Phuc chat chuong I

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ho¸ häc phøc chÊt Edited by Ph Dr. Nguyen Hoa Du Inorganic Chemistry Department Faculty of Chemistry Vinh University.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Quy tắc Tắt điện thoại di động/không để chuông reo  Giữ trật tự  Đọc bài trước khi đến lớp  Làm bài tập/thảo luận thoải mái Email: . 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Néi dung häc phÇn . Chươngư1.ưMởưđầu. . . Chươngư2.ưĐồngưphânưphứcưchấtư–ưPhânưloạiưphức ­chÊt Chươngư3.ưCácưthuyếtưvềưliênưkếtưtrongưphứcưchất. . Chươngư4.ưTínhưchấtưcủaưphứcưchất. . Chươngư5.ưGiớiưthiệuưmộtưsốưphươngưphápưnghiênư cøu­phøc­chÊt. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tµi­liÖu­tham­kh¶o       . 09/06/21. NguyÔn §×nh Thu«ng. Ho¸ häc c¸c hîp chÊt phèi trÝ. §HSP Vinh, 1996. F.B. Glinkina, N.G. Kliutnicov. Ho¸ häc phøc chÊt. Nxb GD- H,1981. Lê Chí Kiên. Hoá học phức chất. ĐHQG Hà nội, 2006. Trần Thị Bình. Cơ sở Hoá học Phức chất. Hoµng Nh©m. Ho¸ v« c¬- tËp 3. Nxb GD-H, 2000. A. Cotton, G. Wilkinson. C¬ së ho¸ häc v« c¬ tËp 3. Nxb §H-THCN,1985. Michael Moris. Coordination Chemistry Reviews. Elsevier, 1998. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Mụcưđíchưmônưhọc . Cung cÊp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ho¸ häc phøc chÊt (c¸c hîp chÊt phèi trÝ), bao gåm:. C¸c kh¸i niÖm vÒ phøc chÊt, danh ph¸p; Cấu trúc hình học hay hoá lập thể, đồng phân phức chất; c¸c c¸ch ph©n lo¹i phøc chÊt; Sử dụng các thuyết về liên kết hoá học trong phức chất để gi¶i thÝch vµ dù ®o¸n cÊu t¹o, tÝnh chÊt; C¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña phøc chÊt; C¸c øng dông c¬ b¶n cña phøc chÊt; . 09/06/21. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu phøc chÊt.. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Galileo Galilei (1564 - 1642) “. 09/06/21. Ta kh«ng thÓ d¹y ngêi kh¸c bÊt cø ®iÒu g×. Ta chØ cã thÓ gióp hä kh¸m ph¸ nh÷ng g× cã s½n trong hä ”.. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Chươngư1.ưMởưđầu 1.­Kh¸i­niÖm­hîp­chÊt­phèi­trÝ­­phøc­chÊt 2.­C¸c­thuyÕt­vÒ­cÊu­t¹o­hîp­chÊt­phèi­trÝ 2.1. ThuyÕt gèc (Graham, Hopman) vµ thuyÕt m¹ch (Blomstrand, Jorgenxen) 2.2.ThuyÕt phèi trÝ cña Vecner. 3.­Thµnh­phÇn­phøc­chÊt 3.1. Nguyªn tö trung t©m 3.2. Phèi tö – Ph©n lo¹i phèi tö 3.2.1. dùa vµo tÝnh chÊt cho - nhËn c¸c cÆp electron ho¸ trÞ 3.2.2. dùa vµo sè nguyªn tö cho 3.3 CÇu néi vµ cÇu ngo¹i. 4.­Danh­ph¸p­phøc­chÊt 4.1. Danh ph¸p Vecner 4.2. Danh ph¸p quèc tÕ. 5.­Bµi­tËp 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 1.­Kh¸i­niÖm­hîp­chÊt­phèi­trÝ­­phøc­chÊt Kh¸i niÖm §¬n chÊt. §¬n chÊt. Hîp chÊt. KCN.Fe(CN)2.Fe(CN)3 hîp. Hîp chÊt. Hîp chÊt phøc (complex) hay hîp chÊt phèi trÝ – (coordination compound). 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. chÊt ph©n tö ®Çu tiªn do Diesbach ®iÒu chÕ ®Çu thÕ kû XVIII lµm chÊt mµu héi hoạ; CoCl3.6NH3 đợc điều chÕ n¨m 1798 bëi Tasser.. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> …1. Kh¸i niÖm hîp chÊt phèi trÝ. . Alfred Verner (1866 1919): Phøc chÊt lµ nh÷ng hîp chÊt bËc cao bÒn trong dung dÞch níc, kh«ng ph©n huû hoÆc chØ ph©n huû rÊt Ýt thµnh c¸c hîp phÇn t¹o thµnh chóng.. . Tsugaep : hîp chÊt bËc cao hay phøc chÊt lµ s¶n phÈm kÕt hîp c¸c ph©n tö cña c¸c hîp chÊt bËc nhÊt.. . Grinbe : Phức chất là những hợp chất phân tử xác định, khi kÕt hîp c¸c hîp phÇn cña chóng l¹i th× t¹o thµnh c¸c ion tÝch ®iÖn d¬ng hay ©m, cã kh¶ n¨ng tån t¹i ë d¹ng tinh thÓ còng nh trong dung dÞch. Trong trêng hîp riªng, ®iÖn tích của ion phức tạp đó bằng không.. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> ... 1. Kh¸i niÖm hîp chÊt phèi trÝ. . Iaximirxki: Phức chất là những hợp chất tạo đợc. c¸c nhãm riªng biÖt tõ c¸c nguyªn tö, ion hoÆc phân tử với những đặc trng: a) có mặt sự phối trí; b) kh«ng ph©n li hoµn toµn trong dung dÞch (hoÆc trong ch©n kh«ng); c) cã thµnh phÇn phøc t¹p (sè phèi trÝ vµ sè ho¸ trÞ kh«ng trïng nhau). Kh«ng cã mét ranh giíi râ rÖt gi÷a hîp chÊt phèi trÝ (phức chất) với các hợp chất đơn giản!. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ... 1. Kh¸i niÖm hîp chÊt phèi trÝ. . 09/06/21. Phøc chÊt lµ chÊt chøa nguyªn tö trung t©m t¹o phức và một số xác định các ion hay phân tử kết hîp trùc tiÕp víi nã b»ng liªn kÕt phèi trÝ t¹o thµnh cÇu néi.. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> 2.­C¸c­thuyÕt­vÒ­cÊu­t¹o­phøc­chÊt M©u thuÉn gi÷a quan niÖm ho¸ trÞ cæ ®iÓn víi cÊu t¹o vµ ho¸ trÞ trong phøc chÊt => cÇn cã thuyÕt míi. CÊu t¹o?. Ho¸ trÞ ? Phøc chÊt. VÝ dô CoCl33.6NH33 Ho¸ trÞ: Co =+3; Cl=-1; N=3, H=1  đều đã bão hoà hoá trÞ 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> 2.1.ThuyÕt­gèc­(Graham,­Hopman)­ ­­­­­­­vµ­thuyÕt­m¹ch­(Blomstrand,­Jorgenxen)  ­ThuyÕt­gèc: sù t¹o thµnh phøc amoniacat t¬ng tù sù t¹o thµnh. muèi amoni, nhng mét nguyªn tö H trong nhãm amoni bÞ thay thÕ bëi nguyªn tö kim lo¹i: So s¸nh: NH3 + HNO3 = NH4NO3 vµ 2NH3 + Cu(NO3)2 = (NH3)2Cu(NO3)2.  cÊu t¹o cña c¸c phøc CuX2.2NH3 vµ CuX2.4NH3 : H X X H N  Cu  N vµ H H H H. 09/06/21. H X X H N  Cu  N H NH4 NH4 H. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> . Nhng: CoCl3.5NH3 ? (chØ cã 2Cl dÔ bÞ kÕt tña bëi Ag+) H. H H H N Co N Cl H Cl N H NH4 Cl NHH.  3 Cl nh nhau ?!. 4. . . ThuyÕt­m¹ch: xen c¸c nhãm (phèi tö) kh¸c nhau vµo gi÷a anion vµ cation (¶nh hëng thuyÕt m¹ch cña C trong h÷u c¬) VÝ dô gi¶i thÝch CoCl3.5NH3: 2Cl liªn kÕt qua NH3 dÔ bÞ kÕt tña. Cl Co NH3 NH3 NH3Cl. 09/06/21. NH3. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. NH3Cl. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> . Ví dụ CoCl3.6NH3 cả 3 Cl đều dễ bị kết tủa vì:. NH3Cl Co NH3 NH3 NH3Cl. NH3. NH3Cl. Nhượcưđiểm: Sự không thay đổi về hoá trị của nguyên tử trung tâm; sự có mặt hîp chÊt d¹ng m¹ch cña amoniac; Mét sè nguyªn tè cã ho¸ trÞ cao bÊt thêng; Hiện tợng đồng phân; C¸c gèc axit liªn kÕt kiÓu ion (vÝ dô: CoX3.3NH3 kh«ng cã Cl nµo dÔ bÞ kÕt tña bëi Ag+).. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Alfred Vecner (1866-1919), Thuỵ Sĩ • Thuyết phối trí: 1893 • Giải Nobel Hoá học: 1913 • Mất: 15/11/1919. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 2.2.ThuyÕt­phèi­trÝ­cña­Vecner  1.. 2. 3.. C¸c­luËn­®iÓm­c¬­b¶n: Đa số các nguyên tử đều có khả năng thể hiện 2 kiểu hoá trị: chính và phô. Mỗi nguyên tố đều có khuynh hớng bão hoà cả hai loại hoá trị đó. Các hoá trị phụ có khuynh hớng hớng đến các vị trí nhất định trong kh«ng gian xung quanh nguyªn tö  Hîp chÊt phèi trÝ cã cÊu tróc t©m; gi¶i thÝch cÊu tróc h×nh häc cña phøc chÊt.. Cl Cl H3N NH3 H3N Co NH3 H3N Cl NH3. 09/06/21. H3N X H3N Co X H3N NH3. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Ho¸­trÞ­chÝnh­vµ­ho¸­trÞ­phô . Hoá trị chính là hoá trị tính theo hyđro (hoá trị cổ điển), thờng đợc bão hoà khi nguyên tố tạo thành các hợp chất đơn giản. VÝ dô: H2S, H2O, SO3, K2SO4, KCN, NH3, ... . . . 09/06/21. Ho¸ trÞ chÝnh míi chØ b·o hoµ mét phÇn (chø cha hoµn toµn) kh¶ n¨ng liªn kÕt cña c¸c nguyªn tè. V× vËy, c¸c nguyªn tè cã thÓ thÓ hiÖn ho¸ trị phụ, dẫn đến tạo thành các hợp chất bậc cao (hợp chất phân tử phức chất). Khi đã tạo phức, sự khác nhau giữa hoá trị chính và hoá trị phụ không cßn n÷a. Vecner ®a ra mét lo¹t c¸c kh¸i niÖm vµ thuËt ng÷ vÒ ho¸ häc phèi trÝ đến nay vẫn dùng: nguyên tử trung tâm, phối tử, cầu nội, cầu ngoại, sè phèi trÝ, c¸ch gäi tªn.. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> 1. Tại sao nói Vecner là người sáng lập ra phân ngành Hoá học phức chất ? 2. Luận điểm nào của ông có tính “cách mạng” nhất?. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> 3.­Thµnh­phÇn­phøc­chÊt.   . 1.­Nguyªn­tö­trung­t©m: 2.­Phèi­tö: 3.­CÇu­néi,­cÇu­ngo¹i:. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> 3.1.­Nguyªn­tö­trung­t©m­ . lµ nguyªn tö (hay ion) n»m ë t©m, liªn kÕt trùc tiÕp víi c¸c ion hay phân tử phối trí xung quanh theo một trật tự xác định.  thêng lµ chÊt nhËn cÆp electron; axit Lewis; electrophyl.  là các kim loại, đặc biệt là kim loại chuyển tiếp;  Kh¶ n¨ng t¹o phøc kh¸c nhau tuú thuéc kiÓu cÊu h×nh electron: 1/ cấu hình có lớp vỏ đã điền đầy: có các kiểu sau a –1s2; b- 1s2 2s22p6; c- [X]ns2np6 (n >2); d- [X]d10; e – [X](n-1)d10ns2 hoÆc [X](n-1)d10ns1. hoÆc [X](n–2)f14(n-1)d10ns2 hoÆc [X](n-1)d10ns2. 2/ cÊu h×nh cã líp vá cha ®iÒn ®Çy: a-[X](n-1)dx (víi x<10); b – [X](n-2)fx(n-1)s2(n-1)p6(n-1)dy (víi x < 14; y = 0,1).  C¸c ion hay nguyªn tö kim lo¹i cã cÊu h×nh cha ®Çy t¹o phøc tèt h¬n.. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 21.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> 3.2.­Phèi­tö­-­ph©n­lo¹i­phèi­tö . Lµ nh÷ng ion hay ph©n tö phèi trÝ quanh nguyªn tö trung t©m vµ liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö trung t©m.. . thêng lµ chÊt cho cÆp electron; baz¬ Lewis; nucleophyl;. . Ph©n­lo¹i­phèi­tö:­. 1/ Dùa vµo tÝnh chÊt cho nhËn c¸c cÆp electron ho¸ trÞ; 2/ Dùa vµo sè nguyªn tö cho; vµ mét sè c¸ch kh¸c (xem thªm). 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 22.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> 3.2.1. Dùa vµo tÝnh chÊt cho - nhËn c¸c cÆp electron ho¸ trÞ . 1/ Phèi tö cho xicma : H2O; NH3; H-, c¸c amin nh en…; N. H . H. H. 2/ Phèi tö cho xicma, cho pi (p M. . H. O. H. L. M. L. hoÆc d) : F-, Cl-, Br-, HO-, ... M. L. M. L. 3/ Phèi tö cho xÝcma nhËn pi (cã orbital p,d hoÆc * trèng): CN, CO, NO, ... Cl, Br, I , photphin R3P, asin R3As... t¹o phøc tèt víi c¸c kim lo¹i chuyÓn tiÕp, mÆc dï tÝnh chÊt baz¬ cña chóng yÕu, nhng cßn cã tÝnh axit  m¹nh.. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 23.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> 3.2.2. Dùa vµo sè nguyªn tö cho . Phèi tö mono®entat (unidentat): cã 1 nguyªn tö cho trong phèi tö:. X-, H2O, NH3, OH-, CN-, ... . Phèi tö poly®entat: cã trªn 1 nguyªn tö cho trong phèi tö: 2 - ®i (bi); 4 – tetra; 6 – hecxa; 3 -tri;. 09/06/21. 5 – penta;. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. .... 24.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Mét sè lo¹i phèi tö poly®entat. . C2O42-; SO42-, RCOO-; NH2CH2CH2NH2 ; bipyridin, o-phenantrolin, -®ixeton ; ®imetylglioxim.... N. N OH H3C. N R2As.  . As R2. N OH H3C. §ietylentriamin: H2 C NH 2 Trietylentetraamin: H 2C. NH. NH 2. NH. NH 2. H 2C H 2C. NH. H 2C. C C H2 H2. C NH 2 H2 09/06/21. H2 H 2C C. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 25.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> Mét sè phèi tö thêng gÆp . PPh3 – triphenylphotphin P(C6H5)3. . gly - glyxinat (glycocolat) H2N-CH2COO-. . acac – axetylaxetonat CH3COCHCOCH3. . ox – oxalat C2O42-. . NTA - nitrilotriaxetat EDTA: etylendiamintetraaxetat. . -. P. -. CH2. OOC. CH2. OOC. N CH2. C. C. COO -. CH2 N. OOC. CH2. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. O H2C. C. H2 N. O-. O-. -. OOC. CH3. O-. C O. C O-. O O. -. 09/06/21. H3C. CH. CH2 CH2 N. CH2 COOCH2 COO-. 26.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> Chelat­–­phèi­tö­chelat . Lµ phøc chÊt cã cÊu tróc vßng khÐp kÝn t¹o bëi c¸c liªn kÕt phèi trÝ vµ c¸c liªn kÕt cña phèi tö (chelat xuÊt ph¸t tõ ch÷ chele –tiÕng Hyl¹p lµ cµng cua).. .  Các phối tử điđentat trở lên có thể đóng vai trò phối tử chelat. H2 H 2C C. H2 C NH 2 H 2C. NH. NH H 2C H 2C. M. H 2C. 09/06/21. M NH C C H2 H2. C NH 2 H2 Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. NH 2. NH 2. 27.

<span class='text_page_counter'>(28)</span> Etylen – MO. H H. 09/06/21. * . * C. lk lk C. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. H H. 28.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> Phèi tö etylen . Sù xen phñ t¹o liªn kÕt cña ph©n tö etylen t¹o liªn kÕt xicma t¹o liªn kÕt pi. C. C M. M. lk. * C. C. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 29.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> Phèi tö t¹o cÇu nèi Lµ c¸c phèi tö liªn kÕt víi 2 nguyªn tö kim lo¹i trung t©m trë lªn; cã thÓ thuéc lo¹i phèi tö monodentat (1, 2, 3) hay polidentat (4, 5). KÝ hiÖu: dïng n vµ m để chỉ cầu nối Cl Pd. Pd. Mo. Cl. Mo. O. O. O. Cu. Cu. Fe (3). (2) R C. 09/06/21. Fe. Mo. (1). (4). R S. O. O S. (5). O Mo. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. O Mo 30.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> Ký­hiÖu­phèi­tö­cÇu­nèi . n : phèi tö dïng n nguyªn tö cña nã t¹o liªn kÕt víi c¸c nguyªn tö kim lo¹i.. . m phèi tö t¹o cÇu nèi liªn kÕt m nguyªn tö kim lo¹i víi nhau. Cl Pd. R S. O Pd. Mo. Mo. Fe. Fe. Cl. Mo. -Cl­. 3-O­ R C. ,2-OOCR­. O Cu. 09/06/21. -SR­ O. O Cu. O S. O Mo Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. O. ,2-SO4­. Mo 31.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> 3.3­CÇu­néi­vµ­cÇu­ngo¹i  . CÇu néi bao gåm nguyªn tö trung t©m vµ c¸c phèi tö liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyên tử trung tâm. Cầu nội thờng đợc đặt trong dấu móc vuông [ ]. CÇu ngo¹i bao gåm c¸c ion kh«ng liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö trung t©m mà liên kết với cầu nội bằng liên kết ion. Thành phần cầu ngoại đợc đặt ngoài dÊu mãc vu«ng.. [Ag(NH3)2]NO3 nguyªn tö phèi tö trung t©m cÇu néi. cÇu ngo¹i. K3[Fe(CN)6] Ngtö trt©m phèi tö cÇu ngo¹i cÇu néi. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 32.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> VÝ­dô: OH2. OH2. OH. Fe. Fe OH2. NH3. OH2. NH3. OH. NH2. 09/06/21. NH3. OH2. NH3 Co. Co NH3. OH2. NO2. NH3. 4+. OH2 OH2. 4+. NH3 NH3. [Fe2(-OH)2(H2O)8]4+ ion octaaqu¬--®ihy®roxo®is¾t (III). [Co2(-NH2)(-NO2)(NH3)8]4+ ion octaamin- -ami®o - nitro®icoban (III). Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 33.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> 4.­Danh­ph¸p­phøc­chÊt. Danh­ph¸p­ Vecner Danh­ph¸p­ IUPAC. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 34.

<span class='text_page_counter'>(35)</span> Danh­ph¸p­ Vecner. Tªn­cation. Tªn­anion. C¸ch­gäi­tªn Cation­phøc. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. Anion­phøc. 35.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> Tªn gäi phøc chÊt chøa cation phøc (danh pháp Vecner) Tªn phèi tö. Tªn ng.tö trung t©m. Tªn anion cÇu ngo¹i. CÇu néi Tªn phèi tö gèc axit: – ®u«i at, it  + o – ®u«i ua  bá ua, thªm o.. 09/06/21. Tªn phèi tö trung hoµ: gi÷ nguyªn (note). Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. Tªn phèi tö cation: tªn phèi tö trung hoµ +®u«i –ium. 36.

<span class='text_page_counter'>(37)</span> Tªn phèi tö . . . . (danh pháp Vecner). Theo trËt tù ABC vÇn ch÷ c¸i cña tªn nÕu cã nhiÒu phèi tö cùng loại Sè lîng phèi tö dïng tªn gäi Hyl¹p cña ch÷ sè: ®i, tri, tetra, penta, hexa, ... đặt trớc tên phối tử. Nếu tên phối tử đã chứa số từ Hylạp, thì tiền tố chỉ số lợng phèi tö dïng bis, tris, tetrakis, ... VÝ dô: bis-etylen®iamin.. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 37.

<span class='text_page_counter'>(38)</span>     . VÝ.  Tên nguyên tử trung tâm đợc thêm đuôi để chỉ số oxi ho¸ cña chóng: a  bËc oxi ho¸ I an  bËc oxi ho¸ V o  bËc oxi ho¸ II on  bËc oxi ho¸ VI i  bËc oxi ho¸ III in  bËc oxi ho¸ VII e  bËc oxi ho¸ IV en  bËc oxi ho¸ VIII. dô:. [Co(NH3)4(NO2)2]Cl.  ®initrotetraammincobanti clorua.. [PtNH3EnNO2Cl2]Cl.  ®icloronitroammin(etylen®iamin) platine. clorua. [Ag(NH3)2]NO3 - ®iammin agenta nitrat 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 38.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> Tªn­gäi­phøc­chÊt­chøa­anion­phøc: . Tªn cation cÇu ngo¹i. Tªn anion phøc. . gäi tªn phèi tö (nh víi cation phøc). gäi tªn nguyªn tö trung t©m: tªn latinh + vÜ tè + at. . VÝ dô:. . K3[Fe(CN)6]. . K4[Fe(CN)6]  kali hexaxianoferoat;. . NH4[Co(NH3)2(NO2)4]. 09/06/21.  kali hexaxianoferiat;  amoni tetranitro ®iammin cobantiat Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 39.

<span class='text_page_counter'>(40)</span> 4.2.­Danh­ph¸p­quèc­tÕ­­(IUPAC­2005)  . .     09/06/21. Gäi tªn theo trËt tù: cation –> anion. C¸c c¸ch gäi tªn phèi tö gièng nh trong quy t¾c Vecner, nhưng gọi theo trật tự vần chữ cái trong tên phối tử. Sè oxi ho¸ cña nguyªn tö trung t©m: dïng sè Lamã đặt trong ngoặc liền sau tên nguyên tử trung t©m. Tªn anion phøc tËn cïng b»ng -at  Nhãm cÇu nèi: dïng kÝ tù Hyl¹p  tríc mçi d¹ng phèi tö cÇu nèi.  VÞ trÝ liªn kÕt: nÕu cÇn ph¶i chØ ra vÞ trÝ liªn kÕt cña phèi tö qua nguyªn tö cho nµo. - §ång ph©n: sö dông c¸c tiÕp ®Çu tõ cis, trans, d, l, hoÆc phải dïng sè tõ. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 40.

<span class='text_page_counter'>(41)</span> Tªn­anion­cña­mét­sè­nguyªn­tè­kim­lo¹i­ . Kim­lo¹i­. Tªn­anion­phøc ­­­Kim­lo¹i­. Tªn­anion­phøc. . Al Ag Co Fe Mn Ni Zn. aluminat agentat cobantat ferat manganat nikelat zincat. aurat cromat cuprat molipdat plumbat stanat mercurat.      . 09/06/21. Au Cr Cu Mo Pb Sn Hg. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 41.

<span class='text_page_counter'>(42)</span> . . 09/06/21. 3. Tên gọi phức chất trung hoà: đơn giản h¬n hai trêng hîp trªn vi kh«ng cÇn dïng thªm vÜ tè chØ bËc oxi ho¸ cña nguyªn tö trung t©m vµ kh«ng cã ®u«i anion. VÝ dô: [Pt(NH3)2Cl2]  ®icloro®iamminplatin; [Co(NH3)3Cl3]  triclorotriammincoban. .... Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 42.

<span class='text_page_counter'>(43)</span> Gọi tên phức chất theo IUPAC K3[Al(C2O4)3]  [Co(en) Cl ]Cl 2 2  [Ni(DMG)2]  (NH4)3[Cr(NCS)6]  [Cu(NH3)4](NO3)2  [Co(NH3)5SO4]NO3  K2[HgI4]  Na2[Zn(OH)4]  Na3[AlF6] . 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 43.

<span class='text_page_counter'>(44)</span> Viết công thức phức chất từ tên gọi . Kali­®ithiosunphatoagentat(I)  Natri­tetraxianoaurat(III)  Natri­dixianoaurat(I)  Tetraamminaquơxianocoban(III)brômua. 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 44.

<span class='text_page_counter'>(45)</span> Mét­vµi­bµi­tËp­vÝ­dô           . Gäi­tªn­phøc: [Co(NH3)4Cl2]Cl;­­ [Co(NH3)4(NCS)Cl]NO3­;­­­­­[Pt(en)Cl4] Na2[Ni(EDTA)]; K4[Co2(-OH)2(C2O4)4] K3[Al(C2O4)3];­ K4[Ni(CN)4] ViÕt­c«ng­thøc­phøc­chÊt­tõ­tªn­gäi: +­pentaamminclorocoban(III)­clorua; +tetraammincloronitroplatin(IV)­sunfat; +­natri­tetracloroetylen®iamincobaltat(III) +­bis-®imetylglioximatoniken(II) +­natri­tetracacbonylcobaltat­(-I). 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 45.

<span class='text_page_counter'>(46)</span> Gäi­tªn­phøc­chÊt  [Co(NH3)4Cl2]Cl­­­­­­­­  [Co(NH3)4(NCS)Cl]NO3  [Pt(en)Cl4]  Na2[Ni(EDTA)];  K4[Co2(-OH)2(C2O4)4]­­  K3[Al(C2O4)3]  K4[Ni(CN)4] 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 46.

<span class='text_page_counter'>(47)</span> ViÕt­c«ng­thøc­phøc­chÊt . +­pentaamminclorocoban(III)­clorua;­­  +­tetraammincloronitroplatin(IV)­sunfat  +­natrietylen®iamintetraclorocobaltat(III)  +­bis-®imetylglioximatoniken(II)  +­natri­tetracacbonylcobaltat­(-I). 09/06/21. Dr.Ng.H.Du - Inorg.Chem.Div.. 47.

<span class='text_page_counter'>(48)</span>