Báo cáo thực tập doanh nghiệp xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – công ty TNHH MTV công nghệ phần mềm minh đức thịnh

ĐẠI HỌC CNTT & TRUYỀN THÔNG VIỆT – HÀN
KHOA KHOA HỌC MÁY TÍNH

BÁO CÁO
THỰC TẬP DOANH NGHIỆP

ĐỀ TÀI: XÂY DỤNG HỆ THỐNG
BÁN VẬT TƯ KIM KHÍ

Giảng viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Thị Hạnh

Đà nẵng, tháng 12 năm 2020


ĐẠI HỌC CNTT & TRUYỀN THÔNG VIỆT – HÀN
KHOA KHOA HỌC MÁY TÍNH

BÁO CÁO
THỰC TẬP DOANH NGHIỆP

Đề tài: XÂY DỤNG HỆ THỐNG BÁN VẬT TƯ KIM KHÍ

Đà Nẵng, tháng 01 năm 2021

MỞ ĐẦU


Qua q trình kiến tập tại cơng ty TNHH MTV-Minh Đức Thịnh Soft Tech Co,
Ltd, chúng em đã học hỏi được nhiều thứ như: quy trình làm việc, tinh thần tự giác,
làm việc đúng giờ,… Với mong muốn góp phần cơng sức của mình cho cơng ty, chúng
em đã tiến hành công việc được giao là xây dựng dự án xây dụng website và ứng dụng

bán vật liệu kim khí.


LỜI CẢM ƠN
Chúng em xin gửi lời cảm ơn đến cơ Nguyễn Thị Hạnh đã trực tiếp hướng dẫn,
góp ý, chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý báu, tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện để chúng
em hoàn thành tốt đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Đà Nẵng, ngày…tháng…năm 2021
Giảng viên hướng dẫn

ThS. Nguyễn Thị Hạnh


MỤC LỤC
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN..........................................................................................1
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................1
1.2. MỤC TIÊU.........................................................................................................1
1.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU...............................................................................1
1.4. GIỚI HẠN..........................................................................................................1
1.5. CẤU TRÚC ĐỒ ÁN MÔN HỌC.......................................................................1
1.6. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY TNHH MTV CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM MINH
ĐỨC THỊNH.............................................................................................................1
1.6.1. Thông tin chung...........................................................................................2
1.6.2. Địa chỉ thơng tin liên hệ...............................................................................2
1.6.3. Tình trạng hoạt động – nơi đăng ký thuế......................................................2
1.6.4. Ngành nghề kinh doanh...............................................................................2
CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT..............................................................................3
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG BÁN VẬT LIỆU KIM KHÍ......................3
2.1.1. Một số khái niêm liên quan tới quản lý bán hàng.........................................3
2.1.2. Vai trò của hệ thống bán hàng......................................................................4
2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc quản trị bán hàng......................................6
2.2. GIỚI THIỆU VỀ UML.......................................................................................8
2.2.1. Tại sao chúng ta phải xây dựng mơ hình cho hệ thống?...............................8

2.2.2. Lịch sử phát triển của UML.........................................................................9
2.2.3. Unified Modeling Language là gì?.............................................................10
2.2.4. Ứng Dụng Của UML:................................................................................12
2.2.5. Các Thành Phần Của UML........................................................................12
2.2.6. Các Quy Tắc Của UML.............................................................................16
2.2.7. Các Kỹ Thuật Chung Của UML.................................................................16
2.2.8. Kiến Trúc Của Hệ Thống...........................................................................17
2.2.9. Phân Tích Hệ Thống Thơng Tin Hướng Đối Tượng Với UML..................18
2.3. GIỚI THIỆU CÔNG CỤ LẬP TRÌNH.............................................................20
2.3.1. Visual Studio Code.....................................................................................20
2.3.2. StarUML....................................................................................................22
CHƯƠNG III: PHÂN TÍCH HỆ THỐNG...................................................................25
3.1. MƠ TẢ BÀI TỐN..........................................................................................25
3.1.1. Khai báo các mặt hàng...............................................................................25
3.1.2. Quản lý doanh thu......................................................................................25
3.1.3. Công nợ......................................................................................................25
3.2. YÊU CẦU HỆ THỐNG....................................................................................25
3.3. XÁC ĐỊNH CÁC THỰC THỂ CỦA HỆ THỐNG...........................................25
3.4. MÔ TẢ CHI TIẾT CÁC THỰC THỂ...............................................................26
3.5. XÁC ĐỊNH CÁC TRƯỜNG HỢP SỬ DỤNG.................................................28
CHƯƠNG IV: THIẾT KẾ HỆ THỐNG......................................................................29
4.1. THIẾT KẾ SƠ ĐỒ USE CASE........................................................................29
4.2. BIỂU ĐỒ HOẠT ĐỘNG (ACTIVITY DIAGRAMS)......................................29
4.3. CƠ SỞ DỮ LIỆU..............................................................................................31
CHƯƠNG V: TRIỂN KHAI THỰC HIỆN..................................................................34
5.1. GIAO DIỆN ĐĂNG NHẬP..............................................................................34


5.2. GIAO DIỆN QUẢN LÝ...................................................................................34
CHƯƠNG VI: KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN...........................................38

6.1. KẾT LUẬN.......................................................................................................38
6.2. HẠN CHẾ.........................................................................................................38
6.3. HƯỚNG PHÁT TRIỂN....................................................................................38


DANH MỤC HÌ
Hình 2.1. Ví dụ về hệ thống quản lý bán hàng...............................................................5
Hình 2.2. Quản lý chuỗi cửa hàng.................................................................................5
Hình 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc quản trị bán hàng........................................6
Hình 2.4. Sự cạnh tranh trên thị trường.........................................................................7
Hình 2.5. Giới thiệu về UML.......................................................................................10
Hình 2.6. Hình ảnh về lớp trong UML.........................................................................12
Hình 2.7. Hình ảnh về hợp tác trong UML..................................................................13
Hình 2.8. Hình ảnh về giao diện trong UML...............................................................13
Hình 2.9. Hình ảnh về Use Case trong UML...............................................................13
Hình 2.10. Hình ảnh về lớp tích cực trong UML.........................................................13
Hình 2.11. Hình ảnh về thành phần trong UML...........................................................14
Hình 2. 12. Hình ảnh về Nodes trong UML.................................................................14
Hình 2.13. Chú thích trong UML.................................................................................14
Hình 2.14. Tương tác trong UML................................................................................14
Hình 2.15. Kiến trúc của hệ thống...............................................................................17
Hình 2.16. Giao diện Vuisual Studio Code..................................................................20
Hình 2.17. Chọn phiên bản phù hợp............................................................................21
Hình 2.18. Cài đặt extension trong Visual Studio Code...............................................21
Hình 2.19. Giao diện StarUML....................................................................................22
Hình 2.20. Cài đặt Extension trong StarUML..............................................................23
Hình 2.21. Ví dụ về một Diagram trong StarUML......................................................24
Hình 2.22. Sinh code trong StarUML.......................................................................24Y
Hình 3.1. Sơ đồ Use case tổng quát của hệ thống........................................................29
Hình 3.2. Biểu đồ hoạt động đăng nhập.......................................................................29

Hình 3.3. Biểu đồ hoạt động đăng ký...........................................................................30
Hình 3.4. Biểu đồ hoạt động cập nhật thơng tin...........................................................30
Hình 3.5. Biểu đồ hoạt động giỏ hàng.........................................................................30
Hình 3.6. Cơ sở dữ liệu tổng quát................................................................................31
Hình 3.7. Bảng sanphams............................................................................................31
Hình 3.8. Bảng nhanviens............................................................................................32
Hình 3.9. Bảng nhacungcaps.......................................................................................32
Hình 3.10. Bảng khos..................................................................................................33
Hình 3.11. Giao diện đăng nhập...................................................................................34
Hình 3.12. Giao diện tổng quan...................................................................................34
Hình 3.13. Giao diện quản lý tài khoản.......................................................................35
Hình 3.14. Giao diện quản lý nhân viên.......................................................................35
Hình 3.15. Giao diện quản lý sản phẩm.......................................................................36
Hình 3.16. Giao điện quản lý kho................................................................................36
Hình 3.17. Giao diện quản lý nhà cung cấp.................................................................37


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Sau khi được nhận vào thực tập tại công ty, chúng em đã được quản lý giao cho công việc
là xây dựng một website và ứng dụng điện thoại có chức năng bán vật tư kim khí

1.2. MỤC TIÊU
Tiền hiểu lý thuyết của phân tích thiết kê hệ thống bằng UML
Áp dụng kiến thức phân tích thiết kế hệ thống vào thực tế
Tiến hành xây dựng dự án thực tế
Giao diện quản lý thân thiện, đơn giản và dễ sử dụng.

1.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Xác định mục tiêu và giới hạn nghiên cứu
Tìm hiểu cơ sở lý thuyết
Tìm hiểu cơng cụ lập trình
Xây dựng mơ hình ứng dụng thực tế
Viết code cho ứng dụng và website
Chạy thử và kiểm tra, sửa chữa lỗi

1.4. GIỚI HẠN
-

Do thời gian gấp rút nên các chức năng còn chưa đầy đủ và tối ưu
Chỉ hoạt động khi có Internet
Domain cho WebServer miễn phí nên khó tránh rủi ro tốc độ và lâu dài

1.5. CẤU TRÚC ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Với đề tài "XÂY DỰNG WEBSITE VÀ ỨNG DỤNG BÁN VẬT LIỆU KIM KHÍ"
thì bố cục đồ án như sau:
Tổng quan
 Chương 1: Cơ sở lý thuyết
 Chương 2: Phân tích q trình quản lý kho hàng, bán hàng cũng như quản lý tài
khoản trên cơ sở dữ liệu.
 Chương 3: Thiết kế hệ thống.
 Chương 4: Triển khai thực hiện
 Kết luận và hướng phát triển

1.6. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY TNHH MTV CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM
MINH ĐỨC THỊNH
Công Ty TNHH MTV Công Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh Thành lập ngày

05-12-2016 có mã số thuế là 0401803050 hiện đang đăng ký kinh doanh tại địa chỉ 15
Phạm Cơng Trứ, Phường Hồ Xn, Quận Cẩm Lệ, Thành phố Đà Nẵng.
1


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

1.6.1. Thông tin chung
- Tên công ty: Công Ty TNHH MTV Công Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh
- Chủ cơng ty: Hồng Văn Tuệ
- Mã số thuế: 0401803050
- Tên giao dịch: MDT SOFTTECH CO.,LTD
1.6.2. Địa chỉ thông tin liên hệ
- Địa chỉ: 15 Phạm Công Trứ, Phường Hoà Xuân, Quận Cẩm Lệ, Thành phố Đà Nẵng
1.6.3. Tình trạng hoạt động – nơi đăng ký thuế
- Tình trạng hoạt động: Người nộp thuế đang hoạt động (đã được cấp GCN ĐKT)
- Nơi đăng ký: Chi cục thuế Cẩm Lệ
- Ngày cấp phép: 05-12-2016
1.6.4. Ngành nghề kinh doanh
- Ngành nghề chính: Xuất bản phần mềm chưa được phân vào đâu

2


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG BÁN VẬT LIỆU KIM KHÍ

2.1.1. Một số khái niêm liên quan tới quản lý bán hàng
a, Quản lý bán hàng là gì
Quản lý bán hàng có thể được định nghĩa là hoạt động quản trị của cá nhân hoặc một
nhóm người thuộc lĩnh vực bán hàng hoặc những người hỗ trợ trực tiếp cho lực lượng
bán hàng nhằm triển khai việc cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp
trên cơ sở chiến lược kinh doanh, nguồn lực của doanh nghiệp và mơi trường kinh doanh
có liên quan.
Quản lý bán hàng có nhiệm vụ phân phối hàng hóa đến những kênh phân phối theo
mục tiêu đã đề ra nhằm tối ưu việc hiện diện của hàng hóa, dịch vụ với chi phí hợp lý, đạt
hiệu quả tối đa và đạt được mục tiêu marketing của công ty về ngắn hạn cũng như dài
hạn.
b, Chức năng của hệ thống bán hàng
Trong thời đại bùng nổ công nghệ 4.0 như hiện nay, một hệ thống giúp quản lý việc
bán hàng là không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Hệ thống
quản lý chính là những phần mềm quản lý bán hàng, giúp cho người dùng đặc biệt là các
doanh nghiệp kiểm sốt quản lý được hàng hóa một cách chặt chẽ hơn. Việc quản lý của
hệ thống sẽ được kiểm soát trong tất cả các khâu: Nhập hàng, quản lý đơn hàng, quản lý
kho hàng, quản lý nhân viên, chăm sóc khách hàng,…
Có một hệ thống giúp quản lý bán hàng sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu được hoạt động
kinh doanh của mình, cụ thể thơng qua những chức năng của hệ thống quản lý bán hàng.
 Chức năng quản lý đơn hàng: Đương nhiên không thể không kể tới chức năng
quản lý đơn hàng của các phần mềm quản lý, đây là chức năng tối quan trọng giúp
việc bán hàng và quản lý bán hàng hiệu quả hơn
 Chức năng quản lý kho hàng hóa: Bất kể người kinh doanh nào cũng biết việc
quản lý tốt số lượng hàng hóa trong kho góp phần tăng hiệu quả hoạt động kinh
doanh. Do đó chức năng quản lý hàng hóa của phần mềm quản lý bán hàng là
chức năng vô cùng quan trọng, không thể thiếu.
 Chức năng báo cáo: Trong kinh doanh, để quản lý tốt việc bán hàng thì khơng thể
khơng quan tâm đến việc báo cáo. Vì thế phần mềm quản lý bán hàng được thiết
kế với chức năng hỗ trợ xuất báo cáo tự động một cách chính xác nhất. Có thể chia

các dạng báo cáo thành bốn mảng lớn: báo cáo bán hàng; báo cáo tồn kho; báo cáo
doanh thu theo ngày, tuần hay tháng.
 Quản lý tài chính: Phần mềm cịn hỗ trợ hữu ích người kinh doanh về vấn đề quản
lý tài chính kế tốn, quản lý tiền mặt, tiền cơng nợ khách hàng, tiền hàng, tiền đơn
vị giao hàng thu hộ, tiền thuế, tiền thuê mặt bằng,… và các khoản thu chi khác
trong kinh doanh.

3


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

 Quản lý khách hàng: Thông tin khách hàng được phần mềm lưu trữ lại để người
bán hàng dễ dàng nhận biết khách hàng là khách mới hay khách cũ, khách quen để
có chương trình bán hàng và tri ân hợp lý.
c, Phân loại bán hàng
Một số phương pháp bán hàng phổ biến, các doanh nghiệp, công ty thường dùng để đáp
ứng nhu cầu của khách hàng:
 Direct selling - Bán hàng trực tiếp: người bán hàng trực tiếp gặp khách hàng để
trao đổi
 Retail selling - Bán lẻ: Sản phẩm được bán cho người tiêu dùng qua kênh phân
phối: Siêu thị, shop..
 Agency selling - Đại diện bán hàng: Một đơn vị khác thay mặt nhà sản xuất để
bán cho người tiêu dùng,
 Telesales - Bán hàng qua điện thoại: Sản phẩm và dịch vụ được bán nhờ việc tư
vấn bán hàng qua điện thoại, không gặp mặt trực tiếp
 Door to Door selling - Bán hàng tận nhà: nhân viên đến tận nhà của khách hàng
để tư vấn sản phẩm/dịch vụ, và bán hàng trực tiếp.
 Business to business (B2B) selling - Doanh nghiệp này bán hàng cho doanh

nghiệp khác.
 Business to government selling - Doanh nghiệp cung cấp giải pháp và bán hàng
cho chính phủ, nhà nước.
 Online Selling: Bán hàng trực tiếp trên internet.
2.1.2. Vai trò của hệ thống bán hàng
Lĩnh vực kinh doanh ngày càng phát triển và thay đổi không ngừng về phương thức
quản lý, bán hàng.Dường như công nghệ hiện đại làm cho cuộc sống ,công việc của con
người trở nên dễ dàng hơn.Và nếu không bắt kịp sự thay đổi về cơng nghệ thì việc kinh
doanh ngày càng thụt lùi và không thể phát triển được.Chúng ta cùng tìm hiểu vai trị của
cơng nghệ phần mềm quản lý bán hàng quan trọng như thế nào trong công tác quản lý
bán hàng.
a. Có thể truy cập thơng tin mọi lúc mọi nơi nhờ phần mềm
Internet ngày càng phát triển mang tới một thời đại công nghệ vô cùng hiện đại.Bên
cạnh thơng qua đó ,việc quản lý bán hàng trở nên dễ dàng hơn và có thể diễn ra liên tục
không ngừng nghỉ thông qua phần mềm quản lý bán hàng .Chủ cửa hàng luôn nắm bắt
được các hoạt động kinh doanh của mình ngay khi khơng đến trực tiếp cửa hàng.

4


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

Hình 2.1. Ví dụ về hệ thống quản lý bán hàng

b. Phần mềm quản lý cửa hàng cập nhật quản lý sản phẩm nhanh chóng,liên tục.
Khi cửa hàng nhập về những mẫu sản phẩm mới thì với tính năng ưu việt của phần
mềm bán hàng thì việc update chỉ nhờ các nháy chuột đơn giản,tất cả các thông tin sản
phẩm,giá cả được cập nhật luôn chính xác.Cơng việc này làm giảm đáng kể cơng sức của
nhân viên góp phần tăng doanh thu cửa hàng.

Tránh được những sai sót nhầm lẫn trong q trình xử lý.
c. Phần mềm quản lý bán hàng giúp quản lý chuỗi cửa hàng
Khi bạn có một chuỗi các cửa hàng thì việc quản lý nhân viên ở các điểm khác nhau
là khó khăn,khơng đồng nhất.Nhưng với cơng nghệ hiện đại,phần mềm quản lý cửa hàng
sẽ giúp bạn quản lý nhân viên tốt hơn ,nhằm tăng năng suất bán hàng.Việc kiểm tra trở
nên vơ cùng đơn giản ,chỉ cần có kết nối mạng Internet.

Hình 2.2. Quản lý chuỗi cửa hàng

5


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

d. Lưu giữ khách hàng quản lý thông tin hiệu quả
Việc quản lý thông tin khách hàng sẽ dễ dàng và hiệu quả hơn khi có sự hỗ của cơng
nghệ hiện đại. Bởi với mỗi doanh nghiệp thì thơng tin khách hàng là vơ cùng quan trọng.
Ngồi ra, phần mềm cịn có chức năng thống kê, báo cáo nên sẽ giúp chủ của hàng
xác định được đâu là khách hàng tiềm năng, từ đó có những chính sách thức đẩy bán
hàng và chăm sóc khách hàng hiệu quả.
e. Báo cáo thống kê nhanh ,chính xác khi cần
Phần mềm bán hàng có thể dễ dàng, nhanh chóng truy xuất các báo cáo theo yêu cầu
của chủ của hàng do dữ liệu đã được lưu đầy đủ trong phần mềm.
Giúp tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí cho cửa hàng mà vẫn có báo cáo chính
xác, dễ so sánh và theo dõi, đánh giá.
Qua các tìm hiểu về các tính năng trên chúng ta thấy được phần mềm bán hàng không
thể thiếu trong các cửa hàng hiện nay.Phần mềm giúp cho việc quản lý trở nên dễ dàng và
chuyên nghiệp hơn đem lại hiệu quản phát triển cửa hàng không ngừng.
2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc quản trị bán hàng

Có nhiều nhân tố ảnh hưởng và có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp, cùng một lúc
chúng cũng có thể tác động đến việc quản trị bán hàng cùng chiều hoặc ngược chiều
nhau. Do đó, cần có cách nhìn khoa học và tổng thể trong việc đánh giá và nhận thức các
nhân tố này.

Hình 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc quản trị bán hàng

a. Môi trường vĩ mô
Môi trường vĩ mô ảnh hưởng gián tiếp song lại rất quan trọng vì chúng không chỉ ảnh
hưởng tới hoạt động quản trị bán hàng của doanh nghiệp mà cịn ảnh hưởng tới tồn bộ
doanh nghiệp. Bao gồm:
 Môi trường kinh tế thuận lợi sẽ thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh và việc
bán hàng thuận lợi. Ngược lại khi môi trường kinh tế khó khăn, đặc biệt là khủng
hoảng kinh tế sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến việc tiêu thụ sản phẩm và địi hỏi cần
phải có nỗ lực lớn trong việc bán hàng.

6


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

Việc thay đổi trong chính sách pháp luật điều chỉnh hoạt động kinh doanh và
ngành hàng sẽ làm cho doanh nghiệp cũng phải thay đổi theo cho phù hợp với luật
mới.
 Sự phát triển khoa học cơng nghệ kéo theo những hình thức bán hàng mới ra đời
buộc các cơng ty phải có cải tiến trong quản trị bán hàng nếu như họ không muốn
trở nên lạc hậu và kém cạnh tranh so với đối thủ.

Đây là các yếu tố doanh nghiệp nên điều tra và xem xét kỹ lưỡng trong suốt giai

đoạn kinh doanh.
b. Môi trường vi mô
Nếu môi trường vĩ mô ảnh hưởng gián tiếp tới hoạt động quản trị bán hàng thì môi
trường vi mô lại ảnh hưởng trực tiếp, liên tục và ln thường xun nên địi hỏi cơng ty
phải ln chủ động đối phó. Bao gồm:
 Mặt hàng kinh doanh:
- Đầu tiên để cho doanh nghiệp bắt đầu kinh doanh thì câu hỏi đầu tiên chính là:
Họ sẽ kinh doanh gì? Nên đưa ra thị trường một hay nhiều loại sản phẩm? Cần lựa
chọn nhà cung cấp nào để tối ưu hóa lợi nhuận?
- Đối với các doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ nên chú trọng vào việc kinh doanh
các mặt hàng có tính bổ sung, thay thế cho nhau để kích thích, thỏa mãn được nhu cầu
của khách hàng và đó cũng là một biện pháp để thu hút sự chú ý của khách hàng, và
doanh nghiệp cũng nên lựa chọn cơ cấu mặt hàng kinh doanh hợp lý, phong phú về
chủng loại, mẫu mã, giá cả phù hợp với nhu cầu của thị trường.
- Ngoài ra, doanh nghiệp cịn phải tìm được nguồn cung cấp với giá cả hợp lý, và
nên giữ liên lạc với nhiều nhà cung cấp để nhằm mục đích có lợi về sau.
 Sức ép cạnh tranh của các đối thủ trên cùng thị trường mục tiêu:
- Yếu tố đối thủ cạnh tranh là khơng thể thiếu. Khơng thể có chuyện chỉ một
doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng độc nhất vô nhị được. Nên để phát triển về lâu dài,
các nhà quản trị cần vừa tìm hiểu, nắm bắt được quy trình kinh doanh của đối thủ
cạnh tranh, vừa cần liên tục, tìm hiểu nhu cầu ln thay đổi của khách hàng. Từ đó đề
ra những chiến lược kinh doanh phù hợp để đạt được hiệu quả như mong muốn.


Hình 2.4. Sự cạnh tranh trên thị trường

7


Báo cáo thực tập doanh nghiệp

Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

c. Môi trường nội bộ
 Cơ cấu tổ chức bộ máy và điều kiện vật chất bán hàng của công ty
- Một doanh nghiệp muốn vận hành trơn tru và từng kỳ đều thực hiện tốt mục tiêu
của mình thì các bộ phận trong doanh nghiệp cần tương trợ lẫn nhau chứ không phải
phá hoại lẫn nhau.
 Trình độ và kỹ năng bán hàng của lực lượng bán
- Trình độ và kỹ năng của lực lượng bán hàng là một nhân tố quan trọng. Vì
thế, khi tuyển dụng phải lựa chọn được những nhân viên bán có trình độ, u nghề,
cịn trong q trình làm việc phải liên tục đào tạo để nâng cao nghiệp vụ cho họ.
Ngồi ra, trong q trình làm việc, cần đào tạo nhân viên nâng cao kiến thức tâm lý về
khách hàng để có biện pháp chào mời khách hàng đúng ý. Quan tâm, theo dõi và kích
thích nhân viên bán hàng thực hiện tốt chỉ tiêu bán hàng đã đề ra.

2.2. GIỚI THIỆU VỀ UML
2.2.1. Tại sao chúng ta phải xây dựng mơ hình cho hệ thống?
Mơ hình hóa là cách xem xét một bài tốn thơng qua việc sử dụng các mơ hình. Mơ
hình dùng để hiểu rõ bài tốn, trao đổi thơng tin giữa những người liên quan như khách
hàng, chuyên gia, người phân tích, người thiết kế… Mơ hình giúp cho việc xác định các
u cầu tốt hơn, thiết kế rõ ràng hơn và khả năng bảo trì hệ thống cao hơn.
Mơ hình là sự trừu tượng hóa, mơ tả mặt bản chất của một vấn đề hoặc một cấu trúc
phức tạp bằng cách loại bỏ những chi tiết khơng quan trọng, khiến cho bài tốn trở nên dễ
hiểu và dễ nắm bắt hơn. Trừu tượng hóa là một khả năng cơ bản của con người trong việc
giải quyết các vấn đề phức tạp. Các kỹ sư, kiến trúc sư, các nghệ sĩ đã từng xây dựng
những mơ hình từ hàng nghìn năm nay để thử các thiết kế của họ trước khi thực hiện
chúng. Việc phát triển các hệ thống phần mềm cũng không ngoại lệ. Để xây dựng một hệ
thống phức tạp, những người phát triển phải trừu tượng hóa những khía cạnh (View) khác
nhau của hệ thống, xây dựng các mơ hình bằng cách sử dụng các kí hiệu một cách rõ
ràng, cẩn thận, kiểm tra xem các mơ hình đã thoả mãn các yêu cầu của hệ thống chưa và

dần dần thêm vào các chi tiết để có thể chuyển đổi từ mơ hình sang một cài đặt cụ thể.
Chúng ta xây dựng mơ hình của những hệ thống phức tạp bởi vì chúng ta khơng thể
lĩnh hội một lúc tồn bộ hệ thống đó. Ví dụ như khi xây một nhà kho chúng ta có thể bắt
tay vào xây ngay, khi xây một ngơi nhà chúng ta có thể cần bản thiết kế của ngơi nhà đó.
Khi cần xây mơt tịa nhà cao tầng, chúng ta chắc chắn cần bản thiết kế của tồ nhà đó.
Điều này cũng đúng trong lĩnh vực phần mềm. Hệ thống càng phức tạp thì việc xây dựng
mơ hình càng quan trọng. Xây dựng mơ hình cho phép người thiết kế thấy được bức
tranh tổng quan của hệ thống, thấy được các thành phần của hệ thống tương tác với nhau
như thế nào hơn là việc sa lầy vào chi tiết bên trong của các thành phần đó.
Trong thế giới ln biến động của các ứng dụng hướng đối tượng thì việc phát triển
và bảo trì các ứng dụng có chất lượng cao trong một khoảng thời gian hợp lý ngày càng
trở nên khó khăn hơn. Một tổ chức phát triển phần mềm thành công là tổ chức xây dựng
được các phần mềm có chất lượng, thoả mãn được mọi yêu cầu của khách hàng.
8


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

Mơ hình hóa là phần trung tâm trong các công việc, các hoạt động để dẫn tới một
phần mềm tốt. Chúng ta xây dựng mô hình để trao đổi, bàn bạc về cấu trúc và ứng
xử(behavior) mong muốn của hệ thống. Chúng ta xây dựng mơ hình để trực quan hóa và
kiểm sốt kiến trúc của hệ thống.
Mơ hình có thể mơ tả các cấu trúc, nhấn mạnh về mặt tổ chức của hệ thống hoặc nó
có thể mơ tả các hành vi, tập trung vào mặt động của hệ thống.
Chúng ta xây dựng mô hình để hiểu rõ hơn về hệ thống mà chúng ta đang xây dựng,
tạo ra cơ hội để có thể đơn giản hóa và tái sử dụng. Chúng ta xây dựng mơ hình để kiểm
sốt rủi ro.
Việc lập mơ hình không chỉ dành cho các hệ thống lớn. Khi xây dựng mơ hình chúng
ta sẽ đạt được 4 mục đích sau:

- Mơ hình giúp chúng ta trực quan hóa hệ thống như là nó vốn có hay theo cách
mà chúng ta muốn nó sẽ như vậy.
- Mơ hình cho phép chúng ta chỉ rõ cấu trúc và ứng xử của hệ thống
- Mơ hình cho chúng ta một khn mẫu để hướng dẫn chúng ta trong quá trình
xây dựng hệ thống.
- Mơ hình đưa ra các dẫn chứng bằng tài liệu về các quyết định mà chúng ta đã
đưa ra trong q trình thiết kế hệ thống.
Thơng qua việc mơ hình hóa, chúng ta thu hẹp bài tốn mà chúng ta đang nghiên cứu
bằng cách chỉ tập trung vào một khía cạnh tại một thời điểm. Điều này cũng giống như
phương pháp “chia để trị” mà Edsger Diskstra đã đưa ra: “Giải quyết một vấn đề khó
bằng cách chia nó thành những bài tốn nhỏ hơn mà bạn có thể giải quyết được.”
Mơ hình hóa là việc đơn giản hóa thực tế, loại bỏ những điểm thứ yếu, tuy nhiên ta
phải chắc chắn rằng khơng bỏ sót một chi tiết quan trọng nào.
Tùy thuộc vào đặc điểm tự nhiên của hệ thống, mỗi mơ hình có thể tập trung vào
những mặt khác nhau của hệ thống. Như hệ thống tập trung vào dữ liệu thì các mơ hình
về phần thiết kế tĩnh của hệ thống sẽ được chú ý hơn. Trong hệ thống giao diện người
dùng thì phần tĩnh và động của Use case sẽ là quan trọng. Trong hệ thống thời gian thực,
các tiến trình động là quan trọng. Cuối cùng, trong hệ thống phân tán dựa trên cở sở Web
thì các mơ hình về thực thi và triển khai là quan trọng nhất.
2.2.2. Lịch sử phát triển của UML
Những năm đầu của thập kỷ 90 có rất nhiều phương pháp phân tích, thiết kế hệ thống
hướng đối tượng và cùng với chúng là các ký hiệu riêng cho từng phương pháp. Số lượng
các phương pháp trong khoảng từ 10 đã lên đến gần 50 trong những năm từ 1989 đến
1994. Ba phương pháp phổ biến nhất là OMT (Object Modeling Technique)[James
Rumbaugh], Booch91 [Grady Booch] và OOSE (Object-Oriented Software Enginering)
[Ivar Jacobson]. Mỗi phương pháp đều có những điểm mạnh và yếu. Như OMT mạnh
trong phân tích và yếu ở khâu thiết kế, Booch91 thì mạnh ở thiết kế và yếu ở phân tích.
OOSE mạnh ở phân tích các ứng xử, đáp ứng của hệ thống mà yếu trong các khâu khác.
Do các phương pháp chưa hoàn thiện nên người dùng rất phân vân trong việc chọn ra
một phương pháp phù hợp nhất để giải quyết bài toán của họ. Hơn nữa, việc các ký hiệu

9


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

khác nhau của các phương pháp đã gây ra những sự mập mờ, nhầm lẫn khi mà một ký
hiệu có thể mang những ý nghĩa khác nhau trong mỗi phương pháp. Ví dụ như một hình
trịn được tơ đen biểu hiện một multiplicity trong OMT lại là một aggregation trong
Booch). Thời kỳ này còn được biết đến với tên gọi là cuộc chiến giữa các phương pháp.
Khoảng đầu năm 94, Booch đã cải tiến phương pháp của mình trong đó có ứng dụng
những ưu điểm của các phương pháp của Rumbaugh và Jacobson. Tương tự Rumbaugh
cũng cho đăng một loạt các bài báo được biết đến với tên gọi phương pháp OMT-2 cũng
sử dụng nhiều ưu điểm của phương pháp của Booch. Các phương pháp đã bắt đầu hợp
nhất, nhưng các kí hiệu sử dụng ở các phương pháp vẫn còn nhiều điểm khác biệt.
Cuộc chiến này chỉ kết thúc khi có sự ra đời của UML – một ngơn ngữ mơ hình hóa
hợp nhất. Tại sao lại là hợp nhất? Đó là do có sự hợp nhất các cách kí hiệu của Booch,
OMT và Objectory cũng như các ý tưởng tốt nhất của một số phương pháp khác như hình
vẽ sau:

Hình 2.5. Giới thiệu về UML

Bằng cách hợp nhất các kí hiệu sử dụng trong khi phân tích, thiết kế của các phương
pháp đó, UML cung cấp một nền tảng chuẩn trong việc phân tích thiết kế. Có nghĩa là các
nhà phát triển vẫn có thể tiến hành theo phương pháp mà họ đang sử dụng hoặc là có thể
tiến hành theo một phương pháp tổng hợp hơn( do thêm vào những bước ưu điểm của
từng phương pháp). Nhưng điều quan trọng là các ký hiệu giờ đây đã thống nhất và mỗi
ký hiệu chuẩn của tổ chức OMG (Object Management Group) vào tháng 7-1997.
2.2.3. Unified Modeling Language là gì?
UML là một ngơn ngữ dùng để

 Trực quan hóa
10


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

 Cụ thể hóa
 Sinh mã ở dạng nguyên mẫu
 Lập và cung cấp tài liệu
UML là một ngôn ngữ bao gồm một bảng từ vựng và các quy tắc để kết hợp các từ
vựng đó phục vụ cho mục đích giao tiếp. Một ngơn ngữ dùng cho việc lập mơ hình là
ngơn ngữ mà bảng từ vựng( các ký hiệu) và các quy tắc của nó tập trung vào việc thể
hiện về mặt khái niệm cũng như vật lý của một hệ thống.
Mơ hình hóa mang lại sự hiểu biết về một hệ thống. Một mơ hình khơng thể giúp
chúng ta hiểu rõ một hệ thống, thường là phải xây dựng một số mô hình xét từ những góc
độ khác nhau. Các mơ hình này có quan hệ với nhau.
UML sẽ cho ta biết cách tạo ra và đọc hiểu được một mơ hình đươc cấu trúc tốt,
nhưng nó khơng cho ta biết những mơ hình nào nên tạo ra và khi nào tạo ra chúng. Đó là
nhiệm vụ của quy trình phát triển phần mềm.
a. UML Là Ngôn Ngữ Dùng Để Trực Quan Hóa
Đối với nhiều lập trình viên, khơng có khoảng cách nào giữa ý tưởng để giải quyết
một vấn đề và việc thể hiện điều đó thơng qua các đoạn mã. Họ nghĩ ra và họ viết mã.
Trên thực tế, điều này gặp một số vấn đề. Thứ nhất, việc trao đổi về các ý tưởng giữa
những người lập trình sẽ gặp khó khăn, trừ khi tất cả đều nói cùng một ngơn ngữ. Thậm
chí ngay cả khi khơng gặp trở ngại về ngơn ngữ thì đối với từng cơng ty, từng nhóm cũng
có những “ngơn ngữ” riêng của họ. Điều này gây trở ngại cho một người mới vào để có
thể hiểu được những việc đang được tiến hành. Hơn nữa, trong lĩnh vực phần mềm, nhiều
khi khó có thể hiểu được nếu chỉ xem xét các đoạn mã lệnh. Ví dụ như sự phân cấp của
các lớp, ta có thể phải duyệt rất nhiều đoạn lệnh để hiểu được sự phân cấp của các lớp.

Và nếu như người lập trình khơng mơ tả các ý tưởng mà anh ta đã xây dựng thành mã
lệnh thì nhiều khi cách tốt nhất là xây dựng lại trong trường hợp một người khác đảm
nhận tiếp nhiệm vụ khi anh ta rời khỏi nhóm.
Xây dựng mơ hình sử dụng ngơn ngữ UML đã giải quyết được các khó khăn trên.
b. UML Là Ngơn Ngữ Dùng Để Chi Tiết Hóa:
Có nghĩa là xây dựng các mơ hình một các tỉ mỉ, rõ ràng, đầy đủ ở các mức độ chi tiết
khác nhau. Đặc biệt là UML thực hiện việc chi tiết hoá tất cả các quyết định quan trọng
trong phân tích, thiết kế và thực thi một hệ thống phần mềm.
c. UML Là Ngôn Ngữ Dùng Để Sinh Ra Mã Ở Dạng Nguyên Mẫu:
Các mơ hình xây dựng bởi UML có thể ánh xạ tới một ngơn ngữ lập trình cụ thể như :
Java, C++… thậm chí cả các bảng trong một CSDL quan hệ hay CSDL hướng đối tượng.
Việc các yêu cầu có khả năng thường xuyên thay đổi trong quá trình phát triển hệ
thống dẫn đến việc các cấu trúc và hành vi của hệ thống được xây dựng có thể khác mơ
hình mà ta đã xây dựng. Điều này có thể làm cho một mơ hình tốt trở nên vơ nghĩa vì nó
khơng cịn phản ánh đúng hệ thống nữa. Cho nên phải có một cơ chế để đồng bộ hóa giữa
mơ hình và mã lệnh.

11


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

UML cho phép cập nhật một mơ hình từ các mã thực thi.( ánh xạ ngược). Điều này
tạo ra sự nhất qn giữa mơ hình của hệ thống và các đoạn mã thực thi mà ta xây dựng
cho hệ thống đó.
d. UML Là Ngơn Ngữ Dùng Để Lập Và Cung Cấp Tài Liệu:
Một tổ chức phần mềm ngoài việc tạo ra các đoạn mã lệnh( thực thi) thì cịn tạo ra các
tài liệu sau:
 Ghi chép về các yêu cầu của hệ thống

 Kiến trúc của hệ thống
 Thiết kế
 Mã nguồn
 Kế hoạch dự án
 Tests
 Các nguyên mẫu
2.2.4. Ứng Dụng Của UML:
Mục đích chính của UML là để xây dựng mơ hình cho các hệ thống phần mềm, nó có
thể được sử dụng một cách hiệu quả trong nhiều lĩnh vực như:
 Hệ thống thông tin doanh nghiệp (enterprise)
 Ngân hàng và dịch vụ tài chính
 Viễn thơng
 Giao thơng
 Hàng khơng và quốc phịng
 Máy móc điện tử dùng trong y tế
 Khoa học
 Các ứng dụng phân tán dựa trên Web
UML khơng chỉ giới hạn trong lĩnh vực phần mềm. Nó cịn có thể dùng để lập mơ
hình cho các hệ thống không phải là phần mềm như hệ thống pháp luật (luồng công việc
– workflow), thiết kế phần cứng, …
2.2.5. Các Thành Phần Của UML
a. Các Phần Tử Mang Tính Cấu Trúc:
Lớp (Class): Là một tập hợp các đối tượng có cùng một tập thuộc tính, các hành vi,
các mối quan hệ với những đối tượng khác.

Hình 2.6. Hình ảnh về lớp trong UML

12

Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

Hợp tác (Collaboration): Thể hiện một giải pháp thi hành bên trong hệ thống, bao
gồm các lớp/ đối tượng mối quan hệ và sự tương tác giữa chúng để đạt được một chức
năng mong đợi của Use case.

Hình 2.7. Hình ảnh về hợp tác trong UML

Giao diện (Interface): Là một tập hợp các phương thức (operation) tạo nên dịch vụ
của một lớp hoặc một thành phần (component). Nó chỉ ra một tập các operation ở mức
khai báo chứ khơng phải ở mức thực thi (implementation).

Hình 2.8. Hình ảnh về giao diện trong UML

Use case: là mô tả một tập hợp của nhiều hành động tuần tự mà hệ thống thực hiện để
đạt được một kết quả có thể quan sát được đối với một actor cụ thể nào đó. Actor là
những gì ở bên ngồi mà tương tác với hệ thống. Use case mô tả sự tương tác giữa actor
và hệ thống. Nó thể hiện chức năng mà hệ thống sẽ cung cấp cho actor. Tập hợp các Use
case của hệ thống sẽ tạo nên tất cả các trường hợp mà hệ thống có thể được sử dụng.

Hình 2.9. Hình ảnh về Use Case trong UML

Lớp tích cực (Acitive class): là một lớp mà các đối tượng của nó thực hiện các hoạt
động điều khiển. Lớp tích cực cũng giống như lớp bình thường ngoại trừ việc các đối
tượng của nó thể hiện các phần tử mà ứng xử của chúng có thể thực hiện đồng thời với
các phần từ khác. Lớp này thường dùng để biểu diễn tiến trình(process) và luồng(thread)

Hình 2.10. Hình ảnh về lớp tích cực trong UML

13


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

Thành phần (Component): là biểu diễn vật lý của mã nguồn. Trong hệ thống ta sẽ
thấy các kiểu khác nhau của component như các thành phần COM+ hay JavaBeans cũng
như là các thành phần như các file mã nguồn, các file nhị phân tạo ra trong quá trình phát
triển hệ thống.

Hình 2.11. Hình ảnh về thành phần trong UML

Nodes: Thể hiện một thành phần vật lý như một máy tính hay một thiết bị phần cứng.

Hình 2. 12. Hình ảnh về Nodes trong UML

Gói (Package): Dùng để nhóm các phần tử có một ý nghĩa chung nào đó vào thành
nhóm. Khơng giống như các thành phần (component – tồn tại trong lúc thực thi), một
package chỉ mang tính trừu tượng. Package dùng để nhìn hệ thống ở một mức độ tổng
quát hơn so với việc xem xét từng phần tử trong package.
Annotational (mang tính chất giải thích): Là các chú thích dùng để mơ tả, làm sáng tỏ
và ghi chú về bất cứ phần tử nào trong mơ hình. Thường dùng nhất là Note gồm các ràng
buộc hoặc ghi chú, được gắn với một phần tử hoặc một tập hợp các phần tử.

Hình 2.13. Chú thích trong UML

b. Các Phần Tử Thể Hiện Hành Vi:
Tương tác (Interaction): Bao gồm một tập các thông báo(message) trao đổi giữa các
đối tượng trong một ngữ cảnh cụ thể nào đó để thực hiện một chức năng nào đó.

Hình 2.14. Tương tác trong UML

14


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

Máy chuyển trạng (States machine): Thể hiện các trạng thái của một đối tượng trong
thời gian sống của nó nhằm đáp ứng các sự kiện, các tác động từ bên ngồi.
c. Phần Tử Mang Tính Nhóm:
Gói (Package): Dùng để nhóm các phần tử có một ý nghĩa chung nào đó vào thành
nhóm. Khơng giống như các thành phần (component – tồn tại trong lúc thực thi), một
package chỉ mang tính trừu tượng. Package dùng để nhìn hệ thống ở một mức độ tổng
quát hơn so với việc xem xét từng phần tử trong package.
Annotational (mang tính chất giải thích): là các chú thích dùng để mô tả, làm sáng tỏ
và ghi chú về bất cứ phần tử nào trong mơ hình. Thường dùng nhất là Note gồm các ràng
buộc hoặc ghi chú, được gắn với một phần tử hoặc một tập hợp các phần tử.
c. Các Biểu Đồ (Diagrams):
Biểu đồ lớp (Class Diagram): Bao gồm một tập hợp các lớp, các giao diện, các
collaboration và mối quan hệ giữa chúng. Nó thể hiện mặt tĩnh của hệ thống.
Biểu đồ đối tượng (Object Diagram): Bao gồm một tập hợp các đối tượng và mối
quan hệ giữa chúng. Đối tượng là một thể hiện của lớp, biểu đồ đối tượng là một thể hiện
của biều đồ lớp.
Biểu đồ Use case (Use Case Diagram):
- Khái niệm actor: là những người, hệ thống khác ở bên ngoài phạm vi của hệ thống
mà có tương tác với hệ thống.
- Biểu đồ Use case bao gồm một tập hợp các Use case, các actor và thể hiện mối
quan hệ tương tác giữa actor và Use case. Nó rất quan trọng trong việc tổ chức và

mơ hình hóa hành vi của hệ thống
Biểu đồ trình tự (Sequence Diagram): Là một dạng biểu đồ tương tác (interaction),
biểu diễn sự tương tác giữa các đối tượng theo thứ tự thời gian. Nó mơ tả các đối tượng
liên quan trong một tình huống cụ thể và các bước tuần tự trong việc trao đổi các thơng
báo(message) giữa các đối tượng đó để thực hiện một chức năng nào đó của hệ thống.
Biểu đồ hợp tác (Collaboration): Gần giống như biểu đồ Sequence, biểu đồ
Collaboration là một cách khác để thể hiện một tình huống có thể xảy ra trong hệ thống.
Nhưng nó tập trung vào việc thể hiện việc trao đổi qua lại các thông báo giữa các đối
tượng chứ không quan tâm đến thứ tự của các thơng báo đó. Có nghĩa là qua đó chúng ta
sẽ biết được nhanh chóng giữa 2 đối tượng cụ thể nào đó có trao đổi những thơng báo gì
cho nhau.
Biểu đồ chuyển trạng thái (Statechart): Chỉ ra một máy chuyển trạng, bao gồm các
trạng thái, các bước chuyển trạng và các hoạt động. Nó đặc biệt quan trọng trong việc mơ
hình hóa hành vi của một lớp giao diện(interface class) hay collaboration và nó nhấn
mạnh vào các đáp ứng theo sự kiện của một đối tượng, điều này rất hữu ích khi mơ hình
hóa một hệ thống phản ứng(reactive).
Biểu đồ hoạt động (Activity): Là một dạng đặc biệt của biểu đồ chuyển trạng. Nó chỉ
ra luồng đi từ hoạt động này sang hoạt động khác trong một hệ thống. Nó đặc biệt quan
trọng trong việc xây dựng mơ hình chức năng của hệ thống và nhấn mạnh tới việc chuyển
đổi quyền kiểm soát giữa các đối tượng
15


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

Biểu đồ thành phần (Component): Chỉ ra cách tổ chức và sự phụ thuộc của các thành
phần(component). Nó liên quan tới biểu đồ lớp, trong đó một thành phần thường ánh xạ
tới một hay nhiều lớp, giao diện , collaboration.
Quan hệ Thừa kế (Generalization): Chỉ ra cấu hình của hệ thống khi thực thi.

2.2.6. Các Quy Tắc Của UML
Các thành phần của UML không thể ngẫu nhiên đặt cạnh nhau. Như bất cứ một ngôn
ngữ nào, UML có những quy tắc chỉ ra rằng một mơ hình tốt sẽ như thế nào. Một mơ
hình tốt là mơ hình mang tính nhất qn và có sự kết hợp hài hịa giữa các mơ hình có
liên quan của nó.
UML có một số quy tắc dành cho việc:
 Đặt tên: để có thể truy xuất các phần tử của mơ hình thì phải đặt tên cho chúng
như tên của các quan hệ, biểu đồ…
 Xác định phạm vi: ngữ cảnh mang lại một ý nghĩa cụ thể cho một cái tên
 Tính nhìn thấy được: để có được sự đơn giản và dễ kiểm sốt thì ở những ngữ
cảnh khác nhau cần chỉ ra rằng một cái tên là hiện hữu và được sử dụng bởi những
đối tượng khác như thế nào.
 Tính tồn vẹn: mọi thứ quan hệ một cách đúng đắn và nhất quán với nhau.
2.2.7. Các Kỹ Thuật Chung Của UML
a. Cụ thể:
Như đã trình bày ở phần trên, việc thể hiện trực quan giúp chúng ta hiểu vấn đề dễ
dàng hơn chứ khơng có nghĩa là các mơ tả bằng lời là khơng có ích.Cho nên UML không
chỉ là một tập các kí hiệu đồ họa. Bên cạnh các kí hiệu đồ họa cịn có các phát biểu bằng
lời để chỉ rõ ngữ nghĩa của các kí hiệu đó. Ví dụ như trong kí hiệu của một lớp( một hình
chữ nhật) cịn có thể được chỉ rõ ra các thuộc tính, các phương thức của lớp đó.
b. Trang Trí:
Tất cả các phần tử trong UML đều có một hình dạng phân biệt đối với các phần tử
khác. Đồng thời chúng cũng được thiết kế để thể hiện những mặt quan trọng nhất của đối
tượng. Ví dụ như kí hiệu cho một lớp là một hình chữ nhật rất dễ vẽ bởi vì lớp là một
thành phần quan trọng, xuất hiên rất nhiều trong các mơ hình hướng đối tượng. Và kí
hiệu này thể hiện được cả 3 thành phần quan trọng của lớp đó là tên lớp, các thuộc tính và
các phương thức của nó. Ngồi ra nó cịn bao gồm các chi tiết như: lớp đó có phải là lớp
trừu tượng khơng, các thuộc tính, phương thức của nó thuộc loại gì (public, private hay
protected). Nói tóm lại các kí hiệu trong UML giúp ta nhận biết các đặc điểm quan trọng
của đối tượng, khái niệm được mô tả một cách dễ dàng và nhanh chóng.

c. Phân Chia:
Phân biệt rõ phần trừu tượng và cụ thể.
Trước tiên là lớp và đối tượng. Một lớp là một sự trừu tượng hóa, một đối tượng là
một thể hiện cụ thể của sự trừu tượng đó. Trong UML ta có thể mơ hình lớp và đối tượng.
Có rất nhiều thứ tương tự. Ví dụ như một Use case và một thể hiện của Use case, một
component và một thể hiện của component
16


Báo cáo thực tập doanh nghiệp
Xây dựng hệ thống bán vật tư kim khí – Cơng ty TNHH MTV Cơng Nghệ Phần Mềm Minh Đức Thịnh

d. Kỹ Thuật Mở Rộng:
UML cung cấp những thành phần cơ bản để lập nên một mơ hình cho một phần mềm.
Nhưng nó khơng thể nào bao qt hết theo thời gian mọi mơ hình trong mọi lĩnh vực. Do
đó UML được thiết kế mở theo nghĩa là người dùng có thể mở rộng một số thành phần để
có thể áp dụng một cách tốt nhất cho hệ thống của họ mà lại không phải thay đổi hay
thiết kế lại các thành phần cơ sở của UML. Cơ chế đó bao gồm:
 Stereotypes (khn mẫu): mở rộng tập từ vựng của UML, cho phép tạo những
thành phần mới kế thừa những đặc điểm của những thành phần đã có đồng thời
chứa thêm những đặc điểm riêng gắn với một bài tốn cụ thể nào đó.
 Tagged values (giá trị thẻ): mở rộng thuộc tính của các thành phần của UML, nó
cho phép ta tạo thêm những thơng tin mới về một phần tử. Ví dụ như khi làm việc
hợp tác để tạo ra một sản phẩm, ta muốn chỉ ra các phiên bản và tác giả của một
đối tượng nào đó. Điều này khơng được xây dựng sẵn trong UML mà có thể thực
hiện thơng qua việc thêm vào một giá trị thẻ.
 Constraints (ràng buộc): mở rộng ngữ nghĩa của các thành phần của UML, cho
phép tạo ra những quy tắc mới hoặc sửa chữa những quy tắc đã có.
2.2.8. Kiến Trúc Của Hệ Thống
Khi xem xét một hệ thống, chúng ta cần xây dựng các mơ hình từ những khía cạnh

khác nhau, xuất phát từ thực tế là những người làm việc với hệ thống với những vai trị
khác nhau sẽ nhìn hệ thống từ những khía cạnh khác nhau.
UML xét hệ thống trên 5 khía cạnh:

Hình 2.15. Kiến trúc của hệ thống

a. Use-Case View
Bao gồm các Use Case mô tả ứng xử của hệ thống theo cách nhìn nhận của người
dùng, người phân tích hệ thống. Nó khơng chỉ ra cách cấu trúc của hệ thống phần mềm,
nó chỉ dùng để nhìn nhận một cách tổng quát những gì mà hệ thống sẽ cung cấp, thơng
qua đó người dùng có thể kiểm tra xem các yêu cầu của mình đã được đáp ứng đầy đủ
hay chưa hoặc có chức năng nào của hệ thống là không cần thiết. Biểu đồ dùng đến là
biểu đồ Use Case.
b. Logical View
Được dùng để xem xét các phần tử bên trong hệ thống và mối quan hệ, sự tương tác
giữa chúng để thực hiện các chức năng mong đợi của hệ thống.
17