Tài liệu Suy tuyến yên (Phần 2) ppt

Suy tuyến yên
(Phần 2)


Chẩn đoán
Một khi chẩn đoán thiếu hụt một loại hormone được nghĩ tới, thì nên làm thêm
xét nghiệm những hormone khác vì cũng có thể bị thiếu hụt.
Thiếu hormone tăng trưởng
Phát hiện mức hormone hướng sinh dục ở mức thấp bằng xét nghiệm đo lượng
LH và FSH trong máu đồng thời với hormone steroid sinh dục. Từ kết quả này giúp
bác sĩ chẩn đoán suy tuyến yên. Việc chẩn đoán sẽ khác nhau giữa nam và nữ.
Thiếu hormone kích thích tuyến giáp
Xét nghiệm đo chức năng tuyến giáp có thể giúp xác định chẩn đoán thiếu TSH
. Xét nghiệm thường làm nhất là đo đồng thời T4 và TSH .
Thiếu hormone kích thích vỏ thượng thận
Xét nghiệm dung nạp insulin được thực hiện để xác định xem lượng cortisol
tăng có gây hạ đường huyết hay không. Nếu cortisol không tăng, chứng tỏ nguồn dự
trữ cortisol bị thiếu hụt, điều này nói lên thiếu ACTH. Nếu thử nghiệm dung nạp
insulin không an toàn, thì xét nghiệm glucagon cũng cho kết quả tương tự. Xét nghiệm
CRH (corticotropin-releasing hormone) cũng có thể được thực hiện. Bằng cách tiêm
CRH, sau đó lấy máu đo lượng ACTH và cortisol thấy chất này trong máu tăng. Các
thử nghiệm khác kích thích tiết ACTH cũng có thể được thực hiện.
Thiếu hormone tăng trưởng
Thiếu hormone tăng trưởng được xác định bằng cách làm thử nghiệm yếu tố
tăng trưởng 1 giống insulin, các yếu tố tăng trưởng này phụ thuộc vào hormone tăng
trưởng. Đo lượng hormone tăng trưởng khi ngủ và khi hoạt động cũng có thể sử dụng
để đánh giá sự thiếu hụt hormone này, vì cả hai hoạt động này được biết đều kích thích
bài tiết hormone tăng trưởng. Một số thuốc cũng gây bài tiết hormone tăng trưởng, và
cũng cò thể dùng để đo sự đáp ứng của hormone. Xét nghiệm chuẩn để xác định sự
thiếu hụt hormone tăng trưởng là thử nghiệm gây hạ đường huyết bằng insulin. Thử
nghiệm này cũng có những nguy cơ của nó do hạ đường huyết. Một số thử nghiệm

khác như truyền arginine, clonidine và thử nghiệm gây phóng thích GH.
Khiếm khuyết các hormone khác
Nếu như mức prolactin trong máu bình thường, thì chẩn đoán sự khiếm khuyết
hormone được loại trừ. Thử nghiệm kích thích TRH (thyrotropin-releasing hormone)
cũng có thể giúp xác định mức prolactin. Có nhiều thử nghiệm có giá trị để đo lượng
ADH và chẩn đoán xác dịnh bệnh đái tháo nhạt.
Thử nghiệm toàn thể về suy tuyến yên.
Bác sĩ cũng khó có thể chẩn đoán được bệnh suy tuyến yên vì triệu chứng lâm
sàng không đặc hiệu vì có thể chỉ thiếu một hoặc vài hormone. Thường thì việc chẩn
đoán suy tuyến yên cần phải có sự kết hợp với các thử nghiệm động và đơn giản là làm
xét nghiệm máu, tốt nhất là xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh. Một trong những xét
nghiệm thường dùng nhất là chụp cộng hưởng từ nhân(MRI),chụp có cản quang, giúp
quan sát vùng tuyến yên và dưới đồi. Khi chụp MRI không thực hiện được, thì lúc đó
có thể thay thế bằng chụp cắt lớp điện toán (CT Scan). Các phương pháp chẩn đoán
hình ảnh này có thể cho thấy khối u hay khối choáng chổ vùng tuyến yên, và qua đó có
thể phần nào giải thích được chức năng tuyến yên.
Suy toàn bộ tuyến yên
Gây hạ đường huyết bằng insulin, hay còn gọi là thử nghiệm dung nạp bằng
insulin, nhằm giúp xác định sự khiếm khuyết hormone đặc hiệu, và là một thử nghiệm
tuyệt vời để chẩn đoán suy toàn bộ tuyến yên. Xét nghiệm này có thể giúp phát hiện
thiếu hụt hormone tăng trưởng, ACTH (cortisol) và prolactin. Khi có thiếu hụt tất cả
những hormone này là chỉ điểm chẩn đóan chắc chắn của suy tuyến yên. Các chẩn
đoán về hình ảnh và bệnh sử cũng rất quan trọng.
Điều trị
Có nhiều phương pháp điều trị, tuỳ thuộc vào tuổi tác, giới tính của người bệnh,
mức độ nặng của suy tuyến yên, số lượng hormone bị thiếu hụt và kể cả những nguyên
nhân tiềm tàng của suy tuyến yên. Thay thế hormone bị thiếu thường dành cho những
trường hợp thiếu hụt loại hormone đặc hiệu. Khuyến và giáo dục người bệnh dùng
hormone bị thiếu hàng ngày. Chẳng hạn, một số bệnh, tai nạn hay do phẫu thuật cũng
có thể gây ra suy tuyến yên .

Thiếu hormone GH
Thay thế bằng hormone LH và FSH . Dùng Estrogen cho nữ và testosterone cho
nam giới được chỉ định dùng ở liều thấp nhất có hiệu quả, và cũng có thể có những
biến chứng của cách điều trị này. Để chữa trị sự giảm ham muốn tình dục ở nữ, có thể
dùng androgens liều thấp. Để phục hồi khả năng có con ở nam giới thì cần phải chích
hormone này thường xuyên. Bệnh nhân nam và nữ bị suy tuyến yên do bệnh lý của
vùng dưới đồi cũng có thể điều trị thành công bằng hormone GnRH, vì nó có khả năng
phục hồi lại khả năng sinh dục và sinh sản.
Thiếu hormone kích thích tuyến giáp
Ở những bệnh nhân bị suy tuyến yên, cần phải làm xét nghiệm chức năng tuyến
thượng thận và điều trị bằng steroid trước khi điều trị bằng hormone tuyến giáp thay
thế.
Thiếu hormone kích thích vỏ thượng thận
Hydrocortisone hay cortisone được dùng để thay thế sự thiếu hụt hormone này.
Bệnh nhân thường dùng liều hydrocortisone dưới 20 mg mỗi ngày.
Thiếu hormone tăng trưởng
Chủ yếu là điều trị ở trẻ chậm tăng trưởng do thiếu hormone này. Hiệu quả điều
trị bằng hormone tăng trưởng ở người lớn và người trẻ trưởng thành chưa có bằng
chứng cho thấy hiệu quả. Hormone tăng trưởng còn giúp phục hồi tỉ lệ cơ và mở về
mức bình thường. Hormone tăng trưởng rất đắt và cần phải thận trọng khi dùng.
Điều trị thiếu hụt nhiều hormone do suy toàn bộ tuyến yên.
Điều trị suy tuyến yên thường rất dễ dàng, nhưng đòi hỏi người bệnh phải điều
trị liên tục suốt đời. Một số bệnh nhân được điều trị bằng GnRH, là một loại hormone
của vùng dưới đồi. Trong nhiều trường hợp, việc điều trị bằng cách dựa trên hormone
bị thiếu hụt. Bệnh nhân bị suy tuyến yên phải được điều trị thường xuyên, tránh dùng
quá liều hormone. Nếu nguyên nhân gây suy tuyến yên được điều trị thì sẽ hết suy
tuyến yên. Nếu nguyên nhâ gây suy tuyến yên là do khối u, hay do tổn thương thì điều
trị bằng phẫu thuật hay xạ trị được chọn lựa. Khi lấy đi khối u thì suy tuyến yên sẽ hồi
phục. Tuy nhiên, sau khi cắt khối u cần phải điều trị bằng hormone thay thế.
Tiên lượng

Tiên lượng bệnh nhân suy tuyến yên nói chung là tốt. Điều trị phải liên tục và
suốt đời. Tuy nhiên, suy tuyến yên là một bệnh dai dẳng, tiên lượng phụ thuộc vào
nguyên nhân ban đầu. Suy tuyến yên có thể đe doạ tính mạng, đặc biệt nếu suy tuyến
yên cấp tính xảy ra do khối u to ở tuyến yên . Tỉ lệ tử vong do bệnh suy tuyến yên gia
tăng, mặc dù không rõ nguyên nhân Cũng có thể tăng tỉ lệ tử vong là do dùng quá liều