Một số đặc điểm của chƣơng trình
GDPT theo định hƣớng phát triển năng lực ngƣời học, trong đó những năng lực
chung cũng nhƣ các năng lực chuyên biệt đƣợc quan tâm phát triển.


8
Dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực trở thành một hƣớng đi nhận đƣợc
nhiều sự quan tâm của các nhà nghiên cứu Việt Nam, tiêu biểu phải kể tới những
đóng góp mở đƣờng và quan trọng của các tác giả: Vƣơng Thị Bích Thủy (2005)
[24]; Vũ Ngọc Hải - Đặng Bá Lãm, Trần Khánh Đức (2007) [16]; Trà Thị Kiều
Loan (2011) [23]; Cao Danh Chính (2010) [10] v.v... Điểm quan các bài viết thời
gian gần đây, có thể kể tới bài viết Trà Thị Kiều Loan trong: Vấn đề đổi mới
phƣơng pháp dạy học cấp tiểu học và một số giải pháp về mặt quản lý (2011) [23];
bài viết trên Tạp chí Khoa học của tác giả Nguyễn Vũ Bích Hiền về Các xu hƣớng
phát triển chƣơng trình đào tạo theo quan điểm lấy ngƣời học làm trung tâm
(2012) [17]; hay tác giả Đặng Tự Ân với bài viết về Giáo dục định hƣớng phát
triển năng lực [1] đăng trên Tạp chí Quản lý giáo dục số 4 năm 2015,...
Tác giả Đặng Thành Hƣng cũng là ngƣời có nhiều bài viết rất sâu sắc về năng
lực trong giáo dục phổ thông nhƣ bài viết : Năng lực xã hội trong nội dung học
vấn phổ thông (2011) [22], đăng trên Tạp chí Khoa học Giáo dục. Tác giả đã đƣa
vấn đề hình thành năng lực học tập cho học sinh phổ thơng là vấn đề rất cần thiết,
trong đó, có những năng lực xã hội giúp ích cho các em học sinh phổ thông,
những nội dung nên truyền tải cho học sinh phổ thơng để hình thành năng lực tổng
hợp cho các em. Trong cuốn sách Dạy học hiện đại: Lý luận - biện pháp - kỹ thuật
(2002) [21], tác giả cũng đã đề cập đến vấn đề hình thành năng lực cho học sinh.

Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc đã có nhiều nghiên cứu về dạy học theo hƣớng
phát triển năng lực, đặc biệt là dạy học theo chƣơng trình giảng dạy dựa trên
năng lực ngƣời học nhƣ: Dạy học phát triển năng lực (2015) [24] đăng trên Tạp
chí Quản lý giáo dục, bài viết đã đƣa ra những phân tích, luận giải khá sâu sắc về
vấn đề định hƣớng dạy học theo tiếp cận năng lực và dạy học theo hƣớng phát
triển năng lực ngƣời học, vận dụng các phƣơng pháp kỹ thuật dạy học hiệu quả
để giúp học sinh tiếp cận bài học tốt hơn; ngoài ra bài viết cũng nhấn mạnh đến
tầm quan trọng của việc phát triển dạy học theo hƣớng giảng dạy dựa trên năng
lực trong các nhà trƣờng.


9
Tác giả Nguyễn Thu Hà trong bài viết “Giảng dạy theo năng lực và đánh giá
theo năng lực trong giáo dục: Một số vấn đề lý luận cơ bản” (2014) [15], đăng
trên Tạp chí Khoa học (Đại học Quốc gia Hà Nội), nội dung bài viết đã làm sáng
tỏ những vấn đề về năng lực, những hình thức và tiêu chí đánh giá theo hƣớng
phát triển năng lực, muốn thực hiện đƣợc điều này cần thực hiện lồng ghép và
đồng thời cả hoạt động giảng dạy và học tập theo hƣớng phát triển năng lực,
những hoạt động kiểm tra - đánh giá cũng cần xuất phát từ việc hình thành cho
ngƣời học những năng lực cần thiết.
1.1.2. Nghiên cứu v quản lý d y h c theo định hướng phát triển năng lực
Tại Việt Nam các nghiên cứu về quản lý dạy học và quản lý dạy học theo
hƣớng phát triển năng lực đã đƣợc quan tâm nghiên cứu khá nhiều từ các giai
đoạn trƣớc đó. Tuy nhiên, các nghiên cứu về quản lý dạy học theo hƣớng phát
triển năng lực phát triển nhất từ khi các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà
nƣớc chỉ đạo về vấn đề này, nhất là: Nghị quyết 29/NQ-TƢ (2013) về “Đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”[2]; các nghiên cứu xoay quanh các vấn
đề: Nghiên cứu về quản lý dạy học theo hƣớng PTNL; nghiên cứu về thực trạng
dạy học theo hƣớng PTNL; nghiên cứu về những thuận lợi, khó khăn thách thức
khi triển khai mơ hình dạy học theo hƣớng PTNL; nghiên cứu quản lý dạy học

theo hƣớng PTNL ở các cấp học khác nhau...
Tác giả Phạm Đỗ Nhật Tiến trong bài viết “Đổi mới quản trị nhà trƣờng trƣớc
yêu cầu chuyển đổi giáo dục theo định hƣớng phát triển năng lực ngƣời học”
(2015) [25], đăng trên Tạp chí Quản lý Giáo dục, tác giả đã phân tích vai trò của
nhà trƣờng và sự cần thiết cần đổi mới cách thức quản lý nhà trƣờng để phù hợp
với hoạt động thực tiễn dạy học theo hƣớng tiếp cận PTNL. Đồng thời, tác giả đã
đƣa ra những giải pháp về mặt thực tiễn nhằm quản lý hoạt động dạy học theo
hƣớng tiếp cận PTNL đƣợc tốt hơn và quản lý tốt các vấn đề phát sinh khác
trong quá trình dạy và học của nhà trƣờng.
Trong bài viết “Quản lý dạy học theo tiếp cận năng lực tại các trƣờng phổ


10
thông: triển vọng và thách thức” (2016) [18] đăng trên Tạp chí Dạy và Học ngày
nay, tác giả Lê Ngọc Hoa đã đƣa ra những phân tích, luận giải khá sâu sắc về
những thành tựu đạt đƣợc từ vấn đề dạy học theo hƣớng phát triển năng lực triển
khai tại địa bàn thành phố Hà Nội và một số địa phƣơng; Tác giả Lê Ngọc Hoa
trong bài viết “Quản lý các vấn đề trong trƣờng học từ việc xây dựng mạng lƣới
công tác xã hội học đƣờng” (2017) [19] đăng trên Tạp chí Giáo dục và Xã hội,
đồng thời bài viết cũng đã đề cập đến các biện pháp quản lý trong trƣờng học,
trong đó có đề cập đến hoạt động quản lý dạy học theo hƣớng phát triển năng lực.
Nhƣ vậy, từ những nghiên cứu về dạy học và quản lý dạy học theo hƣớng
PTNL nêu trên, có thể thấy rằng vấn đề dạy học và quản lý dạy học theo hƣớng
PTNL đang là vấn đề rất đƣợc quan tâm, có một số nghiên cứu và bài viết đã đề
cập đến vấn đề quản lý hoạt động dạy học theo hƣớng PTNL. Đa phần những
nghiên cứu này đều chủ yếu dừng lại ở việc đề cập tới vai trò và một số vấn đề lý
luận chung về hoạt động quản lý dạy học theo hƣớng PTNL, chứ chƣa đƣa ra
đƣợc tình hình quản lý hay đƣa ra những giải pháp quản lý hoạt động dạy học
theo PTNL một cách hiệu quả.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài

1.2.1. Năng lực
Khái niệm năng lực (competency) có cội nguồn từ tiếng La tinh
“competentia”. Năng lực đƣợc nhìn nhận, nhận thức là khả năng thực hiện thành
thạo (thuần thục), khả năng thực hiện kĩ năng, kĩ thuật mang tính thành thạo của
cá nhân đối với một công việc cụ thể mang tính mục đích (hƣớng đích). Nhƣ
vậy, ngay từ khởi thủy, từ năng lực đã đƣợc gắn liền với khả năng, sự thành thạo.
Tác giả Holt, J (2005) cho rằng: “Năng lực là các khả năng và kỹ xảo nhận thức
vốn có ở cá nhân hay có thể học đƣợc để giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc
sống. Năng lực cũng hàm chứa trong nó tính sẵn sàng hành động, động cơ, ý chí
và trách nhiệm xã hội để có thể sử dụng một cách hiệu quả và có trách nhiệm các
giải pháp trong những tình huống linh hoạt”. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh


11
tế - OECD (2002) đƣa ra định nghĩa: “năng lực là khả năng cá nhân đáp ứng các
yêu cầu phức hợp và thực hiện thành công nhiệm vụ trong một bối cảnh cụ thể”.
Trong cuốn Quebec - Ministere de l’Education, tác giả với một cách tiếp cận khá
mới, (2004) đã chỉ ra rằng: “Năng lực là khả năng vận dụng những kiến thức,
kinh nghiệm, kỹ năng, thái độ và hứng thú để hành động một cách phù hợp và có
hiệu quả trong các tình huống đa dạng của cuộc sống”. Nhìn chung, mặc dù với
nhiều cách tiếp cận khác nhau, nhƣng các định nghĩa hƣớng tới một điểm chung,
gần nhƣ có sự đồng nhất năng lực với khả năng đƣợc kiểm chứng qua quá trình
thực hành.
Ở Việt Nam, trong cuốn Từ điển Tiếng Việt, nhóm biên soạn đã đƣa ra một
giải thích ngắn về năng lực: “Năng lực là phẩm chất tâm lý, sinh lý tạo ra con
ngƣời có khả năng hồn thành một loại hoạt động nào đó với chất lƣợng cao”.
Có thể nhận thấy, mặc dù khái niệm rất ngắn gọn, nhƣng đã chỉ ra đƣợc đặc
trƣng của năng lực. Điều đáng chú ý trong khái niệm này là nhóm biên soạn đã
đồng nhất năng lực với hành vi có tính năng lực, chịu sự thúc đẩy của tâm sinh
lý. Đây là một nội hàm nghĩa quan trọng của định nghĩa.

Tác giả Phạm Minh Hạc định nghĩa về năng lực: “Là tổ hợp đặc điểm tâm lý
một con ngƣời /nhân cách. Tổ hợp đặc điểm này vận hành theo một mục đích,
tạo ra kết quả của hoạt động nào đấy . Tổ hợp này tạo điều kiện tạo thành điều
kiện quy định tốc độ , cƣờng độ và chiều sâu của việc tác động vào đối tƣợng
hoạt động [22]. Theo tác giả Nguyễn Văn Cƣờng (2009): “Năng lực là tập hợp
các tính chất hay phẩm chất của tâm lý cá nhân đóng vai trị là điều kiện bên
trong, tạo thuận lợi cho việc thực hiện tốt một dạng hoạt động nhất định”. Điều
kiện bên trong ở đây đƣợc hiểu bao gồm: Tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, kinh nghiệm
và sự sẵn sàng hành động với ý thức trách nhiệm cao. Chƣơng trình giáo dục phổ
thơng tổng thể (2018) đƣa ra quan điểm nhƣ sau: “Năng lực là thuộc tính cá nhân
đƣợc hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và q trình học tập, rèn luyện,
cho phép con ngƣời huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính


12
cá nhân khác nhƣ hứng thú, niềm tin, ý chí,... thực hiện thành công một loại hoạt
động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong những điều kiện cụ thể.”1
Trên cơ sở các phân tích trên đây, chúng tơi sử dụng khái niệm năng lực trong
nghiên cứu này nhƣ sau: “Năng lực là những khả năng thực hiện hành động một
cách phù hợp và có hiệu quả đối với một hoạt động hay nhiệm vụ của con ngƣời,
đƣợc hình thành thông qua con đƣờng học tập, rèn luyện, nhằm phục vụ cho mục
đích học tập, lao động và sinh sống”. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng năng lực ở
đây không khép kín, tĩnh tại, bất động, mà là có tính năng động, có sức năng sản,
thâm nhập trong tƣơng tác giữa chủ thể và khách thể của quá trình giáo dục.
1.2.2. D y h c phát triển năng lực h c sinh
Hiện nay, các nhà lý luận dạy học ở Việt Nam cũng nhƣ thế giới đƣa ra nhiều
định nghĩa, quan điểm khác nhau về dạy học hay quá trình dạy học tuỳ theo
hƣớng tiếp cận về hoạt động dạy và hoạt động học. Hiện nay có hai xu hƣớng
nghiên cứu chính; một xu hƣớng có sự phân định rạch rịi hai thành tố chính của
hoạt động dạy học là: hoạt động dạy và hoạt động học (teaching and learning).

Theo xu hƣớng này, hoạt động dạy và học bên cạnh sự tƣơng tác và chuyển hóa
lẫn nhau, bản thân hai thành tố này có một sự độc lập tƣơng đối liên quan tới đặc
thù của hai hoạt động. Tuy nhiên, do nhận thức tuyệt đối hóa, có phần rạch rịi
giữa hai thành tố này dẫn đến việc chƣa thấy đƣợc những tác động ngƣợc chiều
cùng với hệ thống liên hệ mật thiết của hai thành tố giữa dạy và học. Xu hƣớng
thứ hai tiếp cận theo hƣớng coi hai thành tố dạy và học trong mối liên kết bền
chặt, tác động qua lại mật thiết. Những nhà nghiên cứu theo hƣớng này, chú
trọng và nhấn mạnh về mối tƣơng tác, liên kết có tính đặc thù giữa hoạt động
dạy và hoạt động học. Nhìn nhận hoạt động dạy học là sƣ tƣơng tác có chủ đích
mang mục đích hƣớng tới những giá trị chung cho cả ngƣời dạy và ngƣời học.
Điều đó có nghĩa là dạy học là một quá trình chịu sự chi phối của những điều
kiện bên ngồi (khách thể, môi trƣờng, điều kiện cơ sở vật chất) giáo dục có tác
động và thúc đẩy hoạt động bên trong dạy học. Điểm mạnh của xu hƣớng này, là