94 nghi luan ve mot su viec hien tuong doi song ngữ văn lớp 9

Tiết 3. Tập làm văn:

GV: Ngô Thị Trang Nghiêm
1


TIẾT 3: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI.
I/ TÌM HIỂU BÀI NL VỀ MỘT SỰ VIỆC,
HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
1/ Tìm hiểu văn bản: “Bệnh
lề mề”
Vấn đề bàn luận: Bệnh lề
mề, một sự việc hiện tượng
trong đời sống xã hội.
Về nội dung: Nêu rõ sự việc
hiện tượng có vấn đề, phân
tích mặt đúng- sai, lợi- hại,
chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ
thái độ của người viết.
Về hình thức: Bố cục mạch
lạc, luận điểm rõ ràng, luận
cứ xác thực, lập luận phù
hợp, lời văn chính xác sinh
động.
2/ Kết luận: Ghi nhớ
(Sgk/21 )

II/ LUYỆN TẬP
BT1/ Nêu các sự việc hiện
tượng để viết bài nghị luận:
- Suy nghĩ về một tấm

gương vượt khó học tập tốt.
- Suy nghĩ về vấn đề giúp đỡ
gia đình thương binh liệt sĩ.
- Hiện tượng trẻ em ham
chơi điện tử.

BT2/ Hiện tượng phản
ánh trong đoạn văn đáng
viết bài NL, vì :
- Nó liên quan đến vấn
đề sức khỏe của mỗi cá
nhân, cộng đồng.
- Nó liên quan đến vấn
đề bảo vệ mơi trường.
- Nó gây tốn kém tiền
bạc…


BỆNH LỀ MỀ
Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy,
nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường giờ giấc là một biều hiện.
Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo
ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất hiện
nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa. -> Nêu hiện tượng
Những người lề mề ấy khi ra sân bay, lên tàu hỏa, đi nhà hát chắc là khơng
dám đến muộn, bởi đến muộn là có hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng
đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng khơng thiệt gì. Thế là hết chậm lần
này đến lần khác, và bệnh lề mề không sửa được.

-> Nêu biểu hiện của hiện tượng

Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người thiếu tự trọng và chưa biết tôn
trọng người khác tạo ra. Họ chỉ quý thời gian của mình mà khơng tơn trọng thời
gian của người khác. Họ khơng coi mình là người có trách nhiệm đối với công việc
chung của mọi người.
-> Nguyên nhân
Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn, nhiều vấn đề không được bàn bạc
thấu đáo, hoặc khi cần lại phải kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những
người biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi người đến muộn. Bệnh
lề mề cịn tạo ra tập qn khơng tốt: Muốn người đến dự đúng giờ như mong muốn,
giấy mời thường phải ghi khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1 giờ!

-> Tác hại

Cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và
hợp tác với nhau. Những cuộc họp khơng thật cần thiết thì khơng nên tổ chức.
Nhưng những cuộc họp cần thiết thì mọi người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm
việc đúng giờ giấc là tác phong của người có văn hóa. ( Phương Thảo)

-> Nêu giải pháp


I. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI
SỐNG
1/ Ví dụ: văn bản “ Bệnh lề mề” ( Sgk/20)

-Trễ giờ trong cuộc họp
Biểu hiện

- Quý thời gian của mình mà khơng q

thời gian của người khác
- Tạo một thói quen khó sửa

Ngun nhân

- Khơng tự trọng và khơng biết tơn trọng
người khác

- Ích kỉ, vơ trách nhiệm với công việc chung

Bệnh
lề mề
Tác hại

Hướng khắc
phục

- Gây hại cho tập thể, cho xã hội
- Gây hại cho những người biết tôn trọng
giờ giấc
- Tạo một tập quán xấu
- Phải tơn trọng lẫn nhau, tơn trọng chính
mình
- Tự giác làm việc đúng giờ


? Hiện tượng ấy có những biểu hiện như thế nào ?
• Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến,
mọi người đều thấy, nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề
mề mà coi thường giờ giấc là một biểu hiện. Cuộc họp ấn

định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy
mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới
có mặt. Hiện tượng này xuất phát nhiều trong cơ quan,
đồn thể, trở thành một bệnh khó chữa.
=> Trình bày dẫn chứng, nêu biểu hiện cụ thể.


? Tác giả có nêu rõ được vấn đề đó không, và đã làm
thế nào để người đọc nhận ra hiện tượng ấy ?
• Những người lề mề ấy khi ra sân bay, lên tàu hỏa, đi nhà
hát chắc là khơng dám đến muộn, bởi đến muộn là có hại
ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội
thảo là việc chung, có đến muộn cũng khơng thiệt gì. Thế
là hết chậm lần này đến lần khác, và bệnh lề mề không
sửa được.
=> Nêu biểu hiện bệnh lề mề.


? Có thể có những nguyên nhân nào tạo nên hiện
tượng đó ?
• Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người thiếu
tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác tạo ra.
Họ chỉ quý thời gian của mình mà khơng tơn trọng
thời gian của người khác. Họ khơng coi mình là
người có trách nhiệm đối với cơng việc chung của
mọi người.
=> Phân tích nguyên nhân


? Bệnh lề mề có những tác hại gì? Tác giả phân

tích tác hại của bệnh lề mề như thế nào ?
Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn, nhiều vấn
đề không được bàn bạc thấu đáo, hoặc khi cần lại phải
kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những người
biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi
người đến muộn. Bệnh lề mề cịn tạo ra tập qn khơng
tốt: Muốn người đến dự đúng giờ như mong muốn, giấy
mời thường phải ghi khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1
giờ!
=> Phân tích cụ thể, thấu đáo từng tác hại


? Bài viết đã đánh giá hiện tượng đó ra sao?
• Cuộc sống văn minh hiện đại địi hỏi mọi người
phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau.
Những cuộc họp khơng thật cần thiết thì khơng nên
tổ chức. Nhưng những cuộc họp cần thiết thì mọi
người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm việc đúng
giờ giấc là tác phong của người có văn hóa.
=> Tác giả phê phán gay gắt và đề ra yêu cầu: tự giác
khắc phục.


?


1/ VÍ DỤ: VĂN BẢN “ BỆNH LỀ MỀ” (Sgk/20)

- Vấn đề bàn luận: Bệnh lề mề, một sự việc hiện tượng trong đời
sống xã hội..

* Về nội dung:

* Về hình thức:

Nêu rõ sự việc hiện tượng có vấn đề
Phân tích mặt đúng, sai lợi hại
Chỉ rõ nguyên nhân, bày tỏ thái độ của người
viết
Bố cục mạch lạc
Luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập luận phù
hợp
Lời văn chính xác, sinh động

? Từ việc tìm hiểu văn bản “Bệnh lề mề” em hiểu thế nào là
nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống? Yêu cầu về nội
dung và về hình thức kiểu bài nầy là phải thế nào?
2/ KẾT LUẬN: Ghi nhớ - Sgk/21


TIẾT 3:

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI
SỐNG XÃ HỘI.

I/ TÌM HIỂU BÀI NL VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
1/ Ví dụ: văn bản: “Bệnh lề
mề”
Vấn đề bàn luận: Bệnh lề mề,
một sự việc hiện tượng trong
đời sống xã hội..

Về nội dung: Nêu rõ sự việc
hiện tượng có vấn đề, phân tích
mặt đúng - sai, lợi - hại, chỉ ra
nguyên nhân, bày tỏ thái độ
của người viết.
Về hình thức: Bố cục mạch
lạc, luận điểm rõ ràng, luận cứ
xác thực, lập luận phù hợp, lời
văn chính xác sinh động.
2/ Kết luận: Ghi nhớ (Sgk/21)


LUYỆN TẬP
Bài tập 1 : Các vấn đề nào sau đây được coi là nghị luận
về sự việc, hiện tượng đời sống.
A. Suy nghĩ về một tấm gương vượt khó học tập tốt .
B. Suy nghĩ về nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn
“Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
C. Bàn về đạo lý “Thương người như thể thương thân”
của dân tộc.
D. Suy nghĩ về vấn đề giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ.
E. Thời gian là vô giá.
G. Hiện tượng trẻ em ham mê chơi điện tử.


TIẾT 3: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI.
I/ TÌM HIỂU BÀI NL VỀ MỘT SỰ VIỆC,
HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
1/ Tìm hiểu văn bản: “Bệnh
lề mề”

Vấn đề bàn luận: Bệnh lề
mề, một sự việc hiện tượng
trong đời sống xã hội.
Về nội dung: Nêu rõ sự việc
hiện tượng có vấn đề, phân
tích mặt đúng- sai, lợi- hại,
chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ
thái độ của người viết.
Về hình thức: Bố cục mạch
lạc, luận điểm rõ ràng, luận
cứ xác thực, lập luận phù
hợp, lời văn chính xác sinh
động.
2/ Kết luận: Ghi nhớ
(Sgk/21 )

II/ LUYỆN TẬP

BT1/ Nêu các sự việc
hiện tượng để viết bài
nghị luận:
- Suy nghĩ về một tấm
gương vượt khó học
tập tốt.
- Suy nghĩ về vấn đề
giúp đỡ gia đình
thương binh liệt sĩ.
- Hiện tượng trẻ em
ham chơi điện tử.

Bài tập tham khao : Quan sát những
bức tranh sau

Tranh
1

Tranh 2

Tranh 4

Tranh

Tranh 3

Tranh






Tìm và đặt đề bài
Yêu cầu: Tìm các sự việc hiện tượng đời sống đáng viết
một bài nghị luận.
1. Tìm các sự việc hiện tượng đời sống thuộc mặt tốt cần
biểu dương .
2. Tìm các sự việc hiện tượng đời sống thuộc mặt trái cần
lên án.

0
2
16
15
14
13
12
11
10
21
20
19
18
17
28
30
27
26
25
24
23
22
29
1
8
7
6
5
4
3

9


Sự việc, hiện tượng tốt
- Gương học tốt
- HS nghèo vượt khó
- Tinh thần tương trợ
- Khơng tham lam
- Lịng tự trọng…

Sự việc, hiện tượng xấu
- Thất hứa, sai hẹn
- Nói tục, viết bậy
- Lười biếng, học tủ, quay
cóp
- Thói ỷ lại…


II. Luyện tập
Bài tập 2 : Đọc đọan văn sau đây và cho biết hiện tượng phản
ánh trong đọan văn có đáng viết một bài nghị luận khơng? Vì
sao?
“Một cuộc điều tra 2000 thanh niên nam ở Hà Nội năm 1981 cho
thấy: Từ 11 đến 15 tuổi 25% các em đã hút thuốc lá, từ 16 đến 20
tuổi 52%, trên 20 tuổi 80%. Tỉ lệ này ngang với Châu Á. Trong
số các em hút thuốc lá, có đến 80% lâu lâu có triệu chứng như
khạc đờm, đau ngực, cịn trong số những em khơng hút thuốc chỉ
có khơng đến 1% các triệu chứng ấy”.
(Nguyễn Khắc Viện)
Trả lời: Hiện tượng này đáng viết một bài nghị luận vì:

- Thứ nhất: Nó liên quan đến vấn đề sức khỏe của mỗi cá nhân
người hút thuốc, sức khỏe cộng đồng và vấn đề bảo vệ nịi giống.
- Thứ hai: Nó liên quan đến vấn đề bảo vệ mơi trường, khói thuốc
lá gây bệnh cho những người không hút thuốc ở xung quanh người
hút thuốc.
- Thứ ba : Nó gây tốn kém tiền bạc.


Thảo luận nhóm:
Nhóm 1 + 2 : Viết đọan văn
về biểu hiện của bệnh nói
dối
Nhóm 3 + 4: Viết đọan văn
nêu tác hại của bệnh nói
dối


Đọan văn tham khảo :
Nói dối là cách nói khác đi không đúng với sự thật, không đúng
với tâm trạng suy nghĩ của mình, cố ý che dấu một cái gì đó
thậm chí xun tạc nói chệch đi khiến người nghe phải tin để
đạt được mục đích của mình. Cha ông ta cảnh tỉnh rằng trong xã
hội không thiếu những kẻ “Bề ngồi thơn thớt nói cười – mà
trong nham hiểm giết người khơng dao”. Có người chủ động
nói dối tơ vẽ bịa đặt chọn lựa sắp đặt lời nói rất kĩ để mang lại
lợi lộc cho mình nhiều nhất. Báo cáo láo bệnh thành tích lan
tràn trở thành căn bệnh trầm kha khó chữa trong đời sống của
chúng ta hiện nay.