1
2
Cơng trình đư c hồn thành t i
B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG
Đ I H C ĐÀ N NG
NGUY N QU C CƯ NG
Ngư i hư ng d n khoa h c: T.S NGUY N T N LÊ
NGHIÊN C U KH NĂNG SINH TRƯ NG
VÀ PHÁT TRI N C A CÂY C
NG T
(STEVIA REBAUDIANA BERTONI) TR NG
Ph n bi n 1:.........................................................................................
TRONG ĐI U KI N SINH THÁI T I XÃ HÒA PHƯ C,
HUY N HÒA VANG, THÀNH PH
ĐÀ N NG
Chuyên ngành: Sinh Thái H c
Mã s : 60.42.60
Ph n bi n 1:.........................................................................................
Lu n văn s ñư c b o v t i H i ñ ng b o v ch m Lu n văn t t nghi p
Th c sĩ Khoa h c, h p t i Đà N ng vào ngày......tháng......năm 2011
TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C
Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm thông tin –H c li u - Đ i h c Đà n ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c sư ph m - Đ i h c Đà n ng
Đà n ng – Năm 2011
2
1
Xác ñ nh ñư c kh năng sinh trư ng, phát tri n c a cây c
M
Đ U
1. Lý do ch n ñ tài
Ngày nay, b nh cao huy t áp, béo phì, đái đư ng đang gia
tăng m nh
các nư c cơng nghi p phát tri n, vì th stevioside ngày
ng t tr ng trong ñi u ki n sinh thái t i xã Hòa Phư c, huy n Hòa
Vang, thành ph Đà N ng.
2.2. M c tiêu c th
- Tìm hi u tác đ ng c a y u t mơi trư ng t i xã Hịa Phư c,
càng có nhu c u cao trên th trư ng th gi i. Chính vì v y, cây c
huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng đ n q trình sinh trư ng, phát
ng t Stevia rebaudiana Bertoni là ngu n cung c p ñ y tri n v ng,
tri n, năng su t, ph m ch t c a cây c ng t.
dùng ñ thay th các lo i ñư ng năng lư ng cao và các ch t ng t
- So sánh kh năng sinh trư ng, phát tri n, năng su t ph m
t ng h p ñ c h i. Stevioside là ch t ng t t nhiên có tính an tồn cao
ch t c a cây c ng t tr ng t i xã Hịa Phư c, huy n Hịa Vang, thành
nh t, đư c s
ph Đà N ng v i cây c ng t tr ng t i m t s ñ a phương khác trong
d ng ñ làm ch t ph gia trong công nghi p th c
ph m, s n xu t bánh k o, rư u màu, nư c gi i khát, pha ch nư c
nư c nh m tìm ra s phù h p v th i v , đi u ki n nơng hóa th
ch m.... Trong m ph m, ngư i ta cịn dùng đ ch bi n các lo i kem
như ng.
làm m m da , s a làm mư t tóc. V i giá tr nhi u m t như v y, t v
3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a đ tài
trí cây hoang d i cây c ng t ñã tr thành cây tr ng quan tr ng ñư c
con ngư i di th c ñi nhi u nơi trên tồn th gi i. Vi c đưa gi ng cây
tr ng m i có giá tr v m t s d ng và kinh t và góp ph n đa d ng
hóa cây tr ng cho đ a phương là ñi u c n thi t. Cho ñ n nay, trên đ a
bàn huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng chưa có m t cơng trình
nghiên c u khoa h c nào v cây c ng t. Xu t phát t nh ng lí do trên,
chúng tơi ch n đ tài: "Nghiên c u kh năng sinh trư ng và phát tri n
3.1. Ý nghĩa khoa h c
Kh ng đ nh kh năng thích nghi c a gi ng c ng t v i ñi u
ki n nơng hóa, khí h u, th như ng t i huy n Hịa Vang, thành ph
Đà N ng góp ph n đa d ng hóa cây tr ng cho ñ a phương.
3.2. Ý nghĩa th c ti n
Làm cơ s th c ti n ñ ngư i dân ch ñ ng canh tác gi ng
c a cây c ng t (Stevia rebaudiana Bertoni) tr ng trong ñi u ki n sinh
m i trên đ a bàn huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng.
thái t i xã Hòa Phư c, huy n Hòa Vang, thành ph Đà N ng”.
4. C u trúc lu n văn
2. M c tiêu nghiên c u
2.1. M c tiêu t ng quát
Lu n văn ngồi ph n m đ u, tài li u tham kh o và ph l c
thì có 3 chương:
Chương 1: T ng quan tài li u
3
4
Chương 2: Đ i tư ng và phương pháp nghiên c u
1.1.4. Vai trị c a đ t đ i v i ñ i s ng th c v t
Trư c h t c u trúc ñ t nh hư ng t i quá trình n y m m c a
Chương 3: K t qu nghiên c u và th o lu n
h t. Nh ng h t nh và nh thư ng n y m m nhanh hơn trong ñ t nh
Chương 1: T NG QUAN TÀI LI U
1.1. VAI TRÒ C A CÁC Y U T
SINH THÁI Đ I V I Đ I
là giá th cho cây ñ ng v ng, v a cung c p nư c và các ch t khoáng
S NG TH C V T
c n thi t cho cây.
1.1.1. Vai trò c a nhi t ñ ñ i v i ñ i s ng th c v t
Nhi t ñ là nhân t sinh thái thư ng xun có vai trị quan
tr ng đ n ñ i s ng, tác ñ ng tr c ti p và gián ti p ñ n s sinh trư ng,
nhi t ñ 200C ñ n 300C, nhi t ñ quá
th p hay quá cao ñ u nh hư ng đ n q trình này.
cây nhi t đ i ng ng quang h p vì di p l c b bi n d ng,
400C tr lên s
nhi t ñ 00C
nhi t đ t
hơ h p b ng ng tr .
1.1.2. Vai trị c a ánh sáng đ i v i ñ i s ng th c v t
Ánh sáng M t Tr i c n thi t cho m i ho t ñ ng c a t t c
sinh v t trên Trái Đ t, ñ m b o năng lư ng d tr cho các quá trình
sinh h c. Năng lư ng M t Tr i không nh ng c n thi t cho s t o
thành các ch t h u cơ mà cịn làm thay đ i ngo i c nh trong đó có
các sinh v t ñang ti n hành cu c s ng.
1.1.3. Vai trị c a nư c đ i v i đ i s ng th c v t
Nư c là thành ph n không th thi u c a t t c các t bào
s ng, chi m t i 80-95% kh i lư ng c a các mô sinh trư ng, ch c n
gi m sút m t ít hàm lư ng nư c trong t bào ñã làm gi m các ch c
năng sinh lí c a cơ th .
1.1.5. Vai trị c a phân bón đ i v i ñ i s ng th c v t
Đ m, lân, kali là nh ng nguyên t dinh dư ng ch y u, cây
c n r t nhi u, song trong đ t l i thư ng ít ho c n m dư i d ng cây
phát tri n, phân b c a các sinh v t.
Cây quang h p t t
m n, do h t nh ti p xúc v i các thành ph n ñ t m n t t hơn. Đ t v a
khơng đ ng hố tr c ti p ñư c. Phân vi lư ng ch a các nguyên t
v i lư ng r t nh như Fe, Zn, Mn, B, Cu, Cl, Mo, Co...Cây khơng có
u c u nhi u v m t s lư ng, nhưng m i ngun t đ u có vai trị
xác đ nh trong đ i s ng c a cây không th thay th l n nhau. Phân
h u cơ có kh năng c i t o đ t l n.
1.2. GI I THI U V CÂY C
NG T
Cây c ng t ñư c nh ng ngư i th dân Nam M , ngư i
Guarani s d ng cách ñây kho ng 15 th k .
M c dù ngư i Anh Điêng ñã s d ng c ng t trong nhi u th
k , nhưng mãi t i năm 1889 lo i cây này m i ñư c con ngư i văn
minh phát hi n. Bertoni ñã quan sát th y ngư i b n x dùng lo i cây
này ñ làm ng t ñ u ng ñ ng c a h và đư c cơng nh n là ngư i có
cơng phát hi n ra m t lồi m i, nên đ tư ng nh ơng, cây c ng t ñã
ñư c ñ t tên khoa h c là Stevia rebaudiana Bertoni. Stevia
rebaudiana Bertoni
thu c
chi
Stevia, h
cúc
Compositae
5
6
(Asteraceae), ñây là cây th o lưu niên, [2n = 22] . Nó có ngu n g c
C ng t là cây ưa sáng và ưa cư ng ñ ánh sáng m nh nhưng cũng là
t vùng cao nguyên x Paraguay.
cây ngày ng n. Cư ng ñ ánh sáng m nh làm tăng hàm lư ng ñư ng
1.2.1. Đ c ñi m th c v t h c
stevioside.
C ng t là cây tr ng trên c n bao g m các b ph n chính: r ,
thân, lá, hoa, qu . C ng t là cây lâu năm có thân r kh e, m c nông
0-30cm, h r phát tri n t t trong mơi trư ng đ t tơi x p và đ
m,
1.2.2.4. Dinh dư ng khống
Đ m, lân và kali là 3 nguyên t cơ b n ñ xây d ng ch t h u
cơ và năng su t c ng t, ñ t bi t, ñ m có nh hư ng rõ r t đ n năng
C ng t có d ng thân b i, chi u cao trung bình khi thu ho ch là 50-
su t c ng t.
60cm. Lá c ng t m c ñ i theo t ng c p hình th p t .
1.2.2.5. Đ t tr ng
Hoa c ng t thu c lo i hoa ph c. Qu c ng t là qu b Cây
Thích h p nh t cho c ng t là đ t th t trung bình và th t nh ,
con gieo t h t sinh trư ng y u và ch m.
ñ mùn cao, ñ pH 6-7 tránh
1.2.2. Yêu c u v ñi u ki n ngo i c nh
1.2.3. Tình hình nghiên c u c ng t trên th gi i
1.2.2.1. Nhi t ñ
Năm 1901, Goslinh là ngư i ñ u tiên ñã ñ c p t i c ng t và
. C ng t có th sinh trư ng
nhi t ñ t 10-35 0 C. Dư i 100
0
0
C cây ng ng sinh trư ng, dư i 5 C cây có th ch t, t 15-30 C cây
0
sinh trư ng kh e, cho năng su t thu ho ch cao. T 30-35 C, trong
ñi u ki n ñ
m, cây v n sinh trư ng và cho thu ho ch. Trên 350C,
giá tr s d ng c a nó.. Năm 1908 Rasenack, 1909 Dieterich đã tách
đư c glucoside t lá c ng t, năm 1921 các nhà khoa h c ñ t tên cho
glucoside này là stevioside. Nhưng mãi t i 1931, Bridel và Lavieille
công b r ng stevioside là m t lo i b hút m, có th có d ng tinh th
màu tr ng, ng t hơn đư ng mía kho ng 300 l n. T năm 1955 tr ñi
cây sinh trư ng kém.
1.2.2.2. Nư c và ñ
ñ t sét.
m
C ng t là cây k nư c nhưng l i ưa m, vì quê hương c
nh ng nghiên c u v stevioside m i ti p t c m r ng, Wood và cs đã
tìm ra đư c cơng th c hóa h c c u t o c a stevioside . T i năm 1963,
ng t là thung lũng Riomanday trên cao nguyên c a Paragay, n m
c u trúc hóa h c c a steviol và isosteviol đư c cơng b . Vào gi a
gi a 25 và 26 vĩ ñ Nam, m c trên đ t cát g n các dịng ch y
năm 1970, Stevia ñã tr thành ch t làm ng t th c ph m ch y u. T
1.2.2.3. Ánh sáng
năm 1931 đ n nay có r t nhi u các cơng trình nghiên c u v thành
ph n hóa h c c a lá c ng t, 8 diterpenoid glycoside ng t và 8 ch t
không ng t t c ng t ñã l n lư t ñư c tìm ra.
7
1.2.3.1. Nh ng nghiên c u v đ c tính h c và s an toàn c a các
ch t ng t Stevia
Nh ng nghiên c u ñ u tiên ñư c Rebaudi (1900), Korbert
8
1.2.4. Tình hình nghiên c u c ng t
Vi t Nam.
Cu i năm 1988, c ng t đư c di nh p t Argentina.. Đi n
hình là tác gi Tr n Đình Long đã nghiên c u v đ c tính sinh h c,
(1915), Pomaret và Lavieille (1931) th c hi n ñã x p h ng stevioside
k thu t ch n gi ng, canh tác… Năm 1994, Trung tâm Khoa h c t
là ch t làm ng t thiên nhiên ch p nh n ñư c và an tồn đ i v i con
nhiên và Công ngh qu c gia, Vi n Sinh thái và Tài nguyên Sinh v t
ngư i .Nghiên c u ñ đ c c p tính có Akashi và Yokogama (1975),
đã nghiên c u v lo i cây tr ng này ñã và th c nghi m t i các ñ a
Mishuhashi và cs (1976), Kurahashi và cs (1982). Nghiên c u ñ ñ c
ñi m: B c Thái, Cao B ng, Yên Bái, Sơn La. Đ ng Th An, Vũ Th
mãn tính đư c Akashi và cs (1975), Mitsuhashi và cs (1975) Nh ng
Mai Hương - Phịng Sinh hóa mơi trư ng và tài nguyên Sinh v t ñã
nghiên c u v đ đ c mãn tính c a stevioside và các s n ph m Stevia
ti n hành chi t xu t stevioside b ng nhi u phương pháp khác nhau
khác ñư c th c hi n b i Yamada và cs. M t s nghiên c u v ho t
nh m tìm ra quy trình s n xu t stevioside t c ng t.
tính n i ti t t (hoocmon) ñư c Dorfman và cs th c hi n v i steviol
Các nghiên c u c a Nguy n Thanh H ng, Nguy n Th Minh
và dihydro steviol ñã cho th y có vài ph n ng ph . Nhưng Oliveira
Vi n Hóa h c Thành ph H Chí Minh đã xác đ nh lư ng glucoside
Filho và cs nghiên c u t m v hi u qu c a các s n ph m ñ n
t ng trong lá c ng t tr ng
trư ng n i ti t ñã ch ng minh r ng s n ph m Stevia khơng gây đ c
2,71% là stevioside. Các tác gi Lê Tr n Bình và cs - Vi n Cơng
h i
m c đ sinh lý đ ng v t.
Lâm Đ ng là 9,43% và trong đó có
ngh Sinh h c đã nghiên c u mơ s o và tái sinh cây c ng t.
1.2.3.2. Nh ng ng d ng trong y h c
Năm 1991 tác gi Hoàng Chung ñã ñem c ng t v tr ng và
- Tác d ng gi m glucose huy t:
nghiên c u t i Thái Nguyên. Ngoài ra, nhi u lu n văn t t nghi p ñ i
- Tác d ng ñ i v i tim m ch:
h c, sau ñ i h c và ñ tài c p B ñã nghiên c u nh ng phương di n
- Tác d ng ch ng nhi m khu n:
khác nhau c a cây c ng t .
- Tác d ng v i tiêu hóa:
Chương 2:
- Tác d ng v i da:
2.1. Đ I TƯ NG NGHIÊN C U
- Tác d ng ñ i v i sinh s n:
Đ I TƯ NG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
Đ i tư ng nghiên c u th c nghi m là cây c ng t (Stevia
rebaudiana Bertoni) gi ng ST88, thu c chi Stevia, h Asteraceae, b
Asterales, l p Magnoliopsida, ngành Magnoliophyta, gi i Plantae .
9
10
2.2. Đ A ĐI M VÀ TH I GIAN NGHIÊN C U
2.3.2.8. Xác đ nh đ ng thái tích lũy ch t khơ qua các giai đo n
2.2.1. Đ a ñi m nghiên c u
Xác ñ nh sinh kh i khơ c a cây t khi b t đ u tr ng ñ n khi
Đ tài ñư c ti n hành th c nghi m và nghiên c u t i vùng đ t
cây ra hoa t đó xác đ nh đ ng thái tích lũy ch t khơ qua các giai
canh tác xã Hòa Phư c, huy n Hòa Vang, thành ph Đà N ng.
ño n.
2.2.2. Th i gian nghiên c u
2.3.2.9. Xác ñ nh th i ñi m ra hoa c a cây c ng t
Đ tài ñư c th c hi n t ngày 20/4/2011 ñ n 30/8/2011
Theo dõi th i gian ra hoa c a cây c ng t đư c tính t lúc
tr ng cây con ñ n lúc cây ra hoa ñ u tiên. Sau đó theo dõi ghi chép
2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
t ng tháng.
2.3.1. Phương pháp b trí thí nghi m
Thí nghi m ñư c ti n hành tr c ti p trên vùng ñ t canh tác
2.3.2.10. Xác ñ nh t l ch t c a gi ng c ng t
2.3.2.11. Đ nh lư ng ñư ng kh (theo phương pháp Bertrand)
2.3.2. Phương pháp phân tích các ch tiêu
2.3.2.1. Xác ñ nh kh năng n y ch i c a cành giâm (%) (theo
2.3.2.12. Hàm lư ng vitamin C (phương pháp Plescov, 1976)
Voitecova- 1976)
2.3.2.13. Xác ñ nh hàm lư ng ñư ng stevioside
2.3.2.2. Xác ñ nh chi u cao c a cây (cm)
2.3.2.14. Phương pháp phân tích s li u
Dùng thư c dây ño chi u cao c a cây
t ng th i kì sinh
trư ng. Dùng thư c k v ch có chia theo đơn v cm đo t g c (c r )
lên ñ n ñ u mút cao nh t.
Các s li u thu ñư c qua các ch tiêu nghiên c u đư c x lí
theo phương pháp th ng kê sinh h c.
- Trung bình s h c X = ∑ X i
n
2.3.2.3. Kh năng ñ nhánh qua các giai ño n
Đ m s lư ng nhánh trên cây trong t ng giai ño n, ch n 3
- Sai s c a trung bình s h c m =
cây trong m i lu ng, ñánh d u ñ nghiên c u các giai ño n ti p sau.
2.3.2.4. Ch s di n tích lá (m2 lá/m2 đ t)
2.3.2.5. Xác đ nh ñ ng thái sinh trư ng c a cây qua các giai ño n
2.3.2.6. Năng su t th c trên ñ ng ru ng
2.3.2.7. Tr ng lư ng tươi, tr ng lư ng khô c a cây
- H s bi n ñ ng CV% =
.100 =
− X)
n( n − 1)
∑(X
2
i
.100
11
12
Chương 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N
3.1. PHÂN TÍCH CÁC Y U T
3.1.1.1. Nhi t đ
Nhi t đ
SINH THÁI T I HỊA PHƯ C
v hè thu tăng d n t tháng 4 ñ n tháng 8, nhi t đ
- HỊA VANG - ĐÀ N NG TÁC Đ NG Đ N Đ I S NG CÂY
dao ñ ng t 24,9 - 29,80C. Nhi t ñ trung bình c a các tháng là
C
28,120C.
NG T
3.1.1. Các đ c đi m v th i ti t khí h u
Hoà Vang - Đà N ng
3.1.1.2. Đ
Đ
B ng 3.1: Các y u t th i ti t, khí h u t i Hồ Vang (t
tháng 4 đ n tháng 8 năm 2011)
Nhi t
Các
tháng
đ TB
0
( C)
Nhi t
đ t i
đa
(0C)
m
m trung bình n m trong gi i h n t 70% - 84%. Đ
m
tương đ i cao và có s chênh l ch nhi u gi a các tháng. Chênh l ch
Nhi t ñ
t i thi u
0
( C)
Lư ng
gi a tháng 5 và tháng 6 là 2 %, cao nh t gi a tháng 7 và tháng 8 ñ t
Đ
m
TB
TB
(mm)
S gi
8%. Đ
n ng
sinh thái v đ
(gi )
mưa
3.1.1.3. Lư ng mưa
(%)
m trung bình c a các tháng là 76,8% phù h p v i yêu c u
m c a cây c ng t
v hè thu năm 2011 lư ng mưa th p nh t vào tháng 4 đ t
T4
24,9
32,5
18,6
8,0
84
174,8
T5
28,1
38,6
23,2
35,0
77
258,7
khơng thu n l i cho cây c ng t, nh t là vào v hè
T6
29,3
36,8
23,2
100,5
75
222,9
3.1.1.4. B c x m t tr i
T7
29,8
34,8
26,3
12,8
70
232,8
T8
28,5
30,3
26,8
40,7
78
242,2
TB
28,12
34,6
23,62
39,4
76,8
226,28
8mm, và cao nh t vào tháng 6 ñ t 100,5 mm. Đây là ñi u ki n
S gi chi u sáng t tháng 4 ñ n tháng 8 năm 2011 dao ñ ng
t 7,54 gi /ngày, t i tháng 4 là th p nh t ñ t 5,8 gi /ngày và tháng 5 là
cao nh t ñ t 8,6 gi /ngày. So v i tiêu chu n v nhu c u s gi chi u sáng
thì thí nghi m
v hè thu t i huy n Hịa Vang – Đà N ng đi u ki n
chi u sáng tương ñ i thu n l i cho sinh trư ng và phát tri n c a cây c
Ngu n: Trung tâm khí tư ng thu văn thành ph Đà N ng
ng t.
3.1.1.5. Y u t sinh thái đ t tr ng thí nghi m
*Thành ph n cơ gi i c a ñ t ñư c trình bày
b ng 3.2
13
14
B ng 3.2. Thành ph n cơ gi i c a đ t tr ng thí nghi m
Tên ch
Đơnv
Phương pháp th
K t
tiêu
tính
nghi m
qu
1
Cát thơ
%
57,3
2
Sét
%
2,60
STT
nitơ, lân th p d b r a trơi nên vi c c i t o đ t nh m làm tăng đ phì
cho đ t là r t quan tr ng ñ tăng năng su t cây tr ng
3.2. PHÂN TÍCH
NH HƯ NG C A TH I TI T KHÍ H U
NHƯ NG T I HỊA VANG – ĐÀ N NG Đ N QUÁ
VÀ TH
TRÌNH SINH TRƯ NG, PHÁT TRI N C A CÂY C
TCVN 8567: 2010
3
Limon
%
6,77
4
Cát m n
%
33,3
Đ t t i khu v c thí nghi m lá ñ t cát pha v i t l cát v t lý
chi m 57,3%, t l sét v t lí 2,6% và th t (b i, limon) 40,07% như v y
theo tiêu chu n b ng phân lo i ñ t theo thành ph n cơ gi i c a Qu c t
NG T
3.2.1. Kh năng n y ch i c a cành giâm (%)
K t qu thu ñư c t l cành giâm gi ng c ng t ST88 s ng
khi tr ng
Hoà Phư c – Hồ Vang tương đ i cao đ t 85% (51 cành
s ng) và chi u cao trung bình c a cành giâm là 7,6cm.
3.2.2. Chi u cao cây qua các giai ño n (cm)
Chi u cao cây
t t c các giai ño n c a ñ t c t sau ñ u cao
[5] áp d ng cho ñ t Vi t Nam là phù h p.
hơn ñ t c t trư c.
B ng 3.3. K t qu phân tích m t s nguyên t ñ i lư ng trong ñ t t i
là 12,3cm nhưng sang ñ t 2 chi u cao cây trung bình đ t 13,6 cm
khu v c thí nghi m
(tăng 1, 3 cm), đ t 3 trung bình đ t 16,8 cm (tăng 4,2 cm).
STT
1
Tên
Đơn
ch tiêu
tính
pH
(KCl)
v
Phương pháp th
nghi m
giai ño n 10 ngày ñ u c a ñ t 1 : chi u cao cây
giai
ño n thu ho ch (40 ngày) c a ñ t 1 : chi u cao cây trung bình đ t
K t qu
41,4 cm , ñ t 2 chi u cao cây trung bình đ t 41,5 cm (tăng 0,1 cm),
đ t 3 chi u cao cây trung bình đ t 42,2 cm (tăng 0,7 cm).
TCVN
5979-1995
5,72
Giai ño n 10 - 20 ngày chi u cao c a cây tăng nhanh nh t do
lúc này cây ñã ph c h i các t n thương t ho t ñ ng giâm cành, c t
2
N
Mg/100g TCVN 6498 – 1999
0,046
cành. Giai ño n 20 -30 ngày tăng trư ng chi u cao cây ch m hơn so
3
P2O5
Mg/100g TCVN 8661 – 2011
0,00831
v i giai ño n 10-20 ngày, do giai ño n này cây t p trung dinh dư ng
4
K2O
Mg/100g TCVN 8662 – 2011
0,0126
ñ t o lá.
Qua b ng 3.2 và b ng 3.3 s li u phân tích cho th y đ t vư n
thí nghi m là ñ t cát pha, t l sét v t lí (2,6%) và thành ph n kali,
15
16
- Cây c ng t có t c đ tăng trư ng chi u cao ch m l i
giai
t c ñ tăng chi u cao ch m l i
giai ño n 30 ngày tu i, do lúc này s
ño n 30-40 ngày tu i, do lúc này cây chu n b cho s hình thành n
lư ng lá khơng tăng n a, cây dung dinh dư ng ch y u chu n b cho
và hoa
s hình thành n và hoa sau ngày. Giai ño n 40 ngày tu i, t c ñ tăng
3.2.3. Kh năng ñ nhánh qua các giai ño n
trư ng chi u cao c a cây nhanh là do s phân hóa và dài ra c a hoa
- S lư ng nhánh tăng qua các ñ t thu ho ch. Đ t thu ho ch
ñ u, s nhánh trung bình đ t 25 nhánh, trung bình 30 nhánh
và trung bình 33,19 nhánh
t .
- V di n tích lá c a cây: trong 10 ngày ñ u di n tích lá tăng
đ t2
ch m (0,02 dm2/ngày đêm); 10 ngày ti p theo di n tích lá b t ñ u
ñ t 3.
- S lư ng nhánh cây c ng t tăng qua các giai ño n, nhanh
nh t
tăng (0,23 dm2/ ngày ñêm). Trong 10 ngày th 3, cây t p trung ch t
giai ño n 20-30 ngày (tăng trung bình 11,7 nhánh
đ t 1;
dinh dư ng đ nhánh và t o lá (9,27 dm2/ ngày ñêm), khi ñ t 40 ngày
đ t 2 và trung bình 13,19 nhánh
đ t 3).
thì di n tích lá gi m (gi m 1,4 dm2/ ngày đêm).
trung bình 12,47 nhánh
Tăng ch m nh t là
1 nhánh
nhánh
giai ño n 30-40 ngày (s nhánh trung bình tăng
đ t 1; trung bình 0,35 nhánh
đ t 2 và trung bình 0,88
đ t 3).
3.2.4. Di n tích lá/trên m2 đ t
- Di n tích lá các giai đo n c a ñ t sau tăng cao hơn ñ t trư c.
- Di n tích lá đ t c c ñ i là 2,3m2 lá/1m2 ñ t.
- Giai ño n 20-30 ngày di n tích lá tăng m nh nh t và ñ t
c cñ i
3.2.6. Sinh kh i tươi c a cây c ng t qua các giai ño n
th i ñi m 30 ngày sau ñó l i gi m d n.
3.2.5. Xác ñ nh ñ ng thái sinh trư ng c a cây qua các giai ño n
- V chi u cao thân: 10 ngày ñ u sau khi tr ng c ng t sinh
trư ng ch m (0,319cm/ ngày ñêm), 10 ngày sau c ng t tăng nhanh
v chi u cao (1,55cm/ ngày ñêm), 10 ngày th 3 t c ñ tăng v chi u
cao ch m l i (1,23cm/ ngày ñêm), nhưng 10 ngày sau cùng khi cây ra
n thì t c đ tăng nhanh hơn c (2,02cm/ ngày ñêm). Cây c ng t có
- Sinh kh i tươi c a cây c ng t tăng d n qua các giai ño n
và qua các ñ t.
ñ t 1 sinh kh i tươi trung bình c a cây c ng t
giai đo n 10 ngày ñ t 10,83 g ñ n giai ño n 40 ngày là 83,21g (tăng
ñ t 2 sinh kh i tươi trung bình c a cây c ng t
72,38g).
giai
đo n t
10 ñ n 40 ngày tu i tăng t 16,46g ñ n 103,21g (tăng 86,75
g). Còn
ñ t 3 giai ño n t 10 ñ n 40 ngày tu i sinh kh i tươi trung
binh tăng t 20,37g ñ n 122g ( tăng 101,63 g)..
- Sinh kh i tươi tăng không ñ u qua các giai ño n. Tăng
nhanh nh t
giai ño n 20-30 ngày tu i và ch m nh t
giai ño n 10-
20 ngày tu i. Cùng v i s tăng trư ng v kh năng ñ nhánh và di n
tích lá
giai đo n 20-30 ngày tu i kéo theo vi c tăng sinh kh i tươi.
17
18
3.2.7. Sinh kh i khô c a cây c ng t qua các giai ño n
s m hơn ñ t ñ u 3 ngày. Đ t 3, ñ dài chi u sáng trung bình tăng
- Sinh kh i khơ c a cây c ng t tăng d n qua các giai ño n
và các ñ t.
ñ t 1 sinh kh i khơ trung bình c a cây c ng t
giai
đo n 10 ngày ñ t 1,64 g ñ n giai ño n 40 ngày là 14,21g (tăng
t
3.2.10. nh hư ng c a ñi u ki n sinh thái t i t l ch t c a gi ng
c ng t
giai ño n
- T l ch t c a cây gi m d n qua các ñ t. T l ch t cao nh t
10 ñ n 40 ngày tu i tăng t 1,93g đ n 16,11g (tăng 14,18 g). Cịn
giai ño n ñ u ñ t trung bình 6,94. Đ t 2 đ t trung bình 5,28 và đ t
12,57g).
đ t 2 sinh kh i khơ trung bình c a cây c ng t
0,33 gi /ngày so v i ñ t 2, cây ra hoa mu n hơn 1 ngày so v i ñ t 2.
ñ t 3 giai ño n t 10 ñ n 40 ngày tu i sinh kh i khơ trung binh
tăng t 2,81g đ n 23,32g ( tăng 20,51g).
3.3
- Sinh kh i khơ tăng khơng đ u qua các giai ño n. Tăng
nhanh nh t
giai ño n 20-30 ngày tu i và ch m nh t
3 th p nh t trung bình 1,39.
giai đo n 10-
20 ngày tu i.
NH HƯ NG C A CÁC Y U T
SINH THÁI T I HÒA
VANG – ĐÀ N NG Đ N NĂNG SU T C A CÂY C
Đ t thu
Năng su t tươi
NG T
Năng su t khô
ho ch
Kg/sào
T /ha
Kg/sào
T /ha
- Trong 20 ngày đ u cây tích lũy ch t khơ ch m (0,102 -
Đ t1
250
69,44
27,77
7,7
0,112g/ngày đêm) giai đo n này cây đang hồn thi n các cơ quan
Đ t2
320
88,88
35,55
9,8
Đ t3
350
97,22
38,88
10,8
TB
306,66
85,18
34,07
9,4
3.2.8. Xác đ nh đ ng thái tích lũy ch t khơ qua các giai đo n
dinh dư ng. 10 ngày th 3 t c đ tích lũy sinh kh i khơ đ t nhanh
nh t (0,857g/ngày đêm) đây là giai đo n cây hồn thi n sinh trư ng
và tích lũy sinh kh i đ t cao nh t. Giai đo n 10 ngày sau cùng t c đ
tích lũy ch t khô ch m l i, cây bư c vào giai ño n sinh s n.
3.2.9. Th i ñi m ra hoa c a cây c ng t
Năng su t tươi và khô (lá và cu ng) tăng d n qua các ñ t thu
ho ch phù h p v i quy lu t phát tri n c a cây. Ngồi ra chúng tơi
Th i gian ra hoa t l v i ñ dài chi u sáng. Đ t 1 đư c tr ng
cịn so sánh năng su t cây c ng t tr ng thí nghi m v i năng su t
vào ñ u tháng 4 sau 36 ngày ñ n ñ u tháng 5 cây b t ñ u ra hoa; th i
th c ñi u tra t i các ñ a phương khác nh m ñánh giá kh năng thích
gian này ñ dài chi u sáng trung bình là 8,62 gi /ngày. Đ t 2, ñ dài
nghi c a cây c ng t v i ñi u ki n sinh thái t i Hòa Vang – Đà N ng.
chi u sáng trung bình gi m so v i ñ t 1 là 1,19 gi /ngày, cây ra hoa
20
19
B ng 3.14. So sánh năng su t sinh h c
các ñ a phương khác
3.4.
NH HƯ NG C A CÁC Y U T
SINH THÁI T I HÒA
VANG – ĐÀ N NG Đ N PH M CH T C A CÂY C
Năng su t tươi
Năng su t khô
Các vùng sinh thái
B ng 3.15. T
stevioside
Kg/sào
T /ha
Kg/sào
NG T
l ñư ng kh , ch t khơ, vitamin C và đư ng
cây c ng t
T /ha
Ch tiêu
Hưng Ngun-Ngh
An
(m2/sào)
Khối châu – Hưng n
(m2/sào)
Hịa vang – Đà n ng (năng
su t sinh h c lí thuy t)
phân tích
300
83,3
55,5
33,3
%
PP s y
19,3
±
0,4
Vitamin C
138,8
tính
Ch t khơ
500
Đơn v
%
HPLC/DAA7
71,8
±
0,2
%
HPLC
7,1
85
34
%
TCVN 4594 – 88
9,2
Đư ng
9,4
Đư ng kh
sinh thái t i huy n Hòa Vang – Đà N ng. Đi u ki n nóng m thích
±
1,5
10,1 ± 0,8
Hàm lư ng vitamin C trong lá khá cao ñ t 71,8mg, m t
K t qu trên ch ng t gi ng c ng t thích nghi v i ñi u ki n
h p cho s sinh trư ng và phát tri n c a cây c ng t.
K t qu
11,1
stevioside
306
PP phân tích
ngư i 1 ngày c n m t lư ng vitamin C là 50 – 100mg, n u dùng c
ng t tươi 1 ngày ch c n 10 – 15g lá ñã th a mãn nhu c u này. Quan
tr ng nh t là hàm lư ng ñư ng stevioside ñ t 7,1% theo như k t qu
nghiên c u v c a các tác gi
Nh t B n : Mitshuhashi, Ueno,
Sumida, hàm lư ng stevioside c a các gi ng c ng t khác nhau dao
ñ ng t 1,22 – 7,84%. Như v y k t qu c a chúng tôi n m trong k t
qu c a các tác gi trên. M t khác qua k t qu nghiên c u c a Ti n
Sĩ Nguy n Lam Đi n v hàm lư ng ñư ng stevioside
ST88 tr ng thí nghi m
c añ
gi ng c ng t
Thái Nguyên trong ñi u ki n ch nh hư ng
m dao ñ ng t 4,66 – 5,78%. Các nghiên c u c a Nguy n
Thanh H ng, Nguy n Th Minh Vi n Hóa h c Thành Ph H Chí
22
21
Minh ñã xác ñ nh lư ng glucoside t ng trong lá c ng t tr ng
2. Đ
Lâm
m trung bình n m trong gi i h n t 70%-84%. Đây là
Đ ng là 9,43% và trong đó 2,71% là stevioside. Do đó hàm lư ng
cơ s thu n l i cho c quá trình sinh trư ng và phát tri n c a cây c
đư ng stevioside tr ng
ng t
Hịa Vang – Đà N ng thu ñư c khá cao. Vì
v y trong s n xu t ch đ phân bón nh hư ng l n đ n năng su t
v hè thu t i huy n Hòa Vang, Đà N ng.
3. Lư ng mưa
v hè thu năm 2011 th p
ñ u v c th
cũng như ph m ch t c a cây tr ng, do đó c n bón và b sung dinh
tháng 4 lư ng mưa trung bình ñ t 8mm và tháng 5 ñ t 35mm và tăng
dư ng h p lí cho cây.
d n v cu i v , cao nh t tháng 6 ñ t 100,5mm. Đây là ñi u ki n
3.5. Ý NGHĨA KINH T
không thu n l i cho s sinh trư ng và phát tri n c a cây nên c n có
Chi phí cho s n xu t c ng t kho ng 31 tri u/ha/1năm. V i
bi n pháp ch ng h n và tháo úng cho cây.
s ti n thu ñư c t thu ho ch c ng t ngư i nông dân thu ho ch trung
4. Ánh sáng k t qu cho th y s gi chi u sáng t tháng 4
bình 248- 360 tri u/ha/1năm lãi nhi u hơn tr ng lúa. Đ i v i ngư i
ñ n tháng 8 năm 2011 dao ñ ng t 7,54 gi /ngày, t i tháng 4 là th p
nông dân ñây là kho n thu nh p cao trên n n đ t nơng nghi p nghèo.
nh t đ t 5,8 gi /ngày và tháng 5 là cao nh t ñ t 8,6 gi /ngày. Đi u ki n
3.6. TH O LU N CHUNG
chi u sáng tương ñ i thu n l i cho sinh trư ng và phát tri n, quá trình
Qua nghiên c u tr ng th
nghi m gi ng c
ng t t i ñ a
phương chúng tơi có th rút ra m t s nh n ñ nh như sau nh m giúp
ngư i dân tìm hi u thêm v gi ng cây tr ng m i góp ph n tăng năng
su t cây tr ng t i ñ a phương.
1. Nhi t ñ v hè thu năm 2011 t i khu v c thí nghi m có xu
hư ng tăng d n t tháng 4 ñ n tháng 8, trong ñó nhi t ñ tăng t 24,9
– 29,80C phù h p cho s sinh trư ng và phát tri n c a gi ng c ng t.
quang h p và t o ñư ng
cây c ng t t o ñi u ki n năng su t và ch t
lư ng c a cây.
5. Đ t ru ng thì nghi m là đ t cát pha phù h p v i s sinh
trư ng phát tri n c a cây c ng t. Tuy nhiên c n b sung các ch t
dinh dư ng nh m tăng đ phì và kh năng gi nư c thơng qua bón
phân và c i t o đ t tr ng.
Đi u ki n sinh thái t i huy n Hịa Vang, thành ph Đà N ng
V i đi u ki n nhi t ñ như v y ñã tác ñ ng thu n l i cho s ra r , đ
thích h p cho q trình sinh trư ng v kh năng n y ch i c a cành
nhánh, sinh trư ng phát tri n c a cây c ng t t khi tr ng t i khi thu
giâm, chi u cao cây, kh năng ñ nhánh và tăng di n tích lá c a cây
ho ch.
c ng t là ñi u ki n cho tăng nhanh v tr ng lư ng tươi cũng như
tr ng lư ng khô. T t c m i ho t ñ ng s ng trong su t quá trình sinh
trư ng và phát tri n c a cây đ u t ng hịa qua các y u t c u thành
ph m ch t và năng su t c a cây.
24
23
K T LU N VÀ KI N NGH
2. Ki n ngh
2.1. V i ñi u ki n th i ti t khí h u và đ t đai t i Hịa Vang –
1. K t lu n
Qua q trình nghiên c u s sinh trư ng, phát tri n, năng
Đà N ng có th tr ng gi ng c ng t cho năng su t cao vì v y ngành
su t và ph m ch t c a gi ng c ng t tr ng trong ñi u ki n sinh thái
nơng nghi p huy n c n có k ho ch chuy n ñ i gi ng cây tr ng đ
t i huy n Hịa Vang - Đà N ng chúng tơi có th rút ra m t s k t
ñưa vào s n xu t v hè thu t i đ a phương.
2.2. Đ có k t lu n chính xác hơn v tính thích ng c a gi ng
lu n sau:
1.1. Căn c vào nhu c u v ñ t ñai, nhi t ñ , ñ
m tương
ñ i, lư ng mưa, s gi n ng c a cây c ng t, có th k t lu n là các
y u t sinh thái t i Hòa Vang – Đà N ng thích h p v i s sinh trư ng
phát tri n t t c a cây c ng t.
1.2. Cây c ng t tr ng th c nghi m sinh trư ng m nh, kh
năng n y ch i c a cành giâm ñ t 84,4%, chi u cao trung bình đ t
42,5 cm, kh năng ñ nhánh c a cây ñ t t 2,44 ñ n 30,19 nhánh, lá
phát tri n ñ t ch s di n tích lá thích h p t 0,82 đ n 2,01m2 lá/ m2
ñ t t o ñi u ki n cho vi c tăng năng su t.
1.3. Cây c ng t tr ng th c nghi m cho năng su t cao v
sinh kh i, ñ t năng su t tươi 85 t /ha, năng su t khô 9,4 t /ha. Ph m
ch t c ng t có t l ch t khơ: 19,3%, hàm lư ng đư ng kh : 10,1%,
hàm lư ng vitamin C: 71,8mg/100g, hàm lư ng ñư ng stevioside:
7,1%.
1.4. Gi ng cây c ng t có th i gian sinh trư ng ng n 35-40
ngày, nhưng là cây s ng lâu năm, v hè thu v i 3 ñ t thu ho ch năng
su t cao thu n l i cho vi c nâng cao hi u qu kinh t , ti t ki m qu
đ t tr ng.
c n tr ng thí nghi m so sánh
nghi m
các v sau và ti p t c tr ng th
nhi u đ a phương khác đ có k t lu n ñ y ñ , bao quát hơn.