Trường hợp 8: Thiên đường của vật nuôi kiểng
Trong mấy năm nay, Jane Graham làm việc cho công ty Poodly Heaven,Inc., và
chi cho rằng chị đã học được mọi thứ cần thiết về kinh doanh chăm sóc súc vật. Jane
vốn rất yêu súc vật, nên khi có cơ hội làm việc tại công ty kinh doanh chăm sóc
chúng, chị nắm ngay lấy để học kinh doanh từ cơ bản. Mới đầu chị còn bị vài con vật
cắn (bấp chấp khả năng điều khiển súc vật bẩm sinh của mình) nhưng sau khi được
hướng dẫn và thực hành, rốt cuộc chị cũng học được cách điều khiển hầu hết các con
vật một cách dễ dàng. Jane thành thạo trong việc chải lông, tắm, tẩy trùng động vật
cũng như huấn luyện, đề xuất thực đơn cho chúng.
Bây giờ, sau bảy năm học hành, Jane muốn khởi sự cửa hiệu kinh doanh chăm
sóc súc vật của riêng mình. Thoạt đầu, chị muốn lập cửa hiệu ngay tại nhà, nhưng
luật khu vực không cho phép nên chị quyết định tìm một cửa hiệu đang hoạt động
muốn sang nhượng, hoặc tìm một chỗ để mở cửa hiệu mới của riêng chị. Chồng chị,
George, rất khuyến khích chị, anh bảo anh sẽ giúp hết khả năng nếu chị bắt tay vào
kinh doanh.
Cuối cùng, sau khi tìm kiếm hơn chín tháng, Jane tình cờ thấy cửa hiệu nhỏ
nằm cách Baton Rouge, bang Louisiana khoảng 24 km. Cửa hiệu cần xây dựng đôi
chút, nhưng lúc này nó có đủ chỗ cho khoảng 50 con vật. Cửa hiệu quảng cáo chỗ ở
tuyệt vời có hệ thống điều hoà nhiệt độ và sưởi ấm, nhưng Jane nhận thấy không
phải tất cả đều chạy tốt. Jane còn phát hiện mặc dù cửa hiệu đã tồn tại gần 15năm,
người chủ hiệu nay, Max Latimer mới làm chủ được hai năm. Theo lời Max, ông ta
không thể duy trì kinh doanh hơn nữa nên muốn sang nhượng lại và rút khỏi kinh
doanh. Jane hỏi ông ta về tình hình tài chính và nhận được thông tin sau:
1988 1987
Doanh thu
$35.000
$46.000
Chi phí
33.000 43.000
Lãi ròng hoặc lỗ
$2.000
%3.000
Katimer bán toàn bộ công ty giá 150.000 đô la, bao gồm không chỉ những
trang bị cần thiết cho kinh doanh và chăm sóc súc vật, mà còn cả ngôi nhà bên cạnh
cửa hiệu và một mảnh đất lên đến gần 6ha. Ngôi nhà không đẹp như của Jane đang
có hiện nay, nhưng chi cho rằng có thể sửa chữa lại và biến nó thành quyến rũ. Jane
nói chuyện cùng George, mặc dù không thích chuyển đến nhà mới, anh vẫn tuyên bố
nếu đó là điều chị muốn, anh sẽ đi cùng.
Jane trở lại gặp latimer điều tra kỹ hơn về sơ sở kinh doanh. Chị hỏi về doanh
thu từ thời Ella, người chủ trước ông ta, Latimer nói, khi Ella làm chủ công ty, doanh
thu cao hơn rất nhiều, vấn đề chính của ông ta, ông ta cho là do thiếu người giúp đã
và thực tế là ông ta đang già đi. Ông ta đã 61 tuổi rồi. Khi Jane hỏi chuyện gì sảy ra
với Ella, Latimer nói bà đã chết, sau đó khoảng bốn tháng ông ta mua cơ sở kinh
doanh này. Latimer cho rằng cửa hiệu của ông ta không được đông khách, vì người
ta nhớ Ella nên bỏ đến với những đối thủ cạnh tranh.
Jane đến gặp cả nhân viên kế toán và luật sư của chị xin ý kiến. Nhân viên kế
toán, Steve Rossi, cho rằng không đủ cơ sở lập luận để đi đến quyết định. Jane yêu
cầu anh ta lập bảng dự báo với giả định 50 chuồng đều hoạt động được và chị sẽ thu
trung bình 8 đô la/ngày/chuồng. Jane nói những tháng bận rộn sẽ là tháng giêng,
tháng sáu, bảy, tám và tháng mười hai. Jane cho rằng, trong suốt những tháng này
chị sẽ cho thuê được toàn bộ chuồng, và trong những tháng còn lại, chị sẽ cho thuê
được khoảng một phần ba. Steve lập dự báo thể hiện doanh thu như sau:
Doanh thu dự kiến năm 1989
Tháng 1 (50 chuồng)
Tháng 2 (16 chuồng)
Tháng 3 (16 chuồng)
Tháng 4 (16 chuồng)
Tháng 5 (16 chuồng)
Tháng 6 (50 chuồng)
Tháng 7 (50 chuồng)
Tháng 8 (50 chuồng)
Tháng 9 (16 chuồng)
Tháng 10 (16 chuồng)
Tháng 11 (16 chuồng)
$12.000
3.840
3.840
3.840
3.840
12.000
12.000
12.000
3.840
3.840
3.840
Tháng 12 (50 chuồng) 12.000
Tổng doanh thu ước tính trong 12 tháng: $86.880
Steve cho rằng 86.880 đô la là con số quá cao, nếu dựa trên doanh thu hiện
nay của Latimer, anh khuyên Jane nên tự cho mình nhiều thời gian hơn để phục hồi
kinh doanh và củng cố tên tuổi. Anh ta cho rằng, doanh thu của năm đầu tiên nên
điều chỉnh giảm ít nhất 30% và thực tế anh ta cho rằng giảm 50% thì sẽ hiện thực
hơn. Tuy vậy, Jane bảo anh ta, chị định đổi tên doanh nghiệp và đưa ra trước công
chúng một hình ảnh mới. Thêm vào đó, chị định quảng cáo, sao cho mỗi gia đình có
nuôi một con vật cưng sẽ nhận được một tờ, thuyết phục họ tin rằng cửa hiệu kinh
doanh chăm sóc súc vật mới tốt hơn bất kỳ cửa hiện nào khác trong vùng. Chị định
gọi cơ sở kinh doanh là Th Pet Paradise Kennels (thiên đường của vật nuôi kiểng), và
dùng khẩu hiệu “Nếu bạn yêu con vật cưng của bạn, bạn sẽ gửi nó trọ tại Pet
Paradise”. Jane vẫn giữ lập trường của chị về bản tự báo, nhưng Steve cũng làm cho
chị chấp nhận một sự thật là, thậm chí nếu doanh thu dự kiến của năm đầu tiên thấp
hơn 30%, tức là đạt 60.816 đô la thì sẽ tương ứng với tăng 73% so với những gì
Latimer đã đạt được năm trước.
Jane không định lấy ra đồng lương nào trong năm đầu tiên, mà sẽ sử dụng
toàn bộ lợi tức để xây dựng dần cơ sở kinh doanh. Chị cho rằng, chị sẽ cần hai người
giúp việc trong những tháng đông khách, và một người giúp quanh năm. Theo Jane
hai khoản chi lớn nhất của chị sẽ là chi phí tiện tích và đồ ăn cho súc vật. Chị ước
tính toàn bộ chi phí như sau:
Tổng số lương trả cho nhân viên
Thuế đánh trên tổng tiền lương 12%
Đồ ăn cho súc vật
Quảng cáo
Chi phí tiện ích
Chi vận dụng khác
Linh tinh
$20.626
2.475
11.000
5.000
6.000
5.000
2.500
Tổng chi phí ước tính $52.601
Steve cho rằng, ước tính của Jane không đúng sự thật, vì phải cộng 5.000 đô la
chi phí thành lập nữa, thành ra tổng chi phí ước tính là 57.601 đô la. Tóm lại anh ta
cho rằng dự đoán năm thứ nhất sẽ như sau:
Doanh thu ước tính (Dự báo của viên kế toán
Trừ: Chi phí ước tính
Lãi ròng trước thuế ước tính
Thuế ước tính
Lãi ròng sau thuế ước tính
$60.816
57.601
$3.215
482
$2.733
Steve nói rõ rằng những con số này có thể biến đổi một chút, nhưng cẩn thận
vẫn hơn, nhất là nếu Jane muốn vay tiền ngân hàng. Jane có thể nhận thấy, công
việc hiện nay của chị đã phù hợp với chị rồi, nhưng chị vẫn rất hăng hái với việc kinh
doanh này.
Khi Jane nói chuyện với luật sư của chị, Ellen Rodgers, chị ta không lạc quan
như Jane. Chị ta không muốn Jane mua công ty, đúng hơn là chỉ nên mua tài sản.
Jane cho chị biết, Latimer sẽ chỉ bán công ty, giống như ông ta đã phải mua của Ella.
Luật sư của Jane vạch ra rằng chị có thể vấp phải đủ loại khoản chi bất ngờ nếu có,
bởi vì mua cổ phần của một công ty có nghĩa là mua cả quá khứ, hiện tại và tương lai
của nó. jane đã không nhận thức được điều này, chị nói với Ellen là sẽ thảo luận với
Latimer về vấn đề đó. Ellen Rodgers còn hỏi về danh tiếng của doanh nghiệp cũng
như đối thủ cạnh tranh của nó. Jane nói, theo những gì chị biết, danh tiếng của
Latimer không được tốt lắm, còn xét về mặt cạnh tranh, chị đã gặp hai đối thủ chính
và theo ý kiến chị, họ không đáng để lo ngại lắm. Một người chỉ đủ tiện nghi cho
khoảng 25 con vận cùng vài dịch vụ, người kia có tiện nghi cho khoảng 35 con,
nhưng hình như quan tâm đến việc gây giống hơn và nuôi nấng và chăm sóc.
Jane trở lại gặp nhân viên kế toán, họ thảo luận về giá có thể trả để mua
doanh nghiệp và bất động sản. Steve có một người bạn làm nghề kinh doanh bất
động sản đã thẩm tra cơ sở kinh doanh. Anh ta ước tính, bất động sản và diện tích
đất trị giá khoảng 100.000 đô la. Anh ta đưa ra ước giá doanh nghiệp. Theo như ước
giá này, Latimer bán những tài sản kinh doanh khác giá 50.000 đô la. Steve cho rằng
doanh nghiệp không đáng giá đến thế, vì trung bình trong hai năm qua nó chỉ mang
lại 2.500 đô la lợi tức và doanh thu giảm đi hơn là tăng lên. Anh ta thấy rất nhiều tài
sản vô hình do Ella xây dựng lên đã bị mất, nên Janet sắp phải vất vả để doanh
nghiệp phục hồi trở lại. Ngoài ra, cơ sở kinh doanh cần phải được sửa chữa, sao cho
hệ thống điều hoà và sưởi ấm hoạt động tốt, ngôi nhà mà họ sắp đến ở cũng cần sửa
lại.
Jane bảo Steve rằng Latimer khăng khăng đòi bán cổ phần doanh nghiệp, chứ
không bán riêng tài sản. Steve cho rằng, chị chỉ nên mua tài sản chứ không mua
công ty, vì nó chứa quá nhiều điều bí dẩn. Steve nói, chị sẽ khá hơn nếu chị bắt đầu
một doanh nghiệp mới của riêng chị từ hai tay không. Jane lờ ý kiến này đi, chị hỏi
Steve nên trả giá bao nhiêu, nếu Latimer cương quyết chỉ bán công ty chứ không
bán riêng tài sản. Steve không muốn định giá, nhưng cũng bảo, nếu chị phải mua
công ty thì không nên trả cao hơn 80.000 đô la cho toàn bộ doanh nghiệp, với điều
kiện chị phải chắc chắn rằng, chị được giữ lại một phần tiền đảm bảo cho những
khoản chi bất ngờ. Steve khuyên chị nên mặc cả trả lần đầu 40.000 đô la, số còn lại
được thanh toán trong năm năm với lãi suất dựa trên lãi suất cơ bản cộng 1%. Steve
còn nói, anh ta không hiểu tại sao Latimer không có sổ sách gì từ thời Ella, vì đó là
một phần của công ty. Steve nói, nếu anh ta có thể xem chúng, anh có thể làm sáng
tỏ toàn bộ công việc kinh doanh. Steve vạch rõ rằng, có thể sau sau này chị sẽ cần
tới chúng nếu IRS kiểm tra thuế. Cuối cùng, Steve xin Jane hãy cần thận và đừng
ước ao mua doanh nghiệp đến thế, vì còn nhiều vấn đề xung quanh nó. Cũng như
luật sư của Jane, Steve đề nghị được gặp Latimer để thông qua lần cuối việc mua
bán, nhưng Jane cho rằng chị có thể tự xử lý mọi việc.
Jane đến gặp Latimer và bảo ông ta, cả luật sư và kế toán của chị đều khuyên
chị nên bỏ cuộc, và chị sẽ được an toàn hơn nếu chỉ mua tài sản chứ không mua cổ
phần công ty. Latimer thề rằng không có gì đáng lo ngại, rằng chị đang mua một
doanh nghiệp trong sạch. Jane mặc cả 80.000 đô la mua toàn bộ doanh nghiệp trả
lần đầu 40.000 đô la, khoản chênh lệch thanh toán trong thời hạn năm năm. Latimer
cười chị và tuyên bố, ông ta có thể chỉ đem cầm bất động sản cũng được 100.000 đô
la và sẽ không bán thấp hơn 150.000 đô la. Sau khi đàm phán rất lâu, Jane trả tăng
lên 125.000 đô la, trả trước 50.000 đô la, số dư được trả trong vòng năm năm với lãi
suất dựa trên lãi suất cơ bản cộng 1%. Latimer tuyên bố, ông ta sẽ suy nghĩ lại và
gặp chị trong vòng vài ngày tới.
Mấy ngày sau, Latimer gọi điện cho Jane và bảo ông ta chấp nhận giá 125.000
đô la, nhưng ông ta muốn được trả lần đầu 100.000 đô la và sẽ viết khế ước cho vay