Nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi ở trường mầm non

1
BÀI THUYẾT TRÌNH
THI GIÁO VIÊN MẦM NON DẠY GIỎI CẤP HUYỆN
CHU KỲ 2019 – 2021
Biện pháp: “Nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho trẻ
mẫu giáo 4 -5 tuổi ở trường Mầm non”
Họ và tên giáo viên: Nguyễn Thị Huyên
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường mầm non Thanh Vân
1. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP:
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là điều vô cùng cần thiết, đặc biệt
là kỹ năng tự phục vụ. Việc rèn kỹ năng tự phục vụ đóng vai trị quan trọng cho
sự phát triển của trẻ để trẻ có thể tự mình thực hiện những việc đơn giản trong
sinh hoạt hàng ngày như: Tư mặc quần áo, tự đi giày dép, lau chùi bàn ghế, dọn
dẹp đồ dùng, nhặt rác bỏ vào thùng, đi vệ sinh đúng chỗ , tự chăm sóc bản thân...
đây là một trong những nội dung quan trọng để hình thành một nhân cách sống
cho trẻ để trẻ tự tin trong xã hội. Thực hiện theo lời dạy của Bác:
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ
Tùy theo sức của mình
Xuất phát từ thực tế tại nhóm lớp 4 – 5 tuổi tôi phụ trách là độ tuôi trẻ mới
từ mẫu giáo bé lên vì vậy các kĩ năng tự phục vụ của trẻ còn hạn chế. Trẻ thường
thụ động trong hành vi, ỷ lại, trẻ ln tìm sự giúp đỡ của người lớn,cơ giáo, chưa
có nhiều kĩ năng trong một số việc đơn giản để tự phục vụ bản thân... Bên cạnh
đó trẻ được sống trong mơi trường quá bao bọc, bố mẹ chăm con từng li từng tí
khiến trẻ quen dựa dẫm, khơng có tính tự lập. Chính những việc làm đó của
người lớn đã vơ tình làm mất dần đi những kỹ năng cơ bản của trẻ. Và tất cả
những điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành nhân cách của trẻ.
Xuất phát từ những vấn đề trên nên tôi đã mạnh dạn đưa ra biện pháp “Nâng
cao chất lượng giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở
trường Mầm non”.

2
2. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA CỦA BIỆN PHÁP:
Nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu
giáo 4 – 5 tuổi tại lớp và hình thành cho trẻ những kĩ năng tự phục vụ như: Lấy
và cất đồ dùng đúng nơi quy định, giữ vệ sinh và vệ sinh cá nhân, lau dọn bàn
ghế, tự xúc cơm ăn và không rơi vãi, tự mặc quần áo......
3. THỰC TRẠNG:
Theo khảo sát ban đầu khi chưa áp dụng biện pháp:
S
TT
1

Nội dung
Trẻ có một số kỹ năng tự phục vụ: Tự cởi, mặc

Số trẻ

Tỷ lệ

đạt
16/28

%
57,1%

15/28

54%

14/28

50%

quần áo khi nóng hoặc lạnh, tự lấy cất đồ dùng cá
2

nhân, tự xúc cơm ăn khơng rơi vãi, chải tóc...
Trẻ biết tự thực hiện các thao tác vệ sinh cá nhân:
Rửa tay, rửa mặt, đi vệ sinh đúng nơi quy định,

3

giữ vệ sinh môi trường...
Trẻ biết tự lấy và cất đồ dùng, đồ chơi, bàn ghế
đúng nơi quy định...
4. NỘI DUNG BIỆN PHÁP:

Biện pháp 1: Lập kế hoạch thực hiện rèn các kĩ năng tự phục vụ cho
trẻ:
Sau khi khảo sát tôi bắt đầu xây dựng kế hoạch, nội dung rèn trẻ kỹ năng tự
phục vụ lồng ghép vào các hoạt động để dạy trẻ theo từng tháng, từng chủ đề với
các kĩ năng như: Kĩ năng xếp hàng, lấy cất ghế, để đồ dùng cá nhân đúng nơi quy
định, cách đi giầy dép, cất giày dép, cách cầm thìa bát tự xúc ăn, cách rửa tay, rửa
mặt, tự vệ sinh cá nhân, cách cởi áo, gấp quần áo...
Tôi đã chia đều các nội dung giáo dục và hướng dẫn trẻ các kĩ năng từ dễ
đến khó, từ đơn giản giản đến phức tạp. Ðộng viên khích lệ những trẻ nhanh, quan
tâm động viên những trẻ còn chậm, yếu hơn so với các bạn. Ðặc biệt tôi rất chú
trọng rèn kĩ năng cho trẻ thông qua các hoạt động hàng ngày của trẻ trên lớp. Từ
đó vừa hình thành vừa củng cố các kĩ nãng cho trẻ.

Biện pháp 2: Cô làm gương cho trẻ:


3
Hằng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ được học tập, sinh
hoạt cùng cơ. Vì vậy cơ có vai trị rất quan trọng trong việc hình thành những kĩ
năng thói quen, nề nếp cho trẻ. Cơ luôn là người làm mẫu, thường xuyên quan sát
theo dõi hướng dẫn trẻ thực hiện các kĩ năng tự phục vụ và chỉnh sửa cho trẻ nếu
trẻ chưa thực hiện được.
Ví dụ:
- Trong giờ học khi dạy học xong cơ cất gọn gàng đồ dùng của cô và hướng
dẫn trẻ tự xếp gọn gàng đồ dùng của trẻ vào đúng nơi quy định.
- Trước giờ ăn, cô rửa tay trước khi chia cơm và hướng dẫn làm mẫu cho trẻ
ách tự rửa tay, rửa mặt đúng theo các bước sạch sẽ trước khi ăn cơm. Hình thành
cho trẻ thói quen, kĩ năng: rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, tay khi tay bẩn.
Biện pháp 3: Xây dựng mơi trường lớp học an tồn để trẻ có thể thực
hiện các kĩ năng tự phục vụ:
* Môi trường bên trong lớp học:
Mơi trường lớp học có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ, là nơi trẻ tiếp
xúc hàng ngày. Do đó tơi đã chủ động tìm tòi, làm và sưu tầm bổ sung thêm các
đồ dùng đồ chơi nguyên vật liệu mở. Ðề xuất với ban giám hiệu trang bị bổ sung
thêm đồ chơi cho lớp. Giúp trẻ có nhiều cơ hội học tâp vui chơi.
Tơi đã xây dựng, thiết kế và bố trí các góc chơi thuận tiện, hợp lý, linh hoạt,
dễ thay đổi đáp ứng nhu cầu, hứng thú vui chơi của trẻ. Ðồ dùng đồ chơi, nguyên
vật liệu, học liệu đều có giá đựng ngăn nắp, gọn gàng, dễ lấy, dễ dùng và dễ cất.
Từ đó giúp trẻ có thể tự mình lấy và cất đồ chơi dễ dàng, ngay ngắn khi chơi xong.
Tơi đặc biệt quan tâm đến góc kỹ năng vì qua góc kĩ năng trẻ có thể thực
hành những hoạt động hàng ngày được mô phỏng qua hoạt động chơi. Trẻ được
vui chơi ở góc theo hình thức “Học bằng chơi, chơi mà học”. Trẻ có nhiều cơ hội
thực hành và học hỏi nhiều kiến thức, được lựa chọn và thực hiện các hoạt động,

các bài tập theo hứng thú của mình. Ðồng thời trẻ có thể cùng nhau hợp tác và
chia sẻ kinh nghiệm. Thơng qua góc kỹ năng được thực hiện các bài tập trẻ sẽ rèn
luyện tính độc lập, biết tự phục vụ bản thân có thêm kỹ năng và trở nên ngăn nắp,
nề nếp hơn.


4
Lớp có thùng rác để ở vị trí thuận tiện cho trẻ bỏ rác, tôi thường xuyên
hướng dẫn nhắc nhở trẻ bỏ rác đúng nơi quy định. Khu vực rửa tay tơi dán tranh
các bước rửa tay theo quy trình có hình ảnh minh hoạ cụ thể, dễ hiểu dán trên
tường gần vòi rửa tay để khi nào trẻ quên có thể nhìn lên và làm theo.
* Mơi trường bên ngồi lớp học:
Tạo mơi trường ngồi lớp học để dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ bằng cách dán
các bức tranh, hình ảnh có họa tiết sinh động hướng dẫn trẻ cách thực hiện các kĩ
năng như:
- Góc để giá dép: Tôi dán tranh hướng dẫn các bước cởi, đeo và cất giày dép
theo đúng quy trình để trẻ thực hiện.
Khu vực tủ để đồ dùng cá nhân: Tôi dán các kí hiệu riêng lên từng ngăn tủ
cho trẻ, giúp trẻ cất và lấy ba lô, đồ dùng các nhân đúng ngăn tủ của mình một
cách dễ dàng.
- Khu vực uống nước: Tơi dán các hình ảnh hướng dẫn trẻ về cách lấy nước
sao cho vừa đủ, không làm nước rớt ra ngồi để uống.
- Ở khu nhà vệ có ký hiệu nam nữ, tôi treo bảng hướng dẫn trẻ sử dụng nhà
vệ sinh đúng cách.

Hình ảnh: Bảng hướng dẫn sử dụng nhà vệ sinh
Biện pháp 4: Dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ qua các hoạt
động trong ngày:

5
* Hoạt động đón trả trẻ:
Trong hoạt động đón, trả trẻ tôi vừa giao tiếp với trẻ, với phụ huynh đồng
thời cũng quan sát những hành động, kỹ năng của trẻ như biết tự cất giày, dép lên
giá, tự cất đồ dùng cá nhân vào tủ rồi vào lớp học... từ đó có những uốn nắn kịp
thời cho trẻ.
* Hoạt động học:
Hoạt động học là hoạt động được tổ chức có sự định hướng và hướng dẫn
trực tiếp của cơ giáo. Do đó, tơi đã lồng ghép, tích hợp một cách nhẹ nhàng, tự
nhiên các kỹ năng tự phục vụ vào kế hoạch chủ đề và các tiết học.
Ví dụ: Chủ đề “Bản thân”, nội dung giáo dục vệ sinh tiêt học “Kĩ nãng rửa
tay đúng cách”. Qua tiết học trẻ sẽ được giáo viên hướng dẫn những kĩ năng rửa
tay theo các bước và được thực hành các kĩ năng rửa tay dưới sự theo dõi quan sát
của cô.
Khi tổ chức hoạt động học, tôi hướng dẫn cho trẻ tự lấy và cất đồ dùng học
tập vào đúng vị trí trong khả năng trẻ có thể làm được dưới sự giám sát của cô.
Trong mọi việc làm của trẻ cô kịp thời khen ngợi trẻ. Tạo cho trẻ một ý nghĩ mình
đã lớn đã làm được nhiều việc và mình là người có ích. Từ đó trẻ sẽ hoạt động tích
cực hơn, hứng thú hơn.
* Hoạt động vui chơi:
Trong hoạt động vui chơi, trị chơi đóng vai chính là một hoạt động phản
ánh thực cuộc sống xã hội thu nhỏ. Chơi cũng là cách để rèn luyện và phát huy
khả năng tự lập. Tơi ln khuyển khích, động viên trẻ tự lựa chọn vai chơi, góc
chơi, tự lấy đồ dùng và sử dụng đồ dùng, đồ chơi phù hợp với vai chơi và trị chơi
của mình. Trẻ tự giao tiếp, giao lưu với bạn bè, được thể hiện vai chơi, được bắt
chước những công việc của người lớn, tự mình tạo ra các sản phẩm theo ý thích…
được quan tâm, giúp đỡ bạn bè, chơi cùng bạn, đoàn kết với bạn. Trong khi trẻ
chơi tôi không can thiệp sâu, hay áp đặt vào q trình chơi của trẻ. Tơi tạo tình
huống để trẻ tự giải quyết vấn đề, trẻ tự chơi, tự khám phá, tự tìm hiểu và giáo
viên chỉ giúp đỡ trẻ khi thật cần thiết. Khi trẻ chơi xong trẻ tự cất dọn đồ dùng, đồ

chơi gọn gàng đúng nơi quy định.


6

Hình ảnh: Trẻ tự lấy đồ dùng đồ chơi ra chơi

Hình ảnh: Trẻ thu dọn đồ dùng đồ chơi sau khi chơi xong
* Hoạt động ngồi trời:
Tơi đã chú ý hướng dẫn và rèn cho trẻ kĩ năng giữ gìn vệ sinh chung, ý thức
bảo vệ, giữ gìn mơi trường luôn sạch đẹp. Khi thấy rác biết tự nhặt rác bỏ vào nơi
quy định, không vứt rác bừa bãi... Tôi khuyến khích trẻ tích cực tham gia các hoạt
động như chăm sóc cây, con vật, quét dọn, nhặt lá cây rụng, vệ sinh sân trường.


7

Hình ảnh: Trẻ tự nhặt giấy, rác vệ sinh sân trường.
* Hoạt động vệ sinh, ăn, ngủ:
Ðây là hoạt động nhằm hình thành cho trẻ về nề nếp, ý thức tự phục vụ bản
thân. Tôi hướng dẫn cho trẻ tự làm, tự trải nghiệm công việc.
Việc rèn trẻ đi vệ sinh đúng nơi quy định, hình thành cho trẻ thói quen đi vệ
sinh đúng nơi, đúng chỗ. Tôi hướng dẫn rèn trẻ tự xả nước sau khi đi vệ sinh và vệ
sinh sạch sẽ bản thân như: Kĩ năng rửa tay trước và sau khi đi vệ sinh và khi tay
bẩn, hay kĩ năng đánh răng, rửa mặt, chải đầu, buộc tóc gọn gàng...

Hình ảnh: Trẻ rửa tay trước giờ ăn
Trước giờ ăn tôi hướng dẫn trẻ giúp cô kê bàn, chuẩn bị khăn ăn, khăn lau
miệng, cho trẻ chia bát, chia thìa cho các bạn. Trong giờ ăn trẻ tự dùng thìa xúc ăn
gọn gàng, khơng rơi vãi, tự giác ăn hết suất, khi trẻ ăn xong tự để bát vào rổ, biết

8
tự cất ghế ngồi, đặc biệt mỗi cá nhân trẻ sau khi ăn xong biết tự lau miệng, xúc
miệng, uống nước và lau sạch sẽ chỗ ngồi của mình.

Hình ảnh: Trẻ tự lấy bát thìa ngồi vào chỗ của mình
Giờ ngủ tơi cho trẻ tự lấy gối về vị trí nằm, ngủ dậy trẻ tự cất gối vào đúng
vị trí ngăn tủ để chăn gối. Mùa đông trước khi ngủ tôi hướng dẫn các con cởi bớt
áo và gấp ngay ngắn để vào tủ đồ, khi ngủ dậy hướng dẫn các con lấy áo và tự
mặc áo. Ngoài việc rèn kĩ năng tự phục vụ bản thân trẻ, tơi cịn chú ý hướng dẫn
và rèn cho trẻ kĩ năng giúp đỡ người khác trong khả năng của mình.

Hình ảnh: Trẻ tự lấy gối về vị trí nằm ngủ, giờ ngủ trưa


9
* Hoạt động chiều:
Tôi cho trẻ xem tranh ảnh, video hoặc các bộ phim hoạt hình có nội dung
giáo dục các kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Củng cố lại cho trẻ những kỹ năng tự
phục bản thân như: Rèn kĩ năng gấp quần áo; kĩ năng đóng mở cúc, khóa áo; kĩ
năng buộc dây giày, đi giày dép, rửa tay, rửa mặt... Qua đó giúp trẻ có ý thức và
củng cố các kĩ năng cần thiết cho trẻ trong cuộc sống.
Biện pháp 5. Tuyên truyền, phối kết hợp với cha mẹ trẻ hướng dẫn trẻ
kĩ năng tự phục vụ:
Gia đình và nhà trường là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nhân
cách cho trẻ. Vì vậy việc giáo dục trẻ phải kết hợp nhà trường với gia đình là điều
rất quan trọng, vì phụ huynh là trợ thủ đắc lực trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ.
Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của phụ huynh trong việc hình
thành các kĩ nãng tự phục vụ cho trẻ tôi đã chủ động phối hợp với cha mẹ trẻ một

cách chặt chẽ, qua trao đổi trực tiếp với phụ huynh trong hoạt động đón trả trẻ. Tơi
cịn trao đổi với cha mẹ trẻ trong các buổi họp phụ huynh lớp, trường và thông
qua bảng tuyên truyền nhóm zalo, để cha mẹ có thể hiểu và phối hợp tốt nhất với
cô giáo và nhà trường trong việc giúp trẻ hình thành các kĩ năng tự phục vụ.
Tuyên truyền với phụ huynh về sự phát triển tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ, nội
quy nề nếp lớp học. Trao đổi thực tế nhận thức và khả năng của từng cháu cho phụ
huynh thấy khả năng của con mình và từ đó tìm ra giải pháp tốt nhất để hình thành
cho trẻ một thói quen một nề nếp tốt.
Ví dụ: Trong các giờ đón và trả trẻ, họp phụ huynh, tôi trao đổi với phụ
huynh về thời gian của trẻ ở nhà, ln động viên khích lệ trẻ thực hiện các kĩ năng
tự phục vụ một số công việc nhà vừa sức với trẻ như trông em, nhặt rau,dọn nhà
với bố mẹ… Tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh để nắm bắt được tình hình
của trẻ động viên khuyến khích trẻ kịp thời.
5. KẾT QUẢ VÀ ỨNG DỤNG CỦA BIỆN PHÁP:
5.1. Kết quả:
Sau khi áp dụng biện pháp tơi đã thu được kết quả như sau:
Trẻ có kĩ năng tự phục vụ tốt: Ln tích cực, chủ động trong mọi hoạt
động và khơng có tình trạng ỷ lại, dựa dẫm vào người khác. Trẻ hào hứng và


10
thích thú khi tham gia hỗ trợ giúp đỡ cơ một số việc trong khả năng như sắp xếp
bàn ăn, tự chuẩn bị khăn ăn, chén, bát, thìa… trong các giờ ăn. Biết giữ gìn vệ
sinh chung và vứt bỏ rác đúng nơi quy định... Tự cất đồ dùng cá nhân đúng nơi
quy định. Tự đi vệ sinh và thực hiện các thao tác vệ sinh trước khi ăn.
Bảng khảo sát sau khi áp dụng biện pháp:

Nội dung

TT

Trước khi thực

Sau khi thực

hiện giải pháp
Số trẻ
Tỷ lệ

hiện giải pháp
Số trẻ Tỷ lệ

đạt

%

đạt

%

24/28

85%

Tăng,
giảm

Trẻ có một số kỹ năng
tự phục vụ: Tự cởi,
mặc quần áo khi nóng

1

hoặc lạnh, tự lấy cất

16/28

đồ dùng cá nhân, tự

57,1
%

Tăng
27,9%

xúc cơm ăn khơng rơi
vãi, chải tóc...
Trẻ biết tự thực hiện
các thao tác vệ sinh cá
2

nhân: Rửa tay, rửa
mặt, đi vệ sinh đúng

15/28

54%

25/28

89%

Tăng 35%

14/28

50%

25/28

89%

Tăng 39%

nơi quy định, giữ vệ
sinh môi trường...
Trẻ biết tự lấy và cất
3

đồ dùng, đồ chơi, bàn
ghế đúng nơi quy
định...

5.2. Ứng dụng của biện pháp:
Biện pháp: “Nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho trẻ
mẫu giáo 4 -5 tuổi ở trường Mầm non” đã được áp dụng tại trường mầm non
Thanh Vân. Đã thu được kết quả rất khả thi trẻ có nhiều kỹ năng tự phục vụ. Biện
pháp có thể ứng dụng tới các trường mầm non trong huyện.
6. KẾT LUẬN:

11
Giáo dục kỹ nãng tự phục vụ cho trẻ mầm non nói chung và lứa tuổi mẫu
giáo 4 – 5 tuổi nói riêng là vơ cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách
con người. Đó là phương tiện khơng thể thiếu để gíúp trẻ tăng năng
lực hội nhập, tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin vững vàng trước
mọi khó khăn thử thách.
Kỹ năng tự phục vụ là những thói quen sinh hoạt thường
ngày trong giao tiếp và ứng xử của trẻ đối với bản thân và những
người xung quanh. Tập những kỹ năng sống, kỹ năng tự phục vụ
cho trẻ, từng bước hình thành nhân cách sống cho trẻ là một
trong những nhiệm vụ trọng tâm. Nếu các con khơng có kỹ năng
tự phục vụ bản thân, các con sẽ không thể chủ động và tự lập
trong cuộc sống hiện đại.
Trên đây là một biện pháp “Nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng tự
phục vụ cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường Mầm Non”, đã được thực hiện và áp
dụng có dụng có hiệu quả trong nhà trường, khi thực hiện biện pháp không tránh
khỏi những thiếu sót. Tơi rất mong được sự đóng góp ý kiến của Ban giám khảo
để biện pháp của tôi được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Thanh Vân, ngày 26 tháng 02 năm 2021
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
NGƯỜI THỰC HIỆN
HIỆU TRƯỞNG

Nguyễn Thị Thu

Nguyễn Thị Huyên

XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC