Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường thcs huyện tĩnh gia, tỉnh thanh hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LÊ HỒNG QUÂN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN - 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LÊ HỒNG QUÂN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:

PGS. TS NGÔ SỸ TÙNG

NGHỆ AN - 2017


i
LỜI CÁM ƠN
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Tĩnh Gia,
tỉnh Thanh Hóa là một đề tài mà tôi rất tâm huyết. Trên cơ sở lý luận, vốn kiến
thức đã được tích lũy trong quá trình học tập và nghiên cứu, được sự giảng dạy,
hướng dẫn của các thầy cô giáo, sự cộng tác giúp đỡ của các đồng nghiệp...
Luận văn tốt nghiệp của tơi đã được hồn thành.
Với tình cảm chân thành tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo,
các nhà khoa học trường Đại học Vinh đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tơi trong
q trình học tập. Xin cảm ơn Phòng Giáo dục và Đào tạo Tĩnh Gia, cán bộ quản
lý các trường THCS trong huyện, các cơ quan ban ngành liên quan, bạn bè đồng
nghiệp đã giúp đỡ, động viên tạo điều kiện cho tôi học tập, nghiên cứu và hồn
thành luận văn.
Đặc biệt, tơi xin được trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với
PGS.TS Ngô Sỹ Tùng - Người thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học đã tận tình
giúp tơi nghiên cứu và thực hiện Luận văn này. Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng
song chắc chắn Luận văn này vẫn cịn có những thiếu sót. Tơi mong nhận được
sự góp ý, bổ sung của các thầy giáo, cơ giáo, các bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Tĩnh Gia, tháng 7 năm 2017
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Lê Hồng Quân


ii

MỤC LỤC
Trang
LỜI CÁM ƠN .......................................................................................................I
CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN .............................................VIII
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................ IX
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học........................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................ 3
6. Các phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 3
7. Đóng góp của luận văn ...................................................................................... 4
8. Cấu trúc của luận văn ........................................................................................ 4
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................. 5
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ .............................................................. 5
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................. 5
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước .............................................................. 6
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN .................................................................. 7
1.2.1. Cán bộ và cán bộ quản lý trường trung học cơ sở ................................... 7
1.2.1.1. Cán bộ................................................................................................ 8
1.2.1.2. Cán bộ quản lý trường trung học cơ sở ............................................. 8
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở .................... 9
1.2.2.1. Đội ngũ .............................................................................................. 9
1.2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở ................................ 9
1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở 10
1.2.3.1. Phát triển.......................................................................................... 10

iii
1.2.3.2. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở .............. 11
1.2.4. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung
học cơ sở .......................................................................................................... 12
1.2.4.1. Giải pháp ......................................................................................... 12
1.2.4.2. Giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
...................................................................................................................... 13
1.3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NGƯỜI CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ ........................................................................................................ 13
1.3.1. Vị trí, vai trị của người cán bộ quản lý trường trung học cơ sở ........... 13
1.3.2. Nội dung của công tác quản lý trường trung học cơ sở ......................... 14
1.3.3. Phương pháp, hình thức quản lý trường trung học cơ sở ...................... 16
1.3.4. Những yêu cầu về năng lực và phẩm chất đối với người cán bộ quản lý
trường trung học cơ sở ..................................................................................... 17
1.3.4.1. Những yêu cầu cơ bản về phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức ....... 20
1.3.4.2. Những yêu cầu cơ bản về năng lực chuyên môn và quản lý điều
hành .............................................................................................................. 21
1.3.4.3. Những yêu cầu chung về chất lượng của đội ngũ cán bộ quản lý
trường THCS ................................................................................................ 21
1.4. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ ......................................................................................... 22
1.4.1. Sự cần thiết phải phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ
sở ...................................................................................................................... 22
1.4.2. Mục đích, yêu cầu phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ
sở ...................................................................................................................... 24
1.4.3. Nội dung, phương pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung
học cơ sở .......................................................................................................... 25
1.4.3.1. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS ............. 25

iv
1.4.3.2. Phương pháp xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
THCS ............................................................................................................ 28
1.5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN
BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ............................................. 31
1.5.1. Các yếu tố khách quan ........................................................................... 31
1.5.1.1. Các yếu tố về kinh tế - xã hội .......................................................... 31
1.5.1.2. Các yếu tố về văn hóa, khoa học - cơng nghệ. ................................ 32
1.5.2. Các yếu tố chủ quan ............................................................................... 33
1.5.2.1. Các nhân tố bên trong của GDĐT .................................................. 33
1.5.2.2. Sự lãnh đạo của cấp ủy, quản lý chỉ đạo của chính quyền và sự
tham mưu của cơ quan QLGD địa phương .................................................. 33
Kết luận chương 1 ............................................................................................... 33
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH THANH HĨA
............................................................................................................................. 34
2.1. KHÁI QT TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ GIÁO DỤC CỦA
HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH THANH HÓA ........................................................ 34
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và dân cư ................................................................. 34
2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội ...................................................................... 35
2.1.2.1. Tình hình kinh tế ............................................................................. 35
2.1.2.2. Tình hình văn hố, xã hội ................................................................ 36
2.1.3. Tình hình giáo dục ................................................................................. 37
2.1.3.1. Chất lượng giáo dục nói chung ....................................................... 40
2.1.3.2. Chất lượng giáo dục trung học cơ sở .............................................. 41
2.2. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU TRA THỰC TRẠNG ........................................... 45
2.2.1. Mục đích điều tra ................................................................................... 45
2.2.2. Nội dung điều tra ................................................................................... 45
2.2.3. Đối tượng điều tra .................................................................................. 45

v
2.2.4. Phương pháp điều tra ............................................................................. 45
2.3. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH THANH HÓA ........................................... 46
2.3.1. Về số lượng, cơ cấu tổ chức .................................................................. 46
2.3.2. Về trình độ chuyên mơn nghiệp vụ ....................................................... 47
2.3.3. Về phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực quản lý ............................... 48
2.3.4. Đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa ..................................................................... 53
2.4. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH THANH HĨA........................... 56
2.4.1. Cơng tác quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở .......... 56
2.4.2. Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học
cơ sở ................................................................................................................. 57
2.4.3. Đánh giá, tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển đội ngũ cán
bộ quản lý trường trung học cơ sở ................................................................... 58
2.4.4. Công tác kiểm tra, đánh giá cán bộ quản lý trường trung học cơ sở .... 59
2.4.5. Về chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học
cơ sở ................................................................................................................. 60
2.4.6. Về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở ..................................................... 61
2.5. ĐÁNH GIÁ CHUNG .................................................................................. 62
2.5.1. Ưu điểm ................................................................................................. 62
2.5.2. Hạn chế .................................................................................................. 62
2.5.3. Nguyên nhân .......................................................................................... 63
Kết luận chương 2 ............................................................................................... 65
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH
THANH HÓA ...................................................................................................... 67

vi
3.1. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP .................................................... 67
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ........................................................ 67
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ........................................................ 67
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ........................................................ 67
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ........................................................... 67
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TĨNH GIA, TỈNH THANH HÓA ......................... 67
3.2.1. Nâng cao nhận thức về công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường THCS huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa .............................................. 67
3.2.1.1. Mục tiêu của giải pháp .................................................................... 68
3.2.1.2. Nội dung của giải pháp.................................................................... 68
3.2.1.3. Cách thức thực hiện giải pháp ......................................................... 69
3.2.2. Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học
cơ sở đáp ứng yêu cầu phát triển sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo của huyện
Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa ................................................................................ 70
3.2.2.1. Mục tiêu của giải pháp .................................................................... 70
3.2.2.2. Nội dung của giải pháp.................................................................... 71
3.2.2.3. Cách thức thực hiện giải pháp ......................................................... 71
3.2.3. Làm tốt công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển cán bộ
quản lý trường trung học cơ sở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa........................ 72
3.2.3.1. Về tuyển chọn đội ngũ cán bộ quản lý ............................................ 72
3.2.3.2. Về bổ nhiệm và bổ nhiệm lại cán bộ quản lý .................................. 74
3.2.3.3. Về miễn nhiệm cán bộ quản lý ........................................................ 76
3.2.3.4. Về luân chuyển cán bộ quản lý ....................................................... 77
3.2.4. Tăng cường cơng tác bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Tĩnh
Gia, tỉnh Thanh Hóa......................................................................................... 79

3.2.4.1 Mục tiêu của giải pháp ..................................................................... 79


vii
3.2.4.2. Nội dung của giải pháp.................................................................... 80
3.2.4.3. Cách thức thực hiện giải pháp ......................................................... 80
3.2.5. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý trường
trung học cơ sở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa ........................................... 83
3.2.5.1. Mục tiêu của giải pháp .................................................................... 83
3.2.5.2. Nội dung của giải pháp.................................................................... 83
3.2.5.3. Cách thức thực hiện giải pháp ......................................................... 84
3.2.6. Đảm bảo các điều kiện để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
trung học cơ sở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa ........................................... 86
3.2.6.1. Xây dựng hệ thống thông tin hỗ trợ công tác quản lý ..................... 86
3.2.6.2. Thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với cán bộ quản lý ................ 88
3.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GIẢI PHÁP .................................................. 90
3.4. THĂM DỊ TÍNH KHẢ THI VÀ SỰ CẦN THIẾT CỦA CÁC GIẢI PHÁP
ĐỀ XUẤT............................................................................................................ 92
3.4.1. Nội dung thăm dị .................................................................................. 92
3.4.2. Mục đích thăm dò .................................................................................. 92
3.4.3 .Đối tượng và địa bàn thăm dò ............................................................... 92
3.4.4. Phương pháp thăm dò ............................................................................ 92
3.4.5. Kết quả thăm dò ..................................................................................... 92
Kết luận chương 3 ............................................................................................... 94
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................... 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 100
PHỤ LỤC ......................................................................................................... 104


viii

CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BCH

:

Ban chấp hành

CBQL

:

Cán bộ quản lý

CBGV

:

Cán bộ giáo viên

CB, GV, NV

:

Cán bộ, giáo viên, nhân viên

CSVC

:

Cơ sở vật chất

CNH-HĐH

:

Cơng nghiệp hố, hiện đại hố

HĐND

:

Hội đồng nhân dân

HS

:

Học sinh

KT-XH

:

Kinh tế - xã hội

GD&ĐT

:

Giáo dục và Đào tạo

NXB

:

Nhà xuất bản

PGD

:

Phòng Giáo dục

QLGD

:

Quản lý giáo dục

THCS

:

Trung học cơ sở

THPT

:

Trung học phổ thông

THCN

:

Trung học chuyên nghiệp

TW

:

Trung ương

UBND

:

Uỷ ban nhân dân


ix
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1:

Quy mô phát triển giáo dục THCS của huyện Tĩnh Gia trong
5 năm gần đây.................................................................................. 41

Bảng 2.2:

Thống kê cơ sở vật chất các trường THCS huyện Tĩnh Gia,
tỉnh Thanh Hóa ............................................................................... 42

Bảng 2.3:

Kết quả xếp loại đạo đức ................................................................ 43

Bảng 2.4:

Kết quả xếp loại văn hóa ................................................................ 44

Bảng 2.5:

Số lượng và cơ cấu đội ngũ CBQL các trường THCS năm học
2016-2017 ........................................................................................ 46

Bảng 2.6:

Số lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý khối THCS trong 5
năm ................................................................................................. 47

Bảng 2.7:

Trình độ đào tạo chun mơn và chính trị của đội ngũ cán bộ
quản lý trường THCS ..................................................................... 47

Bảng 2.8:

Xếp loại cán bộ quản lý trong 5 năm trở lại đây ............................ 48

Bảng 2.9:

Bảng tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến các đối tượng về đội
ngũ CBQL trường THCS huyện Tĩnh Gia ..................................... 50

Bảng 3.1:

Kết quả khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của một số giải
pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện Tĩnh Gia,
tỉnh Thanh Hóa ............................................................................... 92


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư về việc
xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục xác định:
“...Phải tăng cường xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục một
cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa mang tính
chiến lược lâu dài, nhằm thực hiện thành công Chiến lược phát triển giáo dục
2001-2010 và chấn hưng đất nước. Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng,
đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối
sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng
định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để phát triển đào tạo nguồn nhân
lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện
đại hố đất nước” [2].
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 nêu rõ "đổi mới cơ chế
quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt".

Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị lần thứ
tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế xác định “Xây dựng
quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phịng và
hội nhập quốc tế. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và
trình độ đào tạo. Tiến tới tất cả các giáo viên tiểu học, trung học cơ sở, giáo
viên, giảng viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải có trình độ từ đại học trở
lên, có năng lực sư phạm. Giảng viên cao đẳng, đại học có trình độ từ thạc sỹ trở
lên và phải được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm. Cán bộ quản lý giáo
dục các cấp phải qua đào tạo về nghiệp vụ quản lý” [3].


2
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí
Minh đặc biệt quan tâm đến cơng tác cán bộ, Người coi: “Cán bộ là gốc của mọi
công việc”, “Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”.
Những năm qua đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được xây
dựng ngày càng đơng đảo, phần lớn có phẩm chất chính trị tốt, trình độ chun
mơn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục đã góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng
của đất nước.
Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời
kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
cịn có những hạn chế, bất cập. Một bộ phận cán bộ quản lý chất lượng chuyên
môn chưa đáp ứng được yêu cầu, thiếu gương mẫu trong đạo đức, lối sống và nhân
cách, chưa xứng đáng là tấm gương tốt cho học sinh và đồng nghiệp noi theo. Việc
cập nhật và vận dụng các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước

cịn nhiều hạn chế. Ở một số đơn vị, giáo dục chưa gắn với thực tiễn, chưa gắn với
các nhiệm vụ chính trị ở địa phương.
Qua q trình cơng tác và phụ trách cấp học THCS tại Phòng Giáo dục và
Đào tạo Tĩnh Gia, tơi nhận thấy cần thiết phải có sự đổi mới về công tác phát triển
đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS mới có thể đáp ứng được yêu cầu của thời đại
như: Vấn đề quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý; vấn đề đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
cán bộ quản lý; vấn đề quản lý đội ngũ.
Kết hợp lý luận với thực tiễn ta có thể khẳng định: Việc phát triển đội ngũ
cán bộ quản lý trường THCS hiện nay là một vấn đề hết sức quan trọng và cấp
bách đối với ngành Giáo dục - Đào tạo để góp phần tích cực quyết định sự thành
cơng của q trình thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu giáo dục, đáp ứng những yêu
cầu của thời kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp phát triển
đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh
Hóa” để nghiên cứu.


3
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp phát
triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu
Vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS.
3.2 Đối tượng nghiên cứu
Giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Tĩnh
Gia, tỉnh Thanh Hóa.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng và thực hiện được các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính
khả thi thì sẽ phát triển được đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Tĩnh

Gia, tỉnh Thanh Hóa; góp phần phát triển cơng tác quản lý giáo dục THCS nói
chung, phát triển cán bộ quản lý trường THCS nói riêng trên địa bàn huyện Tĩnh
Gia, tỉnh Thanh Hóa.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường THCS trong giai đoạn hiện nay.
5.2 Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản
lý trường THCS huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa.
5.3 Đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
THCS huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa.
6. Các phương pháp nghiên cứu
6.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng
cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận có các
phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.


4
6.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây
dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
có các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục;
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia;
6.3 Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng một số phần mềm Tin học và sử dụng phương pháp thống kê

toán học để xử lý số liệu và đánh giá kết quả nghiên cứu.
7. Đóng góp của luận văn
7.1 Về mặt lý luận
Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý nói
chung, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Tĩnh Gia nói riêng.
7.2 Về mặt thực tiễn
Đánh giá một cách toàn diện đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện
Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá hiện nay; từ đó đề xuất một số giải pháp phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá giai đoạn
2017-2020.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn có 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường trung học cơ sở.
- Chương 2: Thực trạng vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
trung học cơ sở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa.
- Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
trung học cơ sở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa.


5
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân cơng, hợp tác lao động. Chính sự
phân cơng, hợp tác lao động nhằm đến hiệu quả nhiều hơn, năng suất cao hơn
trong lao động, địi hỏi phải có sự chỉ huy phối hợp, điều hành, kiểm tra, chỉnh

lý..., phải có người đứng đầu. Đây là hoạt động giúp người thủ trưởng phối hợp
nỗ lực của các thành viên trong nhóm, trong cộng đồng, trong tổ chức đạt được
mục tiêu đề ra.
Nói đến hoạt động này, người ta thường nhắc đến ý tưởng sâu sắc của C. Mác:
“Một nghệ sĩ vĩ cầm thì tự điều khiển mình, cịn dàn nhạc thì cần nhạc trưởng”.
Thuật ngữ “Quản lý” (tiếng Việt gốc Hán) lột tả được bản chất hoạt động
này trong thực tiễn. Nó gồm hai q trình tích hợp vào nhau: Q trình “Quản”
gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì hệ ở trạng thái “ổn định”; quá trình “lý” gồm sự
sửa sang, sắp xếp, đổi mới, đưa hệ vào thế “phát triển”.
Các tư tưởng quản lý sơ khai xuất phát từ các tư tưởng triết học cổ Hy Lạp
và cổ Trung Hoa. Sự đóng góp của các nhà triết học cổ Hy Lạp tuy cịn ít ỏi nhưng
đáng ghi nhận: Đó là các tư tưởng của Xôcrát (469-399 Tr. CN), Platôn (427-347
Tr.CN) và Arixtôt (384-322 Tr.CN). Thời Trung Hoa cổ đại đã cơng nhận các chức
năng quản lý đó là: Kế hoạch hóa, tổ chức, tác động, kiểm tra. Các nhà hiền triết
của Trung Hoa trước cơng ngun đã có những đóng góp lớn về tư tưởng quản lý
quan trọng về tư tưởng quản lý vĩ mơ, quản lý tồn xã hội. Các nhà tư tưởng và
chính trị lớn đó là Khổng Tử (551- 478 Tr.CN), Mạnh Tử (372-289 Tr.CN),
Thương Ưởng (390-338 Tr.CN) đã nêu lên tư tưởng quản lý “Đức trị, Lễ trị” lấy
chữ tín làm đầu. Những tư tưởng quản lý trên vẫn có ảnh hưởng khá sâu sắc đến
các nước phương đông ngày nay.


6
Theo cuốn “một số vần đề về tư tưởng” của Hồ Văn Vĩnh (nhà xuất bản
chính trị quốc gia; Hà Nội- 2003) cuối thể kỷ XVIII, Robert owen (1771- 1858)
Chales Babbage (1972- 1871) và Andrew Ure (1778- 1875) ở phương tây đã đưa
ra ý tưởng muốn tăng năng suất lao động, cần tập trung giải quyết một số yếu tố
cơ bản trong hoạt động quản lý như vấn đề phúc lợi, giám sát công nhân, mối
quan hệ giữa người quản lý đối với người bị quản lý và đặc biệt là nâng cao
năng lực quản lý cho người quản lý. Nhà khoa học Frederick Winslow Taylo

(1856- 1915) đã đề cập tới nâng cao chất lượng của người quản lý khi ông bàn
về bốn nguyên tắc quản lý khoa học. Theo các tác giả Nguyễn Thị Doan - Đỗ
Minh Cương - Phương Kỳ Sơn viết tại cuốn “Các học thuyết quản lý” (NXB
Chính trị quốc gia, Hà Nội- 1996) tại Pháp, tác giả Henri Fayol (1841- 1925) đã
đưa ra 5 chức năng cơ bản của quản lý, 16 quy tắc về chức trách quản lý và 14
nguyên tắc quản lý hành chính, trong đó ơng đã khẳng định nếu người quản lý
có đủ phẩm chất và năng lực để kết hợp nhuần nhuyễn các chức năng, các quy
tắc và nguyên tắc quản lý thì sẽ đạt được mục tiêu quản lý của tổ chức.
Vào thập kỷ 70-80 của thể kỷ XX đến nay, đã có các cơng trình nghiên
cứu về quản lý trong môi trường xã hội luôn luôn biến đổi, quản lý theo quan
điểm hệ thống và quản lý tình huống thì vấn đề nâng cao chất lượng của người
quản lý thực sự đã được đề cập tới. Tiêu biểu nhất là cơng trình của ba tác giả
Harold Kntz, Cyril Odonnel, Heinz weihrich với tác phẩm nổi tiếng nhất là cuốn
“những vấn đề cốt yếu của quản lý”- 1994. Công trình này đã đề cập nhiều hơn
về các yêu cầu chất lượng của người quản lý.
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước
Ở Việt Nam, khoa học quản lý tuy còn non trẻ, song nó đã có những thành
tựu đáng kể, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý xã hội trong những điều kiện
cụ thể tương ứng với tình hình phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Trong lĩnh
vực quản lý giáo dục ở Việt Nam những năm qua đã có nhiều cơng trình nghiên
cứu về lý luận cũng như đề ra được các giải pháp quản lý có hiệu quả trong việc


7
phát triển giáo dục và đào tạo ví dụ như Nguyễn Ngọc Quang “Những khái niệm
cơ bản về lý luận quản lý giáo dục” đã đề cập đến những khái niêm cơ bản của
quản lý, QLGD, các đối tượng của khoa học QLGD; Đặng Bá Lãm - Phạm
Thành Nghị “Chính sách và Kế hoạch phát triển trong quản lý giáo dục” đã phân
tích khá sâu sắc về lý thuyết và mơ hình chính sách, các phương pháp lập kế
hoạch giáo dục; Vũ Ngọc Hải - Trần Khánh Đức “Hệ thống giáo dục hiện đại

trong những năm đầu thế kỷ XXI” đã trình bày những quan điểm, mục tiêu, giải
pháp phát triển giáo dục và hệ thống giáo dục. "Quản lý giáo dục và quản lý nhà
trường" của Thái Văn Thành (NXB Đại học Huế, năm 2007) phân tích sâu sắc
về lí thuyết và thực tiễn quản lý giáo dục và quản lý nhà trường...
Trong giai đoạn hiện nay Việt Nam đang phấn đấu đến năm 2020 trở
thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại thì việc tìm ra các giải pháp
phát triển đội ngũ CBQL các trường THCS để phát triển dạy và học được coi là
nền móng trong các trường phổ thông, đồng thời trở thành mối quan tâm chung
của toàn xã hội, của các nhà nghiên cứu giáo dục và các cơ sở giáo dục. Trong
các nghiên cứu đề xuất các biện pháp QLGD nhằm phát triển đội ngũ cán bộ
QLGD tại các trường trung học cơ sở, góp phần nâng cao hiệu quả QLGD trong
giai đoạn đổi mới, đã có một số đề tài nghiên cứu như: Luận văn thạc sĩ của các
tác giả: Đỗ Văn Phu - năm 2012 tại Đại học Đà Nẵng, Đặng Thị Kim Oanh năm 2012 tại Đại học Thái Nguyên,...
Nhìn chung, vấn đề đội ngũ CBQL trường học và phát triển đội ngũ
CBQL trường học đã được thể hiện ít nhiều trong các cơng trình nghiên cứu cả
trong và ngồi nước (đã nêu trên). Tuy nhiên, việc bàn về quản lý để phát triển
đội ngũ CBQL trường THCS của các Sở GD-ĐT ở Việt Nam thì cịn ít cơng
trình nghiên cứu cụ thể, đó cũng là vấn đề chủ yếu mà chúng tôi lựa chọn để
nghiên cứu trong đề tài này.
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.2.1. Cán bộ và cán bộ quản lý trường trung học cơ sở


8
1.2.1.1. Cán bộ
Theo Từ điển Tiếng Việt giải thích: “Cán bộ là người làm công tác nghiệp
vụ chuyên môn trong các cơ quan Nhà nước” [22].
Theo khoản 1, Điều 4, Luật cán bộ cơng chức năm 2008 (có hiệu lực từ
ngày 01 tháng 01 năm 2010) giải thích: “Cán bộ là công dân Việt Nam, được
bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ

quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung
ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở
huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện),
trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”.
Với hai cách giải thích trên tuy có khác nhau về diễn đạt nhưng đều có
điểm giống nhau: khi nói tới cán bộ là chỉ những người có chức vụ, có vai trị và
cương vị nịng cốt trong một tổ chức, có tác động ảnh hưởng đến hoạt động của
một tổ chức và các quan hệ trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý điều hành, góp phần
định hướng cho sự phát triển của tổ chức.
1.2.1.2. Cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
* Cán bộ quản lý
Theo cách hiểu thông thường và khá phổ biến ở nước ta hiện nay thường
cho rằng hai khái niệm “cán bộ quản lý” và “cán bộ lãnh đạo” gắn liền với nhau.
Sở dĩ như vậy, bởi nội hàm của hai khái niệm này có những điểm giống nhau: cả
cán bộ lãnh đạo và cán bộ quản lý đều là chủ thể ra quyết định, điều khiển hoạt
động của một tổ chức. Người cán bộ lãnh đạo cũng phải thực hiện chức năng
quản lý và người cán bộ quản lý cũng phải thực hiện chức năng lãnh đạo.
Do đó, theo tác giả có thể hiểu “cán bộ quản lý” là: những người có chức
vụ, có trách nhiệm cầm đầu và điều hành một tổ chức. Trong quá trình hoạt
động các cán bộ quản lý định hướng cho khách thể quản lý thông qua hệ thống
cơ chế, đường lối, chủ trương, chính sách đồng thời trực tiếp điều khiển, vận
hành tổ chức thơng qua những thiết chế có tính pháp lệnh được quy định trước.


9
* Cán bộ quản lý trường THCS
Là những người đứng đầu trong các trường THCS, trực tiếp quản lý, điều
hành hoạt động của nhà trường THCS theo các quy định của pháp luật và của
cấp trên giao cho theo đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình. Đồng
thời phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và cấp trên về những hoạt động quản

lý của mình.
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
1.2.2.1. Đội ngũ
Theo Từ điển Tiếng Việt, đội ngũ là “tập hợp gồm một số đông người
cùng chức năng hoặc nghề nghiệp, thành một lực lượng” [22].
Khái niệm đội ngũ dùng cho các tổ chức trong xã hội một cách khá rộng
rãi như: Đội ngũ tri thức, đội ngũ thanh niên xung phong, đội ngũ nhà giáo...
Các khái niệm đó đều xuất phát theo cách hiểu thuật ngũ quân sự về đội ngũ, đó
là gồm nhiều người, tập hợp thành một lực lượng, hàng ngũ chỉnh tề.
Tuy nhiên ở một nghĩa chung nhất chúng ta hiểu: Đội ngũ là tập hợp một số
đông người, hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể
cùng nghề nghiệp hoặc khác nghề nghiệp, nhưng có chung mục đích xác định; họ
làm việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và tinh thần.
Như vậy, khái niệm đội ngũ có thể diễn đạt nhiều cách khác nhau, nhưng
đều thống nhất: Đó là một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành một lực
lượng để thực hiện mục đích nhất định. Do đó, người quản lý nhà trường phải
xây dựng, gắn kết các thành viên tạo ra đội ngũ, trong đó mỗi người có thể có
phong cách riêng, nhưng phải có sự thống nhất cao về mục tiêu cần đạt tới.
1.2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
CBQL trường THCS là người chịu trách nhiệm trước Nhà nước về trọng
trách quản lí trường THCS và thực hiện đồng bộ tất cả các nội dung định hướng
phát triển giáo dục trong sự vận hành chung của hệ thống giáo dục quốc dân.
Đội ngũ CBQLGD là những người có chức vụ, có vai trò và cương vị


10
nòng cốt trong một tổ chức thuộc hệ thống giáo dục. Người CBQLGD là nhân
vật có trách nhiệm phân bố nhân lực và các nguồn lực khác, chỉ dẫn sự vận hành
của một bộ phận hay toàn bộ tổ chức giáo dục, để tổ chức hoạt động có hiệu quả
và đạt đến mục đích.

Cán bộ quản lý giáo dục là những người quản lý một tổ chức (một tập thể
những người cán bộ, từ tổ chuyên môn trong các nhà trường, các bộ phận trong
một cơ quan quản lí giáo dục) trong hệ thống giáo dục quốc dân. Cán bộ QLGD
bao gồm: Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và cán bộ quản lý chuyên môn, lãnh đạo
trong hệ thống giáo dục quốc dân ở nhà trường, trong tất cả các cấp học,. Tập
hợp các cán bộ QLGD tạo nên đội ngũ CBQLGD.
Trong phạm vi đề tài này, chúng tôi đề cập tới CBQL trường trung học là
những người đứng đầu nhà trường (Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng) cùng chung
nhiệm vụ, trách nhiệm quản lý trường học.
1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung
học cơ sở
1.2.3.1. Phát triển
Có nhiều cách hiểu về phát triển tuỳ theo việc xem xét vấn đề từ những
cấp độ khác nhau.
- Theo triết học, nguyên lý phát triển của phép biện chứng duy vật trong
Triết học Mác - Lênin phản ánh đặc trưng biện chứng phổ quát nhất của thế giới.
Mọi sự vật, hiện tượng luôn vận động, biến đổi không ngừng và về phương diện
bản chất của mọi sự vận động, biến đổi của thế giới có xu hướng phát triển. Mối
liên hệ phổ biến và nguyên lý về sự phát triển thống nhất với nhau, bởi vì các sự
vật tồn tại trong mối liên hệ phổ biến, nhờ có mối liên hệ đó mới có tác động
qua lại (tự thân hoặc từ ngoại cảnh) để tạo ra ra sự vận động để phát triển. Trong
đó, vận động là mọi biến đổi nói chung, khơng tính đến xu hướng, kết quả của
những biến đổi; cịn phát triển khơng khái qt mọi vận động mà chỉ khái quát
những sự vận động đi lên, làm xuất hiện cái mới, cái tiến bộ thay thế cái cũ, cái


11
lạc hậu. Như vậy, phát triển là phạm trù triết học khái quát quá trình vận động
tiến lên của sự vật, hiện tượng nào đó để có sự biến đổi từ ít đến nhiều, từ hẹp
đến rộng, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hồn

thiện hơn; trong đó thể hiện sự vận động của sự vật, hiện tượng theo hướng thay
đổi về lượng để hoàn thiện hơn về chất. Như vậy, phát triển đã bao hàm sự vận
động đi lên của sự vật, hiện tượng mà sự vận động đó do tự thân hoặc do tác
động bên ngoài (các yếu tố từ ngoại cảnh) để tạo ra sự phát triển; đồng thời thể
hiện sự chứa đựng trong đó mục tiêu của sự phát triển.
- Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Phát triển được hiểu là sự thay đổi hay
biến đổi tiến bộ, là một phương thức của vận động, hay là quá trình diễn ra có
ngun nhân, dưới những hình thức khác nhau như tăng trưởng, tiến hóa,
chuyển đổi, mở rộng, cuối cùng tạo ra biến đổi về chất”. Quá trình diễn ra có
nguyên nhân trong khái niệm này được hiểu vừa là các nguyên nhân nội tại (đối
tượng tự vận động để phát triển cho thích ứng với ngoại cảnh mà tồn tại), vừa là
nguyên nhân từ bên ngoài (các tác động từ ngoại cảnh, trong đó có các tác động
của con người) [30].
Hiểu theo nghĩa chung nhất, phát triển là biến đổi hoặc là hoạt động làm
cho biến đổi một sự vật, hiện tượng nào đó từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ
thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn;
trong đó thể hiện sự vận động của sự vật, hiện tượng theo hướng thay đổi về
lượng để hoàn thiện hơn về chất.
1.2.3.2. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS là một sự vận động, biến
đổi về số lượng, cơ cấu cũng như chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường
THCS theo chiều hướng đi lên.
Phát triển đội ngũ CBQL trường THCS phải đáp ứng được yêu cầu đủ về
số lượng, đồng bộ về cơ cấu và đảm bảo chất lượng:
- Số lượng, đủ theo quy định đối với từng hạng trường THCS (trường


12
hạng 1, hạng 2, hạng 3).
- Cơ cấu đội ngũ được xem xét ở nhiều mặt. Trong luận văn này chúng tôi

tập trung vào một số mặt chủ yếu sau:
+ Độ tuổi và thâm niên: Hài hòa về độ tuổi và thâm niên nhằm vừa phát
huy được sức trẻ, vừa vận dụng được kinh nghiệm trong q trình cơng tác.
+ Giới: Cân đối nam và nữ, chú ý bồi dưỡng và bổ nhiệm cán bộ nữ trong
quản lý để phù hợp với đặc điểm của ngành giáo dục là có nhiều nữ.
+ Chun mơn được đào tạo: Có cơ cấu hợp lý về các chuyên ngành,
chuyên môn cơ bản được đào tạo; đồng thời đảm bảo chuẩn hóa và vượt chuẩn
về chuyên môn được đào tạo.
- Chất lượng đội ngũ: Có nhiều quan điểm nhận diện chất lượng đội ngũ
trong đó có 6 quan điểm có thể vận dụng vào nhận diện như: “Chất lượng được
đánh giá bằng đầu vào, chất lượng được đánh giá bằng đầu ra, chất lượng được
đánh giá bằng giá trị gia tăng, chất lượng được đánh giá bằng giá trị học thuật,
chất lượng được đánh giá bằng văn hóa tổ chức riêng và chất lượng được đánh
giá bằng kiểm tốn”.
Ngồi ra, cịn có những quan điểm về chất lượng như:
+ Chất lượng là sự phù hợp với các tiêu chuẩn quy định.
+ Chất lượng là sự phù hợp với mục đích.
+ Chất lượng với tư cách là hiệu quả của việc đạt mục đích.
+ Chất lượng là sự đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
1.2.4. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường trung học cơ sở
1.2.4.1. Giải pháp
Theo từ điển Tiếng Việt giải pháp là: “Phương pháp giải quyết một vấn đề
cụ thể nào đó” [27]. Như vậy nói đến giải pháp là nói đến những cách thức tác
động nhằm thay đổi chuyển biến một hệ thống, một quá trình, một trạng thái
nhất định, …. tựu trung lại, nhằm đạt được mục đích hoạt động. Giải pháp càng


13
thích hợp, càng tối ưu, càng giúp con người nhanh chóng giải quyết những vấn

đề đặt ra. Tuy nhiên, để có được những giải pháp như vậy, cần phải dựa trên
những cơ sở lý luận và thực tiễn đáng tin cậy.
1.2.4.2. Giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học
cơ sở
Giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS là hệ thống các
cách thức tác động nhằm phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS.
Giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS chính là cách làm, cách
giải quyết các vấn đề QLGD, là những cách thức quản lý của các nhà quản lý ở
tầm vĩ mơ nói chung và cụ thể là cấp Phòng GD&ĐT tại các địa phương nhằm
tác động có hiệu quả đến đội ngũ nhà giáo, CBQL trường THCS, làm cho đội
ngũ này phát triển đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng và đồng bộ về cơ cấu đáp
ứng quá trình đổi mới giáo dục phổ thông, mà quan trọng nhất là vận hành nhịp
nhàng, hiệu quả các hoạt động giáo dục tại mỗi nhà trường theo mục tiêu giáo
dục của cấp THCS.
Theo đó, đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
THCS thực chất là đưa ra một hệ thống các cách làm, cách giải quyết, các giải
pháp hữu ích nhằm làm cho đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS phát triển đến
mức độ cao hơn.
1.3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NGƯỜI CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.3.1. Vị trí, vai trị của người cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
Quản lí là nghệ thuật hồn thành cơng việc thơng qua người khác; là q trình
lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên trong tổ
chức, sử dụng các nguồn lực sẵn có để đạt được các mục tiêu của tổ chức.
CBQL trường THCS có vị trí, vai trò của người điều hành một hệ thống lớn
và phức tạp, đồng thời thực thi các chính sách giáo dục đa dạng và mềm dẻo để giải
quyết một cách chủ động và sáng tạo các vấn đề mới nảy sinh như: Phân cấp quản


14

lý, trách nhiệm xã hội, huy động nguồn lực, dân chủ hóa giáo dục, tin học hóa quản
lý... CBQL trường THCS đóng vai trị quyết định trong việc đảm bảo thực hiện
thành cơng chính sách giáo dục và nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục THCS, là
người đại diện cho Nhà nước về mặt pháp lý, có trách nhiệm và thẩm quyền về
mặt hành chính và chun mơn, chịu trách nhiệm trước các cơ quan quản lý cấp
trên ra các quyết định quản lý, tác động điều khiển các thành tố trong hệ thống
nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ GD&ĐT được quy định bằng
luật pháp hoặc bằng các văn bản, thông tin hướng dẫn do các cấp có thẩm quyền
ban hành.
So với trước đây thì vai trò của cán bộ quản lý giáo dục hiện nay đã thay
đổi một cách căn bản:
- Nếu CBQLGD trước đây hướng tới sự ổn định và trật tự thì CBQLGD
ngày nay hướng tới đổi mới và phát triển.
- CBQLGD trước đây quản lý bằng mệnh lệnh; CBQLGD ngày nay phải
đóng vai trị là nhà chính trị để tạo được sự đồng thuận trong đội ngũ và tổ chức.
- CBQLGD trước đây khơng biết đến sức ép về tài chính, cịn CBQLGD
ngày nay phải xoay sở như một doanh nhân.
- CBQL của cơ quan QLGD trước đây: chỉ huy, ra lệnh và kiểm sốt thì
ngày nay: hướng dẫn, tư vấn, hỗ trợ, tạo điều kiện.
- CBQL cấp trường trước đây: thực hiện mệnh lệnh cấp trên trong mọi
lĩnh vực: chuyên môn, tổ chức, nhân sự, tài chính thì ngày nay: quyết định, tổ
chức thực hiện, minh bạch hóa các hoạt động chun mơn, tổ chức, nhân sự, tài
chính và kỹ năng chủ yếu của họ là giải quyết vấn đề.
1.3.2. Nội dung của công tác quản lý trường trung học cơ sở
Trường học là tổ chức giáo dục cấp cơ sở của hệ thống giáo dục. Nơi trực
tiếp đào tạo, giáo dục thế hệ trẻ. Nơi thực thi mọi chủ trương đường lối, chế độ
chính sách, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục. Nơi trực tiếp
diễn ra hoạt động lao động dạy và lao động học của thầy và trò, hoạt động của