Kiểm định các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái, ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến lạm phát và cấn cân thương mại

B GIÁO DTO
I HC KINH T TP.HCM
====0====


CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU DỰ THI GIẢI THƢỞNG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN “NHÀ KINH
TẾ TRẺ - NĂM 2011”

TÊN CÔNG TRÌNH

KIỂM ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TỶ GIÁ
HỐI ĐOÁI, ẢNH HƢỞNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI
ĐẾN LẠM PHÁT VÀ CÁN CÂN THƢƠNG MẠI.






THUỘC NHÓM NGÀNH: KHOA HỌC KINH TẾ


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ........................................................................... 1
1.1. KHÁI NIỆM TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ....................................................................... 4
1.2 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI TRONG NGẮN,
TRUNG VÀ DÀI HẠN ................................................................................................. 4

1.2.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái trong ngắn hạn ................................ 4
1.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến đến tỷ giá trong trung và dài hạn ............................... 6
1.2.2.1 Lm phát và lãi sut ..................................................................................... 6
ng cng tài khon vãng lai: ................................................. 7
1.2.2.3 Can thip c ....................................................... 9
1.2.2.5 ng ca t giá th ng t do: ..................................................... 10
1.3 MỐI LIÊN HỆ GIỮA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ CÁC NHÂN TỐ VĨ MÔ...... 11
1.3.1 Ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến lạm phát ...................................................... 11
1.3.2 Tác động của tỷ giá hối đoái đến cán cân thương mại ....................................... 12
1.4 CÁC LÝ THUYẾT KINH ĐIỂN VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA TỶ GIÁ HỐI
ĐOÁI VÀ CÁC NHÂN TỐ VĨ MÔ .......................................................................... 14
1.4.1 Lý thuyết ngang giá sức mua (Purchasing Power Parity – PPP) ...................... 14
1.4.2 Lý thuyết ngang giá lãi suất (Interest Rate Parity). ........................................... 15
1.4.3 Hiệu ứng Fisher quốc tế: .................................................................................... 15
1.4.4 Phương pháp tiền tệ............................................................................................ 16
1.4.4.1 Mô hình Mundell- Flemming: .................................................................. 16
 ................................................................................ 19
1.4.4.3 Mô hình giá cng Dornbusch: .................................................................. 20
1.4.5 Phương pháp cân bằng danh mục(PBM): .......................................................... 20
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................... 21
CHƢƠNG 2: KHẢO SÁT VÀ KIỂM ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN
TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ ẢNH HƢỞNG CỦA TỶ GIÁ ĐẾN LẠM PHÁT VÀ
CÁN CÂN THƢƠNG MẠI........................................................................................ 23
2.1 VÀI NÉT VỀ TÌNH HÌNH VĨ MÔ VIỆT NAM 4 THÁNG ĐẦU NĂM 2011 23
2.2 KHẢO SÁT TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ NGẮN HẠN ĐẾN TỶ GIÁ
HỐI ĐOÁI ................................................................................................................... 26


2.3 KIỂM ĐỊNH TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ ĐẾN TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI
TRONG TRUNG VÀ DÀI HẠN ............................................................................... 32

2.3.1 Kiểm định tác động của lạm phát, lãi suất, thu nhập đến tỷ giá bằng mô hình
VECM ........................................................................................................................... 32
 ............................................................................................. 32
2.3.1.2 D liu và mô t ......................................................................................... 33
2.3.1.3 Mô hình kinh ..................................................................................... 33
2.3.1.4 Kt lun t mô hình ................................................................................... 35
2.3.2. Kiểm định sự can thiệp của NHNN vào tỷ giá.................................................... 35
 .............................................................................................. 36
2.3.2.2 D liu và mô t ......................................................................................... 37
2.3.2.3 Kt qu ng: .................................................................................... 37
2.3.2.4 Kt lun t mô hình: .................................................................................. 39
2.3.3 Mối quan hệ tác động giữa tỷ giá thị trường chợ đen và tỷ giá chính thức. ....... 39
2. .............................................................................................. 39
2.3.3.2 D liu và mô t ......................................................................................... 40
2.3.3.3 Mô hình kinh ..................................................................................... 40
2.3.3.4 Kt lun t mô hình: .................................................................................. 42
2.3.4 Kiểm định mối quan hệ tác động của tài khoản vãng lai đến tỷ giá ................. 43
 ............................................................................................. 43
2.3.4.2 D liu và mô t ......................................................................................... 43
2.3.4.3 Kt qu ng mô hình ....................................................................... 43
2.3.4.4 Kt lun t mô hình: .................................................................................. 44
2.4. ĐO LƢỜNG TÁC ĐỘNG CỦA CÁC CÔNG CỤ ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ. ... 45
2.4.1 Ý tưởng mô hình................................................................................................... 45
2.4.2 Phương pháp và xử lý số liệu .............................................................................. 45
2.4.3 Kết quả ................................................................................................................. 47
2.4.3 Kết luận ................................................................................................................ 48
2.5. TÁC ĐỘNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN CÁC NHÂN TỐ VĨ MÔ ........ 49
2.5.1 Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và lạm phát .................................................... 49
 ............................................................................................. 49
2.5.1.2. Kinh tính dng ca chui d liu: ................................................... 50

nh mi quan h trong dài hn. ......................................................... 51
2.5.1.4 Mô hình xem xét mi quan h ng ca t giá lên lm phát ............... 52
2.5.1.5 Kt lun t mô hình: .................................................................................. 54
2.5.2 Tác động của tỷ giá hối đoái lên xuất nhập khẩu. .............................................. 55
 .............................................................................................. 55
2.5.2.2. D liu và mô t: ...................................................................................... 55
2.5.2.3. Kinh. ................................................................................................ 56
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ........................................................................................... 57
CHƢƠNG 3: KHUYẾN NGHỊ VỀ VIỆC ĐIỀU HÀNH CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ
HƢỚNG ĐẾN CÁC MỤC TIÊU NGẮN VÀ TRUNG HẠN ................................. 59
3.1 KHUYẾN NGHỊ VỀ VIỆC ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ THEO MỤC TIÊU ........ 59
3.1.1 Mục tiêu ngắn hạn .............................................................................................. 59
3.1.2 Mục tiêu trung và dài hạn .................................................................................. 60
3.1.2.1 La chn ch  t giá .............................................................................. 60
 hai t giá ........................................................................................ 63
3.2 CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ VỚI MỤC TIÊU NGẮN HẠN: ỔN ĐỊNH TỶ GIÁ
VÀ CHỐNG LẠM PHÁT .......................................................................................... 63
3.3 CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ VỚI MỤC TIÊU TRUNG VÀ DÀI HẠN ................. 70
3.3.1 Nâng cao tính độc lập của Ngân hàng trung ương ............................................. 71
3.3.2 Hiện đại hóa thị trường ngoại hối ....................................................................... 73
3.3.3 Nâng cao hiệu quả sử dụng các công cụ ............................................................. 76
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ........................................................................................... 79
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 80

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Tên tiếng Viêt Tên tiếng Anh
ADB  Asia Development Bank
FED  The Federal Reserve Board Of Governors
GDP  Gross Dometic Product
GFD  Global Financial Data
GSO  General Statistics Office
IFS  International Financial Statistics
IMF  International Monetary Fund
IRP  Interest Rate Parity
MCI  Monetary Conditions Index
MPI  Monetary Policy Instrument
NEER  Normial effective exchange rate
NER  Normial exchange rate
NHNN 
NHTM 
NHTW 
OLS  Ordinary Least Square
PPP  Purchasing Power Parity
REER  Real effective exchange rate
RER  Real exchange rate
SBV  The State Bank of Vietnam
WB  World Bank
WTO  World Trade Organization
VAR - Vector Autoregressive
VECM Mô hình vec- Vector Error Correction Model
URR  The Unremunerated Reserve Requirement

DANH MỤC BẢNG BIỂU
1: 
Bng 2. 1: Bin và ký hiu s dng trong mô hình kim ng ca lm phát,
lãi sut và thu nhn t giá h
Bng 2. 2: Kt qu ng mô hình s ng ca lm phát, lãi sut và thu nhp
lên t giá h
Bng 2. 3: S liu và mô t các bin trong mô hình kinh s can thip ca Chính
ph vào t giá
Bng 2. 4 : Bng kt qu ng mô hình IRP
Bng 2. 5: Mô t bin s dng trong mô hình king t giá chính thc và
t giá th ng ch 
Bng 2. 6: Kt qu ng ca t giá th ng ch 
lên t giá chính thc
Bng 2. 7: Bin và mô t bin mô hình xem xét ng ca d tr ngoi hi lên t
giá h
Bng 2. 8: Kt qu kinh ADF bin s ng ca d tr ngoi
hi lên t giá h
Bng 2. 9: Bin và ký hiu s dng trong mô hình nhân t gây lm phát
Bng 2. 10: Kt qu ng ca tài khon vãng lai lên t
giá h
Bng 2. 11: Bin và mô t bing ca các công c lên t giá
h
Bng 2. 12: Các ch s thn ca bing ca các
công c lên t giá h
Bng 2. 13: Kt qu king tng ca các công c lên

Bng 2. 14: Bin và ký hiu s dng trong mô hình nhân t gây lm phát

Bng 2. 15: Kt qu ng mô hình mi quan h gia t giá và lm phát
Bng 2. 16: Bin và mô t bin mô hình mi quan h gia t giá và xut nhp khu



DANH MỤC HÌNH
 ng cn khng khp lnh và t giá hi 
 i cung cu tin t giá
Hình 2. 1: So sánh REER, NEER, USD/VND
Hình 2.2: So sánh d tr ngoi hi ca Vic trong khu vc
Hình 3. 1: So sánh RERR và NERR
Hình 3. 2: Phn ng ca các bii vi cú sc t giá
Hình 3. 3: Mô hình qun lý vàng  ngoi t
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Bi 2. 1: Bi tng hp kt qu kho sát nguyên nhân mua ngoi t
Bi 2. 2: Bi tng hp kt qu khng bi giá hi

Bi 2. 3: Bi tng hp kt qu khn t giá hi

Bi 3. 1: Bi lm phát và t gi

DANH MỤC PHỤ LỤC
Ph lc 1.1 Phân loi t giá h

- Fleming

Ph lc 1.5: Mô hình cân bng danh mc
Ph lc 1.6: Lý thuyt b ba bt kh thi
Ph lc 1.7: Tài khot kim
Ph lc 1.8: 

Ph lc 2.1: Mô hình kinh s ng ca lm phát, lãi sut, thu nhn t giá
h


Ph lc 2.2: Kinh s can thip ca Chính ph vào t giá h
thuyt ngang giá lãi sut
Ph lc 2.3: Mô hình kinh mi quan h ng gia t giá th ng ch 
(BEX) và t giá chính thc (OEX)
Ph lng ca d tr ngoi hi lên t giá h
Ph lng ca tài khon vãng lai
lên t giá h
Ph lng ca các công c lên t giá h
Ph lc 2.7: Mô hình xem xét mi quan h gia t giá và lm phát
Ph lc 2.8: Mô hình xem xét mi quan h gia t giá và xut nhp khu
Ph lc 2.9: Bng tóm tt kt qu ng

Phc l
Ph lc 2.12: Thng kê kt qu kho sát

Trang 1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO NGHIÊN CỨU
T giá ht phm trù kinh t tng hn các phm trù kinh
t t công c có hiu qu trong vin quan
h kinh t i ngoi ca m  ng thi là yu t cc k quan tr i vi
chính sách tin t quc gia. Tri qua nhiu thi kì, nhân lo gng tip
cn v có tm quan trc bit này vi mong muc mt nhn thc
n v t giá h nh và áp dng vào thc tin mt chính sách
phù hp, nhm bin t giá tr thành mt công c tích cc trong qun lý nn kinh t 

mc.iu này thôi thúc vic phi có mt nghiên cu cung cp mt cái nhìn toàn
din v các nhân t n t giá hng ca t giá hi
n các nhân t  t giá h tr thành mt công c chính sách
hiu qu u hành kinh t.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Hin nay, có rt nhi tài nghiên cu v v t giá hi Vit Nam. Tuy
   cn mt khía ca v này. Vì vy, mc
tiêu ca bài nghiên cn là cung cp mt cái nhìn toàn cnh v v
t giá hi Vit Nam, bao gm: nhng nhân t thc s n t giá,
ng ca chúng n bicác công c có hiu qu trong viu hành t
giá. Bên c tip cu hành t giá cc
trên th gii, áp dng vu kin c th tc ta, bài nghiên cu s xây dng nên
nhng mc tiêu ngn và trung hn cho viu hành chính sách t giá hi
Vit Nam.
3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Bài nghiên cu ch yu s d      ng, thng kê, so
sánh, phân tích và tng hp nhm làm rõ các v nghiên cu.
 ting các nhân t n t giá h và nh
ng ca t giá lên các bin ca nn kinh t m phát, xut nhp khu; các công
Trang 2

c u hành t giá,  tài s dng các s liu công b trong khoa
qu tin t th gii (IMF), ngân hàng phát trin châu Á (ADB), Ngân hàng th gii
(WB), Economic Statistics, Tng cc thng kê Vit Nam (GSO), Ngân hàng Nhà
c (SBV)...
c bi xem xét ng ca yu t tâm lý hành vi trong vic gii thích s bin
ng ca t giá hi Vit Nam, chúng tôi tin hành mt cuc khng
n nh ng ngoi hi. Kt qu khc thng kê và s
dng cho nhng phân tích ca chúng tôi.
   tng hp các kt qu ki  c, kt hp so sánh vi nghiên cu

u hành t giá  c có mi quan h ng vi
Vit Nam; chúng tôi tin hành xây dng nên các mc tiêu ngn và trung hn cho vic
u hành chính sách t giá và nhng g c m
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 lý thuyt.
o sát và kinh các yu t n t giá hi Vit
Nam, ng t giá hn li.
n ngh v viu hành chính sách t n mc tiêu ngn
và trung hn.
5. Ý NGHĨA CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
V mt lý lu  thng các công trình nghiên cu và các lý thuyn
v v các nhân t n t giá h trong ngn, trung và dài hn và mi
liên h ca t giá hn các nhân t 
V mt thc ti ng ca các nhân t n t giá h
ngn, trung, dài hn và làm rõ mi liên h ca t giá hn các nhân t 
  n làm rõ các hc thuyt kinh t v nhng v    
thành công trong vic kinh hiu qu ca các công c tin t u hành t giá
Trang 3

h  ng khuyn ngh nhm giúp các nhà làm
chính sách có biu hành chính sách t giá linh hon nhng
mc tiêu ngn, và trung hn.
6. HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI
  c gng h thng mt cách khá  và toàn din các nhân t nh t
giá hDù rng trong quá trình tìm hiu chúng tôi nhn thy vn còn mt nhân
t ng khá ln t giá h trong trung và dài hnm
soát vn ca chính phc tip cn ngun d li
hn ch chúng tôi thc hin các kinh v ng ca nhân t n t giá
hng th ng ca các nhân t lên t giá h
ngn hn vn cn phi thc hin mt cuc khi mu l

Chúng tôi hi vng nhng thiu sót này s  tài nghiên cu v sau hoàn thin


Trang 4

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
1.1. KHÁI NIỆM TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI
1

Vii mua bán không ch gii hn trong phm vi mc mà có s tham gia
ca nhiu qu  thanh toán, tín dng trong giao
dch ngoi i phi s d tin t ca mt trong hai
 ng tin cc th ba. Vì vy v chuyng
ti nh giá tr giao dt
quan tr thc hin vic chuyi da vào mt mnh.
y sinh phm trù t giá hn kinh t. Về hình thức, tỷ giá
hối đoái là giá đơn vị tiền tệ của một nước được biểu hiện bằng đồng tiền nước
khác, là hệ số quy đổi của một đồng tiền này sang đồng tiền khác. Về nội dung, tỷ
giá hối đoái là một phạm trù kinh tế bắt nguồn từ nhu cầu trao đổi hàng hoá, dịch
vụ, phát sinh trực tiếp từ tiền tệ và quan hệ tiền tệ giữa các quốc gia. y, t
giá h  ging tin vi nhau.
t giá t giá.
- Giá m ngoi t c biu hin bng mt s  ni t.
- Giá tr mt s  ngoi t c biu hn bng m ni t.
V  hai ch n là ngho c 
nht. Vic s du hin nào tht ra không quan tr
ta cu hi cn v s hay st
gim t giá.
1.2 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI TRONG NGẮN,
TRUNG VÀ DÀI HẠN

1.2.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái trong ngắn hạn
2

Các nhân t ngn h cn bao gm: hành vi b
kht lnh, s phn ng vi tin tc và nhng bing ca giá vàng trong
ngn hn.

1
Phn phân loi t giá h lc 1.1
2
Khái nin h cn nhng nhân t có n t giá trong ngày hoc trong mt
vài ngày.
Trang 5

- Hành vi bầy đàn (hiệu ứng mua theo – bandwagon effect): Banerjee (1992)
cho rng hành vi bng theo nhi
m chí ngay c khi thông tin riêng ca h cho thng
m
- Tâm lý, kỳ vọng của nhà đầu tư (Investors Psychology): Theo Rosenberg
(2003), Murphy (2006), t giá có th chu ng khi m chp nhn ri ro và
k vng ci. Khi nim tin vào ng ni t gi
cn trng quy không sn sàng nm gi tài si
dng bn t. Chng hn nng
duy trì danh mc tài sn ca mình bng USD, do vy trong ngn hn s gi ng
USD  mc cao
3
.
- Khối lượng đặt lệnh (Order flow)
4
: trên th ng ngoi hi quc t, tn ti

s u gia t giá giao ngay vi dòng tin giao d
ng ca các trung tâm giao dch ht lnh c
Evans và Lyons (2002) cho thi trong kht lnh gic 45
 65% bing giá hng ngày trong t c/Yên Nht
5
. Nhng gii
thích cho ng ca kht lnh xut phát t gi nh là thông tin trên th
ng tin t có hai dng: Dng công khai và dng ni b (thông tin riêng)
6
. Khi
t lc xem là có mi t ng hành vi
ca nhng thành phn tham gia th ng da trên nhng thông tin ni b ca h
7
.

3
Gii Nobel kinh t ca Hilsenrath (2002) v k vng ci ng ca các yu t tâm lý và
các yu t n k vu v n
goss và các cng s, 2005; Hui Chu Shui, 2009). Nhng nghiên này
tp trung ch yu vào th ng vn, tuy nhiên nhng kt lun chung t nhng nghiên cu này là tâm lý nhà
u nhiu ng ca các bi
4
Kht lnh (order flow) không phi là khng giao dch (trading volume) s dng trong giao dch
ngoi hi. Khái nim này xut hi cn khng khp lnh. Nhng nhà giao
dch có th s dng mô hình tài chính vi mô (Microstr xem xét lc mua hay lo
trên th n dn s bing trong t giá h thay
i trong danh mi này có th bt ngun t i trong khu v ri ro, thay
i trong nhu cu phòng nga, cu thanh khon.
5


6
nh t giá h  nh th ng tin t ch có mt dng
thông tin công khai và không xem xét yu t thông tin ni b.
7
Trong mt nghiên cu thc nghim v vai trò ca các nhân t n t giá hn hi vi
các giao dch viên ngoi hi do Yin-Wong, Menzie và Ian (2004)
7
tin hành, 29.3% s i tham gia cho rng
hành vi bu t nh t giá hn hn, 32.8% cho rng t giá chu ng ca tin
tc công b, 25.3% cho rng khng khp ln t giá hu nht, 10.3% chn yu t
 2.3% s i tham gia kho sát cho rng các yu t n t giá hi
Trang 6

Hình 1. 1 ng cn khng t lnh và t giá h
- Sự phản ứng đối với tin tức công bố (reactions to news): Theo nghiên cu ca
Henriette và Marc (2004) v ng ca tin tn t giá Euro/USD, t giá hi
n hn chng rt ln ca thông tin công b (nhng công b ca
 c công b s nhanh
n t giá hng hn mt thông báo kh quan v tình hình
lm phát ca M s c th ng tip nhn, trong ngn hn các nhà
 ting USD làm t c mua s yu
dt trng thái cân bng ngn hn.
- Biến động giá vàng: Trong lch st yu t quan trng trong
vinh t giá hu
trong vinh giá tr ng tin quc giang ln vàng vc các
NHTW và IMF d tri vi nhng qui dân có thói quen duy trì tit
kim bng vàng thì s bing ca giá vàng vn có ng ln quynh
t kim ci dân. Theo Sjaastad và i vi
nhng quc gia theo ch  t giá th ni, bing t giá có mt
ch vi bing giá vàng, nht là trong ngn hn

8
.
1.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến đến tỷ giá trong trung và dài hạn
1.2.2.1 Lm phát và lãi sut
ng ca lm phát và lãi sun t giá h 
 truyn dn ca các yu t này thông qua các lý thuyt v u ki

 n hn. (Xem thêm: Yin-Wong Cheung, Menzie D.Chinn và Ian W.Marsh, How do UK-Based
foreign exchange dealers think their market operates?, International Journal of Finance and Economics, 289 
306, 2004)
8
Sjaastad và Scacciavillani, The price of gold and exchange rate, Journal of International Money and Finance,
Vol 15, No 6, trang 879  897, 1996.
Thông tin
công b
Thông tin
ni b
i
danh mc
Kht
lnh
T giá
Trang 7

c t    ng  ng ca lm
phát và lãi sut có th tóm g
- Ảnh hưởng của tỷ lệ lạm phát tương đối: S i trong t l lm phát
i có th n các hoi, nhng ho
mi này s n cu tin và cung tin, và vì th tác n t giá h
Murphy (2003) ch ra rng ving Yên Nht b nh giá cao trong nh

n vic t l lm phát ti M n này.
- Ảnh hưởng của lãi suất danh nghĩai trong lãi suác
c ngoài, t n cung và cu tin, và vì
th   n t giá h   u kin cân bng, vi các yu t khác
i, s chênh lch lãi sua các quc gia s ng vi s
thay i k vng trong t giá ging tic
9
.
- Ảnh hưởng của lãi suất thực: Trong khi lãi su thu hút
dòng v ng khoán có lãi sut cao) thì lãi sut cao
này có th phn ánh d kin lm phát cao. Vì lm phát cao to áp lc gim giá lên
ng tin c cân nhc nhi
chnh danh bng tin này
10
.
ng cng tài khon vãng lai
11
:
Theo Rosenberg (2003), nhng quc gia có tài khon vãng lai liên tc th 
ng ni t nh giá cao theo thi gian. Rodriguez (1980) khi xem xét

9
Xem thêm Trn Ngáo trình Tài chính quc t.
10
Hiu ng Fisher: Lãi sut thc = lãi su t l lm phát. C ng ca
lãi sut thc, cng v n lý thuyt, lãi sum phát có mi quan h cùng
chiu. Khi l m bo mc lãi sut thc chp nhn bi các ch
th trong nn kinh t. Trin vng ca lãi sut thc có n các k vng và hou
c các k vng lm phát, ni tiêu dùng tin rng lãi sut tit kim s không thay
i hot tht thc s âm thì h s ng rút tin gi tit ki

bng sn hoc ch bo v su này s to nên bong bóng trên th ng bng sn
và ngay lp tc s , lãi sut thc s là mt bin s quan trng, nh
ng trc tin quya các ch th trong nn kinh tng thn s tác
n k vng lu này ging kim soát k vng lm phát
ng ca lãi sut thng, NHTW s b l lãi sut dn dn khi lm phát
tin gn ti lãi sut tin git tín hiu là NHTW s ng duy trì
chính sách lãi sut thu hi làm suy yu các k vng ca th ng v lãi sut thc
a tài sn.
11
Tài khon vãng lai lng nht ca mu dch quc t v hàng hoá và dch v ca mt quc gia. V
n, tài khon vãng lai bao gm 4 hng mi (thành phn ch yu); Cán cân dch v
i phi hàng hoá); Cán cân thu nhp (net factor income  thu nhp ròng t tin lãi và chi tr c
tc ngoài); Kiu hi và các khon chuyng khác (unilateral transfer).
Trang 8

mi liên h gia t giá h i theo li tip cn danh mc
y nhng bng chng v vic mt quc gia có th
i liên tc s ng tinh giá cao
12
 ra
rng ving Yên Nht b nh giá cao là do ng t vic thn
trong cán cân tài khon vãng lai. Baharumshaha và Masih (2005) khi nghiên cu mô
hình d báo t ng hy mi liên h gia
tài khon vãng lai và t giá h tài khon vãng lai
nh t giá h gii thích c
k
13
. Nghiên cu ca Golub (1981) v s mt giá c ra
nguyên nhân chính ca s mn t s thâm ht quá ln trong tài khon vãng
lai

14
.
Các nhân t n tài khon vãng lai bao gm: lm phát
15
, thu nhp quc
dân
16
, ct kim
17
, nhng cú si
18
và t l mu dch
19
.

12
Xem thêm: Carlos Alfredo Rodriguez(1980), The role of trade flows in exchange rate determination: A
rational expectations approach, Journal of Political Economy, Vol 88, No. 6, trang 1148  1158.
13
Xem thêm: Ahmad Zubaidi Baharumshaha, A. Mansur M. Masih (2005), Current account, exchange rate
dynamics and the predictability: the experience of Malaysia and Singapore, Journal of International Financial
Markets Institutions & Money, Vol 15, trang 255 -270.
14

15
Nu mt quc gia có t l li các quc gia khác có quan h mu dch thì tài khon vãng lai
ca quc gia này s gim nu các yu t khác bng nhau. Bi tiêu dùng và các doanh nghip trong
c h mua hàng nhi c ngoài, trong khi xut khc khác s st gim.
16
Nu mc thu nhp ca mt qut t l  l a các quc gia khác, tài khon

vãng lai ca qu gim nu các yu t khác bng nhau. Chng hn trong cuc hp tháng 7/1989 gia
ng quc, M u các quy nn kinh t ca hu này s u
hàng hoá M  c ngoài, do vy s làm gim thâm ht cán cân mu dch ca M.
17
Theo lý thuyt, thâm ht tài khon vãng lai bng s chênh lch gic và tit kim trong
c. (Xem ph lc 1.7). Nu nhu c tit kim khôn
kp hoc gin ti tình trng nhp siêu và thâm ht tài khon vãng lai. Tevlin và Whelan
(2000) cho rng vic s giúp làm mng ni t. Chng hng hp bùng
n a M nhm 1990 Günçavdi, Bleaney

ng hp kích
thích tài khoá ca Th  nhn thy chi tiêu chính ph  ng ni t
mnh lên. Braun, Ikeda và Joines (2005) trong nghiên cu v cu trúc chi tiêu tit kim ca Nht Bn cho rng:
Vic duy trì mt t l tit kim trong dân cao có th giúp gi ng ni t nh giá cao.
18
Nhng cú sng trong giá du, giá gng mi
và t n t giá hu Alexius (2005), nhng bing trong cú sc
i ln t giá thc trong dài hn. Amano và Norden (1998), Chaudhuri và Daniel (1998)
trong nghiên cu cng dài hn ca cú sc giá du lên t ng hp ca
Mng ca cú sc giá du lên t giá thc ca Trung Quc.
19
i quc t và kinh t hc, t l mu dc hiu là t l giá hàng hoá xut khu/giá hàng
hoá nhp khu. ng ca t l mu dch trong vinh bing t c rt nhiu nhà kinh t
h cn. Chng hn Stockman (1969) trong nghiên cu c ra rng t l mu dch là mt
bin then cht và chim vai trò quan trng trong vic lý gii bing t giá hVi gi nh là các yu t
i: không có s i trong cung tin và không có s can thip ca chính ph lên th
ng ngoi hi, Stockman (2004) cho rng nguyên nhân di trong t giá và t l mu dch có
cùng ngun gc: Ngun cung và nhng cú sc v cu hàng hoá. Friedman (1953) gii thích rng s i
Trang 9

1.2.2.3 Can thip c
20
:
Vai trò c       p và  nh t giá h  
ng hp xy ra nhng cú sc v cung và cu tin t theo mc tiêu chính sách ca
chính ph, to ni          c t. Ngân Hàng
 tin hành can thip thông qua các kênh gián tip hoc trc tip.
   p trc tip c   bu ng ni t gim giá là bán
chúng ra th ng ni t  ly các ngoi t khác trên th ng ngoi hi.
c gi lp th ng bng ni t to áp
lc làm gim giá ni t. Trên bình din quc t, can thip trc ting có hiu qu
nht khi có mt n lc phi hp gic. Ví d i vu
tt c các ngân hàng cùng ng thi c g
cách va mô t trên, h có th t mt áp lc li vi giá tr 
Can thip bng d tr ngoi hi
21
: Nu tài khon vãng lai b thâm ht, và s
n v  ng cho thâm ht tài khon vãng lai,
làm gim giá ni tc phi s dng ti ngun d tr ngoi hi
 hn ch bi ng t giá h      
nh v mi liên h gia d tr ngoi hi và
t giá hng hp Th  n 1982  2005
22
.
Can thip gián ti ng mt cách gián tin t
giá bn các yu t có ng tic mình. Chng
h gim giá ni t, NHTW có th c gng h thp lãi sut ni t  làm nn lòng
c ngoài trong viu chính ph c li.
Các công c can thip ca NHTW:

trong t l mu dch phn ánh k vng ci dân vào vic nm gi ng ni t hay ngoi t
l mu dch ng nm gi ng ni tu này làm n t giá hi
ng hi dân M u tiêu th ti vi ca Nht s u
 y, có th nói rng t giá hu ng ca t l
mu dch thông qua tài khon vãng lai.  hi  ng, xem lý thuyt PPP trình bày  phn
sau c  ng chng thc nghim ca Dornbusch và Krugman (1976, Isard (1977), Kravis và
Lipsey (1978), Broda (2004).
20
Trn Ng p c u hành t giá  Vi
21
D tr ngoi hng ngoi t mà  ca quc gia nm git loi tài sn
ca c c ct gi i dng ngoi t ng là các ngoi t m Dollar M, Euro, Yên Nht,...)
nhm mc t hoc h tr giá tr ng tin quc gia.
22
Xem thêm: Adnan Kasman và Duygu Ayhan (2007), Foreign exchange reserves and exchange rates in
Turkey:Structural breaks, unit roots and cointegration ,Economic Modelling 25 (2008) 83 92
Trang 10

- Công cụ tái cấp vốn
Khi               
 
- Công cụ tỷ lệ dự trữ bắt buộc
 
      

- Công cụ nghiệp vụ thị trường mở
                 


- Công cụ lãi suất tín dụng: NHTW 




- Công cụ hạn mức tín dụng: 



1.2.2.5 ng ca t giá th ng t do
23
:
 kim soát vc bit
là  nhng qu    n, s tn ti ca th ng ngoi hi t do (th
ng ch en) là rt ph bing, t giá trên th ng t 
vi t giá chính thc (official rate), và t giá chính thc  các qung
phu ch theo kp t giá trên th ng ch 
24
. Nguyên nhân gây ra s

23
T giá th ng t c quynh bi cung cu trên th ng t do. Các ngun cung và cu trên th
ng t do bao gm: kiu hi, du lc ngoài, buôn lu và các doanh nghip không tip cc ngun
ngoi t chính thc. Giao dch t do ti Vic thc hin ch yu ti các tim vàng hoi lý thu
i ngoi t không chính thc.
24
 cn trong niên giám tin t th gii (World Currency Yearbook). Niên giám này cung
cp d liu theo tháng v t giá h ng ch a các qui các
quc gia có th ng h     n mc: Hoàn toàn t do (Free), t do có qun lý (Liberal),
nghiêm ng
Trang 11

chênh lch gia t giá ch  giá niêm yt chính thc có th bt ngun t vic
       ngoi t, chính sách kim soát ca chính ph và
NHTW, do ra ti-OskooeeIlir, Miteza và Nasir (2002) cho rng trong
ngn hn, t giá ch có th bing mt nhiu so vi t giá chính thc.
Tuy nhiên trong dài hn, t giá ch  giá chính thc là cân bng nhau, mt
phn vì các nhân t n t giá t  to áp lc lên t giá chính thc,
và buc NHTW ph u ch  l y khong trng gia hai t giá trên. Các
nghiên cu gng s y s ng ln
nhau gia t giá h do và t giá hc trong ngn hn
25
. Booth
và Mustafa (1991), Baghestani và Noer (1993) khi nghiên cu v ng hp t giá
ch a Th  và  y mi liên h dài hn ca hai t giá trên.
1.3 MỐI LIÊN HỆ GIỮA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ CÁC NHÂN TỐ VĨ MÔ
Trong khi chính ph có th   n t giá h  ng nhiu cách d trên
nhng nhân t  ng trong phn trình bày  trên, thì t giá h
có th c ln các nhân t trên và làm n viu hành
chính sách ca chính ph.
1.3.1 Ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến lạm phát
Theo Trn Ng  ng s (2006), mng ni t mnh có th khuyn
 i tiêu dùng và các công ty c       c khác.
ng hnh tranh cc ngoài và buc các nhà
sn xut na không y d kin lm phát chung ca mt
c s thng hng tiu kin khác không
y, mng ni t yu to áp l l lc và t l
lm phát cao li to áp lc gim giá tr ng ni t. Mng ni t mnh to áp lc
gim lm phát do giá nguyên vt liu nhp khu gic các doanh nghip trong
c h giá bán sn phng kinh t, t i to áp l
ng ni t. Kamin (2001) khi tìm hiu v tình hình lm phát cn
1988  y ving ni t b i giá là nguyên nhân chính khin

25

exchange rates: theTurkish case. Weltwirtschftliches Arch. 125, 337344.
Trang 12

l    n này
26
. Achsani, Fauzi và Abdullah (2010) ch ra
rng ti nhng quc gia châu Á, t giá có mng mnh và mt chiu lên lm
phát, tuy nhiên ti Châu Âu và M, mi liên h này din ra theo chic li. Và
ching ca nhng này còn tuy thuc vào mc tiêu chính sách ca chính
ph
27
.
1.3.2 Tác động của tỷ giá hối đoái đến cán cân thương mại
T giá là mt công c  y u tii quc t theo mc
c ca mt quc gia. Vii t giá s làm n các
c, doanh nghip có thu chi ngoi t, t n toàn b nn kinh t.
Có th nói, t giá h giá hng công c kinh t 
mô ch y u tii quc t theo mc ca mt
c
28
.
c ht, t giá và nhng bing ca t giá có nh hng trc tin mc giá
c hàng hoá, dch v xut nhp khu ca mc. Khi t ng
làm gim sng ni t, thì giá c hàng hoá dch v c i
r i hàng hoá dch v c khác  c th c và th ng
quc t. Dn cu v xut khu hàng hoá dch v c u v hàng
hoá dch v c ngoài c gim và to ra s th

mng hc li, khi t giá bing ni
t. S ng ni t ng hn ch xut khu vì cùng mng ngoi
t c do xut khu s ng ni ti tt
cho các nhà nhp khu, nht là nhp khu nguyên li phc v cho nhu
cu sn xu   ng th ng ngoi t chuy   c có xu

26
Nghiên cu này s dng liên k ng ca t giá thc và lng thi
i nhng nguyên nhân dn ving Peso b nh giá cao. Xem thêm Steven B.Kamin (2001),
Real exchange rates and inflation in exchange-rate-based stabilizations: an empirical examination.
27
ng s, The Relationship between Inflation and Real Exchange Rate:
Comparative Study between ASEAN+3, the EU and North America, European Journal of Economics, Finance
and Administrative Sciences, ISSN 1450-2275 Issue 18 (2010)
28
 xem xét sc cnh tranh ca hàng hoá ni quc t, c cn khái nim t giá
thc (REER). Nu REER<1 thì ni t c xem là b nh giá thc thp, ngoi t u này s
giúp kích thích xut khi thii. Nu REER >1 thì ni t nh giá
ng xi. Nu REER = 1 thì ni t nh giá th
tác di cân bng. Cng nht v
trong các giáo trình kinh t quc t (Vì nhóm nghiên cu mu th REER phù hp vi s bing t giá
hi Ving hp VND lên giá hay gic li).

Trang 13

ng gim xung làm khng d tr ngoi t ngày càng b xói mòn vì khuynh
p kh c li nhun, có th gây nên tình trng mi
ci quc t.
 ng ci - h s có giãn xut nhp khu và
u kin Marshall  Lerner. Theo lý thuyt Marshall  Lerner thì không phi bao gi

vit khu, gim nhp khu ci thic cán
cân tài khou kin Marshall  Lerner ch  co dãn ca
ng cu xut khu cng v co giãn cng cu nhp khu l
nk
+
n
xk
> 1) thì phá giá mi giúp ci thii
29
.
V n lý thuyng cong J mô t hing cán
cân vãng lai b xn hn và ch có th ci thin trong dài h
khi phân tích vi trong thi gian 1985  
hiu ng u cán cân vãng lai x
c ci thin. Nguyên nhân xut hing cong J là do trong
ngn hn hiu ng giá c có tính tru ng s i
c ci thin
30
.  dng
liên k   ki   ng ca t      i
trong dài hn và mô hình hiu chnh sai s  kinh tác
ng ca t giá trong ngn hng hp Serbia, kt qu cho thy s gim sút
trong t giá thc hiu lng tích ci, còn
trong ngn hu gic ci thin
31
.

29
u kin Marshall  c chn thm phá giá là rt quan trng. Nu giá hàng nhp
khng h, phá giá s có li vì hàng nhp khu s u, nh n

ch n xut na vu vào nhp khu, hn ch mt trái ca phá giá là gây nên lm phát. Bên
cu trên th ng th gii vi hàng xut khu ca quc gia ti
mt thm t phá giá vì nó s 
xut khu c v s ng và giá c. Goldstein và Kahn (1985) cho rng tng h s co giãn trong dài hn luôn ln
hi trong ngn hi 6 tháng) thì tng h s ng ti
các nhà nghiên cu cho rng h s co giãn xut khu và nhp khu trong ngn hn nh n.
30
Mt s nhân t n thng lên cái theo lý thuyt hiu ng cong
c sn xut hàng hoá thay th nhp khu; T tr tiêu chun xut khu; T trng nguyên
vt liu nhp khu trong giá thành; M linh hot ca tii tiêu dùng và  u
quc gia.
31
Vy hiu ng cong J tn ti  Trung
Quc.
Trang 14

1.4 CÁC LÝ THUYẾT KINH ĐIỂN VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA TỶ GIÁ HỐI
ĐOÁI VÀ CÁC NHÂN TỐ VĨ MÔ
1.4.1 Lý thuyết ngang giá sức mua (Purchasing Power Parity – PPP)
32

nh t u da vào s luân chuyn ti nh
t giá (n  Flow Approach). Ngoi t  ci vai
i ch không phi là mn ct gi, vào thm này,
cung và cu ngoi t nh t giá h giá là kt qu ca s di chuyn dòng
cung và dòng cu v hàng hoá và dch v. Mt s c
ngoài s ng ni t gic li. Lý thuyt ngang giá sc mua hình
y.
    




 





33

34
.

32


xem thêm Rosenberg, Michael R. (2003) Exchange Rate Determination, trang 44.
33
Hoàng Công Gia Khánh, Hoàn thi qun lý t giá hn trình hi nhp  Vit Nam hin
nay, trang 12, 2009.
34
Lý gii cho tính không hiu qu ca PPP, hiu ng Balassa  Samuelson cho rng: Lm phát do có khong
ng, gi nh mt nn kinh t bao gm hai khu vc, khu vc có mu dn hình là ngành ch
to) và khu vc không mu dn hình là các ngành dch v công ngh thp và nông tru các
yu t th ng hi nhp cùng vc công nghip hóa cao, chi phí các yu t pht c các nhà
sn xut phi tr cùng mt ca các khu vc sn su
c nông nghip và dch v. Giá ca sn phc sn xut gim xun sn
phm nông nghip và dch v. Arbitrage ch có th xy ra  khu vc có mu dch, vì vy giá mu dch thì bng
nhau  c, còn giá phi mu dch thì không.
Trang 15

1.4.2 Lý thuyết ngang giá lãi suất (Interest Rate Parity)
35
.
Lý thuyt ngang giá lãi su c xây dng d     n (Stock
Approach hop trung vào tin t -
mt loi tài sn bn vng, có th hoán chuy i sn
khác. Chng hn, nu cu ngoi t i, cung ngoi t p ca
c li nhun k v làm cho ngoi t i
so vi ni t.
IRP gi nh s chu chuyn vn là t do (b qua chi phí giao dch, thu) và s chu
chuyn vn là hoàn ho, ri ro quc th ng
làm cho lãi sut và t i thì hong kinh doanh chêch lch lãi sut phòng
nga không còn kh thi, thì th ng s  trng thái cân bng gi là ngang giá lãi
sut (IRP). Trong th cân bng này, s khác nhau gia t giá k hn và t giá giao
ngay ging ting chênh lch lãi sut gi
1.4.3 Hiệu ứng Fisher quốc tế:



 


     



f
) mà

35
Ngang giá lãi sut có hai hình thc: Ngang giá lãi sum bo và ngang giá lãi sut m bo.
Chúng tôi s trình bày c th v hai hình thc này trong ph lc 1.2
Trang 16


f

36


37
.
1.4.4 Phương pháp tiền tệ
38




á




Hình 1. 2:  i cung cu tin t giá
Vì vy, d    n t s có các mô hình là mô hình Mundell -
Flemming, mô hình giá linh hot và mô hình giá cng Dornbusch.
1.4.4.1 Mô hình Mundell- Flemming
39
:

Mô hình Mundell  Fleming hay còn -

40
. Theo mô hình Mundell-
:

36


r = (1 + i
f
)(1 + e
f
) -1.
Hay e
f
= (1+i
h
) / (1 + i
f
) -1.

f
= i
h
- i
f

37
V



38
Xem thêm: Hoàng Công Gia Khánh, Hoàn thi qun lý t giá hn tình hi nhp  Vit
Nam hin nay, trang 19, 2009.
39
 truyn dn ca các chính sách chính ph thông qua mô hình Mundell Fleming s c chúng tôi
trình bày c th trong ph lc 1.3
40
Nn kinh t m  cp   s hi nhp th ng hàng hoá và th ng tài chính, v
 
Mundell  

 
Cung tin thay
i
Mc giá thay
i
T i
Lý thuyt s
ng tin t
PPP
Trang 17

- chính ph c bc mua sm
hoc ct gim thu ng bn t (e) s p thc (Y)
vn gi 
- Nc cung tin bng bin pháp mua chng khoán vào thì giá
ng bn t gim xung và thu nh
- Nu chính ph gim cu nhp khu bng bi vào hàng nhp

khu hay s dng hn ngch nhp khng ca chính sách ngo
ng bn t p vi
41
.
ng hp quc gia c nh t giá
42
:
- 



- 


 


- Nu chính ph gim nhp khu thông qua vi   nhp khu. Chính
ng chi tiêu d ki ni t duy trì t giá

 

41
Khi chính ph s dng thu hay hn ngi vi hàng hoá nhp khu, xut khp
trong nn kinh t t khác, khi nhp khu gim s ng bn t gim xuy giá
cng bn t  ng bn t c tr  u
này làm cho xut khu gim. Cui cùng thu nhp s ging phu.
42
h, 







