Nghiên cứu khả năng sinh trưởng và phát triển của cây cỏ ngọt (stevia rebaudiana bertoni) trồng trong điều kiện sinh thái tại xã hòa phước, huyện hòa vang, thành phố đà nẵng

1

2
Cơng trình đư c hồn thành t i

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

Đ I H C ĐÀ N NG

Đ I H C ĐÀ N NG

NGUY N QU C CƯ NG
Ngư i hư ng d n khoa h c: T.S NGUY N T N LÊ

NGHIÊN C U KH NĂNG SINH TRƯ NG
VÀ PHÁT TRI N C A CÂY C

NG T

(STEVIA REBAUDIANA BERTONI) TR NG

Ph n bi n 1:.........................................................................................

TRONG ĐI U KI N SINH THÁI T I XÃ HÒA PHƯ C,
HUY N HÒA VANG, THÀNH PH

ĐÀ N NG

Chuyên ngành: Sinh Thái H c
Mã s : 60.42.60

Ph n bi n 1:.........................................................................................

Lu n văn s ñư c b o v t i H i ñ ng b o v ch m Lu n văn t t nghi p
Th c sĩ Khoa h c, h p t i Đà N ng vào ngày......tháng......năm 2011

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C
Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm thông tin –H c li u - Đ i h c Đà n ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c sư ph m - Đ i h c Đà n ng
Đà n ng – Năm 2011


2

1

Xác ñ nh ñư c kh năng sinh trư ng, phát tri n c a cây c
M

Đ U

1. Lý do ch n ñ tài
Ngày nay, b nh cao huy t áp, béo phì, đái đư ng đang gia
tăng m nh

các nư c cơng nghi p phát tri n, vì th stevioside ngày

ng t tr ng trong ñi u ki n sinh thái t i xã Hòa Phư c, huy n Hòa
Vang, thành ph Đà N ng.
2.2. M c tiêu c th

- Tìm hi u tác đ ng c a y u t mơi trư ng t i xã Hịa Phư c,

càng có nhu c u cao trên th trư ng th gi i. Chính vì v y, cây c

huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng đ n q trình sinh trư ng, phát

ng t Stevia rebaudiana Bertoni là ngu n cung c p ñ y tri n v ng,

tri n, năng su t, ph m ch t c a cây c ng t.

dùng ñ thay th các lo i ñư ng năng lư ng cao và các ch t ng t

- So sánh kh năng sinh trư ng, phát tri n, năng su t ph m

t ng h p ñ c h i. Stevioside là ch t ng t t nhiên có tính an tồn cao

ch t c a cây c ng t tr ng t i xã Hịa Phư c, huy n Hịa Vang, thành

nh t, đư c s

ph Đà N ng v i cây c ng t tr ng t i m t s ñ a phương khác trong

d ng ñ làm ch t ph gia trong công nghi p th c

ph m, s n xu t bánh k o, rư u màu, nư c gi i khát, pha ch nư c

nư c nh m tìm ra s phù h p v th i v , đi u ki n nơng hóa th

ch m.... Trong m ph m, ngư i ta cịn dùng đ ch bi n các lo i kem

như ng.

làm m m da , s a làm mư t tóc. V i giá tr nhi u m t như v y, t v

3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a đ tài

trí cây hoang d i cây c ng t ñã tr thành cây tr ng quan tr ng ñư c
con ngư i di th c ñi nhi u nơi trên tồn th gi i. Vi c đưa gi ng cây
tr ng m i có giá tr v m t s d ng và kinh t và góp ph n đa d ng
hóa cây tr ng cho đ a phương là ñi u c n thi t. Cho ñ n nay, trên đ a
bàn huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng chưa có m t cơng trình
nghiên c u khoa h c nào v cây c ng t. Xu t phát t nh ng lí do trên,
chúng tơi ch n đ tài: "Nghiên c u kh năng sinh trư ng và phát tri n

3.1. Ý nghĩa khoa h c
Kh ng đ nh kh năng thích nghi c a gi ng c ng t v i ñi u
ki n nơng hóa, khí h u, th như ng t i huy n Hịa Vang, thành ph
Đà N ng góp ph n đa d ng hóa cây tr ng cho ñ a phương.
3.2. Ý nghĩa th c ti n
Làm cơ s th c ti n ñ ngư i dân ch ñ ng canh tác gi ng

c a cây c ng t (Stevia rebaudiana Bertoni) tr ng trong ñi u ki n sinh

m i trên đ a bàn huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng.

thái t i xã Hòa Phư c, huy n Hòa Vang, thành ph Đà N ng”.

4. C u trúc lu n văn

2. M c tiêu nghiên c u

2.1. M c tiêu t ng quát

Lu n văn ngồi ph n m đ u, tài li u tham kh o và ph l c
thì có 3 chương:
Chương 1: T ng quan tài li u


3

4

Chương 2: Đ i tư ng và phương pháp nghiên c u

1.1.4. Vai trị c a đ t đ i v i ñ i s ng th c v t
Trư c h t c u trúc ñ t nh hư ng t i quá trình n y m m c a

Chương 3: K t qu nghiên c u và th o lu n

h t. Nh ng h t nh và nh thư ng n y m m nhanh hơn trong ñ t nh

Chương 1: T NG QUAN TÀI LI U
1.1. VAI TRÒ C A CÁC Y U T

SINH THÁI Đ I V I Đ I

là giá th cho cây ñ ng v ng, v a cung c p nư c và các ch t khoáng

S NG TH C V T

c n thi t cho cây.

1.1.1. Vai trò c a nhi t ñ ñ i v i ñ i s ng th c v t
Nhi t ñ là nhân t sinh thái thư ng xun có vai trị quan
tr ng đ n ñ i s ng, tác ñ ng tr c ti p và gián ti p ñ n s sinh trư ng,

nhi t ñ 200C ñ n 300C, nhi t ñ quá

th p hay quá cao ñ u nh hư ng đ n q trình này.
cây nhi t đ i ng ng quang h p vì di p l c b bi n d ng,
400C tr lên s

nhi t ñ 00C
nhi t đ t

hơ h p b ng ng tr .

1.1.2. Vai trị c a ánh sáng đ i v i ñ i s ng th c v t
Ánh sáng M t Tr i c n thi t cho m i ho t ñ ng c a t t c
sinh v t trên Trái Đ t, ñ m b o năng lư ng d tr cho các quá trình
sinh h c. Năng lư ng M t Tr i không nh ng c n thi t cho s t o
thành các ch t h u cơ mà cịn làm thay đ i ngo i c nh trong đó có
các sinh v t ñang ti n hành cu c s ng.
1.1.3. Vai trị c a nư c đ i v i đ i s ng th c v t
Nư c là thành ph n không th thi u c a t t c các t bào
s ng, chi m t i 80-95% kh i lư ng c a các mô sinh trư ng, ch c n
gi m sút m t ít hàm lư ng nư c trong t bào ñã làm gi m các ch c
năng sinh lí c a cơ th .

1.1.5. Vai trị c a phân bón đ i v i ñ i s ng th c v t
Đ m, lân, kali là nh ng nguyên t dinh dư ng ch y u, cây

c n r t nhi u, song trong đ t l i thư ng ít ho c n m dư i d ng cây

phát tri n, phân b c a các sinh v t.
Cây quang h p t t

m n, do h t nh ti p xúc v i các thành ph n ñ t m n t t hơn. Đ t v a

khơng đ ng hố tr c ti p ñư c. Phân vi lư ng ch a các nguyên t
v i lư ng r t nh như Fe, Zn, Mn, B, Cu, Cl, Mo, Co...Cây khơng có
u c u nhi u v m t s lư ng, nhưng m i ngun t đ u có vai trị
xác đ nh trong đ i s ng c a cây không th thay th l n nhau. Phân
h u cơ có kh năng c i t o đ t l n.
1.2. GI I THI U V CÂY C

NG T

Cây c ng t ñư c nh ng ngư i th dân Nam M , ngư i
Guarani s d ng cách ñây kho ng 15 th k .
M c dù ngư i Anh Điêng ñã s d ng c ng t trong nhi u th
k , nhưng mãi t i năm 1889 lo i cây này m i ñư c con ngư i văn
minh phát hi n. Bertoni ñã quan sát th y ngư i b n x dùng lo i cây
này ñ làm ng t ñ u ng ñ ng c a h và đư c cơng nh n là ngư i có
cơng phát hi n ra m t lồi m i, nên đ tư ng nh ơng, cây c ng t ñã
ñư c ñ t tên khoa h c là Stevia rebaudiana Bertoni. Stevia
rebaudiana Bertoni

thu c

chi

Stevia, h

cúc

Compositae


5

6

(Asteraceae), ñây là cây th o lưu niên, [2n = 22] . Nó có ngu n g c

C ng t là cây ưa sáng và ưa cư ng ñ ánh sáng m nh nhưng cũng là

t vùng cao nguyên x Paraguay.

cây ngày ng n. Cư ng ñ ánh sáng m nh làm tăng hàm lư ng ñư ng

1.2.1. Đ c ñi m th c v t h c

stevioside.

C ng t là cây tr ng trên c n bao g m các b ph n chính: r ,
thân, lá, hoa, qu . C ng t là cây lâu năm có thân r kh e, m c nông
0-30cm, h r phát tri n t t trong mơi trư ng đ t tơi x p và đ

m,

1.2.2.4. Dinh dư ng khống

Đ m, lân và kali là 3 nguyên t cơ b n ñ xây d ng ch t h u
cơ và năng su t c ng t, ñ t bi t, ñ m có nh hư ng rõ r t đ n năng

C ng t có d ng thân b i, chi u cao trung bình khi thu ho ch là 50-

su t c ng t.

60cm. Lá c ng t m c ñ i theo t ng c p hình th p t .

1.2.2.5. Đ t tr ng

Hoa c ng t thu c lo i hoa ph c. Qu c ng t là qu b Cây

Thích h p nh t cho c ng t là đ t th t trung bình và th t nh ,

con gieo t h t sinh trư ng y u và ch m.

ñ mùn cao, ñ pH 6-7 tránh

1.2.2. Yêu c u v ñi u ki n ngo i c nh

1.2.3. Tình hình nghiên c u c ng t trên th gi i

1.2.2.1. Nhi t ñ

Năm 1901, Goslinh là ngư i ñ u tiên ñã ñ c p t i c ng t và

. C ng t có th sinh trư ng

nhi t ñ t 10-35 0 C. Dư i 100

0

0

C cây ng ng sinh trư ng, dư i 5 C cây có th ch t, t 15-30 C cây
0

sinh trư ng kh e, cho năng su t thu ho ch cao. T 30-35 C, trong
ñi u ki n ñ

m, cây v n sinh trư ng và cho thu ho ch. Trên 350C,

giá tr s d ng c a nó.. Năm 1908 Rasenack, 1909 Dieterich đã tách
đư c glucoside t lá c ng t, năm 1921 các nhà khoa h c ñ t tên cho
glucoside này là stevioside. Nhưng mãi t i 1931, Bridel và Lavieille
công b r ng stevioside là m t lo i b hút m, có th có d ng tinh th
màu tr ng, ng t hơn đư ng mía kho ng 300 l n. T năm 1955 tr ñi

cây sinh trư ng kém.
1.2.2.2. Nư c và ñ

ñ t sét.

m

C ng t là cây k nư c nhưng l i ưa m, vì quê hương c

nh ng nghiên c u v stevioside m i ti p t c m r ng, Wood và cs đã
tìm ra đư c cơng th c hóa h c c u t o c a stevioside . T i năm 1963,

ng t là thung lũng Riomanday trên cao nguyên c a Paragay, n m

c u trúc hóa h c c a steviol và isosteviol đư c cơng b . Vào gi a

gi a 25 và 26 vĩ ñ Nam, m c trên đ t cát g n các dịng ch y

năm 1970, Stevia ñã tr thành ch t làm ng t th c ph m ch y u. T

1.2.2.3. Ánh sáng

năm 1931 đ n nay có r t nhi u các cơng trình nghiên c u v thành
ph n hóa h c c a lá c ng t, 8 diterpenoid glycoside ng t và 8 ch t
không ng t t c ng t ñã l n lư t ñư c tìm ra.


7
1.2.3.1. Nh ng nghiên c u v đ c tính h c và s an toàn c a các
ch t ng t Stevia
Nh ng nghiên c u ñ u tiên ñư c Rebaudi (1900), Korbert

8
1.2.4. Tình hình nghiên c u c ng t

Vi t Nam.

Cu i năm 1988, c ng t đư c di nh p t Argentina.. Đi n
hình là tác gi Tr n Đình Long đã nghiên c u v đ c tính sinh h c,

(1915), Pomaret và Lavieille (1931) th c hi n ñã x p h ng stevioside

k thu t ch n gi ng, canh tác… Năm 1994, Trung tâm Khoa h c t

là ch t làm ng t thiên nhiên ch p nh n ñư c và an tồn đ i v i con

nhiên và Công ngh qu c gia, Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t

ngư i .Nghiên c u ñ đ c c p tính có Akashi và Yokogama (1975),

đã nghiên c u v lo i cây tr ng này ñã và th c nghi m t i các ñ a

Mishuhashi và cs (1976), Kurahashi và cs (1982). Nghiên c u ñ ñ c

ñi m: B c Thái, Cao B ng, Yên Bái, Sơn La. Đ ng Th An, Vũ Th

mãn tính đư c Akashi và cs (1975), Mitsuhashi và cs (1975) Nh ng

Mai Hương - Phịng Sinh hóa mơi trư ng và tài nguyên Sinh v t ñã

nghiên c u v đ đ c mãn tính c a stevioside và các s n ph m Stevia

ti n hành chi t xu t stevioside b ng nhi u phương pháp khác nhau

khác ñư c th c hi n b i Yamada và cs. M t s nghiên c u v ho t

nh m tìm ra quy trình s n xu t stevioside t c ng t.

tính n i ti t t (hoocmon) ñư c Dorfman và cs th c hi n v i steviol

Các nghiên c u c a Nguy n Thanh H ng, Nguy n Th Minh

và dihydro steviol ñã cho th y có vài ph n ng ph . Nhưng Oliveira

Vi n Hóa h c Thành ph H Chí Minh đã xác đ nh lư ng glucoside

Filho và cs nghiên c u t m v hi u qu c a các s n ph m ñ n

t ng trong lá c ng t tr ng

trư ng n i ti t ñã ch ng minh r ng s n ph m Stevia khơng gây đ c

2,71% là stevioside. Các tác gi Lê Tr n Bình và cs - Vi n Cơng

h i

m c đ sinh lý đ ng v t.

Lâm Đ ng là 9,43% và trong đó có

ngh Sinh h c đã nghiên c u mơ s o và tái sinh cây c ng t.

1.2.3.2. Nh ng ng d ng trong y h c

Năm 1991 tác gi Hoàng Chung ñã ñem c ng t v tr ng và

- Tác d ng gi m glucose huy t:

nghiên c u t i Thái Nguyên. Ngoài ra, nhi u lu n văn t t nghi p ñ i

- Tác d ng ñ i v i tim m ch:

h c, sau ñ i h c và ñ tài c p B ñã nghiên c u nh ng phương di n

- Tác d ng ch ng nhi m khu n:

khác nhau c a cây c ng t .

- Tác d ng v i tiêu hóa:

Chương 2:

- Tác d ng v i da:

2.1. Đ I TƯ NG NGHIÊN C U

- Tác d ng ñ i v i sinh s n:

Đ I TƯ NG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

Đ i tư ng nghiên c u th c nghi m là cây c ng t (Stevia
rebaudiana Bertoni) gi ng ST88, thu c chi Stevia, h Asteraceae, b
Asterales, l p Magnoliopsida, ngành Magnoliophyta, gi i Plantae .


9

10

2.2. Đ A ĐI M VÀ TH I GIAN NGHIÊN C U

2.3.2.8. Xác đ nh đ ng thái tích lũy ch t khơ qua các giai đo n

2.2.1. Đ a ñi m nghiên c u

Xác ñ nh sinh kh i khơ c a cây t khi b t đ u tr ng ñ n khi

Đ tài ñư c ti n hành th c nghi m và nghiên c u t i vùng đ t

cây ra hoa t đó xác đ nh đ ng thái tích lũy ch t khơ qua các giai

canh tác xã Hòa Phư c, huy n Hòa Vang, thành ph Đà N ng.

ño n.

2.2.2. Th i gian nghiên c u

2.3.2.9. Xác ñ nh th i ñi m ra hoa c a cây c ng t

Đ tài ñư c th c hi n t ngày 20/4/2011 ñ n 30/8/2011

Theo dõi th i gian ra hoa c a cây c ng t đư c tính t lúc
tr ng cây con ñ n lúc cây ra hoa ñ u tiên. Sau đó theo dõi ghi chép

2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

t ng tháng.

2.3.1. Phương pháp b trí thí nghi m
Thí nghi m ñư c ti n hành tr c ti p trên vùng ñ t canh tác

2.3.2.10. Xác ñ nh t l ch t c a gi ng c ng t
2.3.2.11. Đ nh lư ng ñư ng kh (theo phương pháp Bertrand)

2.3.2. Phương pháp phân tích các ch tiêu
2.3.2.1. Xác ñ nh kh năng n y ch i c a cành giâm (%) (theo

2.3.2.12. Hàm lư ng vitamin C (phương pháp Plescov, 1976)

Voitecova- 1976)

2.3.2.13. Xác ñ nh hàm lư ng ñư ng stevioside

2.3.2.2. Xác ñ nh chi u cao c a cây (cm)

2.3.2.14. Phương pháp phân tích s li u

Dùng thư c dây ño chi u cao c a cây

t ng th i kì sinh

trư ng. Dùng thư c k v ch có chia theo đơn v cm đo t g c (c r )
lên ñ n ñ u mút cao nh t.

Các s li u thu ñư c qua các ch tiêu nghiên c u đư c x lí
theo phương pháp th ng kê sinh h c.
- Trung bình s h c X =  ∑ X i 


 n 

2.3.2.3. Kh năng ñ nhánh qua các giai ño n
Đ m s lư ng nhánh trên cây trong t ng giai ño n, ch n 3

- Sai s c a trung bình s h c m =

cây trong m i lu ng, ñánh d u ñ nghiên c u các giai ño n ti p sau.
2.3.2.4. Ch s di n tích lá (m2 lá/m2 đ t)
2.3.2.5. Xác đ nh ñ ng thái sinh trư ng c a cây qua các giai ño n
2.3.2.6. Năng su t th c trên ñ ng ru ng
2.3.2.7. Tr ng lư ng tươi, tr ng lư ng khô c a cây

- H s bi n ñ ng CV% =

.100 =

− X)
n( n − 1)

∑(X

2

i

.100


11

12

Chương 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N
3.1. PHÂN TÍCH CÁC Y U T

3.1.1.1. Nhi t đ
Nhi t đ

SINH THÁI T I HỊA PHƯ C

v hè thu tăng d n t tháng 4 ñ n tháng 8, nhi t đ

- HỊA VANG - ĐÀ N NG TÁC Đ NG Đ N Đ I S NG CÂY

dao ñ ng t 24,9 - 29,80C. Nhi t ñ trung bình c a các tháng là

C

28,120C.

NG T

3.1.1. Các đ c đi m v th i ti t khí h u

Hoà Vang - Đà N ng

3.1.1.2. Đ
Đ

B ng 3.1: Các y u t th i ti t, khí h u t i Hồ Vang (t
tháng 4 đ n tháng 8 năm 2011)

Nhi t
Các
tháng

đ TB
0

( C)

Nhi t
đ t i
đa
(0C)

m
m trung bình n m trong gi i h n t 70% - 84%. Đ

m

tương đ i cao và có s chênh l ch nhi u gi a các tháng. Chênh l ch

Nhi t ñ
t i thi u
0

( C)

Lư ng

gi a tháng 5 và tháng 6 là 2 %, cao nh t gi a tháng 7 và tháng 8 ñ t

Đ
m

TB

TB

(mm)

S gi

8%. Đ

n ng

sinh thái v đ

(gi )

mưa

3.1.1.3. Lư ng mưa

(%)

m trung bình c a các tháng là 76,8% phù h p v i yêu c u
m c a cây c ng t

v hè thu năm 2011 lư ng mưa th p nh t vào tháng 4 đ t

T4

24,9

32,5

18,6

8,0

84

174,8

T5

28,1

38,6

23,2

35,0

77

258,7

khơng thu n l i cho cây c ng t, nh t là vào v hè

T6

29,3

36,8

23,2

100,5

75

222,9

3.1.1.4. B c x m t tr i

T7

29,8

34,8

26,3

12,8

70

232,8

T8

28,5

30,3

26,8

40,7

78

242,2

TB

28,12

34,6

23,62

39,4

76,8

226,28

8mm, và cao nh t vào tháng 6 ñ t 100,5 mm. Đây là ñi u ki n

S gi chi u sáng t tháng 4 ñ n tháng 8 năm 2011 dao ñ ng
t 7,54 gi /ngày, t i tháng 4 là th p nh t ñ t 5,8 gi /ngày và tháng 5 là
cao nh t ñ t 8,6 gi /ngày. So v i tiêu chu n v nhu c u s gi chi u sáng
thì thí nghi m

v hè thu t i huy n Hịa Vang – Đà N ng đi u ki n

chi u sáng tương ñ i thu n l i cho sinh trư ng và phát tri n c a cây c
Ngu n: Trung tâm khí tư ng thu văn thành ph Đà N ng

ng t.
3.1.1.5. Y u t sinh thái đ t tr ng thí nghi m
*Thành ph n cơ gi i c a ñ t ñư c trình bày

b ng 3.2


13

14

B ng 3.2. Thành ph n cơ gi i c a đ t tr ng thí nghi m
Tên ch

Đơnv

Phương pháp th

K t

tiêu

tính

nghi m

qu

1

Cát thơ

%

57,3

2

Sét

%

2,60

STT

nitơ, lân th p d b r a trơi nên vi c c i t o đ t nh m làm tăng đ phì
cho đ t là r t quan tr ng ñ tăng năng su t cây tr ng
3.2. PHÂN TÍCH

NH HƯ NG C A TH I TI T KHÍ H U

NHƯ NG T I HỊA VANG – ĐÀ N NG Đ N QUÁ

VÀ TH

TRÌNH SINH TRƯ NG, PHÁT TRI N C A CÂY C
TCVN 8567: 2010
3

Limon

%

6,77

4

Cát m n

%

33,3

Đ t t i khu v c thí nghi m lá ñ t cát pha v i t l cát v t lý
chi m 57,3%, t l sét v t lí 2,6% và th t (b i, limon) 40,07% như v y
theo tiêu chu n b ng phân lo i ñ t theo thành ph n cơ gi i c a Qu c t

NG T

3.2.1. Kh năng n y ch i c a cành giâm (%)
K t qu thu ñư c t l cành giâm gi ng c ng t ST88 s ng
khi tr ng

Hoà Phư c – Hồ Vang tương đ i cao đ t 85% (51 cành

s ng) và chi u cao trung bình c a cành giâm là 7,6cm.
3.2.2. Chi u cao cây qua các giai ño n (cm)
Chi u cao cây

t t c các giai ño n c a ñ t c t sau ñ u cao

[5] áp d ng cho ñ t Vi t Nam là phù h p.

hơn ñ t c t trư c.

B ng 3.3. K t qu phân tích m t s nguyên t ñ i lư ng trong ñ t t i

là 12,3cm nhưng sang ñ t 2 chi u cao cây trung bình đ t 13,6 cm

khu v c thí nghi m

(tăng 1, 3 cm), đ t 3 trung bình đ t 16,8 cm (tăng 4,2 cm).

STT

1

Tên

Đơn

ch tiêu

tính

pH
(KCl)

v

Phương pháp th
nghi m

giai ño n 10 ngày ñ u c a ñ t 1 : chi u cao cây

giai

ño n thu ho ch (40 ngày) c a ñ t 1 : chi u cao cây trung bình đ t
K t qu

41,4 cm , ñ t 2 chi u cao cây trung bình đ t 41,5 cm (tăng 0,1 cm),
đ t 3 chi u cao cây trung bình đ t 42,2 cm (tăng 0,7 cm).

TCVN
5979-1995

5,72

Giai ño n 10 - 20 ngày chi u cao c a cây tăng nhanh nh t do
lúc này cây ñã ph c h i các t n thương t ho t ñ ng giâm cành, c t

2

N

Mg/100g TCVN 6498 – 1999

0,046

cành. Giai ño n 20 -30 ngày tăng trư ng chi u cao cây ch m hơn so

3

P2O5

Mg/100g TCVN 8661 – 2011

0,00831

v i giai ño n 10-20 ngày, do giai ño n này cây t p trung dinh dư ng

4

K2O

Mg/100g TCVN 8662 – 2011

0,0126

ñ t o lá.
Qua b ng 3.2 và b ng 3.3 s li u phân tích cho th y đ t vư n
thí nghi m là ñ t cát pha, t l sét v t lí (2,6%) và thành ph n kali,


15

16

- Cây c ng t có t c đ tăng trư ng chi u cao ch m l i

giai

t c ñ tăng chi u cao ch m l i

giai ño n 30 ngày tu i, do lúc này s

ño n 30-40 ngày tu i, do lúc này cây chu n b cho s hình thành n

lư ng lá khơng tăng n a, cây dung dinh dư ng ch y u chu n b cho

và hoa

s hình thành n và hoa sau ngày. Giai ño n 40 ngày tu i, t c ñ tăng

3.2.3. Kh năng ñ nhánh qua các giai ño n

trư ng chi u cao c a cây nhanh là do s phân hóa và dài ra c a hoa

- S lư ng nhánh tăng qua các ñ t thu ho ch. Đ t thu ho ch
ñ u, s nhánh trung bình đ t 25 nhánh, trung bình 30 nhánh
và trung bình 33,19 nhánh

t .
- V di n tích lá c a cây: trong 10 ngày ñ u di n tích lá tăng

đ t2

ch m (0,02 dm2/ngày đêm); 10 ngày ti p theo di n tích lá b t ñ u

ñ t 3.

- S lư ng nhánh cây c ng t tăng qua các giai ño n, nhanh
nh t

tăng (0,23 dm2/ ngày ñêm). Trong 10 ngày th 3, cây t p trung ch t

giai ño n 20-30 ngày (tăng trung bình 11,7 nhánh

đ t 1;

dinh dư ng đ nhánh và t o lá (9,27 dm2/ ngày ñêm), khi ñ t 40 ngày

đ t 2 và trung bình 13,19 nhánh

đ t 3).

thì di n tích lá gi m (gi m 1,4 dm2/ ngày đêm).

trung bình 12,47 nhánh
Tăng ch m nh t là
1 nhánh
nhánh

giai ño n 30-40 ngày (s nhánh trung bình tăng

đ t 1; trung bình 0,35 nhánh

đ t 2 và trung bình 0,88

đ t 3).

3.2.4. Di n tích lá/trên m2 đ t
- Di n tích lá các giai đo n c a ñ t sau tăng cao hơn ñ t trư c.
- Di n tích lá đ t c c ñ i là 2,3m2 lá/1m2 ñ t.
- Giai ño n 20-30 ngày di n tích lá tăng m nh nh t và ñ t
c cñ i

3.2.6. Sinh kh i tươi c a cây c ng t qua các giai ño n

th i ñi m 30 ngày sau ñó l i gi m d n.

3.2.5. Xác ñ nh ñ ng thái sinh trư ng c a cây qua các giai ño n
- V chi u cao thân: 10 ngày ñ u sau khi tr ng c ng t sinh
trư ng ch m (0,319cm/ ngày ñêm), 10 ngày sau c ng t tăng nhanh
v chi u cao (1,55cm/ ngày ñêm), 10 ngày th 3 t c ñ tăng v chi u
cao ch m l i (1,23cm/ ngày ñêm), nhưng 10 ngày sau cùng khi cây ra
n thì t c đ tăng nhanh hơn c (2,02cm/ ngày ñêm). Cây c ng t có

- Sinh kh i tươi c a cây c ng t tăng d n qua các giai ño n
và qua các ñ t.

ñ t 1 sinh kh i tươi trung bình c a cây c ng t

giai đo n 10 ngày ñ t 10,83 g ñ n giai ño n 40 ngày là 83,21g (tăng
ñ t 2 sinh kh i tươi trung bình c a cây c ng t

72,38g).

giai

đo n t

10 ñ n 40 ngày tu i tăng t 16,46g ñ n 103,21g (tăng 86,75

g). Còn

ñ t 3 giai ño n t 10 ñ n 40 ngày tu i sinh kh i tươi trung

binh tăng t 20,37g ñ n 122g ( tăng 101,63 g)..
- Sinh kh i tươi tăng không ñ u qua các giai ño n. Tăng
nhanh nh t

giai ño n 20-30 ngày tu i và ch m nh t

giai ño n 10-

20 ngày tu i. Cùng v i s tăng trư ng v kh năng ñ nhánh và di n
tích lá

giai đo n 20-30 ngày tu i kéo theo vi c tăng sinh kh i tươi.


17

18

3.2.7. Sinh kh i khô c a cây c ng t qua các giai ño n

s m hơn ñ t ñ u 3 ngày. Đ t 3, ñ dài chi u sáng trung bình tăng

- Sinh kh i khơ c a cây c ng t tăng d n qua các giai ño n
và các ñ t.

ñ t 1 sinh kh i khơ trung bình c a cây c ng t

giai

đo n 10 ngày ñ t 1,64 g ñ n giai ño n 40 ngày là 14,21g (tăng

t

3.2.10. nh hư ng c a ñi u ki n sinh thái t i t l ch t c a gi ng
c ng t

giai ño n

- T l ch t c a cây gi m d n qua các ñ t. T l ch t cao nh t

10 ñ n 40 ngày tu i tăng t 1,93g đ n 16,11g (tăng 14,18 g). Cịn

giai ño n ñ u ñ t trung bình 6,94. Đ t 2 đ t trung bình 5,28 và đ t

12,57g).

đ t 2 sinh kh i khơ trung bình c a cây c ng t

0,33 gi /ngày so v i ñ t 2, cây ra hoa mu n hơn 1 ngày so v i ñ t 2.

ñ t 3 giai ño n t 10 ñ n 40 ngày tu i sinh kh i khơ trung binh
tăng t 2,81g đ n 23,32g ( tăng 20,51g).

3.3

- Sinh kh i khơ tăng khơng đ u qua các giai ño n. Tăng
nhanh nh t

giai ño n 20-30 ngày tu i và ch m nh t

3 th p nh t trung bình 1,39.

giai đo n 10-

20 ngày tu i.

NH HƯ NG C A CÁC Y U T

SINH THÁI T I HÒA

VANG – ĐÀ N NG Đ N NĂNG SU T C A CÂY C
Đ t thu

Năng su t tươi

NG T

Năng su t khô

ho ch

Kg/sào

T /ha

Kg/sào

T /ha

- Trong 20 ngày đ u cây tích lũy ch t khơ ch m (0,102 -

Đ t1

250

69,44

27,77

7,7

0,112g/ngày đêm) giai đo n này cây đang hồn thi n các cơ quan

Đ t2

320

88,88

35,55

9,8

Đ t3

350

97,22

38,88

10,8

TB

306,66

85,18

34,07

9,4

3.2.8. Xác đ nh đ ng thái tích lũy ch t khơ qua các giai đo n

dinh dư ng. 10 ngày th 3 t c đ tích lũy sinh kh i khơ đ t nhanh
nh t (0,857g/ngày đêm) đây là giai đo n cây hồn thi n sinh trư ng
và tích lũy sinh kh i đ t cao nh t. Giai đo n 10 ngày sau cùng t c đ
tích lũy ch t khô ch m l i, cây bư c vào giai ño n sinh s n.
3.2.9. Th i ñi m ra hoa c a cây c ng t

Năng su t tươi và khô (lá và cu ng) tăng d n qua các ñ t thu
ho ch phù h p v i quy lu t phát tri n c a cây. Ngồi ra chúng tơi

Th i gian ra hoa t l v i ñ dài chi u sáng. Đ t 1 đư c tr ng

cịn so sánh năng su t cây c ng t tr ng thí nghi m v i năng su t

vào ñ u tháng 4 sau 36 ngày ñ n ñ u tháng 5 cây b t ñ u ra hoa; th i

th c ñi u tra t i các ñ a phương khác nh m ñánh giá kh năng thích

gian này ñ dài chi u sáng trung bình là 8,62 gi /ngày. Đ t 2, ñ dài

nghi c a cây c ng t v i ñi u ki n sinh thái t i Hòa Vang – Đà N ng.

chi u sáng trung bình gi m so v i ñ t 1 là 1,19 gi /ngày, cây ra hoa


20

19
B ng 3.14. So sánh năng su t sinh h c

các ñ a phương khác

3.4.

NH HƯ NG C A CÁC Y U T

SINH THÁI T I HÒA

VANG – ĐÀ N NG Đ N PH M CH T C A CÂY C
Năng su t tươi

Năng su t khô

Các vùng sinh thái

B ng 3.15. T
stevioside

Kg/sào

T /ha

Kg/sào

NG T

l ñư ng kh , ch t khơ, vitamin C và đư ng

cây c ng t

T /ha
Ch tiêu

Hưng Ngun-Ngh

An

(m2/sào)
Khối châu – Hưng n
(m2/sào)
Hịa vang – Đà n ng (năng
su t sinh h c lí thuy t)

phân tích

300

83,3

55,5

33,3

%

PP s y

19,3

±

0,4

Vitamin C

138,8

tính

Ch t khơ

500

Đơn v

%

HPLC/DAA7

71,8

±

0,2

%

HPLC

7,1

85

34

%

TCVN 4594 – 88

9,2

Đư ng

9,4

Đư ng kh

sinh thái t i huy n Hòa Vang – Đà N ng. Đi u ki n nóng m thích

±

1,5

10,1 ± 0,8

Hàm lư ng vitamin C trong lá khá cao ñ t 71,8mg, m t

K t qu trên ch ng t gi ng c ng t thích nghi v i ñi u ki n

h p cho s sinh trư ng và phát tri n c a cây c ng t.

K t qu

11,1

stevioside
306

PP phân tích

ngư i 1 ngày c n m t lư ng vitamin C là 50 – 100mg, n u dùng c
ng t tươi 1 ngày ch c n 10 – 15g lá ñã th a mãn nhu c u này. Quan
tr ng nh t là hàm lư ng ñư ng stevioside ñ t 7,1% theo như k t qu
nghiên c u v c a các tác gi

Nh t B n : Mitshuhashi, Ueno,

Sumida, hàm lư ng stevioside c a các gi ng c ng t khác nhau dao
ñ ng t 1,22 – 7,84%. Như v y k t qu c a chúng tôi n m trong k t
qu c a các tác gi trên. M t khác qua k t qu nghiên c u c a Ti n
Sĩ Nguy n Lam Đi n v hàm lư ng ñư ng stevioside
ST88 tr ng thí nghi m
c añ

gi ng c ng t

Thái Nguyên trong ñi u ki n ch nh hư ng

m dao ñ ng t 4,66 – 5,78%. Các nghiên c u c a Nguy n

Thanh H ng, Nguy n Th Minh Vi n Hóa h c Thành Ph H Chí


22

21
Minh ñã xác ñ nh lư ng glucoside t ng trong lá c ng t tr ng

2. Đ

Lâm

m trung bình n m trong gi i h n t 70%-84%. Đây là

Đ ng là 9,43% và trong đó 2,71% là stevioside. Do đó hàm lư ng

cơ s thu n l i cho c quá trình sinh trư ng và phát tri n c a cây c

đư ng stevioside tr ng

ng t

Hịa Vang – Đà N ng thu ñư c khá cao. Vì

v y trong s n xu t ch đ phân bón nh hư ng l n đ n năng su t

v hè thu t i huy n Hòa Vang, Đà N ng.
3. Lư ng mưa

v hè thu năm 2011 th p

ñ u v c th

cũng như ph m ch t c a cây tr ng, do đó c n bón và b sung dinh

tháng 4 lư ng mưa trung bình ñ t 8mm và tháng 5 ñ t 35mm và tăng

dư ng h p lí cho cây.

d n v cu i v , cao nh t tháng 6 ñ t 100,5mm. Đây là ñi u ki n

3.5. Ý NGHĨA KINH T

không thu n l i cho s sinh trư ng và phát tri n c a cây nên c n có

Chi phí cho s n xu t c ng t kho ng 31 tri u/ha/1năm. V i

bi n pháp ch ng h n và tháo úng cho cây.

s ti n thu ñư c t thu ho ch c ng t ngư i nông dân thu ho ch trung

4. Ánh sáng k t qu cho th y s gi chi u sáng t tháng 4

bình 248- 360 tri u/ha/1năm lãi nhi u hơn tr ng lúa. Đ i v i ngư i

ñ n tháng 8 năm 2011 dao ñ ng t 7,54 gi /ngày, t i tháng 4 là th p

nông dân ñây là kho n thu nh p cao trên n n đ t nơng nghi p nghèo.

nh t đ t 5,8 gi /ngày và tháng 5 là cao nh t ñ t 8,6 gi /ngày. Đi u ki n

3.6. TH O LU N CHUNG

chi u sáng tương ñ i thu n l i cho sinh trư ng và phát tri n, quá trình

Qua nghiên c u tr ng th

nghi m gi ng c

ng t t i ñ a

phương chúng tơi có th rút ra m t s nh n ñ nh như sau nh m giúp
ngư i dân tìm hi u thêm v gi ng cây tr ng m i góp ph n tăng năng
su t cây tr ng t i ñ a phương.
1. Nhi t ñ v hè thu năm 2011 t i khu v c thí nghi m có xu
hư ng tăng d n t tháng 4 ñ n tháng 8, trong ñó nhi t ñ tăng t 24,9
– 29,80C phù h p cho s sinh trư ng và phát tri n c a gi ng c ng t.

quang h p và t o ñư ng

cây c ng t t o ñi u ki n năng su t và ch t

lư ng c a cây.
5. Đ t ru ng thì nghi m là đ t cát pha phù h p v i s sinh
trư ng phát tri n c a cây c ng t. Tuy nhiên c n b sung các ch t
dinh dư ng nh m tăng đ phì và kh năng gi nư c thơng qua bón

phân và c i t o đ t tr ng.
Đi u ki n sinh thái t i huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng

V i đi u ki n nhi t ñ như v y ñã tác ñ ng thu n l i cho s ra r , đ

thích h p cho q trình sinh trư ng v kh năng n y ch i c a cành

nhánh, sinh trư ng phát tri n c a cây c ng t t khi tr ng t i khi thu

giâm, chi u cao cây, kh năng ñ nhánh và tăng di n tích lá c a cây

ho ch.

c ng t là ñi u ki n cho tăng nhanh v tr ng lư ng tươi cũng như
tr ng lư ng khô. T t c m i ho t ñ ng s ng trong su t quá trình sinh
trư ng và phát tri n c a cây đ u t ng hịa qua các y u t c u thành
ph m ch t và năng su t c a cây.


24

23
K T LU N VÀ KI N NGH

2. Ki n ngh
2.1. V i ñi u ki n th i ti t khí h u và đ t đai t i Hịa Vang –

1. K t lu n
Qua q trình nghiên c u s sinh trư ng, phát tri n, năng

Đà N ng có th tr ng gi ng c ng t cho năng su t cao vì v y ngành

su t và ph m ch t c a gi ng c ng t tr ng trong ñi u ki n sinh thái

nơng nghi p huy n c n có k ho ch chuy n ñ i gi ng cây tr ng đ

t i huy n Hịa Vang - Đà N ng chúng tơi có th rút ra m t s k t

ñưa vào s n xu t v hè thu t i đ a phương.
2.2. Đ có k t lu n chính xác hơn v tính thích ng c a gi ng

lu n sau:
1.1. Căn c vào nhu c u v ñ t ñai, nhi t ñ , ñ

m tương

ñ i, lư ng mưa, s gi n ng c a cây c ng t, có th k t lu n là các
y u t sinh thái t i Hòa Vang – Đà N ng thích h p v i s sinh trư ng
phát tri n t t c a cây c ng t.
1.2. Cây c ng t tr ng th c nghi m sinh trư ng m nh, kh
năng n y ch i c a cành giâm ñ t 84,4%, chi u cao trung bình đ t
42,5 cm, kh năng ñ nhánh c a cây ñ t t 2,44 ñ n 30,19 nhánh, lá
phát tri n ñ t ch s di n tích lá thích h p t 0,82 đ n 2,01m2 lá/ m2
ñ t t o ñi u ki n cho vi c tăng năng su t.
1.3. Cây c ng t tr ng th c nghi m cho năng su t cao v
sinh kh i, ñ t năng su t tươi 85 t /ha, năng su t khô 9,4 t /ha. Ph m
ch t c ng t có t l ch t khơ: 19,3%, hàm lư ng đư ng kh : 10,1%,
hàm lư ng vitamin C: 71,8mg/100g, hàm lư ng ñư ng stevioside:
7,1%.
1.4. Gi ng cây c ng t có th i gian sinh trư ng ng n 35-40

ngày, nhưng là cây s ng lâu năm, v hè thu v i 3 ñ t thu ho ch năng
su t cao thu n l i cho vi c nâng cao hi u qu kinh t , ti t ki m qu
đ t tr ng.

c n tr ng thí nghi m so sánh
nghi m

các v sau và ti p t c tr ng th

nhi u đ a phương khác đ có k t lu n ñ y ñ , bao quát hơn.