Đa dạng sinh học trong hệ sinh thái nông nghiệp

ĐA DẠNG SINH HỌC TRONG
HỆ SINH THÁI NÔNG NGHIỆP

TỔ 1


Các nội dung chính

• Đa dạng sinh học trong hệ sinh thái.
• Hệ sinh thái nơng nghiệp.
• Đa dạng sinh học trong hệ sinh thái nơng
nghiệp và tính bền vững của nó.


ĐA DẠNG SINH HỌC
Đa dạng
sinh học là
gì?

• Đa dạng sinh học là toàn bộ các gen, các loài và
hệ sinh thái.
• Các yếu tố cấu thành:
 Sự đa dạng về chủng loại
Thế giới sinh học gồm: virus, vi sinh vật, thực
vật, động vật. Hiện nay có khoảng 5 đến 30 triệu
lồi sinh vật, nhưng lồi người đã phát hiện và
mơ tả khoảng gần 2 triệu loài.


Các yếu tố cấu thành của đa dạng sinh học
 Sự đa dạng về chủng loài

 Đa dạng di truyền
 Đa Mỗi
tổ hợp
loài mang đặc trưng bằng hệ gen và nó
 Đa
mang
trưng
di truyền
riêng
đảm
cho sự
Khi dạng
đềđặc
cậpsinh
đến thái
tập
hợp của
sinh
vật,bảo
dù mức
tồn
tại
của
lồi.

Sự
đa
dạng
họcđa
được

nhân
lênquần
khi gắn
Đa
dạng
sống
và
thích
độ tổ chức nàosinh
từ gen
tế
bào
cơnghi
thể
thể

Đa
dạng
về
lồi
cũng
là
đa
dạng
về
di
truyền.
kết
với
đa

dạng
sinh
cảnh,
đa
dạng
sinh
thái.
quần
xã
là
nói
đến
các
mối
quan
hệ
giữa
các
Sinh
vật
sống
theo
mơi
trường
lí
hóa
rất
phức
Nói đến đa dạng sinh học là bao gồm đa
dạng

di
Thiên
nhiên
khơng
đồngcónhất,
vậy sự
đa thích
tạp
thế
sinh
vật
hàngvítrăm
dạng
lồi
vàvìnhóm
lồi
vớicũng
nhau.
truyền.
nghiphong
khác nhau
đảm
bảovật
sựởsống
có sinh
mặt ở
khắp
dạng
phú của
sinh

các hệ
thái
mọinhau
nơi trên
hànhnhau.
tinh.
khác
thì khác


Các mức độ đa dạng sinh học
• Đa dạng sinh học ở cấp lồi
• Đa dạng sinh học ở cấp độ quần thể
• Đa dạng sinh học ở cấp độ quần xã


HỆ SINH THÁI NƠNG NGHIỆP
HSTNN là
gì?

- HST do con người tạo ra và duy trì dựa
trên các quy luật của tự nhiên.
- Với mục đích thỏa mãn nhu cầu trên nhiều
mặt và ngày càng tăng của con người.
• HSTNN tương đối đơn giản và đồng nhất
về cấu trúc nên nó kém bền vững, dễ phá
vỡ


Cấu trúc:

•
•
•
•

SV sản xuất
SV tiêu thụ
SV phân hủy
MT vơ sinh


Đặc điểm và hoạt động của của hệ
sinh thái nông nghiệp
•
•
•
•
•

Hệ sinh thái nơng nghiệp là một hệ sinh thái trẻ.
Tổ chức thứ bậc của hệ sinh thái nông nghiệp.
Hoạt động tạo năng suất của HST nông nghiệp
Động thái của HST nông nghiệp
Các mối quan hệ sinh học trong hệ sinh thái nông
nghiệp


Sơ đồ hệ thống thứ bậc của HSTNN và HSTTN
(Conway, 1985)

Hoạt động của HSTNN
BỨC XẠ MẶT TRỜI
CO2

Nước, N, P
Lương thực, thực phẩm

RUỘNG CÂY TRỒNG Phân bón, thuốc hóa học
Lao động
Phân bón

PHI NƠNG NGHIỆP

Nhiên liệu
Lao động
TĂ gia súc Phân bón

Thực
phẩm

Thuốc
Thức ăn
bổ sung

Thực phẩm
DÂN CƯ NN

Lao động

CHĂN NUÔI


Chức năng cơ bản:
• Chuyển hóa lượng vật chất do con người và
• thiên
HSTNN
ralương
thành
nhiên thường
cung cấpđược
để tạochia
thành
cácvàHST
sau:
thực
thựcphụ
phẩm;
cùng rất nhiều tác động
khác
tớiruộng
MT. cây hàng năm
Đồng
 Vườn cây lâu năm hay rừng nông nghiệp
 Đồng cỏ chăn nuôi
 Ao cá
 Khu vực dân cư.


Các

Các chu
chu trình
trình vật
vật chất
chất

CO2 trong khí quyển
Quang
Người
khai
thác

hợp
SV tự dưỡng

Than đá dầu mỏ

Hô

Hô

hấp

hấp

SV dị dưỡng

Xác chết,chất thải

VSV

phân
giải


Chu trình oxi
Oxi
Oxitrong
trong
khí
khíquyển
quyển

Hơ hấp

Hơ hấp
Q hợp

Động vật
trong
chuỗi TĂ

Lửa

CO2

Sinh vật
tự dưỡng


Chu trình nitơ

Nitơ khí quyển

Cố định Nitơ

Cố định Nitơ
Nitơ hữu cơ
Nitơ hữu cơ

Nitơ vô cơ

Rửa trôi

Nitơ vô cơ
ĐẤT LIỀN

ĐẠI DƯƠNG
Trầm tích tạo thành do lửa


Chu trình phốtpho
Lửa
Chuỗi TĂ,
xác chết

SV tự dưỡng

VSV
Photphat
vơ cơ

Phong hóa

P trong
H2O,đất

Tích lũy trong
trầm tích


Chu trình nước
Mây
Mây

Hơi nước
Mưa
Thực vật

Bốc hơi
Bù hơi
nước

Dịng chảy
Dịng chảy
Ngầm xuống

Nước ngầm

nước

Đại dương

Chu trình lưu huỳnh
H2S
SO4
-H2S co thể thay thế H2O làm nguyên liệu
sản lượng
xuấtt hyđratcacbon
- Một
nhỏ S ở dạng: SO2 trong khơng
+ chất
H2S có sunfua.
C6H12O6 + 6H2O
khí6CO2
do đốt
+12Syếu các thực vật chỉ sử dụng S ở dạng
- Chủ
ion
- ion SO4 ở bề mặt đất được vi khuần hấp thụ
rồi chuyển thành nhóm thiol của axit amin và
đạm, một phần được chuyển qua bậc dinh
dưỡng khác, hay giải phóng khỏi xác
chết( H2S).
Vi khuẩn

Yếm khí

as hồng ngoại

SO4-

Nhóm thiol-SH

Oxh trong
đk yếm

H2S

khí

TV sử dụng


Chu trình dinh dưỡng trong HSTNN
(nguồn: Tivy, 1987)


Một số hình ảnh

Cây ăn thịt ở Inđonêxia


Thành phần, chức năng và các chiến lược tăng cường đa
dạng sinh học trong các hệ sinh thái nông nghiệp


Ảnh hưởng của các phương thức quản lý HSTNN & các
kiểu canh tác làm tăng tính đa DSH các lồi thiên địch &
giảm mức độ phong phú của sâu hại

ĐA DẠNG SINH HỌC TRONG HỆ SINH THÁI
NÔNG NGHIỆP VÀ TÍNH BỀN VỮNG CỦA NĨ
Ý nghĩa của đa dạng sinh học trong nơng nghiệp
Đa dạng
lồi
ln
yếu
tố nơng
quyết
địnhnghiệp
tính
• Đa
sinhhọc
học
trong hệ
sinh
thái
nơng
Đa dạng
dạng
sinh
trong
hệlàsinh
thái
nghiệp
khơng
những
chỉcủa
làmcác

cho hệ
hệ sinh
thái
trởtựlên
“mềm Bởi
dẻo”vì
hơn,
ổn
định
sinh
thái
nhiên.
nó
• Đa
Đa
dạng
sinh
học
trong
các
hệ
sinh
thái
nơng
nghiệp
dạng
nguồn
gen
trong
nơng

nghiệp
trước những biến động của mơi trường (thời tiết, khí
bao
đacho
dạng
trong
lồimà
(do
sốhọc
kiểucho
gencân
trong
lồi
đảm
bảo
khống
chế
sinh
và
bằng
hậu,gồm
đất
đai
và
sâu
bệnh),
cịn
làm
sản
xuất

nơng
nghiệp
trở
lêngiữa
có
hiệu
quả
hơn,
bền quyết
vững lập
hơn về
quyết
định);cá
đa
dạng
khác
lồi
(do
số
lồi
định)
và
số lượng
thể
các
lồi
được
thiết
kinh
tế và

xã hội.
hệ
sinh
thái
các hệ sinh thái
• trong
Đa dạng sinh học trong hệ sinh thái nông nghiệp có thể

• Hệ sinh thái nơng nghiệp thường kém đa dạng sinh học
được coi là yếu tố trung tâm đảm bảo tính bền vững của
hơn
rấtthống
nhiều nơng
so vớinghiệp
các hệtrên
sinhcác
thái
tự nhiên
các hệ
phương
diện sinh
thái, môi trường, cũng như kinh tế và xã hội.


Đa dạng nguồn gen trong nơng nghiệp
• Theo đánh giá của Jucovski (1970), Việt Nam là một
trong 12 trung tâm nguồn gốc giống cây trồng của thế
giới. Mức độ ĐDSH của hệ thực vật cây trồng ở Việt
Nam cao hơn nhiều so với dự đốn.
• Cây trồng có 3 nhóm đang được sử dụng.

• Các
Vật giống
ni: có
lồi gia
cây14trồng
bảnsúc
địa và gia cầm đang được
chăngiống
nuôi cây
chủ trồng
yếu mới
 Các
 Các giống cây trồng được nông dân ở các tỉnh biên giới
trao đổi với nhau qua biên giới hoặc mua bán qua
đường tiểu ngạch.


ĐA DẠNG SINH HỌC TRONG HỆ SINH THÁI
NÔNG NGHIỆP VÀ TÍNH BỀN VỮNG CỦA NĨ
Ý nghĩa của đa dạng sinh học trong nông nghiệp
Đa dạng sinh học trong hệ sinh thái nông nghiệp
Đa dạng nguồn gen trong nông nghiệp
Các đe dọa chính đối với đa dạng sinh học nơng nghiệp tại
Việt Nam


Các đe dọa chính đối với đa dạng sinh học nơng
nghiệp tại Việt Nam
• Chuyển đổi đất nơng nghiệp thành đơ thị
• Các thay đổi về thành phần và khơng gian của

đất nơng nghiệp
• Sự mất mát các lồi động thực vật
• Sự mất đa dạng sinh học ở cấp độ gen