17 báo cáo tốt nghiệp: kiểm toán doanh nghiệp tại công ty TNHH tư vấn kiểm toán trung tín đức

Sở Giáo Dục & Đào Tạo TPHCM
Trường ……………..
----------

BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
Đề tài :

Báo cáo chuyên đề tốt nghiệp ngành kiểm tốn tại
cơng ty TNHH tư vấn kiểm tốn Trung Tín Đức

GVHD : ……………..
SVTT : …………t
Lớp : KT12
Khoa : Kế Toán

TPHCM, Ngày 28 tháng 04 năm ………..




LỜI CẢM ƠN
Để luận văn đạt kết quả tốt đẹp, trước hết em xin gởi đến tồn thể Thầy
Cơ ………., lời chúc sức khoẻ, lời chào trân trọng, lời cám ơn sâu sắc nhất. Với sự
quan tâm, dạy dỗ chỉ bảo tận tình chu đáo của các thầy cơ, sự giúp đỡ nhiệt tình của
các bạn, đến nay em có thể hồn thành tốt luận văn tốt nghiệp của mình với đề tài:
“ Báo cáo chuyên đề tốt nghiệp ngành kiểm tốn tại cơng ty TNHH tư vấn
kiểm tốn Trung Tín Đức “
Để có được kết quả này em xin đặt biệt gởi lời cám ơn chân thành với
Thầy …………, đã quan tâm giúp đỡ, vạch kế hoạch hướng dẫn em hoàn thành một
cách tốt nhất luận văn tốt nghiệp trong thời gian qua.
Không thể không nhắc tới sự giúp đỡ nhiệt tình của BGD cũng như phịng kế

tốn tại Cơng Ty TNHH Tư Vấn Kiểm Tốn Trung Tín đã tạo điều kiện thuận lợi
nhất trong thời gian thực tập tại Công ty.
Với diều kiện và thời gian thực tập có hạn cũng như kinh nghiệm cịn hạn chế
của một sinh viên thực tập nên luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu xót rất mong
sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của thầy cơ cùng tồn thể các bạn để em có điều kiện bổ
sung, nâng cao ý thức của mình, phục vụ ban cơng tác thực tế sau này.
Em xin chân thành cám ơn!


NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP


…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
TPHCM, Ngày …. tháng …. năm …

Thủ trưởng đơn vị
(ký tên và đóng dấu)


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN


…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
TPHCM, Ngày …. tháng …. năm …
Giáo viên hướng dẫn
(ký tên và đóng dấu)


MỤC LỤC

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP……...1

1.1 GIỚI THIỆU VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP……………………………………….....1
1.2 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN………………………………...1
1.2.1Thuận lợi…………………………………………………………………………1
1.2.2 Khó khăn………………………………………………………………………...1
1.3 CHỨC NĂNG VÀ LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG…………………………………..1
1.4 PHẠM VI HOẠT ĐỘNG…………………………………………………………2
1.4.1 Tư vấn xây dựng………………………………………………………………...2
1.4.2 Dịch vụ Kế toán - Kiểm tốn……………………………………………………2
1.4.3 Thí nghiệm và kiểm định………………………………………………………..2
1.5 CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ CỦA ĐƠN VỊ………………………………….2
1.5.1 Sơ đồ bộ máy quản lý của đơn vị……………………………………………......2
1.5.2 Nhiệm vụ và chức năng của các phịng ban……………………………………..3
1.5.2.1 Phịng kiểm tốn……………………………………………………………….3
1.5.2.2 Phịng kế tốn………………………………………………………………….3
1.5.2.3 Phịng thiết kế - giám sát………………………………………………………3
1.5.2.4 Phịng thí nghiệm – kiểm định………………………………………………...3
1.6 PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐƠN VỊ TRONG TƯƠNG LAI……..4

CHƯƠNG 2 : CƠ SỞ LÝ LUẬN……………………………………………..5

2.1 CÁCH XÁC ĐỊNH DOANH THU……………………………………………….5
2.1.1 Nhận định giao dịch tạo ra doanh thu…………………………………………...5
2.1.2 Giá trị doanh thu được xác định…………………………………………………5
2.2 PHÂN LOẠI DOANH THU………………………………………………………6
2.2.1 Doanh thu bán hang……………………………………………………………..6
2.2.1.1 Khái niệm……………………………………………………………………...6
2.2.1.2 Điều kiện ghi nhận…………………………………………………………….7
2.2.1.2.1 Thời điểm ghi nhận………………………………………………………….7

2.2.1.2.2 Giá trị ghi nhận……………………………………………………………...7
2.2.1.3 Đặc điểm của doanh thu bán hang…………………………………………….7
2.2.1.4 Thể hiện trên Báo cáo tài chính……………………………………….............8
2.2.2 Doanh thu cung cấp dịch vụ…………………………………………………….8
2.2.2.1 Khái niệm……………………………………………………………………..8
2.2.2.2 Điều kiện ghi nhận……………………………………………………………8
2.2.2.2.1 Thời điểm ghi nhận…………………………………………………………8
2.2.2.2.2 Giá trị ghi nhận……………………………………………………………..8
2.2.2.3 Đặc điểm của doanh thu cung cấp dịch vụ…………………………………...9
2.2.2.4 Thể hiện trên Báo cáo tài chính………………………………………………9
2.2.3 Các hình thức tạo ra doanh thu khác…………………………………………...9
2.2.3.1 Làm đại lý – ký gửi…………………………………………………………..9
2.2.3.2 Trao đổi hàng hóa dịch vụ…………………………………………………...9
2.2.3.3 Bán hàng kèm cung cấp dịch vụ……………………………………………10
2.2.3.4 Hàng bán bị trả lại và giảm giá hàng bán…………………………………...10
2.2.3.5 Bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp……………………………...10
2.2.3.6 Bán hàng chưa giao hàng đã lập hóa đơn và thu tiền………………………10


2.3 QUY TRÌNH KIỂM TỐN DOANH THU……………………………………11
2.3.1 Chuẩn bị kiểm tốn……………………………………………………………11
2.3.2 Thực hiện kiểm tốn…………………………………………………………..11
2.3.3 Hồn thành kiểm tốn ( lập và gửi báo cáo kiểm toán)……………………….11
2.4 CÁC SAI PHẠM VÀ CÁCH XỬ LÝ CỦA KIỂM TOÁN VIÊN……………...11
2.4.1 Các dạng sai phạm…………………………………………………………….11
2.4.1.1 Gian lận……………………………………………………………………...12
2.4.1.2 Sai sót………………………………………………………………………..12
2.4.1.3 Khơng tn thủ………………………………………………………………12
2.4.2 Cách xử lý của Kiểm toán viên………………………………………………..12
2.4.2.1 Đánh giá mức độ sai phạm…………………………………………………..13

2.4.2.2 Cách xử lý của Kiểm toán viên………………………………………………13
2.4.3 Trách nhiệm của Kiểm tốn viên………………………………………………13

CHƯƠNG3: QUY TRÌNH KIỂM TỐN DOANH THU – CÁC SAI
PHẠM VÀ CÁCH XỬ LÝ SAI PHẠM KHI KIỂM TỐN DOANH THU
CỦA KIỂM TỐN VIÊN TẠI CƠNG TY TNHH TƯ VẤN – KIỂM
TỐN TRUNG TÍN ĐỨC…………………………………………………..15

3.1 QUY TRÌNH KIỂM TỐN DOANH THU…………………………………….15
3.1.1 Chuẩn bị kiểm tốn…………………………………………………………….15
3.1.1.1 Tiền kế hoạch………………………………………………………………...15
3.1.1.1.1 Tiếp nhận khách hang……………………………………………………...15
3.1.1.1.2 Ký hợp đồng kiểm tốn…………………………………………………….15
3.1.1.2 Chuẩn bị kiểm tốn…………………………………………………………..16
3.1.1.2.1 Hiểu biết về tình hình kinh doanh………………………………………….16
3.1.1.2.2 Tìm hiểu về hệ thống kiểm sốt nội bô…………………………………….17
3.1.1.2.3 Đánh giá rủi ro và xác định mức trọng yếu………………………………...17
3.1.1.2.4 Kế hoạch kiểm toán………………………………………………………...17
3.1.2 Thực hiện kiểm toán……………………………………………………………18
3.1.3 Phát hành Báo cáo kiểm toán và tổ chức lưu trữ hồ sơ kiểm toán……………..25
3.2 CÁC SAI PHẠM THƯỜNG GẶP VÀ CÁCH XỬ LÝ SAI PHẠM CỦA CÁC
KIỂM TOÁN VIÊN………………………………………………………………….26
3.2.1 Chênh lệch doanh thu trên tờ khai thuế với bảng kê doanh thu………………..26
3.2.1.1 Mơ tả tình huống……………………………………………………………..26
3.2.1.2 Nhận định của Kiểm toán viên……………………………………………….27
3.2.1.3 Cách xử lý……………………………………………………………………27
3.2.2 Doanh thu bị sai lệch do tỷ giá trên hóa đơn và trên tờ khai xuất khẩu bị chênh
lệch…………………………………………………………………………………...27
3.2.2.1 Mơ tả tình huống……………………………………………………………..27
3.2.2.2 Nhận định của Kiểm toán viên……………………………………………….28

3.2.2.3 Cách xử lý……………………………………………………………………28
3.2.3 Doanh thu bị giảm do kê thiếu hóa đơn………………………………………..28
3.2.3.1 Mơ tả tình huống……………………………………………………………..28
3.2.3.2 Nhận định của Kiểm toán viên……………………………………………….28
3.2.3.3 Cách xử lý……………………………………………………………………28
3.2.4:Doanh thu được ghi nhận khi xuất ra nước ngoài lên tàu sau ngày kết thúc niên
độ……………………………………………………………………………………..29
3.2.4.1 Mơ tả tình huống……………………………………………………………..29
3.2.4.2 Nhận định của Kiểm toán viên……………………………………………….29
3.2.4.3 Cách xử lý……………………………………………………………………29


3.2.5:Doanh thu bị phân loại sai……………………………………………………..29
3.2.5.1 Mơ tả tình huống……………………………………………………………..29
3.2.5.2 Nhận định của Kiểm toán viên………………………………………………29
3.2.5.3 Cách xử lý……………………………………………………………………30
3.2.6:Doanh thu tăng lên do được ghi nhận không đúng niên độ……………………30
3.2.6.1 Mơ tả tình huống……………………………………………………………..30
3.2.6.2 Nhận định của Kiểm tốn viên………………………………………………30
3.2.6.3 Cách xử lý……………………………………………………………………30
3.2.7 Doanh thu bị thiếu do hạch toán sai niên độ…………………………………..30
3.2.7.1 Mơ tả tình huống…………………………………………………………….30
3.2.7.2 Nhận định của Kiểm tốn viên………………………………………………31
3.2.7.3 Cách xử lý……………………………………………………………………31
3.2.8 Doanh thu khơng được ghi nhận trên sổ chi tiết doanh thu……………………31
3.2.8.1 Mô tả tình huống……………………………………………………………..31
3.2.8.2 Nhận định của Kiểm tốn viên………………………………………………32
3.2.8.3 Cách xử lý……………………………………………………………………32

CHƯƠNG 4 : NHẬN XÉT - KIẾN NGHỊ………………………………….33

4.1 NHẬN XÉT……………………………………………………………………...33
4.1.1 Lợi thế - Thử thách…………………………………………………………….33
4.1.1.1Lợithế………………………………………………………………………...33
4.1.1.1.1 Phương châm phục vụ khách hang………………………………………...33
4.1.1.1.2 Chương trình kiểm tốn……………………………………………………33
4.1.1.1.3 Nguồn lực con người………………………………………………………34
4.1.1.1.4 Phát hiện và xử lý các sai phạm……………………………………………34
4.1.1.1.5 Việc áp dụng các chuẩn mực ……………………………………………...34
4.1.1.2 Thử thách…………………………………………………………………….35
4.1.2 Quy trình kiểm tốn doanh thu………………………………………………...35
4.1.3 Cách xử lý các trường hợp sai phạm được phát hiện trong kiểm toán doanh thu.
4.1.3.1 Phát hiện sai phạm…………………………………………………………...36
4.1.3.2 Xử lý sai phạm……………………………………………………………….36
4.2 KIẾN NGHỊ……………………………………………………………………...37
4.2.1 Quy trình kiểm tốn doanh thu của Cơng ty…………………………………..37
4.2.1.1 Hồn thiện khâu chuẩn bị kiểm tốn………………………………………..38
4.2.1.2 Hồn thiện khâu thực hiện kiểm tốn……………………………………….38
4.2.1.3 Hồn thiện khâu lưu trữ hồ sơ kiểm tốn…………………………………...42
4.2.2 Một số kiến nghị khác…………………………………………………………43

KẾT LUẬN TOÀN BÁO CÁO…………………………………..45


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình kiểm tốn do tập thể Giảng viên bộ mơn kiểm tốn của Trường Đại
Học Kinh Tế TPHCM – NXB Lao động xã hội 2006.
2. Chế độ kế tốn doanh nghiệp – Bộ tài chính – NXB Tài chính 2006.
3. Hệ thống thơng tin kế tốn – Bộ mơn HTTTKT - NXB Thồng kê 2004.
4. Các quy định về pháp luật – Nguyễn Trung – NXB Lao động 2001.
5. Chuẩn mực kế toán – kiểm toán Việt Nam 2006.

6. Chuẩn mực kiểm toán quốc tế.
7. Website: tapchiketoan.info, Vacpa.org.vn,...


LỜI MỞ ĐẦU


Hoạt động kiểm toán độc lập đang là một trong những lĩnh vực được nhiều
người quan tâm, nó đang ngày càng phát triển mạnh mẽ về quy mô và hình thức
tại Việt Nam, và nó trở thành một lĩnh vực không thể thiếu trong nền kinh tế thị
trường. Kiểm toán độc lập càng quan trọng hơn với nước ta khi đang trong giai
đoạn hội nhập kinh tế thế giới WHO.
Với nhu cầu kiểm toán ngày càng cao của các tập đoàn kinh tế, của các
doanh nghiệp và của tổ chức quản lý địi hỏi hoạt động kiểm tốn khơng ngừng
hồn thiện, đổi mới và phát triển về phương pháp tiếp cận đối tượng, kỹ thuật nghiệp vụ chuyên mơn của các Kiểm tốn viên cũng như nội dung chương trình
kiểm tốn để có thể nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả của cuộc kiểm toán.
Việc hội nhập kinh tế thế giới của nước ta hiện nay có thể xem là cơ hội tốt
để các cơng ty kiểm toán độc lập được tiếp cận với phương pháp, cách thức hoạt
động của các cơng ty kiểm tốn có quy mô lớn trên thế giới như: PWC, E&Y,
KPMG, Deloitd,…
Qua quá trình nghiên cứu kết hợp lý thuyết được học và thực tế thực tập tại Công Ty
TNHH Tư Vấn - Kiểm Tốn Trung Tín Đức là một trong những cơng ty kiểm tốn
độc lập đang trong giai đoạn hội nhập, phát triển và hoàn thiện. Nhận thấy sự đa dạng
của dịch vụ, tầm quan trọng của việc ghi nhận đánh giá doanh thu từ các dịch vụ
mang lại, và hơn nữa là tầm quan trọng của quá trình kiểm tốn doanh thu tại các
cơng ty kiểm tốn. Đó là lý do khiến em quyết định chọn đề tài nghiên cứu: “ Quy
trình kiểm tốn doanh thu – Các sai phạm và cách xử lý của Kiểm toán viên khi kiểm
tốn doanh thu tại Cơng ty TNHH Tư Vấn - Kiểm Tốn Trung Tín Đức”.

Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ ĐƠN VỊ
THỰC TẬP
1.1 GIỚI THIỆU VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP
Cơng Ty TNHH Tư Vấn - Kiểm Tốn Trung Tín Đức
Tên giao dịch: Trung Tin Duc auditing – consulting.Ltd.
Tên viết tắt: TAC Co,.Ltd
Địa chỉ: 848/16 Hậu Giang, P12, Q6, TPHCM.
Mã số thuế: 0303152604
Điện thoại: 08.7518937
Fax: 08.7518739
Email:
Website: http//www.trungtinduc
1.2 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
Cơng Ty TNHH Tư Vấn - Kiểm Tốn Trung Tín Đức thành lập vào ngày
05 tháng 01 năm 2004 được Sở Kế Hoạch và Đầu Tư TPHCM cấp giấy chứng
nhận đăng ký kinh doanh số: 4102019610. Công ty được thành lập dựa trên nhu
cầu tất yếu phát triển ngành kế toán - kiểm toán và của nền kinh tế. Công ty đang
từng bước phát triển cả về quy mô cũng như chất lượng dịch vụ của mình.
1.2.1 Thuận lợi:
Địa bàn hoạt động của Cơng ty ngay tại trung tâm Thành Phố Hồ Chí
Minh là một trong những điều thuận lợi để quan hệ giao dịch với đối tác được
thuận lợi hơn.
Sự uy tín trong quá trình hoạt động kinh doanh đã giúp Cơng ty huy động
được nhiều nguồn vốn đầu tư, vì thế Cơng ty ngày một mở rộng quy mơ hoạt
động của mình và nhận được nhiều hợp đồng có giá trị lớn.
Đội ngũ cán bộ cơng nhân viên chức của Cơng ty cịn khá trẻ do đó rất

năng động, sáng tạo và nhiệt tình trong cơng việc. Sự kết hợp giữa những cán bộ
có nhiều kinh nghiệm trong cơng tác quản lý và điều hành, có trình độ kỹ thuật,
đồn kết cùng nhau xây dựng Công ty ngày càng tiến bộ.
Đội ngũ nhân viên luôn ý thức được tầm quan trọng trong công việc, đồn
kết, giúp đỡ nhau trong cơng tác được giao nhằm nâng cao hiệu quả công việc
của Công ty cũng như góp phần làm giàu đẹp đất nước.
1.2.2 Khó khăn:
Hiện nay có khá nhiều cơng ty kiểm tốn hoạt động cùng một lĩnh vực nên
việc cạnh tranh ngày càng gay gắt. Vì thế Cơng ty gặp nhiều khó khăn trong việc
thu hút sự chú ý của khách hàng nên ảnh hưởng đến việc kinh doanh của Công ty.
1.3 CHỨC NĂNG VÀ LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG
Công ty kinh doanh các lĩnh vực sau: Dịch vụ kiểm toán; tư vấn đầu tư và
chuyển giao cơng nghệ; tư vấn tài chính - kế toán. Tư vấn, khảo sát thiết kế, tư
vấn giám sát cơng trình xây dựng dân dụng, cơng nghiệp và giao thơng. thiết kế
cơng trình giao thơng ( cầu, đường bộ). Tư vấn cổ phần hóa. Thẩm tra thiết kế
SVTT: B………

Trang 1


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

cơng trình xây dựng dân dụng, cơng nghiệp và giao thơng. Thí nghiệm vật liệu
xây dựng, kiểm tra đánh giá chất lượng cơng trình xây dựng và cơng trình giao
thơng cầu đường bộ. Sản xuất, mua bán phần mềm tin học. Thi công xây lắp các
cơng trình thơng tin – bưu chính - viễn thơng, thi công lắp đặt hệ thống chống sét.
Mua bán, lắp đặt, bảo trì, bảo dưỡng, hỗ trợ vận hành các thiết bị chuyên ngành
viễn thông, tin học. Lập dự án đầu tư, tư vấn thuế,…

Hoạt động trong lĩnh vực: kiểm tốn Báo cáo tài chính, tư vấn, thẩm tra.
chất lượng,….
1.4 PHẠM VI HOẠT ĐỘNG
1.4.1 Tư vấn xây dựng:
- Tư vấn đầu tư và chuyển giao công nghệ
- Tư vấn khảo sát thiết kế, tư vấn giám sát cơng trình xây dựng dân dụng,
công nghiệp và giao thông.
- Thiết kế công trình giao thơng ( cầu, hầm, đường bộ…)
- Thẩm tra thiết kế cơng trình xây dựng dân dụng, cơng nghiệp và giao
thơng.
1.4.2 Dịch vụ Kế tốn - Kiểm tốn :
- Dịch vụ Kiểm tốn
- Tư vấn tài chính kế tốn
- Tư vấn cổ phần hóa doanh nghiệp.
1.4.3 Thí nghiệm và kiểm định
- Thí nghiệm vật liệu xây dựng
- Kiểm định cầu, đường giao thông
- Kiểm tra đánh giá chất lượng cơng trình giao thơng, xây dựng dân dụng
và cơng nghiệp
- Siêu âm cọc khoan nhồi, siêu âm bê tông, thép, hàn…
1.5 CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ CỦA ĐƠN VỊ
1.5.1 Sơ đồ bộ máy quản lý của đơn vị:

SVTT: B………

Trang 2


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..
Chủ tịch Hội
Đồng quản trị

Tổng giám đốc

Giám đốc
kiểm tốn

Phịng kế tốn –
kiểm tốn

Giám đốc
thiết kế

Phịng thiết kế giám sát

Giám đốc
kiểm định

Phịng thí nghiêm –
kiểm định

Các phịng ban khác có liên quan

1.5.2 Nhiệm vụ và chức năng của các phịng ban
1.5.2.1 Phịng kiểm tốn
Phịng kiểm tốn đảm nhiệm thực hiện các dịch vụ liên quan đến kiểm tốn
như: Dịch vụ kiểm tốn Báo cáo tài chính, dịch vụ kiểm toán doanh thu, dịch vụ
kiểm toán chi phí, dịch vụ kiểm tốn tiền mặt,…

1.5.2.2 Phịng kế tốn
Phịng kế toán đảm nhiệm thực hiện việc hạch toán kế tốn của Cơng ty để
báo cáo tình hình hoạt động kinh doanh của Cơng ty, từ đó báo cáo cho Tổng
giám đốc và Hội đồng quản trị để hoạch định chiến lược phát triển, đồng thời đề
ra các biện pháp khắc phục kịp thời những mặt yếu kém.
1.5.2.3 Phòng thiết kế - giám sát
Phòng tư vấn thiết kế - giám sát đảm nhiệm thực hiện dịch vụ thẩm tra thiết
kế, giám sát các cơng trình xây dựng cơng nghiệp, các cơng trình dân dụng và các
cơng trình giao thơng.
1.5.2.4 Phịng thí nghiệm – kiểm định
SVTT: B………

Trang 3


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

Phịng thí nghiệm – kiểm định đảm nhiệm thực hiện thí nghiệm vật liệu xây
dựng; kiểm định cầu đường giao thông; kiểm tra đánh giá chất lượng cơng trình
giao thơng xây dựng dân dụng, cơng nghiệp; siêu âm cọc khoan nhồi, siêu âm
bêtông, thép, hàn...
1.6 PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐƠN VỊ TRONG TƯƠNG LAI
- Tổ chức:
+ Hoàn thiện hơn bộ máy hoạt động của Công ty;
+ Tổ chức hệ thống quản trị Công ty, đảm bảo tính năng hoạt động, trách
nhiệm và hiệu quả quản lý, điều hành hoạt động;
+ Tăng cường hợp tác, liên kết quốc tế trong lĩnh vực đào tạo, kinh doanh
và phát triển nghề nghiệp…

- Dịch vụ:
+ Kiểm toán: Nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán. Tham gia đấu thầu
kiểm tốn các Tổng cơng ty;
+ Tư vấn: Cũng cố và khai thác thế mạnh sẵn có; phát triển các dịch vụ tư
vấn kế toán, nghiên cứu khai thác các loại hình dịch vụ mới như đầu tư, tư vấn
doanh nghiệp.
+ Thiết kế - giám sát, thí nghiệm – kiểm định: mở rộng quy mô hơn nữa
cho mảng này bằng cách tăng cường đầu tư máy móc trang thiết bị, kỹ thuật, mở
thêm các phịng thí nghiệm hiện trường…
- Nhân sự:
+ Nâng cao chính sách tuyển dụng nhân viên để tăng chất lượng nguồn
nhân lực mới;
+ Huấn luyện nội bộ: Tiếp tục tổ chức các lớp đào tạo nội bộ để tăng
nghiệp vụ chuyên môn cho nhân viên;
+ Tạo điều kiện cho nhân viên theo học chương trình và lấy bằng CPA và
ACCA;
+ Tuyển dụng nhân viên tư vấn có trình độ chun mơn và kinh nghiệm
phục vụ cho các khách hàng trong nước và nước ngồi;
+ Nâng cao trình độ ngoại ngữ cho tồn thể nhân viên trong Cơng ty.

SVTT: B………

Trang 4


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

CHƯƠNG 2 : CƠ SỞ LÝ LUẬN

2.1 CÁCH XÁC ĐỊNH DOANH THU
2.1.1 Nhận định giao dịch tạo ra doanh thu:
Để có thể xác định một cách đúng đắn loại hình doanh thu và giá trị hợp lý
được ghi nhận thì việc nhận biết giao dịch là rất quan trọng. Do đó tiêu chuẩn
nhận biết giao dịch trong doanh thu được áp dụng riêng biệt cho từng giao dịch.
Trong một số trường hợp, các tiêu chuẩn nhận biết giao dịch cần áp dụng
tách biệt cho từng bộ phận của một giao dịch để có thể phản ánh chính xác đầy đủ
bản chất của giao dịch đó.
2.1.2 Giá trị doanh thu được xác định:
Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ
kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thơng thường của doanh
nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu.
Theo quy định doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ được phản ánh trên
tài khoản 511 và doanh thu nội bộ tài khoản 512 phải được theo dõi riêng biệt
theo từng loại. Trong từng loại doanh thu lại được chi tiết theo từng doanh thu
như doanh thu bán hàng có thể chi tiết theo doanh thu bán hàng từng loại sản
phẩm, hàng hóa nhằm phục vụ cho việc xác định đầy đủ, chính xác kết quả kinh
doanh theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.
Giá trị doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu
hoặc sẽ thu được. Cụ thể: Doanh thu phát sinh từ giao dịch sẽ được xác định thỏa
thuận giữa bên bán và bên mua hoặc bên mua sử dụng tài khoản. Nó được xác
định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được sau khi trừ các
khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và giá trị hàng bán tài sản bị trả
lại. Giá trị hợp lý ở đây được hiểu là giá trị tài sản có thể trao đổi hoặc giá trị một
khoản nợ được thanh tốn một cách tự nguyện của các bên có đầy đủ hiểu biết
trong sự trao đổi ngang giá.
Nguyên tắc hạch tốn:
Sơ đồ hạch tốn các nghiệp vụ chính

SVTT: B………

Trang 5


Báo cáo thực tập
3333

511

Thuế xuất khẩu, TTĐB

531

phải nộp ( nếu có)

Cuối kỳ kết chuyển giá

532

GVHD : …………..

trị hàng bán bị trả lại

111, 112
Bán hàng thu tiền ngay

3331

Thuế GTGT đầu ra

131

Cuối kỳ kết chuyển giá
trị giảm giá hàng bán
521

Bán hàng thu tiền sau
3331

Cuối kỳ kết chuyển

911

Chiết khấu thương mại

Cuối ký kết chuyển

334

Trả lương công nhân
viên bằng sản phẩm

2.2 PHÂN LOẠI DOANH THU
2.2.1 Doanh thu bán hàng
2.2.1.1 Khái niệm
Doanh thu bán hàng là giá trị hàng hóa của doanh nghiệp đã bán trong kỳ.
Hàng hóa bao gồm hàng được sản xuất bởi chính doanh nghiệp với mục
đích để bán, để kinh doanh; hàng mua để bán như hàng hóa được mua và bán lại
bởi những người bán lẻ…
Hiện nay hầu hết các doanh nghiệp đều áp dụng phương pháp khấu trừ thuế

GTGT, giá bán là giá chưa có thuế. Ngồi ra cịn một số doanh nghiệp áp dụng
phương pháp trực tiếp thì doanh thu bán hàng là tổng giá thanh toán, tương tự cho
trường hợp sản phẩm, hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế xuất khẩu.
SVTT: B………

Trang 6


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

2.2.1.2 Điều kiện ghi nhận
2.2.1.2.1 Thời điểm ghi nhận: theo đoạn 10 – Chuẩn mực kế toán số 14
“Doanh thu và thu nhập khác”. Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi thỏa mãn
đồng thời cả năm điều kiện sau:
- Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với
quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua.
- Doanh nghiệp khơng cịn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở
hữu hàng hóa hay quyền kiểm sốt hàng hóa.
- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
- Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch
bán hàng.
- Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
2.2.1.2.2 Giá trị ghi nhận: Đối với các hoạt động bán hàng và cung cấp dịch
vụ thông thường doanh thu được ghi nhận theo số tiền ghi trên hóa đơn. Riêng
trong một số lĩnh vực kinh doanh, doanh thu cần được xác định dựa trên những
cơ sở khác theo quy định của Chuẩn mực và Chế độ kế toán.
2.2.1.3 Đặc điểm của doanh thu bán hàng
- Vấn đề có thể xem là quan trọng nhất khi ghi phần doanh thu bán hàng là

việc xác định thời điểm chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền
sở hữu hàng hóa cho người mua trong từng trường hợp cụ thể. Trong hầu hết các
trường hợp, thời điểm chuyển giao phần lớn rủi ro trùng với thời điểm chuyển
giao lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hợp pháp hoặc quyền kiểm sốt hàng hóa
cho người mua.
- Trường hợp doanh nghiệp vẫn còn chịu phần nhỏ rủi ro và lợi ích gắn liền
với quyền sở hữu hàng hóa thì giao dịch được xem là hoạt động bán hàng và
doanh thu được phép ghi nhận.
- Trường hợp doanh nghiệp còn chịu phần lớn rủi ro gắn liền với quyền sở
hữu hàng hóa thì giao dịch chưa được xem là hoạt động bán hàng và doanh thu
chưa được phép ghi nhận
+ Ngoài các điều khoản thơng thường doanh nghiệp cịn phải chịu trách
nhiệm đảm bảo cho tài sản hoạt động bình thường.
+ Việc thanh tốn tiền hàng cịn chưa chắc chắn vì cịn phụ thuộc vào
người mua hàng đó.
+ Hàng được giao cịn chờ lắp đặt mới có thể đưa vào sử dụng (có nêu
trong hợp đồng mua bán)
+ Người mua có quyền hủy bỏ giao dịch và doanh nghiệp không chắc
hàng bán có bị trả lại hay khơng.
- Khơng được ghi nhận vào doanh thu bán hàng các khoản thu nhập khác.
- Doanh thu bán hàng chỉ được ghi nhận khi đảm bảo là doanh nghiệp nhận
được lợi ích kinh tế từ giao dịch, nếu có điều khơng chắc chắn về việc thu được
lợi ích kinh tế thì doanh thu chỉ được ghi nhận khi điều khơng chắc chắn đó đã
được xử lý xong.
- Doanh thu chỉ được ghi nhận khi doanh thu và chi phí liên quan đến cùng
một giao dịch được ghi nhận đồng thời theo nguyên tắc phù hợp.
SVTT: B………

Trang 7

Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

2.2.1.4 Thể hiện trên Báo cáo tài chính
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là một khoản mục trọng yếu trên
Báo cáo tài chính, là cơ sở để người sử dụng đánh giá tình hình hoạt động và quy
mơ kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó doanh nghiệp phải trình bày chính sách
kế toán được áp dụng trong việc ghi nhận doanh thu bán hàng.
Doanh thu bán hàng được phản ánh ở chỉ tiêu thứ nhất trên Báo cáo kết quả
hoạt động kinh doanh theo Quyết định 15/2006 – QĐ/BTC ban hành vào ngày 20
tháng 03 năm 2006. Trong đó phản ánh tổng doanh thu từ hoạt động bán hàng
hóa, thành phẩm trong năm báo cáo của doanh nghiệp. Các khoản giảm trừ doanh
thu không được ghi chung ở chỉ tiêu này mà phải ghi ở chỉ tiêu thứ hai, từ đó xác
định doanh thu thuần của hoạt động bán hàng.
2.2.2 Doanh thu cung cấp dịch vụ
2.2.2.1 Khái niệm
Doanh thu cung cấp dịch vụ là giá trị phần dịch vụ doanh nghiệp đã cung
cấp trong kỳ
Dịch vụ cung cấp theo phần công việc đã thỏa thuận theo hợp đồng trong
một hay nhiều kỳ kế toán như: cung cấp dịch vụ vận tải, du lịch, cho thuê tài
sản…
- Đối với dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp
khấu trừ, doanh thu cung cấp dịch vụ là giá bán chưa có thuế GTGT.
- Đối với dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế, hoặc chịu thuế GTGT
theo phương pháp trực tiếp, doanh thu cung cấp dịch vụ là tổng giá
thanh toán.
- Đối với dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc thuế
xuất khẩu thì doanh thu cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh toán.

2.2.2.2 Điều kiện ghi nhận
Doanh thu cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi kết quả của giao dịch đó
được xác định một cách đáng tin cậy. Nếu giao dịch cung cấp dịch vụ đó liên
quan đến nhiều kỳ thì doanh thu được ghi nhận trong kỳ theo kết quả phần cơng
việc đã hồn thành vào ngày lập bảng cân đối kế toán cùng kỳ.
2.2.2.2.1 Thời điểm ghi nhận: Theo đoạn 16 – Chuẩn mực kế toán số 14
“ Doanh thu và thu nhập khác” kết quả của giao dịch cung cấp dịch vụ được xác
định khi thỏa mãn đồng thời những điều kiện sau:
- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
- Có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ đó.
- Xác định được phần cơng việc đã hồn thành vào ngày lập bảng cân đối
kế tốn.
- Xác định được chi phí phát sinh cho giao dịch và chi phí để hồn thành
giao dịch cung cấp dịch vụ đó.
2.2.2.2.2 Giá trị ghi nhận:
- Trường hợp giao dịch cung cấp dịch vụ đó chỉ liên quan đến một kỳ kế
tốn thì doanh thu ghi nhận là phần giá trị dịch vụ doanh nghiệp đã cung cấp
trong kỳ.
SVTT: B………

Trang 8


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

- Trường hợp giao dịch cung cấp dịch vụ đó liên quan đến nhiều kỳ kế tốn
thì được ghi nhận phần kết quả cơng việc đã hoàn thành trong kỳ, xác định theo
một trong ba phương pháp sau tùy thuộc vào bản chất của dịch vụ:

+ Đánh giá phần cơng việc đã hồn thành.
+ So sánh tỷ lệ phần trăm giữa khối lượng công việc đã hồn thành với
tổng khối lượng cơng việc phải hồn thành.
+ Tỷ lệ phần trăm chi phí đã phát sinh so với tổng chi phí ước tính để
hồn thành tồn bộ giao dịch cung cấp dịch vụ. Tuy nhiên phần cơng việc đã
hồn thành khơng phụ thuộc vào các khoản thanh lý định kỳ hay các khoản ứng
trước của khách hàng.
2.2.2.3 Đặc điểm của doanh thu cung cấp dịch vụ
Doanh thu cung cấp dịch vụ chỉ được ghi nhận khi đảm bảo là doanh
nghiệp nhận được lợi ích kinh tế từ giao dịch. Doanh nghiệp có thể ước tính
doanh thu cung cấp dịch vụ khi đạt được thỏa thuận với đối tác những điều kiện
sau:
- Trách nhiệm và quyền của mỗi bên trong việc cung cấp nhận nhiệm vụ
- Giá thanh toán
- Thời hạn và phương thức thanh toán
Trong quá trình cung cấp dịch vụ doanh nghiệp có quyền xem xét và sửa
đổi các ước tính doanh thu khi cần thiết.
- Trường hợp dịch vụ bao gồm nhiều hoạt động khác nhau không tách biệt
được và thực hiện trong nhiều kỳ kế tốn thì doanh thu từng kỳ sẽ được ghi nhận
theo phương pháp bình qn.
- Khi khơng thể xác định chắc chắn kết quả giao dịch thì doanh thu được
ghi nhận tương ứng với chi phí đã ghi nhận và có thể thu hồi.
2.2.2.4 Thể hiện trên Báo cáo tài chính
Trên Báo cáo tài chính doanh nghiệp phải trình bày chính sách kế tốn
được áp dụng trong việc ghi nhận doanh thu bao gồm cả phương pháp xác định
phần cơng việc đã hồn thành của các giao dịch về cung cấp dịch vụ.
Cùng với doanh thu bán hàng, doanh thu cung cấp dịch vụ được phản ánh ở
chỉ tiêu thứ nhất trên Báo cáo kết quả kinh doanh theo Quyết định 15/2006 –
QĐ/BTC ban hành ngày 20 tháng 03 năm 2006.
2.2.3 Các hình thức tạo ra doanh thu khác

2.2.3.1 Làm đại lý – ký gửi
Trường hợp một doanh nghiệp nhận làm đại lý bán hàng cho doanh nghiệp
thì chỉ được ghi nhận doanh thu là khoản tiền hoa hồng được hưởng. Vì theo đoạn
4 – VSA 14 “ Doanh thu và thu nhập khác”: “…các khoản thu hộ bên thứ ba
khơng phải là nguồn lợi ích kinh tế, khơng làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh
nghiệp sẽ không được coi là doanh thu…”
2.2.3.2 Trao đổi hàng hóa dịch vụ

SVTT: B………

Trang 9


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

- Trao đổi tương tự: Khi hàng hóa, dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa,
dịch vụ tương tự về bản chất hoặc giá trị thì việc trao đổi đó khơng được xem là
một giao dịch tạo ra doanh thu.
- Trao đổi không tương tự: Khi hàng hóa, dịch vụ được trao đổi để lấy hàng
hóa, dịch vụ khơng tương tự về bản chất hoặc giá trị thì việc trao đổi đó được
xem là một giao dịch tạo ra doanh thu. Khi đó doanh thu được xác định bằng giá
trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ nhận về, sau khi điều chỉnh các khoản tiền
hoặc tương đương tiền phải trả hay phải thu thêm do chênh lệch về giá trị. Nếu
không xác định được giá trị hợp lý của hàng hóa hay dịch vụ nhận về thi doanh
thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hóa hay dịch vụ đem trao đổi, sau
khi điều chỉnh các khoản chênh lệch tương tự.
2.2.3.3 Bán hàng kèm cung cấp dịch vụ
- Tùy thuộc vào thỏa thuận của hai bên mua bán mà việc bán hàng được

thực hiện trước hay cùng lúc với việc cung cấp dịch vụ, và cũng tùy vào cách
thức mua bán mà thời điểm cũng như giá trị doanh thu được ghi nhận khác nhau.
- Thông thường doanh thu được ghi nhận khi người mua chấp nhận sự giao
hàng và q trình lắp đặt, kiểm tra hồn tất. Khi đó doanh thu bán hàng sẽ được
ghi nhận khi đã giao hàng kèm theo những lắp đặt ban đầu để đưa vào sử dụng
dưới sự đồng ý của khách hàng. Phần dịch vụ theo sau kỳ nào sẽ được tính cho kỳ
kế tốn đó.
- Các trường hợp cịn lại khi sự lắp đặt là khơng đáng kể thì doanh thu được
ghi nhận khi hoàn tất việc giao hàng.
2.2.3.4 Hàng bán bị trả lại và giảm giá hàng bán
- Khi bán hàng và doanh thu đã được ghi nhận, xảy ra trường hợp khách
hàng phát hiện một số hàng sai quy cách hay kém phẩm chất nên đề nghị trả lại số
hàng đó hoặc giảm giá hàng bán.
- Khi chấp nhận và tiến hành nhận lại hàng, doanh nghiệp sẽ không ghi
giảm doanh thu mà sẽ theo dõi giá trị số hàng trả lại hoặc giảm giá hàng bán trên
các tài khoản 531 “Hàng bán bị trả lại” và 532 “ Giảm giá hàng bán”, đến cuối kỳ
kế toán doanh nghiệp mới tiến hành kết chuyển sang tài khoản 511 “ Doanh thu
bán hàng và cung cấp dịch vụ” để xác định doanh thu thuần của khối lượng sản
phẩm, hàng hóa thực tế thực hiện trong kỳ hạch toán.
2.2.3.5 Bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp.
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ sẽ được ghi nhận theo giá bán trả
tiền ngay, phần tiền lãi phát sinh phải ghi vào tài khoản 3387 “ Doanh thu chưa
thực hiện”, định kỳ kết chuyển qua tài khoản 515 “ Doanh thu hoạt động tài
chính”.
2.2.3.6 Bán hàng chưa giao hàng đã lập hóa đơn và thu tiền
Nếu trong kỳ doanh nghiệp đã lập hóa đơn bán hàng và thu tiền đủ nhưng
đến cuối kỳ hàng vẫn chưa giao cho người mua thì giá trị số hàng này khơng
được coi là đã bán trong kỳ và không được ghi nhận doanh thu. Chỉ được ghi
SVTT: B………

Trang 10


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

khoản tiền này là khoản tiền khách hàng trả trước và sẽ kết chuyển vào doanh thu
khi hàng thực giao, và thỏa mãn đồng thời 5 điều kiện ghi nhận doanh thu.
2.3 QUY TRÌNH KIỂM TỐN DOANH THU:
2.3.1 Chuẩn bị kiểm tốn:
Cơng việc này diễn ra vào khoảng giữa năm tài chính. Ví dụ, nếu cơng ty
cần “khóa sổ” kế tốn vào ngày 31 tháng 12 thì q trình kiểm tốn sẽ bắt đầu
khoảng tháng sáu năm đó.
Ở bước này Kiểm tốn viên phải thực hiện những công việc sau:
- Khảo sát, thu thập thông tin về hệ thống kiểm sốt nội bộ, tình hình tài
chính cũng như các thơng tin khác có liên quan đến đơn vị được kiểm toán; tiếp
cận làm quen với hình thức kinh doanh của đơn vị được kiểm tốn, các sản phẩm
cũng như thị trường tiêu thụ chính;
- Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ cũng như các thông tin đã thu thập
được về đơn vị được kiểm tốn, trên cơ sở đó xác định mục tiêu, nội dung và
phạm vi kiểm toán;
- Lập kế hoạch và chương trình kiểm tốn.
Mục đích của cơng việc này là nhằm:
- Tìm ra các nguy cơ rủi ro có thể đe dọa đến hoạt động cơng ty xét từ cách
nhìn của Kiểm tốn. Điều này có nghĩa rằng, các Kiểm tốn viên phải tìm ra các
lỗ hổng mà có thể do vơ tình hay hữu ý, khách hàng đã phạm phải. Chẳng hạn,
nếu thu nhập của các đại diện bán hàng có liên quan trực tiếp đến doanh số bán
hàng mà họ thực hiện được, doanh số có thể sẽ bị họ đội lên và điều này dẫn đến
một thực tế là thu nhập của họ cũng được đội lên một cách bất bình thường.

- Xác định các quy trình kiểm sốt nội bộ trong cơng ty khách hàng để tạo
điều kiện thuận lợi cho q trình kiểm tốn sau này.
2.3.2 Thực hiện kiểm toán:
Đây là bước quan trọng trong quá trình kiểm tốn mà theo đó, Kiểm tốn
viên dùng kiến thức chun mơn cũng như nghiệp vụ kiểm tốn để hồn thành
cơng việc của mình trước thời hạn khóa sổ chính thức của khách hàng.
- Thu thập và đánh giá các số liệu, dữ liệu, các bằng chứng kiểm toán đồng
thời ghi sổ nhật ký kiểm toán phản ánh tất cả các công việc thực hiện trong ngày;
- Quản lý bằng chứng kiểm toán, tài liệu liên quan, bảo mật thơng tin thu
nhập được trong q trình kiểm tốn;
- Tiến hành kiểm tra, đối chiếu, điều tra đối chiếu với các tổ chức, cơ quan
hay cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm tốn để từ đó đưa ra được các kết
luận, đánh giá mang tính khách quan hơn về những nội dung đã kiểm tốn.
2.3.3 Hồn thành kiểm toán ( lập và gửi báo cáo kiểm toán):
Về nguyên tắc, đây có thể là khâu cuối cùng của một hợp đồng kiểm tốn.
Đây là kết quả chính thức của q trình kiểm tốn được thể hiện dưới dạng văn
bản.
2.4 CÁC SAI PHẠM VÀ CÁCH XỬ LÝ CỦA KIỂM TOÁN VIÊN
2.4.1 Các dạng sai phạm
SVTT: B………

Trang 11


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

2.4.1.1 Gian lận
Gian lận là hành vi cố ý lừa dối, giấu diếm, xuyên tạc sự thật với mục đích tư

lợi. Trong lĩnh vực tài chính kế tốn, gian lận có thể là sự trình bày sai lệch có
chủ đích các thơng tin trên Báo cáo tài chính do một hay nhiều người trong Hội
đồng quản trị, Ban giám đốc, các nhân viên hay các bên thứ ba thực hiện làm ảnh
hưởng đến Báo cáo tài chính. Có thể biểu hiện dưới các hình thức:
- Xuyên tạc, làm giả chứng từ, tài liệu liên quan đến Báo cáo tài chính.
- Sửa đổi tài liệu, chứng từ kế tốn làm sai lệch Báo cáo tài chính.
- Biển thủ tài sản.
- Che giấu hoặc cố ý bỏ sót các thơng tin, tài liệu hoặc nghiệp vụ kinh tế
làm sai lệch Báo cáo tài chính.
- Ghi chép các nghiệp vụ kinh tế không đúng sự thật.
- Cố ý áp dụng áp dụng sai các chuẩn mực, nguyên tắc, phương pháp và
chế độ kế tốn, chính sách tài chính.
- Cố ý tính tốn sai về số học.
2.4.1.2 Sai sót
Sai sót là những lỗi khơng cố ý, thường được hiểu là sự nhầm lẫn, bỏ sót
hay do yếu kém về năng lực nên gây ra sai phạm ảnh hưởng đến Báo cáo tài
chính. Có thể biểu hiện dưới các hình thức:
- Lỗi về tính tốn và số học hoặc ghi chép sai.
- Bỏ sót hoặc hiểu sai, làm sai các khoản mục, các nghiệp vụ kinh tế.
- Áp dụng sai các Chuẩn mực, nguyên tắc, phương pháp và chế độ kế
tốn, chính sách tài chính nhưng khơng cố ý.
2.4.1.3 Khơng tuân thủ
Theo VSA 250 “ Xem xét tính tuân thủ pháp luật và các quy định trong
kiểm toán Báo cáo tài chính” thì khơng tn thủ là những hành vi thực hiện sai,
bỏ sót, thực hiện khơng đầy đủ, khơng kịp thời hoặc không thực hiện pháp luật và
các quy định dù là vơ tình hay cố ý của đơn vị. Tuy nhiên những vi phạm cá nhân
của nhà quản lý hay của nhân viên mà không liên quan đến hoạt động kinh doanh
của đơn vị.
2.4.2 Cách xử lý của Kiểm toán viên
2.4.2.1 Đánh giá mức độ sai phạm

- Sau khi thực hiện đánh giá rủi ro và các thủ tục kiểm toán cần thiết, các
thủ tục này cung cấp bằng chứng cho thấy khả năng xảy ra sai sót và gian lận,
Kiểm toán viên phải tiến hành xem xét mức độ ảnh hưởng đến Báo cáo tài chính.
+ Xét mức độ ảnh hưởng là khơng trọng yếu: Kiểm tốn viên thường phải
thông báo cho nhà quản lý khi nghi ngờ sai phạm là có thực dù nó chưa ảnh
hưởng trọng yếu đến Báo cáo tài chính.
+ Xét mức độ ảnh hưởng là trọng yếu: Kiểm toán viên phải thực hiện các
thủ tục điều chỉnh, bổ sung, thay thế thích hợp và phải xem xét ảnh hưởng của sai
phạm trong mối quan hệ với những khía cạnh khác của cuộc kiểm tốn, đặc biệt
là trong thư giải trình Giám đốc.
SVTT: B………

Trang 12


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

- Dựa trên những hiểu biết tổng thể về pháp luật và các quy định liên quan
đến hoạt động của đơn vị được kiểm toán, Kiểm toán viên cần tiến hành các thủ
tục cần thiết để phát hiện các hành vi không tuân thủ:
+ Yêu cầu đơn vị cung cấp và giải trình về những quy định và thủ tục nội
bộ của đơn vị liên quan đến việc tuân thủ pháp luật và các quy định.
+ Phải thu thập đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp về việc khơng
tn thủ pháp luật và các quy định của đơn vị làm ảnh hưởng trọng yếu đến Báo
cáo tài chính.
+ Phải xem xét hậu quả về tài chính do các hành vi đó gây ra, sự cần thiết
phải giải trình hậu quả về tài chính trong phần thuyết minh Báo cáo tài chính,
mức độ ảnh hưởng đến tính trung thực và hợp lý của Báo cáo tài chính.

+ Trao đổi với Ban giám đốc hay người đứng đầu đơn vị và lưu hồ sơ
kiểm toán về những phát hiện của mình.
2.4.2.2 Cách xử lý của Kiểm tốn viên
- Thơng báo cho Giám đốc hay người điều hành của công ty khách hàng;
- Tiến hành đề nghị kế tốn của cơng ty khách hàng điều chỉnh cho đúng
đối với các sai phạm mà công ty khách hàng vi phạm.
2.4.3 Trách nhiệm của Kiểm tốn viên
 Thơng báo về gian lận và sai sót:
- Thơng báo cho Giám đốc hay người đứng đầu cơng ty khách hàng:
Kiểm tốn viên phải thông báo kịp thời những phát hiện của mình cho
Giám đốc trong thời hạn nhanh nhất trước ngày phát hành Báo cáo tài
chính, hoặc trước ngày phát hành Báo cáo tài chính, trước ngày phát
hành Báo cáo kiểm tốn khi phát hiện có gian lận hay sai sót. Kiểm tốn
viên phải cân nhắc tất cả các tình huống xem cần thông báo cho cấp
quản lý nào. Trong hầu hết các trường hợp xảy ra gian lận thường Kiểm
toán viên sẽ báo cho cấp quản lý cao hơn cấp có khả năng liên quan đến
gian lận gây ra. Nếu gian lận có khả năng liên quan đến những người
lãnh đạo cao nhất thì Kiểm tốn viên phải tham khảo ý kiến của chuyên
gia để xác định các thủ tục cần tiến hành.
- Thông báo cho người sử dụng Báo cáo kiểm tốn: Thơng qua việc phát
hành Báo cáo kiểm tốn mà Kiểm tốn viên sẽ thơng báo các gian lận
và sai sót của cơng ty khách hàng. Trường hợp có gian lận và sai sót
trọng yếu đến Báo cáo tài chính và khơng được sửa chữa hay phản ánh
đầy đủ trong Báo cáo tài chính thì Kiểm tốn viên sẽ đưa ra ý kiến chấp
nhận từng phần hoặc không chấp nhận trong Báo cáo kiểm tốn của
mình. Dù các gian lận và sai sót trọng yếu đã được phản ánh đầy đủ
trong Báo cáo tài chính nhưng Kiểm tốn viên vẫn phải ghi rõ trong
Báo cáo kiểm toán. Trường hợp Kiểm toán viên bị giới hạn phạm vi dẫn
đến việc không thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm tốn thích hợp
để đánh giá gian lận và sai sót xảy ra làm ảnh hưởng trọng yếu đến Báo

cáo tài chính thì Kiểm tốn viên phải đưa ra ý kiến chấp nhận từng phần
hoặc từ chối ra ý kiến. Trường hợp không xác định được gian lận và sai
SVTT: B………

Trang 13


Báo cáo thực tập
-

GVHD : …………..

sót đã xảy ra do hạn chế khách quan thì Kiểm tốn viên phải xem xét tới
ảnh hưởng của sai phạm đến Báo cáo kiểm tốn.
Thơng báo cho các cơ quan chức năng: Theo đạo đức nghề nghiệp
Kiểm tốn viên phải giữ bí mật về thông tin cũng như số liệu của khách
hàng, nhưng trong trường hợp theo quy định của pháp luật Kiểm toán
viên và cơng ty kiểm tốn phải thơng báo gian lận và sai sót cho các cơ
quan chức năng có liên quan. Tuy nhiên Kiểm tốn viên có thể trao đổi
trước với chuyên gia.

 Thông báo về hành vi không tuân thủ:
- Thông báo cho Giám đốc: Tương tự như trường hợp gian lận và sai sót
trong q trình kiểm tốn, Kiểm tốn viên phải thơng báo cho Giám đốc
về hành vi không tuân thủ pháp luật và các quy định liên quan phát hiện
được. Kiểm tốn viên phải thơng báo bằng văn bản nếu hành vi không
tuân thủ cố ý và có ảnh hưởng trọng yếu đến Báo cáo tài chính. Nếu
Giám đốc hay người đứng đầu của cơng ty khách hàng có liên quan đến
hành vi khơng tn thủ gây ảnh hưởng trọng yếu đến Báo cáo tài chính
thì Kiểm toán viên phải tham khảo ý kiến chuyên gia pháp luật.

- Thông báo cho người sử dụng Báo cáo kiểm tốn: Những hành vi khơng
tn thủ gây ảnh hưởng trọng yếu đến Báo cáo tài chính mà Kiểm tốn
viên đã đề nghị sửa đổi, điều chỉnh nhưng vẫn không phản ánh trong
Báo cáo tài chính thì Kiểm tốn viên phải đưa ra ý kiến chấp nhận từng
phần hoặc không chấp nhận. Trường hợp phạm vi kiểm toán bị giới hạn
do đơn vị không tạo điều kiện cho việc thu thập đầy đủ bằng chứng
kiểm tốn thì Kiểm tốn viên phải đưa ra ý kiến chấp nhận từng phần
hoặc từ chối ra ý kiến. Nếu không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng
kiểm tốn về hành vi khơng tn thủ pháp luật đã xảy ra thì Kiểm tốn
viên phải xem xét đến mức độ ảnh hưởng đến Báo cáo kiểm tốn.
- Thơng báo cho các cơ quan chức năng: Nếu cơng ty khách hàng có hành
vi khơng tn thủ pháp luật và các quy định thì tùy theo yêu cầu của
pháp luật, Kiểm tốn viên phải thơng báo hành vi đó cho cơ quan chức
năng có liên quan. Trường hợp này Kiểm toán viên được phép trao đổi
trước với chuyên gia tư vấn pháp luật.

SVTT: B………

Trang 14


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

CHƯƠNG 3 : QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU
– CÁC SAI PHẠM VÀ CÁCH XỬ LÝ SAI PHẠM KHI
KIỂM TOÁN DOANH THU CỦA KIỂM TOÁN VIÊN
TẠI CƠNG TY TNHH TƯ VẤN – KIỂM TỐN TRUNG
TÍN ĐỨC

3.1 QUY TRÌNH KIỂM TỐN DOANH THU
3.1.1 Chuẩn bị kiểm toán:
3.1.1.1 Tiền kế hoạch
3.1.1.1.1 Tiếp nhận khách hàng
Khi khách hàng có u cầu kiểm tốn, Kiểm tốn viên sẽ thực hiện khảo sát
khách hàng để thu thập được những thông tin cơ bản, những yêu cầu của khách
hàng. Sau đó tiến hành phân tích sơ bộ về mức độ trọng yếu, rủi ro kiểm tốn,
ước tính về thời gian và chi phí thực hiện kiểm tốn; xem xét có thể tiến hành
kiểm tốn cho khách hàng hay khơng; thương lượng để đạt được các thỏa thuận
và ký hợp đồng kiểm toán. Việc phải làm sau cùng trong khâu chuẩn bị kiểm tốn
là lên kế hoạch và chương trình kiểm tốn, cơng việc này do Trưởng phịng đảm
nhiệm, cụ thể là:
 Tìm hiểu khách hàng:
Đối với khách hàng mới, sau khi tiếp nhận yêu cầu kiểm toán của khách
hàng ( bằng điện thoại, thư, fax…), Công ty sẽ cử người xuống khảo sát
trước khi quyết định chấp nhận kiểm toán cho khách hàng. Công việc khảo
sát được tiến hành như sau: Kiểm tốn viên sẽ thu thập các thơng tin cơ sở
theo mẫu khảo sát chung của Công ty. Mẫu phiếu khảo sát này được Công
ty lập chung và thống nhất cho tất cả các cuộc kiểm tốn. Tùy theo tình
hình từng doanh nghiệp, khi khảo sát Kiểm toán viên sẽ thu thập thêm
những thơng tin bổ sung khác. Ngồi ra, Kiểm tốn viên cịn tìm hiểu các
thơng tin có ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh nghiệp như: khách hàng
đang bị kiện tụng, đang có tranh chấp, mâu thuẫn nội bộ hoặc đang có dấu
hiệu chuẩn bị phá sản, lý do kiểm tốn…
Cịn đối với khách hàng cũ, thường thì Cơng ty sẽ liên hệ với khách hàng
trước để có thể ký kết hợp đồng kiểm toán cho năm hiện hành. Sau đó,
Cơng ty sẽ cử người đại diện đến cơng ty khách hàng để khảo sát sự biến
động, cập nhật và đánh giá lại những thông tin nền tảng đã thu thập trước
đây, đặc biệt chú ý đến những vấn đề cịn tồn tại năm trước, nhằm giúp
Kiểm tốn viên quyết định có tiếp tục kiểm tốn hay khơng và thay đổi kế

hoạch, chương trình kiểm tốn cho phù hợp với năm hiện hành.
3.1.1.1.2 Ký hợp đồng kiểm toán
Ký hợp đồng kiểm toán: Nếu đồng ý tiếp nhận khách hàng thì căn cứ
trên kết quả tìm hiểu khách hàng, Cơng ty sẽ xác định khối lượng công việc
và phạm vi kiểm tốn và xác định giá phí kiểm tốn và tiến hành ký kết hợp
đồng kiểm toán.
SVTT: B………

Trang 15


Báo cáo thực tập

GVHD : …………..

3.1.1.2 Chuẩn bị kiểm toán
Sau khi ký kết hợp đồng kiểm toán với khách hàng, Cơng ty lập kế hoạch
kiểm tốn. Để xây dựng và thực hiện kế hoạch và chương trình kiểm tốn hữu
hiệu, Cơng ty tiến hành tìm hiểu khách hàng như sau:
3.1.1.2.1 Hiểu biết về tình hình kinh doanh
Việc tìm hiểu này thường được thực hiện đối với khách hàng mới, còn với
khách hàng cũ đã có hồ sơ lưu về hệ thống kế tốn và kiểm sốt nội bộ thì chỉ cần
cập nhật nếu có sự thay đổi trong hệ thống này.
- Hiểu biết chung về nền kinh tế: Thực trạng nền kinh tế ( nền kinh tế
đang ở trong giai đoạn nào, tăng trưởng hay suy thoái…); tỷ lệ lãi suất và
khả năng tài chính của nền kinh tế; mức độ lạm phát, thất nghiệp, tỷ giá hối
đối; các chính sách của chính phủ, chính sách tiền tệ ngân hàng, thuế,
chính sách khuyến khích đầu tư, những quy định của pháp luật; sự ảnh
hưởng của các nhân tố kinh tế khu vực và thế giới.
- Môi trường và lĩnh vực hoạt động của khách hàng: Tìm hiểu tình hình

thị trường và cạnh tranh các đặc điểm của ngành nghề kinh doanh, các
chuẩn mực và chế độ kế toán áp dụng.
- Nhân tố nội tại của khách hàng: Các đặc điểm về quan trọng về sở hữu
và quản lý. Về Hội đồng quản trị (số lượng thành viên cũng như uy tín và
kinh nghiệm của từng cá nhân, tính độc lập đối với giám đốc và kiểm soát
hoạt động của giám đốc, sự tồn tại và tác động của quy chế hoạt động của
khách hàng); về Giám đốc và bộ máy điều hành (thay đổi nhân sự, kinh
nghiệm và uy tín, kế toán trưởng và nhân viên kế toán, phân cấp quyền hạn
và trách nhiệm trong bộ máy điều hành, sử dụng các ước tính kế tốn và dự
tốn); về loại hình doanh nghiệp (cơ cấu tổ chức, sơ đồ tổ chức bộ máy sản
xuất, kinh doanh và quản lý của khách hàng)
- Tình hình kinh doanh của khách hàng: Tìm hiểu chiến lược kinh doanh
của khách hàng; liệt kê các loại mặt hàng, loại dịch vụ, các đối tác, nhà
cung cấp chính, các đại lý và chi nhánh của khách hàng; tìm hiểu về chính
sách ghi nhận doanh thu ( có hợp lý hay khơng)
- Ghi nhận về hệ thống kế tốn và chu trình kinh doanh của khách hàng:
Tìm hiểu hệ thống kế toán của khách hàng, ghi lại chính sách bán hàng của
khách hàng ( bán sỉ, lẻ hay qua đại lý; bán nội địa hay xuất khẩu; chính
sách bán chịu; chính sách giá cả…)
+ Đối với doanh nghiệp sản xuất: Bằng cách sử dụng lưu đồ hoặc ghi lại
bằng lời chu kỳ kinh doanh của đơn vị đối với các vấn đề sau: Nhận đơn
đặt hàng; kiểm tra hàng trong kho có đủ để bán khơng, duyệt đơn đặt hàng
và quyết định bán chịu, lập đơn đặt hàng; lập lệnh bán hàng, lập phiếu xuất
kho và phiếu gửi hàng; lập hóa đơn và kiểm tra hóa đơn; cấp có thẩm
quyền phê duyệt; gửi hàng và ghi sổ; đối chiếu sổ chi tiết và tổng hợp; thu
tiền, đòi nợ, đối chiếu công nợ; xử lý giảm giá, hàng bán bị trả lại, nợ khó
địi.
+ Đối với doanh nghiệp dịch vụ: Nhận đơn đặt hàng hay phiếu đặt tại chỗ;
ghi nhận doanh thu các dịch vụ liên quan và hồ sơ khách hàng dựa vào hóa
đơn các bộ phận chuyển về; lập và kiểm tra hóa đơn; giao hóa đơn và ghi

SVTT: B………

Trang 16