Tài liệu Hoạch định chiến lược, tại sao khó? pptx

Hoạch định chiến lược, tại sao khó?
Thời báo kinh tế SG


Sức khỏe hiện tại của một công ty được đo lường qua ba chân kiềng: hoạt
động kinh doanh, hệ thống và nguồn lực. Trong khi đó triển vọng phát triển
lớn mạnh của công ty lại phụ thuộc chủ yếu vào chiến lược.
Chiến lược là một đề tài rất rộng lớn, và phạm vi bài viết này chỉ bàn đến
chiến lược kinh doanh của một công ty.
Cần một chiến lược
Công ty hoạt động mà không có chiến lược ví như một người đi trên đường
mà không xác định mình đi đâu, về đâu, cứ mặc cho đám đông (thị trường
và đối thủ) đẩy theo hướng nào thì dịch chuyển theo hướng đấy.
Một nhà lãnh đạo có bản lĩnh sẽ không chịu phó mặc tương lai của doanh
nghiệp như thế. Muốn vậy, người lãnh đạo phải chủ động vạch ra một hướng
đi cho mình và thậm chí cố gắng tác động để dẫn dắt cả thị trường đi theo
hướng này. Trong bất kỳ một cuộc đối đầu nào, đối thủ nào áp đặt được lối
chơi của mình lên đối phương, sẽ có nhiều cơ hội chiến thắng hơn.
Như vậy, chiến lược rõ ràng là một yêu cầu bắt buộc đối với những công ty
có tham vọng dẫn đầu. Vậy những người không có tham vọng chiếm giữ vị
trí dẫn đầu liệu có cần chiến lược? Câu trả lời khẳng định là có. Bạn vẫn cần
phải có chiến lược nếu không muốn bị những người khác trong đàn chèn ép
và cuối cùng bị loại khỏi cuộc chơi.
Trong thực tế, có những công ty tuy không có chiến lược nhưng vẫn có thể
phát triển. Chẳng hạn, công ty hoàn toàn có thể phát triển trong giai đoạn
đầu, khi chưa có nhiều đối thủ, nhờ khả năng phát hiện và nắm bắt cơ hội thị
trường mà không cần phải có một chiến lược.
Hoặc công ty có thể phát triển nhờ vào một điều kiện thị trường đặc thù, một
hoặc nhiều lợi thế mà các công ty khác không có (doanh nghiệp nhà nước).
Có trường hợp tuy không có một chiến lược cụ thể, nhưng người lãnh đạo
công ty lại có định hướng chiến lược trong tư duy của mình. Người lãnh đạo

biết rõ mình cần làm gì để cạnh tranh thành công (có chiến lược nhưng dưới
dạng đơn giản).
Dẫu vậy, số phận của công ty sẽ như thế nào nếu
một lúc nào đó trên thị trường bỗng xuất hiện sự
cạnh tranh, hay công ty bị mất đi những lợi thế
đặc thù?
Trường hợp công ty phát triển nhờ vào tư duy
chiến lược của một cá nhân, nhưng đến một quy
mô mà bản thân người ấy không thể tự mình trực
tiếp triển khai mọi công việc (như khi công ty
còn nhỏ), thì tư duy chiến lược của một cá nhân
không còn phát huy hiệu quả. Cuộc chơi đã
chuyển từ một cuộc chơi cá nhân sang cuộc chơi
đồng đội. Trong tất cả các tình huống trên, công
ty cần phải thích nghi với môi trường mới và phải
có chiến lược phù hợp.
Thuyết tiến hóa của Darwin cũng có thể áp dụng
trong kinh doanh. Để tồn tại và phát triển, các
công ty cần phải biết thích nghi với sự thay đổi của chính mình và của môi
trường kinh doanh.
Chiến lược là một xâu
chuỗi, một loạt những
hoạt động được thiết kế
nhằm tạo ra lợi thế cạnh
tranh lâu dài so với các
đối thủ. Trong môi trường
hoạt động của một công
ty, bao gồm cả thị trường
và đối thủ, có chiến lược
sẽ giúp công ty có một

cách ứng xử nhất quán.
Chiến lược thể hiện một
sự chọn lựa, một sự đánh
đổi của công ty mà giới
chuyên môn thường gọi là
định vị chiến lược.

Xây dựng chiến lược: dễ hay khó?
Sở dĩ chúng ta cảm thấy khó khăn trong việc hoạch định chiến lược vì phải
đối mặt với một số thách thức. Chẳng hạn phải dự báo được tốc độ phát triển
kinh tế trong nước, thế giới (nếu chiến lược có liên quan đến thị trường quốc
tế); xu hướng của thị trường; dự đoán chiến lược của các đối thủ; phải tính
chuyện mở rộng kinh doanh đến những ngành nghề mà công ty hiện chưa
làm; phát triển thị trường đến những nơi mà công ty chưa bao giờ hiện diện;
rồi phải tính đến khả năng thay đổi lớn trong cơ cấu công ty… Những yêu
cầu này đòi hỏi người hoạch định chiến lược phải thỏa sáu điều kiện.
•
Nắm vững thị trường hiện tại, hiểu đối thủ cạnh tranh, sâu sát với nhu
cầu của khách hàng.
•
Hiểu rõ về doanh nghiệp, năng lực cốt lõi, những lợi thế cũng như
nhược điểm hiện tại.
•
Nắm vững những yếu tố thuộc về môi trường kinh doanh có tác động
lên hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
•
Kiến thức tổng quát, tầm nhìn sâu rộng đối với những lĩnh vực, những
ngành nghề có thể có liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp, của
những thị trường tiềm năng trong tương lai.
•

Có tầm nhìn chiến lược và nắm vững quy trình hoạch định chiến lược.
•
Có kinh nghiệm trong việc hoạch định chiến lược để có thể triển khai
và hoàn thành đúng tiến độ thời gian.
Đối với ba điều kiện đầu tiên có lẽ sẽ không quá khó cho những lãnh đạo đã
điều hành doanh nghiệp từ một năm trở lên. Thách thức chủ yếu nằm ở ba
điều kiện sau cùng bởi một số lý do. Có thể người lãnh đạo đó chỉ có kinh
nghiệm làm việc trong một công ty, phát triển sự nghiệp cá nhân theo một
trục dọc nên khó có thể có kiến thức sâu rộng bên ngoài lĩnh vực quen thuộc
của mình. Hoặc vì ít va chạm, tiếp xúc bên ngoài nên người lãnh đạo thiếu
tự tin, không dám “mơ mộng cao xa”, tầm nhìn chiến lược do vậy cũng bị
hạn chế. Rồi vì hạn chế do chưa được đào tạo bài bản, chưa bao giờ chủ trì
thực hiện hoặc tham gia vào việc hoạch định chiến lược nên chưa có kỹ năng
về hoạch định chiến lược.
Đối mặt với những thách thức trên, người lãnh đạo sẽ nhận thấy cần phải có
sự trợ giúp của các nhà tư vấn. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý là ngay bản thân
các nhà tư vấn, nhiều chuyên gia cũng bị hạn chế đối với ba điều kiện sau
cùng như lãnh đạo doanh nghiệp. Vì vậy, hãy cẩn trọng khi lựa chọn người
cùng tham gia vào công tác hoạch định chiến lược của công ty.
_________________
(*) Giám đốc Công ty IME Vietnam
Nguồn: Thời báo kinh tế SG