KINH TE CHINH TRI

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (261.1 KB, 40 trang )

(1)Lêi më ®Çu Để thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trởng và phát triển kinh tế, thì vấn đề quan trọng nhất là phải cần có vốn. Vèn cã hai lo¹i chñ yÕu lµ vèn trong níc vµ vèn níc ngoµi. Đối với các nớc đang phát triển, thì vấn đề thu hút vốn nớc ngoài để thúc đẩy tăng trởng kinh tế là yếu tố vô cùng quan trọng và đợc nhiều nớc quan tâm, trong đó có nớc ta. Trong thời đại ngày nay, xu hớng hoà nhập, liên kết giữa các nớc trên thế giới ngày càng cao.Do đó trong hợp tác đầu t quốc tế thờng có nhiều nguồn vốn khác nhau. Nhìn chung, vốn nớc ngoài đầu t vào trong nớc bằng hai con đòng chính là đờng công cộng và đờng t nhân hoặc thơng mại. Hình thức đầu t quôc tế chñ yÕu lµ ®Çu t trùc tiÕp (FDI: Foreign Direct Investment); ®Çu t qua thÞ trêng chứng khoán;cho vay của các định chế kinh tế và ngân hàng nớc ngoài (vay thơng mại) và nguồn viện trợ phát triển chính thức (ODA). Trong đề án môn học này,em xin đi vào vấn đề trọng tâm là: “Kinh nghiÖm thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë mét sè níc vµ vËn dông vµo ViÖt Nam” Trong quá trình thực hiện đề án nay,em đã đợc sự góp ý và chỉ bảo tận tình cña GS.TS NguyÔn Thµnh §é. Tuy nhiªn v× cßn giíi h¹n vÒ kiÕn thøc còng nh thời gian nên bài viết này của em không tránh đợc thiếu sót. Kính mong sự góp ý cña thÇy! Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Sinh viªn thùc hiÖn: §ç v¨n Th¾ng.

(2) ch¬ng i: Lý luËn chung vÒ thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI:Foreign Direct Investment) I. Vai trò của FDI đối với phát triển kinh tế. 1.1 Quan ®iÓm cña Lª Nin vµ c¸c nhµ kinh tÕ vÒ FDI. 1.1.1 Quan ®iÓm cña Lª Nin vÒ FDI Theo Lê Nin, trong giai đoạn cạnh tranh tự do, đặc điểm của chủ nghĩa t bản là xuất khẩu hàng hoá, còn trong giai đoạn hiện đại là xuất khẩu t bản. Ông cho rằng: xuất khẩu t bản là một đặc điểm kinh tế của chủ nghĩa t bản hiện đại. Do t bản tài chính trong quá trình phát triển đã xuất hiện hiện tợng “ t bản thừa “, thõa so v¬Ý tØ suÊt lîi nhuËn thÊp nÕu ph¶i ®Çu t trong níc, cßn nÕu ®Çu t ra bªn ngoµi th× tØ suÊt lîi nhuËn sÏ cao h¬n. Theo «ng: “Chõng nµo chñ nghÜa t b¶n vÉn là chủ nghĩa t bản, số t bản thừa không phải dùng để nâng cao mức sống của quần chúng trong nớc đó, vì nh thế sẽ làm giảm bớt lợi nhuận của bọn t bản- mà là để tăng thêm lợi nhuận bằng cách xuất khẩu t bản ra nớc ngoài, vào những nớc l¹c hËu. Trong c¸c níc l¹c hËu nµy, lîi nhuËn thêng cao v× t b¶n h·y cßn Ýt, gi¸ đất đai tơng đối thấp, tiền công hạ, nguyên liệu rẻ”(1) . Xuất khẩu t bản có ảnh hởng tới nguồn vốn đầu t của các nớc xuất khẩu t bản, nhng lại giúp cho những tổ chức độc quyền thu đợc lợi nhuận cao ở nớc ngoài. Ngoài ra xuất khẩu t bản còn bảo vệ chế độ chính trị ở các nớc nhập khẩu t bản và ít nhiều có tác dụng thúc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, kü thuËt. Nhng thùc tÕ nh©n d©n ë c¸c níc nhËp khÈu t bản bị bóc lột nhiều hơn, sự lệ thuộc về kinh tế và kỹ thuật tăng lên và từ đó sự phô thuéc vÒ chÝnh trÞ lµ khã tr¸nh khái. Lê Nin cho rằng : “ Việc xuất khẩu t bản ảnh hởng đến sự phát triển của chủ nghĩa t bản và thúc đẩy hết sức nhanh sự phát triển đó trong những nớc đã đợc đầu t . Cho nên nếu trên một mức độ nào đó việc xuất khẩu có thể gây ra một sự ngng trệ nào đó trong sự phát triển của các nớc xuất khẩu t bản..”(2) 1.1.2 Quan ®iÓm cña Samuelson vÒ thu hót FDI Samuelson cho rằng đa số các nớc đang phát triển đều thiếu vốn, mức thu nhập thấp chỉ đủ sống ở mức tối thiểu do đó khả năng tích luỹ vốn hạn chế. Điều đó đợc thể hiện trong lý thuyết “ cái vòng luẩn quẩn “ và “cú huých từ bên ngoµi”. MÆt kh¸c «ng cho r»ng ,ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, nguån nh©n lùc ®ang bÞ h¹n chÕ bëi tuæi thä vµ d©n chÝ thÊp; tµi nguyªn khan hiÕm; kü thuËt l¹c hËu vµ gÆp ph¶i trë ng¹i trong viÖc kÕt hîp chóng.Do vËy ë nhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn ngµy cµng khã kh¨n vµ t¨ng “c¸i vßng luÈn quẩn”.Từ đó theo Samuelson: để phát triển kinh tế phải có “ cú huých từ bên ngoµi nh»m ph¸ vì c¸i vßng luÈn quÈn “ . §ã lµ ph¶i cã ®Çu t cña níc ngoµi vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. 1.1.3 Quan ®iÓm cña R.Nurke vÒ FDI. R.Nurke đã lấy vòng luẩn quẩn của sự nghèo đói làm lý luận tạo vốn: xét về lợng cung ,ngời ta thấy khả năng tiết kiệm ít ỏi, tình hình đó là do mức độ thu nhập thực tế thấp, mức thu nhập thấp phản ánh năng suất lao động thấp , đến lợt mình năng suất lao động thấp phần lớn do tình trạng thiếu t bản gây ra. Thiếu t bản lại là kết quả của khả năng tiết kiệm ít ỏi đa lại.Và thế là cái vòng đợc khép (1). V.I.LêNin: toàn tập, “Chủ nghĩa đế quốc, giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa t bản”,Nxb tiến bộ, Matxc¬va,1980,t27,tr456. (2). S®d, tr459..

(3) kín. Trong cái vòng luẩn quẩn của sự nghèo đói đó, nguyên nhân cơ bản là thiếu vốn. Do vậy, mở của cho đầu t trực tiếp nớc ngoài đợc ông xem là giải pháp thực tế nhất đối với các nớc đang phát triển. Theo ông , mở cửa cho FDI có ý nghĩa đối với các nớc đang phát triển có thể vơn đến những thị trờng mới cũng nh khuyến khích việc mở rộng kỹ thuật hiện đại và những phơng pháp quản lý có hiệu quả .FDI giúp cho các nớc đang phát triển tránh đợc những đòi hỏi về lãi suÊt chÆt chÏ. Các nớc có thu nhập thấp đợc chuyên môn hoá sản xuất nguyên liệu và thực phẩm xuất khẩu, đợc chuyên môn hoá dựa trên nguyên tắc bât di bất dịch của lợi thÕ so s¸nh trong th¬ng m¹i quèc tÕ , dï r»ng FDI tríc hÕt cho lîi Ých c¸c níc xuÊt khÈu vèn chø kh«ng ph¶i cña c¸c níc nhËn vèn , thÕ nhng më cöa vÉn cßn hơn là đóng cửa. R.Nurke cho rằng ,FDI mang lại lợi ích chung cho cả hai bên , dù chẳng bao giờ cân bằng tuyệt đối nhng không thể làm khác đợc vì nó là đòi hỏi tự nhiên , tất yếu của quá trình vận động thị trờng 1.2 B¶n chÊt cña FDI. Sự phát triển của đầu t trực tíêp nớc ngoài đợc quy đinh hoàn toàn bởi quy luật kinh tế khách quan với những điều kiện cần và đủ chín muồi nhất định . Sự thay đổi thái độ từ ban đầu là “chống lại” qua “chấp nhận” đến “hoan nghênh” , đầu t trực tíêp nớc ngoài có thể xem là yếu tố tác động làm tạo ra những bớc thay đổi nhận thức theo hớng ngày càng đúng hơn và chủ động hơn của con ngời đối với quy luật kinh tế khách quan về sự phát triển sức sản xuất xã hội và phân công lao động xã hội đang mở ra một cach thực tế trên quy mô quốc tế.Xu hớng này có ý nghĩa quyết định trong viêc chi phối các biểu hịên khác nhau cuả đầu t trùc tiÕp níc ngoµi. Quan hệ kinh tế quốc tế đã hình thành nên các dòng lu chuyển vốn chủ yếu:Dòng vốn từ các nớc đang phát triển đổ vào các nớc đang phát triển; dòng vèn lu chuyÓn trong néi bé c¸c níc phat triÓn.Sù lu chuyÓn cña c¸c dßng vèn diÔn ra díi nhiÒu hinh thøc nh : Tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (gåm viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA vµ c¸c h×nh thøc kh¸c),nguån vay t nh©n(tÝn dông tõ c¸c ngân hàng thơng mại) và đầu t trực tiếp nớc ngoài. Mỗi nguồn vốn có đặc điểm riªng cña nã. Nguån tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lµ nguån vèn do c¸c tæ chøc quèc tÕ, chính phủ( hoặc cơ quan đại diện chính phủ) cung cấp. Loại vốn này có u điểm là có sự u đãi nhất định về lãi suất, khối lợng cho vay lớn và thời hạn vay tơng đối dài. Để giúp các nớc đang phát triển, trong loại vốn này đã giành một lợng vèn chñ yÕu cho vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA, ®©y lµ nguån vèn cã nhiều u đãi, trong ODA có một phần là viện trợ không hoàn lại, chiếm khoảng 25% tæng sè vèn. Tuy vËy kh«ng ph¶i kho¶n ODA nµo còng dÔ dµng, nhÊt lµ lo¹i vốn do các chính phủ cung cấp, nó thờng gắn với những rằng buộc nào đó về chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi, thËm chÝ c¶ vÒ qu©n sù. Nguån vay t nh©n: §©y lµ nguån vèn kh«ng cã nh÷ng r»ng buéc nh vèn ODA, tuy nhiªn ®©y lµ lo¹i vèn cã thñ tôc vay rÊt kh¾t khe, møc l·i suÊt cao, thêi h¹n tr¶ nî rÊt nghiªm ngÆt. Nhìn chung sử dụng hai loại vốn trên đều để lại cho nền kinh tế các nớc đi vay gánh nặng nợ nần – một trong những yếu tố chứa đựng tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến khủng hoảng, nhất là khủng hoảng về tiền tệ. Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) Trong điều kiện của nền kinh tế hiện đại,đầu t trực tiếp nớc ngoài là loại vốn có nhiều u điểm hơn so với các loại vốn kể trên. Nhất là đối với các nớc đang phát triển, khi khả năng tổ chức sản xuất đạt hiệu quả còn thấp thì hiệu quả càng rõ rÖt. VÒ b¶n chÊt , FDI lµ sù gÆp nhau vÒ nhu cÇu cña mét bªn la nhµ ®Çu t vµ mét bªn kh¸c lµ níc nhËn ®Çu t..

(4) - §èi víi nhµ ®Çu t: Khi quá trình tích tụ tập trung vốn đạt tới trình độ mà “mảnh đất” sản xuất kinh doanh truyền thống của họ đã trở nên chật hẹp đến mức cản trở khả năng hiệu quả của đầu t , nơi mà ở đó nếu đầu t vào thì họ sẽ thu đợc lợi nhuận nh mong muèn . Trong khi ë mét sè quèc gia kh¸c l¹i xuÊt hiÖn nhiÒu lîi thÕ mµ hä cã thÓ khai thác để thu lợi nhuận cao hơn nơi mà họ đang đầu t .Có thể nói đây chính là yÕu tè c¬ b¶n nhÊt thóc ®Èy c¸c nhµ ®Çu t chuyÓn vèn cña m×nh ®Çu t vµo níc kh¸c.Hay nãi c¸ch kh¸c ,viÖc t×m kiÕm , theo ®uæi lîi nhuËn cao h¬n vµ b¶o toµn độc quyền hay lợi thế cạnh tranh là bản chất , là động cơ , là mục tiêu cơ bản xuyªn suèt cña c¸c nhµ ®Çu t .§Çu t ra níc ngoµi lµ ph¬ng thøc gi¶i quyÕt cã hiệu quả. Đây là loại hình mà bản thân nó rất có khả năng để thực hiện việc kéo dài “chu kỳ tuổi thọ sản phẩm” , “chu kỳ tuổi thọ kỹ thuật” mà vẫn giữ đợc độc quyÒn kü thuËt ,dÔ dµng x©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi mµ kh«ng bÞ c¶n trë bëi c¸c rµo ch¾n. Khai thác đợc nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng nh giá nhân công rẻ của nớc nhËn ®Çu t…Ph¶i nãi r»ng,®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ “lèi tho¸t lý tëng”tr¬c sóc Ðp x¶y ra “sù bïng næ ph¸ s¶n”do nh÷ng m©u thuÉn tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh phat triển. Ta nói nó là lý tởng vì chính lối thoát này đã tạo cho các nhà đầu t tiếp tục thu lợi và phát triển , có khi còn phát triển với tốc độ cao hơn. Thậm chí khi nớc nhận đàu t có sự thay đổi chính sách thay thế nhập khẩu sang chính sách hớng sang xuÊt khÈu th× nhµ ®Çu t vÉn cã thÓ tiÕp tôc ®Çu t díi d¹ng më c¸c chi nh¸nh sản xuất các bộ phận , phụ kiện …để xuất khẩu trở lại để phục vụ cho công ty mÑ , còng nh c¸c thÞ trêng míi …§èi víi c¸c níc ®ang phat triÓn , díi con m¾t của các nhà đầu t , trong những năm gần đây các nớc này đã có những sự cải thiện đáng kể cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế , trình độ và khả năng phát triển của ngời lao động, hệ thống luật pháp , dung lợng thị trờng, một số nguồn tài nguyên … cũng nh sự ổn định về chính trị… Những cải thiện này đã tạo sự hấp dẫn nhất định đối với các nhà đầu t . Tớc khi xảy ra khủng hoảng tài chính _tiền tệ , thế giới đánh giá Châu á , và nhất là Đông á và Đông Nam á đang là khu vực xuất hiện nhiều nền kinh tế năng động, nhiều tiềm năng phát triển và có sức hút đáng kể đối với các nhà đầu t. Tãm l¹i : Thực chất cơ bản bên trong của nhà đầu t trong hoạt động đầu t trực tiếp nớc ngoài bao gồm:Duy trì và nâng cao hiệu quả sản xuất của chủ đầu t ( vấn đề vèn , kü thuËt , s¶n phÈm …;Khai th¸c c¸c nguån lùc vµ x©m nhËp thÞ tr êng cña c¸c níc nhËn ®Çu t ; Tranh thñ lîi dông chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña c¸c níc nhận đầu t ; Thông qua hoạt động đầu t trực tiếp để thực hiện các ý đồ kinh tế (hoặc phi kinh tế ) mà các hoạt đọng khác không thực hiện đợc. - §èi víi c¸c níc nhËn ®Çu t : §©y lµ nh÷ng níc ®ang cã mét sè lîi thÕ mµ nã cha cã hoÆc kh«ng cã ®iÒu kiÖn để khai thác. Các nớc nhận đầu t thuộc loại này thờng là các nớc có nguồn tài nguyên tuơng đối phong phú, có nguồn lao động dồi dào và giá nhân công rẻ, thiÕu vèn, thiÕu kü thuËt, thiÕu c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ Ýt cã kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao… Số này phần lớn thuộc các nớc phát triển. - Các nớc nhận đầu t dạng khác đó là các nớc phát triển, đây các nớc có tiÒm lùc kinh tÕ cao, phÇn lín lµ nh÷ng níc cã vèn ®Çu t ra níc ngoµi. C¸c níc này có đặc điểm là có cơ sở hạ tầng tốt, họ đă và đang tham gia có hiệu quả vào qúa trình phân công lao động quốc tế hoặc là thành viên của các tổ chức kinh tế hoặc các tập đoàn kinh tế lớn. Họ nhận đầu t trong mối liên kết để giữ quyền chi phèi kinh tÕ thÕ giíi. Nói chung, đối với nớc tiếp nhận đầu t, cho dù ở trình độ phát triển cao hay thÊp, sè vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ do sù khÐo lÐo “mêi chµo” hay do các nhà hay do các nhà đầu t tự tìm đến mà có , thì đầu t nớc ngoài cũng thờng có sự đóng góp nhất định đối với sự phát triển của họ. ở những mức độ khác.

(5) nhau , đầu t trực tiếp nớc ngoài đóng vài trò là nguồn vốn bổ sung là điều kiện quyết định ( thậm chí quyết định) theo sự chuyển biến theo chiều hớng tích cực cña mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh , hay mét sè ngµnh nghÒ , hoÆc lµ nh÷ng yÕu tè xóc t¸c lµm cho c¸c tiÒm n¨ng néi t¹i cña níc nhËn ®Çu t ph¸t huy mét c¸ch m¹nh mÏ vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Lịch sử phát triển trực tiếp nớc ngoài cho thấy thái độ của các nớc nhận đầu t là từ thái độ phản đối ( xem đầu t trực tiếp nớc ngoài là công cụ cớp bóc đối với thuộc địa ) đến thái độ buộc phải chấp nhận và đến thái độ hoan nghênh …Trong điều kiện hiện nay , đầu t trực tiếp nớc ngoài đợc mời chào , khuyến khích mãnh liệt đối với thu hút đầu t trực tiếp nớc ngoài. MÆc dï hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu tranh luËn ,cßn nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau vÒ vai trò , về mặt tích cực , tiêu cực …của đầu t trực tiếp nớc ngoài đối với nớc tiếp nhận đầu t . Nhng chỉ điểm qua nhu cầu , qua trào lu cạnh tranh thu hút cũng đủ cho ta khẳng định rằng : đầu t trực tiếp nớc ngoài hiện nay đối với các nớc nhận ®Çu t cã t¸c dông tÝch cùc lµ chñ yÕu . §a phÇn c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tÝªp níc ngoài , khi thực hiện đều đa lại lợi ích cho nớc nhận đầu t . Đối với nhiều nớc , đầu t trực tiếp nớc ngoài thực sự đóng vai trò là điều kiện , là cơ hội , là cửa ngõ giúp thoát khỏi tình trạng của một nớc nghèo , bớc vào quỹ đạo của sự phat triển vµ thc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸. Tãm l¹i : §ång vèn ( t b¶n ) cña c¸c tËp ®oµn , c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia lín xuÊt ra và hoạt đọng ngày càng tinh vi và phức tạp hơn, nhng hiệu quả đa lại thờng đạt ở mức cao hơn . Quan hệ của nớc tiếp nhận đầu t với nhà đầu t trong hoạt đọng đầu t trực tiếp nớc ngoài của các tập đoàn , các công ty xuyên quốc gia lớn thờng tồn tại đan xen giữa hợp tác và đấu tranh ở mức độ ngày càng cao hơn 1.3. C¸c h×nh thøc chñ yÕu cña FDI Luật quy định có ba hình thức đầu t trực tiếp nớc ngoài chủ yếu là: hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh; xí nghiệp liên doanh ; và xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi . 1.3.1. H×nh thøc xÝ nghiÖp liªn doanh. Hình thức này đợc áp dụng phổ biến hơn, nhng có xu hớng bớt dần về tỉ träng . C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi thÝch ¸p dông h×nh thøc liªn doanh v× : -Thấy đợc u thế giữa hình thức xí nghiệp liên doanh so với hình thức xí nghiệp 100% vốn nớc ngoài là tranh thủ đợc sự hiểu biết và hỗ trợ của các đối tác trong tất cả các khâu hình thành, thẩm định và thc hiện dự án. -Phạm vi , lĩnh vực và địa bàn hoạt động của xí nghiệp liên doanh rộng h¬n xÝ nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi. Tuy nhiªn cã thÓ gi¶i thÝch xu híng h¹n chÕ dÇn h×nh thøc xÝ nghiÖp liªn doanh ë ViÖt Nam b»ng nh÷ng nguyªn nh©n sau : -Sau mét thêi gian tiÕp cËn víi thÞ trêng ViÖt Nam , c¸c nhµ ®Çu t níc ngoài , đặc biệt các nhà đầu t Châu á đã hiểu rõ hơn về luật pháp , chính sách và thñ tôc ®Çu t t¹i ViÖt Nam . -Thùc tiÔn ph¸t sinh nhiÒu tranh chÊp trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh mµ một phần do sự yếu kém về trình độ của ngời Việt Nam . Bên nớc ngoài thờng góp vốn nhiều hơn nhng không quýêt định những vấn đề chủ chốt của xí nghiệp vì nguyên tắc nhất trí trong hội đồng quản trị. -Kh¶ n¨ng tham gia liªn doanh cña bªn ViÖt Nam lµ cã h¹n v× thiÕu c¸n bộ , thiếu vốn đóng góp ..

(6) - Nhiều trờng hợp cơ quan quản lý nhà nớc đã tác động quá sâu vào quá tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh cña xÝ nghiÖp.

(7) 1.3.2.XÝ nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi. §Çu t níc ngoµi theo h×nh thøc nµy ngµy cµng t¨ng . Nguyªn nh©n gi¶m sót tØ träng xÝ nghiÖp liªn doanh còng chÝnh lµ nguyªn nh©n t¨ng tØ lÖ c¸c xÝ nghiệp 100% vốn nớc ngoài .Uỷ ban nhà nớc về hợp tác và đầu t trớc đây đã từ chèi cÊp giÊy phÐp cho nhiÒu dù ¸n 100% vèn níc ngoµi trong nh÷ng ngµnh ,lĩnh vực quan trọng hoặc có tính đặc thù nh : Bu chính viễn thông , xây dựng kinh doanh kh¸ch s¹n , v¨n phßng cho thuª , s¶n xuÊt xi m¨ng , dÞch vô xuÊt nhËp khÈu , du lịch…Tuy nhiên trong những năm gần đây , các địa phơng phía Nam , đặc biệt là các tỉnh Đồng Nai , Sông Bé, Bà Rịa _Vũng Tàu đã ủng hộ mạnh các dự án 100% vốn nớc ngoài với lập luận rằng cho các nhà đầu t nớc ngoài thuê đất lập xí nghiệp 100% vốn nớc ngoài có lợi hơn việc giao đất cho bên Việt Nam góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất để tham gia liên doanh 1.3.3.Hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh. Hình thức này đợc áp dụng phổ biến trong lĩnh vực thăm dò khai thác dầu khÝ vµ trong lÜnh vùc bu chÝnh viÔn th«ng .Hai lÜnh vùc nµy chiÕm 30% sè dù ¸n hợp đồng hợp tác kinh doanh , nhng chiếm tới 90% tổng vốn cam kết thc hiện . Ph©n cßn l¹i chñ yÕu thuéc vÒ lÜnh vùc c«ng nghiÖp , gia c«ng , dÞch vô 1.3.4 C¸c h×nh thøc ®Çu t vµ ph¬ng thøc tæ chøc thu hót ®Çu t kh¸c . - C«ng ty cæ phÇn cã vèn ®Çu t níc ngoµi : §©y lµ h×nh thøc tæ chøc kh¸ phæ biÕn trªn thÕ giíi . Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi , so víi c¸c h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n , c«ng ty cổ phần có lợi thế trong việc huy động vốn ngay từ đầu của doanh nghiệp . - Cæ phÇn ho¸ c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi , viÖc chuÓn nhîng phần góp vốn trong xí nghiệp liên doanh phải đợc sự chấp thuận của cơ quan nhà nớc có thẩm quyền . Xí nghiệp liên doanh không đợc phép huy động vốn bằng cách phát hành cổ phiếu hoặc bán lại chứng khoán . Vì vậy , một số nhà đầu t nớc ngoài cho rằng quy định của Luật hiện hành là “cứng” và đề nghị cho cổ phần ho¸ xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi . - Chi nh¸nh c«ng ty níc ngoµi t¹i ViÖt Nam . Luật đầu t hiện hành không có quy định về hình thức chi nhánh công ty nớc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m qua, mét sè ng©n hµng níc ngoài ,các công ty tài chính, thơng mại quốc tế đã làm đơn xin mở chi nhánh tại ViÖt Nam. - Phơng thức đổi đất lấy công trình. Nhµ ®Çu t níc ngoµi bá vèn x©y dùng mét hoÆc mét sè dù ¸n c¬ së h¹ tÇng nh cầu, đờng, hoặc khu phố mới theo phơng thức chìa khoá trao tay hoặc BT ( xây dùng – chuyÓn giao). §æi l¹i, Nhµ níc ViÖt Nam sÏ dµnh cho nhµ ®Çu t níc ngoài quyền sử dụng một diện tích đất trong một thời gian xác định để xây dựng, kinh doanh hoÆc mét sè dù ¸n cô thÓ. - H×nh thøc thuª mua Một số xí nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài, đặc biệt là xí nghiệp 100% vốn của các công ty Nhật Bản đề nghị đợc thuê mua hoặc thuê miễn phí máy móc thiết bị. Vì đây là vấn đề mới và máy móc thiết bị vẫn thuộc sở hữu của xí nghiệp tại Việt Nam nên Bộ Thơng mại đã không chấp nhận đề nghị miễn thuế nhập khẩu đối víi m¸y mãc thiÕt bÞ leasing. 1.4 §Æc ®iÓm chñ yÕu cña FDI Đến nay xét về bản chất, FDI có những đặc điểm chủ yếu: * FDI trë thµnh h×nh thøc ®Çu t chñ yÕu trong ®Çu t níc ngoµi. XÐt vÒ u thÕ vµ hiÖu qu¶ th× FDI thÓ hiÖn râ h¬n sù chuyÓn biÕn vÒ chÊt lîng trong nÒn kinh tÐ thÕ giíi. G¾n trùc tiÕp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trùc tiÕp,.

(8) tham gia vào sự phân công lao động quốc tế theo chiều sâu và tạo thành cơ sở của sự hoạt động của các công ty xuyên quốc gia và các doanh nghiệp xuyên quèc tÕ * FDI ®ang vµ sÏ t¨ng m¹nh ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn Có nhiều lý do giải thích mức độ đầu t cao giữa các nớc công nghiệp phát triển với nhau nhng có thể thấy đợc hai nguyên nhân chủ yếu sau: -Thứ nhất, môi trờng đầu t ở các nớc phát triển có độ tơng hợp cao. Môi trêng nµy hiÓu theo nghÜa réng bao gåm c¶ m«i trêng c«ng nghÖ vµ m«i trêng ph¸p lý. -Thứ hai, xu hớng khu vực hoá đã thúc đẩy các nớc này xâm nhập thị trờng của nhau. Từ hai lý do đó ta có thể giải thích đợc xu hớng tăng lên của FDI ở các c«ng nghiÖp míi (NICs), c¸c nø¬c ASEAN vµ TrungQuèc. Ngoµi ra xu híng tù do ho¸ vµ më cöa cña nÒn kinh tÕ c¸c níc ®ang ph¸t triển trong những năm gần đây đã góp phần đáng kể vào sự thay đổi đáng kể dßng ch¶y FDI. * C¬ cÊu vµ ph¬ng thøc FDI trë nªn ®a d¹ng h¬n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¬ cÊu vµ ph¬ng thøc ®Çu t níc ngoµi trë nªn ®a dạng hơn so với trớc đây. điều này liên quan đến sự hình thành hệ thống phan công lao động quốc tế ngày càng sâu rộng và sự thay đổi môi trờng kinh tế thơng m¹i toµn cÇu. Về cơ cấu FDI, đặc biệt là FDI vào các nớc công nghiệp phát triển có những thay đổi sau: - Vai trß vµ tØ träng cña ®Çu t vµo c¸c ngµnh cã hµm lîng khoa häc cao t¨ng lªn. H¬n 1/3 FDI t¨ng lªn hµng n¨m lµ tËp trung vµo c¸c ngµnh then chèt nh điện tử, chế tạo máy tính, chất dẻo, hoá chất và chế tạo máy. Trong khi đó nhiều ngành công nghiệp truyền thống dùng nhiều vốn và lao động, FDI giảm tuyệt đối hoặc không đầu t . - Tû träng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ taä gi¶m xuèng trong khi FDI vào các ngành dịch vụ tăng lên. Điều này có liên quan đến tỷ trọng khu vực vụ trong GDP cña c¸c nø¬c CECD t¨ng lªn vµ hµm lîng dÞch vô trong céng nghiÖp chế tạo. Một số lĩnh vực đợc u tiên là các dịch vụ thơng mại, bào hiểm, các dịch vô tµi chÝnh vµ gi¶i trÝ . * Sù g¾n bã ngµy cµng chÆt chÏ gi· FDI vµ ODA, th¬ng m¹i vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. -FDI vµ th¬ng m¹i cã liªn quan rÊt chÆt chÏ víi nhau . Th«ng thêng, mét chính sách khuyến khích đầu t nớc ngoài đợc nhằm vào mục đích tăng tiềm năng xuất khẩu của một nớc. Mặt khác, các công ty nớc ngoài đợc lựa chọn ngành và địa điểm đầu t cũng dựa trên cơ sở tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên trêng quèc tÕ - FDI ®ang trë thµnh kªnh quan träng nhÊt cña viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ. Xu híng hiÖnu nay lµ FDI vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ ngµy cµng g¾n bã chÆt chÏ víi nhau . §©y chÝnh lµ h×nh thøc cã hiÖu qu¶ nhÊt cña sù lu chuuyÓn vèn vµ kü thuËt trªn ph¹m vi quèc tÕ . Nhiều nớc đã đạt đợc thành công trong việc hấp thụ các yếu tố bên ngoài để phát triển kinh tế trong nớc là nhờ chú ý đến điều này. Hong Kong , Singapo vµ §µi Loan rÊt tÝch cùc khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia chuyÓn giao c«ng nghÖ cïng víi qu¸ tr×nh ®Çu t. - Sự gắn bó giữa FDI và ODA cũng là một đặ điểm nổi bật của sự lu chuyển c¸c nguån vèn , c«ng nghÖ trªn ph¹m vi quèc tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. H¬n n÷a xu híng nµy sÏ ngµy cµng trë nªn m¹nh h¬n . 1.5 Vai trß cña FDI víi ph¸t triÓn kinh tÕ ..

(9) MÆc dï FDI vÉn chÞu chi phèi cña ChÝnh Phñ nhng FDI Ýt lÖ thuéc vµo mèi quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a hai bªn. MÆt kh¸c bªn níc ngoµi trùc tiÕp tham gia qu¶n lý sản xuất , kinhh doanh nên mức độ khả thi của dự án khá cao, đặc biệt là trong việc tiếp cận thị trờng quốc tế để mở rộng xuất khẩu.Do quyền lợi gắn chặt với dù ¸n , hä quan t©m tíi hiÖu qu¶ kinh do¹nh nªn cã thÓ lùa chän c«ng nghÖ thÝch hợp , nâng cao trình độ quản lý và tay nghề của công nhân . Vì vậy , FDI ngày càng có vai trò to lớn đối với việc thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế ở các nớc ®Çu t vµ c¸c níc nhËn ®Çu t . - §èi víi níc ®Çu t : §Çu t ra níc ngoµi gióp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nh÷ng lîi thÕ s¶n xuÊt ë c¸c níc tiÕp nhËn ®Çu t, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n©ng cao tû suÊt lîi nhuËn cña vốn đầu t và xây dựng đợc thị trờng cung cấp nguyên liệu ổn định với giá phải ch¨ng. MÆt kh¸c ®Çu t ra níc ngoµi gióp bµnh tríng søc m¹nh kinh tÕ vµ n©ng cao uy tÝn chÝnh trÞ. Th«ng qua viÖc x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ thÞ trêng tiªu thụ ở nớc ngoài mà các nớc đầu t mở rộng đợc thị trờng tiêu thụ, tránh đợc hàng rµo b¶o hé mËu dÞch cña c¸c níc. - §èi víi níc nhËn ®Çu t. + §èi víi c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn, FDI cã t¸c dông lín trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vÒ kinh tÕ, x· héi nh thÊt nghiÖp vµ l¹m ph¸t…Qua FDI c¸c tæ chøc kinh tÕ níc ngoµi mua l¹i nh÷ng c«ng ty doanh nghiÖp cã nguy c¬ ph¸ s¶n, gióp c¶i thiÖn t×nh h×nh thanh to¸n vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao động. FDI còn tạo điều kiện tăng thu ngân sách dới hình thức các loại thuế để cải thiÖn t×nh h×nh béi chi ng©n s¸ch, t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh thóc ®Èy sù ph¸t triển kinh tế và thơng mại, giúp ngời lao động và cán bộ quản lý học hỏi kinh nghiÖm qu¶n lý cña c¸c níc kh¸c. + Đối với các nớc đang phát triển: FDI giúp đẩy mạnh tốc độ phát triển kinh tế thông qua việc tao ra những doanh nghiệp mới, thu hút thêm lao động, gi¶i quyÕt mét phÇn n¹n thÊt nghiÖp ë nh÷ng níc nµy. FDI giúp các nớc đang phát triển khắc phục đợc tình trạng thiếu vốn kéo dµi. Nhê vËy mµ m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu ph¸t triÓn to lín víi nguån tµi chÝnh khan hiếm đợc giải quyết, đặc biệt là trong thời kỳ đầu của quá trình công nghiệp hoá-hiện đại hoá. Theo sau FDI là máy móc thiết bị và công nghệ mới gióp c¸c níc ®ang ph¸t triÓn tiÕp cËn víi khoa häc-kü thuËt míi. Qu¸ tr×nh ®a công nghệ vào sản xuất giúp tiết kiệm đợc chi phí và nâng cao khả năng cạnh tranh cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trªn thÞ trêng quèc tÕ. Cùng với FDI, những kiến thức quản lý kinh tế, xã hội hiện đại đợc du nhập vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, c¸c tæ chøc s¶n xuÊt trong nø¬c b¾t kÞp ph¬ng thøc quản lý công nghiệp hiện đại, lực lợng lao động quen dần với phong cách làm việc công nghiệp cũng nh hình thành dần đội ngũ những nhà doanh nghiệp giỏi. FDI gióp c¸c níc ®ang ph¸t triÓn më cöa thÞ trêng hµng ho¸ níc ngoµi vµ ®i kÌm với nó là những hoạt động Marketing đợc mở rộng không ngừng. FDI giúp tăng thu cho ngân sách nhà nớc thông qua việc đánh thuế các công ty nớc ngoài. Từ đó các nớc đang phát triển có nhiều khả năng hơn trong việc huy động nguồn tài chính cho các dự án phát triển. II. Vấn đề thu hút vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài. 2.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI). Lịch sử phát triển của đầu t trực tiếp nớc ngoài cho thấy thái độ của nớc tiếp nhận đầu t từ thái độ phản đối, đến thái độ buộc phải chấp nhận, đến thái độ hoan nghªnh. Trong điều kiện thế giới hiện nay đầu t trực tiếp nớc ngoài đợc mời chào, khuyÕn khÝch m·nh liÖt. Trªn thÕ giíi thùc chÊt diÔn ra trµo lu c¹nh tranh quyÕt liÖt trong viÖc thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi..

(10) Së dÜ hÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã nhu cÇu lín vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ v× nh÷ng lý do sau: - Thø nhÊt, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn cho c«ng nghiÖp ho¸. §èi víi c¸c níc nghÌo, vèn ®uîc xem lµ yÕu tè c¬ b¶n,lµ ®iÒu kiÖn khëi ®Çu quan trọng để thoát khỏi đói nghèo và phát triển kinh tế. Thế nhng, đã là nớc nghèo thì khả năng tích luỹ vốn hay huy động vốn trong nớc để tập trung cho các môc tiªu cÇn u tiªn lµ rÊt khã kh¨n, thÞ trêng vèn trong níc l¹i cha ph¸t triÓn. Trong ®iÒu kiÖn cña thêi kú ®Çu tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, nh×n chung c¸c níc đang phát triển đều gặp rất nhiều khó khăn: mc sống thấp, khẳ năng tích luỹ thÊp, c¬ së h¹ tÇng cha ph¸t triÓn, c«ng nghÖ kü thuËt cha ph¸t triÓn, møc ®Çu t thấp nên kém hiệu quả, ít có điều kiện để xâm nhập, mở rộng hợp tác kinh tế quèc tÕ, thiÕu kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn cña thÕ giíi… Giải pháp của các nớc đang phát triển lúc này là tìm đến với các nguồn đầu t quốc tế. Nhng trong số các nguồn đầu t quốc tế thì vốn viện trợ tuy có đợc một số vốn u đãi nhng lại đi kèm với một số ràng buộc về chính trị, xã hội, thậm chÝ c¶ vÒ qu©n sù. Cßn vèn vay th× thñ tôc võa kh¾t khe mµ l¹i ph¶i chÞu l·i xuÊt cao. Nguồn vốn đuợc đánh giá có hiệu quả nhất đối với giai đoạn đầu tiến hành c«ng nghiÖp ho¸ cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Khi nhà đầu t bỏ vốn đầu t cũng đồng thời họ hoàn toàn chịu trách nhiệm về hiệu quả của đồng vốn mà mình bỏ ra,do đó truớc khi đầu t thì họ buộc phải tính toán kỹ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n .Hay nãi c¸ch kh¸c,c¸c nhµ ®Çu t chỉ xin phép và triển khai dự án khi họ tính toán thấy độ rủi ro ít và khả năng thu lîi cao. §©y lµ u thÕ h¬n h¼n cña lo¹i vèn ®Çu t trùc tiÕp so víi c¸c lo¹i v«n vay kh¸c. _Thứ hai, Một đặc điểm tơng đối phổ biến ở các nớc đang phát triển là sự l¹c hËu vµ thiÕu thèn c«ng nghÖ vµ kü thuËt. Th«ng qua c¸c dù ¸n®Çu t trùc tiÕp nớc ngoài, nớc tiếp nhận đầu t có thể tiếp nhận đợc những kỹ thuật mới, những công nghê tiên tiến, góp phấn cải thiện đáng kể cơ sở hạ tầng, phát triển công nghiÖp nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung. §ång thêi, t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü thuËt cho viÖc thùc hiÖn cuéc c¶i biÕn c¬ cÊu kinh tÕ theo híng gi¶m tû träng n«ng nghiÖp, t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. _Thø 3,c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã thÓ thu hót mét lîng lín lao động trực tiếp và tạo ra nhiều việc làm cho các dịch vụ tơng ứng. Thông qua việc thực hiện các dự án đầu t trực tiếp nớc ngoài, có thể làm đội ngũ cán bộ của nớc nhận đầu t qua việc tham gia vào hoạt động của liên doanh mà trởng thành hơn về năng lực quản lý phù hợp với nền sản xuất hiện đại; hình thành một lực lợng c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ; t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch… _Thø 4, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc t¹o lËp mét hÖ thèng thÞ trêng phï hîp víi yªu cÇu cña mét nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hoá, tiếp cận và mở rộng đợc thị trờng mới, tăng cờng quan hệ hợp tác kinh tế… Hình thành đợc các khu chế xuất, khu công nghiêp chủ lực; tạo ra các điều kiện c¬ b¶n cho tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. 2.2 C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t. 2.2.1 T¹o lËp m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn. Vấn đề mang tính quan trọng then chốt trong việc tổ chức nhằm thu hút FDI lµ t¹o lËp m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn. M«i trêng ®Çu t lµ tæng thÓ c¸c bé phËn mà ở đó chúng tác động qua lại lẫn nhau và chi phối mạnh mẽ đến các hoạt động đầu t. Buộc các nhà đầu t phải tự điều chỉnh các mục đích, hình thức và phạm vi hoạt động cho thích hợp, tạo điều kiện cho hoạt động kinh doanh và đa đến hiệu qu¶ cao trong kinh doanh. Ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i m«i trêng ®Çu t theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau vµ mỗi tiêu thức phân loại đó lại hình thành các môi trờng thành phần khác nhau:.

(11) - C¨n cø ph¹m vi kh«ng gian: cã m«i trêng ®Çu t néi bé doanh nghiÖp, m«i trêng ®Çu t trong níc vµ m«i trêng ®Çu t quèc tÕ. - C¨n cø vµo lÜnh vùc: cã m«i trêng chÝnh trÞ, m«i trêng luËt ph¸p, m«i trêng kinh tÕ, m«i trêng v¨n ho¸ x· héi, c¬ së h¹ tÇng… - C¨n cø vµo tÝnh hÊp dÉn: cã m«i trêng ®Çu t cã tÝnh c¹nh tranh cao, m«i trêng ®Çu t cã tÝnh trung b×nh, m«i trêng ®Çu t cã tÝnh c¹nh tranh thÊp vµ m«i trêng ®Çu t kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh. 2.2.2 §¶m b¶o c¸c quyÒn c¬ b¶n cña nhµ ®Çu t. Về quyền cơ bản và các đảm bảo cho các nàh đầu t gồm: - Đảm bảo không tớc đoạt: Đảm bảo này thông thờng đợc quy định ở nh÷ng ®iÒu kho¶n ®Çu tiªn cña LuËt ®Çu t níc ngoµi còng nh th«ng qua viÖc ký kết tham gia vào hiệp định đảm bảo đầu t đa phơng. - Đảm bảo cho những mất mát: Sự đảm bảo này diễn ra trong các trờng hợp sau: +Quốc hữu hoá: Các nhà đầu t sẽ quan tâm đến việc chính phủ một nớc sẽ có thái độ nh thế nào đối với vịêc quốc hữu hoá. Tại Việt Nam, Luật qui định c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸; cã níc l¹i qui định rằng trong những trờng hợp đặc biệt sẽ quốc hữu hoá và có khoản đền bù xứng đáng. + Ph¸ huû do chiÕn tranh: Th«ng thêng nh÷ng thiÖt h¹i g©y ra bëi chiÕn tranh từ bên ngoài không đợc đền bù nhng những thiệt hại tạo ra từ các vấn đề của quốc gia đó nh nổi loạn, khủng bố…thì sẽ đợc đền bù. + Tính không chuyển đổi đợc của tiền tệ: Đối với đồnh tiền không chuyển đổi đợc, nhà đầu t nớc ngoài sẽ đợc hớng dẫn cách cân bằng ngoại tệ cần thiết cũng nh chuyển đổi từ đồng nội tệ sang ngoại tệ. - ChuyÓn(göi) ngo¹i hèi: §èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi kh¶ n¨ng tèt nhÊt vẫn là không có một qui định gì từ phía nớc sở tại. Từ đó họ có thể chuyển các kho¶n tiÒn vÒ níc mét c¸ch tù do. Nh÷ng kho¶n sau ®©y trong mäi trêng hîp các nhà đầu t nớc ngoài phải đợc chuyển về nớc nếu họ muốn: lợi nhuận, các khoản kiếm đợc khác, lợi tức đầu t, vốn đầu t, gốc và lãi của các khoản vay nớc ngoµi , l¬ng cho nh©n viªn níc ngoµi, tiÒn b¶n quyÒn, phÝ kü thuËt… 2.2.3 ChiÕn lîc b¶o hé vµ c¸c u tiªn dµnh cho c¸c nhµ ®Çu t vµ ngêi níc ngoµi. Bao gồm các vấn đề sau: - Việc tuyển dụng ngời nớc ngoài: Việc tuyển dụng ngời nớc ngoài là đảm bảo lợi ích cho các bên đầu t. Một số quy định mà các nớc thờng sử dụng để qui định để qui định việc tuyển dụng ngời nớc ngoài nh: + Qui định tổng số lao động nớc ngoài không đợc vợt quá một mức qui định nào đó. + Ban hành các thể c trú cho lao động nớc ngoài hay thẻ lao động nớc ngoài cũng nh những quy định về đối tợng bắt buộc phải có các thẻ đó mới đợc làm viÖc ë níc së t¹i. + Quy định những nghành nghề cần thiết phải sử dụng lao động nớc ngoài. + Quy định việc thết kế các chơng trình đào tạo để thay thế lao động nớc ngoài bằng các lao động trong nớc. -Quyền sở hữu trí tuệ: Sự đảm bảo quyền sở hữu về sáng chế, nhãn hiệu thơng mại cũng là một điều kiện kích thích các nhà đầu t. -Sù u tiªn víi c¸c nhµ ®Çu t chÝnh phñ Các khoản vay hay nguồn trợ giúp từ phía chính phủ đợc coi là một trong những động lực khuyến khích đầu t . -Đảm bảo cho một môi trờng cạnh tranh bình đẳng ..

(12) Các nhà đầu t mong muốn việc đảm bảo cho một môi trờng cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà đầu t trong nớc với nớc ngoài, giữa các nhà đầu t nớc ngoài víi nhau, gi÷a khu vùc t nh©n vµ c«ng céng.Bao gåm: +C¹nh tranh nhËp khÈu: ChÝnh s¸ch nhËp khÈu cña níc së t¹i cÇn phï hîp và tạo điều kiện cho chính sách công nghiệp của nớc đó phát triển. Các hàng hoá sản xuất trong nớc thuộc những ngành đờc coi là non trẻ nên có một thời gian đợc bảo hộ để cạnh tranh đợc với hàng hoá nhập khẩu. +C¹nh tranh ChÝnh Phñ: C¸c ch¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ vÒ hç trî c¸c doanh nghiệp Nhà nớc không đợc vi phạm tính cạnh tranh. Điều này đòi hỏi Nhà nớc phải phân biệt rõ ràng những u đãi dành cho từng khu vực. Khu vực công cộng không đợc phép xâm phạm khu vực t nhân. +Cạnh tranh nội địa thông qua việc đánh thuế từ các hàng rào chắn thâm nhập vào ngành công nghiệp.Điều này liên quan đến việc tạo ra sự cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà đầu t nớc ngoài và các nhà đầu t trong nớc. 2.2.4 Sở hữu bất động sản của các nhà đầu t nớc ngoài . §©y còng cã thÓ coi lµ mét trong nh÷ng khuyÕn khÝch ®Çu t , bëi v× nã lµm cho các nhà đầu t nớc ngoài tin tởng cào khẳ năng ổn định của khoản đầu t cũng nh những quyền khác. Nói chung, đối với các nhà đầu t thì thuận lợi nhất vẫn là đuợc sở hữu bất động sản. Nếu việc sở hữu bất động sản không đợc luật pháp cho phép thì các nhà đầu t đòi hỏi phải đợc sử dụng bất động sản trong một thời gian hîp lý. 2.2.5 MiÔn gi¶m thuÕ. - MiÔn thuÕ vèn: ChÝnh phñ kh«ng thu thuÕ trªn c¸c kho¶n chuyÓn nhîng hay phần kiếm đợc từ cổ phiếu. - MiÔn gi¶m thuÕ suÊt, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Sau khi kinh doanh có lãi, trong một thời gian các nhà đầu t đợc hởng u đãi kh«ng ph¶i nép thuÕ. Sau mét thêi gian miÔn thuÕ, c¸c níc tiÕn hµnh gi¶m thuÕ. - MiÔn gi¶m c¸c lo¹i thuÕ thu nhËp kh¸c. Chính phủ cho phép các nhà đầu t không phải nộp các khoản thuế địa phơng nh thuế doanh thu, lợi tức.Ngành đợc miễn giảm có thể là ngành định hớng xuất khẩu, hay ngành thu về nhiều ngoại tệ cho đất nớc. - MiÔn gi¶m thuÕ hµng t liÖu s¶n xuÊt nhËp khÈu (vèn). ChÝnh phñ kh«ng thu thuÕ nhËp khÈu t liÖu s¶n xuÊt (bao gåm m¸y mãc vµ c¸c linh kiÖn, phô tïng thay thÕ, nguyªn nhiªn vËt liÖu) phôc vô c¸c ngµnh khuyÕn khÝch nh ngµnh híng vµo xuÊt khÈu, hay c¸c ngµnh thùc hiÖn chiÕn lîc ho¸ c«ng nghiệp đất nớc, các dự án khuyến khích đầu t. - MiÔn thuÕ b¶n quyÒn. ViÖc miÔn thuÕ b¶n quyÒn nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn giao c«ng nghÖ vµo níc së t¹i. Tuy nhiªn c¸c ChÝnh phñ còng c©n nh¾c xem nªn miÔn thuÕ b¶n quyÒn trong suèt thêi gian hîp đồng hay chỉ miễn thuế cho một số năm. - Miễn các loại thuế và chi phí khác: Các loại thuế và chi phí khác đựơc miễn bao gồm nhiều dạng nh thuế thu nhập cá nhân đối với chuyên gia kỹ thuật nớc ngoài làm việc trong các khu vực đợc u tiên; các khoản thuế doanh thu hay các mức thuế đặc biệt khi mới khởi sự kinh doanh…Việc ký kết các hiệp định tránh đánh thuế hai lần cũng là một khuyến khích đối với các nhà đầu t bởi vì nó miễn trừ việc nộp thuế thu nhập cá nhân trong một khoảng thời gian nhất định nào đó. Trong một số dự án khuyến khích đầu t, các nhà đầu t còn đợc hởng u đãi về giá cho thuê đất và các chi phí khác trong quá trình triển khai và vận hành dự án. 2.2.6 Nh÷ng kho¶n trî cÊp cña chÝnh phñ.

(13) - C¸c chi phÝ tæ chøc vµ tiÒn vËn hµnh. ChÝnh phñ níc së t¹i cã thÓ cho phÐp tính này vào chi phí của dự án trong một thời gian nhất định. - Tái đầu t: Nếu dùng lợi nhuận để tái đầu t thì sẽ đợc hởng những u đãi nhất định. - Trợ cấp đầu t: Là cho phép một tỷ nhất định của khoản vốn đầu t không phải chịu những nghĩa vụ về đầu t trong khoảng thời gian nhất định. - C¸c kho¶n khÊu trõ kh¸c: C¸c kho¶n khÊu trõ nµy cã thÓ tån t¹i díi cã những quy định đặc biệt đối với một số ngành nh cho phép đợc miễn trừ gấp 2 lần về giá trị cũng nh về mặt thời gian ban hành những quy định u đãi chỉ riêng cho một dự án nào đó. - TÝn dông thuÕ ®Çu t: §©y thùc chÊt lµ biÖn ph¸p mµ chÝnh phñ sö dông nhằm khuyến khích và cũng để giúp các nhà đầu t tăng vốn đầu t nh trợ cấp đầu t, trả lại những nghĩa vụ về thuế đã phải nộp cho nhà đầu t nếu nhà đầu t phải tái ®Çu t - C¸c kho¶n tÝn dông thuÕ kh¸c: §Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t, mét kho¶n thu nhËp cã nguån gèc tõ níc ngoµi mà đã chịu thuế ở nớc ngoài có thể đợc đa vào để xin miễn giảm ở trong nớc có thÓ sö dông nh nh÷ng kho¶n tÝn dông ®Çu t 2.2.7. Các khuyến khích đặc biệt - §èi víi c¸c c«ng ty ®a quèc gia : C¸c c«ng ty nµy lµ mét nguån cung cÊp vèn ®Çu t lín trªn thÕ giíi nªn viÖc có những khuyến khích đặc biệt với các công ty đa quốc gia là cần thiết .Tuy nhiên các chính phủ phải cân nhắc xem nên thực hiện những khuyến khích đặc biệt đó nh thế nào để vẫn đảm bảo nguyên tắc “ sân chơi bình đẳng ” Một sồ trờng hợp đã sử dụng các khuyến khích đặc biệt : + Coi những công ty đa quốc gia nh những công ty đợc ghi tên ở thị trờng chứng khoán và cho hởng những u đãi tơng tự +Cho phép các công ty đa quốc gia đợc thành lập các công ty cổ phần + KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty ®a quèc gia chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ thùc hiÖn mua s¾m trong néi bé h·ng còng nh khuyÕn khÝch viÖc thiÕt lËp c¸c trô së chÝnh b»ng viÖc cho phÐp thµnh lËp c¸c trung t©m mua s¾m cña c«ng ty ®a quèc gia đó ở nớc sở tại và đơn giản hoá các thủ tục hải quan , các đòi hỏi về quản lý ngo¹i hèi , ®¨ng ký lµm thÎ cho nh©n viªn …ViÖc thµnh lËp c¸c khu chÕ xuÊt , khu c«ng nghÖ cao , khu c«ng nghÖ tËp trung còng lµ mét biÖn ph¸p khuyÕn khích các công ty đa quốc gia hoạt động ở nớc sở tại -§èi víi c¸c c¬ quan tµi chÝnh h¶i ngo¹i .ViÖc khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c c«ng ty nµy còng cã nghÜa lµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ®Çu t vào sở tại .Do đó chính phủ nớc sở tại có xu hớng miễn giảm các khoản thuế và nghĩa vụ tài chính cũng nh tạo điều kiện thuận lợi cho sự ra đời và hoạt động của c¸c c¬ quan tµi chÝnh h¶i ngo¹i . 2.2.8. C¸c luËt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi Đây là những qui định riêng nhằm tạo điều kiện cho các nhà đầu t nớc ngoµi tiÕn hµnh c«ng viÖc kinh doanh ë níc së t¹i . Nhãm nµy bao gåm nh÷ng khuyÕn khÝch phi tµi chÝnh nh cho phÐp tuyÓ dông nh©n c«ng níc ngoµi kh«ng hạn chế ,đảm bảo việc chuyển nhợc và hồi hơng của vốn và lợi nhuận ; ký kết các hiệp định ; sự cho phép bán hàng tiêu dùng đến ngời tiêu dùng cuối cùng không phải thông qua các đại lý hay công ty thơng mại, sở hữu đất đai ..

(14) ch¬ng ii kÕt qu¶ thu hót vèn fdi ë níc ta vµ kinh nghiÖm cña c¸c níc I. Sự phát triển của FDI ở Việt Nam trong thời kỳ đổi mới 1.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót FDI ë níc ta Đảng và nhà nớc ta đã xác định vốn trong nớc mang tính quyết định còn vốn nớc ngoài là quan trọng. Do đó Đảng và Nhà nớc ta cũng rất quan tâm tới FDI, hình thức này rất quan trọng. Điều đó thể hiện ở chỗ: - FDI giúp thúc đẩy nhanh tốc độ phát triển của nền kinh tế của đất nớc. Để đạt đợc những chỉ tiêu chiến lợc phát triển kinh tế xã hội trong những năm tới thì tốc độ phát triển bình quân hàng năm phải đạt trên 7%, và nhu cầu về vốn đầu t có từ 4,2 tỷ USD trở lên cho mỗi năm(tức là tích luỹ hàng năm phải đạt 22% thu nhập quốc dân). Đây là con số không nhỏ đối với nền kinh tế nớc ta, cho nên FDI là nguồn bổ xung quan trọng để phát triển kinh tế ở Việt Nam. - FDI ®em l¹i kh¶ n¨ng më réng quy m« s¶n xuÊt, x©y dùng nh÷ng doanh nghiÖp vµ c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô míi lµm cho tæng s¶n phÈm x· héi của Việt Nam tăng lên và cho phép giải quyết đợc tình trạng thất nghiệp của ngời lao động. Tính đến năm 2002 đã có 4447 dự án đầu t nớc ngoài đợc cấp giấy phép, với tổng số vốn đăng ký là 43194,0 triệu USD, trong đó vốn pháp định là 20357,6 triệu USD*. Giải quýêt đợc việc làm cho hàng vạn lao động, tăng thu ng©n s¸ch nhµ níc. - Th«ng qua ®Çu t níc ngoµi, nhÊt lµ FDI, chóng ta tiÕp nhËn thµnh tùu phát triển khoa học- kĩ thuật tiên tiến của thế giới, nhờ đó rút ngắn khoảng cách cña ta so víi thÕ giíi. - Nhờ có FDI, chúng ta sử dụng có hiệu quả những lợi thế của đất n ớc mà nhiÒu n¨m qua kh«ng thÓ thùc hiÖn do thiÕu vèn nh khai th¸c dÇu má, kho¸ng s¶n … - Ngoài ra, trong quá trình tiếp nhận FDI chúng ta học đợc kinh nghiệm qu¶n lý kinh doanh vµ c¸ch lµm th¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c níc tiªn tiÕn. Tóm lại, FDI có ý nghĩa cực kỳ quan trọng để đa nớc ta nhanh chóng hội nhËp víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi vµ khu vùc. 1.2. Tác động của FDI đến sự phát triển kinh tế Việt Nam những năm qua. Hoạt động đầu t trực tiếp nớc ngoài góp phần thúc đẩy tăng trởng kinh tế. Theo tính toán của bộ kế hoạch và đầu t, FDI đã đóng góp quan trọng vào tốc độ tăng trởng kinh tế, đẩy nhanh tốc độ gia tăng xuất khẩu, đóng góp cho ngân sách quốc gia. Thông qua đầu t trực tiếp nớc ngoài, đội ngũ lao động đợc thu hút vào làm việc có thu nhập cao hơn với các khu vực khác, hơn nữa, lại từng bớc đợc nâng cao tay nghề, đội ngũ cán bộ quản lý đợc nâng cao kiến thức, kinh nghiện qu¶n lý. Cô thÓ: -Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong c¸c n¨m 1991- 1995 chiÕn 25,7% vµ tõ năm 1996 đến 2000 chiếm khoảng 30% tổng vốn đầu t xã hội. Đã góp phần đáng kể vào tăng trởng kinh tế và là nguồn vốn bù đắp quan trọng cho thâm hụt cán c©n v·ng lai, gãp phÇn c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. -Tỷ lệ đóng góp của khu vực đầu t trực tiếp nớc ngoài trong GDP tăng dần qua các năm 1993 đạt 3,6% đến năm 1998 đạt 9% và năm 1999 ớc đạt 10,5%. Nguån thu ng©n s¸ch nhµ níc tõ khu vùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi liªn tôc t¨ng: năm 1994 đạt 128 triệu USD đến 1998 đạt 370 triệu USD (chiếm 6% đến 7% tổng thu ngân sách nhà nớc). Nếu tính cả thu dầu khí, tỷ lệ này đạt gần 20%..

(15) Kim ng¹ch xuÊt khÈu (cha kÓ dÇu khÝ) cña khu vùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoài tăng nhanh: năm 1996 đạt 768 triệu USD, năm 1998 đạt 1982 triệu USD và năm 1999 đạt khoảng 2200 triệu USD, bằng 21% kim ngạch xuất khẩu cả nớc. Khu vực đầu t nớc ngoài đã góp phần mở rộng thị trờng xuất khẩu và thị trờng trong nớc, thúc đẩy các hoạt động dịch vụ phát triển. §Çu t níc ngoµi gãp phÇn tÝch cùc chuyÓn dÞch vô c¬ cÊu kinh tÕ theo híng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển lực lợng sản xuất. Thông qua đầu t nớc ngoài bớc đầu đã hình thành hệ thống các khu công nghiệp, khu chế xuất. Đầu t nớc ngoài cũng đã đem đến những mô hình quản lý tiên tiến, phơng thức kinh doanh hiện đại trong các ngành, các đơn vị kinh tế. - Đầu t nớc ngoài đã góp phần giải quyết công ăn việc làm cho ngời lao động, tham gia phát triển nguồn nhân lực. Đến năm 2000 khu vực đầu t nớc ngoài đã thu hút khoảng 30 vạn lao động trực tiếp và hàng chục vạn lao động gián tiếp khác nh xây dựng, cung ứng dịch vụ… Một số đáng kể ngời lao động đã đợc đào tạo năng lực quản lý, trình độ năng lực có thể thay thế chuyên gia nớc ngoài. MÆc dï vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ cña ®Çu t níc ngoµi nh : nhËp c«ng nghÖ cò, l¹c hËu, hiÖn tîng chuyÓ gi¸, trèn lËu thÕu,« nhiÔm m«i trêng… nhng không thể phủ định những tác động tích cực của đàu t trực tiếp nớc ngoài ở Việt Nam. 1.3. ViÖc tæ chøc nh»m thu hót FDI. 1.3.1 C¸c h×nh thøc thu hót FDI. Hiện nay FDI vào Viêt Nam đợc thực hiện qua các hình thức đầu t sau ®©y: - Doanh nghiÖp liªn doanh - Doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi. - Hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh - C¸c ph¬ng thøc ®Çu t BOT, BTO, BT. Thêi gian qua, doanh nghiÖp liªn doanh lµ h×nh thøc chiÕm u thÕ. Tuy nhiªn, trong mét sè n¨m gÇn ®©y, h×nh thøc nµy ®ang cã xu híng gi¶m bít vÒ tØ träng. NÕu n¨m1995, doanh nghiÖp liªn doanh chiÕm 84% sè vèn ®Çu t th× n¨m 1997 chØ cßn 70%sè vèn ®Çu t vµ 61% sè dù ¸n. Trong khi đó, hình thức đầu t 100% vốn nớc ngoài đang có xu hớng tăng lên về tỉ trọng. Thời kỳ 1988 đến 1991, hình thức này chiếm 6% vốn đầu t, nhng đến cuối năm 1997 chiếm tới 20% số vốn đầu t với 30% số dự án.Đến năm 2001 có tới 55,5% số dự án và 29,4% vốn đăng ký( đến hết năm 2000, có 1459 dự án 100% vèn níc ngoµi,cßn hiÖu lùc víi 10,7 tû USD vèn ®¨ng ký). Tính đến hết năm 1997, hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh chiếm 7,1% sè dù ¸n vµ 10%sè vèn ®Çu t. Tới năm 1998, chúng ta mới thu hút đợc 4 dự án đầu t theo hình thức BOT (x©y dùng – chuyÓn giao). C¸c dù ¸n ®Çu t theo h×nh thøc BOT lµ: Dù ¸n nhµ m¸y xö lý vµ cung cÊp níc s¹ch Thñ §øc ë Thµnh Phè Hå ChÝ Minh; dù ¸n c¶ng quèc tÕ BÕn B×nh – Sao Mai (Vòng Tµu); dù m¸y ®iÖn Wartsila Bµ RÞa – Vòng Tàu; dự án nhà máy nớc Bình An.Đến năm 2001 đã có 6 dự án đầu t nớc ngoài đợc cấp phép theo hình tức này với số vốn đăng ký hơn 1300 triệu USD. Trong đó, có một dự án (Cảng quốc tế Vũng Tàu )đã rut giấy phép đầu t. Hình thức này có đặc điểm là: phần lớn các dự án có phạm vi áp dụng không rộng , điều kiện thực hiện phức tạp nên mất nhiều thời gian để giải quiet những vấn đề phức tạp nên mất nhiều thời gian để giải quyết những thủ tục ban đầu nh hoàn chỉnh việc đàm phán,ký kết hợp đồng, hợp đồng mua bán sản phẩm,phơng án tài chính, thực hiÖn gi¶i phãng mÆt b»ng…Kh«ng nh÷ng thÕ ,®©y l¹i lµ h×nh thøc míi,phÝa ViÖt Nam còn ít kinh nghiệm nên tiến đô triển khai dự án thuộc hình thức này tờng chËm h¬n c¸c h×nh thøc kh¸c..

(16) Xu hớng này phản ánh trạng thái của các nhà đầu t nớc ngoài muốn đợc tự chủ trong điều hành doanh nghiệp, không bị phụ thuộc vào ý kiến đối tác nớc chủ nhà, đồng thời vẫn tận dụng đợc lao động rẻ, tài nguyên phong phú và chiếm lÜnh thÞ trêng ViÖt Nam. §iÒu nµy còng nãi lªn yÕu kÐm cña ViÖt Nam, hîp t¸c không có hiệu quả với phía đối tác nớc ngoài. Nhiều trờng hợp, phía đối tác nớc ngoµi c¶m thÊy phiÒn hµ, r¾c rèi muèn tho¸t khái nhanh chãng sù qu¶n lý cña ta là “lấy hình thức liên doanh là chủ yếu”để có cơ hội tiếp thu tiến bộ công nghệ, nâng cao trình độ quản lý của cán bộ quản lý, nâng cao tay nghề của ngời lao động. 1.3.2. Ph©n bæ c¸c dù ¸n FDI vµo c¸c khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp Để phát triển công nghiệp có hiệu quả, các chính phủ đều khuyến khích c¸c nhµ ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp. Cã thÓ chia khu c«ng nghiÖp thµnh 3 lo¹i: - Khu c«ng nhiÖp th«ng thêng: lµ khu tËp trung c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiệp chuyên sản xuất công nghiệp, có ranh giới địa lý xác định, không có dân c sinh sống do chính phủ hoặc thủ tớng chính phủ quyết định thành lập. - Khu chÕ xuÊt: lµ khu c«ng nghiÖp tËp trung c¸c doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ ho¹t động xuất khẩu, có ranh giới địa lý xác định, không có dân c sinh sống, do chính phủ hoặc thủ tớng chính phủ quyết định thành lập. - Khu c«ng nghÖ cao: lµ khu tËp trung c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp cã kü thuật cao và các đơn vị hoạt động phục vụ cho phát triển công nghệ cao gồm nghiên cứu- triển khai khoa học công nghệ- đào tạo các dịch vụ liên quan, có ranh giới địa lý xác định do chính phủ hoặc thủ tớng chính phủ quyết định thành lËp. Đến năm 1998, cả nớc có hơn 50 khu công nghiệp, trong đó có 3 khu chế xuất đã và đang hoạt động; 18 khu do Việt Nam tự bỏ vốn ra xây dựng, 11 khu liªn doanhvíi níc ngoµi x©y dùng vµ mét khu §µi Loan bá 100% vèn x©y dùng. Trong 50 khu công nghiệp nói trên, tính đến cuối năm 1998 mới có 20 khu công nghiệp đã thu hút đợc vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài. Dẫn đầu là khu công nghiệp Biên Hoà 2 đã thu hút đợc 79 dự án FDI với tổng số vốn 900 triệu USD (có 300 triệu USD đã thực hiện ). Kế tiếp là khu chế xuất Tân Thuận, đã thu hút đợc 99 dự án với tổng số vốn đăng ký là 341 triệu USD ( có 200 triệu USD đã thùc hiÖn). TiÕp theo lµ khu c«ng nghiÖp Sài Đồng B thu hút đợc 9 dự án với tổng số vốn đăng ký là 300 triệu USD (có 250 triệu USD đã thực hịên ). Còn nhìn chung,các khu công nghịêp khác,số dự án còn rất ít,rất nhiều lô đất trong khu công nghiệp còn bỏ trống. Cho đến năm 2002,Nhà nớc ta đã phê duyệt cho thành lập 68 khu chế xuất vµ khu c«ng nghiÖp (kÓ c¶ khu Dung QuÊt ) víi tæng diÖn tÝch 25.633,5 ha. Vèn ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ 2.037,6 triÖu USD.Trong sè c¸c khu chÕ xuÊt cã 3 địa điểm chuyển thành khu công nghiệp. Khu công nghịêp và khu chế xuất đợc ph©n bæ theo vïng l·nh thæ nh sau: MiÒn B¾c cã 15 khu c«ng nghiÖp víi tæng diÖn tÝch lµ 1.684,6 ha (b»ng 16,4% tæng diÖn tÝch c¸c khu c«ng nghiÖp trong c¶ níc); MiÒn Trung cã 10 khu c«ng nghiÖp ,diÖn tÝch 687 ha (chiÕm 4,2%); MiÒn Nam có 38 khu công nghiệp, diện tích 7.776 ha (bằng 79,4%).Trong số đợc duyệt trên đã có 8 khu công nghiệp đã xây dựng xong cơ sở hạ tầng (bằng 12,7%) vµ 29 khu c«ng nghiÖp ®ang tiÕn hµnh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng (b»ng 46%) với tổng số vốn đã thực hiện là 386 triệu USD (bằng 22,5%tổng số vốn đầu t ®¨ng ký). Các khu công nghiệp đã duyệt cho các nhà đầu t thuê 1.715,8 ha để xây dùng xÝ nghiÖp (b»ng 24,3% tæng diÑn tÝch cã thÓ cho thuª trong c¸c khu c«ng nghiệp). Đặc biệt trong đó có 9 khu công nghiệp đã cho thuêhơn 50% diện tích, 15 khu công nghiệp cho thuê đợc khoảng 20%-50% diện tích, số còn lại cho.

(17) thuê đợc ở mức dới 20% (thậm chí có những khu công nghiệp chỉ cho thuê đợc kho¶ng 2-3% diÖn tÝch). PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi trong khu c«ng nghiÖp đều là doanh nghiệp 100% vốn nớc ngoài. 1.3.3. Thñ tôc hµnh chÝnh trong viÖc thu hót FDI Thñ tôc hµnh chÝnh cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc ®Çu t níc ngoµi mÆc dï đã có nhiều cải tiến, song vẫn còn rất phức tạp, làm nản lòng các nhà đầu t nớc ngoµi muèn lµm ¨n t¹i ViÖt Nam. ThÓ hiÖn: -Thủ tục cấp giấy phép đầu t đã và đang là vấn đề trở ngại đối với thu hút vốn đầu t nớc ngoài. Thòi gian thảm định một dự án thờng kéo dài sáu tháng đến mét n¨m, thËm chÝ dµi h¬n. Cã qu¸ nhiÒu c¬ quan cã quyÒn buéc nhµ ®Çu t ph¶i trình diện dự án để họ xem xét và nghiên cứu. Các nhà đầu t nớc ngoài phản ánh rằng : Để có đợc dự án đầu t họ phải trải qua trung bình mời hai cửa, có dự án phải trải qua mời sáu cửa. Thêm vào đó việc chuẩn bị dự án bên Việt Nam thờng sơ sài, khi đàm phán phải sửa đổi, bổ xung nhiều lần, gây mất thời gian. -Các thủ tục về hải quan còn gây không ít khó khăn cho các hoạt động của c¸c nhµ ®Çu t. T×nh tr¹ng göi hµng kiÓm tra qu¸ l©u,tuú tiÖn tÞch thu hµng ho¸, g©y khã kh¨n vµ nh÷ng tiªu cùc kh¸c cña c¬ quan h¶i quan lµ c¶n trë cho viÖc thu hót FDI. ViÖc lµm thñ tôc h¶i quan ë c¸c cöa khÈu tiÕn hµnh rÊt chËm, thêng mất từ 10 đến 15 ngày, thậm chí lâu hơn. Điều này làm giảm chất lợng hàng nhập và ảnh hởng tới tiến độ sản xuất của doanh nghiệp. - Mặc dù đã có các luật thuế, nhng thủ tục thực hiện luật thuế này cũng còn nhiÒu phiÒn hµ, g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. ThÓ hiÖn: + Cïng mét mÆt hµng nhËp khÈu, nhng h¶i quan ViÖt Nam cã c¸c thuÕ suÊt khác nhau làm cho doanh nghiệp không bíêt trớc mức thuế phải nộp để tính vào giá thành sản xuất và ký hợp đồng làm sản phẩm. + Thời hạn hoàn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu nhập để sản xuất hàng xuÊt khÈu lµ qu¸ ng¾n. + HiÖn nay cã qu¸ nhiÒu c¸c lo¹i lÖ phÝ vµ phÝ( kho¶ng 200 lo¹i lÖ phÝ vµ phí đang thực hiện). Điều này gây cho nhà đầu t cảm thấy phải đóng quá nhiều thuÕ. + Thñ tôc xuÊt- nhËp khÈu qu¸ phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian do chñ ®Çu t phải “chạy đi chạy lại” nhiều cơ quan để xin ý kiến( nh Bộ Thơng mại, Bộ kế ho¹ch vµ ®Çu t, Bé Khoa häc- c«ng nghÖ vµ m«i trêng, Bé qu¶n lý ngµnh…) + Thủ tục cấp đất còn quá phức tạp và kéo dài. Muốn đo đất phải thực hiện đo tới 3 lần. Còn để đợc cấp giấy phép quyền sử dùng đất thì phải trải qua 11 cơ quan với nhiều chữ ký của lãnh đạo các cơ quan, thời gian giao đất bị kéo dài vài ba năm, thậm chí có dự án đến 5 năm do việc đền bù giải toả chậm trễ. + Việc phân công trách nhiệm và trình độ thẩm định thiết kế cha rõ ràng. Để hội đồng quy hoạch kiến trúc đô thị chấp nhận thiết kế kỹ thuật, chủ đầu t phải đi lại từ 10 đến 17 lần trong khoảng thời gian vài ba tháng. 1.4 C¸c chÝnh s¸ch thu hót FDI ë ViÖt Nam thêi gian qua Môc tiªu cña chÝnh s¸ch thu hót FDI cña ViÖt Nam lµ thu hót vèn, c«ng nghệ, kinh nghiệm quản lý của nớc ngoài để thúc đẩy tăng trởng kinh tế, khai thác có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, tạo việc làm cho ngời lao động và mở rộng xuất khẩu. Hoạt động thu hút FDI liên quan chặt chẽ đến quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, tạo ra môi trờng đầu t hấp dẫn, rõ ràng, thông thoáng, bình đẳng và có khả năng cạnh tranh với các nớc khác trong khu vực..

(18) Thời gian qua, chính sách thu hút FDI đã đợc điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện dÇn tõng bíc mét c¸ch cã hÖ thèng. 1.4.1 Chính sách đất đai Mục tiêu của chính sách đất đai là tạo điều kiện thuận lợi và hấp dẫn các nhà đầu t nớc ngoài, bảo đảm cho các nhà đầu t yên tâm và tin tởng đầu t lâu dµi ë ViÖt Nam Đặc điểm đặc thù ở Vịêt Nam đó là: đất đai là tài sản quốc gia, thuộc sở hữu toàn dân. Các nhà đầu t nớc ngoài không có quyền sở hữu về đất đai. Các loại văn bản pháp lý liên quan đến đất đai gắn với hoạt động đầu t trực tiếp nứơc ngoài là Luật đất đai, Luật đầu t nớc ngoài tại Vịêt Nam. Mức tiền thuê đất đợc xác định tuỳ thuộc vào: + Mức quy định khởi điểm của từng vùng + Địa điểm của khu đất + Kết cấu hạ tầng của khu đất + HÖ sè ngµnh nghÒ Theo quyết định số 1477 – TC/TCĐN ngày 31-12-1994 của bộ tài chính ban hành bản quy định về quyền cho thuê mặt đất, mặt nớc, mặt biển áp dụng đối với các hình thức đầu t nớc ngoài. - Khung giá cho thuê đất đợc quy định từ 0,375 USD/m 2/năm đến 1,7 USD/m2/năm tuỳ theo nhóm đô thị. - Riêng đất công nghiệp sử dụng đối với các dự án chế biến nông, lâm không đất đô thị đợc hởng giá thêu đất từ 150 USD/ha/năm đến 750 USD/ha/n¨m. - Đối với đất tại các vùng không phải là đô thị giá thuê đợc qui định cụ thể nh sau: + Những vùng đá, đồi trọc, đất xấu khó sử dụng từ 30-50 USD/ha/năm + Các vùng đất khác từ 150 – 170 USD/ha/năm . - §èi víi mÆt s«ng hå, vÞnh, mÆt biÓn gi¸ thuª cã 2 møc: + MÆt níc s«ng, hå, vÞnh tõ 75-525 USD/ha/n¨m. + MÆt biÓn tõ 150- 600 USD/km2/n¨m. Trong trêng hîp sö dông kh«ng cè định thì áp dụng mức giá từ 1500 USD đến 7500 USD. Mức giá thuê đất, mặt nớc, mặt biển nêu trên là mức giá áp dụng cho thực trạng diện tích đất cho thuê không bao gồm chi phí đền bù, giải toả. Mặc dù trong các văn bản nói trên đã cố gắng phân loại để xác định mức giá tiền thuê khác nhau cho phù hợp với điều kiện địa điểm, loại đất, hạ tầng cơ së nhng vÉn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng bÊt hîp lý. Trong thùc tÕ khi gãp vèn b»ng giá trị quyền sử dụng đất và các dự án có vốn đầu t nớc ngoài thuờng có những víng m¾c sau: + Do Việt Nam cha có quy định về tính giá trị nên trong một số trờng hợp phần góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng lại có quá lớn so với giá trị của khu đất làm cho việc đàm phán kéo dài vì bên nớc ngoài khó chấp nhận. + Trong một số trờng hợp, khi đàm phán với nớc ngoài, các đối tác Việt Nam đã đa ra mức giá cho thuê thấp để đợc bên nớc ngoài chấp nhận. Nhng khi thẩm định dự án, họ lại đợc yêu cầu phải đàm phán để tăng giá thuê đất thì gặp khã kh¨n, mÊt nhiÒu thêi gian vµ còng khã thuyÕt phôc bªn níc ngoµi. + Mét sè dù ¸n nhÇm lÉn gi÷a viÖc gãp vèn b»ng gi¸ trÞ nhµ xëng víi viÖc góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất. Một số dự án chỉ tính tiền thuê đất của diện tích xây dựng nhng không tính các diện tích khác nh đờng nội bộ, diện tích trồng cây xanh…Đlà cách hiểu sai chế độ qui định. §Ó tiÕp tôc t¨ng møc hÊp dÉn cña m«i trêng ®Çu t níc ngoµi, chÝnh s¸ch sử dụng đất cho các dự án đầu t nớc ngoài đã đợc cải thiện. Luật đầu t nớc ngoài tại Việt Nam năm 1996 đã sửa đổi chính sách đất đai theo hớng khuyến khích và rõ ràng hơn: Gía tiền thuê đất, mặt khác, mặt biến đổi với từng dự án đợc giữ ổn.

(19) định tối thiểu là 5 năm, khi điều chỉnh tăng thì mức tăng không vợt quá 15% của mức qui định lần trớc. Trong trờng hợp doanh nghiêp có vốn đầu t nớc ngoài, các bên hợp doanh đã trả tiền thuê đất cho cả đời dự án, nếu giá tiền thuê có tăng trong thời hạn đó thì tiền thuê đã trả không bị điều chỉnh lại. Do Việt Nam còn thiếu qui hoạch chi tiết để phục vụ cho việc thu hút vốn đầu t nớc ngoài cho việc tạo ra các địa điểm ổn định thu hút vốn đầu t nớc ngoài cã ý nghÜa quan träng. Tuy nhiên chính sách đất đai áp dụng đối với lĩnh vực đầu t nớc ngoài vẫn còn những vớng mắc nhất định: + Gía thuê đất của Việt Nam cao hơn so với nhiều nớc trong khu vực. Nếu tính cả chi phí đền bù, giải toả thì giá đất bị đẩy lên quá cao. Đây là yếu tố làm giảm sức cạnh tranh để thu hút vốn đầu t. Thời điểm tính giá trị quyền sử dụng đất để góp vốn vào các doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài cha hợp lý. + Việc giao đất, nhất là các dự án có đền bù và giải toả kéo dài trong nhiều trêng hîp viÖc gi¶i to¶ nµy kÐo dµi trong mét sè n¨m thËm chÝ cã dù ¸n kÐo dµi tới 5 năm. Thủ tục thuê đất, cấp đất, giá đền bù, giải phóng mặt bằng còn phức t¹p g©y mÊt c¬ héi vµ thêi gian cña c¸c nhµ ®Çu t. HiÖu lùc ph¸p luËt cña c¸c qui định về đất đai còn thấp. Luật đất đai mặc dù đã sửa đổi song thiếu những văn b¶n híng dÉn chi tiÕt. + Thiếu qui hoạch chi tiết cho việc thu hút FDI. Một số địa phơng tự ý sử lý vấn đề đất đai áp dụng đối với các nhà đầu t nớc ngoài. 1.4.2. Chính sách lao động. Chính sách lao động có mục tiêu giải quyết việc làm, nâng cao tay nghề, kỹ năng cho ngời lao động, nâng cao trình độ quản lý và cải thiện thu nhập cho ngời lao động. Trong thời gian qua số lợng ngời lao động làm việc trong các dự án có vốn ®Çu t níc ngoµi kho¶ng 28 v¹n ngêi. Số lao động của Việt Nam làm việc trong các dự án có vốn đầu t nớc ngoài phần lớn là lao động trẻ, có khả năng thích ứng nhanh với yêu cầu công nghệ sản xuÊt tiªn tiÕn nhng h¹n chÕ lín vÒ thÓ lùc, kinh nghiÖm vµ tay nghÒ. Mét sè lao động xuất thân từ nông thôn do đó kỷ luật cha cao.Sự hiểu biết về pháp luật của ngời lao động còn hạn chế. Nhiều ngời lao động trẻ tuổi thờng không chấp nhận sự đối xử thô bạo của giới chủ. Đây là mầm mống của những phản ứng lao động tËp thÓ. Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu t, số lợng các vụ tranh chấp lao động tËp thÓ trong c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi cã xu híng ra t¨ng qua c¸c n¨m. N¨m 1990 có 3 vụ, đến 1996 có 29 vụ, 3 tháng đầu năm 1997 có 10 vụ. Số vụ tranh chấp lao động ra nhiều ở các doanh nghiệp 100% vốn đầu t nớc ngoài hoặc liên doanh §µi Loan, Hµn Quèc. Nguyên nhân dẫn tới các vụ tranh chấp đó là: - Đối với ngời sử dụng lao động: + Nhiều giám đốc doanh nghiệp kể cả ngời đợc uỷ quyền điều hành không lám vững những qui định của pháp luật lao động hoặc cố tình không tuân thủ những qui định của pháp luật nh kéo dài thời gian làm việc trong ngày… + Trù dập ngời lao động khi họ đấu tranh bảo vệ quyền lợi chính đáng, chấm dứt hợp đồng tuỳ tiện hoặc sa thải ngời lao động trở lên căng thẳng. + Vi phạm các qui định về điều kiện làm việc điều kiện lao động và các tiêu chuẩn và quy phạm về an toàn lao động, vệ sinh lao động có nguy cơ gây tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp… +Mét sè c¸n bé gióp viÖc cho c¸c chñ doanh nghiÖp níc ngoµi n¾m c¸c quy định của pháp luật không vững nên nhiều trờng hợp dẫn đến những vi phạm pháp luËt. - Về phía ngời lao động:.

(20) + Phần đông thiếu sự hiểu biết về các qui định của pháp luật lao động, cha nắm vững các chính sách, quyền lợi và nghĩa vụ của mình để tiến hành ký hộp đồng còn mang tính hình thức, bị thiệt thòi, bị áp đặt dẫn đến mâu thuẫn phát sinh tranh chÊp. + Một số ngời lao động đòi hỏi vợt quá qui định pháp luật và do sự hạn chế về ngoại ngữ nên có những bất đồng do không hiểu nhau dẫn đến mâu thuẫn. Tuy nhiên chính sách lao động còn những hạn chế. Mặc dù đã giải quyết đợc công ăn việc làm cho một lực lợng lao động nhất định, song mục tiêu nâng cao tay nghề cho công nhân, nâng cao trình độ quản lý cho đội ngũ cán bộ còn nhiÒu h¹n chÕ. 1.4.3 ChÝnh s¸ch thÞ trêng vµ tiªu thô s¶n phÈm Tríc n¨m 1996, chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vÉn chñ yÕu lµ thay thế nhập khẩu. Do đó, chính sách về thị trờng chủ yếu là thị trờng trong nớc. Theo điều 3 của Luật đầu t nớc ngoài tại Việt Nam năm 1987 Nhà nớc Việt Nam khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi ®Çu t vµo: - Thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ lín, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu. -Sử dụng kỹ thuật cao, công nghệ hiện đại, đầu t theo chiều sâu, khai thác vµ tËn dông c¸c kh¶ n¨ng vµ n©ng cao c«ng suÊt cña c¸c c¬ së kinh tÕ hiÖn cã. - Sử dụng nhiều lao động, nguyên vật liệu và tài nguyên thiên nhiên sẵn có ë ViÖt Nam. -X©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. - DÞch vô thu tiÒn níc ngoµi nh dÞch vô du lÞch, söa ch÷a tµu, dÞch vô s©n bay, c¶ng khÈu kh¸c. Luật sửa đổi, bổ xung năm 1996 đã khuyến khích đầu t với mục tiêu u tiên hµng ®Çu lµ hµng xuÊt khÈu. V× vËy, viÖc tiªu thô s¶n phÈm ë c¸c dù ¸n cã vèn đầu t nớc ngoài đã có định hớng xuất khẩu. Năm 1996, xuất khẩu của khu vực có vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm 11% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. §Õn n¨m 1997 tû lÖ này đã tăng lên 17%và tỷ lệ này đang có xu hớng gia tăng. Tuy nhiªn, viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu chØ míi dõng l¹i ë t×nh tr¹ng bªn níc ngoài bao tiêu sản phẩm, do đó bên Việt Nam không biết đợc bạn hàng nớc ngoài, giá cả, tình hình lơị nhuận thu đợc từ xuất khẩu. Đây là yếu tố gây thua thiệt cho bên Việt Nam –một vấn đề đang đặt ra gay gắt hiện nay. Thêm vào đó, tØ lÖ hµng xuÊt khÈu cßn rÊt h¹n chÕ. 1.4.4.ChÝnh s¸ch c«ng nghÖ. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch c«ng nghÖ lµ thu hót c«ng nghÖ, m¸y mãc, thiÕt bị hiện đại của nớc ngoài để phục vụ cho công cuộc công nghiệp hoá- hiện đại háo đất nớc, đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật, công nhân lành nghề, thực hiện nội địa hoá công nghệ để tăng năng lực nội sinh của công nghệ. Điều này đợc khẳng định trong Luật Đầu t nớc ngoài tại Việt Nam là thu hút công nghệ hiện đại để đầu t theo chiều sâu vào các cơ sở kinh tế hiện có hoặc thu hút công nghệ cao để s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Qua thẩm định các dự án cho thấy, nhiều dự án phát huy tác dụng tốt trong chuyển giao công nghệ tiên tiến, đặc biệt trong lĩnh vực khai thác dầu khí, viễn th«ng, c¸c nghµnh c¬ khÝ n«ng nghiÖp, m¸y mãc c«ng cô, m¸y phôc vô nghµnh c«ng nghiÖp nhÑ… Tuy nhiên, công nghệ tiên tiến nhập vào cha nhiều, cha đáp ứng đợc nhu cầu cần thiết cả về số lợng, lẫn qui mô,cha cân đối giữa các ngành kinh tế, nhất lµ ë mét sè ngµnh then chèt cã t¸c dông t¹o m«i trêng c«ng nghÖ cho c«ng nghiÖp nh c¬ khÝ, n¨ng lîng, ho¸ chÊt, giao th«ng… còng nh gi÷a c¸c vïng. Nh×n chung trong c¸c liªn doanh víi níc ngoµi, hµm lîng c«ng nghÖ thÓ hiÖn trong giá trị gia tăng của sản phẩm chế biến còn thấp, chỉ đạt 10% - 20%, trong.

(21) khi chi phí vật t, nguyên liệu nhập từ nớc ngoài vợt quá 70%. Mức độ hiện đại và tinh vi cña chÝnh b¶n th©n c«ng nghÖ cßn thÊp. Trõ mét sè Ýt d©y chuyÒn c«ng nghệ nhập vào tơng đối hiện đại, còn lại phần lớn ở trình độ thấp so với các nớc trong khu vùc, thËm chÝ cã c¶ c«ng nghÖ l¹c hËu, thiÕt bÞ cò kü, g©y « nhiÔm m«i trờng sau đó phải xử lý. Ngoài ra, việc bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá, bí quyết công nghÖ cßn kÐm. 1.5. KÕt qu¶ thu hót vèn FDI trong thêi gian qua. 1.5.1. T×nh h×nh cÊp giÊy phÐp ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam. Từ khi Luật Đầu t nớc ngoài tại Việt Nam có hiệu lực cho đến hết tháng 12 năm 2001, nhà nớc đã cấp cho 3631 dự án đầu t trực tiếp nớc ngoài với tổng sè vèn ®¨ng ký lµ 41536,8 triÖu USD.TÝnh b×nh qu©n mçi n¨m, chóng ta cÊp phép cho 259 dự án với mức 2966,9 triệu USD vốn đăng ký. Cụ thể đợc thể hiện ë b¶ng sau: Bảng 1: Số dự án đầu t trực tiếp nớc ngoài đợc cấp giấy phép qua các năm (cha kÓ c¸c dù ¸n cña VIETSOVPETRO) N¨m. 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Tæng. Sè dù ¸n. 37 68 108 151 197 269 343 370 325 345 275 311 371 523 754 4447. Vèn ®¨ng ký (triÖu USD). 371,8 582,5 839,0 1322,3 2165,0 2900,0 3765,6 6530,8 8497,3 4649,1 3897,0 1568,0 2012,4 2535,5 1557,7 43194. Qui m« (triÖu USD/DA). 10,05 8,57 7,77 8,76 11,0 10,78 10,98 17,65 26,15 13,48 14,17 5,04 5,42 4,88 2,066. Sè dù ¸n. 183,78 158,82 139,81 130,46 136,55 127.51 107,87 87,84 106,15 79,71 113,09 119,3 140,97 144,17. so víi n¨m tríc(%) Vèn ®¨ng ký. 156,67 144,03 157,60 163,73 133,95 129,85 173,43 130,11 54,71 83,83 40,24 128,3 126,88 61,44. Qui m«. 85,27 90,67 112,74 125,57 98,00 101,85 160,75 148,16 58,23 105,12 35,57 107,5 90,08 42,34. * Nguån: Niªn gi¸m th«ng kª 2002, Nxb thèng kª, Hµ Néi 2002 Từ bảng 1 cho ta thấy nhịp độ thu hút đ ầu t trực tiếp nớc ngoài của Việt Nam có xu hớng tăng nhanh từ năm 1998 đến 1995 cả về số dự án cũng nh cốn ®¨ng ký. Riªng n¨m 1996, së dÜ cã lîng vèn ®¨ng ký t¨ng vät lµ do cã 2 dù ¸n đầu t vào lĩnh vực phát triển đô thị ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đợc phê duyệt víi qui m« dù ¸n lín ( h¬n 3 tû USD 12 dù ¸n ). Nh vËy nÕu xÐt trong suèt c¶ thời kỳ 1988 – 2002 thì năm 1996 có thể đợc xem là năm đỉnh cao về thu hút ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam (c¶ vÒ sè dù ¸n, vèn ®¨ng ký, còng nh qui mô dự án). Biểu đồ 2. Tõ n¨m 1997 ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam b¾t ®Çu suy gi¶m,nhÊt lµ nh÷ng n¨m 1998, 1999.§Õn n¨m 2000, 2001 t×nh h×nh cã sù chuyÓn biÕn tèt hơn (bắt đầu có xu hớng tăng lên), nhng số vốn đăng ký cũng đạt mức cao hơn năm 1992 không nhiều và đến năm 2002 lại giảm xuống. Nếu so với năm 1997,số dự án đợc duyệt năm 1998 chỉ bằng 79,71%, năm 1999 chỉ bằng 90,4%,.

(22) n¨m 2000 tuy cã t¨ng nhng còng chØ t¨ng 7,5 %so víi n¨m 1997, tíi n¨m 2002 số dự án đã tăng 51,59%so với năm 1997, và tới năm 2002 số dự án đã tăng tới upload.123doc.net,55 so víi n¨m 1997.Sè liÖu t¬ng øng cña vèn ®¨ng ký lÇn lît lµ: 83,83%;33,73%; 43,29%; 54,54%;vµ 33,51%. Sự biến động trên phần nào có thể do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính _tiền tệ khu vực đối với đầu t trực tiếp nớc ngoài vào Việt Nam. Biểu đồ 2: Đầu t trực tiếp nớc ngoài tại Việt Nam TriÖu USD. N¨m. PhÇn lín vèn ®Çu t níc ngoµi (trªn 70%) vµo ViÖt Nam lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c nớc Châu á (trong đó các nớc ASEAN chiếm gần 25%, các nớc và lãnh thổ ở khu vùc §«ng B¾c ¸ nh NhËt B¶n, Hµn Quèc,§µi Loan chiÕm trªn 31%). Khi nÒn kinh tÕ nµy l©m vµo cuéc khñng ho¶ng, c¸c nhµ ®Çu t ë ®©y r¬i vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, kh¶ n¨ng ®Çu t ra níc ngoµi bÞ gi¶m sót. Một nguyên nhân khác không kém phần quan trọng,đó là sự giảm sút về khả năng hấp dẫn do điều kiện nội tại của nền kinh tế Việt Nam.Trong đó có sự giảm bớt một số u đãi trong luật đầu t nớc ngoài năm 1996 so với trớc. NÕu sè lîng vèn ®¨ng kýth× qui m« dù ¸n b×nh qu©n thêi kú 1988_2001 lµ 11,44 triÖu USD/1 dù ¸n. So víi mét sè níc ë thêi kú ®Çu thùc hiÖn chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo níc ta b×nh qu©n ë thêi kú nµy lµ kh«ng thấp. Nhng cũng có một vấn đề đáng quan tâm là qui mô thực hiện dự án theo vốn đăng ký bình quân của năm 1999 lại nhỏ đi một cách đột ngột (5,04 triệu USD/1 dự án). Biểu đồ 3..

(23) Biểu đồ 3: Qui mô dự án FDI tại Việt Nam Tr.USD/1DA. N¨m. Qui m« dù ¸n theo vèn ®¨ng ký b×nh qu©n cña n¨m 1999 chØ b»ng 44,1% thêi kú 1988_2001 vµ chØ b»ng 28,5% qui m« dù ¸n b×nh qu©n cao nhÊt (n¨m 1996).Qui mô bình quân của các dự án mới đợc cấp phép trong năm 2000 đã t¨ng lªn (b»ng 107,5% møc b×nh qu©n n¨m 1999), nhng sang n¨m 2001 l¹i giảm,chỉ đạt 40,87% so với năm 1999. Điều đó chứng tỏ trong năm 2001 và 2002 cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ thuéc c¸c dù ¸n cã qui m« nhá. 1.5.2.Về các đối tác đợc cấp giấy phép đầu t Tính đến hết năm 2002 đã có trên 700 công ty thuộc 69 nớc và vùng lãnh thæ cã dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam. TÝnh theo sè vèn ®¨ng ký th× trong tæng sè vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vào Việt Nam thời kỳ 1988 -2002 có 66,2% từ các nớc Châu á; 20,1% từ các nớc Châu Âu; 13,6% từ các nớc Châu Mỹ. Trong đó có 14 nớc và vùng lãnh thổ cã tæng sè vèn ®Çu t (®¨ng ký ) trªn 1 tû USD theo thø tù sau: Nhìn vào danh sách của các đối tác đầu t có số vốn đăng ký trên 1 tỷ USD cho thấy, chúng ta đang có điều kiện để đáp tiếp cận với các trung lớn về kinh tế, kỹ thuật, công nghệ của thế giới. Tuy vậy cho đến nay, trong số các nhà đầu t nớc ngoài vào Việt Nam thì sự có mặt của các nhà đầu t thuộc các tập đoàn kinh tÕ cha nhiÒu (míi cã kho¶ng 50/500 tËp ®oµn kinh tÕ lín cña thÕ giíi cã dù ¸n ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam). Cßn mét sè nhµ ®Çu t Ch©u ¸,nÕu kh«ng kÓ c¸c nhµ ®Çu t NhËt B¶n vµ Hµn Quèc th× c¸c nhµ ®Çu t cßn l¹i phÇn lín lµ ngêi Hoa. Đay cũng là một đặc điểm rất cần đợc chú ý trong việc lựa chọn các đầu t sắp tới nhằm làm cho các hoạt động đầu t trực tiếp nớc ngoài trong yêu cầu của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá của ta đạt hiệu quả hơn..

(24) B¶ng 4: C¸c níc cã tæng sè vèn ®¨ng ký h¬n 1 tû USD tt 1 2 3 4 5 6 7. Níc Singapo §µi Loan H«ng K«ng NhËt B¶n Hµn Quèc Ph¸p QuÇn đảo Vigin (Anh). Sè DA 303 952 397 385 543 182 171. vèn ®¨ng ký (triÖu USD). 6199,9 5671,2 3884,5 3706,8 3609,3 2588,8 1984,5. tt 8 9 10 11 12 13 14. Níc Anh Nga Mü Malaixa ¤xtr©ylia Th¸i Lan Hµ Lan. tt 62 76 182 137 115 162 48. Tæng sè 14 níc. 3714. Vèn ®¨ng ký ( triÖu USD ). 1808,3 1617,0 1600,0 1276,0 1199,9 1178,1 1161,1 36209,4. *Nguån: tÝnh tõ niªn gi¸m thèng kª n¨m 2002 NXB thèng kª 1.5.3. Về địa bàn đầu t Với mong muốn thu hút hoạt động đầu t trc tiếp nớc ngoài góp phần lam chuyển dịch cơ cấu kinh tế giữa các vùng nên chính phủ ra đã có những chính sách khuyến khích, đãi đối với các dự án đầu t vào những vùng có điều kiện kinh tÕ x· héi cßn nhiÒu khã kh¨n nh miÒn nói,vïng s©u vïng xa. Tuy nhiªn cho đến nay vốn nớc ngoài vẫn đợc tập chung vào một số địa bàn có diều kiện thuận lîi vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ m«i trêng kinh tÕ x· héi. Vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài vào các vùng lãnh thổ của Việt Nam đợc xếo thứ tự nh sau: 1.§«ng Nam Bé: 53,13% 2. §ßng B»n S«ng Hång: 29,6% 3. Duyªn H¶i Nam Trung Bé:7,64% 4. §«ng B¾c: 4,46% 5. §ßng B»ng S«ng Cöu Long: 2,46% 6.B¾c Trung Bé:2,38% 7. T©y Nguyªn: 0,16% 8. T©y B¾c: 0,15% Mức độ chênh lệch giữa các vùng về thu hút vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài là tơng đối lớn và đồng thuận với mức độ thuận lợi của yếu tố kinh tế_xã hội và cơ së h¹ tÇng. Cho tíi n¨m 2002, nÕu nh hai thµnh phè lín lµ Hµ Néi vµ TP.Hå ChÝ Minh đã chiếm hơn nửa (50.3%)tổng số vốn đầu t của cả nớc.Mời địa phơng có điều kiÖn thuËn lîi còng chiÕm tíi 87,8%.TP.Hå ChÝ Minh víi sè vèn ®¨ng ký 9991,3 triÖu USD (chiÕm tíi 28,3% tæn sè vèn ®¨ng ký cña c¶ níc); Hµ Néi: 7763,5 triÖu USD (chiÕm 22%);§ßng Nai: 3439,0 triÖu USD (chiÕm 9,7%) ;Bµ RÞa _Vòng TÇu; 2515,9 triÖu USD (chiÕm 7,1%; B×nh D¬ng vµ B×nh Phíc: 16677,9 triÖu USD (chiÕm 4,8%); H¶i Phßng: 1507,7( chiÕm 4,3%) ;Qu¶ng Ng·i: 1333,0 triÖu USD(chiÕm 3,8%;Qu¶ng Nam _§µ N½ng:1013,7 triÖu USD (chiÕm 2,9%0;Qu¶ng Ninh:872,8 triÖu USD (chiÕm : 2,5%); L©m §ång: 866 triÖu USD (chiÕm 2,4%). Số liệu trên phần nào nói lên rằng vấn đề thu hút vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài theo vùng lãnh thổ để kết hợp hoạt động này với việc khai thác các tiềm năng trong nớc đạt kết quả cha cao. Nh vậy, đây cũng là một trong những vấn đề rất cần đợc chú ý điều chỉnh hoạt động của chúng ta trong thời gian tới đối với lĩnh vực này..

(25) 1.5.4.§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam ph©n theo ngµnh kinh tÕ XÐt mét c¸ch tæng thÓ, ta thÊy c¬ cÊu vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo Việt Nam thời gian qua đã có sự chuyển biến tích cực, phù hợp hơn với yêu cầu chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng CNH_H§H. NÕu ë thêi kú ®Çu c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc khách sạn, văn phòng cho thuê…thì thời gian từ 1995;1996 đến nay các dự án đã tËp trung vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt nhiÒu h¬n. TÝnh c¶ thêi kú 1988_2002, c¸c dù ¸n ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín nhÊt c¶ vÒ sè dù án lẫn vốn đầu t, tiếp đến là lĩnh vực khách sạn,du lịch và các ngành dịch vụ, ngµnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp cã sè dù ¸nlín nhng tæng sè vèn ®Çu t thÊp. II. Kinh nghiÖm cña c¸c níc trong viÖc thu hót FDI 2.1. Trung Quèc Về chính sách chung,Trung Quốc huy đông FDI thông qua các hình thức nh hợp đồng sản xuất,liên doanh, 100% vốn đầu t nớc ngoài vào các khu đặc biÖt. Chính sách cơ bản để thu hút FDI của Trung Quốc là chính sách thuế.Trung Quèc ban hµnh nhiÒu lo¹i thuÕ riªng cho c¸c h×nh thøc ®Çu t:hîp t¸c liªn doanh,100% vốn nớc ngoài cho 14 thành phố ven biển.Liên doanh đóng thuế lợi tức 30% và 10% thêm cho các địa phơng.Với doanh nghiệp 100% vốn nớc ngoài thì thuế lợi tức từ 20-40% và 10% cho địa phơng. Về thuế xuất nhập khẩu,Trung Quốc thực hiện miễn thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng nh:máy móc ,thiết bị, bộ phận rời , vật liệu đợc đa vào góp vốn liên doanh, hoÆc c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, vËt liÖu do bªn níc ngoµi ®a vµo khai th¸c dÇu khí, đa vào xây dựng phát triển năng lọng, đờng sắt, đờng bộ, đa vào các khu chế xuÊt… Về thủ tục hành chính,Trung Quốc phân cấp mạnh cho các địa phơng về thẩm định dự án và cấp giấy phép đầu t. Sau khi có giấy phép đầu t,các thủ tục liên quan đến triển khai dự án đợc giải quiết mau lẹ. Các vấn đề giả phóng mặt bằng, cấp điện, cấp nớc, giao thông, môi trờng đợc giải quyết dứt điểm. Thực hiện chính sách “một cửa” để tạo điều kiện thu hút FDI đợc thuận lợi.Ngoài ra,Trung Quốc cho thời hạn hợp đồng kéo dài hơn,có thể là 50 năm. 2.2. Inđônêxia Inđônêxia khuyến khích đầu t vào các dự án xuất khẩu,tiết kiệm ngoại tệ,chế biÕn thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm, chuyÓn giao c«ng nghÖ, sö dông chuyªn gia và lao động Inđônêxia. VÒ chÝnh s¸ch thuÕ: Đối với thuế lợi tức,nếu công ty có mức lãi ròng 10 triẹu rupi trỏ xuống thì đánh thuế 15%, trên 10 triệu rupi thì đánh thuế 25%,và trên 50 triệu rupi thì dánh thuế 35%.C¸c kho¶n thu tõ l·i suÊt cho vay, cho thuª, phÝ tµi nguyªn, phÝ kü thuËt,phÝ quản lí bị đánh thuế 15%trên doanh thu. Không miễn giảm thuế doanh thu và thuÕ lîi tøc. VÒ thuÕ nhËp khÈu: Inđônêxia có chính sách miễn hoặc giảm thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị ,phụ tùng đợc uỷ ban đầu t phê duyệt trong danh mục quy định. §èi víi hµng xuÊt khÈu:L·i suÊt tÝn dông phôc vô xuÊt khÈu lµ 9%/n¨m, trong khi l·i xuÊt kh¸c lµ 18-24%/n¨m. §îc hoµn tr¶ hoÆc miÔn thuÕ nhËp khÈu các nặt hàng. Công ty sản xuất hàng xuất khẩu không chỉ đợc phép xuất khẩu hµng cña m×nh mµ c¶ hµng cña c«ng ty kh¸c..

(26) Về chính sách thị tròng: Gần đây để tạo môi trờng cạnh tranh thuận lợi, Inđônêxia cho phép mọi ngành công nghiệp trừ các ngành trong danh mục loại trừ và trong kho ngoại quan, còn tự do trong thịo trờng nội địa. Inđônêxia còn dỡ bỏ các hạn chếvà thuế đối với việc sử dụng ngời nớc ngoài. Gần đây, nhà nớc đã quy định bất kỳ ngời nớc ngoài nào phải đóng thuế xuất cảnh thì đợc khấu trừ vào thuế thu nhập. Về thủ tục hành chính:Inđônêxia thực hiện đơn giản hoá thủ tục cấp giấy phép đầu t, đặc biệt đầu t vào công nghiệp. 2.3. Philippin Níc nµy kh«ng h¹n chÕ vèn níc ngoµi trong liªn doanh, cã thÓ 100% nÕu dù ¸n n»m trong khu chÕ xuÊt, vµ c¸c dù ¸n cã s¶n phÈm xuÊt khÈu trªn 70%. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch h×nh thøc liªn doanh h¬n. Về vốn góp liên doanh: Trong đại bộ phận các hoạt đọng kinh doanh, vốn đầu t nớc ngoài chiếm từ 40%trở xuống, trừ các trờng hợp đặc biệt dợc uỷ ban đầu t cho phÐp. Về chính sách thuế: Philippin đánh thuế lợi tức 35%; các doanh nghiệp đầu t vào nghành mũi nhọn đợc miễn thuế 4 năm. Các doanh nghiệp đợc miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, phụ tùng thiết bị. Philippin đã quyết định áp dụng chính sách miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc thiết bị đa vào các khu chế xuất và cảng tự do và một số lĩnh vực có thể lựa chọn do các luật đặc biệt điều chØnh. Về quản lý ngoại hối, toàn bộ thu nhập và lãi phát sinh từ kinh doanh đã đăng ký ở ngân hàng trung ơng đợc phép chuyển ra nớc ngoài. Vấn đề về đất và lao động, hiến pháp của Philippin hạn chế quyền sử dụng đất. Đất đai và tài nguyên liên doanh phải thuộc sở hữu của ngời Philippin ít nhất lµ 60% Các công ty liên doanh hạn chế thuê lao động nớc ngoài họ chỉ đợc thuê ngới nớc ngoài tối đa là 5 năm để làm việc nh: kiểm soát viên, kỹ thuật viên, cố vấn. NÕu kÐo dµi thêi gian ph¶i xin phÐp uû ban ®Çu t quèc gia. Về thủ tục hành chính, nớc này đơn giản hoá thủ tục hành chính, đảm bảo cấp giấy phép đầu t nhanh gọn, không phiền hà cho các đối tác nớc ngoài, thực hiÖn nghiªm chØnh c¸c qui chÕ vÒ hµnh chÝnh. 2.4. Th¸i Lan ChÝnh phñ Th¸i Lan khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t hîp t¸c víi c¸c c¬ quan nhµ níc khai th¸c tµi nguyªn vµ b¶o vÖ m«i trêng, c¸c dù ¸n sö dông nhiÒu lao động, xuất khẩu lao động, xuất khẩu sản phẩm, sử dụng nguyên liệu thô của Thái Lan, thay thÕ hµng nhËp khÈu ®uîc nhµ níc u tiªn. Tû lÖ gãp vèn liªn doanh kh«ng thµnh ®iÒu kiÖn b¾t buéc. Tuy nhiªn c¸c dù ¸n cho phÐp Th¸i Lan gãp vèn trªn 50% th× uû ban ®Çu t cÊp chøng chØ b¶o l·nh. Về thuế lợi tức, đánh thuế 30% vào các công ty và đối tác có đăng ký tại thị trờng chứng khoán của Thái Lan và đánh thuế 35% vào các công ty và các đối tác khác. Tuỳ từng dự án mà có thể đợc miễn giảm thuế lợi tức từ 3-8 năm kể từ khi cã l·i. Về thuế nhập khẩu, các doanh nghiệp đợc miễn giảm 50% thuế nhập khẩu vào mà Thái Lan cha sản xuất đợc..

(27) Về chính sách xuất khẩu, các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu đợc miễn thuế nhập khẩu vật t, phụ tùng, các chi tiết tạm nhập tái xuất, đợc miễn hoặc giảm thuế lợi tích 5%. Các doanh nghiệp trong khu vực chế xuất đợc miễn thuế nhập khẩu đối với vât t. Về quản lý ngoại hối, nhà đầu t đợc chuyển ra nớc ngoài các thu nhập, lợi nhuận, nhng có thể bị hạn chế trong trờng hợp để cân đối tình hình thu-chi. Trong trờng hợp hạ chế này thì cũng đợc chuyển ít nhất 15%/ n¨m so víi tæng vèn ®em vµo Th¸i Lan. Việc sở hữu đất đai đợc qui định riêng cho từng loại công ty. Mỗi công ty đợc sở hữu bao nhiêu đất đai do luật qui định. Công nhân lành nghề, kỹ thuật viên và gia đình họ đợc phép vào Thái Lan làm việc. Uỷ ban đầu t chịu trách nhiệm xem xét. Thái Lan đã nhiều lần cải tiến thủ tục cấp giấy phép; thủ tục triển khai theo dù ¸n theo híng khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi..

(28) 2.5. Malaixia. Trong chiÕn lîc thu hót FDI, Malaixia rÊt coi träng vai trß cu¶ c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, g¾n lîi Ých cho c«ng ty nµy víi lîi Ých cña Malaixia. HiÖn cã khoảng 1000 công ty xuyên quốc gia của trên 50 nớc đang hoạt động ở Malaixia. Bên cạnh đó, chính phủ có thực hiện chế độ u đãi cho một số ngành có qui mô nhỏ tự cấp cho đồn điền, u đãi cho các công ty áp dụng cơ cấu sở hữu của t bản cæ phÇn hoÆc ¸p dông kü thuËt c«ng nghÖ cao. Malaixia chủ trơng miễn thuế nhấp khẩu đối với máy móc thiết bị cho các khu chÕ xuÊt vµ c¸c dù ¸n híng vµo xuÊt khÈu. Malaixia áp dụng chính sách đào tạo lao động theo yêu cầu của chủ đầu t, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nớc ngoài hoạt động. Gần đây, nớc này có qui định, các nhà chuyên môn, chuyên gia quản lý và kỹ thuật đóng thuế thu nhËp th× kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ sö dông nh©n c«ng níc ngoµi. Mọi thủ tục tạo nên sự phiền hà về đầu t nớc ngoài dần dần đợc loại bỏ và thay vào đó là cơ chế, thủ tục nhanh, gọn, thông thoáng và hiệu quả. Nhờ vậy, dßng FDI vµo Malaixia ngµy cµng t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ mét vµi n¨m tíi..

(29) Ch¬ng 3: Những định hớng và giải pháp thu hút FDI ë níc ta I. §Þnh híng thu hót FDI 1.1.Tiếp tục khẳng định tính đúng đắn của chủ trơng thu hút FDI Một hệ thống quan điểm nhất quán trong việc tổ chức và hoạch định chính sách thu hút FDI vào Việt Nam trong những năm tới đang là vấn đề cấp bách. Cho đến nay, mặc dù Đảng và nhà nớc ta dã có quan điểm rõ ràng về vai trò của FDI, coi vốn trong nớc là quyết định, vốn nớc ngoài là quan trọng. Tuy nhiên, quan điểm rõ ràng cha đợc thể hiện thật sự nhất quán trong tổ chức và chính sách thu hót vèn FDI. ChÝnh v× thÕ viÖc qu¸n triÖt trong tõng ngµnh, tõng lÜnh vùc, từng địa phơng cha thật đầy đủ, dẫn đến tình trạng thiếu sự nhất quán trong việc triển khai thực hiện thu hút nguồn vốn này. Do đó, tiếp tục khẳng định tính đúng đắn của chủ trơng thu hút vốn đầu t nớc ngoài và cần thiết phải khai thác đến mức tối đa nguồn vốn này để thực hiện chiến lợc phát triển kinh tế-xã hội ở Việt Nam ®Çu thÕ kØ 20 trong khi nguån vèn trong níc cßn cã h¹n. 1.2. TËp trung thu hót FDI vµo nh÷ng ngµnh, nghÒ, lÜnh vùc cã lîi thÕ so s¸nh cña níc ta víi c¸c níc kh¸c Nhµ níc ta cÇn híng vèn FDI vµo nh÷ng ngµnh, nghÒ, lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô cã lîi thÕ nh nu«i trång thuû h¶i s¶n, du lÞch, thuû ®iÖn, đồng thời tập trung vốn FDI vào những ngành có công nghệ tiên tiến, có tỉ lệ xuất khẩu cao; còn những ngành ít vốn, công nghệ thấp thì huy động chủ yếu vốn đầu t trong nớc, nếu có liên doanh thì bên Việt Nam là đối tác chính. 1.3. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t bá vèn vµo kh¾c phôc dÇn sù chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng l·nh thæ VÒ kh¾c phôc dÇn sù chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, chóng ta cÇn khuyÕn khích các nhà đầu t bỏ vốn vào các khu vực địa bàn còn đang gặp khó khăn về cơ së h¹ tÇng, ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn kh«ng thuËn lîi nh miÒn Trung, miÒn nói phÝa Bắc, vùng sâu, vùng xa… Khi cần thiết, Chính Phủ phải huy động thêm cả vốn trong nớc, chấp nhận thu hồi vốn chậm, lãi suất thấp để xây dựng một số điểm kinh tÕ cho c¸c khu vùc nh khu c«ng nghiÖp Dung QuÊt( Qu¶ng Ng·i), nhµ m¸y thuû ®iÖn Yaly( T©y Nguyªn), nhµ m¸y thuû ®iÖn Tµ Bó( S¬n La),… 1.4. Chuyển đối tác đầu t ViÖt Nam cÇn tËp trung t¨ng cêng hîp t¸c trùc tiÕp víi c¸c níc ph¸t triÓn cã tiềm lực kinh tế mạnh, các công ty đa quốc gia, các tập đoàn lớn trên thế giới để tranh thủ đợc công nghệ “gốc”; tiếp cận với cách quản lý hiện đại, tạo điều kiện cho ViÖt Nam héi nhËp vµo thÞ trêng quèc tÕ. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn ph¶i chú ý thu hút các doanh nghiệp vừa và nhỏ của nớc ngoài vì đó là doanh nghiệp năng động, thích ứng nhanh với những biến động của thị trờng, phù hợp với đối t¸c ViÖt Nam vÒ kh¶ n¨ng gãp vèn, n¨ng lùc tiÕp thu c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn viÖc lµm. 1.5. Nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nớc đối với đầu te trực tiếp nớc ngoài TiÕp tôc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, x©y dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghĩa, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nớc đối với đầu t trực tiếp nớc ngoài. CÇn x©y dùng quy chÕ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a chÝnh phñ víi c¸c bé tæng hîp, c¸c bộ quản lý các ngành, UBND tỉnh trong việc quản lý hoạt động đầu t nớc ngoài theo đúng thẩm quyền, trách nhiệm của từng cơ quan quản lý Nhà nớc. Cần triệt để và kiên quyết hơn trong việc quy định rõ ràng minh bạch các thủ tục hành.

(30) chÝnh ë mäi kh©u, mäi cÊp, c«ng khai c¸c quy tr×nh, thêi h¹n, tr¸ch nhiÖm xö lý c¸c thñ tôc hµnh chÝnh nh»m t¹o nªn sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Çu t níc ngoµi. II. Gi¶i ph¸p thu hót FDI 2.1. Më réng h×nh thøc thu hót FDI Ngoài các hình thức đầu t FDI nh luật Đầu t hiện nay quy định, để tăng cờng thu hót FDI h¬n n÷a chóng ta cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc sau: - C«ng ty cæ phÇn trong níc cã vèn ®Çu t níc ngoµi. §©y lµ lo¹i h×nh c«ng ty phổ biến trên thế giới và đợc áp dụng ở nhiều nớc Đông Nam á. So với công ty trách nhiệm hữu hạn, loại hình này có nhiều lợi thế về huy động vốn và giảm rủi ro. Do đó Nhà nớc ta cần phải có hệ thống văn bản pháp quy quy định về loại hình thu hút FDI này. - Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Theo ý kiÕn cña c¸c nhà đầu t, luật đầu t quy định donh nghiệp liên doanh không đợc phép huy động vốn bằng cách phát hành cổ phiếu, chứng khoán là quá cứng nhắc và gây bất lợi cho phía Việt Nam. Vì vậy Nhà nớc ta nên có những quy định cụ thÓ vÒ lo¹i h×nh nµy nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam mua cæ phÇn, nép tØ lÖ gãp vèn cña phÝa ViÖt Nam. - Nhµ ®Çu t tù do lùa chän h×nh thøc ®Çu t phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña m×nh. 2.2. C¶i tiÕn quy chÕ ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam §Ó thu hót m¹nh h¬n n÷a c¸c dù ¸n FDI vµo c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt. Cô thÓ: - Giảm giá thuê đất trong các khu công nghiệp và khu chế xuất để đảm bảo cho c¸c chñ ®Çu t cã lîi, thóc ®Èy hä ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. - Nhà nớc phải đầu t đồng bộ để xây dựng kết cấu hạ tầng ngoài hàng rào khu công nghiệp, khu chế xuất nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động ®Çu t, s¶n xuÊt kinh d«anh cña c¸c dù ¸n FDI. - Cần xác định rõ số lợng các lệ phí và phí mà chủ đầu t phải có trách nhiệm chi tr¶, còng nh møc thu cña tõng lo¹i lÖ phÝ. Tr¸nh t×nh tr¹ngthu lÖ phÝ qu¸ nhiÒu, chång chÐo, qu¸ nhiÒu tæ chøc, c¬ quan thu lÖ phÝ. - Quy hoạch khu công nghiệp, khu chế xuất phải đảm bảo sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp. Do đó, diện tích đất sử dụng cho mỗi dự án phải phù hợp tríc m¾t, còng nh ph¸t triÓn l©u dµi cña dù ¸n. - Nhà đầu t tự do chọn lựa địa điểm, vị trí dự án trong hay ngoài khu công nghiÖp. 2.3. VÒ thñ tôc hµnh chÝnh 2.3.1C¶i tiÕn thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t Cần đẩy nhanh hơn nữa tiến độ cải cách thủ tục hành chính, khắc phục sự trì trệ trong các cơ quan quản lý nhà nớc, đơn giản hoá các thủ tục hành chính theo nguyªn t¾c “mét cöa”, “mét dÊu”. C¸c c¬ quan phô tr¸ch hîp t¸c vµ ®Çu t t¹o ®iÒu kiÖn thËn lîi cho hä ®¨ng kÝ. VÒ hå s¬ ®¨ng kÝ cÊp giÊy phÐp ®Çu t, c¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i th«ng b¸o c«ng khai c¸c lo¹i giÊy phÐp cÇn cã, riªng c¸c lo¹i dù ¸n cã tØ lÖ xuÊt khÈu tõ 80% trë lªn vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c do bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t c«ng bè, nhµ ®Çu t ph¶i ®¨ng kÝ theo mÉu cña bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t. Bộ Khoa học- Công nghệ và Môi trờng cần sửa đổi, điêù chỉnh một số nội dung theo hớng giảm bớt các danh mục phải báo cáo đánh giá tác động đến môi trờng.

(31) và quy định cụ thể các dự án đợc miễn lập các loại báo cáo này. Với các dự án đó, cơ quan thẩm định phải tiến hành khẩn trơng và bảo đảm độ chính xác cao để vừa rút ngắn thời gian đăng kí vừa hạn chế đợc các công nghệ lạc hậu, gây ô nhiÔm m«i trêng. Muèn vËy c¸c c¬ quan ph¶i thêng xuyªn thu thËp c¸c th«ng tin vÒ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi. Việc cấp giấy phép kinh doanh đối với những lĩnh vựcvà ngành nghề mà theo quy định phải có giấy phép kinh doanh hoặcgiấy phép hành nghề, doanh nghiệp chỉ cần đăng kí với cơ quan nhà nớc có thẩm quyền để triển khai hoạt động của mình theo mục tiêu, ngành nghề quy định tại giấy phép đầu t, không phải xin giÊy phÐp kinh doanh hoÆc giÊy phÐp hµnh nghÒ. Để tạo điều kiện cho việc triển khaidự án nhanh sau khi đợc cấp giấy phép đầu t, nhµ níc gi¶i quyÕt nhanh chãng c¸c thñ tôc. - Thủ tục cấp đất: Sở địa chính ở các tỉnh, thành phố chỉ tiến hành đo đạc, lập bản đồ địa chính một lần và đơn giản hoá mọi thủ tục khác về đất đai. Đồng thời đề nghị tổng cục địa chính và các cơ quan hữu quan soạn thảo ngay các quy định về giả phóngmặt bằng, về đèn bù cho các dự án có vốn đầu t nớc ngoài, cũng nh quy định về chuyển quyền sử dụng đất. - Thủ tục quản lý xây dựng cơ bản theo thiết kế đã đăng kí cần đợc tổ chức chặt chẽ nhng không đợc can thiệp quá sâu. cơ quan nhà nớc quản lý xây dựng cơ bản cần thực hiện đúng chức năng thẩm quyền của mình, đồng thời c¶i tiÕn c¸c thñ tôc theo híng gän nhÑ vµ hiÖu qu¶. 2.3.2§¬n gi¶n ho¸ thñ tôc h¶i quan Các quy định thủ tục hải quan phải đợc sửa đổi ngay và công bố công khai theo hớng đơn giản, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khắc phục ngay các hiện tợng phiền hà, tiêu cực; biết tiếp thu và xử lý các ý kiến đóng góp hoặc khiếu nại cña kh¸ch hµng. Muèn vËy ph¶i cã sù phèi hîp gi÷a c¸c bé, ban, ngµnh cã liªn quan nh th¬ng m¹i, h¶i quan, c«ng nghÖ m«i trêng. Những vấn đề phát sinh không giải quyết đợc mà phải nhanh chóng có công văn hỏi ý kiến và công văn phúc đáp của cơ quan chức năng. 2.3.3. Giáo dục pháp luật cho lao động trong các doanh gnhiệp có vốn đầu t trùc tiÕp níc ngoµi VÒ h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng bÊt c«ng gi÷a c«ng nh©n vµ chñ ®Çu t do thiÕu hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt, c¸c c¸n bé qu¶n lý cña ViÖt Nam vµ tæ chøc c«ng ®oµn phải thờng xuyên tuyên truyền, phổ biến các điều khoản về lao động cho công nhân biết, từ đó giúp họ nhận thức rõ hơn về trách nhiệm và quyền hạn của mình mµ yªn t©m s¶n xuÊt. Tæ chøc c«ng ®oµn vµ c¸n bé qu¶n lý cña ViÖt Nam ph¶i ph¸t huy hÕt nh÷ng vai trò của mình trong khuôn khổ luật định để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của ngời lao động. Đồng thời nhắc nhở nhà đầu t biết những việc làm cha đúng của họ. Có nh vËy míi t¹o ra mèi quan hÖ hµi hoµ gi÷a c¸c bªn. 2.3.4. Thực hiện công tác kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp có vốn ®Çu t níc ngoµi C¸c bé, c¬ quan thuéc chÝnh phñ vµ UBND cÊp tØnh, thµnh thùc hiÖn qu¶n lý ®Çu t cÇn ph¶i cã sù phèi hîp trong c«ng t¸c qu¶n lý. UBND tØnh cã tr¸ch nhiệm xử lý kịp thời các vấn đề thuộc thẩm quyền và hớng dẫn các doanh nghiệp hoạt động theo đúng quy định tại giấy phép đầu t và pháp luật, góp phần hỗ trợ cho c¸c doanh nghiÖp th¸o gì nh÷ng khã kh¨n. Nếu doanh nghiệp có sai phạm phải thông báo cho doanh nghiệp biết để kiến nghÞ lªn c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng gi¶i quyÕt..

(32) 2.3.5. Thực hiện các biện pháp bảo đảm đầu t C¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn nhanh chãng so¹n th¶o vµ ban hµnh c¸c v¨n bản quy định chế độ bảo lãnh tín dụng về: thế chấp, cầm cố khi các doanh nghiệp muốn đi vay. Bên cạnh đó cũng cần ban hành quy chế thu hồi nợ, Luật đầu t nớc ngoài hiện nay quy định bên nớc ngoài tham gia vào liên doanh phØa gãp vèn b»ng tiÒn níc ngoµi. Song thùc tÕ cã kh«ng Ýt trêng hîp nhµ ®Çu t nớc ngoài thu đợc lợi nhuận của mình bằng tiền Việt Nam hoặc có đợc nhờ thừa kế, chuyển nhợng vốn… muốn tái đầu t mở rộng sản xuất hoặc đầu t mới. Do đó nên cho phép các nhà đầu t góp vốn bằng tiền Việt Nam nhng có qui định các khoản thu nào đợc cho phép góp vốn để đầu t. Thực tế phát sinh cho thấy: trong nhiều liên doanh nhờ đàm phán đôi bên, bên Việt Nam nhận đợc lợi nhuận nhiều hơn tỷ lệ vốn góp. Vì vậy, nhà nớc nêu qui định “các bên liên doanh đợc phân chia lỗ lãi tuỳ theo sự đàm phán song không đợc thấp hơn tỉ lệ góp vốn” để đảm bảo quyền lợi cho phía Việt Nam. 2.4 Tu söa kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ – x· héi. Kết cấu hạ thầng giữ vai trò quan trọng; nó tạo điều kiện để thu hút vốn đầu t nớc ngoài, qua đó quyết định sự tăng trởng kinh tế, tạo ra chuyển đổi căn bản cơ cấu kinh tế đặc biệt là công nghiệp xây dung và dịc vụ, tạo việc làm và tăng thu nhËp cho ngêi d©n. V× vËy trong thêi gian tíi, chóng ta ph¶ ttËp trung vèn cho viÖc tu bæ vµ v©y dung c¬ së h¹ tÇng. Chóng ta ph¶i ®Çu t tËp trung vµo c¸c vùng trọng điểm quyết định tới tăng trởng kinh tế. Ngoài việc huy động vốn FDI cho xây dung cơ sở hạ tầng, chúng ta cũng phải huy động tối đa vốn ODA và vốn trong nớc để đầu t hỗ trợ cho các dự án, đặc biệt là những địa bàn khó khăn. Tiềm năng nông thôn của chúng ta còn lớn, nếu chúng ta xây dung hoàn thiện cơ sở hạ tầng cho khu vực này, điều đó sẽ tạo đà thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. 2.5 Quy ho¹ch thu hót vèn FDI Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t cÇn nhanh chãng lËp qui ho¹ch c¸c ngµnh, l·nh thæ c¬ cÊu kinh tÕ thèng nhÊt trªn ph¹m vi c¶ níc. Tríc hÕt, cÇn khÈn tr¬ng qui ho¹ch c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c s¶n phÈm quan träng thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh: chÕ biÕn thùc phÈm, dÖt, may; c«ng nghiÖp chÕ t¹o nh: c¬ khÝ, ho¸ chÊt, điện tử, vật liệu xây dựng, sản xuất ô tô, xe máy, đóng tàu; công nghiệp hoá dầu; công nghiệp luyện kim; công nghiệp thông tin... Trên cơ sở đó xác định các dự án trong nớc tự đầu t hoặc vay vốn để đầu t theo ngành và lãnh thổ cũng nh xác định yêu cầu tơng ứng về công nghệ. C¸c ngµh cÇn hoµn chØnh thªm mét bíc c«ng t¸c quy ho¹ch; phèi hîp víi c¸c thành phố và địa phơng xây dựng quy hoạch trên địa bàn lãnh thổ. 2.6 N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t Nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động để tạo dựng chính xác hình ảnh một đất nớc Việt Nam thực sự muốn mở rộng quan hệ với bên ngoài. Về nội dung, hoạt động xúc tiến đầu t cần tập trung vào việc cải thiện, tuyên truyền tốt hơn môi trờng và cơ hội đầu t tại Việt Nam. Từng ngành, từng địa phơng cùng víi viÖc x©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch kªu gäi ®Çu t tùc tiÕp níc ngoµi còng cần xây dung các dự án cụ thể và có biện pháp bố trí đối tác, cán bộ, giải pháp tµi chÝnh. MÆt kh¸c cÇn nghiªn cøu thµnh lËp c¸c tæ chøc t vÇn ®Çu t chuyªn ngành ở một số địa phơng để cung cấp cá dịch vụ triển khai dự án khi đợc cấp giấy phép đầu t nh dịch vụ về đất đai, dịch vụ quản lý xây dựng … tạo điều kiện thuËn lîi cho chñ ®Çu t 100% vèn. 2.7 C¸c biÖn ph¸p hç trî kh¸c:.

(33) Nớc ta cần nhanh chóng thành lập và phát triển thị trờng chứng khoán để tạo điều khiện cho các loại hình công ty cổ phần phát triển, khả năng huy động vèn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn sÏ t¨ng lªn vµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi h¬n. Nhanh chóng thành lập trung tâm thông tin kinh tế – xã hội để cung cấp thông tin vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, kü thuËt trªn thÕ giíi còng nh trong níc giúp các doanh nghiệp chủ động sản xuất và cải tiến kỹ thuật phù hợp với yêu cÇu cña thÞ trêng. 2.8 Tiếp tục đổi mới chính sách thu hút FDI: Víi môc tiªu ®a níc ta tíi n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp, bªn cạnh việc phát huy nội lực, việc thu hút vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài để phục vụ cho môc tiªu nµy còng lµ mét nguån lùc hÕt søc quan träng. Qu¸ tr×nh hoµn thiện về chính sách đất đai, chính sách thị trờng và tiêu thụ sản phẩm phải đặt trong môc tiªu thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ c¸c chính sách này phải đợc đặt ra trong mối quan hệ qua lại lẫn nhau một cách thèng nhÊt ¨n khíp. 2.8.1 Chính sách đất đai Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai phạu vụ cho các dự án có vốn đầu t nớc ngoài, đặt biệt là việc tiếp tục ban hành các văn bản dới luật cụ thể hoá 3 quyền của nhà đầu t nớc ngoài tại Việt Nam về đất đai là quyÒn chuyÓn nhîng , quyÒn cho thuª vµ quyÒn thÕ chÊp t¨ng cêng hiÖu lùc cña pháp luật về đất đai. Hình thành bộ máy xử lý nhanh chóng và có hiệu quả các vấn đề liên quan đến đất đai trong đầu t nớc ngoài nh vấn đề thủ tục cấp đất, đền bù, giải toả, giải phóng mặt bằng và việc bảo đảm tính ổn định của khu đất đợc sử dụng cho đầu t ngớc ngoài. Đẩy mạnh hoạt động qui hoạch đất đai phục vụ cho đầu t nớc ngoài trớc hết ở các thành phố lớn và các vùng kinh tế động lực, tiÕp theo lµ c¸c tØnh trong c¶ níc. Việc thực hiện chính sách đất đai đối với đầu t nớc ngoài để dảm bảo hiệu qủa, cÇn chó träng c¸c gi¶i ph¸p sau: -Phát huy vai trò cấu các cơ quan hoạch định chính sách về đất đai nh quốc hội, chính phủ trong việc xây dựng các đạo luật, chính sách, qui định về đất đai thuộc sở hữu toàn dân và nhà nớc là ngời sở hữu duy nhất về đất đai cho nên các chính sách về đất đai càng cụ thể, rõ ràng, ổn định bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Để có thể đảm bảo cụ thể hoá một cách hợp lý chính sách đất đai áp dụng ở Việt Nam trong lÜnh vù ®Çu t níc ngoµi cÇn: + Tích cực tham khảo kinh nghiệm của cá nớc về việc áp ụng chính sách đất đai đối với các nhà đầu t nớc ngoài nh Trung Quốc, Thái Lan, Malaixia, Mianma… + TËp hîp c¸c ý kiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vÒ chÝnh sách đất đai cũng nh xu hớng xử lý chính sách đất đai áp dụng đối với khu vực có vốn đầu t nớc ngoài của các nớc, thông lệ quốc tế để hình thành một chính sách đất đai giành cho đầu t nớc ngoài ổn định. + Đầu t vào công tác phân vùng, qui hoạch vùng giành cho hoạt động đầu t nớc ngoài cần thống nhất cách thức cấp đất và giải phóng mặt bằng. Điều chỉnh khung chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng phù hợp với mặt bằng thực tế hơn đặc biÖt lµ dù to¸n vÒ gi¶i phãng mÆt b»ng.. -Tăng cờng hiệu lực của các qui định pháp luật và chính sách đất đai, kết hợp gi÷a thuyÕt phôc, tuyªn truyÒn ý thøc ph¸p luËt vµ cìng chÕ. Nh÷ng trêng hîp làm trái với pháp luật về đất đai cần có. Những biện pháp cỡng chế kịp thời. Hình thành hệ thống các chính sách đất đai có tính cạnh tranh cao so với các nớc trong khu vực. Tăng thời gian cho thuê đất, giảm giá cho thuê đất, giảm bớt các thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ..

(34) Chuyển quyền sử dụng đất đai nhanh chóng và kịp thời cho từng dự án. Chỉ đạo thực hiện nhanh chóng việc đền bù, giải phóng mặt bằng nhanh để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đã cấp giấy phép, nghiên cứu khả năng đợc chi phí đền bù vào giá thuê đất để đảm bảo tính cạnh tranh với các nớc trong khu vực hoãn hoặc miễn tiền thuế đất đối với những dự án xin dừng, hoặc dãn tiến độ triển khai. Giảm giá thuê đất trong các khu công nghiệp, khu chế xuất. 2.8.2 Chính sách thuế và u đãi tài chính Chính sách thuế và những u đãi tài chính gắn với hoạt động đầu t trực tiếp níc ngoµi lµ mét yÕu tè chñ yÕu cÊu thµnh tÝnh hÊp dÉn cña m«i trêng ®Çu t trùc tiếp nớc ngoài. Do đó chúng ta cần thực hiện: -Thực hiện tốt luật thuế VAT và thuế thu nhập công ty. Đây là hai đạo luật thuế trong giai đoạn đầu áp dụng để đa hoạt động thu thuế đối với các dự án đầu t nớc ngoài đi vào ổn định. -Tăng cờng các biện pháp u đãi taì chính cho các nhà đầu t thông qua hệ thống giá cả áp dụng đối với các nhà đầu t nớc ngoài vào các doanh nghiệp trong níc thèng nhÊt nh gi¸ ®iÖn níc, gi¸ cíc vËn t¶i, bu ®iÖn, hµng kh«ng. -Nâng cao hiệu lực và hiệu quả vủa các biện pháp u đãi tài chính nh giả quyết nhanh vấn đề thuế cho các nhà đầu t nớc ngoài, việc chuyển lợi nhuận về nớc thuận tiện, vấn đề góp vốn đợc dễ dàng đặc biệt là không nên hạn chế hoặc đa ra qui định bắt đợc các nhà đầu t nớc ngoài phải góp vốn bằng tiền mặt khi họ cũng đang gặp những khó khăn cho tác động của cuộc khủng hoảng tài chÝnh- tiÒn tÖ. -Hỗ trợ cho các dự án đã đợc cấp giấy phép đầu t đợc hởng những u đãi của các qui định mới về thuế, lợi tức, giá thuế đất mới, miễn giảm thuế doanh thu đối với những doanh nghiệp thực sự lỗ vốn. -Hç trî b»ng ngo¹i tÖ cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®ang thùc sù gÆp khã kh¨n. -Chủ động thu hút nhiều hơn nguồn vốn nớc ngoài không nhất thiết phải ấn định tỷ lệ nguồn vốn, tranh thủ mọi nguồn vốn cho phát triển. -Cho phép các doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài cổ phần hoá để tăng vốn ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. -Ban hành chính sách thu phí thống nhất để tránh tình trạng thu phí bất hợp lý và không quản lý đợc, tránh thu phí tuỳ tiện ở các địa phơng. 2.8.3 Chính sách lao động và tiền lơng Giải quyết thoả đáng các tranh chấp về lao động và tiền lơng hoàn thiện các thủ tục đối với lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngaòi nh ký hợp đồng, thoả ớc lao động tập thể và thành lập, phát huy vai trò của c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, tæ chøc §¶ng vµ §oµn thanh niªn cô thÓ: -Hoàn thiện các loại văn bản qui định áp dụng đối với ngời lao động trong các dự án có đầu t nớc ngoài. Các văn bản đặc biệt chú trọng là qui định tuyển dụng, lựa chọn lao động, chức năng của các cơ quan quản lý lao động, vấn đề đào tạo, đề bạt và sa thải lao động, các văn bản xử lý tranh chấp về tác động, tiền long, thu nhập. -Hoàn thiện bọ máy hành pháp về quản lý lao động trong các dự án có vốn nớc ngoài, thành lập phân toà lao động để xử lý tranh chấp lao động cá nhân và lao động tập thể. -Ph¸t huy vai trß cña tæ chøc c«ng ®oµn trong doanh ngiÖp tr¸nh t×nh tr¹ng hoạt động của công đoàn đi ngợc lại với lợi ích của ngời lao động. Chú trọng đào tạo ngơi lao động cả trong nớc và nớc ngoài để tiếp thu công nghệ. -Phát huy vai trò của cơ quan thanh tra lao động trong việc kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách lao động và tiền lơng của các dự án đầu t nớc ngoài đồng thời sửa đổi các chính sách về lao động và tiền lơng cho thích hợp..

(35) 2.8.4 ChÝnh s¸ch thÞ trêng vµ tiªu thô s¶n phÈm: Đẩy mạnh các hoạt động mở rộng thị trờng cho các dự án đầu t nớc ngoµi th«ng qua viÖc khuyÕn khÝch thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ xóc tiÕn th¬ng m¹i. Khai thác các thế mạnh của bên nớc ngoài trong hoạt động nghiên cứu thị trờng ở hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Các giải pháp cần thùc hiÖn lµ: -khuyến khích thúc đẩy xuất khẩu đặc biệt là xuất khẩu các sản phẩm chế biến sâu, chế biến tinh, các sản phẩm chất lợng cao, đặc biệt là những sản phÈm mang th¬ng hiÖu ViÖt Nam. -Định hớng tiêu thụ sản phẩm theo khuôn khổ pháp lý thích hợp để tránh tình trạng cạnh tranh về giá cả dẫn đế việc bán phá giá, bán hàng kém chất lợng ra thÞ trêng. CÇn nhanh chãng x©y dùng vµ th«ng qua luËt c¹nh tranh, luËt chèng ®Çu c¬, chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸. -B¶o hé thÞ trêng trong níc dÓ khuyÕn khÝch nhµ ®Çu t ®Çu t vµo ViÖt Nam th«ng qua: +Định hớng các ngành nghề, lĩnh vực u tiên đặc biệt là những ngành nghề tạo ra các tiềm lực công nghệ cho đất nớc, hình thành đội ngũ cán bộ chất lợng cao. Giảm bớt nhập khẩu những mặt hàng sản xuất hoặc lắp ráp đựơc từ trong nớc nh ô tô, xe máy, đồ điện tử. +Bảo đảm đối xử công bằng thoả đáng và bình đẳng giữa các nhà đầu t trong níc víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. +Có chính sách khuyến khích ngời tiêu dùng sử dụng các sản phẩm đợc sản xuÊt trong níc. 2.8.5 VÒ chÝnh s¸ch c«ng nghÖ Để đạt đợc mục tiêu thu hút công nghệ hiện đại vào Việt Nam trong thời gian tíi, ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cÇn ph¶i thùc hiÖn lµ ph¶i x©y dùng mét chiÕn lîc thu hót c«ng nghÖ h÷u hiÖu. Chiến lợc này phải chỉ ra đợc lộ trình dài hạn cho việc thu hút công nghệ nớc ngoài với các biện pháp và công cụ khác nhau, đặc biệt là việc xây dựng các chÝnh s¸ch thu hót c«ng nghÖ hîp lý víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam. CÇn h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ s¹ch ë nh÷ng vïng thÝch hîp trong níc víi hÖ thèng quy chÕ râ rµng, t¹o ®iÒu kiÖn hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. §èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ ®a vµo gãp vèn ®Çu t hoÆc nhËp khÈu tõ níc ngaòi cần phải thực hiện việc giám định chất lợng và giá cả một cách nghiêm ngặt theo các qui định của pháp luật để tránh tình trạng nhập khẩu hoặc chuyÓn giao thiÕt bÞ m¸y mãc l¹c hËu víi gi¸ c¶ cao..

(36) KÕt luËn Víi môc tiªu ®a ViÖt Nam tíi n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp th× bªn c¹nh viÖc ph¸t huy néi lùc, viÖc thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoài để phục vụ cho mục tiêu này cũng là một nguồn lực quan trọng.Vấn đề thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong nh÷ng n¨m tíi cã ý nghÜa rÊt to lín đối với sự tăng trởng của nền kinh tế. Troang điều kiện đó, nhà nớc ta phải hoµn thiÖn viÖc tæ chøc vµ chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi , đáp ứng nhu cầu sử dụng có hiệu qủa vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài theo đúng chủ trơng quan trọng của Đảng và nhà nớc ta là xem nội lực là quyết định, ngo¹i lùc lµ quan träng; kÕt hîp néi lùc vµ ngo¹i lùc thµnh søc m¹nh tæng hîp trong xây dựng đất nớc. HÕt..

(37) Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Chính sách và biện pháp huy động các nguồn vốn-Bộ KHDT-1996 2.Những giải pháp chủ yếu để pháp triển các nguồn vốn cho DNNN-Hà Thị Kim Dung -1996 3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thu hót ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi ë ViÖt Nam – Nxb ChÝnh trÞ quèc gia- HN 2000 4. Một số vấn đề mới về FDI tại Việt Nam-1996 5. Niªn gi¸m thèng kª2002, Nxb Thèng kª,Hµ Néi 2002 6. T¹p chÝ du lÞch 3/2002 7. T¹p chÝ TTTC 18/01 8. T¹p chÝKT 31/01 9. T¹p chÝ GTVT 6/2000 10. T¹p chÝ CKVN 1/01;2/2000 11.T¹p chÝ KTTG 2/01 12.T¹p chÝ TC 4/2000 13.T¹p chÝ NH 10/2000 14.T¹p chÝ TNTTVN 6/2000 15. T¹p chÝ TTTCTT 14/2000. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu............................................................................................................1 Ch¬ngI: Lý luËn chung vÒ thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp.

(38) níc ngoµi (FDI:Foreign Direct Investment).......................................2 I. Vai trò của FDI đối với phát triển kinh tế...........................................................2 1.1. Quan ®iÓm cña LªNin vÒ FDI.........................................................................2 1.2. B¶n chÊt cña FDI............................................................................................3 1.3. C¸c h×nh thøc chñ yÕu cña FDI.......................................................................6 1.4. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña FDI.............................................................................8 1.5. Vai trò của FDI đối với phát triển kinh tế.......................................................9 II. Vấn đề thu hút vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài..................................................10 2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi (FDI).....................................10 2.2. C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t................................................................11 Ch¬ng II: KÕt qu¶ thu hót vèn FDI ë níc ta vµ kinh nghiÖm cña c¸c níc.........................................................16 I.Sự phát triển của FDI tại Việt Nam trong thời kỳ đổi mới................................16 1.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót FDI ë níc ta..........................................................16 1.2. Tác động của FDI đến sự phát triển kinh tế Việt Nam nh÷ng n¨m qua...........................................................................................16 1.3. ViÖc tæ chøc nh»m thu hót FDI....................................................................17 1.4. C¸c chÝnh s¸ch thu hót FDI ë ViÖt Nam thêi gian qua.................................20 1.5. KÕt qu¶ thu hót vèn FDI trong thêi gian qua................................................24 II.Kinh nghiÖm cña c¸c níc trong viÖc thu hót FDI............................................29 2.1. Trung Quèc...................................................................................................29 2.2. Inđônêxia......................................................................................................30 2.3. Philippin........................................................................................................30 2.4. Th¸i Lan........................................................................................................31 2.5. Malaixia........................................................................................................32 Ch¬ng III Những định hớng và giải pháp thu hút FDI ë níc ta..........................................................................33 I. §Þnh híng thu hót FDI.....................................................................................33 1.1. Tiếp tục khẳng định tính đúng đắn của chủ trơng thu hút FDI.....................33 1.2. TËp chung thu hót FDI vµo nh÷ng ngµnh nghÒ, lÜnh vùc cã lîi thÕ so s¸nh cña níc ta víi níc kh¸c..................................................33 1.3. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t bá vèn vµo kh¾c phôc dÇn sù chªnh lÖch gi÷ c¸c vïng l·nh thæ...........................................................33 1.4. Chuyển đối tác đầu t.....................................................................................33 1.5. Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nớc đối với đầu t trùc tiÕp níc ngoµi......................................................................................34 II. Gi¶i ph¸p thu hót FDI.....................................................................................34 2.1. Më réng h×nh thøc thu hót FDI.....................................................................34 2.2. C¶i tiÕn qui chÕ ®Çu t vµo c¸c khuc«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam.........................................................................34 2.3. VÒ thñ tôc hµnh chÝnh...................................................................................35 2.4. Tu söa vµ x©y dùng míi kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi................................37 2.5. Qui ho¹ch thu hót vèn FDI...........................................................................37 2.6. N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t...................................................37 2.7. C¸c biÖn ph¸p hç trî kh¸c............................................................................37 2.8. Chính sách đất đai.........................................................................................38 KÕt luËn..............................................................................................................42 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o...........................................................................43.

(39)

(40)

(41)

KINH TE CHINH TRI

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về