Biện pháp nâng cao khả năng vận động theo nhạc cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt động âm nhạc ở trường Mầm non

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN ……….
TRƯỜNG MẪU GIÁO ……..

Đề tài:

BIỆN PHÁP NÂNG CAO KHẢ VẬN ĐỘNG THEO NHẠC
CHO TRẺ 4-5 TUỔI QUA HOẠT ĐỘNG ÂM NHẠC
Ở TRƯỜNG MẦM NON

Họ và tên :
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị
: Trường Mẫu giáo XYZ
Năm học : 2020 - 2021


LỜI CẢM ƠN
Để có thể hồn thành tốt đề tài “Biện pháp nâng cao khả vận động theo nhạc
cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt động âm nhạc ở trường Mầm non”, chúng tơi xin bày tỏ
lịng biết ơn sâu sắc tới Thạc sĩ … đã tận tình hướng dẫn và góp ý trong suốt q
trình nghiên cứu đề tài.
Chúng tơi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các cô giáo, cán bộ nhân
viên, phụ huynh cùng các em học sinh Trường mầm non XYZ, thành phố …, đã tạo
điều kiện giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài.
Trong thời gian thực hiện đề tài này, chúng tơi khơng thể tránh khỏi những
sai sót, kính mong q thầy cơ giáo quan tâm, đóng góp ý kiến giúp chúng tơi có
kinh nghiệm trong việc thực hiện nghiên cứu tiếp theo.
Xin chân thành cảm ơn!
, Ngày tháng năm 2020
Người thực hiện

MỤC LỤC
MỤC LỤC..............................................................................................................13
ĐẶT VẤN ĐỀ...........................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài....................................................................................................1
4.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................................3
4.2. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................................3

5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận........................................................................3
Hệ thống hóa những kiến thức, vấn đề liên quan đến đề tài thông qua sách, báo, tạp
chí, tiểu luận của những anh chị khóa trước, mạng Internet,… để xây dựng cơ sở lý
luận cho đề tài nghiên cứu.........................................................................................3
Âm sắc: là chất lượng của âm thanh. Âm sắc phụ thuộc vào cấu tạo vật thể đàn hồi.
Vật thể đànhồi khác nhau có các dao động khác nhau.............................................5
1.2.2. Khái niệm vận động theo nhạc........................................................................5
a. Tạo môi trường âm nhạc.....................................................................................17
b. Sử dụng một cách có hiệu quả.............................................................................18
c. Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong dạy học...............................................18
3.4.1. Trong tiết học.................................................................................................19
3.4.2. Dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi..............................................................................19
3.4.3. Tổ chức cho trẻ trong ngày hội, ngày lễ.........................................................20
Kết luận và kiến nghị..............................................................................................21
2. Kiến nghị.............................................................................................................21


CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

UBND: Ủy ban nhân dân
NXB: Nhà xuất bản
HN: Hà Nội

ĐHSP: Đại học Sư phạm
GD & ĐT: Giáo dục và đào tạo


DANH MUC BẢNG BIỂU
Trang
Bảng 1: Khảo sát kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ 4 - 5 tuổi…………


ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Sinh ra và lớn lên từ những lời ru của mẹ, âm nhạc đã xuất hiện trước khi có
chữ viết nó như một món ăn tinh thần của mọi người mà khơng phân biệt tuổi tác.
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật rất gần gũi trong đời sống mỗi người chúng ta,
đặc biệt là đối với trẻ nhỏ, nó là một món ăn tinh thần dẫn dắt trẻ vào một thế giới
muôn màu rực rỡ với nhiều nhân vật từ thực tế cho tới huyền ảo, đó là một thế giới
tốt đẹp, sự chân thật và sự cảm thông.
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật đặc sắc bằng chính ngơn ngữ riêng biệt
của mình bằng những giai điệu trầm bổng, sự phong phú của âm hình tiết tấu,
cường độ, hịa âm, âm sắc trường độ đã tạo nên một loại hình nghệ thuật giúp trẻ
phát triển năng lực cảm xúc, sáng tạo, tưởng tượng tập trung chú ý và khả năng diễn
tả. Bản chất của âm nhạc là niềm vui lạc quan, yêu đời và nâng con người đến tình
cảm cao thượng. Âm nhạc trực tiếp tác động vào tâm hồn, chiếm lĩnh ý thức con
người cảm thụ tinh tế theo từng hồn cảnh, từng lứa tuổi. Nó tồn tại trong suốt q
trình phát triển xã hội, nó gắn bó với con người từ khi chào đời cho đến khi về cõi
vĩnh hằng. Với trẻ em, âm nhạc như dòng sữa mẹ nuôi dưỡng tinh thần, như nhịp
cầu nối tâm thúc trẻ với mọi bài học về cuộc sống. Mặt khác âm nhạc còn là phương
tiện phát triển năng lượng nhận thẩm mĩ, đạo đức, thể chất, trí tuệ, tạo tiền đề cho
sự phát triển nhân cách tồn diện. Trẻ có thể cảm nhận âm nhạc ngay từ khi còn
trong bụng mẹ, cho tới lúc cịn nằm trong nơi trẻ có thể vẩy tay hay hướng mình về

phía phát ra tiếng nhạc, trẻ mầm non dễ xúc cảm, ngây thơ trong sáng nên được tiếp
xúc với những âm nhạc là điều khơng thể thiếu. Với những âm thanh tuyệt vời thì
khơng những trẻ mầm non muốn cử động mình, vỗ tay, nhún nhảy theo những tiết
tấu vui nhộn, trong trẻo đó mà ở mỗi người trong chúng ta đều muốn lắc lư theo tiết
tấu nhạc. Nhiều khi chỉ cần nghe thấy âm nhạc phát ra thì trẻ sẽ có những động tác
múa tự phát, ngẫu hứng độc đáo theo phong cách riêng biệt của mỗi trẻ. Với vai trò
quan trọng như vậy âm nhạc đã trở thành nội dung cần thiết cho chương trình Giáo
dục Mầm non, trong đó hoạt động dạy trẻ vận động theo nhạc đóng vai trị quan
trọng.
Vận động theo nhạc là một loại hình kết hợp giữa âm nhạc với các động tác
múa hay phối hợp cùng các đồ chơi âm nhạc gõ đệm theo nhạc, hoạt động này giúp
trẻ phát triển cảm giác về nhịp điệu, sự khéo léo, khả năng phản ứng nhanh và đúng
các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Các động tác múa giúp trẻ có những kĩ năng
vận động đẹp, từ đó biết so sánh lựa chọn vẻ đẹp của múa (Phạm Thị Hòa - Giáo
dục âm nhạc Mầm non). Giữa âm nhạc và vận động có mối liên hệ trực tiếp, xuất
phát từ cơ sở sinh lý, đó là cơ quan thính giác và cơ quan cảm giác về chuyển động
và thăng bằng. Nhà tâm lý học B.N Chep-lô-va cho rằng: “Việc tri giác âm nhạc
xảy ra cùng lúc hoàntoàn trực tiếp với phản ứng vận động âm nhạc theo diễn biến
thời gian”. Ở đây âm nhạc giữ vai trò chủ đạo cịn vận động là cơng cụ thể hiện


hình tượng âm nhạc, nhằm giúp cho việc thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ theo
đúng chương trình quy định của Bộ Giáo dục. Trong nhiều tình trạng thực tế nhiều
giáo viên chưa chú ý hình thành kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ, chưa biết vận
dụng lý thuyết vào thực tiễn, và nhất là chưa có biện pháp thiết thực áp dụng trong
quá trình dạy trẻ, dẫn tới kết quả chưa đạt được so với yêu cầu. Vì vậy, việc áp dụng
biện pháp tiên tiến để giúp cho trẻ Mẫu giáo vận động theo nhạc là rất cần thiết cần
được chú trọng.
Từ đó tơi cảm thấy việc dạy trẻ vận động theo nhạc ảnh hưởng rất lớn đến
việc hình thành phát triển của trẻ, nên tơi muốn nghiên cứu để góp phần tìm ra

“Biện pháp nâng cao khả vận động theo nhạc cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt động âm
nhạc ở trường Mầm non”.
2. Tình hình nghiên cứu
Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong
việc phát triển của trẻ ngay từ khi còn nhỏ.
Nhà tâm lý học Ines Jentzsch, dẫn đầu nghiên cứu cho biết: “Nghiên cứu của
chúng tôi cho thấy hoạt động âm nhạc, dù ở cấp độ nghiệp dư vẫn có thể mang lại
lợi ích cho bộ não con người. Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng với những người
bị suy giảm tinh thần do tuổi tác hoặc các bệnh tinh thần như trầm cảm bởi chơi
nhạc có thể giúp làm chậm, ngăn ngừa hoặc thậm chí là đảo ngược quá trình suy
giảm tinh thần.
Nhạc sĩ Piano, Jentzsch cho biết: “Âm nhạc không chỉ làm cho cuộc sống
của chúng ta thêm phong phú mà còn mang lại nhiều lợi ích cho hoạt động thể chất
và đời sống tinh thần của con người, thậm chí cịn nhiều hơn gấp nhiều lần so với
những nghiên cứu khoa học đã từng được cơng bố trước đây”.
Qua đề tài của nhóm nghiên cứu âm nhạc đã được áp dụng vào giảng dạy ở
các trường mầm non và mang lại hiệu quả rất hữu ích. Qua q trình giảng dạy thì
trên một số trang web các giáo viên Mầm non cũng đã đưa ra được nhiều sáng kiến
kinh nghiệm nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc như: “ một số
biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo” của Phạm Thị
Thảo (web://violet.vn) cũng đã nêu lên việc sử dụng phương tiện dạy học bằng nhạc
cụ, nhưng chưa nói rõ được việc giúp trẻ phát triển vận động. Âm nhạc đã được áp
dụng vào giảng dạy ở các trường mầm non và mang lại hiệu quả rất hữu ích. Qua
q trình giảng dạy thì trên một số trang web các giáo viên Mầm non cũng đã đưa
ra được nhiều sáng kiến kinh nghiệm nhằm góp phần nâng cao chất lượnggiáodục
âmnhạc như: "Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời
sống hằng ngày đối với trẻ mầm non"," Giúp trẻ phát triển tồn diện qua mơn âm
nhạc", "pháttriển khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ", "Những biện pháp rèn luyện
kỹ năng ca hát cho trẻ 4 tuổi" (web:htpp//mamnon.com). Bên cạnh đó cũng có
nhiều đề tài giúp nâng cao khả năng vận động cho trẻ “nâng cao chất lượngbộ môn

thể dục cho trẻ”.“Một số biện pháp gợi ý tưởng cho trẻ trong hoạt động phòng thể


dục”
Âm nhạc có một mối liên kết chặt chẽ với sự vận động của trẻ, khi trẻ được
vận động một cách hợp lý có khoa học thì trẻ sẽ góp phần giúp trẻ phát triển tốt về
mặt thể chất, khi trẻ đã có một cơ thể khỏe mạnh, dẻo dai, một thân hình đẹp thì trẻ
sẽ hứng thú tham gia vào các hoạt động âm nhạc. Hơn thế những giai điệu âm nhạc
trong sáng, vui tươi, sẽ tạo cho trẻ tâm thề hịa nhập vận động theo nhạc. Để góp
phần vào việc nâng cao kỹ năng vận động cho trẻ lớp chồi tôi đi sâu vào nghiên cứu
một số biện pháp nâng cao khả năng vận động theo nhạc cho trẻ lớp chồi (4-5 tuổi)
thông qua hoạt động âm nhạc. Để giúp trẻ hình thành những kỹ năng vận động tốt
hơn làm nền tảng để trẻ phát triển về sau.
3. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng tổ chức vận động theo nhạc cho trẻ 4 – 5 tuổi thông
qua các hoạt động âm nhạc nhằm đề xuất biện pháp nâng cao khả năng vận động
theo nhạc cho trẻ 4 – 5 tại trường mầm non XYZ
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp nâng cao khả vận động theo nhạc cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt động
âm nhạc, Trường mầm non XYZ.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Biện pháp nâng cao khả vận động cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt động âm nhạc ở
trường Mầm non XYZ, thành phố ..., tỉnh ..., năm học 2020 – 2021.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Hệ thống hóa những kiến thức, vấn đề liên quan đến đề tài thơng qua sách,
báo, tạp chí, tiểu luận của những anh chị khóa trước, mạng Internet,… để xây dựng
cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu.
5.2. Phương pháp quansát Sư phạm

- Dự các tiết học âm nhạc ở lớp trong trường mầm non.
- Quan sát trẻ vận động theo nhạc, quan sát trẻ thực hiện bài tập cô giao để
xác định mức độ nhận thức kĩ năng của trẻ.
5.3. Phương pháp phỏng vấn
- Trao đổi trực tiếp với giáo viên và trẻ ở lớp học.
- Trao đổi trực tiếp với một số giảng viên chuyên ngành âm nhạc.
5.4. Phương pháp thực nghiệm
- Áp dụng một số biện pháp dự kiến vào tiết học vận động theo nhạc để nâng
cao chất lượng.
- Quan sát để kiểm tra kết quả hình thành kĩ năng vận động của trẻ có tiến bộ
hay không.
5.5. Phương pháp đàm thoại


- Tiếp xúc và trao đổi trực tiếp với giáo viên, trẻ và cả phụ huynh trẻ về đặc
điểm cũng như khả năng vận động theo nhạc của trẻ.
+ Trò chuyện với trẻ nhằm tìm hiểu khả năng vận động của trẻ cũng như tâm
trạng, cảm nhận của trẻ về trị chơi (mức độ khó hay dễ, thích hay khơng thích)
trong âm nhạc.
+ Phỏng vấn các giáo viên: tình huống Sư phạm thường gặp (thuận lợi, khó
khăn) khi dạy trẻ vận động theo nhạc và khi tổ chức những trò chơi cho trẻ nhằm
hình thành, phát triển khả năng vận động cho trẻ theo từng độ tuổi
+ Trao đổi trò chuyện với phụ huynh trẻ về đặc điểm, khả năng vận động
theo nhạc cho trẻ.
5.6. Phương pháp thống kê
Sử dụng thuật tốn thống kê nhằm xử lí số liệu và kết quả thu thập được
phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài.
6. Những đóng góp mới của đề tài
- Xây dựng cơ sở lí luận về một số biện pháp nâng cao khả vận động theo
nhạc cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt động âm nhạc ở trường mầm non.

- Khảo sát, tìm hiểu thực trạng vận động theo nhạc của trẻ 4-5 tuổi qua hoạt
động âm nhạc tại Trường Mầm non XYZ, thành phố ..., tỉnh ......
- Đề suất ý kiến góp phần nâng cao khả vận động theo nhạc cho trẻ 4-5 tuổi
qua hoạt động âm nhạc ở trường mầm non.
7. Kết cấu của đề tài:
Chương 1. Cơ sở lí luận
1.1. Âm nhạc và vai trị của âm nhạc
1.1.1. Khái niệm âm nhạc
Âm nhạc như một món ăn tinh thần của con người qua nhiều thập kỉ, vì vậy
mà âm nhạc được hiểu theo nhiều cách khác nhau như:
Âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh và nhịp điệu để diễn đạt
tình cảm và cảm xúc của con người. Nó được chia hai thể loại chính: thanh nhạc và
khí nhạc. Thanh nhạc là âm nhạc dựa trên lời hát thể hiện rõ ý tưởng và tình cảm.
Khí nhạc là âm nhạc dựa trên âm thanh thuần túy của nhạc cụ, nên trừu tượng, gây
cảm giác và sự liên tưởng.
Âm nhạc là một môn nghệ thuật phối hợp âm thanh theo những quy luật nhất
định. Âm nhạc bắt nguồn từ những âm thanh trong cuộc sống,nó phản ánh những
tình cảm của con người. Âm thanh có cao độ rõ ràng, có giai điệu và nhịp điệu,
những âm thanh đó gọi là âm thanh có tính nhạc, chúng có 4 thuộc tínhsau:
Cao độ: là độ cao thấp của âm thanh phụ thuộc vào tần số dao động. Tần số
dao động càng lớnthì âm thanh càng cao và ngược lại.
Trường độ: là độ dài ngắn của âm thanh phụ thuộc vào sóng âm tồn tại trong
mơi trường khơng khí.
Cường độ: là độ mạnh, nhẹ, to, nhỏ của âm thanh, phụ thuộc vào biên độ dao


động. Biên độ càng lớn thì âm thanh càng to và ngược lại.
Âm sắc: là chất lượng của âm thanh. Âm sắc phụ thuộc vào cấu tạo vật thể
đàn hồi. Vật thể đànhồi khác nhau có các dao động khác nhau.
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan bằng

những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Cùng với các yếu tố diễn tả âm
nhạc như: giai điệu, âm sắc, cường độ, hòa âm, cách cấu tạo, hình thức…, bản chất
thời gian trong âm nhạc làm cho nó có thể truyền đạt sự vận động của các tình cảm
và ý tưởng trong tất cả những sắc thái tinh tế nhất.
1.1.2. Vai trò của âm nhạc đối với đời sống của con người
Âm nhạc nảy sinh từ quá trình lao động của con người và hỗ trợ trở lại để
con người sản xuất và sáng tạo. Âm nhạc gắn liền với con người từ lúc chào đời tới
khi giã từ cuộc sống. Những khúc hát ru, những bài hát đồng dao trong trò chơi của
trẻ những điệu hò trong lao động, các điệu múa trong kho tàng âm nhạc dân gian là
cội nguồn của nghệ thuật âm nhạc. Âm nhạc có sức mạnh vơ cùng to lớn trong việc
thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Những rung cảm hết sức tế
nhị của niềm vui, đau khổ, suy tư, ước vọng, tin tưởng…đối với các sự vật, hiện
tượng và các mối quan hệ trong đời sống một cách đầy đủ và đa dạng.
Âm nhạc tác động trực tiếp vào lĩnh vực tình cảm của con người, cịn có khả
năng thông nhất con người trong cùng nỗi xúc động và trở thành phương tiện giao
tiếp hết sức nhạy cảm giữa con người mà không cần đến ngôn ngữ cảm thụ. Nghệ
thuật âm nhạc cũng là một sự sáng tạo và là một quá trình đặc biệt phức tạp, đa
dạng. Âm nhạc cụ thể hóa trong sự cảm thơng của người nghe. Hàng nghàn người
cùng nghe một tác phẩm của âm nhạc nhưng chiều sâu của tư duy, tâm trạng, sự
phong phú thể hiện ở mỗi người với những mức độ khác nhau.
Âm nhạc cịn có khả năng tác động đến con người từ thủa nằm nôi, nghe
tiếng hát ru của mẹ. Những phản ứng xúc cảm xuất hiện rất sớm khi trẻ nghe thấy
âm thanh. Âm nhạc còn là phương tiện tích cực trong việc giáo dục trẻ ở nhiều mặt:
thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể chất…
1.2. Vận động, vận động theo nhạc và vai trò của vận động theo nhạc
1.2.1. Khái niệm vận động
Vận động là một phạm trù của triết học Mác – Lênin dùng để chỉ về một
phương thức tồn tại của vật chất (cùng với cặp phạm trù khơng gian và thời gian),
đó là sự thay đổi của tất cả mọi sự vật hiện tượng, mọi q trình diễn ra trong khơng
gian, vũ trụ từ đơn giản đến phức tạp. Theo quan điểm của triết học Mác - Lê nin thì

vận động khơng chỉ là sự thay đổi vị trí trong khơng gian (hình thức vận động thấp,
giản đơn của vật chất) mà theo nghĩa chung nhất, vận động là mọi sự biến đổi.
Thông qua vận động, vật chất mới biểu hiện và bộc lộ bản chất của mình.
1.2.2. Khái niệm vận động theo nhạc
Vận động theo nhạc là những động tác đơn lẻ biểu hiện cảm xúc theo tính
chất và nhịp điệu âm nhạc có mang những yếu tố múa. Vận động theo nhạc là mức


độ múa đơn giản, vừa sức với mọi lứa tuổi ở trẻ và đặc biệt phù hợp với mọi lứa
tuổi ở trẻ.
Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm nhạc và động tác nhảy
múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc, gõ đệm theo hát tạo cho con người có được sự
cảm nhận về nhịp điệu, góp phần tích cực vào việc phát triển tồn diện nhân cách.
Hoạt động vận động theo nhạc ở lứa tuổi Mầm non có thể chia làm 2 nhóm
trên cơ sở tri giác âm nhạc và tái tạo các phương tiện truyền cảm trong động tác.
* Nhóm thứ nhất: Là những động tác đơn giản biểu hiện cảm xúc theo tính
chất, nhịp điệu âm nhạc như vỗ tay, gõ đệm, nhún nhảy…trẻ nghe và phân biệt cao
độ, sắc thái, tốc độ, trọng âm, âm hình tiết tấu.
* Nhóm thứ hai: Hướng vào những kỹ năng chuyển động trong quá trình vận
động theo nhạc.
Tất cả các động tác vận động theo nhạc như gõ nhịp, âm hình, tiết tấu,
múa…đều thực hiện nhiệm vụ chung là cảm nhận tiết tấu âm nhạc, nhưng mỗi loại
vận động có chức năng riêng, do đó khác nhau về yêu cầu.
Động tác vỗ tay, gõ nhịp, dậm chân có tác dụng giúp trẻ nắm vững tiết tấu,
nhịp, phách trong tác phẩm và được tiến hành ngay khi làm quen với tác phẩm. Gõ
nhịp, phách, âm hình tiết tấu u cầu phải chính xác, đúng với tác phẩm, khơng cần
phải có tư thế, tạo dáng, đường nét.
Múa là dạng vận động phát triển tính thẩm mỹ cho trẻ, hình thành tư thế,
dáng điệu, động tác đẹp. Các bài múa được xây dựng trên cơ sở nội dung, tính chất,
nhịp điệu âm nhạc, lời ca. Tuy nhiên không phải bài hát nào cũng xây dựng thành

điệu múa. Do đặc điểm tư duy trực quan hình tượng của trẻ mà múa có thểlà
nhữngtác độngminhhọacủalờica miêu tả sinh hoạt, mơ tả thiên nhiên… các chất liệu
cơ bản của dân gian các dân tộc Việt Nam, múa hiện đại cũng được khai thác. Múa
được sử dụng chủ yếu với độ tuổi Mẫu giáo. Cùng với sự phát triển của trẻ thì khả
năng múa của trẻ ngày càng rõ ràng và đa dạng.
1.2.3. Vai trò của âm nhạc đối với sự vận động của trẻ
Âm nhạc có ảnh hưởng đến q trình hồn thiện cơ thể trẻ. Tính chất đa đạng
của âm nhạc đã gợi ra những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim, sự trao đổi
chất, hô hấp, giãn nở cơ…
Vận động theo nhạc không chỉ giúp trẻ tập phối hợp các động tác, đi lại vững
vàng, chạy nhẹ nhàng. Tất cả những vận động của tay, chân, lưng, đầu, vai, tồn
thân…âm nhạc góp phần phụ họa để động tác trở nên chính xác nhịp nhàng hơn.
Cường độ, nhịp độ của tác phẩm âm nhạc đòi hỏi ở trẻ phải tập thay đổi tốc độ của
vận động. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp,
duyên dáng…
Vận động theo nhạc tạo cho trẻ có dáng dấp uyển chuyển, phong thái đẹp
đồng thời điều hòa hoạt động hơ hấp, thở sâu hơn.
1.3. Mục đích, nhiệm vụ giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi


1.3.1. Mục đích
Giáo dục âm nhạc ở trườngmầm non nhằm đưa âm nhạc đến với đời sống trẻ
thơ, đặt cơ sở ban đầu cho việc giáo dục văn hóa âm nhạc, góp phần giáo dục thẩm
mỹ, đạo đức, đẩy mạnh sự phát triển trí tuệ cho trẻ.
Giáo dục văn hóa âm nhạc là một quá trình phức tạp, gồm nhiều giai đoạn và
liên tục cùng với quá trình đào tạo con người. Giáo dục âm nhạc trường mầm non
chính là mắt xích đầu tiên và quan trọng nhất. Bởi lẽ những gì trẻ tiếp nhận được ở
độ tuổi non nớt này không chỉ khơi dậy ở trẻ những cảm xúc đầu tiên với âm nhạc,
mà cịn tích lũy những khái niệm sơ giản, riêng lẻ về âm nhạc, sự ghi nhớ tác phẩm
âm nhạc, phân biệt nội dung, tính chất và phương tiện biểu hiện…, mở ra con

đường làm phong phú kinh nghiệm âm nhạc ở mỗi trẻ, tạo nền tảng để trẻ tiếp thu âm
nhạc trong các cấp học tiếp theo.
1.3.2. Nhiệm vụ
- Giáo dục hứng thú về âm nhạc bằng con đường cảm thụ âm nhạc, tai nghe
âm nhạc, để giúp trẻ cảm nhận sâu sắc hơn, tiến tới hiểu nội dung tác phẩm âm nhạc
được nghe.
- Mở rộng những ấn tượng âm nhạc của trẻ, cho trẻ làm quen với các tác
phẩm âm nhạc đa dạng.
- Cho trẻ làm quen với các khái niệm âm nhạc riêng lẽ, dạy trẻ những kĩ năng
đơn giản nhất trong mọi dạng hoạt động âm nhạc, thể hiện tính chân thực, hồn nhiên
và biểu cảm khi diễn các tác phẩm âm nhạc.
- Phát triển cảm xúc âm nhạc, khả năng cảm giác và tai nghe cao độ, tính
chất điệu thức, cảm giác tiết tấu, hình thành giọng hát và những động tác biểu cảm.
- Khơi dậy những biểu hiện ban đầu về sở thích âm nhạc trên cơ sở những ấn
tượng và khái niệm âm nhạc trẻ đã tiếp thu được.
- Phát triển tích cực sáng tạo trong tất cả các dạng hoạt động âm nhạc vừa
sức với trẻ.
1.3.3. Mục đích tổ chức hoạt động vận động theo nhạc cho trẻ 4 – 5 tuổi
Giúp trẻ phát triển cảm giác nhịp điệu, sự khéo léo, khả năng phản ứng
nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Ngoài ra cịn làm thõa mãn
nhu cầu tình cảm của trẻ, trẻ được bộc lộ cảm xúc, giao tiếp với bạn bè. Các động
tác múa, nhún nhảy theo nhạc giúp trẻ hiểu biết về kĩ năng, từ đó biết so sánh, lựa
chọn vẻ đẹp của các động tác múa, nhảy.
1.4. Đặc điểm tâm sinh lý và khả năng âm nhạc của trẻ 4 – 5 tuổi
Trẻ ở nhóm tuổi 4-5 tuổi các cơ quan của trẻ dần được hoàn thiện hơn, trẻ có
thể xác định được các âm thanh cao, thấp, to, nhỏ và định hướng theo sự di chuyển
của giai điệu (đi lên hay đi xuống). Trẻ nhận biết được âm thanh do ai phát ra hay
do nhạc cụ nào. Đặc biệt trẻ phân biệt được tính chất âm nhạc: vui vẻ sơi động hay
n tĩnh, êm ả. Tính độc lập và ham hiểu biết của trẻ thể hiện cao.
Vậy để góp phần vào việc giúp trẻ triển về mọi mặt giáo viên, các bậc phụ

huynh cần nắm được đặc điểm tâm sinh lý và khả năng âm nhạc để tìm ra được
nguyên nhân ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ và có biện pháp phù hợp để giúp
trẻ phát triển bản thân một cách tốt nhất.
1.5. Đặc điểm tâm sinh lý và khả năng vận động theo nhạc của trẻ 4 – 5 tuổi
Các vận động cơ bản đã hoàn thiện hơn đặc biệt là khả năng vận động các cơ
lớn của trẻ đã phát triển. Trẻ biết làm động tác phối hợp với bạn, động tác một chân,
sự thăng bằng. Trẻ biết xoay xung quanh bạn và xung quanh mình. Trẻ biết múa
theo đội hình đơn giản. Các động tác vận động và múa phong phú hơn. Trẻ còn hạn
chế ở kỹ năng, sử dụng phẩn mình và các động tác biên độ hẹp. Vận động theo nhạc
giáo dục nhịp điệu cho trẻ bằng sự vận động của cơ thể, phù hợp với tính năng động
của trẻ.
Trẻ 4 - 5 tuổi biết chuyển động nhịp nhàng theo tính chất của nhạc, thay đổi
bước chuyển động theo điệu nhạc, từ tốc độ nhịp nhàng có thể chuyển sang tốc độ
nhanh hơn hoặc thực hiện các bước nhảy: bước nhảy thẳng, xoay tròn, biết xoay
xung quanh bạn và nhảy vịng trịn một mình, nhảy đổi nhóm, từ nhóm nhảy toả ra
theo các hướng rồi tụ lại, nhảy có cầm đạo cụ, biết chuyển đội hình đơn giản, làm
các động tác nhảy chân sáo, đá chéo chân, cùng với người lớn tập dượt các bài hát,
truyền đạt các bài mẫu trò chơi.
Trẻ 4 - 5 tuổi có khả năng sử dụng các nhạc cụ như phách tre, xắc xơ, tróng
đệm theo nhịp, tiết tấu chậm. Có thể thổi kèn cho các giai điệu đơn giản trên cơ sở 1
- 2 âm thanh.
1.6. Vai trò của việc nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ 4 – 5 tuổi
Âm nhạc có ảnh hưởng đến q trình hồn thiện cơ thể trẻ, âm nhạc được coi
là khả năng tốt nhất để phát triển tai nghe. Tính chất đa dạng của âm nhạc gợi ra
những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim, mạch, sự trao đổi máu, hô hấp giãn
nở cơ. Vận động theo nhạc tạo điều kiện cho trẻ phối hợp nhịp nhàng, chuyển động
toàn bộ cơ thể. Nhờ sự thăng hoa trầm bổng của âm nhạc thay đổi theo tốc độ, biên
độ, nhịp độ đòi hỏi trẻ phải thay đổi tốc độ vận động.

Vận động theo nhạc giúp trẻ trở nên hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp,
duyên dáng. Đồng thời sự kết hợp giữa nghe hát và vận động tạo điều kiện cho trẻ
phát triển ngôn ngữ, hô hấp.
Tổ chức cho trẻ vận động theo nhạc là một phầnquan trọng không thể thiếu
trong bộ môn âm nhạc ở nhà trẻ và mẫu giáo, tạo điều kiện cho trẻ phát triển nhân
cách, đẩy mạnh trí tuệ, góp phần hồn thiện mọi vận động, thể chất ở trẻ. Việc vận
động theo nhạc giúp trẻ phát triển cơ bắp và các tố chất như độ bền, độ linh hoạt,
dẻo dai, tính chính xác, sự nhanh nhạy, sự cân bằng, sự khéo léo…. Theo các nhà
tâm lý học, vấn đề mấu chốt của việc vận động theo nhạc nằm ở mối tương quan
giữa hoạt động thể chất và hoạt động trí não. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự luân
phiên giữa vận động thể lực và vân động trí não có tác động tích cực đến sức khỏe
của con người, nhờ đó cường độ và chất lượng của hoạt động trí não được nâng


cao.Vì vậy cần phải tạo điều kiện tổ chức cho trẻ vận động một cách tốt nhất, gây
được hứng thú tập trung và sáng tạo cho trẻ.
Chương 2. Thực trạng tổ chức vận động theo nhạc thông qua hoạt động âm nhạc
cho trẻ 4 – 5 tuổi tại trường mầm non XYZ
2.1. Vài nét khái quát về trường Mầm non XYZ
Trường mầm non XYZ là loại trường công lập trực thuộc sự quản lí của
Phịng GD&ĐT ….., được thành lập sau ngày giải phóng miền Nam, tiền thân là
trường 19/8. Đứng chân trên địa bàn phường Hoa Lư. Thực hiện chức năng, nhiệm
vụ chăm sóc giáo dục trẻ từ nhà trẻ đến mẫu giáo. Trường cịn nhận nhiệm vụ quản
lí về chuyên môn 43 cơ sở mầm non tư thục, nhà trẻ gia đình trên 2 địa bàn thuộc
phường Tây Sơn và Hoa Lư. Với đội ngũ nhà trường đoàn kết có bề dày kinh
nghiệm, có tinh thần yêu nghề, mến trẻ, luôn được phụ huynh và các cấp ban ngành
quan tâm ủng hộ nhà trường trong công tác chăm sóc ni dưỡng giáo dục trẻ. Có ý
thức với cơng việc được giao không ngừng nâng cao chất lượng nuôi dạy trẻ, tạo
dựng uy tín đối với xã hội và phụ huynh trẻ.
Cơ sở vật chất khang trang, được xây dựng kiên cố theo quy trình khép kín,

phịng học, hành lang, khu hiệu bộ, có hàng rào, sân chơi, biển hiệu, cơng trình vệ
sinh, nguồn nước, mơi trường vệ sinh sạch sẽ, an toàn, đang từng bước được quy
hoạch theo tiêu chí xanh - sạch - đẹp.
a) Thành tích của nhà trường
- 8 năm liên tục được công nhận Tập thể lao động xuất sắc.
- 4 lần nhận Cờ thi đua xuất sắc.
- Năm 2009 - 2010 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1.
- Năm 2012 – 2013 Được cấp giấy chứng nhận kiểm định chất lượng cấp độ 1.
b) Số lượng phát triển
* Số trẻ:
- 13 nhóm, lớp/ 560 học sinh.
* Cơ cấu tổ chức:
- Ban giám hiệu

: 3 đồng chí.

- Giáo viên

: 25 đồng chí.

- Cơng nhân viên

: 13 đồng chí.

c) Thực tế giáo dục ở trường
* Thuận lợi:


- Cở sở hạ tầng, vật chất, trang thiết bị kỹ thuật được trang bị tiện nghi, đầy đủ,
trường lớp rộng thống mát.

- Trường có đội ngũ giáo viên có tay nghề, nhiều kinh nghiệm và rất yêu mếm trẻ,
có chun mơn nghiệp vụ cao, có nhiều kinh nghiệm trong cơng tác giảng dạy, nhiệt
tình giảng dạy và cơng tác, tác phong đạo đức chuẩn mực.
- Các cháu lễ phép với các cô và người lớn tuổi.
- Trường được sự quan tâm của chính quyền địa phương và cả lãnh đạo ngành trong
việc chỉ đạo, hỗ trợ các mặt hoạt động của nhà trường.
- Hội phụ huynh có tác động mạnh mẽ tích cực đối với nhà trường.
* Hạn chế:
- Một số bộ phận nhỏ các bé học yếu chưa thực sự chú ý, lắng nghe tham gia vào
tiết học.
- Do lứa tuổi các bé còn ở độ tuổi vừa học vừa chơi nên gây khó khăn trong việc
giảng dạy và quản lí.
- Số lượng trẻ trên một nhóm lớp cịn khá đơng.
d) Cơng tác tổ chức quản lí
- Thực hiện nhiệm vụ chỉ đạo, quản lí mầm non trên địa bàn 02 phường Hoa Lư và
Tây Sơn.
- Xây dựng và thực hiện kế hoạch chuyên môn, kế hoạch vận động phong trào,
thanh tra nội bộ, kiểm tra, dự giờ thăm lớp, tổ chức kiến tập trường, duy trì sinh
hoạt chun mơn.
- Quản lý các nhóm lớp mầm non tư thục trong việc thực hiện quy chế chuyên môn,
thanh tra kiểm tra chuyên đề, theo dõi chấn chỉnh các nhóm trẻ gia đình hoạt động
tự phát.
- Thực hiện cơng tác tham mưu, vận động phụ huynh học sinh tham gia các phong
trào, phối kết hợp trong công tác nuôi dạy trẻ, xây dựng cơ sở vật chất, tổ chức các
hội thi cho cô và cháu.
- Tăng cường công tác tuyên truyền phụ huynh, phối kết hợp với các ban ngành
đoàn thể địa phương tổ chức các hội thi, chăm sóc sức khỏe học sinh.
e) Chỉ đạo hoạt động chuyên môn
- Thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ theo quy định của Bộ Giáo dục.
Ban giám hiệu có kế hoạch cụ thể trong cơng tác chăm sóc ni dạy trẻ, nhằm nâng

cao chất lượng thông qua các hội thi, phong trào, hoạt động ngoại khóa...
- Tổ chức cho giáo viên tham gia các hoạt động chun mơn, chun đề, hoạt động
đồn thể do nhà trường và cơng đồn tổ chức. Số giáo viên ứng dụng công nghệ
thông tin vào hoạt động giảng dạy ngày càng nhiều như: soạn giáo án vi tính, khai
thác thơng tin trên mạng phục vụ chun mơn, cho trẻ làm quen với máy vi tính...
f) Chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ
Nhà trường thực hiện nhiệm vụ năm học và chương trình giáo dục mầm non
do Bộ Giáo dục và đào tạo ban hành. Đảm bảo các yêu cầu sau:
- Trẻ được bảo đảm an toàn về thể chất và tinh thần, không xảy ra dịch bệnh và ngộ
độc thực phẩm trong nhà trường.
- Trẻ được khám sức khỏe định kì, uống thuốc phịng, được cân đo, theo dõi bằng
BĐPT.
- Tỷ lệ chuyên cần ở trẻ luôn đạt trên 90% ở mẫu giáo và từ 85% trở lên đối với nhà
trẻ.
- Sự phát triển của trẻ: Được nhà trường đánh giá vào cuối mỗi giai đoạn, học kỳ và
cuối năm học qua các bài tập cụ thể của từng độ tuổi theo đánh giá về chuẩn phát
triển trẻ em do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
2.2. Đặc điểm lớp
* Thuận lợi
- Lớp học luôn được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu tư cơ sở
vật chất như mua sắm dụng cụ âm nhạc cho trẻ, tạo điều kiện cho lớp được sử dụng
đồ dùng hiện đại như: màn hình, đầu băng…
- Trường tạo điều kiện thuận lợi giáo viên đi học nâng cao trình độ chun
mơn, vào dịp hè giáoviên được bồi dưỡng chun mơn của phịng giáo dục và đào
tạo mở. Dự các buổi chuyên đề của phòng, chuyên đề của trường, dự giờ đồng
nghiệp tạo điều kiện tôi được học tập, củng cố kiến thức nghiệp vụ.
- Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học.
- Lứa tuổi trẻ tương đối đồng đều.

- Phụ huynh luôn mong muốn con em mình vui vẻ, u thích hoạt động âm
nhạc.
* Khó khăn
- Các cháu phần lớn con em gia đình làm nơng nghiệp, kinh tế gia đình eo
hẹp, ít có điều kiện cho con em mình tiếp xúc với âm nhạc nhiều.
- Vào đầu năm học có khoảng 65% cháu mới đi học, trẻ thiếu hụt kiến thức
âm nhạc và chưa có nề nếp, thói quen tốt.
- Sĩ số lớp đơng, phịng học nhỏ khó khăn trong việc tổ chức hoạt động cho


trẻ.
2.4. Biểu hiện hứng thú của trẻ trong việc vận động theo nhạc
Vận động theo nhạc giáo dục nhịp điệu cho trẻ bằng sự vận động của cơ thể,
phù hợp với tính năng động của trẻ.
Trẻ 4 - 5 tuổi biết chuyển động nhịp nhàng theo tính chất của nhạc, thay đổi
bước chuyển động theo điệu nhạc, từ tốc độ nhịp nhàng có thể chuyển sang tốc độ
nhanh hơn hoặc thực hiện các bước nhảy: Bước nhảy thẳng, xoay tròn, biết xoay
xung quanh bạn và nhảy vịng trịn một mình, nhảy đổi nhóm, từ nhóm nhảy toả ra
theo các hướng rồi tụ lại, nhảy có cầm đạo cụ, biết chuyển đội hình đơn giản, làm
các động tác nhảy chân sáo, đá chéo chân, cùng với người lớn tập dượt các bài hát,
truyền đạt các bài mẫu trò chơi.
Trẻ 4 - 5 tuổi có khả năng sử dụng các nhạc cụ như phách tre, xắc xơ, tróng
đệm theo nhịp, tiết tấu chậm. Có thể thổi kèn cho các giai điệu đơn giản trên cơ sở
1 - 2 âm thanh.
Qua khảo sát, đánh giá kết quả tơi tìm ra một số ngun nhân dẫn tới tỷ lệ
đạt được của trẻ còn thấp đó là:
- Do trẻ thiếu hụt kiến thức âm nhạc từ lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo bé.
- Do trẻ mới đi học cịn nhút nhát khơng giám thực hiện bài tập.
- Trẻ chưa được ôn luyện vân động theo nhạc nhiều.
- Hình thức tổ chức lớp chưa linh hoạt, chưa kích thích hứng thú cho trẻ hoạt động.

- Đồ dùng trực quan cịn ít, chưa đẹp, chưa hấp dẫn.
2.4. Khảo sát và đánh giá kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ 4 – 5 tuổi
Thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non theo đúng chương trình quy
định là bổn phận của mỗi người giáo viên. Bản thân mỗi giáo viên cần soạn bài tỉ
mỉ, sắp xếp hợp lý các nội dung cần truyền đạt, phân bố thời gian cho từng phần
phù hợp, nghiên cứu bài và dạy đúng phương pháp bộ mơn, có chuẩn bị đủ và sử
dụng đồ dùng cho cô và trẻ trong hoạt động. Để khảo sát và đánh giá được kỹ năng
vận động theo nhạc của trẻ tôi ra 2 bài tập cho 30 cháu Mẫu giáo sinh năm 2014
thực hiện.
Bài tập 1: Con hãy hát và vỗ tay theo nhịp bài Hồ bình cho bé của tác giả
Huy Trân.
Bài tập 2: Con hãy múa bài Mẹ Yêu không nào của tác giả Lê Xuân Thọ.


Bảng 1: khảo sát kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ 4 – 5 tuổi
Bài tập 1
Bài tập 2
STT
Họ và tên trẻ
Đạt
Chưa đạt
Đạt
Chưa đạt
1
Phạm Phương Anh
*
*
2
Vũ Vân Anh
*

*
3
Đào Bích Dịu
*
*
4
Phạm Trọng Đạt
*
*
5
Phạm Trọng Đồng
*
*
6
Nguyễn Thu Trang
*
*
7
Phạm Phương Thảo
*
*
8
Leo Thị Chúc
*
*
9
Nguyễn thị Th
*
*
10

Bùi Thị Thanh Thảo
*
*
11
Hồng Văn Tài
*
*
12
Vũ Đình Thanh
*
*
13
Vũ Đình Thi
*
*
14
Đinh Khắc Tun
*
*
15
Ngơ Thị Huyền
*
*
16
Vũ Đức Hiếu
*
*
17
Lê Việt Hùng
*

*
18
Đồn Quang Huy
*
*
19
Bùi thị Hậu
*
*
20
Đào Minh Khuê
*
*
21
Bàn Thuỳ Linh
*
*
22
Bùi Hà Linh
*
*
23
Trương Yến Như
*
*
24
Hán Duy Minh
*
*
25

Bàn Thị Phương
*
*
26
Vũ Nhật Phan
*
*
27
Hà Xám Quyền
*
*
28
Đặng Văn Quyền
*
*
29
Vũ Văn Sang
*
*
Nhận xét: Bài tập 1 và Bài tập 2
Bài tập 1: số cháu thực hiện đạt là 15 cháu chiếm 50%. Số cháu chưa đạt là
15 chiếm 50%. Các cháu thường mắc lỗi sau:
+ Trẻ vỗ tay theo phách.
+ Vỗ tay lúc theo nhịp, lúc theo phách.
+ Vỗ tay vào phách nhẹ, đưa tay ra vào phách mạnh.


+ Trẻ không tự thực hiện.
Bài tập 2: Số cháu thực hiện đạt là 14 cháu chiếm 47%. Số cháu chưa đạt là
16 cháu chiếm 53%. Các cháu thường mắc lỗi sau:

+ Trẻ khơng thuộc động tác.
+ trẻ múa cịn lẫn lộn đơng tác.
+ Động tác của trẻ chưa chính xác.
+ Trẻ múa khơng khớp với nhạc có thể nhanh hơn nhạc, có thể múa chậm
hơn nhạc.
+ Trẻ khơng tự thực hiện.
Chương 3. Một số biện pháp nâng cao khả năng vận động theo nhạc cho trẻ 4 - 5
tuổi tại trường mầm non XYZ
3.1. Làm mẫu chuẩn vận động theo nhạc và có sáng tạo
Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy
việc sớm tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. Vai
trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hướng thú để trẻ say mê, ham
thích hoạt động nghệ thuật. Vì vậy trước khi cho trẻ hoạt động nghệ thuật cơ cần có
những hình thức gợi mở, dẫn dắt giới thiệu và được xem cô biểu diễn mẫu với mức
độ hoàn thiện nhất. Làm mẫu là biện pháp quan trọng nhằm mục đích cho trẻ tri
giác tồn vẹn (tri giác âm nhạc và vận động trong một khối thống nhất).
* Dạy trẻ vỗ tay hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc gõ đệm theo hát cũng có
nhiều cách dạy. Giáo viên cần căn cứ vào loại nhịp, cấu trúc hình tiết tấu của bài hát
để chọn hình thức vỗ tay, gõ đệm và cách dạy cho phù hợp. Trong chương trình cải
cách của lớp Mẫu giáo 4 - 5 tuổi thường có cách:
- Dạy vỗ tay (hoặc gõ) theo nhịp: vỗ tay hoặc gõ một tiếng vào phách mạnh,
nghỉ ở phách yếu.
Ví dụ: Trong bài Thật là hay có câu:

Nghe véo von trong vịm cây họa mi với sơn
x x
x
-

ca

x

x : vỗ
- : nghỉ
- Dạy vỗ tay (hoặc gõ)phách. Mỗi phách trong ô nhịp gõ hoặc vỗ tay một
tiếng. chú ý nhấn vào phách mạnh
Ví dụ: Dạy trẻ vỗ tay theo tiết tấu bài Mẹ yêu không nào – Lê Xuân Thọ

x
x : vỗ

-

x

-

x

-

x

-

x

-

: nghỉ
+ Khi trẻ đã quen với cách vỗ theo tiết tấu thì tơi cho trẻ vỗ tay kết hợp với
lời ca.
Để tạo sự hứng thú cho trẻ và trẻ tích cực vận động theo nhạc tơi có thể linh
hoạt, làm đa dạng các cách học thuộc.
•
Dạy cả lớp vận động theo nhạc.
•
Nối tiếp theo tổ. (Cơ nói: Cơ giả làm con chim, khi chim bay về phía
tổ nào thì tổ đó vừa hát vừa gõ đệm theo nhịp).
•
Theo nhóm bạn trai, nhóm bạn gái. (Cơ nói: Khi cơ chỉhuy cao tay thì
các bạn trai vừa hát vừa gõ đệm theo nhịp, khi thấy cơ chỉhuy thấp tay thì các bạn
gái thực hiện).
•
Nhóm hát, nhóm vận động. (Cơ nói: Các bạn trai làm các nhạc công
gõ đệm theo nhịp cho các bạn gái cầm micro làm ca sĩ).
•
Theo tốp nhỏ.
•
Từng cá nhân.
Khi cô cho trẻ tập sử dụng một loại nhạc cụ nào đó để đệm cho bài hát, cơ
cần nói rõ cách gõ cho âm thanh phát ra như thế nào thì phù hợp.
Ví dụ: Dạy trẻ cách sử dụng nhạc cụ là trống: tay trái cầm trống, tay phải
cầm dùi, khi gõ thì gõ vào giữa mặt trống, sau đó đưa ra gõ vào thành trống. Hoặc
dạy trẻ sử dụng nhạc cụ là xắc xơ thì tay phải cầm xắc xơ (úp xắc xơ vào trong lịng
bàn tay) khi gõ thì gõ xắc xơ vào lịng bàn tay trái sau đó đưa hai tay rộng ra nghỉ
bằng một phách.
* Trong tổ chức có nhiều người tham gia vận động, di chuyển đội hình, múa
động tác cháu trai khác động tác cháu gái…Muốn thể hiện toàn vẹn trong sự kết

hợp với âm thanh âm nhạc cùng một lúc là khơng thể được. Vì vậy để đảm bảo tính
tồn vẹn của tri giác, tơi cần sử dụng biện pháp trình bày cùng với lời giải thích
động tác của các cháu trai trước, động tác của các cháu gái sau. Có thể giải thích
dưới hình thức dựng hình ảnh mơ phỏng hoặc chỉ dẫn ngắn gọn, dễ hiểu.
Ví dụ: Khi dạy trẻ vận động minh hoạ bài: Chú bộ đội có động tác hai tay
vung tự nhiên chân dậm mạnh, cô có thể nói: “hai tay các con vung tự nhiên, chân
dậm mạnh như như chú bộ đội đang hành quân đấy các con ạ.”
Trong chương trình một số bài múa đã có biên soạn động tác múa gợi
ý, song cơ có thể dạy trẻ phối hợp các động tác tay chân, thân hình và thể hiện qua
nét mặt kết hợp với âm nhạc.
Ví dụ: Trong sách Chăm sóc giáo dục Mẫu giáo và hướng dẫn thực hiện
(4 - 5 tuổi) không biên soạn động tác múa bài: Cháu yêu bà của tác giả Xuân
Giao. Dựa vào đặc điểm của lớp tơi các cháu có khả năng múa được những động tác
đơn giản, dựa vào nội dung của bài hát tôi đã sáng tạo ra động tác cho phần dạo
nhạc đầu, động tác của 4 câu hát, phần nhạc kết.


- Phần dạo nhạc đầu: đứng thẳng, chân đứng rộng bằng vai, hai tay đưa lên
cao và đưa sang hai bên theo nhịp bài hát.
- Động tác 1: “Bà ơi bà cháu yêu bà lắm” hai tay dang rộng từ từ ấp vào ngực
vào từ “lắm”, kết hợp với nhún chân.
- Động tác 2: “Tóc bà trắng màu trắng như mây” hai tay đưa trên đầu vuốt
nhẹ xuống hai bên ngực, kết hợp nhún chân vào tiếng “mây”
- Động tác 3: “Cháu yêu bà, cháu nắm bàn tay”. Hai tay từ từ ấp lên ngực
vào từ “lắm”. Sau đó đặt hai tay úp vào nhau và kết hợp với nhún chân vào từ “tay”
- Động tác 4: “Khi cháu vâng lời cháu biết bà vui ”. Vỗ tay theo nhịp sang
hai bên kết hợp với chống gót chân.
- Phần nhạc kết: Hai tay đưa cao lên trên đầu, lắc cổ tay, kết hợp bước xoay
tròn tại chỗ một vòng.
Để tạo sự hứng thú cho trẻ và trẻ tích cực luyện tập múa, tơi có thể cho trẻ

múa dưới các hình thức và sắp xếp di chuyển đội hình như sau:
+ Cơ cho cả lớp múa. (đội hình đứng vịng trịn, cơ cũng đứng ở vịng trịn
múa cùng trẻ).
+ Trẻ múa theo nhóm các bạn trai và các bạn gái đứng riêng theo từng vòng
tròn. (hai vòng tròn đồng tâm)
+ Trẻ múa từng đôi. (hai trẻ quay mặt vào nhau hoặc tự chọn bạn để múa)
+ Trẻ múa theo nhóm nhỏ.
+ Cá nhân múa.
Do trẻ học thông qua bắt chước nên tơi phải làm mẫu nhiều lần. Trẻ bắt
chước có thể khơng như giáo viên nhưng những gì nghe nhìn qua mẫu giúp trẻ khắc
sâu ấn tượng, nhận biết một cách xúc cảm các động tác, bài múa. Như vậy bằng
nhiều hình thức sinh động, cơ sẽ hình thành tư duy trực quan, tạo được những yếu
tố ban đầu cho mọi cảm nhận nghệ thuật.
3.2. Tăng cường luyện tập vận động theo nhạc cho trẻ
Cũng giống như học hát, trẻ phải bắt chước và luyện tập nhiều lần các động
tác mới một cách chính xác và chi tiết. Tơi cần sử dụng một số biện pháp sau:
* Làm mẫu lại các động tác có sự kết hợp của âm nhạc với mục đích khơi
phục lại trong trí nhớ, tri giác thính giác và trình tự động tác. Khi luyện tập cơ phải
cùng làm với trẻ nhiều lần từ đầu đến cuối bài hát (bản nhạc). Những động tác khó,
cơ có thể cho trẻ múa lại kết hợp với lời ca (tiết nhịp) trọn vẹn câu hát.
* Chỉ dẫn trẻ thực hiện động tác cùng với âm nhạc. Chỉ dẫn chi tiết, chính
xác, đặc điểm động tác cùng với âm nhạc, đồng thời khích thích trẻ hoạt động độc
lập.
* Sửa chữa dần những chi tiết khơng chính xác (tách ra để tập riêng)
Ví dụ: Trẻ múa sai câu “lúc lên bờ vẫy cái cánh cho khô” trong bài Một con
vịt của tác giả Kim Duyên. Có rất nhiều cách sửa sai như là cơ cho trẻ múa riêng
động tác hoặc có thể cơ nói “khi cơ đưa tay về phía các con thì các con múa, khi cơ


chỉ vào cơ thì cơ múa ” trong khi cơ múa thì trẻ tri giác tồn bộ động tác và trẻ tự

điều chỉnh động tác của mình cho đúng.
* Tổ chức linh hoạt, đa dạng cách học thuộc các động tác để gây hứng thú và
trẻ tích cực hoạt động dưới các hình thức cả lớp, tổ, nhóm trẻ luyện tập, tổ hát, tổ
vận động. Cơ khuyến khích trẻ tự vận động để tạo khả năng theo dõi, và giúp trẻ
làm chính xác lại.
* Căn cứ vào hình thức vận động theo nhạc như vỗ tay hoặc gõ đệm theo tiết
tấu, vận động minh hoạ, múa…cô luôn chú ý tới đội hình của trẻ, sao cho cơ làm
mẫu, tất cả nhìn thấy cơ và cơ quan sát được trẻ.
* Đa dạng hoá các vận động:
Để khi trẻ đỡ chán và nâng cao khả năng của trẻ tôi nghiên cứu và thấy cần
phải đa dạng hố các vận động. Tơi có thể tạo thành trò chơi cho trẻ.
Khi nghe các thể loại âm nhạc khác nhau, trẻ có thể bộc lộ cảm xúc bằng các
hoạt động hình thể một cách ngẫu hứng nhưng mọi trẻ không nhất thiết phải vận
động giống nhau. Đây là xúc cảm tự nhiên thể hiện bằng hành động theo tính chất
giai điệu, nhịp điệu âm nhạc. Ở đây, giáo viên là người gợi ý giúp trẻ cảm thụ các
tính chất âm nhạc khác nhau. Trẻ nghe nhạc, vận động theo không cần hát.
* Củng cố và hoàn thiện kỹ năng là bước tiếp theo giúp trẻ thể hiện độc lập,
sáng tạo, truyền cảm, đồng cảm với hình tượng nghệ thuật, tơi có thể u cầu trẻ
nhớ lại trình tự các động tác, biết phối hợp với các bạn sẵn sàng thực hiện bài tập.
Sự hình thành các kỹ năng vận động theo nhạc cần phải tăng cường luyện tập, vận
dụng các phương pháp, biện pháp linh hoạt, sáng tạo.
3.3. Tạo môi trường âm nhạc và ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy
a. Tạo môi trường âm nhạc
Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật được trẻ mẫu giáo rất yêu thích.
Đây là loại hình được xem như phương tiện để thực hiện các hoạt động giáo dục
một cách hiệu quả ở trường Mầm non.
Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi Mẫu giáo, các cháu tuy cịn nhỏ tuổi nhưng
rất thích cái đẹp, màu sắc sặc sỡ, mới lạ. Để tiến hành hoạt động âm nhạc cần tạo ra
một môi trường âm nhạc là rất cần thiết. Vì vậy tơi ln cố gắng tạo nhiều đồ dùng,
đồ chơi đẹp, hấp dẫn trang trí xung quanh lớp.

- Sử dụng đồ dùng điện tử hiện đại như: đàn ocgan, màn hình, đầu đĩa, vi tính…
- Vẽ tranh, sưu tầm tranh ảnh từ hoạ báo, lịch…có nội dung về hoạt động âm nhạc,
nội dung bài sắp học để trang trí hoặc làm đồ dùng cho giảng dạy.
- Chuẩn bị đồ chơi âm nhạc, bởi vì đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối
với cuộc sống của trẻ. Đồ chơi có 2 loại chủ yếu:
* Đồ chơi công nghiệp: đàn, xắc xô, trống, kèn, mõ, trang phục…
* Đồ chơi tự tạo: Đồ chơi tự tạo có mn hình mn vẻ bởi chúng được tạo
ra từ những vật sẵn có, dễ kiếm, dễ làm. Nguồn gốc của đồ chơi tự tạo là vô tận.
Làm đồ chơi tự tạo là hoạt động sáng tạo và độc đáo. Có thể dùng ln những đồ


vật thông thường trong sinh hoạt hàng ngày, sử dụng trực tiếp những vật liệu tự
nhiên làm đồ chơi và bằng những vật liệu thu lượm được.
Ví dụ:
+ Tận dụng những đoạn tre già để đẽo phách tre.
+ Tận dụng bìa cứng, trang trí giấy đề can để tạo thành nhiều cái đàn có hình dáng
khác nhau.
+ Tận dụng các vỏ lon bia, nước ngọt để làm trống, xúc xắc.
+ Làm đàn tơ rưng bằng tre nhỏ.
+ Vỏ hộp sữa làm trống cơm.
+ Tận dụng vải vụn của thợ may làm hoa cài tay.
+ Mút xốp làm mũ múa..v.v…
Xây dựng góc hoạt động âm nhạc với cách trang trí đẹp, nhiều đồ chơi đảm
bảo an toàn, đa dạng về chủng loại, chất liệu. Các đồ chơi được sắp xếp sao cho gọn
gàng, dễ lấy, dễ cất, có thể sử dụng vào các hoạt động khác
b. Sử dụng một cách có hiệu quả
Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy
việc sớm hình thành tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần
thiết. Vai trị của cơ giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hứng thú say mê hoạt
động nghệ thuật.

Ví dụ: Dạy trẻ gõ đệm theo nhịp bài Cháu vẽ ông mặt trời của tác giả Tân
Huyền. Cô tạo hứng thú cho trẻ bằng cách cho trẻ quan sát hình ơng mặt trời từ từ
nhơ lên khỏi dãy núi. Cơ trị chuyện cùng trẻ về mặt trời, giáo dục trẻ khi đi ra ngoài
trời nắng to cần đội mũ, nón. Cơ hỏi trẻ đã được làm quen với bài hát nào kể về mặt
trời? Ai sáng tác bài hát? Sau đó cơ dạy trẻ vận động theo nhạc. Trẻ được mặc trang
phục và sử dụng đạo cụ và biểu diễn phù hợp với tính chất âm nhạc và nội dung bài
hát sẽ làm phong phú thêm đời sống văn hố, có tác dụng giáo dục tình cảm đạo
đức, góp phần vào việc hình thành nhân cách trẻ thơ.
c. Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong dạy học
Đất nước ta hiện nay đang trong giai đoạn phát triển cơng nghiệp hố, hiện
đại hố cùng với sự bùng nổ công nghệ thông tin. Để đáp ứng nhu cầu của xã hội,
hiện nay các cấp học rất cần được ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng
dạy. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy ở cấp học mầm non
làm đa dạng hố hình thức dạy học giúp trẻ được thay đổi khơng khí mới, hấp dẫn,
trong giờ học, tạo cho trẻ niềm hứng thú, hăng say tích cực tham gia vào hoạt động,
làm cho hiệu quả giáo dục cao. Đặc biêt giúp giảm bớt đồ dùng không cần thiết,
giảm bớt sức lao động của giáo viên và giảm bớt chi phí.
Ví dụ: Dạy múa bài Cháu yêu bà của tác giả Xuân Giao. Để chuẩn bị cho bài
giảng, ý tưởng của tơi tạo cho trẻ hứng thú và khơi gợi tình cảm của cháu đối với bà
của mình bằng cách cho trẻ xem video clip vở kịch rồi tóm tắt theo truyện Tích
Chu. Sau đó được quay làm đĩa CD và lưu vào máy vi tính, khi dạy có thể cho xem


trên đầu đĩa ti vi hoặc dùng máy vi tính để mở. Ứng dụng công nghệ thông tin vào
giảng dạy như vậy, tơi thấy các cháu thích thú khi được thay đổi khơng khí, có ý
thức, say sưa và tích cực vào vận động theo nhạc.
3.4. Tận dụng môi trường ở mọi lúc, mọi nơi
3.4.1. Trong tiết học
Lớp Mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi tôi thực hiện theo chương trình cải cách. Giáo
dục âm nhạc cho trẻ gồm 4 hoạt động đó là hát, nghe, vận động, trị chơi. Xét tính

chất kết hợp thì mỗi tiết có trọng tâm khác nhau. Riêng vận động theo nhạc trọng
tâm vào tiết 3, còn các tiết khác vận động theo nhạc là nội dung kết hợp. Chính vì
đó mà tơi đưa ra yêu cầu về nội dung vận động theo nhạc cho từng loại tiết khác
nhau. Dạy trẻ vận động lần 1 (tiết 3) Yêu cầu trẻ bắt chước vận động theo giáo viên
đúng nhịp điệu, đúng động tác. Dạy trẻ vận động lần 2-3-4 (tiết 4, tiết 1 mới, tiết 2
mới) thì u cầu tăng dần, trẻ khơng những tập đúng động tác mà còn biết phối hợp
các động tác, thay đổi vị trí đội hình theo âm nhạc và thể hiện diễn cảm.
Ví dụ: Vận động gõ đệm theo nhịp theo bài Thật là hay. Dạy vận động lần 1
(Tiết 3) trẻ biết cách cầm dụng cụ âm nhạc và sử dụng đúng nhịp điệu, đúng động
tác. Dạy vận động lần 2-3-4 mức độ tăng dần lên, trẻ không những tập đúng nhịp,
đúng động tác mà trẻ có thể phối hợp các động tác như là nhón nhún theo nhịp,
nhóm gõ đệm theo nhịp, nhóm vận động minh hoạ. Hoặc thay đổi vị trí, kết nhóm 3
vận động minh hoạ (có trẻ làm chim sơn ca, có trẻ làm chim hoạ mi, có trẻ làm
chim oanh). Đặc biệt trẻ biết thể hiện sự vui tươi, hồn nhiên trong vận động.
Bên cạnh đó, tơi cũng đã nghiên cứu và áp dụng quan điểm đổi mới hình
thức giáo dục âm nhạc. Mục đích giáo dục của hướng đổi mới là giáo viên là người
hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi, tìm tịi, khám phá. Trẻ tham gia
hoạt động, một cách hứng thú, chủ động để phát triển khả năng cá nhân.
Tơi đã tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân để giúp trẻ thực hiện tốt
hoạt động âm nhạc. Trẻ hoạt động không bị áp đặt để phát huy năng lực bản thân,
được trao đổi, nhận xét để trở lên năng động hơn. Chính vì vậy, trong vận động theo
nhạc, trẻ tự do thể hiện nhiều cách khác nhau, không nhất thiết yêu cầu mọi trẻ vận
động giống nhau.
Ví dụ: Dạy trẻ vận động theo nhạc bài Cháu thương chú bộ đội của tác giả
Hoàng Văn Yến, sau khi đã cho trẻ làm quen với một số cách vận động theo nhạc,
tôi cho trẻ thể hiện bằng nhiều cách khác nhau như cô cho 3 tổ hội ý xem tổ của
mình vận động theo cách nào, sau đó cho cả 3 tổ thực hiện vận động cùng một lúc.
Có thể tổ gõ đệm theo tiết tấu chậm, có tổ bước kết hợp đá chân (bước, bước, bước,
nhảy đá chân), có tổ vận động minh hoạ trên nền nhạc.
3.4.2. Dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi

- Vận động theo nhạc trong giờ đầu đón trẻ, cuối buổi trả trẻ.Vào đầu giờ đón trẻ
hoặc cuối giờ trả trẻ cơ có thể cho trẻ vận động theo nhạc với từng nhóm và cá nhân
trẻ, cơ sẽ phát huy tính độc lập hoạt động của trẻ, phát triển năng khiếu của trẻ và cô


dễ dàng sửa sai cho trẻ.
- Tích hợp vận động theo nhạc vào tiết học, theo quan điểm sư phạm của tích hợp:
tích hợp khơng chỉ là đặt cạnh nhau, liên kết với nhau, mà là xâm nhập, đan xen các
đối tượng hay một bộ phận của đối tượng vào nhau, tạo thành một chỉnh thể trong
đó khơng có các giá trị của từng bộ phận được bảo tồn và phát triển, mà đặc biệt là
ý nghĩa thực tiễn của tồn bộ cái chỉnh thể đó được nhân lên.Tuổi Mẫu giáo là lứa
tuổi “học mà chơi, chơi mà học”do đó phải sử dụng nhiều biện pháp, thủ thuật trong
giờ học để gây hứng thú và sự tập trung vốn rất ngắn của trẻ. Cũng vì thế mà giờ
học mang tính tổng hợp. Vận động theo nhạc có thể tích hợp nhẹ nhàng được vào
một số giờ học khác hoặc tích hợp các mơn học khác vào vận động.
Ví dụ: Dạy trẻ gõ đệm theo tiết tấu bài Cháu thương chú bộ đội cơ có thể
tích hợp mơn hình thành các biểu tượng toán bằng cách đếm số chú bộ đội lên biểu
diễn, đếm số dụng cụ âm nhạc…
Ví dụ: Trẻ chơi đóng kịch có kèm với biểu diễn. Hoặc có trong trị chơi phân
vai cơ giáo, trẻ nhập vai mình là cô giáo hay là trẻ mẫu giáo thể hiện hát, múa, gõ
đệm, vận động minh hoạ tuỳ theo ý thích.
- Vận động theo nhạc trong giờ hoạt động chiều:cơ có thể tổ chức cho trẻ hoạt động
âm nhạc theo ý muốn, trẻ hát, múa, gõ đệm theo bài hát…cô khuyến khích cả lớp
cùng tham gia. Đây là cơ hội để trẻ học hỏi lẫn nhau, chia sẻ cảm xúc và cùng hợp
tác biểu diễn.
Như vậy, ở trường mẫu giáo, từ lúc đến trường đến khi cha mẹ đến đón, âm
nhạc ln xuất hiện bên trẻ tạo khơng khí tươi mát. Nếu vắng bóng lời ca, điệu múa
thì trường lớp đối với các cháu thật buồn tẻ. Âm nhạc là chu kỳ thời gian, là nhịp
sống hàng ngày của trẻ, là cho trẻ thêm linh hoạt, tươi vui. Âm nhạc thực sự là
người bạn thân của trẻ thơ.

3.4.3. Tổ chức cho trẻ trong ngày hội, ngày lễ
Vào ngày lễ hội như ngày khai giảng, ngày nhà giáo Việt Nam, tết trung
thu…là những ngày có hình thức tổ chức quan trọng trong việc tạo ra môi trường
âm nhạc phong phú và sinh động. Ngày lễ, ngày hội có các hoạt động nghệ thuật đa
dạng như hát, múa, đóng kịch…tạo cho trẻ niềm phấn khởi, vui vẻ, những cảm xúc
mới mẻ, tăng cường khả năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ. Ngày
lễ, hội là cơ hội cho giáo viên và trẻ trong toàn trường giao lưu, hiểu biết nhau hơn,
đồng thời tạo cơ hội cho trẻ nâng cao các kỹ năng hoạt động nghệ thuật. Trẻ hiểu
thêm những điều mới lạ chỉ có trong ngày hội, ngày lễ, đồng thời củng cố những
điều trẻ đã lĩnh hội được. Hiểu được ý nghĩa hoạt động âm nhạc trong ngày hội,
ngày lễ. Hàng ngày, giáoviên luôn chú ý thường xuyên rèn những kỹ năng vận động
theo nhạc khi nhà trường có kế hoạch tổ chức giáo viên nên lựa chọn các nội dung
phù hợp để luyện tập, chuẩn bị trang phục cho trẻ. Khi biểu diễn trẻ sẽ rất hào hứng,
tự tin, có ý thức trong khi biểu diễn.