Bai 1 Cong truong mo ra

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.11 MB, 221 trang )

(1)Ngµy 20/8/2010 aTuÇn 1 bµi1 TiÕt 1 v¨n b¶n:. 3cæng trêng më ra a/ Mục tiêu cần đạt :. (LÝ Lan). Gióp h/s: - Cảm nhận và hiểu đợc những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con c¸i. - Thấy đợc ý nghĩa lớn lao của nhà trờng đối với mỗi con ngời. - TÝch hîp víi phÇn tõ ghÐp vµ liªn kÕt trong v¨n b¶n. b/ TiÕn tr×nh bµi d¹y : * ổn định lớp. *KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña h/s. *Bµi míi: Tất cả chúng ta đều đã trải qua cái buổi tối và đêm trớc ngày khai giảng trọng đại và thiêng liêng chuyển từ mẫu giáo lên lớp 1. Còn vơng vấn trong trí nhớ cña chóng ta bao båi håi xao xuyÕn, c¶ lo l¾ng vµ sî h·i, m¬ hå. B©y giê nhí l¹i, cã lÏ chóng ta sÏ mØm cêi vµ thÊy thËt ng©y th¬, thËt ngät ngµo. ThÕ cßn t©m tr¹ng cu¶ mẹ nh thế nào khi cổng trờng mở ra để đón đứa con yêu của mẹ? I) Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶: Lý Lan. 2. T¸c phÈm: - lµ bµi b¸o in trªn b¸o “Yªu trÎ”- 166 TPHCM - 1/9/2000. - §©y lµ 1 trong 4 v¨n b¶n nhËt dông trong CT ng÷ v¨n líp 7. II) §äc, hiÓu v¨n b¶n 1. §äc, kÓ: - Gv: §©y lµ v¨n b¶n nhËt dông ®-  §äc: ợc viết theo phơng thức biểu cảm. Đó là - Đọc đúng chính tả, giọng nhẹ nhàng, dòng chảy cảm xúc của lòng mẹ đối với tha thiết, đầy tình thơng yêu. - Gv đọc, h/s đọc, nhận xét , sửa: con thơ qua độc thoại nội tâm của mẹ.  KÓ: V¨n b¶n nµy kh«ng cã cèt truyÖn, kh«ng cã sù viÖc, khi kÓ, cÇn chó ý diÔn biÕn t©m tr¹ng cña ngêi mÑ. 2. Chó thÝch: - Lu ý c¸c chó thÝch lµ tõ l¸y, tõ ghÐp (1,2, 7, 10). 3. Bè côc: ? Văn bản này viết về việc gì? (thảo luận - Tâm trạng của mẹ trong đêm không ngñ tríc ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña nhãm). con: - Khi mÑ ng¾m con ngñ, nghÜ vÒ con. ? Vậy diễn biến tâm trạng đó nh thế - MÑ nhí l¹i ngµy ®i häc ®Çu tiªn cña nµo? m×nh. - MÑ nghÜ vÒ ngµy khai trêng ë níc ngoµi. - Mẹ nghĩ đến ngày mai của con. 4. Ph©n tÝch: * Tâm trạng của ngời mẹ trong đêm HS theo dâi ®o¹n ®Çu. kh«ng ngñ tríc ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña con: ? Trong đêm trớc ngày khai trờng lần Trong đêm trớc ngày khai trờng đầu tiên ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ Tg & Tp?.

(2) ®Çu tiªn cña con, t©m tr¹ng cña 2 mÑ con cña con: đợc biểu hiện ntn? - MÑ: thao thøc kh«ng ngñ, suy nghÜ triÒn miªn. Con: Thanh th¶n, nhÑ nhµng, v« t. ? Râ rµng lµ 2 t©m tr¹ng hoµn toµn kh¸c nhau. VËy t¹i sao ngêi mÑ l¹i kh«ng ngñ đợc? a)V× mÑ qu¸ lo sî cho con. b) V× mÑ b©ng khu©ng xao xuyÕn khi nhí vÒ ngµy khai trêng cña m×nh. - Ph¬ng ¸n d. c) V× mÑ qu¸ bËn dän dÑp nhµ cöa. d) V× mÑ võa tr¨n trë, suy nghÜ vÒ con, võa b©ng khu©ng nhí vÒ ngµy xa. ? Mẹ đã không ngủ và mẹ đã suy nghĩ gì - Mẹ bâng khuâng, xao xuyến âu yếm khi ng¾m con say giÊc? nh×n con th¬ ngñ víi nh÷ng phót gi©y h¹nh phóc nhÊt cña ngêi mÑ, cña t×nh mÉu tö. - Mẹ xúc động nhớ lại tuổi thơ, đến thơì cắp sách tới trờng, đến ngày khai giảng mµ mÑ tõng tr¶i qua. ? Và trong suy nghĩ triền miên, mẹ đã - Mẹ nhớ đến bà ngoại cũng nh mấy nhí vÒ ®iÒu g×? chục năm sau con sẽ nhớ đến mẹ nh đêm nay. Vµ bao kû niÖm tuæi th¬ cø ng©n nga trong mẹ để mẹ lại muốn truyền cái rạo rực, xao xuyến ấy sang cho con, để trong trÝ nhí bÐ th¬ Ên tîng niÒm vui ngày khai trờng in đậm suốt đời). - Mẹ nghĩ đến ngày khai trờng ở nớc ? Tõ t©m tr¹ng b©ng khu©ng xao xuyÕn NhËt. đó, bà mẹ nghĩ về 1 ngày khai trờng ở n- - “ Ai cũng biết rằng…” ớc Nhật. Hãy tìm câu văn giúp em nhận - Đó là cách chuyển đổi rất tự nhiên tạo thấy sự chuyển đổi tâm trạng của mẹ? sù liÒn m¹ch gi÷a c¸c ý trong ®o¹n v¨n. ? Trong niềm mong ớc của mẹ về quang - Ước mơ trẻ em nhận đợc sự chăm sóc, c¶nh ngµy khai trêng sÏ diÔn ra ë níc ta, gi¸o dôc víi tÊt c¶ t×nh th¬ng yªu cña x· có 1 câu văn nói lên đợc tầm quan trọng hội. của nhà trờng đối với thế hệ trẻ. Đó là … ? Em hiểu câu văn đó nh thế nào? - “§i ®i con,…” (Th¶o luËn nhãm) =>sù tin tëng, khÝch lÖ con: Con mẹ sẽ từ mái ấm gia đình đến với mái trờng thân yêu, sẽ đợc lớn lên.Thế giíi kú diÖu cña hiÓu biÕt phong phó, cña nh÷ng t/c míi, con ngêi míi, quan hệ mới sẽ mở ra, sẽ đến với con. Con của mẹ sẽ dần bớc vào đời. ? H·y nªu nh÷ng nhËn xÐt vÒ c¸ch d®, III) Tæng kÕt - Ghi nhí thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña ngêi mÑ trong v¨n - NT: C¸ch thÓ hiÖn t©m tr¹ng nhá nhÑ, b¶n? s©u l¾ng. ? Bài văn giúp em hiểu đợc gì? - ND: Hiểu đợc tấm lòng thơng yêu sâu nÆng cña ngêi mÑ ><con, vai trß to lín của nhà trờng >< cuộc đời của mỗi con H/s đọc ghi nhớ. ngêi. * Ghi nhí: SGK. ? qua phân tích văn bản, ta đã hiểu nhiều IV) LuyÖn tËp vÒ t©m sù cña ngêi mÑ. Cã ph¶i ngêi mÑ - RÊt nhiÒu lêi t©m sù cña ngêi mÑ tëng ®ang trùc tiÕp nãi víi con? nh là đối với con. Nhng thực ra ngời mẹ C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông ntn? ®ang t©m sù víi chÝnh m×nh. => Lµm næi bËt t©m tr¹ng n/v, kh¾c ho¹ t©m t t×nh c¶m, nh÷ng ®iÒu s©u th¼m khã nãi trùc ? Tỉm hiểu chủ đề của văn bản, đánh dấu tiếp. vµo :.

(3) A.Vai trò của nhà trờng đối với con ngời. B.T/c s©u nÆng cña mÑ >< con. C.C¶ hai ý trªn.. - Ph¬ng ¸n A.. *Híng dÉn vÒ nhµ - Viết đoạn văn triển khai câu chủ đề: “ Bíc qua c¸nh cæng trêng lµ mét thÕ giíi kú diÖu sÏ më ra” - Lµm bt1 - So¹n : :MÑ T«i” - §äc thªm : “Trêng häc”, "§a con vµo líp häc" - NguyÔn SÜ §¹i. - H¸t tËp thÓ: "Ngµy ®Çu tiªn ®i häc". .................................................o0o........................................................... Ngµy 20/8/2010 TiÕt 2 v¨n b¶n:. mÑ t«i (Etmônđôđơ Amixi) a/ Mục tiêu cần đạt Gióp hs: - Hiểu đợc tác dụng lời khuyên của bố về lỗi của một đứa con với mẹ. Thấm thía nh÷ng t×nh c¶m thiªng liªng, s©u nÆng cña bè mÑ dµnh cho con c¸i. - Khai thác nghệ thuật của một bức th mang tính văn học để thấy đợc sự thuyết phôc cña lêi th. - TiÕp tôc tÝch hîp víi tõ ghÐp vµ c¸ch liªn kÕt v¨n b¶n. b/ TiÕn tr×nh bµi d¹y  ổn định lớp.  KiÓm tra bµi cò.  ? Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra đợc qua văn bản “ Cổng trờng mở ra” là gì?  Bµi míi. “Riªng mÆt trêi chØ cã mét mµ th«i Và mẹ em chỉ có một trên đời” Đúng vậy , trong cuộc đời của mỗi chúng ta, ngời mẹ có một vị trí và ý nghĩa hÕt søc lín lao, thiªng liªng vµ cao c¶. Nhng kh«ng ph¶i khi nµo chóng ta còng ý thức hết đợc điều đó. Có lẽ chỉ đến khi mắc lỗi lầm cta mới nhận ra tất cả. Bài văn “MT” sÏ gióp chóng ta c¶m nhËn thÊy bµi häc nh thÕ. Hs đọc chú thích * ? Em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt vÒ t¸c gi¶? - 1866 là sĩ quan quân đội - 1868 rêi qu©n ngò ®i du lÞch tíi nhiÒu níc - 1891 gia nhập đảng xã hội ý với mđ chiến đấu cho công bằng xh, vì hạnh phóc cña ndl®. ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n? - “Nh÷ng…” lµ cuèn nhËt ký cña Et 11 tuổi. Trong đó có 6 bức th của bố và 3 bøc th cña mÑ göi cËu con trai. C¸ch viÕt th nµy lµ c¸ch gd tÕ nhÞ, s©u s¾c, thêng có ở các gia đình trung lu, trí thức.. I) Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶: - Etmôn đô đơ Amixi (1846 - 1908) là nhà văn, nhà hoạt động xh, nhà văn hoá lín cña níc ý. - Sự nghiệp văn chơng của ông rất đáng tù hµo, trªn nhiÒu thÓ lo¹i. 2. V¨n b¶n “MÑ t«i”: - TrÝch trong “Nh÷ng tÊm lßng…”-1886 - Vb lµ trang nhËt ký cña Emric«. - Thuéc thÓ lo¹i vb nhËt dông..

(4) GV HD HS đọc: Cần thể hiện đợc II) §äc - hiÓu v¨n b¶n nh÷ng t©m t vµ t×nh c¶m buån, khæ cña ngêi cha trøíc lçi lÇm cña con vµ sù 1. §äc: tr©n träng cña ngêi cha víi mÑ cña Enric«. - Chó ý c¸c chó thÝch lµ tõ ghÐp mµ dÔ 2. Chó thÝch. nhÇm lµ tõ l¸y vµ c¸c chó thÝch lµ thµnh ng÷. ? Theo em , vb cã bè côc ntn?. 3. Bè côc: Gåm 2 phÇn: - PhÇn ®Çu : 3 c©u: M® viÕt th cña bè vµ cảm xúc của E khi đọc th đó. - PhÇn sau: Toµn v¨n bøc th vµ ý nghÜa của bức th đó. 4. Ph©n tÝch: - Qua bøc th ngêi bè göi cho con, h×nh tîng ngêi mÑ hiÖn lªn thËt cao c¶. - Ngêi mÑ chÝnh lµ tiªu ®iÓm mµ c¸c nhân vật và chi tiết đều hớng tới để làm s¸ng tá. - Bố viết th cho E vì E đã vô lễ, thiếu kÝnh träng mÑ. Bè nghiªm kh¾c c¶nh c¸o E. - E xúc động vô cùng.. ? §äc vb, c« cø b¨n kho¨n, h×nh nh gi÷a nhan đề và nội dung vb không phù hợp bëi néi dung v¨n b¶n lµ 1 bøc th ngêi bè gửi cho con mà nhan đề lại là “Mẹ tôi”? (Hs th¶o luËn) ? Và ở phần đầu trang nhật ký Enricô đã cho chóng ta thÊy m® viÕt th cña bè lµ g×? ? Đọc th của bố E đã có cảm xúc ntn? ? Qua th, bố bộc lộ thái độ gì đối với E? (phiÕu ht). a) C¨m tøc - d. b) Ch¸n n¶n c) Lo ©u d) Nghiªm kh¾c buån b·. ? Tìm những câu văn thể hiện thái độ - Bố rất đau lòng khi E mắc lỗi. (Sự … cña bè? nh mét nh¸t dao ®©m vµo tr¸i tim bè vËy). ? Cã ý kiÕn cho r»ng, qua nh÷ng lêi nãi =>Bè rÊt yªu th¬ng con, rÊt kiªn quyÕt, đó, ngời bố thể hiện thiếu ty thg E? Em nghiêm khắc với E và nói cho E biết rõ suy thÕ nµo? nỗi đau đớn, đắng cay của mình. - Bè nãi víi con b»ng giäng th tr×u mÕn, yªu th¬ng. ¤ng nh¾c l¹i tªn con nhiÒu lÇn vµ b»ng nh÷ng lêi thñ thØ, tha thiÕt khiÕn cho lêi gi¸o huÊn cø thÊm s©u vµo t©m hån con. §ã chÝnh lµ 1 trong nh÷ng nguyên nhân làm cho E xúc động vô cïng. ? Ngoài việc bộc lộ thái độ của mình bố -Bố gợi lại kỷ niệm về mẹ. còn dành phần lớn bức th để gợi nhớ về -Bố chỉ cho E thấy nỗi bất hạnh của tuổi mÑ. T¹i sao l¹i nh vËy? th¬ må c«i mÑ vµ nçi ©n hËn khi nhí l¹i ( Hs th¶o luËn) đã có lúc làm mẹ đau lòng. ? Bè dïng c¸ch nãi ntn? - Ta thÊy nh÷ng lêi gi¸o huÊn cña ngêi bố E thật gần gũi, cảm động nh của chÝnh ngêi cha chóng ta vËy, bëi truyÒn thống đạo lí ngời VN ta có nhiều những lêi khuyªn: “ C«ng cha…. Cho trßn ch÷ hiÕu…”còng thËt gi¶n dÞ mµ s©u s¾c. ? Qua đó em cảm nhận đợc những gì về.

(5) h/a ngời mẹ và ý thức đợc trách nhiệm - Đúng vậy chúng ta cần hiểu đợc tấm cña kÎ lµm con ntn? lßng ngêi mÑ dµnh cho con, lo cho con và điều này đã từng đợc diễn tả thật cảm động qua vb “MT”. =>Lòng mẹ bao la với đức hy sinh vô ? Và h/a ngời mẹ cứ lớn dần trong tâm bờ. Con cái k. đợc vô lễ với cha mẹ. trí con để đến cuối th bố đã khuyên E - Bố khuyên E xin lỗi mẹ một cách kiên ntn? quyÕt. ? §äc xong bøc th em nhËn thÊy ®iÒu g× đã khiến E xúc động vô cùng? ( C©u hái sgk, tr¶ lêi a,c,d) ? Cã ý kiÕn cho r»ng, bøc th lµ mét nçi đau của ngời bố, một sự tức giận cực độ nhng còng lµ lêi yªu th¬ng tha thiÕt. NÕu em đã từng có lỗi với mẹ, em có xúc động bởi bức th này ko? ? Cho đến lúc này em đã hiểu vì sao bố l¹i dïng h×nh thøc viÕt th cho em? - Đảm bảo sự kín đáo tế nhị mà lại có thể nhắc nhở đợc nhiều lần. => §©y chÝnh lµ mét bµi häc vÒ c¸ch øng xö. Chính bởi vậy, nhan đề vb là "MT" mà chúng ta vẫn cảm nhận đợc tình cha ấm ? Em cã biÕt nh÷ng c©u th¬ nµo viÕt ¸p. riêng để dành tặng bố? Bè d¹y cho biÕt nghÜ Réng l¾m lµ mÆt bÓ Dµi lµ… (X Quúnh) ? Häc v¨n b¶n nµy em cã nh÷ng c¶m III.Tæng kÕt nhËn g× ? Mẹ tôi là bài ca tuyệt đẹp để lại trong chúng ta h/a cao đẹp thân thơng của ngời mẹ hiền, ngời cha mẫu mực. Văn bản đã giáo dục chúng ta bài học hiếu thảo, đạo làm con. Tất cả đợc thể hiện bằng cách viết th tế nhị mà sâu sắc đạt hiệu quả gi¸o dôc cao. IV. LuyÖn tËp - §äc diÔn c¶m ®o¹n th thÓ hiÖn vai trß lín lao cña ngêi mÑ. - Kể lại sự ân hận của em trong một lần lỡ gây lầm lỗi để bố mẹ buồ- Đọc thêm: “Th göi mÑ”, “V× sao hoa cóc…” - Hát: Chỉ có một trên đời. Híng dÉn vÒ nhµ: - Lµm bµi tËp SGK - Tại sao lại nói: câu: “Thật đáng xấu hổ…” là một câu thể hiện sự liên kết cảm xúc lớn nhất của ngời cha với một lời khuyên dịu dàng? Câu chuyện tâm trạng đó cã hîp lý k.? - Su tÇm nh÷ng lêi th¬, c©u h¸t nãi vÒ c«ng cha nghÜa mÑ. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ...............................................o0o..................................................... TiÕt 3: . TiÕng viÖt:. Ngµy 20/8/2010. tõ ghÐp.

(6) A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Trên cơ sở ôn tập khái niệm từ ghép đã đợc học ở lớp dới, học sinh hiểu thêm về các loại từ ghép và nghĩa của các loại từ ghép đó. - Lấy các ví dụ trong các văn bản đã học làm ngữ liệu. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? ở lớp 6 em đã hiểu bvề từ ghép. Hãy nêu khái niệm về loại từ này? * Bµi míi: Trªn c¬ së nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tõ ghÐp, giê häc h«m nay, chóng ta sÏ cïng tÈm hiốu kư hŨn vồ cÊu tÓo vÌ nghườ cĐa cĨc loÓi tõ ghƯp. I. c¸c loai tõ ghÐp :. - Học sinh đọc ví dụ 1 SGK.. 1. VÝ dô : SGK 2. NhËn xÐt :. ? Xác định các từ ghép có trong 2 VD - bµ ngo¹i, th¬m phøc. a, b thuéc phÇn 1. - bµ néi ? C« cã thªm tõ ghÐp “bµ néi”. H·y so s¸nh nÐt nghÜa gièng vµ kh¸c - bµ ngo¹i + NÐt chung nghÜa lµ bµ. nhaugi÷a 2 tõ “bµ néi”, “bµ ngo¹i”? + NÐt nghÜa riªng lµ do t¸c dông bæ sung nghÜa cña c¸c tiÕng "néi", "ngo¹i". ? Qua đó em có nhận xét nh thế nào + “bà” – tiếng chính. vÒ vai trß cña 2 tiÕng trong mçi tõ + “néi”, “ngo¹i” – tiÕng phô. ghÐp trªn? ? Tõ nhËn xÐt trªn, em h·y gäi tªn => §ã lµ 2 tõ ghÐp CP. cho 2 từ ghép đó? ? T¬ng tù nh vËy, em h·y so s¸nh 2 tõ - “th¬m phøc” - “th¬m ng¸t” => Hai tõ ghÐp CP. ghÐp “th¬m phøc” vµ “th¬m ng¸t”? ? Trong các từ ghép CP đó, em thấy vị + Tiếng chính thờng đứng trớc, Tiếng phụ thờng đứng sau. trÝ cña c¸c tiÕng C, P thêng nh thÕ nµo? ? Nh vËy, em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ghÐp - Tõ ghÐp CP: cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh. TiÕng chÝnh chÝnh phô? ( G lu ý trờng hợp một số từ ghép CP đứng trớc, tiếng phụ đứng sau. H¸n ViÖt cã vÞ trÝ c¸c tiÕng CP ngîc l¹i: lôc qu©n, h¶i qu©n …) - HS theo dâi phÇn 2. ? C¸c tiÕng trong 2 tõ ghÐp “quÇn - Tõ ghÐp: ¸o”, “trÇm bæng” cã ph©n ra tiÕng C- “quÇn ¸o”, “trÇm bæng” kh«ng ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô mµ c¸c tiÕng b×nh P kh«ng? đẳng với nhau về mặt ngữ pháp. ? Dựa vào kến thức đã học, em hãy => Đó là 2 từ ghép đẳng lập. gọi tên 2 từ ghép đó? ? Vậy em hiểu thế nào là từ ghép * Từ ghép đẳng lập: có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp, không phân tiếng đẳng lập? chính, tiếng phụ, có thể đảo vị trí các tiếng. Bµi tËp nhanh: Xác định từ ghép ĐL, CP trong đoạn th¬: “Xu©n nµy vui TÕt l¹i vui quª Lai chuyÖn lµm ¨n, chuyÖn héi hÌ Xanh biÕc ®Çu xu©n h¬ng m¹ sím GiËu tÇm xu©n në, bím vµng hoe”. (NguyÔn BÝnh). ? Vẽ sơ đồ từ ghép và nêu đặc điểm từ ghÐpCP, tõ ghÐp §L..

(7) 3. Ghi nhí: SGK II. nghÜa cña tõ ghÐp :. 1) VÝ dô: 2) NhËn xÐt: ? So s¸nh nghÜa cña tõ “bµ ngo¹i” víi - “bµ ngo¹i”: Ngêi phô n÷ sinh ra mÑ m×nh. - “bµ”: ngêi phô n÷ sinh ra bè hoÆc mÑ nghÜa cña tiÕng “bµ”. m×nh. => NghÜa cña tõ “bµ ngo¹i” hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh “bµ”. - VD: mÑ - mÑ nu«i. ? Cho 1 vÝ dô tõ ghÐp C-P vµ so s¸nh * NghÜa cña tõ ghÐp C-P hÑp h¬n nghÜa cña nghÜa theo c¸ch trªn? ? Em cã nhËn xÐt chung vÒ nghÜa cña tiÕng chÝnh. C¸c tiÕng trong tõ ghÐp C-P cã t/c ph©n nghÜa. tõ ghÐp C-P nh thÕ nµo? - “QuÇn”: trang phôc cho phÇn díi c¬ thÓ. ? Víi c¸c tõ ghÐp §L, nghÜa cña tõ - “¸o”: trang phôc cho phÇn trªn c¬ thÓ. ghÐp so víi nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o => “quÇn ¸o”: trang phôc nãi chung. => NghÜa cña tõ “quÇn ¸o” kh¸i qu¸t h¬n nªn nã nh thÕ nµo? nghÜa cña c¸c tiÕng. §ã còng chÝnh lµ nhËn xÐt vÒ nghÜa 3. Ghi nhí: SGK cña tõ ghÐp §L. ? Nªu ghi nhí vÒ nghÜa cña tõ ghÐp. Nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi häc.. III. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 - Ph©n cho 2 dÉy chuÈn bÞ 2 phÇn: ghÐp C-P, ghÐp §L. - Cử đại diện lên bảng. Bµi tËp 2 - Th¶o luËn theo bµn. - Trß ch¬i “c¸ mËp tÊn c«ng”. - Ph©n biÖt trêng hîp kh«ng ph¶i lµ tõ ghÐp C-P: “bót mùc”, “¨n uèng”, “tr¾ng xanh”, “vui t¬i”. Bµi tËp 3 - T¹o tõ ghÐp §L. - PhiÕu häc tËp. Bµi tËp 4 - “s¸ch, vë” lµ 2 DT chØ sù vËt tån t¹i díi d¹ng c¸ thÓ nªn cã thÓ dïng c¸c sè từ 1, 2 …để đếm đợc. - “sách vở” là từ ghép ĐL chỉ chung cả loại nên không thể dùng số từ đếm. Bµi tËp 5 Không phải mọi thứ hoa màu hồng đều gọi là hoa hồng. “hoa hång”: tõ ghÐp C-P chØ tªn gäi cña 1 lo¹i hoa. Bµi tËp 6 C¸c tõ ghÐp: “m¸t tay”, “m¸t lßng”…thuéc trêng nh÷ng tÝnh chÊt cßn c¸c tiÕng t¹o nªn nã l¹i cã thÓ thuéc trêng nh÷ng sù vËt. Bµi tËp 7 M¸y h¬i níc than tæ ong b¸nh ®a nem IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn thµnh bµi tËp. - ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tõ ghÐp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. .......................................o0o............................................. Ngµy 20/8/2010 TiÕt 4:.

(8) tËp lµm v¨n:. liªn kÕt trong v¨n b¶n A/ Môc tiªu bµi häc:. Giúp học sinh thấy đợc: - Muốn đạt đợc mđ giao tiếp thì văn bản phải có tính liên kết . Sự liên kết ấy còn đợc thể hiện trên cả 2 mặt: hình thức ngữ âm và nội dung ý nghĩa. - Cần vận dụng những kiến thức đã học để bớc đầu xây dựng đợc những văn bản cã tÝnh liªn kÕt. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em hiÓu v¨n b¶n lµ g×? V¨n b¶n cã nh÷ng t/c nµo? ( Văn bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết, mạch lạc, vận dụng pthức biểu đạt phù hợp để thực hiện mục đích giao tiếp). Văn b¶n cã tÝnh liªn kÕt, tÝnh m¹ch l¹c. * Bµi míi: Mét trong nh÷ng t/c quan träng nhÊt cña v¨n b¶n lµ tÝnh liªn kÕt. Bëi v× chóng ta sẽ không thể hiểu đợc một cách cụ thể về vbản, cũng nh khó có thể tlập đợc nh÷ng v¨n b¶n tèt, nÕu nh v¨n b¶n Êy thiÕu tÝnh liªn kÕt. VËy …. I. liªn kÕt vµ ph¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n :. 1. TÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n : a, VÝ dô: SGK. b, NhËn xÐt: ? Đọc mấy câu đó trong th, Enricô đã - cha. hiÓu bè muèn nãi g× víi m×nh cha? ? Enric« cha hiÓu th× t¹i lý do nµo? a) Vì có câu văn viết cha đúng ngữ ph¸p. b) V× cã c©u v¨n néi dung cha thËt râ rµng. c) V× gi÷a c¸c c©u cha nèi liÒn víi - Ph¬ng ¸n C. nhau, g¾n bã víi nhau. + Gi¶i nghÜa: Liªn kÕt”: kÕt l¹i víi nhau. (kÕt : buéc l¹i, th¾t l¹i). - §äc VD a (SGK).. => Các câu văn đã đợc viết đúng ngữ ph¸p, néi dung ý nghÜa tõng c©u v¨n chính xác, rõ ràng nhng cha tạo nên đợc văn bản. Bởi vì giữa các câu trong VD đó kh«ng nèi liÒn víi nhau, kh«ng g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. (thiÕu tÝnh liªn kÕt). d. Ghi nhí: SGK. ? Qua VD em hiÓu liªn kÕt lµ g×? Liªn - Liªn kÕt lµ g¾n liÒn, g¾n chÆt víi nhau. kÕt v¨n b¶n nghÜa lµ nh thÕ nµo? - Liªn kÕt v¨n b¶n lµ … GV: ChuyÓn ý: Ngêi viÕt cÇn ph¶i biÕt sử dụng phơng tiện gì để tạo nên tính 2. Ph¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n liªn kÕt trong v¨n b¶n? b¶n: a, VÝ dô: VD a (SGK), VD 2b. ? Trë l¹i VD a, em cã thÓ nªu râ cÇn b, NhËn xÐt: sửa những điểm nào để VD a trở thành + Trong VD a: văn bản hiểu đợc? - Các ý với nhau, các ý với chủ đề không g¾n liÒn nhau. ? Em có thể đối chiếu VD a này với nguyên bản đã học để thấy VD này cßn thiÕu c¸c ý nµo? VËy muèn cho VD a trë thµnh ®o¹n văn có thể hiểu đợc thì cần phải tạo cho VD cã yÕu tè liªn kÕt..

(9) - C¸c diÔn biÕn, t×nh tiÕt kh«ng g¾n liÒn Nhng nếu một văn bản chỉ có sự liên phục vụ cho chủ đề. kết về nội dung ý nghĩa đã đủ cha. Xét => Thiếu liên kết về nội dung ý nghĩa. VD 2b : ? H·y so s¸nh nh÷ng c©u trong VD b với những câu tơng đơng trong văn bản + Trong VD 2b: “CTMR” ? ? C©u v¨n ë VD b thiÕu yÕu tè nµo? dïng sai ë tõ ng÷ nµo? - ThiÕu tõ ng÷ chØ tr×nh tù sù viÖc. ( tõ “b©y giê”) - Dùng từ ngữ để thay thế thiếu chính xác (dùng “đứa trẻ” thay “con” trong trờng ? Em cã thÓ bæ sung vµ thay thÕ cho hîp nµy lµ kh«ng phï hîp). VD b hoµn chØnh nh thÕ nµo? => ThiÕu liªn kÕt vÒ h×nh thøc. ? Vậy để văn bản có tính liên kết cần phải bảo đảm những yêu cầu gì - HS đọc. *) Ghi nhí: sgk III. luyÖn tËp :. Bµi tËp 1 Ví dụ thiếu tính liên kết về hình thức (thứ tự các câu không hợp lý). Từ đó dẫn tới thiếu tính liên kết về nội dung ( dùng ý câu này để tìm câu tiếp theo). Söa: 1- 4 - 2 - 5 - 3 Bµi tËp 2 Cã 2 ý kiÕn: + A- Đoạn văn đã có sự liên kết vì các câu trong đoạn đều có “mẹ tôi”. + B- §o¹n v¨n cha cã sù liªn kÕt v× c¸c c©u trong ®o¹n kh«ng nãi cïng mét néi dung. ( Th¶o luËn nhãm). Bµi tËp 3 - Xác định đoạn văn thiếu tính liên kết ở phơng diện nào? ( Phơng diện hình thức: Thiếu từ ngữ chỉ n/vật và từ ngữ để chuyển ý. - C¸c tõ ng÷ ë chç trêng, trong nguyªn v¨n, lÇn lît: bµ, bµ,ch¸u ,bµ , bµ, ch¸u, thÕ lµ. Bµi tËp 4 - Đọc 2 câu văn: “Đêm nay mẹ không ngủ đợc. Ngày mai là ngày khai trờng của con”. ? Cã ý kiÕn cho r»ng: Hai c©u trªn viÕt vÒ 2 kh«ng gian, thêi gian kh¸c nhau víi 2 sù viÖc, 2 nh©n vËt kh¸c nhau. Cã ph¶i sù liªn kÕt gi÷a chóng thiÕu chÆt chÏ? VËy vì sao chúng vẫn đợc đặt cạnh nhau trong văn bản đã học? ( Nếu tách, chỉ có 2 câu trên thì chúng là 2 câu rời nhau. Nhng 2 câu này đợc đặt trong văn bản khi còn có câu thứ 3 đứng tiếp sau kết nối 2 câu trên thành 1 thể thèng nhÊt lµm cho toµn ®o¹n v¨n trë lªn liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau.) * Híng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thµnh bµi tËp. - Viết đoạn văn ngắn và chỉ rõ tính liên kết trong đó (hình thức, nội dung ). - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ...................................................o0o.....................................................

(10) TiÕt 5, 6: (06/9/2006). TuÇn 2 - Bµi 2 v¨n b¶n:. cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Thấy đợc những tình cảm chân thành, sâu nặng của 2 anh em trong câu chuyện; cảm nhận đợc nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh. - BiÕt th«ng c¶m vµ sÎ chiavíi nh÷ng ngêi b¹n cã hc¶nh nh vËy - Thấy đợc cái hay của truyện ở cách kể chân thật, cảm động theo ngôi thứ nhÊt víi c¸c chi tiÕt thÓ hiÖn t©m tr¹ng nh©n vËt còng nh sù s¸ng t¹o cña bè côc vµ chuyÓn m¹ch trong v¨n b¶n. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Hãy nêu bài học mà em cảm nhận đợc qua văn bản “ Mẹ tôi”. - KiÓm tra so¹n bµi. * Bµi míi: Hạnh phúc biết bao khi những trẻ thơ đợc sống yên vui dới mái ấm gia đình trong tình thơng yêu của bố, mẹ. Và đau khổ biết bao đối với những đứa con thơ. khi bè mÑ bá nhau khiÕn chóng ph¶i sèng trong c¶nh chia ly. Chóng ta sÏ cïng sÎ chia nçi ®au nµy víi 2 b¹n Thµnh vµ Thuû trong v¨n b¶n. I. giíi thiÖu chung :. 1. T¸c gi¶: Kh¸nh Hoµi Học sinh đọc chú thích. ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ Tg 2. V¨n b¶n: - §îc trao gi¶i nh× trong cuéc thi viÕt vÒ & Tp? quyÒn trÎ em do ViÖn KHGD vµ Tæ chøc cøu trî trÎ em ë Thuþ §iÓn – 1992 trao. - Lµ v¨n b¶n nhËt dông nãi vÒ quyÒn trÎ em. Ii. đọc và hiểu văn bản :. - GV HD HS đọc, T2 Tp. => Đọc giọng xúc động xen những lời bộc lộ thái độ thảng thốt, đau đớn cña t©m tr¹ng nh©n vËt.. - Chó ý c¸c chó thÝch lµ c¸c tõ ghÐp.. ? TruyÖn viÕt vÒ ai? ViÖc g×?. 1. §äc, tãm t¾t v¨n b¶n: - Bè mÑ chia tay nhau, Thµnh vµ Thuû còng ph¶i xa nhau. - Đồ chơi của 2 anh em, trong đó có 2 con búp bê, cũng phải bị chia đôi. - D»n vÆt, ®au khæ, 2 anh em ra trêng t¹m biÖt c« gi¸o vµ c¸c b¹n cña Thuû. - Thuỷ quyết định nhờng đồ chơi cho anh và do vậy, những con búp bê không bị chia đôi. 2. Chó thÝch: SGK. 3. KÕt cÊu & ng«i kÓ: a, T×m hiÓu kÕt cÊu cña truyÖn: - Đây là câu chuyện cảm động của 2 anh em chia tay nhau khi mÑ cïng em sÏ ph¶i rêi gia.

(11) ?Ai là nhân vật chính? (Thảo luận đình sau khi bố mẹ li dị. nhãm). * Nh©n vËt chÝnh: 2 anh em. * Cèt truyÖn: ? TruyÖn cã kÕt cÊu nh thÕ nµo? Më truyÖn: Tõ ®Çu…lm¬ th«i. Th©n truyÖn: TiÕp… nh vËy. KÕt truyÖn: cßn l¹i. + Cã sù viÖc, cã t×nh tiÕt. + Cã më ®Çu, cã kÕt thóc. * C¸c sù viÖc chÝnh: ? Nªu c¸c sù viÖc chÝnh? - ChuÈn bÞ cho mét cuéc chia li, b¾t ®Çu lµ một đêm mất ngủ của 2 nhân vật chính. - Chia đồ chơi – chia búp bê. - LuyÕn tiÕc kû niÖm. - Chia tay c« gi¸o vµ c¸c b¹n cña Thuû. - MÑ vµ em Thuû ra ®i. - Thµnh ë l¹i trong nçi ®au khæ, mÊt m¸t. b, Ng«i kÓ trong truyÖn: ? Truyện đợc kể theo ngôi nào? - Truyện đợc kể theo ngôi thứ nhất và là lời cña 1 trong 2 nh©n vËt chÝnh cña truyÖn. ? C¸ch dïng ng«i kÓ nh vËy cã t¸c dông g×?. ? C©u chuyÖn më ®Çu b»ng chi tiÕt nµo? ? C¸ch t¹o t×nh tiÕt më ®Çu c©u chuyÖn nh vËy cã t¸c dông g×? ? Lệnh chia đồ chơi ấy đã dẫn Thành đến với tâm trạng nh thế nµo? ? Vµ qua lêi kÓ cña Thµnh em cã thÓ hdung cuéc sèng cña 2 anh em trớc đó nh thế nào? ? Hoàn cảnh đã đổi thay, song tình c¶m cña 2 anh em Thuû vµ Thµnh ntn? §îc thÓ hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo?. => Tạo lên tính chân thực, cảm động; diễn tả s©u s¾c nh÷ng ®au khæ, t×nh c¶m trong s¸ng của Thuỷ và Thành trớc bi kịch gia đình. 4. Ph©n tÝch: a. Hình ảnh hai đứa trẻ: * Lệnh chia đồ chơi của mẹ: đó là một sự việc hết sức đột ngột, bất ngờ. - Më ®Çu b»ng t×nh tiÕt g©y bÊt ngê, b¾t ngêi đọc ngạc nhiên và muốn dõi theo dbiến của câu chuyện để tìm hiểu nguyên nhân. (Đó chính là cách vào bài có tính nêu vấn đề). - Thµnh nh×n cÆp m¾t xng hóp v× khãc nhiÒu của em và nhớ lại: Đêm qua cả 2 anh em đều khóc vì gia đình tan vỡ. - Gia đình khá giả, anh em vui vẻ yêu thơng nhau. * T×nh c¶m cña 2 anh em: - Th©n thiÕt, th¬ng yªu, chia sÎ, quan t©m tíi nhau. - Kû niÖm Thuû v¸ ¸o cho anh, Thµnh gióp em học bài, đón em đi học về. - Trong đêm qua, khi nghe em gái khóc thì Thµnh ®au khæ, “níc m¾t…” . - Mê s¸ng, Thµnh rãn rÐn ra vên. Thuû “lÆng lÏ”, anh “kÐo em ngåi xuèng”. - Khi em nhớ, mong đợc gặp và chào bố thì Thµnh xãt xa nh×n em. => Gia đình khá giả, anh em vui vẻ yêu thơng nhau). - Khi đợc lệnh của mẹ chia đồ chơi, Thành và Thuû nhêng nhau.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng của các em trớc đó? ? Thái độ của 2 em khi đợc lệnh của mẹ chia đồ chơi đợc biểu hiện ntn? ? Em có cảm xúc gì khi đọc đến - Trong ngày hôm qua, kỷ niệm giữa 2 anh em ®o¹n nµy? thËt ngät ngµo, trµn ®Çy h¹nh phóc. ThÕ mµ hôm nay thôi, hai đứa trẻ dờng nh đã “già” đi rÊt nhiÒu tríc nçi ®au, tríc tai ho¹ gi¸ng xuèng ®Çu chóng – cha mÑ ly h«n. ThËt lµ.

(12) ? Có ý kiến cho rằng cảnh chia đồ chơi đã nói lên tình anh em thắm thiÕt cña Thµnh vµ Thuû. Em cã đồng ý ko? Chúng ta hãy cùng chøng kiÕn c¶nh nµy. _ Lần thứ hai, lệnh chia đồ chơi của mÑ l¹i vang lªn. VËy mµ t¹i sao 2 anh em vÉn kh«ng chÞu nghe lêi? ? Trong sự việc này, thái độ của Thuỷ đợc bộc lộ rất rõ. Em hãy ph©n tÝch? ? Em có nhận xét gì về thái độ đó cña Thuû?. xãt xa! * Cảnh chia đồ chơi:. - Hai anh em muèn dµnh toµn bé kû niÖm cho ngêi m×nh th¬ng yªu. - Chúng không chia đồ chơi đồng nghĩa với viÖc chóng kh«ng muèn chia tay nhau. - Thµnh nhêng 2 bóp bª cho Thuû. Mét mÆt Thuû kh«ng muèn 2 bóp bª ph¶i xa nhau. MÆt kh¸c Thuû l¹i sî kh«ng cã vÖ sü g¸c cho anh Thµnh. => Đó là thái độ bộc lộ tâm trạng đầy mâu thuÉn cña 1 trÎ th¬ khi ph¶i chÞu søc Ðp t×nh c¶m qu¸ lín. - Thuû nhêng c¶ 2 bóp bª cho anh.. ? Mặc dầu vậy, cuối cùng Thuỷ đã chän c¸ch gi¶i quyÕt ntn? ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ => Thuû lµ em bÐ g¸i giµu lßng vÞ tha, th¬ng nh©n vËt nµy? anh, th¬ng c¶ nh÷ng con bóp bª v« téi vµ thµ mình chịu chia lìa chứ không để búp bê phải chia tay. ? Tuy vËy anh em Thµnh vµ Thuû * Cuéc chia li ®Çy níc m¾t vÉn ph¶i xa nhau. H·y t×m c¸c chi + Thuû: - run lªn bÇn bËt, kinh hoµng. tiết thể hiện tâm trạng và thái độ - CÆp m¾t tuyÖt väng, hai bê mi sng cña 2 em trong cuéc chia li nµy? mäng. - nh ngêi mÊt hån. - mÆt t¸i xanh nh tµu l¸ + Thµnh: - thao thøc. - níc m¾t tu«n trµo nh suèi. - cời cay đắng, khóc nấc lên. ? Những chi tiết đó thể hiện điều => nỗi đau đớn đến tột cùng của Thành và g×? Thuû? ? Mang trong lßng nçi ®au v« bê, Thµnh vµ Thuû trë l¹i trêng cò t¹m biÖt c« gi¸o vµ c¸c b¹n cña Thuû? Em hãy tìm chi tiết cảm động nhất trong cuéc chia tay nµy? (Th¶o luËn). ? Emcã c¶m xóc g× vÒ cuéc chia li nµy?. - Lçi nµy thuéc vÒ ai? (HS th¶o luËn). ? §Ó diÔn t¶ thËt s©u s¾c nh÷ng điều đó, ngời viết đã lựa chọn cách kÓ ntn? ? ViÖc ®a vµo ®o¹n v¨n miªu t¶ c¶nh buæi s¸ng lóc Thµnh vµ Thuû. + Chia tay c« gi¸o vµ c¸c b¹n: - C« gi¸o t¸i mÆt, níc m¾t giµn giôa. - C¸c b¹n khãc oµ.. - Cã thÓ nãi ®©y lµ mét c¶nh buån tª t¸i, g©y xúc động mạnh mẽ. Cha mẹ bỏ nhau, anh em li t¸n, cã bè th× kh«ng cã mÑ. §èi víi Thuû, hoµn c¶nh khiÕn em ph¶i bá häc gi÷a trang đời tuổi thơ. Sẽ không còn một bé Thuỷ ngây th¬ rÝu rÝt bªn anh trai sau mçi buæi tan trêng. Thay vào đó là một bé Thuỷ lang thang đầu đờng xó chợ để tự kiếm kế sinh nhai. Nỗi đau đó không chỉ riêng của Thành và Thuỷ mà đó lµ nçi ®au cña nhiÒu trÎ th¬ hiÖn nay, nçi ®au cña toµn XH. - KÓ theo ng«i thø nhÊt c¸ch kÓ kÕt hîp gi÷a hiÖn t¹i víi qu¸ khø, kÕt hîp miªu t¶ & kÓ. - Cuộc sống vẫn bình yên, đời vẫn đẹp với dßng ch¶y thêi gian, s¾c mµu, c¶nh vËt vÉn tù.

(13) đang buồn và cảnh đờng phố khi 2 nhiên. Chỉ riêng gia đình Thành và Thuỷ, chỉ anh em Thành thuỷ ra khỏi cổng tr- riêng 2 em đang chịu đựng tấn bi kịch vô êng cã ý nghÜa nh thÕ nµo? cïng lín. VËy c¸c em biÕt ngá cïng ai? => Cách tạo hình ảnh, cảnh vật đối lập với t©m tr¹ng con ngêi cµng lµm kh¾c s©u t©m tr¹ng. ? Qua ®©y t¸c gi¶ muèn nh¾n göi - Mçi ngêi cta h·y l¾ng nghe vµ chó ý h¬n ®iÒu g×? nữa những gì đang diễn ra đằng sau sự hối hả của c/s thờng ngày để mà có thể san sẻ nỗi đau cùng đồng loại. Và nhất là những ngời lµm cha, lµm mÑ h·y cè g¾ng tíi møc cã thÓ, đừng để hạnh phúc tuột khỏi tay những trẻ thơ v« téi. IiI. tæng kÕt:. Trong v¨n b¶n: Lêi kÓ gi¶n dÞ, kh«ng ? Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? ? Khái quát lại thành công của có xung đột ồn ào, phù hợp tâm trạng nhân vËt. C¸ch kÓ chuyÖn kh¸ tù nhiªn, ch©n thËt, nghÖ thuËt kÓ chuyÖn. nhiÒu chi tiÕt bÊt ngê. Lùa chän ng«i kÓ t¹o tÝnh ch©n thùc qua con m¾t vµ suy nghÜ cña ngời trong cuộc. Yếu tố miêu tả đợc khéo léo gµi xen vµo gi÷a c¸c yÕu tè tù sù nh»m béc lé t©m tr¹ng, c¶m xóc, suy nghÜ cña nh©n vËt. * Ghi nhí: SGK. iV. luyÖn tËp :. ? Trong truyện những con búp bê không chia tay, vậy điều đó có mâu thuẫn với nhan đề? ? H×nh ¶nh nh÷ng con bóp bª gîi cho em suy nghÜ g×? => Bóp bª trong s¸ng, ng©y th¬, v« téi hay chÝnh lµ Thµnh vµ Thuû? Chúng không có lỗi song chúng là những nạn nhân phải chịu đựng nỗi khổ đau. - Đọc bài đọc thêm. * Híng dÉn vÒ nhµ : - ViÕt ®o¹n v¨n dt¶ c¶m xóc cña em khi häc xong v¨n b¶n. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ..................................................o0o........................................... TiÕt 7: (Ngµy 09/9/06) tËp lµm v¨n:. bè côc trong v¨n b¶n A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh hiÓu: - Tầm quan trọng của bố cục trong văn bản. Trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bè côc khi tlËp v¨n b¶n. - Thế nào là một bố cục rành mạch và hợp lý để bớc đầu xây dựng đợc những bố côc rµnh m¹ch, hîp lý cho c¸c bµi lµm v¨n. - TÝnh hîp lý vµ phhæ biÕn cña d¹ng bè côc 3 phÇn, nhiÖm vô cña mçi phÇn trong bố cục để từ đó có thể làm MB, TB, KB đúng hớng hơn, đạt kết quả tốt hơn. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Em hiÓu thÕ nµo lµ liªn kÕt vµ ph¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n ? - KiÓm tra btËp. * Bµi míi: Từ những năm học trớc, các em đã đợc làm quen với công việc xây dựng dàn bµi. Mµ dµn bµi chÝnh lµ kÕt qu¶, h×nh thøc thÓ hiÖn cña bè côc..

(14) VËy bè côc trong v¨n b¶n lµ g× vµ cÇn cã nh÷ng yªu cÇu nh thÕ nµo ? I. bè côc cña v¨n b¶n. * Häc sinh ghi l¹i c¸c bíc trong l¸ đơn xin gia nhập đội TNTP Hồ Chí Minh.. * Đơn xin gia nhập đội TNTP Hồ Chí Minh: - Quèc hiÖu. - Tên đơn. - Nơi gửi đơn đến. - LÝ do, nguyÖn väng. - Lêi høa. - Lêi c¸m ¬n. Ngµy th¸ng Ký tªn - Những nội dung trên cần đợc sắp xếp theo mét trËt tù hîp lý.. ? Theo em nh÷ng néi dung Êy cã cần đợc sắp xếp theo một trật tự kh«ng? ( Giáo viên có thể đảo trật tự một vài nội dung để học sinh xác định). ->Nh vËy, kh«ng thÓ tuú thÝch muèn ghi néi dung nµo tríc, néi dung nào sau cũng đợc. ? Vậy vì sao lại phải theo trật tự - Có nh vậy ngời đọc văn bản mới có thể hiểu và chấp nhận nội dung ấy đợc. - Và chính sự ndung đó? sắp đặt nội dung các phần trong văn bản theo một trình tự hợp lý đợc gọi là bố cục. * Ghi nhí: SGK. ? Em cho biết một bố cục đạt yêu cÇu lµ nh thÕ nµo? II. nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n :. - VÝ dô 1, 2 – SGK tr 29. - So s¸nh 2 vÝ dô víi 2 b¶n kÓ trong SGK: + C¸c c©u v¨n trong mçi vÝ dô kh«ng tËp trung 1 ý thèng nhÊt. + ý cña ®o¹n nµy víi ®o¹n kia rêi r¹c nhau, kh«ng m¹ch l¹c. + §o¹n kÓ lén xén, kh«ng t¹o høng thó vµ khã tiÕp nhËn.. - §äc thÇm vÝ dô: ? Em h·y so s¸nh 2 vÝ dô trªn víi 2 v¨n b¶n kÓ trong ng÷ v¨n líp 6? ( ? Mçi b¶n kÓ trong 2 vÝ dô trªn gåm mÊy c©u? C¸c c©u trong mçi vÝ dô cã tËp trung trong mét ý thèng nhÊt kh«ng? ý cña ®o¹n v¨n này với đoạn kia có phân biệt đợc  Cha tạo đợc văn bản có bố cục. víi nhau kh«ng?). ? VËy 2 ®o¹n kÓ nµy cã bè côc cha? (Và đó cha phải là văn bản). ? VËy cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn gì để bố cục của văn bản đợc rành m¹ch vµ hîp lý? ? Trên cơ sở đó, em hãy sắp xếp lại 2 ®o¹n kÓ trªn theo bè côc hîp lý để tạo thành 2 văn bản. ( Nh vËy, khi kh«ng cã bè côc th× nh÷ng chuçi lêi nãi hay bµi viÕt * Ghi nhí: SGK. kh«ng thÓ trë thµnh v¨n b¶n). III. c¸c phÇn cña bè côc: - HS đọc. - Thêng gåm 3 phÇn: + Më bµi. ? Qua ph©n tÝch c¸c v¨n b¶n tù sù, + Th©n bµi. miêu tả đã học, em thấy văn bản th+ Kết bài. êng cã bè côc nh thÕ nµo? ? Nªu nvô cña tõng phÇn: MB, TB, KB trong 2 kiÓu v¨n b¶n trªn? ? Theo em, cã nhÊt thiÕt ph¶i ph©n biÖt rµnh m¹ch 3 phÇn trong 1 bè - MB không chỉ đơn thuần là sự thông báo đề côc kh«ng? ? Cã b¹n nhËn xÐt r»ng MB chØ lµ tµi cña v¨n b¶n mµ cßn cè g¾ng lµm sao cho sự tóm tắt, rút gọn của TB, còn KB ngời đọc, ngời nghe có thể đi vào đề tài đó ch¼ng qua chØ lµ sù lÆp l¹i lÇn n÷a mét c¸ch dÔ dµng, tù nhiªn, høng thó vµ Ýt.

(15) của MB. Em thấy nhận xét đó thế nhiều h/dung hớng đi của bài. nµo? KB không chỉ có nhiệm vụ nhắc lại đề tµi hay ®a ra nh÷ng lêi høa hÑn, nªu c¶m tëng … mà phải làm cho văn bản để lại ấn tợng tốt đẹp => Đó là bố cục hợp lý * Ghi nhí: SGK. - HS đọc. IV. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: ? Có thể cho biết vì sao những bài văn của em cha đợc điểm cao? - Cha biÕt s¾p xÕp c¸c ý cho rµnh m¹ch, hîp lý. - Bố cục cha cân đối. - ThiÕu tÝnh liªn kÕt. Bµi tËp 2: ? Nh¾c l¹i bè côc cña v¨n b¶n “Cuéc chia tay …”. => §ã lµ bè côc rµnh m¹ch vµ hîp lý. ? Theo em, bố cục ấy bắt đầu bằng chi tiết: “Mẹ tôi giọng khản đặc …”? ? Em có thể kể lại câu chuyện ấy theo một bố cục khác đợc không? (VD: - MÑ vµ em Thuû ra ®i, chØ m×nh Thµnh ë l¹i. - Thành nghĩ về những sự việc đã xảy ra: + Cuéc sèng g/® ®ang yªn Êm, anh em vui vÇy. + Bè mÑ th«ng b¸o viÖc li h«n. + Thái độ, tâm trạng của 2 anh em. + Chia đồ chơi...). Bµi tËp 3: - Đọc và nhận xét dự định bố cục bản bcáo của bạn. => Cha thËt rµnh m¹ch vµ hîp lý: + C¸c ®iÓm 1,2,3 ë th©n bµi míi chØ kÓ l¹i viÖc häc tèt chø cha ph¶i lµ tr×nh bµy kinh nghiÖm häc tèt. + §iÓm 4 l¹i kh«ng ph¶i nãi vÒ häc tËp. - Söa: + Thñ tôc chµo mõng, tù giíi thiÖu. + Nêu llợt từng kinh nghiệm học tập – chú ý không để kinh nghiệm bị lẫn vµo nhau. + Rút ra kết luận: Nhờ có vậy mà việc học tập của bạn đã có tb và kq cụ thể ntnµo? + Nguyện vọng muốn đợc nghe, trao đổi, góp ý. * Híng dÉn vÒ nhµ : - HiÓu bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thµnh bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ...................................................o0o..................................................... TiÕt 8: (Ngµy 09/9/06) tËp lµm v¨n:. m¹ch l¹c trong v¨n b¶n A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Cã nh÷ng hiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ m¹ch l¹c trong vb¶n vµ sù cÇn thiÕt ph¶i lµm cho văn bản có mạch lạc, không đứt đoạn, quẩn quanh. - Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài tập làm văn. - Sử dụng văn bản đã học làm ngữ liệu để hình thành lý thuyết. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:.

(16) * KiÓm tra bµi cò: ? Em hiÓu v× sao mçi v¨n b¶n cÇn cã bè côc? ? Nêu những điều kiện để một văn bản có bố cục rành mạch, hợp lý. ? Theo em, v¨n b¶n “Cuéc chia tay …” cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n lµ hîp lý? A: Ba ®o¹n (c¨n cø vµo cuéc chia tay kh«ng thµnh cña bóp bª). B: Bèn ®o¹n (c¨n cø vµo h/® cña 2 anh em). C: S¸u ®o¹n (c¨n cø vµo d/biÕn t/tr¹ng cña 2 anh em). * Bµi míi: - Nh vậy qua bài tập vừa làm, c/ta đã hiểu v/trò q/trọng của bố cục trong văn bản. Và nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt, phân chia. Nhng các phần đợc phân chia Êy tuy rµnh m¹ch nhng l¹i cÇn ph¶i cã liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau. Bµi häc ….. I. M¹ch l¹c trong v¨n b¶n: - “M¹ch l¹c” – nghÜa ®en: M¹ch m¸u trong c¬ thÓ. Trong v¨n b¶n còng cã cái gì đó giống nh mạch máu trong cơ thÓ lµm c¸c phÇn cña v¨n b¶n thèng nhÊt l¹i ? VËy m¹ch l¹c trong v¨n b¶n cã t/c g×? - Trong v¨n b¶n : + Tr«i ch¶y thµnh dßng, thµnh m¹ch. + TuÇn tù ®i qua kh¾p c¸c phÇn, c¸c ®o¹n. + Thông suốt, liên tục, không đứt ®o¹n. ? Cã ý kiÕn cho r»ng, trong v¨n b¶n m¹ch * Ghi nhí: M¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ l¹c lµ sù tiÕp nèi cña c¸c c©u, c¸c ý theo sù tiÕp nèi cña c¸c c©u …. mét tr×nh tù hîp lý. ý kiÕn cña em thÕ nµo? ? Để đảm bảo tính mạch lạc trong văn bản, c¸c phÇn vÉn ph¶i cã n/vô cô thÓ, tøc lµ v¨n b¶n ph¶i cã bè côc. VËy em h·y ®iÒn vµo « trèng trong b¶ng SGK nh÷ng néi dung thÝch hîp. + yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c: ( Gi¸o viªn ®a b¶ng phô, HS l/lît ®iÒn - Trong v¨n b¶n tù sù: c¸c SV nèi kÕt hoÆc nªu ý kiÕn cho néi dung tõng « trèng. nhau mét c¸ch hîp lý theo diÔn biÕn. - NhÊn m¹nh yªu cÇu m¹ch l¹c trong 2 - Trong v¨n b¶n miªu t¶: c¸c diÖn quan kiÓu v¨n b¶n tù sù vµ miªu t¶). sát nhằm liên kết để tạo cái nhìn chỉnh thÓ. - Lu ý: “ M¹ch l¹c”. * Theo dâi v¨n b¶n “Cuéc …” ? H·y cho biÕt toµn bé SV trong v¨n b¶n xoay quanh SV chÝnh nµo? ? M¹ch kÓ trong v¨n b¶n cã chç bÞ thay đổi (VD ……) nhng em thấy mạch chủ đề văn bản vẫn đợc giữ vững? Vì sao?. II. các điều kiện để có một v¨n b¶n m¹ch l¹c:. - Trong v¨n b¶n “Cuéc …”c¸c bé phËn đều liên quan đến sự chia tay đớn đau vµ tha thiÕt. - Mạch kể bị thay đổi nhng mạch chủ đề văn bản vẫn đợc giữ vững vì vẫn tập trung vµo mèi t/c kh«ng thÓ chia c¾t * Trong văn bản ấy, mạch văn đợc thể hiện của 2 anh em và phơng tiện liên kết lặp l¹i : §ã lµ lÖnh cña ngêi mÑ. dần dần, đợc dẫn dắt khéo léo: - Mẹ bắt 2 anh em chia đồ chơi. - Hai con đau đớn quằn quại. - C¶nh vËt trong buæi s¸ng ®au lßng cña 2 con. - Những kỷ niệm êm đềm giữa 2 anh em. - Chia búp bê và những kỷ niệm về đồ ch¬i nµy? - Chia tay c« gi¸o vµ c¸c b¹n cña Thuû. - Phót chia tay cuèi cïng..

(17) => Qua bè côc trªn, chóng ta nhËn thÊy mạch lạc văn bản đó là: Cuộc chia tay của 2 anh em vµ kh«ng chia tay cña nh÷ng con bóp bª lu«n cã nh÷ng diÔn biÕn míi mÎ. ? Tãm l¹i, m¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ g×? => C¸c bé phËn trong v¨n b¶n nhÊt thiÕt ph¶i liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau, (cã thÓ theo c¸c mèi liªn hÖ thêi gian, kh«ng gian, t©m lÝ, ý nghÜ) miÔn lµ sù liªn hÖ Êy hîp lý, tù nhiªn. * Ghi nhí: SGK. III. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: - Häc sinh nhí l¹i v¨n b¶n “MÑ t«i”. - §äc VD 1, 2 tr 33. - Chủ đề chung xuyên suốt các phần, các đoạn, các câu trong văn bản là gì? - Mạch lạc trong các văn bản đó là: + “ MÑ t«i”: ThÓ hiÖn ë sù truyÒn c¶m vÒ t/c me >< con. + “L·o n«ng”: ThÓ hiÖn ë lêi khuyªn cña cha >< con. + Vb cña TH: S¾c vµng trï phó, ®Çm Êm cña lµng quª vµo gi÷a ngµy mïa, trong mùa đông. - Tr×nh tù tiÕp nèi cña c¸c phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c c©u trong v¨n b¶n cã gióp cho sù thể hiện chủ đề đợc liên tục không, hấp dẫn, thông suốt không? (Vai trò của các phÇn MB, KB). Bµi tËp 2: Trong văn bản “Cuộc ..”, t/giả đã không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sù chia tay cña 2 ngêi lín kh«ng nh÷ng kh«ng lµm cho t¸c phÈm thiÕu m/l¹c mµ còn không làm cho ý tứ chủ đạo của văn bản (xoay quanh cuộc chia tay của 2 đứa trẻ và 2 con búp bê) không bị phân tán, giữ đợc sự thống nhất, tạo lên sự mạch lạc cña c©u chuyÖn. (Giáo viên gợi: ? Tìm ý chủ đạo của văn bản. ? Nếu có sự thuật lại…. thì ảnh hởng nh thế nào đến ý chủ đạo?). IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thµnh bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ........................................o0o...................................................... TuÇn 3 - Bµi 3 TiÕt 9: V¨n b¶n (Ngày 14/9/2006) những câu hát về tình cảm gia đình.

(18) A. Môc tiªu bµi häc - Gióp häc sinh: + HiÓu kh¸i niÖm ca dao, d©n ca. + Nắm đợc nội dung, ý nghĩa của một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao, dân ca qua những bài ca dao về chủ đề tình cảm gia đình. + Liªn hÖ gi¸o dôc t tëng cho häc sinh. + Học sinh thuộc những bài ca dao trong chủ đề và biết thêm một số bài ca dao ngoài chủ đề. B. TiÕn tr×nh bµi d¹y * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Qua v¨n b¶n "Cuéc........."t¸c gi¶ K H muèn nh¾n göi chóng ta ®iÒu g×? - KT so¹n v¨n. * Bµi míi: Trong dân gian nhu cầu bộc lộ tình cảm của nhân dân lao động rất cao, rất cần thiết. Bởi vì đó là đặc điểm truyền thống của nhân dân ta từ ngàn xa. Những câu hát ru, những bài dân ca, những điệu hò, những lời tâm sự đợc thốt lên từ trái tim những con ngời lao động bình dị nhng rất biết trân trọng giá trị cuộc sống nh tình cảm gia đình, tình yêu quê hơng đồng ruộng...Từ đó mà ca dao, dân ca ra đời, tồn tại và phát triển phong phú từ muôn đời đến nay. I. Giíi thiÖu chung:(SGK) II. §äc hiÓu v¨n b¶n - §äc: nhÑ nhµng, tha thiÕt phï hîp 1) §äc với thể thơ, đặc trng của ca dao và phï hîp víi viÖc diÔn t¶ t×nh c¶m gia đình. 2) Chó thÝch: SGK - §äc chó thÝch. HiÓu vÒ ca dao, d©n ca -> gi¶i thÝch v× sao gäi lµ nh÷ng c©u h¸t... - Giíi thiÖu mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt thêng gÆp trong ca dao; So s¸nh, Èn dô, th¬ lôc b¸t -> KÕt cÊu ng¾n gän, h×nh ¶nh cô thÓ giµu biÓu c¶m, ng«n ng÷ b×nh dÞ, nh©n vËt tr÷ t×nh. 3) Ph©n tÝch: * §äc 4 bµi ca dao vµ cho biÕt mçi bµi ca dao nãi vÒ t×nh c¶m nµo trong gia đình? * Bµi 1 ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai, nãi víi ai, nãi vÒ ®iÒu g×? ( Th¶o luËn) - Bµi ca dao mang ©m hëng cña lêi ru ngät ? §äc bµi ca dao em nhËn thÊy ©m ngµo, thÊm thÝa. hëng quen thuéc nµo? C«ng cha - nh nói. NghÜa mÑ - nh níc, "cï lao chÝn ch÷" ? Trong lêi ru Êy, t¸c gi¶ d©n gian đã dùng nghệ thuật gì? ? Em đã hiểu các hình ảnh "núi, biÓn, cï lao chÝn ch÷". VËy theo em có thể đổi các hình ảnh so sánh kh«ng? VËy v× sao t¸c gi¶ d©n gian lại chọn hình ảnh so sánh đó? (Gvdg). ? Em có hiểu vì sao lời nhắc nhủ đó lại đợc thể hiện trong lời ru? ? Bµi ca dao lµ t©m tr¹ng cña ai?. => NghÖ thuËt so s¸nh. - Những hình ảnh so sánh rất phù hợp với đối tîng so s¸nh => C«ng cha nghÜa mÑ lín réng vô cùng. Đạo làm con phải hiểu đợc điều đó để đáp đền sao cho xứng đáng. - Để qua đó bài ca dao muốn thể hiện tình mÑ, t×nh cha s©u nÆng (Liªn hÖ:" CTMR vµ MT). * Bµi 2 - T©m tr¹ng cña ngêi con xa nhµ nhí quª, nhí mÑ:.

(19) + Thêi gian : chiÒu chiÒu. + Kh«ng gian : ngâ sau. + Hoạt động : trông. + Nçi niÒm : ruét ®au chÝn chiÒu. - "chiÒu chiÒu: lóc r¶nh rçi c«ng viÖc thêng hay gîi nhí. - Ngâ sau: n¬i v¾ng vÎ, dÔ béc lé m×nh. - Tr«ng: ngãng, híng, dâi m¾t xa, s©u. - Ruét: nçi nhí th¬ng nhiÒu bÒ. => TÝnh chÊt méc m¹c, gi¶n dÞ, ®Çy ¾p yªu ? Qua đó, tình cảm đợc bộc lộ trong thơng: Nỗi buồn xót xa, đau lắng tận đáy bµi ca dao nh thÕ nµo? lßng kh«ng biÕt ngá cïng ai. ? Tâm trạng đó đợc bộc lộ trong hoµn c¶nh thêi gian, kh«ng gian, qua hành động nỗi niềm nào của nh©n vËt tr÷ t×nh? ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ hoµn c¶nh đó?. ? T¹i sao nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi ca dao l¹i cã t©m tr¹ng nh vËy? ( Gi¸o viªn g¾n vµo hoµn c¶nh x· héi phong kiÕn víi nh÷ng ngêi ®i ë, ngời con gái lấy chồng xa không đợc tự quyết định điều gì). ? §äc bµi ca dao, em muèn chia sÎ víi nh©n vËt tr÷ t×nh ®iÒu g×? (Th¶o luËn) - Bµi 3 diÔn t¶ nçi nhí «ng bµ. T×nh cảm đó đợc diễn đạt thông qua nh thÕ nµo? - Em hiÓu h×nh ¶nh "nuéc l¹t" lµ g×?. * Bµi 3 - H×nh ¶nh so s¸nh: "nuéc l¹t": Mèi quan hÖ huyết thống trong gia đình. - Đó là hình ảnh đợc dùng phổ biến trong dân gian: nhịp cầu, ngôi đình... - C¸ch nãi t¨ng cÊp: "bao nhiªu.....bÊy ? Ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c h×nh nhiªu". ¶nh so s¸nh, c¸ch nãi vµ c¸ch dïng - Tõ ng÷ "ngã lªn": sù t«n kÝnh. tõ ng÷ nh vËy? => Nçi nhí th¬ng thµnh kÝnh, ch©n t×nh méc ? Qua đó em hiểu nỗi nhớ thơng ở mạc của con cháu với ông bà ,tổ tiên. ®©y nh thÕ nµo? (Liªn hÖ:Bµi h¸t cã «ng bµ, cã ba m¸). * Bµi 4 - Anh em: cïng chung mét nhµ ? T×m nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh thÓ nh thÓ ch©n tay hiÖn t×nh c¶m anh em? => T×nh c¶m anh em g¾n bã gÇn gòi, thiªng ? C¸ch sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh nh liªng. vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo? - Anh em th¬ng yªu nhau th× mÑ cha phÊn ? Và sự gắn bó gần gũi ấy còn vì lý khởi. Và đó là 1 trong những cách thể hiện sự do g×? hiÕu th¶o cña ch¸u con, kh«ng ph¶i cø biÕu cña ngon vËt l¹... III. Tæng kÕt: ? Nh¾c l¹i nh÷ng h×nh ¶nh nghÖ thuËt næi bËt trong ca dao? * Ghi nhí: SGK. ? Chủ đề chung của 4 bài ca dao là g×? HS đọc. IV. LuyÖn tËp: - §äc thuéc lßng, diÔn c¶m nh÷ng bµi d©n ca trªn. - Su tÇm nh÷ng bµi ca dao cã cÆp tõ "bao nhiªu...bÊy nhiªu". - Thi su tÇm ca dao. - H¸t d©n ca: Lý chiÒu chiÒu. * Híng dÉn vÒ nhµ: - HiÓu, gi¶i thÝch néi dung, nghÖ thuËt 4 bµi ca dao. - Tiếp tục su tầm ca dao cùng chủ đề..

(20) - TËp chuyÓn thÓ ca dao thµnh lêi ru, c©u h¸t. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. .............................................o0o....................................................... TiÕt 9 (Ngµy 15/9/2006). V¨n b¶n:. nh÷ng c©u h¸t về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời A. Môc tiªu bµi häc - Gióp häc sinh: + Cñng cè kh¸i niÖm ca dao, d©n ca. + Nắm đợc nội dung, ý nghĩa của một số hình thức nghệ thuật tiêu biÓu qua nh÷ng lêi ca trong bµi. + Chó ý khai th¸c tõ l¸y biÓu c¶m vµ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. + Tạo cho học sinh có cảm giác nh đợc du lịch qua nhiều vùng, miền của đất nớc. B. TiÕn tr×nh bµi d¹y * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ ca dao, d©n ca. - Tr×nh bµy nh÷ng nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu thêng gÆp trong ca dao, cho vÝ dô. - Nêu ý nghĩa chung những câu hát về tình cảm gia đình. * Bµi míi: Nếu nh tình cảm gia đình đợc đề cao và chiếm 1 lợng phong phú trong ca dao th× cã lÏ song hµnh víi nã chÝnh lµ t×nh yªu mµ ngêi d©n dµnh cho quª h¬ng, đất nớc, con ngời mình. Ngời lao động Việt Nam đã gửi gắm tất cả tình yêu của mình qua những bài ca dao, những câu hát ngọt ngào: "Bạn ơi hãy đến quê hơng chóng t«i..." I. §äc, hiÓu v¨n b¶n 1) §äc: Giọng đọc vui tơi, xen những cảm xúc tự hào, yêu mến, say mê. 2) Chó thÝch: SGK 3) Ph©n tÝch: ? Các bài ca dao nói về những vùng, miền, địa phơng nào? Gi¸o viªn chia nhãm häc sinh chuÈn bÞ ®i du lÞch (còng cã thÓ b¾t th¨m ®iÓm du lÞch cña tæ). + Tæ 1: ®i xuyªn B¾c Bé. + Tæ 2: ®i Hµ Néi. + Tæ 3: ®i HuÕ. + Tæ 4: vÒ vïng quª lóa TB. Bµi 1.

(21) - Nhận xét về bài 1, em đồng ý với ý kiÕn nµo? + A. Bµi ca lµ lêi cña 1 ngêi vµ chØ cã 1 phÇn. + B. Hình thức đối đáp này không phæ biÕn trong ca dao, d©n ca. ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ h×nh thøc h¸t đối đáp? ? Trong bµi nµy, c¸c chµng trai, c« gái đã đối đáp về những gì? ? Họ có cách hỏi đáp nh thế nào? ? Nhờ câu đối đáp em đã đợc đến víi phong c¶nh nh thÕ nµo? ? Qua lời đối đáp, em có nhận xét g× vÒ c¸c chµng trai, c« g¸i trong bµi ca.. + Bµi ca cã 2 phÇn + Hình thức đối đáp có nhiều trong ca dao, d©n ca. - Trai g¸i thö tµi nhau vÒ hiÓu biÕt kiÕn thøc về địa lý, lịch sử. - Ngêi hái biÕt chän nh÷ng nÐt tiªu biÓu cña từng địa danh. (Hä lµ nh÷ng ngêi hiÓu biÕt, lÞch l·m, tÕ nhÞ. Họ cùng chung niềm tự hào về quê hơng đất nớc. Đó là cơ sở và là cách để họ bày tỏ tình yêu lứa đôi).. Bµi 2 ? Tác giả dân gian đã dùng từ ngữ nào - “Rủ nhau”.Gọi nhau cùng đi -> đông vui, hå hëi -> C¶nh Hµ Néi lµ niÒm say để diễn tả cảnh đi xem Hà Nội? mª chung, muèn chia sÎ t×nh c¶m vÒ Hµ ? Cách dùng từ ngữ “rủ nhau” đã giúp Nội với mọi ngời, với những ai yêu mến em h×nh dung kh«ng khÝ, quang c¶nh Hµ Néi. nh thÕ nµo? (Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy Rñ nhau ®i t¾m hå sen ………………………” ? Vì sao lại có không khí đông vui, hồ hëi nh vËy? ? Em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ c¸ch t¶ c¶nh trong bµi nµy (VD: t¸c gi¶ d©n gian cã dïng nh÷ng h×nh ¶nh miªu t¶ kh«ng?).. - Gợi nhiều hơn tả. Nhắc đến hồ….. hợp thµnh mét kh«ng gian võa thiªn t¹o võa nh©n t¹o th¬ méng vµ thiªng liªng -> Gîi lªn ©m vang lÞch sö vµ v¨n ho¸.. ? Câu cuối bài ca “Hỏi ai …” gợi cho - Dùng đại từ “ai” -> Nhắn nhủ, nhắc nhở mäi ngêi nhí ¬n vµ gi÷ g×n b¶n s¾c d©n em suy nghÜ g×? (Th¶o luËn). (Nh¾n nhñ t©m t×nh víi mäi ngêi vÒ téc. tình yêu đối với quê hơng, với ngời có công, với quê hơng đất nớc. Nhắc nhở ch¸u con gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc => Tạo sự xúc động truyền cảm tới ngời đọc, ngời nghe. Bµi 3.

(22) ? §Ó miªu t¶ xø HuÕ, t¸c gi¶ d©n gian - Tõ l¸y : “quanh quanh”. đã sử dụng từ ngữ và biện pháp nghệ - So sánh xứ Huế – tranh hoạ đồ. thuËt nµo? - §¹i tõ : Ai. ? Qua từ láy đó em hình dung những gì ->Huế với không gian đẹp, lý tởng với vÒ phong c¶nh n¬i ®©y? cảnh sơn thuỷ bao la, khoáng đạt, thanh b×nh. Con ngêi víi t×nh yªu quª h¬ng, ? C¸ch so s¸nh “Non xanh…” cã ý lßng tù hµo vÒ xø së, muèn chia sÎ, kÕt b¹n víi mäi ngêi. nghÜa nh thÕ nµo? ? §¹i tõ phiÕm chØ “Ai” gãp phÇn t¹o lªn ý nghÜa c©u cuèi nh thÕ nµo? (Kh«ng chØ nãi vÒ xø HuÕ mµ dÞ b¶n c©u ca dao cßn cã kh«ng gian réng h¬n: Ai v« xø NghÖ th× v«).. Bµi 4 ? Cách sử dụng từ ngữ ở bài 4 - Sử dụng từ láy, điệp từ, đảo ngữ.=> Cảnh đẹp rộng dài, to lớn, trù phú đầy sức sống của gièng vµ kh¸c bµi 3 ë ®iÓm nµo? ? Với cách sử dụng từ ngữ nh vậy, cánh đồng quê lúa trong buổi ban mai. bài ca dao đã dẫn em tới thăm phong c¶nh nh thÕ nµo? - Hình ảnh so sánh tơng đồng: ? Trong khung c¶nh ®Çy chÊt th¬ Cô gái – chẽn lúa đòng đòng.=> sức trẻ đó, em thấy nổi bật hình ảnh nào? trung, xinh t¬i, trµn c¨ng nhùa sèng. ). ( H×nh ¶nh c« g¸i thËt m¶nh mai, bÐ nhá so với cánh đồng rộng lớn kia. Song chính bàn tay lao động của con ngời bé nhỏ ấy đã tạo lên sức sống cho cánh đồng. Hình ¶nh c« g¸i nh ®iÓm s¸ng tËp trung sù chó ý của mọi ngời. Cô thật đẹp, cô là hồn sống của cánh đồng quê hơng). ? Khi đọc bài ca dao có 2 ý kiến sau: - A. Bài ca là cảm hứng của chàng trai trớc sự rộng lớn của cánh đồng và vẻ đẹp của cô gái, anh muốn bày tỏ tình cảm. - B. Cảm xúc của cô gái trớc thiên nhiên, trớc cánh đồng rộng lớn, cô thấy m×nh thËt nhá bÐ, c« lo l¾ng. ? Nªu ý kiÕn cña em? (Th¶o luËn). IV. Tæng kÕt - ghi nhí:. ? §äc l¹i vµ t×m nÐt nghÖ thuËt chung cña 4 bµi ca? ? Qua 4 bài ca em cảm nhận đợc những gì về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời của ngời dân đời xa? IV. luyÖn tËp:. ? Viết đoạn văn nói về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời của mình. ? H¸t bµi “ViÖt Nam quª h¬V. híng dÉn vÒ n- Häc, hiÓu bµi. - Söa, hoµn thµnh ®o¹n v¨n. - Su tầm ca dao về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời. - Su tÇm nh÷ng c©u ca dao cã më ®Çu “Th©n em”. TiÕt 11: (Ngµy 16/9/2006) TiÕng ViÖt:. Tõ l¸y A. môc tiªu bµi häc.. Gióp häc sinh: - Nắm đợc cấu tạo của 2 loại từ láy: Từ láy hoàn toàn và từ láy bộ phận..

(23) - Hiểu đợc cơ chế tạo nghĩa của từ láy tiếng Việt. - Biết vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa của từ láy để sö dông tõ l¸y cho tèt. B. tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp? - Lµm bµi tËp. ? ThÕ nµo lµ tõ l¸y? ( §ã lµ nh÷ng tõ cã sù hoµ phèi ©m thanh, cã 1 tiÕng gèc cã nghÜa. VËy tõ láy gồm những loại nào, đặc điểm cụ thể ra sao?). * Bµi míi: I.C¸c lo¹i tõ l¸y:. Quan s¸t lÇn lît vÝ dô 1,2 råi nhËn xÐt. - §äc vÝ dô 1. ? Em có nhận xét gì về đặc điểm âm thanh cña c¸c tiÕng trong mçi tõ l¸y: quanh quanh, ®¨m ®¨m, mÕu m¸o… ? Bằng kiến thức đã học, em gọi tên c¸c tõ l¸y trªn lµ g×? ? T¬ng tù em h·y nhËn xÐt thªm vÒ c¸c tõ l¸y: MÕu m¸o, liªu xiªu. ? §ã lµ lo¹i tõ l¸y nµo? - VËy em thÊy cã nh÷ng lo¹i tõ l¸y nµo? - Trong c¸c tõ l¸y : “bÇn bËt,…” T¹i sao kh«ng nãi : “bËt bËt…” Nªu ghi nhí cña bµi.. - VÝ dô 1: * C¸c tõ l¸y: “quanh quanh, ®¨m ®¨m”. + Hoµn toµn gièng nhau vÒ mÆt ©m thanh. + Tiếng gốc đợc láy lại hoàn toàn.  Tõ l¸y toµn bé. * C¸c tõ l¸y: “mÕu m¸o, liªu xiªu,” + Bé phËn cña tiÕng gièng nhau. +Cã tiÕng gèc. + Cã thÓ kh«ng cã tiÕng gèc: l¶ng l¶ng => Tõ l¸y bé phËn. * VÝ dô 2:"bÇn bËt, th¨m th¼m”.  L¸y toµn bé nhng trong c¸c tiÕng cã sù biÕn ©m cho dÔ nãi, xu«i tai, t¹o sù hµi hoµ vÒ ©m. * Ghi nhí: SGK.. II. nghÜa cña tõ l¸y:. ? Học sinh đọc ví dụ là từ láy trong SGK. - Gi¶i nghÜa c¸c tõ l¸y trªn. ? Qua đó em thấy nghĩa của từ láy đợc t¹o thµnh nhê yªó tè nµo? ? Cho nhãm tõ l¸y “li ti, ti hÝ”. H·y t×m những đặc điểm chung về nghĩa,về thanh? ? Các từ láy trong nhóm “ha hả “có đặc ®iÓm g×? ? Xác định tiếng gốc trong các từ láy trªn? ? Từ đó em rút ra ghi nhớ gì? Bµi tËp nhanh: T×m 2 tõ l¸y biÓu hiÖn 2 nÐt nghÜa cña tõ l¸y so víi nghÜa tõ gèc.. 1) VÝ dô: SGK. 2) NhËn xÐt: - Nghĩa của từ láy đợc tạo thành do sự mô pháng ©m thanh. - NghÜa tõ l¸y gi¶m nhÑ so víi nghÜa cña tõ gèc. - NghÜa tõ l¸y nhÊn m¹nh h¬n so víi nghÜa cña tõ gèc.. - Ghi nhí: SGK. III. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1- Tæ 1.

(24) - Học sinh đọc, xác định từ láy. (Lu ý c¸c trêng hîp dÔ nhÇm). Bµi tËp 2- Tæ 2 - Điền các tiếng để tạo từ láy. (Lu ý ph©n biÖt: th©m thÊp, thÊp tho¸ng). Bµi tËp 3- Tæ 3 - Häc sinh gi¶i thÝch nghÜa tõ råi ®iÒn tõ hîp lý. IV. híng dÉn vÒ nhµ:. - HiÓu bµi. - Tìm từ láy trong văn bản:" Những câu hát về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngêi". - ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tõ l¸y. - Hoµn thµnh bµi t©p. - ChuÈn bÞ viÕt bµi tË TiÕ(Ngµy 16/9/2006)TËp lµm qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶bµi nhµ)tiªu bµi htrong qu¸ trình tạo lập văn bản để có thể tập làm văn một cách có phơng pháp và hiệu quả h¬n.- Cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thv¨n b¶n. B. tiÕnKiÓm trlµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n? Cần có những điều kiện gì để một văn bản có tính mạch lạc?? KTBT. * Bµi míi: Chúng ta đã đợc tìm hiểu về liên kết, bố cục và mạch lạc trong văn bản. Tất cả những kiến thức đó là giúp các em có thể vận dụng để tạo lập văn bản. Vậy quá tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n … I. c¸c bíc t¹o lËp v¨n b¶n. ? Khi làm văn, các em đã thực hiện nh÷ng bíc nµo?. ? Trong đó, bớc nào em thấy khó hơn c¶? ? Vậy để giải quyết những khó khăn Êy, chóng ta cïng xÐt vÝ dô. + C¸c bíc khi lµm v¨n: - Xác định mục tiêu. - LËp dµn ý. - T¹o v¨n b¶n. - KiÓm tra, söa.. 1) VÝ dô: V¨n b¶n “Cuéc…..” 2) NhËn xÐt: ? Tr×nh bµy bè côc cña v¨n b¶n nµy? - Bè côc: 4 phÇn. ? Văn bản này viết cho đối tợng nào? ? - Viết về quyền trẻ em. ViÕt vÒ néi dung g×? - ViÕt cho mäi ngêi trong x· héi chóng ta. - Mục đích: Kêu gọi mọi ngời hãy quan ? Mục đích ngời viết văn bản đó là gì? tâm đến quyền lợi của con trẻ và trách nhiÖm cña bè mÑ. ? Theo em trớc khi viết, tác giả đã có + §Þnh híng cho bµi viÕt: nh÷ng bíc chuÈn bÞ nh thÕ nµo? - Tác giả đã xác định rõ 4 vấn đề: viết cho ai? viết để làm gì? viết về cái gì? viết nh ? Sau khi xác định đủ 4 vấn đề trên, em thế nào? thÊy t¸c gi¶ v¨n b¶n “Cuéc….” cã sù tìm ý, sắp xếp và diễn đạt nh thế nào? ? C¸ch kÓ nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo?. ( Gîi ý : v¨n b¶n cã 1 hay nhiÒu ®o¹n, viÕt vÒ 1 hay nhiÒu sù viÖc. Trong mçi đoạn có cách diễn đạt nh thế nào? - T¶ xen kÓ lÓ . - Tả hiện tại rồi về quá khứ, sau đó quay l¹i hiÖn t¹i. - Khi th× nh©n vËt kÓ, khi th× nh©n vật đối thoại..

(25) - Ngêi kÓ ë ng«i thø nhÊ)t. ? Qua đó em hiểu rằng, sau khi định h- + Tìm ý. + LËp dµn ý. íng chÝnh x¸c cho v¨n b¶n, ngêi viÕt + Sắp xếp ý, diễn đạt các ý cho phù hợp. cÇn ph¶i lµm g×? + Đạt đợc yêu cầu: ? Nhng nếu có ý, không có dàn bài đã - Đúng chính tả lµ mét v¨n b¶n cha? VËy khi t¹o thµnh - S¸t bè côc - §óng ng÷ ph¸p v¨n b¶n cã yªu cÇu g×? Và sau khi đã tạo đợc văn bản các em - Có liên kết, mạch lạc đừng quên kiểm tra để tự phát hiện lỗi - Dùng từ chuẩn xác. - Lêi v¨n trong s¸ng. vµ söa. + kiÓm tra, söa bµi. *Ghi nhí: SGK ? Nªu ghi nhí. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 Häc sinh th¶o luËn, cho ý kiÕn. Bµi tËp 2 Báo cáo đó cha phù hợp: a) Cha xác định đúng nội dung báo cáo.(cha có định hớng đúng). b)Cha xác định đúng đối tợng nghe báo cáo. Bµi tËp 3 a) Dµn bµi cÇnviÕt râ ý nhng cÇn ng¾n gän. b) Các phần, các ý phải đợc viết thành 1 hệ thống thống nhất. Bµi tËp 4 Nªu nh÷ng viÖc cÇn thùc hiÖn khi t¹o v¨n b¶n: “ Thay mÆt En viÕt th cho bè” (Néi dung nãi vÒ nçi ©n hËn: - Cám ơn bố vì bố đã giúp hiểu rõ hơn về mẹ. - Tr©n träng, biÕt ¬n mÑ. - Xin lçi bè mÑ. - Høa kh«ng t¸i ph¹m. - CÇu mong bè tha thø. Baì học đờng đời...) IV. híng dÉn vÒ nhµ.. ë nhµ.. - Häc, hiÓu bµi - Tập tạo văn bản? Chuẩn bị bài viết để luyện tập tạo văn bản và viết bài số 1 ..................................................o0o.................................................. Bµi viÕt sè 1- bµi viÕt ë nhµ A. môc tiªu bµi häc.. - Học sinh viết đợc bài văn tự sự, miêu tả nhằm: + ¤n tËp c¸ch lµm bµi v¨n tù sù vµ bµi v¨n miªu t¶ vÒ c¸ch dïng tõ, đặt câu, liên kết, bố cục, mạch lạc trong văn bản. + RÌn häc sinh kü n¨ng t¹o v¨n b¶n theo c¸c bíc. B. tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * Bµi míi: Giáo viên đọc, chép đề, học sinh chép vào vở và về nhà làm bài. * §Ò bµi: Thay lêi ngêi mÑ kÓ vÒ cuéc chia taycña Thµnh vµ Thuû trong v¨n b¶n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”-K. Hoµi. * Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tiÕn hµnh c¸c bíc: I. tìm hiểu đề:. - Thể loại : phơng thức biểu đạt tự sự có kết hợp với biểu cảm..

(26) - Néi dung: KÓ vÒ cuéc chia tay cña Thµnh vµ Thuû dùa theo v¨n b¶n “Cuéc…” - Ng«i kÓ: nh©n vËt t«i – ngêi mÑ. II. lËp ý, lËp dµn ý:. 1)Më bµi: - Nh©n vËt t«i giíi thiÖu hoµn c¶nh, t©m tr¹ng cña m×nh. 2) Th©n bµi: - Nhân vật tôi lần lợt trình bày các sự việc xung quanh cuộc chia tay giữa 2 đứa con Thành và Thuỷ mà chính nhân vật tôi là mẹ-ngời đã chứng kiến tất cả. + Hai con khóc trong đêm mẹ hình dung ra tâm trạng suy nghĩ của các con. + Mẹ yêu cầu chia đồ chơi và phản ứng của 2 con. + Cách chia đồ chơi của 2 con. + C¶nh 2 con ra trêng tõ biÖt c« gi¸o vµ c¸c b¹n. + Cảnh Thành ở lại, Thuỷ quyết định để búp bê cho anh. - ở mỗi sự việc , ngời mẹ đều gắn vào những suy nghĩ tâm trạng của mình. 3) KÕt bµi: - Có thể đa ra lời hứa của mẹ với 2 con: Tạo điều kiện cho em Thuỷ đợc đi học, cho 2 anh em sớm đợc gặp lại nhau, em Thuỷ sẽ đợc gặp bố... - BiÓu ®iÓm: + Điểm 8,9,10: Đảm bảo bố cục, ý chính, lời văn trong sáng diễn đạt lu loát. Cảm xúc của ngời mẹ chân thành, cảm động, chữ viết đẹp. + Điểm 6,7: Đảm bảo các sự việc, đôi chỗ diễn đạt còn lúng túng, hình ảnh, lời văn cha gợi cảm nhiều. Chữ đẹp, không sai chính tả. + Điểm 5: Còn mắc lỗi câu, lỗi diễn đạt; đảm bảo đủ sự việc, biết dùng từ ngữ, diễn đạt phù hợp ngôi kể. Chữ cha đẹp. + Điểm 3,4: Chữ xấu, sai chính tả. Bài thiếu ý; diễn đạt cha tốt; còn mắc nhiÒu lçi c©u, lçi dïng tõ, lêi v¨n cha giµu h×nh ¶nh, c¶m xóc s¬ sµi. * Häc sinh vÒ nhµ lµm bµi, tiÕt sau thu. Ngayf TiÕt 13 V¨n b¶n: nh÷ng c©u h¸t than th©n A. môc tiªu bµi häc.. Gióp häc sinh: - Nắm đợc nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca về chủ đề than thân. - Từ đó học sinh hiểu thêm cuộc sống càng ngày càng có hạnh phúc của ngời lao động ngày nay. - Thuéc c¸c bµi ca trong v¨n b¶n. B. tiÕn tr×nh bµi d¹y:. ngêi.. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: - Đọc thuộc lòng diễn cảm những câu hát về tình yêu quê hơng, đất nớc, con - Nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi ca dao em thÝch nhÊt..

(27) - B¸o c¸o kÕt qu¶ su tÇm ca dao. * Bµi míi: Ca dao, dân ca là tiếng hát yêu thơng, tiếng hát tâm tình của ngời lao động. Không những chỉ là tiếng hát đợc cất lên để thể hiện niềm vui trong lao động sản xuất, trớc cảnh đẹp của quê hơng, đất nớc mà đó còn là tiếng hát than thân của những cuộc đời, những cảnh ngộ khổ cực, đắng cay. i. đọc, hiểu văn bản:. 1) §äc: §äc giäng thÓ hiÖn nçi xãt xa, th¬ng c¶m cho nh÷ng th©n phËn nghÌo khæ. 2) Chó thÝch: SGK. 3) Ph©n tÝch: Bµi 1 ? Trong ca dao, ngêi n«ng d©n thêng mợn hình ảnh con cò để nói về cuộc đời của họ.Em có thể đọc những bài ca dao nh vËy? ? Em có hiểu vì sao ngời lao động lại thờng hay mợn hình ảnh con cò để nói vÒ th©n phËn cña hä kh«ng? ? C¸ch sö dông h×nh ¶nh nh vËy gäi lµ biÖn ph¸p tu tõ g×? ? ở bài ca dao cuộc sống của cò đợc diÔn t¶ qua nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo? ? Những hình ảnh đó có mối quan hệ víi nhau ra sao? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ h×nh ¶nh “bÓ ®Çy, ao c¹n”? §ång thêi t¸c gi¶ d©n gian cßn dïng lo¹i tõ nµo để miêu tả. ? Thông qua đó bài ca dao giúp em hiÓu ®iÒu g×? ? Cã ý kiÕn cho r»ng tiÕng h¸t than th©n cµng trë nªn n·o nÒ, ¸m ¶nh, lêi tè c¸o ®ay nghiÕn lªn ¸n téi ¸c bän vua quan cµng râ khi ë 2 c©u cuèi bµi ca dao đã sử dụng điệp từ, tt, đại từ rất thành công. Em hãy làm rõ ý kiến đó? ? Em cã biÕt bµi ca dao nµo còng thµnh công nhờ sử dụng đại từ “ai”: “Ai ¬i cã biÕt hay ch¨ng ……………………….”. bµi.. - Con cß thêng gÇn gòi víi cuéc sèng cña ngêi n«ng d©n, nã lÆn léi trªn luèng cµy hay lợn bay trên đồng lúa. - Con cß-> ngêi n«ng d©n (Èn dô): Con cß, ngời nông dân đều gắn bó với ruộng đồng, đều chịu thơng, chịu khó. - níc non mét m×nh - th©n cß th¸c ghÒnh - bÓ ®Çy ao c¹n -“lËn ®Ën” – tõ l¸y. => Nỗi khổ, làm ăn cô độc, vất vả của ngời lao động xa. - Ph¶n kh¸ng, tè c¸o x· héi ¸p bøc, bÊt c«ng. - §óng, …vµ mét lÇn n÷a chóng ta gÆp cách sử dụng đại từ phiếm chỉ “ai” mang gi¸ trÞ biÓu c¶m rÊt cao.. Bµi 2 - §äc bµi ca dao 2 vµ so s¸nh víi bµi ca dao 1. T×m ®iÓm gièng nhau gi÷a 2. a) Cïng lµ tiÕng h¸t than th©n. + b) Cïng sö dông h×nh ¶nh Èn dô, ®iÖp tõ. c) H×nh ¶nh Èn dô bao giê còng ®i kÌm víi miªu t¶ bæ sung. d) Cïng cã nhiÒu h×nh ¶nh Èn dô. ? Vậy em hãy xác định những hình ảnh ẩn dụ trong bài? ? Em hiÓu ý nghÜa c¸c h×nh ¶nh Èn dô + H×nh ¶nh Èn dô: - Con tằm: Thân phận suốt đời bị bòn rút nµy nh thÕ nµo? Bªn c¹nh biÖn ph¸p tu tõ, Èn dô t¸c gi¶ søc lùc. còn sử dụng thành công biện pháp tu - Con kiến: Thân phận nhỏ nhoi, suốt đời tõ, ®iÖp ng÷ . Em h·y t×m nh÷ng tõ ng÷ xu«i ngîc mµ vÉn nghÌo. - Con hạc: Cuộc đời phiêu bạt, cố gắng vô thể hiện phép tu từ đó? väng..

(28) - Con cuèc: ThÊp cæ, bÐ häng, nçi oan không đợc soi tỏ. ? C¸ch sö dông ®iÖp ng÷ nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo? ? VËy víi bµi ca dao thø 2, t¸c gi¶ d©n gian đã bộc lộ tâm trạng gì? ? H×nh ¶nh so s¸nh nµo lµm em c¶m động hơn cả? (Th¶o luËn): ( Có lẽ cảm động và đau đớn oan ức nhÊt lµ tiÕng kªu ra m¸u cña con chim cuốc. Con chim đen đủi, nhỏ bé, lầm lòi, ch¹y nhanh cun cót, róc s©u m·i vào giữa bụi tre, bờ ao để rồi từ đó vọng ra khắc khoải đều đều đến thê th¶m biÕt bao tiÕng cuèc …. Suèt tra hè, suốt đêm hè).. + §iÖp ng÷: - Th¬ng thay”: Giäng ®iÖu bµi ca ®Çy xãt th¬ng. - “kiến ăn đợc mấy”: Giá trị tố c¸o ph¶n kh¸ng cµng trë lªn s©u s¾c m¹nh mÏ. => Số phận, cuộc đời của không ít kiếp ngêi lam lò sau luü tre xanh víi bao nçi khæ cùc, oan khiªn.. Bµi 3 ? Tõ “em” trong bµi ca dao cho chóng ta thÊy nh©n vËt tr÷ t×nh lµ ai? ? T×m nh÷ng bµi ca dao kh¸c cã h×nh - “Th©n em” – “tr¸i bÇu tr«i”: so s¸nh “giã dËp sãng dåi”: h×nh ¶nh Èn dô ¶nh “th©n em”? ? Trong bài 3 này “thân em” đợc diễn => Sóng gió cuộc đời => tơng lai mờ mÞt, biÕt bao lo l¾ng, xãt xa. đạt qua biện pháp tu từ nào? ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ h×nh ¶nh “tr¸i bÇu tr«i”. h×nh ¶nh so s¸nh nµy cã ý nghi· biÓu c¶m gièng h×nh ¶nh “chÏn lúa” ở bài ca dao đã học không? ? Qua hình ảnh so sánh đó, em nhận thÊy t©m tr¹ng cña c« g¸i nh thÕ nµo? II.tæng kÕt:. ? Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ - BiÖn ph¸p tu tõ Èn dô, ®iÖp ng÷. đợc sử dụng thành công trong văn bản nµy? ? Qua đó em hiểu những gì về cuộc - Ngời lao động trong xã hội phong sống của ngời lao động trong xã hội kiến làm lụng cực khổ, không đủ sống, không đợc ai thông cảm, thân phận yếu phong kiÕn xa? ®uèi bÞ dËp vïi. - §· biÕt o¸n tr¸ch nhng cha m¹nh mÏ. ? Th«ng qua lêi than th©n, ngêi lao * Ghi nhí:SGK. động bày tỏ điều gì? Ii. luyÖn tËp:. 1)Nªu ý nghÜa bµi 1: A: ý nghÜa than th©n. +B: ý nghÜa than th©n, tè c¸o. C: ý nghÜa tè c¸o. D: ý nghÜa than th©n vµ tè c¸o nhÑ nhµng. 2) ý nghÜa cña ®iÖp tõ th¬ng thay trong bµi 2. A: §ång c¶m s©u s¾c víi th©n phËn ngêi kh¸c. B: C¶m th¸n vÒ nçi khæ cña ngêi kh¸c. C: NhÊn m¹nh nçi khæ cña ngêi kh¸c..

(29) +D: Th«ng c¶m víi nh÷ng nçi khæ kh¸c nhau cña con ngêi. VI.híng dÉn vÒ nhµ:. - Häc thuéc vµ hiÓu nghÖ thuËt vµ néi dung c¸c bµi ca dao. Nªu c¶m nghÜ vÒ bµi em thÝch nhÊt? - Đọc bài đọc thêm. - Su tầm những bài ca dao cùng chủ đề. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. - ..............................................o0o......................................................... TiÕt 14 (Ngµy 22/9/05). V¨n b¶n:. nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm A. môc tiªu bµi häc.. Gióp häc sinh: - Nắm đợc nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca về chủ đề châm biếm. - Giáo dục học sinh không những không học theo mà còn đả phá ngời xấu, thãi h tËt xÊu cßn tån t¹i trong x· héi ngµy nay. B. tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: ? Em hãy đọc thuộc lòng những bài ca dao than thân và cho biết những thành công về nội dung và nghệ thuật của những bài đó. ? Nêu cảm nghĩ về một trong số các bài ca dao than thân đã học. *Bµi míi: Ngoµi nh÷ng c©u h¸t ®Çy t×nh th¬ng yªu hay nh÷ng c©u h¸t than th©n chóng ta đã tìm hiểu, ca dao dân ca còn có những câu hát châm biếm thể hiện khá đặc sắc nghệ thuật trào lộng dân gian Việt Nam nhằm phơi bày những hiện tợng ngợc đời, phª ph¸n nh÷ng c¸i xÊu, nh÷ng ngêi xÊu. i.đọc hiểu văn bản:. 1) §äc: ThÓ hiÖn giäng chª bai, giÔu cît, mØa mai, hµi híc. 1) Chó thÝch: SGK 1) Ph©n tÝch: ? Đọc 4 bài ca dao chủ đề này, em thấy chúng có đặc điểm giống với loại văn bản nào chúng ta đã học? (Gièng víi truyÖn cêi, ngô ng«n). VËy 4 bµi ca dao nµy nh»m chª cßi nh÷ng ®iÒu g× vµ d¹y chóng ta bµi häc nh thÕ nµo? Bµi 1 ? Bµi ca dao 1 nãi vÒ chuyÖn g×? ? Trong chuyÖn mèi l¸i Êy, em gÆp h×nh ¶nh nµo? ? T¸c gi¶ x©y dùng 2 nh©n vËt nµy víi biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? ? VËy em hiÓu 2 h×nh ¶nh Èn dô Êy nh thÕ nµo? ? Và nhân vật chú tôi ấy đợc giới thiệu qua những đặc điểm cụ thể nào? ? Khi giíi thiÖu vÒ nh©n vËt chó t«i, t¸c giả dân gian đã sử dụng biện pháp tu từ nµo? ? Với những biện pháp tu từ đó, tác giả dân gian đã thể hiện điều gì qua câu ca dao?. + H×nh ¶nh Èn dô: - Cô yếm đào: cô gái trẻ trung xinh tơi. - Chú tôi: . độc thân (cha có vợ). . hay: tửu, chè đặc, ngủ tra. -Hình ảnh đối lập: ớc ngày ma, đêm dài. => §iÖp ng÷ chÕ giÔu h¹ng ngêi nghiÖn ngËp vµ lêi biÕng mµ l¹i íc cao sang.. Bµi 2.

(30) ? Trong bài 2 đối tợng đợc chế giễu là ai? ? ChÕ giÔu «ng thÇy bãi b»ng c¸ch Nh¹i lêi «ng thÇy bãi -> Dïng gËy «ng l¹i ®Ëp lng «ng -> g©y cêi, v¹ch trÇn b¶n nào? Em có cảm giác gì khi đọc bài? Qua c¸ch nh¹i lêi thÇy bãi, t¸c gi¶ d©n chÊt bÞp bîm cña trß bãi to¸n. gian v¹ch trÇn b¶n chÊt bãi to¸n lµ trß g×? ? Thông qua đó em hiểu tệ nạn nào trong x· héi cÇn phª ph¸n? (Th¶o luËn). Bµi 3 ? Bµi ca dao nãi vÒ sù viÖc g×? ? Trong đám tang ấy có hình ảnh những con vật nào? Các hình ảnh ấy đợc xây dựng bằng biện pháp tu từ nào? ? Thông qua các hình ảnh ẩn dụ đó, em thÊy hiÖn lªn nh÷ng h¹ng ngêi nµo trong x· héi? ? Ngoµi ra bµi ca dao cßn sö dông c¸ch nói phóng đại. Tất cả nhằm phê phán ®iÒu g×? ? Hñ tôc nµy cã cßn diÔn ra vµ tån t¹i trong x· héi ngµy nay? (Th¶o luËn).. + H×nh ¶nh Èn dô: - con cß: ngêi n«ng d©n. - cµ cuèng: kÎ tai to mÆt lín. - chim ri, chµo mµo: nh÷ng tªn tay sai. - anh Nh¾t, chim ChÝch: nh÷ng anh mâ sai vÆt. + Cách nói phóng đại. => Đám ma mà nh đám hội => Châm biÕm hñ tôc ma chay rêm rµ.. Bµi 4 ? ở 2 câu đầu, hình ảnh nào đợc dùng để miêu tả chân dung cậu cai? (Cách đặc tả) ? Qua đó em hình dung nh thế nào về nh©n vËt nµy? ? §äc tiÕp sang 2 c©u cuèi bµi ca dao, em cã cßn c¶m nhËn nh vËy kh«ng? ? NhËn xÐt c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh nh©n vËt. ? Thông qua hình ảnh đối lập đó em thấy thái độ của nhân dân nh thế nào?. CËu cai: - Nãn dÊu l«ng gµ - Ngãn tay ®eo nhÉn. => Oai vÖ, sang träng - Ba n¨m - mét chuyÕn sai - ¸o mùîn, quÇn thuª. => Hình ảnh đối lập => Thái độ mỉa mai có pha chút thơng hại cña ngêi d©n víi nh÷ng kÎ tay sai.. Ii.tæng kÕt - ghi nhí:. ? 4 bài ca dao đã thể hiện nghệ thuật - Hình ảnh ẩn dụ tợng trng, cách nói ngợc châm biếm dân gian tài tình nh thế và phóng đại. nµo? - ChÕ giÔu, phª ph¸n nh÷ng thãi h tËt xÊu ? ChÕ giÔu nh÷ng thãi h tËt xÊu nµo? cña con ngêi. * Ghi nhí: SGK. III. luyÖn tËp:. - Trong các bài ca dao trên, tác giả dân gian không trực tiếp nói đến ai mà chỉ là các đối tợng vô danh? Tại sao lại nh vậy? (Th¶o luËn) - Nêu những đặc điểm giống với truyện cời của các câu hát châm biếm trên. - Bµi tËp: SGK. IV. híng dÉn vÒ nhµ:.

(31) - Häc thuéc chïm ca dao. - Su tầm các bài ca dao cùng chủ đề. - «n tËp ca dao. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 15 (Ngµy 22/9/05). TiÕng ViÖt:. §¹i tõ A. môc tiªu bµi häc.. Gióp häc sinh: - Nắm đợc thế nào là đại từ, các loại đại từ tiếng Việt. - Có ý thức sử dụng đại từ phù hợp trong các tình huống giao tiếp. B. tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò:. - Em hiÓu thÕ nµo lµ tõ l¸y? C¸c lo¹i tõ l¸y? Cho vÝ dô? - Cho tiếng gốc “nhỏ”. Hãy tạo ra các từ láy rồi đặt câu với mỗi từ láy đó? * Bµi míi: Trong tiếng Việt, có những từ đợc dùng làm tên gọi sự vật, sự việc, hiện tợng,… nhng có những từ chỉ dùng để trỏ hoặc hỏi về sự vật, sự việc, hiện tợng ấy. Vậy những từ dùng để hỏi hoặc trỏ đó là từ loai gì? I.thế nào là đại từ?. Học sinh kết hợp vừa đọc ví dụ võa tr¶ lêi c©u hái. ? Tõ “nã” trong vÝ dô a trá ai? ? Tõ “nã” trong vÝ dô b trá con vËt g×? ? Tõ “thÕ” trong vÝ dô c trá sù viÖc g×? ? Từ “ai” trong ví dụ d dùng để làm g×? ? Những từ đó có ý nghĩa chỉ gì?. 1) VÝ dô: SGK. 2) NhËn xÐt: a) Tõ “nã” trá “em t«i”.(CN) b) Tõ “nã” trá “con gµ”.(§N) c) Từ “thế” trỏ sự việc mẹ bắt chia đồ chơi.. b) Từ “ai” để hỏi (trỏ những bọn vua quan). => Hiểu đợc các từ trên là nhờ vào ngữ cảnh cô thÓ. Nh÷ng tõ “…” kh«ng lµm tªn gäi sù việc, hiện tợng mà dùng để trỏ các sự việc, ? Nhờ đâu mà em biết đợc ý nghĩa hiện tợng. cña nh÷ng tõ trªn? - Từ “ai” dùng để hỏi. ? C¸c tõ ng÷ “….” cã chøc vô ng÷ - Gi÷ vai trß ng÷ ph¸p nh cña c¸c tõ ng÷ mµ chóng thay thÕ ( CN, VN, §N,....) trong v¨n ph¸p g× trong c©u? c¶nh. => Chóng ta võa t×m hiÓu mét sè vÝ dụ trong đó có những từ dùng để trỏ các sự việc, hiện tợng, dùng để hỏi và những từ đó có chức vụ ngữ pháp nh những từ đợc chúng thay thế. => §¹i tõ. * Ghi nhí: SGK. ? Em hiểu thế nào là đại từ? ? Đại từ có thể đảm nhiệm vai trò ng÷ ph¸p g×? Bµi tËp nhanh: Xác định đại từ và chức vụ ngữ pháp của đại từ đó trong ví dụ sau: a) Xanh lµ mµu s¾c cña níc biÓn? Nã khiÕn nhiÒu nhµ th¬ liªn tëng đến tuổi xuân và bất diệt. ( “nó” -.

(32) CN). ( “nã” chØ mµu s¾c xanh). b) Mọi ngời đều nhớ nó. (“nó”BN). Ii. các lọại đại từ:. Qua phần 1, em thấy có mấy loại đại từ? Đó là những loại nào? 1)Đại từ dùng để hỏi: a) VÝ dô – NhËn xÐt: ? Các đại từ “ai”, “gì” hỏi về gì? - §¹i tõ “ai”, “g×” hái vÒ ngêi, sù vËt. ? Đặt câu có đại từ “ai”, “gì”? ? Xác định đại từ trong câu sau: B¹n cã bao nhiªu ®iÓm 10 trong th¸ng 9. ? Cã thÓ thay “ bao nhiªu” b»ng tõ nµo?. - Đại từ “bao nhiêu”, “mấy” hỏi về số l? Vậy những đại từ “bao nhiêu”, “mấy” ợng. đợc dùng để hỏi về gì? ? Em nhí l¹i khi DÕ Cho¾t t¾t thë, DÕ Mèn đã thảng thốt: “Sao? Sao?” Các câu đặc biệt dùng đại từ “Sao” hỏi - Đại từ “Sao”, “thế nào” hỏi về hoạt động, t/c, sự việc. vÒ g×? ? Đặt câu có đại từ “thế nào” và cho biết đại từ đó dùng để hỏi về cái gì? - §¹i tõ “®©u”, “bao giê” hái vÒ thêi gian, ? Cho ví dụ có đại từ “đâu”, “bao giờ” không gian. (trªn b¶ng, gi¸o viªn kÎ b¶ng) Bµi tËp nhanh: Xác định đại từ “ Ai lµm cho bÓ………….” ( Hỏi về ngời, sự việc không xác định đợc đại từ phiếm chỉ). c) Ghi nhí: SGK. 2)Đại từ dùng để trỏ: a) VÝ dô-nhËn xÐt ? Dùa vµo hiÓu biÕt cña m×nh, em h·y - T«i, tao, chóng nã - Trá ngêi, sù s¾p xÕp cho hîp lý? viÖc. - BÊy, bÊy nhiªu - Trá sè lîng. - VËy, thÕ - Trá h/®, t/c. - §©y, b©y giê - Trá kh«ng gian, thêi gian. b) Ghi nhí: SGK: - Lu ý: + Đại từ trỏ a còn đợc gọi là đại từ nhân xng 3 ngôi 2 số. -> BT (a). + Những danh từ chỉ ngời biểu thị quan hệ họ hàng có thể đợc dùng nh đại từ xng hô. -> BT 2. Iii. luyÖn tËp: Bµi tËp 1 Phân biệt nghĩa của đại từ ‘”mình” trong 2 ví dụ sau: - “Cậu giúp đỡ mình với” -> m×nh - ng«i thø nhÊt chØ b¶n th©n. “ M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng Ta vÒ ta nhí hµm r¨ng m×nh cêi” -> mình - ngôi thứ 2 chỉ ngời đối thoại. Bµi tËp 2 Häc sinh th¶o luËn: §Æt c©u: + B¹n An häc giái, ngoan ngo·n nªn ai còng yªu b¹n..

(33) + T«i biÕt lµm sao b©y giê. + Cã bao nhiªu b¹n th× cã bÊy nhiªu tÝnh t×nh kh¸c nhau. Bµi tËp 3 Th¶o luËn vÒ c¸ch xng h« thÕ nµo cho lÞch sù. - Bµn biÖn ph¸p kh¾c phôc c¸ch xng h« thiÕu lÞch sù. Bµi tËp 4 Viết đoạn văn có sử dụng đại từ. Ii. híng dÉn vÒ nhµ:. - Hoµn thµnh bµi tËp. - HØÓu lÝ thuyÕt. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. (Gi¸o viªn giao t×nh huèng: ViÕt th (tiÕt 16).. TiÕt 16 TËp lµm v¨n:. luyÖn tËp t¹o lËp v¨n b¶n A. môc tiªu bµi häc.. Gióp häc sinh: - Củng cố lại những kiến thức có liên quan đến việc tạo lập văn bản và làm quen h¬n n÷a víi c¸c bíc cña qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. - Dới sự hớng dẫn của giáo viên, học sinh có thể tạo lập 1 văn bản tơng đối đơn giản, gần gũi với đời sống và công việc học tập hàng ngày của các em. B. tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra chuÈn bÞ t×nh huèng ë nhµ: * Bµi míi: I. chuÈn bÞ:. ? Em hãy nêu những yêu cầu cần đạt khi tạo lập văn bản? (- S¸t víi bè côc. - Cã tÝnh liªn kÕt. - Viết đúng ngữ pháp. - Diễn đạt mạch lạc. -- -- §óng chÝnh t¶. - Lêi v¨n trong s¸ng). - Dïng tõ chÝnh x¸c. ? Để đạt đợc những yêu cầu đó, khi muốn tạo lập một văn bản, chúng ta cÇn tiÕn hµnh theo tr×nh tù nµo? - Tìm hiểu đề (xác định mục tiêu). - T×m ý. - LËp dµn ý. - T¹o v¨n b¶n. - Söa. II. thùc hµnh:. ? Đề văn: Viết th cho một ngời bạn để bạn hiểu về đ/n của mình. 1) Tìm hiểu đề:.

(34) - Th viÕt cho ai? (ngêi b¹n ë níc ngoµi). - Th viÕt vÒ c¸i g×? (viÕt vÒ ®/n m×nh). - Viết th để làm gì? ( Viết để bạn hiểu về đ/n mình). 2) T×m ý: §Þnh híng theo SGK. - Khu«n khæ: 1000 tõ. - Néi dung viÕt vÒ: + TruyÒn thèng lÞch sö. + C¶nh s¾c thiªn nhiªn. + §Æc s¾c vÒ v¨n ho¸, phong tôc. (Chän néi dung 2 : ViÕt vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn). 3) LËp dµn ý: a) Më bµi: - Lµ bøc th nªn em më bµi cÇn tù nhiªn , gîi c¶m, kh«ng gîng g¹o kh« khan. VD: §äc s¸ch b¸o, xem truyÒn h×nh vÒ nh÷ng h×nh ¶nh ®/ b¹n mµ liªn tëng đến đ/ mình và muốn bạn cùng biết, cùng chia sẻ. b) Th©n bµi: Em sÏ giíi thiÖu víi b¹n vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn ViÖt Nam trong 4 mïa. - Mùa hạ: Cây lá xanh tơi, tràn căng nhựa sống, hoa phợng đỏ rực và những c¬n ma rµo bÊt chît (c¶ nh÷ng trËn b·o khñng khiÕp hay nh÷ng ngµy n¾ng ch¸y da "cua ngoi lªn bê"). - Mïa Thu: Nh÷ng ngµy tùu trêng víi nh÷ng cÆp s¸ch c¨ng phång æi, sÊu; đêm trăng rằm trung thu với.....Hoa cúc vàng tơi, nắng vàng tơi, lá thu vàng rơi. - Mïa §«ng: C©y cèi tr¬ trôi, kh¼ng khiu ñ søc sèng cho mïa xu©n tíi. (Riêng cây bàng chậm chạp đợi tận lúc này mới khoác áo màu đỏ thắm để khi có từng đợt gió bấc tràn về thì rung lên từng đợt, trút lá trải đầy -> liên tởng tới rừng phong đỏ ở nớc Nga. Và sau sự chia ly đau đớn ấy là cuộc sống của những chồi non "kho¸c ¸o mµu xanh biÕc" bËt dËy gi÷a trêi xu©n. - Mùa Xuân: là mùa đẹp nhất... c) KÕt bµi: Kết luận về cảnh đẹp thiên nhiên đối với VN. Lêi chóc, lêi mêi. d) ViÕt bµi: - Gi¸o viªn giao nhiÖm vô cho tõng nhãm chuÈn bÞ tõng ®o¹n. - Häc sinh tr×nh bµy, nhËn xÐt, söa. (Có thể chỉ cần chọn cảnh sắc tiêu biểu trong 1,2 mùa mà không cần đủ cả 4 mïa trong n¨m). d) Söa: ( KÕt hîp khi häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ cña nhãm m×nh). IiI. híng dÉn vÒ nhµ:. - Hoµn thµnh v¨n b¶n viÕt th vÒ.... - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. .....................................................o0o............................................................. TuÇn 5 - Bµi 5 TiÕt 17. ( Ngµy 30/9/2005) v¨n b¶n:.

(35) s«ng nói níc nam, Phß gi¸ vÒ kinh a/ Mục tiêu cần đạt Gióp h/s: - Cảm nhận đợc tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, khát vọng lớn lao của d©n téc trong 2 bµi th¬. - Bíc ®Çu hiÓu vÒ 2 thÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt vµ ngò ng«n tø tuyÖt. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: Gi¸o viªn ph¸t phiÕu TN. Bµi 1: Ca dao lµ g×? A: TiÕng h¸t tr÷ t×nh cña ngêi d©n ViÖt Nam. B: ThÓ lo¹i th¬ tr÷ t×nh d©n gian. C: PhÇn lêi cña bµi h¸t d©n gian. D: Th¬ lôc b¸t vµ lôc b¸t biÕn thÓ truyÒn miÖng cña tËp thÓ t¸c gi¶. Bµi 2: §óng hay sai? A: Ca dao tr÷ t×nh cã m« tÝp phæ biÕn: thuyÒn, bÕn, chiÒu chiÒu, th©n em, cß … B: Cấu trúc phổ biến trong ca dao là cấu trúc đối đáp (nam, nữ). C: ThÓ th¬ 4, 5 tiÕng/c©u kh«ng cã trong ca dao. * Bµi míi: - ở chơng trình ngữ văn 6, các em đã học những văn bản VH trung đại nào? -> ở thời trung đại đó, nớc ta còn có một nền thơ rất phong phú và hấp dẫn. Vậy thơ trung đại VN có những đặc điểm gì về nội dung và hình thức. Chúng ta sẽ cùng đến với b/học hôm nay. I. giíi thiÖu chung. §äc chó thÝch bµi SNNN. ? Thơ trung đại VN đợc trình bày th«ng qua h/thøc nµo? (ch÷ viÕt, thÓ th¬?) (G/v ph©n biÖt nhanh víi thÓ: thÊt ng«n tứ tuyệt, đờng luật). ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt vµ ngò ng«n tø tuyÖt.. + Thơ trung đại VN: - ViÕt b»ng ch÷ H¸n hoÆc ch÷ N«m. - Cã nhiÒu thÓ: ThÊt ng«n tø tuyÖt, ngò ng«n tø tuyÖt, ... - ThÊt ng«n tø tuyÖt: 4 c©u C¸ch 7 ch÷/ c©u gieo vÇn - Ngò ng«n tø tuyÖt: ch÷ cuèi 4 c©u cña c©u 5 ch÷ /c©u 1,2,4 hoÆc 2,4 hiÖp vÇn. - "SNNN": thÊt ng«n tø tuyÖt. ? C¨n cø vµo h/biÕt cña em vÒ 2 thÓ - "PGVK": ngò ng«n tø tuyÖt. th¬, c/ta nhËn d¹ng thÓ th¬ cña 2 bµi SNNN vµ PGVK (ë b¶n phiªn ©m). Ii. đọc, hiểu văn bản: 1, §äc: - §äc giäng chËm, ch¾c, hµo hïng, 2, Chó thÝch: SGK. ®anh thÐp vµ høng khëi. (nhÞp 4/3; 2/2/3-TN; 2/3, 3/2-NN. Kết hợp đọc bài nào nêu nhịp thơ và 3, Ph©n tÝch: chú thích bài đó). Bµi 1: S«ng nói níc Nam (Lý Thêng KiÖt). + Giíi thiÖu vÒ t/g bµi th¬: - TN§L lµ lêi tuyªn bè vÒ c/quyÒn cña (3 h/s đọc phiên âm, đọc phần dịch một đất nớc. dịch nghĩa, đọc thơ). ? “Nam quốc …” đợc xem nh là bản TN§L ®Çu tiªn ë níc ta. VËy em hiÓu - Bµi Th¬ gåm 2 ý: TN§L lµ g×?.

(36) ? VËy néi dung TN§L trong bµi th¬ này gồm mấy ý? Các ý đó tơng ứng với c¸c c©u th¬ nh thÕ nµo? (ý1: khảng định c/quyền của dân tộc VN- c©u 1, 2. ý2: khảng định ý chí bảo vệ c/quyền cña d©n téc - c©u 3, 4.. + Nªu t tëng chñ quyÒn cña d©n téc ViÖt Nam. + Xác định tính tất yếu của chân lý đó. + C¶nh b¸o qu©n x©m lîc. + Khẳng định ý chí bảo vệ chủ quyền của chóng ta.. + C©u 1, 2: - “Đế”: ý thức độc lập, bình đẳng, ngang hµng, kh«ng chÞu phô thuéc vµo níc lín. ? §äc c©u th¬ 1 vµ 2. Có ý kiến cho rằng, đọc thơ là phải tìm - “Nam đế c”: Vua nớc Nam xử lý mọi c«ng viÖc cña níc Nam. đợc nhãn tự của câu thơ, bài thơ. Và ở bài thơ này nhãn tự nằm ở ngay => Khẳng định nớc VN thuộc chủ quyền của ngời VN, đó là điều hiển nhiên, là c©u thø nhÊt. §ã lµ ch÷ g×? (Nam quốc: nớc Nam - đó là 1 nớc chứ chân lý. kh«ng ph¶i lµ 1 quËn, huyÖn cña Trung Hoa - (LÞch sö líp 6). ? Nh vậy ở c/t/t/nhất, điều gì đã đợc khảng định? ? §äc tiÕp c©u th¬ thø 2, em hiÓu ý nghÜa c©u th¬ nµy ntn? (Chân lý này đã thành sự thật hiển nhiªn trong thùc tÕ nhng cµng râ rµng hơn, vững chắc hơn khi đã đợc ghi chép và ấn định tại "Thiên th". Tạo hoá - tự nhiên vĩnh hằng đã công nhận nh vËy. ThuËn thiªn, hîp nh©n lµ bÊt di bÊt dÞch. Nhí khi xa, cha «ng ta chiÕn th¾ng qu©n Minh x©m lîc ch¼ng ph¶i nhờ thế và lực đã mạnh và đã đợc truyÒn thuyÕt ho¸ qua h/¶nh thanh g¬m + C©u 3, 4: Lò giÆc tµn ngîc l¹i d¸m x©m lợc, dám làm trái chân lý thì nhất định sẽ "Thuận Thiên" của ĐLQ đó sao.) ph¶i chuèc lÊy sù thÊt b¹i th¶m h¹i. ? Chân lý hiển nhiên và thiêng liêng đã => Lời cảnh cáo đanh thép, kiên quyết -> đợc khẳng định. Sang câu thứ 3 và câu thể hiện ý chí quyết chiến, quyết thắng gi÷ v÷ng chñ quyÒn d©n téc. thø 4, t/g nªu ®iÒu g×? ? Em cã thÓ d/xíng hai c©u 3 vµ 4? ? Em nhËn thÊy giäng ®iÖu cña ngêi viÕt ntn? ? Qua đó thể hiện ý chí cảm xúc d/t + ChiÕn th¾ng: Ch¬ng D¬ng, Hµm Tö ntn? ? Qua viÖc ph©n tÝch chóng ta thÊy bµi hai chiÕn c«ng vang déi n¨m 1285, sù thơ thiên về biểu ý nhng đồng thời thất bại thảm hại của kẻ thù. cũng đã bộc lộ cảm xúc của ngời viết. => Tâm trạng mừng vui, phấn chấn của vị VËy theo em c¸ch b/c¶m nµy lé râ hay tíng qu©n ®Çy mu lîc. Èn kÝn? (C¸ch b/c¶m Èn kÝn. Dêng nh chØ cã ý tởng, nhng cảm xúc, thái độ mãnh liệt, ý chí sắt đá đã tồn tại bằng cách ẩn vào bên trong ý tởng đó. -> Học t(Mỗi trận th¾ng chØ nªu mét c/c«ng næi bËy. Trong thùc tÕ trËn Ch¬ng D¬ng x¶y ra sau nhng vị tớng lại đi từ hiện tại để gîi nhí vÒ c/th¾ng tríc.) ? Qua đó, em có thể h/dung đợc tâm tr¹ng cña t/gi¶?ý tëng, suy nghÜ g× qua 2 c©u th¬ tiÕp theo?.

(37) (Đó là ý tởng thật trong sáng, giản dị, + Động viên xây dựng, phát triển đất nớc minh bạch xuất phát từ đáy lòng, từ trái trong h/cảnh hoà bình và niềm tin sắt đá tim yêu nớc và hùng khí của 1 nhà quý vào sự bền vững muôn đời của đất nớc. téc, vÞ tíng lÜnh tµi ba, nhµ chÝnh trÞ, ngoại giao xuất sắc đời Trần. Đó là phơng châm, là kế sách giữ nớc và dựng nớc muôn đời của cha ông ta.) Nói nh 1 nhà thơ: "Giặc đã xong rồi trêi xanh thµnh tiÕng h¸t" vµ "ta n¾m tay nhau xây lại đời ta" ? Qua đó em có suy nghĩ gì về mong ớc của t/giả. (Tinh thÇn yªu chuéng hoµ b×nh, hy väng vµo t¬ng lai t¬i s¸ng, tin ë søc mạnh dân tộc. Và tất cả những điều đó đã cùng tạo lên hào khí Đông A - hào khí nhµ TrÇn). III. tæng kÕt – ghi nhí:. * §äc ghi nhí: SGK. - Nh vậy cả 2 bài thơ đều thiên về biểu ý và ẩn kín cảm xúc mãnh liệt. Vậy c/ta cÇn ghi nhí nh÷ng gi¸ trÞ nµo ë 2 bµi th¬? - Hai bài thơ đã bồi đắp trong em những t/c nào? (Th¶o luËn). (Tự hào về t/thống đấu tranh giữ nớc, q/tâm b/vệ chủ quyền đ/nớc mình. T/thèng yªu chuéng h/b×nh, hy väng, tin tëng vµo sù bÒn v÷ng vµ t¬ng lai t¬i s¸ng cña d©n téc). IV. luyÖn tËp:. - §äc d/c¶m 2 b/th¬ - Nªu c¶m xóc cña em vÒ b/th¬? - KÓ thªm nh÷ng bµi TN§L cña d©n téc ta? ( Bµi “C¸o B×nh Ng«” – NTr; TN§L cña Hå Chñ TÞch 02/9/45). - Em biÕt nh÷ng bµi th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt hay ngò ng«n tø tuyÖt nµo kh¸c? V. híng dÉn vÒ nhµ :. - ViÕt ®o¹n v¨n nªu c/nghÜ cña em vÒ 1 trong 2 bµi th¬?. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. tiÕng viÖt:. tõ h¸n viÖt a/ Mục tiêu cần đạt Gióp h/s: - Hiểu đợc thế nào là yếu tố Hán Việt. - Nắm đợc cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép HV. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em hiểu thế nào là đại từ? Nêu các loại đại từ? Cho VD?.

(38) - Nªu c¸c nguån vay mîn cña tiÕng ViÖt? Cho VD vÒ tõ mîn? -> Tõ VD chuyÓn ý sang bµi míi. * Bµi míi: I. đơn vị cấu tạo từ hán việt : Học sinh đọc lại phiên âm bài 1. Ví dụ : NQSH. ? Em h·y gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c Nam: ph¬ng Nam. tiÕng: Nam, quèc, s¬n, hµ. Quèc: níc. S¬n: nói. Hµ: s«ng. 2. NhËn xÐt : ? Trong các tiếng trên, em thấy - Tiếng “nam” có thể dùng độc lập để tạo câu. tiếng nào có thể đợc dùng nh một (Tôi về Nam) tõ? (Có thể dùng độc lập để đặt câu). ? Tiếng nào không thể dùng độc lập - Các tiếng “quốc, sơn, hà”không dùng độc lập để đặt câu? ? T×m nh÷ng tõ ghÐp HV cã nh÷ng mµ chØ lµ y/tè c/t¹o lªn t/ghÐp HV. yếu tố trên rồi đặt câu với các từ ghép đó? (quốc kỳ, sơn lâm, hà giang). §äc phÇn 2: ? Em hiÓu nghÜa cña tiÕng “thiªn” - “thiªn”: (thiªn th) – trêi. - “thiªn”: (thiªn niªn kû” – ngh×n. trong “thiªn th” lµ g×? - Trong các từ ghép “thiên niên kỷ”, - “thiên”: (thiên đô chiếu” – dời. “thiên đô chiếu” yếu tố “thiên” có - “thiên”: (thiên lệch) – nghiêng lệch. => Các y/tố HV “thiên” đồng âm khác nghĩa. nghÜa lµ g×? - Qua đó em có n/xét gì về m/q/h 3, Ghi nhí: gi÷a c¸c y/tè “thiªn”. - Giải thích lại k/n đồng âm khác nghĩa em đã đợc học? - Qua đó em cần ghi nhớ điều gì? Ii. tõ ghÐp h¸n viÖt :. 1, VÝ dô: ? H·y t×m c¸c tõ ghÐp HV trong 2 2, NhËn xÐt: v/bản thơ t/đại vừa học? - s¬n hµ: s«ng nói. ? Giải nghĩa các từ ghép HV đó? - x©m ph¹m: lÊn chiÕm. - giang san: s«ng nói. => T/ghÐp HV §L. - Dựa vào k/thức đã học về t/ghép §L vµ t/ghÐp CP, em h·y gäi tªn c¸c t/ghÐp HV trªn? - C« cã c¸c t/ghÐp HV: ¸i quèc, … theo em chóng thuéc lo¹i t/ghÐp nµo? - Xác định y/tố C, P trong các t/ghép đó và n/xét về vị trí các tiếng C, P trong mçi t/ghÐp? ? So víi trËt tù th/thêng cña t/ghÐp CP TV th× ntn? (T/ghép CP TV y/tố chính đứng trớc, y/tố phụ đứng sau). ? Qua đó em rút ra ghi nhớ gì? (Nh¾c l¹i n/dung bµi).. - thiªn th: s¸ch trêi T/ghÐp - t¸i ph¹m: l¹i vi ph¹m CP HV. - ¸i quèc: yªu níc T/ghÐp HV - thñ m«n: gi÷ cöa. chÝnh phô C P => T/ghÐp CP HV thêng cã y/tè chính đứng trớc, y/tố phụ đứng sau vµ cã c¶ t/ghÐp CP HV cã y/tè phô đứng trớc y/tố chính.. 3, Ghi nhí: SGK.. III. luyÖn tËp :. Bµi tËp 1:.

(39) Phân biệt nghĩa của các y/tố HV đồng âm. 1, Hoa: - Hoa: ChØ sù vËt, c/quan s/s¶n cña c©y h¹t kÝn (h¬ng hoa) - Hoa: ChØ sù b/bÈy (hoa mü). 2, Phi: - phi: bay (phi c«ng). - phi: tr¸i víi lÏ ph¶i (phi ph¸p). - phi: vî thø cña Vua ( V¬ng phi). 3, Tham: - tham: ham muèn (tham lam). - tham: dù vµo (tham gia). Bµi tËp 2+3: Giải nghĩa y/tố HV rồi tìm t/ghép HV có y/tố đó: - c: ở (c trú, định c, …). Bµi tËp 4: §Æt c©u vµ viÕt ®o¹n v¨n cã s/dông tõ HV. IV. bµi vÒ nhµ :. - Häc, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 30 / 9 / 2009 TiÕt 19: tËp lµm v¨n:. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1 a/ Mục tiêu cần đạt Gióp h/s: - Củng cố lại những k/thức và k/năng đã học về v/bản t/sự hoặc m/tả, về t/lập v/bản, về các t/phẩm v/học có l/quan đến đề bài và về cách s/dụng t/ngữ, tạo câu. - Đánh giá đợc chất lợng b/làm của mình so với y/cầu của đề bài. - Qua đó, có đợc những k/nghiệm và q/tâm cần thiết để làm tốt hơn những bµi sau. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê. * Bµi míi: §Ò bµi: Thay lêi ngêi mÑ, kÓ vÒ cuéc ch/tay gi÷a Thµnh & Thuû trong v/b¶n: “Cuéc chia tay …” cña K/H. - H·y nh¾c l¹i 5 bíc t¹o lËp v/b¶n? - Với đề bài này, trớc khi viết em đã có định hớng cụ thể ntn? - Để tạo lập v/bản theo đề trên, em cần huy động những k/thức nào? - Nh¾c l¹i những y/cầu c/thiết của một v/bản?- So với các y/cầu đó, em đã đạt đợc những y/cầu nào, còn mắc phải lỗi so vơí các y/cầu nào?(Giáo viên nhận xét chung).Đây là b/viết đầu tiên trong chơng trình NV lớp 7, các em lại không đợc ôn cụ thể về văn t/sự nên có những bỡ ngỡ. Tuy vậy một số bài viết tơng đối khá.Cụ thể: Một số bài đã biết viết theo ph/thức t/sự có gắn với việc nêu c/xúc, biết thay lời n/vật nhận định s/việc thông qua các chi tiết, h/ảnh trong v/bản.Một số bài đã có d/đạt khá m/lạc, tạo đợc l/kết chặt chẽ.Một số bài viết trình bày đẹp, chữ viết rõ ràng, không sai chính tả. Nhiều bài viết không mắc lỗi câu, lỗi dùng từ.Các em đã biết đặt mình vào ngôi kể n/v để trình bày d/b s/việc cho hợp lý. Biết đa ra những cảm xóc ch©n thËt, tù nhiªn, kh«ng khu«n s¸o.- NhiÒu bµi viÕt cßn l/tóng khi lùa chän cách xng hô cho hợp lý với ngôi kể mới của v/bản. Lời của n/v kể chuyện đôi khi kh«ng t/c¶m (v× ®©y lµ lêi mÑ kÓ vÒ c¸c em).- Ch÷ viÕt mét sè bµi qu¸ cÈu th¶, sai chÝnh t¶ nhiÒu. Cã bµi viÕt rÊt l/cñng, cha tho¸t ý. Trong bµi cña mçi h/s m¾c lçi gì? Nêu hớng để sửa lỗi, lớp nhận xét , cùng sửa.- Đọc 2 bài để lớp thảo luận:+ Bài yếu: + Bạn đã mắc những lỗi gì?(Cách d/đ ntn? Câu văn có c/xúc cha? Đã viết.

(40) đúng y/cầu thể loại cha? Đã biết xen vào ph/thức b/đ khác không? Lỗi câu, lỗi từ, lçi c/t¶ cô thÓ …). + Bµi kh¸:. Bạn đã kể s/việc theo trình tự nào? Bạn đã biết lồng xen cảm xúc vào ở những câu nào? §äc l¹i nh÷ng t/ng÷ gîi c¶m, nh÷ng h/¶nh g©y Ên tîng. - H/s trao đổi bài chéo cho nhau, cùng đọc, cùng rút k/nghiệm. - KÕt qu¶ cô thÓ: + §iÓm 9, 10: 0 bµi. + §iÓm 8: 5 bµi (Th Anh, Hång §øc, Nô ...). + §iÓm 7: 10 bµi. + §iÓm 6: 17 bµi + §iÓm 5: 5 bµi. * §äc bµi kh¸:. - Nô, Hång §øc.. *. Yªu cÇu vÒ nhµ :. - Tù söa bµi cña m×nh. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 20: tËp lµm v¨n:. Ngµy 30/ 9/2009. t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m a/ Mục tiêu cần đạt Gióp h/s: - Hiểu đợc văn b/cảm n/sinh là do nh/cầu b/cảm của c/ngời. - Biết p/biệt b/cảm trực tiếp và b/cảm gián tiếp cũng nh p/biệt các y/tố đó trong v¨n b/c¶m. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - §äc l¹i bµi c/dao : “Ngã lªn …” vµ cho biÕt bµi c/dao lµ lêi cña ai? Nãi vÒ ®iÒu g×? -> G/v chuyÓn ý: Tõ c¸ch b/lé t/c trong bµi c/dao … * Bµi míi: Thờng thờng, trớc một s/việc, c/chuyện, h/tợng nào đó, ngời ta đều có những s/nghÜ, c/xóc, ®/gi¸ vÒ nã. §ã chÝnh lµ b/c¶m. (Hoặc: Học 2 v/bản NQSH và PGVK các em đã thấy ở 2 v/bản này …). I. nhu cÇu biÓu c¶m vµ v¨n biÓu c¶m : - §äc 2 c©u c/dao. 1. Nhu cÇu biÓu c¶m cña con ngêi: - Mỗi câu c/dao đó t/hiện t/c gì? a, VÝ dô: Hai c©u c/dao + “Th¬ng thay …” - Ngời ta thổ lộ những t/c đó để làm gì? + “Đứng bên ni đồng ngó …”.

(41) b, NhËn xÐt (KÕt hîp khi ®a VD). + “Th¬ng thay …” Nçi c¶m th«ng tríc nh÷ng bÊt h¹nh cña đồng loại. + “Đứng bên ni đồng ngó …” Cảm xúc phấn chấn, yêu đời, yêu q/h- Theo em khi nào ngời ta có n/cầu ¬ng, đ/nớc của ngời dân l/động. b/c¶m? (Gi¶i nghÜa: nhu, cÇu, biÓu, c¶m). => Nhu cầu b/cảm là mong muốn đợc bày - Có phải bất cứ thứ t/c nào đợc b/hiện tỏ những rung động của mình thành lời. đều là b/cảm không? - Chỉ những t/c đẹp, trong sáng đợc b/hiện (Lu ý h/s p/biệt: “Đẹp” không có nghĩa mới đợc gọi là b/cảm. lµ chØ khen, chØ yªu. Mµ biÕt chª, biÕt ghét đúng lúc, đúng đối tợng đó cũng là t/c đẹp. - Vµ ng/ta cã thÓ b/c¶m b»ng nh÷ng ph/tiÖn nµo? - V¨n b/c¶m chØ lµ 1 trong v« vµn c¸ch (ca h¸t, vÏ tranh, …) b/c¶m cña c/ngêi. 2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n biÓu c¶m: * H/s đọc 2 đoạn văn. a, VÝ dô: Hai ®o¹n v¨n trang 72. b, NhËn xÐt: ? Hai đoạn văn trên b/đạt những - Đoạn 1: + Nỗi nhớ thơng da diết đối với 1 ngời bạn n/dung g×? đã chuyển trờng đến ? T/c gì đã đợc b/đạt ở 2 đoạn văn? häc ë 1 n¬i xa. (G/v tr×nh bµy b¶ng: => + T×nh b¹n ch©n thµnh, §V NDB§ TCB§ CB§ tha thiÕt. + ViÕt th. - §o¹n 2: + C¶m xóc cña ngêi ch/sü khi nghe tiÕng ngêi con g¸i h¸t d©n ca trong đêm khya. + T×nh yªu q/h¬ng, ®/níc s©u nÆng. + Tuú bót. ? Néi dung cña 2 ®o¹n v¨n cã đ/điểm gì khác so với n/dung của - Cả 2 đoạn văn đều không kể chuyện gì h/chØnh mÆc dï cã gîi l¹i nh÷ng k/niÖm hoÆc v/b¶n t/sù vµ v/b¶n m/t¶? cã m/t¶ nhng m/t¶ mµ liªn tëng, gîi c/xóc. ? C¸ch b/c¶m ë 2 ®o¹n v¨n cã gièng nhau kh«ng? (- ChØ ra c¸c t/ng÷ vµ h/¶nh liªn tëng cã g/trÞ b/c¶m trong 2 ®o¹n v¨n). ? C¸c c¸ch b/c¶m thêng gÆp nhiÒu trong nh÷ng kiÓu v/b¶n nµo?. - Đoạn 1: B/cảm trực tiếp: Gọi tên đối tợng b/c¶m, nãi th¼ng t/c cña m×nh (th tõ, nhËt ký, v¨n chÝnh luËn,…). - §o¹n 2: B/c¶m gi¸n tiÕp th«ng qua chuçi h/¶nh liªn tëng, tëng tîng. (c¸c t/phÈm VH). c, Ghi nhí: SGK.. ? Nªu ghi nhí 3, 4. II. luyÖn tËp :. Bµi tËp 1: - Đoạn a: Chỉ tả và kể thuần tuý về hoa Hải đờng nh một định nghĩa khoa häc (kh«ng ph¶i lµ v¨n b/c¶m)..

(42) - Đoạn b: Qua tả và kể nhằm b/hiện và kh/gợi t/c yêu hoa để mong đợc đồng c¶m t×nh yªu quý nh÷ng g× d©n gi·, quen thuéc trong cuéc sèng cña c/ngêi. + Xác định cách b/cảm ở VD b: - B/cảm tr/tiếp: “dừng lại ngắm, ngẩn ngơ ngắm” hoa Hải đờng. - B/cảm gián tiếp: T/g đã biến hoa H/đ thành biểu tợng của t/c bằng cách gắn thªm cho nã nh÷ng s/s¸nh Èn dô. ré lªn …. nh mét lêi chµo. Hoa Hải đờng cã … hân hoan say đắm. rạng rỡ … má lúm đồng tiền. Bµi tËp 2: Nhí l¹i c¸ch b/c¶m trong 2 v/b¶nVHT§ võa häc. (C¶m xóc Èn kÝn trong ý tëng, n»m trong ý tëng. ý tëng vµ c¶m xóc hoµ vµo lµm mét). III. híng dÉn vÒ nhµ :. - Su tÇm nh÷ng v/b¶n b/c¶m (th¬, c/dao, v¨n xu«i, …). - Häc, hiÓu ghi nhí. - Hoµn thµnh bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 21. Ngµy 30 /9 /2009 v¨n b¶n:. bµi ca c«n s¬n vµ thiªn trêng v·n väng a/ Môc tiªu bµi häc: Gióp h/s: Cảm nhận đợc hồn thơ t/thiết và sự hoà nhập nên thơ, thanh cao của Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn qua đoạn thơ; Cảm nhận đợc cách b/hiện c/xúc tr/tiếp trong v¨n b/c¶m. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - §äc d/c¶m 2 v/b¶n “NQSH” & “PGVK”. - Nªu g/trÞ b/ý & b/c cña 2 bµi th¬. * Bµi míi: Qua một số bài c/dao, c/ta đã đợc đến với nhiều miền quê đ/nớc, với những cảnh đẹp trữ tình, nên thơ. Quê hơng H/Dơng th/yêu của c/ta cũng là địa danh đợc tìm đến nhiều song không phải chỉ đợc p/ánh trong c/dao, d/ca mà còn đợc ghi nhËn qua xóc c¶m cña nh÷ng bËc chÝ nh©n, chÝ sü. “Bµi ca C«n S¬n” cña danh nh©n v¨n ho¸ NguyÔn Tr·i lµ mét v/b¶n nh thÕ. I. giíi thiÖu chung : * H/s đọc chú thích ? Em h·y nªu nh÷ng h/biÕt vÒ NguyÔn Tr·i? (G/v g/thiÖu qua vÒ v/¸n LÖ Chi Viªn).. 1. T¸c gi¶: NguyÔn tr·i (1380-1442) hiÖu lµ øc Trai con cña NguyÔn Phi Khanh, quª ë th«n Chi Ng¹i – Céng Hoµ - ChÝ Linh – H/D¬ng. ¤ng tham gia k/nghÜa Lam S¬n vµ trë thµnh n/vËt l/sö.

(43) lỗi lạc toàn tài hiếm có nhng cuộc đời lại kết thóc mét c¸ch oan khèc. Ông để lại sự nghiệp văn chơng đồ sộ. Ông lµ danh nh©n v/ho¸ t/giíi. 2. T¸c phÈm: - S¸ng t¸c trong t/gian NT vÒ ë Èn t¹i q/nhµ. - Nguyªn v¨n b»ng ch÷ H¸n víi 30 c©u th¬ đợc viết bằng t/thơ khác.. ? Em h·y nªu xuÊt xø cña “Bµi ca C«n S¬n” (tõ HV = “Bµi ca C«n - §o¹n trÝch lµ b¶n dÞch th¬ gåm 4 cÆp lôc S¬n”). (G/v g/thiÖu thªm: T¹i sao NT vÒ ë, b¸t. Èn vµ t©m tr¹ng cña «ng thêi Êy ntn?). ? Em cã n/xÐt ntn vÒ b¶n dÞch cña ®o¹n trÝch? (Nhắc lại những h/biết đã học về t/th¬ lôc b¸t). -> Các em cần nhớ đợc cách gieo vần và luật của lục bát để c/ta sẽ có phÇn tËp lµm th¬ l/b¸t sau. II. đọc hiểu văn bản : §äc theo thÓ th¬ l/b¸t, ©m ®iÖu nhÑ 1, §äc: nhµng, tha thiÕt, ngîi ca, tù hµo. “Tr÷ t×nh” ? Học c/dao, c/ta đã hiểu về n/v trữ tình và đối tợng để trữ tình (Đó là n/v trùc tiÕp bµy tá c¶m xóc cña cảnh vật đợc nói tới). VËy trong ®o¹n th¬ nµy, n/v tr÷ t×nh là ai? đối tợng trữ tình là gì? ? T/gi¶ s/dông tõ “ta” víi dông ý nghÖ thuËt g×?. 2, Chó thÝch: 3, Ph©n tÝch:. SGK.. - Nh©n vËt tr÷ t×nh:"Ta" (®iÖp) -> NguyÔn Tr·i. - §èi tîng tr÷ t×nh: C¶nh vËt C«n s¬n. ? Em hiÓu “ta” lµ ai, ngêi Êy lµm g×, - NguyÔn Tr·i sèng Èn dËt ë C«n S¬n lµm th¬ giới thiệu cảnh vật ở Côn Sơn và để bộc lộ nghÜ g×? t©m tr¹ng cña m×nh. (“Ta” sèng Èn dËt, rçi r·i mét c¸ch bất đắc dĩ vì ức Trai không khi nào mµ kh«ng suy nghÜ, kh«ng lo l¾ng cho d©n, cho níc. Song vèn lµ mét thi sỹ bẩm sinh, đây là dịp NT đợc th¶nh th¬i, th¶ hån th¬ vµo c¶nh vËt - Ta thiªn nhiªn. + nghe suèi ch¶y. ? Hãy liệt kê các hoạt động của n/v + ngồi trên đá rêu êm tr÷ t×nh? + n»m trong rõng th«ng m¸t + ng©m th¬ díi bãng tróc r©m => Ta vµ c¶nh trÝ C«n S¬n lång ghÐp, sãng đôi, hoà quyện vào nhau. Đó là mối quan hệ ? Qua đó, em có nhận xét gì về hoà hợp giữa con ngời và thiên nhiên. h×nh ¶nh cña n/v "Ta" trong c¶nh C«n S¬n? ? Vµ emnµy, chóng ta l¹i b¾t g¾p sù hoµ hîp Êy trong th¬ Tè H÷u: "Rừng xanh hoa chuối đỏ tơi §Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng.

(44) Ngµy xu©n ... " §óng lµ: Ngêi trong c¶nh, c¶nh v× có ngời mà đẹp hơn, nên thơ hơn, giµu søc sèng h¬n). ? Bởi có sự hoà hợp nên t/g đã có - Cảnh Côn Sơn: nh÷ng lêi th¬ giíi thiÖu rÊt râ vÒ cảnh vật Côn Sơn. Em hãy xác định + suối rì rầm - tiếng đàn cầm các vẻ đẹp đó? + đá rêu phơi - chiếu êm + th«ng nh nªm. ? Các cảnh đẹp ấy đợc miêu tả + bóng mát trúc râm. b»ng nghÖ thuËt g×? => C¸ch so s¸nh liªn tëng => Nhµ ? Qua đó em nhận thấy cảm xúc th¬ cã mét t©m hån hoµ nhËp víi thiªn cña t/g ntn? (§ã lµ mét thiªn nhiªn, mét C«n nhiªn, t×m kiÕm sù thanh th¶n t¬i m¸t cho Sơn lâu đời, nguyên thuỷ, thanh tâm hồn nơi thiên nhiên tơi đẹp. cao, m¸t mÎ, trong lµnh). ? Bài thơ đã để lại trong em ấn tợng 4, Tổng kết - Ghi nhớ: g×? SGK. ? §Æt tªn cho bøc tranh trong bµi th¬? Gi¸o viªn chuyÓn ý: NÕu "Bµi ca C«n S¬n" lµ c¶m xóc cña mét danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi, mét tÊm lßng yªu níc, yªu quª th× chóng ta b¾t gÆp ë "TTVV" mét t©m hån th¾m thiÕt t×nh quª cña mét «ng vua thanh cao b×nh dÞ. Híng dÉn tù häc: Thiªn trêng v·n väng. ? T×m hiÓu thÓ th¬ cña bµi? (Gièng víi bµi NQSH). ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬? ? Trong hoµn c¶nh Êy, nh÷ng c¶nh vật đợc miêu tả bằng những hình ¶nh nµo? (VÒ ¸nh s¸ng, mµu s¾c, ©m thanh, c¶nh vËt). ? Côm tõ “cã dg kh«ng” ë c©u th¬ thø 2 cã ý nghÜa lµ g×? ? Qua đó em cảm nhận ntn về bức tranh th«n d· n¬i ®©y? ? §ã lµ sù sèng n¬i th«n quª n/t/n?. - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - Chó thÝch tr 76. - C¶nh chiÒu trong xãm. - Cảnh chiều ngoài đồng.. => - M¬ mµng yªn tÜnh. - Thoáng đãng trong sạch. => Cuéc sèng b×nh yªn, h¹nh phóc, con ngêi hoµ hîp víi thiªn nhiªn. ? T/g bµi th¬ lµ mét vÞ vua. VËy - T¸c gi¶ cã t×nh c¶m yªu mÕn ©n t×nh víi qua bµi th¬, em hiÓu thªm g× vÒ quª h¬ng. ông, về thời đại nhà Trần trong lịch sö d©n téc? (-> TiÕp thªm hµo khÝ §«ng A). * Ghi nhí: ? Nªu ghi nhí cña bµi? SGK. IIi. tæng kÕt: ? Nhận xét chung về nội dung 2 bài - Cả 2 bài thơ đều vẽ lên những cảnh trí hết th¬? sức đẹp, yên ả, thanh bình, mang sức sống hån quª. - Mét vÞ tíng tµi, mét danh nh©n v¨n ho¸, ? TÊm lßng cña c¸c t¸c gi¶? một vị - tất cả đều giàu lòng yêu quê hơng,.

(45) (Liên hệ với tấm lòng của Trần yêu dân và mong muốn dân có đợc cuộc Quang Kh¶i qua “Phß Gi¸ vÒ sèng thanh b×nh. Kinh”. Iv. luyÖn tËp :. §äc diÔn c¶m 2 bµi th¬. ? Lựa chọn phơng thức biểu đạt của hai văn bản này? Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m… - ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬? V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn thµnh ®o¹n v¨n. - Häc thuéc, hiÓu giíi thiÖu néi dung, nghÖ thuËt cña 2 bµi th¬. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 22 TiÕng viÖt: tõ h¸n viÖt. Ngµy30/9/2009. (TiÕp) A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Hiểu đợc các sắc thái ý nghĩa riêng biệt của từ Hán Việt. - Có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng ý nghĩa, đúng sắc thái, phù hợp với hoµn c¶nh giao tiÕp; tr¸nh l¹m dông tõ H¸n ViÖt. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là yếu tố Hán Việt? Cho VD từ ghép HV? Giải nghĩa, đặt câu? - Lµm bµi tËp. * Bµi míi I. sö dông tõ h¸n viÖt t¹o s¾c th¸i:. 1. VÝ dô: ? Xác định các từ HV có trong từng a, Phụ nữ Việt Nam anh hùng. VD. b, Cô lµ nhµ CM l·o thµnh. Sau khi ? Tìm từ thuần Việt có nghĩa tơng cụ từ trần, nhân dân đã mai táng. c, B¸c sü ®ang kh¸m nghiÖm tö thi. đơng? ? Em thử thay các từ thuần Việt đó d, Đêm qua cô ấy bị thổ tả. vµo vÞ trÝ c¸c tõ HV vµ nhËn xÐt? ? Những từ HV đó đã tạo nên nh÷ng s¾c th¸i g×?.

(46) 2. NhËn xÐt: - Các từ HV đợc dùng trong các câu văn đã tạo nên những sắc thái: Trang träng, t«n kÝnh, tao nh· tr¸nh ? Cßn ë VD b, dïng tõ HV t¹o s¾c ghª sî th« tôc. th¸i g×? - Các từ HV đợc dùng tạo sắc thái (§äc c¸c VD em hiÓu thªm hoµn cæ xa, phï hîp víi kh«ng khÝ x· c¶nh lÞch sö x· héi xa). héi xa. 3. Ghi nhí: Qua t×m hiÓu VD, em thÊy viÖc sö dông tõ HV t¹o SGK. lªn s¾c th¸i biÓu c¶m n/t/n? (Dïng tõ HV cÇn chó ý hoµn c¶nh giao tiÕp). Ii. kh«ng nªn l¹m dông tõ h¸n viÖt:. 1. VÝ dô: Nªn chän c¸ch giao tiÕp nµo? ? Khi con nãi chuyÖn víi mÑ?. - Con đề nghị mẹ. - Con muốn đợc mẹ thởng. ? Khi b¹n bÌ nãi chuyÖn víi nhau? - Mãn nµy b¹n thÊy cã ngon kh«ng? - Mãn nµy cã hîp khÈu vÞ b¹n kh«ng? - Ch¸u võa tõ phi trêng vÒ ¹. ? Khi nãi víi mét bµ cô ë n«ng - Ch¸u võa tõ s©n bay vÒ ¹. th«n? 2. NhËn xÐt: ? Qua VD trên , em có rút ra nhận - Có trờng hợp sử dụng từ HV không đúng xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ HV. chỗ, đúng lúc, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiÕp khiÕn lêi nãi thiÕu tù nhiªn. 3. Ghi nhí: ? Nªu ghi nhí.. SGK. IiI. luyÖn tËp :. Bµi tËp 1: Cho học sinh phân biệt từng cặp từ trong ngoặc đơn là loại từ nào? - VD: + Tõ HV : Th©n mÉu; phu nh©n. + Từ thuần Việt có nghĩa tơng đơng: Mẹ; Vợ. (? T¹i sao trong trêng hîp nµy l¹i kh«ng dïng tõ HV? ? T¹i sao trong trêng hîp nµy l¹i kh«ng thÓ dïng tõ thuÇn ViÖt. => Dïng tõ HV phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. Bµi tËp 2: - Ghi nhanh ra giÊy: +5 tªn gäi cña 5 b¹n trong líp. +3 tªn gäi cña 3 tØnh thµnh níc ta. - Qua đó em thấy để định danh thờng dùng loại từ nào? - Vì sao chúng ta thích dùng từ HV để định danh. (Nh vËy cã ph¶i lµ l¹m dông tõ HV kh«ng?). Bµi tËp 3: Xác định các từ HV tạo sắc thái cổ: Gi¶ng hoµ, cÇu h«n, hoµ hiÕu, nhan s¾c tuyÖt trÇn. Bµi tËp 4:.

(47) - VD a, b: ThiÕu tù nhiªn, kh«ng phï hîp hoµn c¶nh giao tiÕp. - Tìm từ HV có nghĩa tơng đơng: + b¶o vÖ = gi÷ g×n. + mĩ lệ = đẹp đẽ. Bµi tËp 5: Viết đoạn văn (chủ đề học tập) có sử dụng từ HV. ( Th¶o luËn nhãm). Iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Mçi häc sinh tù viÕt mét ®o¹n v¨n cã sö dông tõ HV. - HiÓu c¸ch sö dông tõ HV. - Hoµn thµnh bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 5 / 10 / 2009 TiÕt 23 TËp lµm v¨n:. đặc điểm của văn bản biểu cảm A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Hiểu đợc các đặc điểm cụ thể của bài văn biểu cảm. - Hiểu đợc đặc điểm của phơng thức biểu cảm là thờng mợn cảnh vật, đồ vật, con ngời để bày tỏ t/c (khác với văn miêu tả là tái hiện đối tợng đợc miêu tả). B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m? Nªu tÝnh chÊt cña v¨n biÓu c¶m? - Cã nh÷ng c¸ch biÓu c¶m nµo? * Bµi míi: I. tìm hiểu đặc điểm của văn bản biểu cảm :. 1. VÝ dô: - Học sinh đọc bài văn: Bµi v¨n “TÊm g¬ng” - SGK. 2. NhËn xÐt: ? Bài văn đã biểu đạt t/c gì?. - Bài văn không phải là để miêu tả tấm gơng mà chỉ mợn tấm gơng để ca ngợi đức tính trung thùc cña con ngêi, ghÐt thãi xu nÞnh, dèi tr¸. - Tác giả chọn đợc một hình ảnh có ý nghĩa ? Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả tợng trng vì tấm gơng có đặc điểm là phản bài văn đã làm n/t/n? chiÕu sù vËt mét c¸ch kh¸ch quan trung thùc. Do đó đem ví tấm gơng với ngời bạn trung thùc. - C¸ch lùa chän h×nh ¶nh nh vËy gióp cho biểu đạt t/c đợc rõ ràng, dễ hiểu, sâu ? C¸ch lùa chän h×nh ¶nh nh vËy cã viÖc s¾c. t¸c dông g×? - Bè côc bµi v¨n gåm 3 phÇn: + PhÇn MB: Nªu th¼ng phÈm chÊt cña g¬ng. ? Nªu bè côc bµi v¨n? ? Phần mở bài, kết bài có quan hệ + Phần KB: Khẳng định lại chủ đề đã nêu. + Phần TB: Nêu lợi ích của tấm gơng đối với víi nhau n/t/n? con ngêi. Hai vÝ dô vÒ 2 nh©n vËt M§C vµ TC là ví dụ về một ngời đáng trọng, một ngời.

(48) ? Phần thân bài đã nêu những ý gì? đáng thơng nhng nếu soi gơng thì gơng cũng Những ý đó liên quan đến chủ đề không vì tình cảm mà nói sai sự thật, rằng họ bµi v¨n n/t/n? cã g¬ng mÆt xÊu xÝ. => Ngoµi tÊm g¬ng thuû tinh tr¸ng b¹c cßn cã g¬ng l¬ng t©m. ? Từ đó, đọc bài văn ngời ta hiểu ®iÒu g×? ? Nêu ghi nhớ về đặc điểm văn biểu c¶m. c, Ghi nhí: SGK. (ý 1, 2, 3). Ii. c¸c c¸ch biÓu c¶m :. 1. VÝ dô 2: §äc vÝ dô SGK. 2. NhËn xÐt: ? §o¹n v¨n biÓu hiÖn t/c g×? - Niềm đau khổ của đứa con phải xa mẹ, ? T/c ở đây đợc biểu hiện bằng phải sống với ngời khác và luôn bị bắt nạt -> c¸ch nµo? T/c đó đợc biểu thị bằng cách thổ lộ trực tiếp ? Vì sao em có nhận xét đó? qua nh÷ng tiÕng kªu, lêi than, qua c©u hái biểu cảm. T/c đó rất rõ ràng, trong sáng. ? VËy cã thÓ cã nh÷ng c¸ch biÓu c¶m nµo? 2. Ghi nhí:. ý 4.. IiI. luyÖn tËp :. §äc bµi v¨n: “Hoa häc trß”. ? Bµi v¨n thÓ hiÖn t/c g×? (Nçi buån nhí khi xa trêng, rêi b¹n lóc nghØ hÌ). ? Tình cảm ấy đợc biểu hiện theo cách nào? (gi¸n tiÕp th«ng qua miªu t¶ hoa phîng). ? Hoa phợng đợc miêu tả n/t/n? ? Qua việc miêu tả đó thể hiện cảm xúc gì? (Hoa phợng đợc dùng làm hình ảnh ẩn dụ để thể hiện tình cảm = Hoa phợng g¾n bã víi s©n trêng, víi häc sinh, víi nh÷ng ngµy hÌ chia tay nhí nhung da diÕt.) - C¶m xóc bèi rèi thÉn thê. - Cảm xúc cô đơn, trống trải. - C¶m xóc buån nhí, dçi hên. ? Tìm những câu văn giúp tác giả biểu hiện những cảm xúc đó? ? Qua đó , em hiểu vì sao tác giả lại gọi hoa phợng là hoa học trò? (Hoa phợng là biểu tợng của sự chia ly ngày hè đối với học trò.) ? H·y t×m m¹ch ý cña bµi v¨n? (Đó là sắc đỏ của hoa phợng cháy lên trong nỗi buồn nhớ của học trò lúc chia tay. Phợng càng đỏ, nỗi buồn càng tăng. Phợng và học trò sóng đôi, gắn bó, chia sÎ niÒm vui, nçi buån). ? Bµi v¨n biÓu c¶m theo c¸ch nµo? (C¶ trùc tiÕp vµ c¶ gi¸n tiÕp). ? H·y t×m nh÷ng c©u v¨n biÓu hiÖn t/c trùc tiÕp, gi¸n tiÕp Êy). (Cã nh÷ng c©u v¨n biÓu hiÖn trùc tiÕp nçi nhí nhung. Toµn bµi l¹i dïng hoa phợng để biểu cảm gián tiếp nỗi lòng). => Đó là cách biểu đạt t/c mang tính nghệ thuật cao, truyền cảm sâu sắc. Iv. híng dÉn vÒ nhµ :.

(49) - Su tÇm 2 bµi v¨n, ®o¹n v¨n biÓu c¶m. - Häc tËp c¸ch biÓu c¶m gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc sö dông h×nh ¶nh Èn dô, tîng trng. - ViÕt mét ®o¹n v¨n biÓu c¶m. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 5 /10 / 2009 TiÕt 24: tËp lµm v¨n:. đề văn biểu cảm vµ c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Nắm đợc các kiểu đề văn biểu cảm. - Nắm đợc các bớc làm bài văn biểu cảm. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: §äc v¨n b¶n “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i. ? Văn bản này đợc viết theo phơng thức biểu đạt nào? ? §èi tîng biÓu c¶m lµ g×? ? Tình cảm đợc biểu hiện qua văn bản đó là t/c n/t/n? ? Nếu lấy nhan đề của văn bản làm một đề văn biểu cảm thì em có đồng ý kh«ng? ? Dấu hiệu biểu cảm của đề này ở điểm nào? -> ChuyÓn ý bµi míi. I. đề văn biểu cảm và các bớc làm bài văn biểu c¶m:. - Đọc các đề văn SGK. Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp cho c¸c nhãm chuÈn bÞ tìm hiểu đề văn.. 1. §Ò v¨n biÓu c¶m: a, VÝ dô: Cho các đề văn: a1, C¶m nghÜ vÒ dßng s«ng quª h¬ng. a2, Cảm nghĩ về đêm trung thu. a3, C¶m nghÜ vÒ nô cêi cña mÑ. a4, Vui buån tuæi th¬. a5, Loµi c©y em yªu. b, NhËn xÐt:. Ph¸t hiÖn: - DÊu hiÖu biÓu c¶m. - §èi tîng biÓu c¶m. - T/c cÇn b/h.. - DÊu hiÖu biÓu c¶m: Qua c¸c tõ ng÷: “C¶m nghÜ, yªu, vui, buån”. - đối tợng biểu cảm: Dòng sông quê hơng. - T/c cÇn biÓu hiÖn: Yªu mÕn, tù hµo. - Dạng đề: Lộ, ẩn.. - C¸ch biÓu c¶m. Gi¸o viªn kh¸i qu¸t: Nh vậy chúng ta nhận thấy có 2 dạng đề biểu cảm: - Dạng đề lộ: Là những đề có sẵn từ ngữ yêu cầu biểu cảm nh: cảm nghĩ, tình cảm, thái độ biểu cảm, suy nghĩ, nhận xét. - Dạng đề ẩn: Là những đề trong đó không có sẵn những từ nêu rõ yêu cầu thể loại, phơng thức biểu đạt nhng có những từ bộc lộ cảm xúc: yêu, mến, vui, buån, th¬ng, nhí. Những đề ẩn nh trên nếu chỉ bỏ đi từ ngữ nêu cảm xúc sẽ có thể trở thành đề văn miêu tả hoặc đề văn tự sự..

(50) VD:. Loµi c©y em yªu. (BiÓu c¶m). Loµi c©y nhµ em. (Miªu t¶). Vui buån tuæi th¬. (BiÓu c¶m). Tuæi th¬ t«i (Tù sù). => Qua đó , em thấy việc tìm hiểu - Tìm hiểu đề văn giúp hiểu rõ yêu cầu, phđề văn có ý nghĩa n/t/n? ơng thức biểu đạt của đề để không bị lạc đề., - Tìm hiểu đề văn giúp xác định đợc những từ ngữ nêu yêu cầu trọng tâm của đề. ? Nªu ghi nhí? c, Ghi nhí:SGK 2. C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m: a, §Ò v¨n: C¶m nghÜ vÒ nô cêi cña mÑ. b, NhËn xÐt: ? Nªu c¸c bíc khi tiÕn hµnh t¹o lËp v¨n b¶n. C¸c bíc tiÕn hµnh: (Gåm 5 bíc). Bớc 1: Tìm hiểu đề. ? Xác định phơng thức biểu đạt mà - Phơng thức biểu đạt: Biểu cảm. đề yêu cầu. Đối tợng biểu cảm? - §èi tîng biÓu c¶m: Nô cêi cña mÑ. ? Xác định từ ngữ trọng tâm của đề. ? LÇn lît tr¶ lêi c¸c c©u hái. íc 2: T×m ý: ? H×nh dung vµ hiÓu thÕ nµo vÒ nô B Ghi nhí ý 3: cêi cña mÑ. ? Em nhận thấy nét đẹp chung về h×nh ¶nh ngêi mÑ lµ g×? ? §äng l¹i s©u ®Ëm nhÊt trong em lµ Ên tîng g× vÒ mÑ”. ? H·y nªu c¸c s¾c th¸i nô cêi cña mÑ. + Tríc nh÷ng tiÕn bé cña em, mÑ në nô cêi n/t/n?. ? Tríc nh÷ng nçi buån cña em, mÑ cã cêi kh«ng. §ã lµ nô cêi mang s¾c th¸i g×? ? Cã ph¶i lóc nµo mÑ còng cêi vui. ? Lóc nµo th× v¾ng nô cêi cña mÑ? Khi đó em có cảm giác n/t/n?. - Mẹ là ngời đảm đang, giàu đức hy sinh. - Ên tîng s©u ®Ëm nhÊt trong em lµ nô cêi cña mÑ. - Đó là nụ cời yêu thơng, khích lệ đối với nh÷ng tiÕn bé cña con. (Những tiến bộ của em đều đợc mẹ dõi theo: Em tëng tîng nô cêi cña mÑ khi em míi lät lßng; khi em chËp ch÷ng nh÷ng bíc ®Çu tiªn; khi em bi b« cÊt lªn tiÕng ®Çu tiªn gäi mÑ. Em nhí nô cêi cña mÑ khi ®a em vµo líp 1; khi em vÒ khoe mÑ ®iÓm 10 chÝnh t¶ ®Çu tiên đỏ tơi trên trang vở. Em nhớ nụ cời của mÑ khi em tha víi mÑ vÒ kÕt qu¶ häc tËp cuèi n¨m.) - Khi em buồn, mẹ cời an ủi, động viên, khÝch lÖ.. - Khi em cha ngoan, khi gia đình có việc ph¶i lo, khi mÑ èm -> V¾ng nô cêi cña mÑ -> Em thÊy lßng m×nh trèng tr¶i, ©n hËn, … - B¶n th©n em cè g¾ng lµ niÒm vui, niÒm tù hµo cña mÑ. ? Làm sao để luôn đợc thấy nụ cời - Em luôn yêu thơng và kính trọng mẹ. cña mÑ. Bíc 3; LËp dµn ý. ? Em dµnh cho mÑ t/c n/t/n? a, Më bµi: Nªu c¶m xóc vÒ nô cêi cña mÑ. b, Th©n bµi: Nªu c¸c biÓu hiÖn s¾c th¸i nô cêi cña mÑ: - Nô cêi vui, yªu th¬ng..

(51) ? H·y s¾p xÕp c¸c ý trªn thµnh dµn - Nô cêi khuyÕn khÝch. bµi. - Nô cêi an ñi. - Khi v¾ng nô cêi cña mÑ. - Làm sao để luôn đợc thấy nụ cời của mẹ. c, KÕt bµi: T/c dµnh cho mÑ. * Ghi nhí: SGK. Bíc 4: ViÕt bµi.. * Ghi nhí: SGK. ? Giáo viên trình bày một vài đọan 3. Ghi nhớ chung: mÉu: SGK. + Chia nhóm để học sinh tiến hành viÕt ®o¹n theo nhãm. + Các nhóm cử đại diện lên trình bµy ®o¹n v¨n cña nhãm m×nh. (NhËn xÐt, söa) ? Nh¾c l¹i ghi nhí toµn bµi. IiI. luyÖn tËp :. Đọc bài văn. ? Xác định phơng thức biểu đạt của bài văn? ? Đặt nhan đề cho bài văn. ? T×m bè côc? III. híng dÉn vÒ nhµ :. - Triển khai các ý đề trên thành các đoạn văn và tiến hành bớc viết bài. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 5 /10 / 2009 TiÕt 25 :. Híng dÉn häc thªm. sau phót chia ly A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc nỗi sầu chia ly sau phút chia tay, giá trị tố cáo chiến tranh phi nghĩa, niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi. - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt ng«n tõ trong ®o¹n trÝch: SPCL vµ bíc ®Çu hiÓu thÓ th¬ song thÊt lôc b¸t. - Thấy đợc vẻ xinh đẹp, bản lĩnh sắt son, thân phận chìm nổi của ngời phụ nữ trong bµi “BTN”. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nhắc lại hiểu biết của em về các thể thơ TNTN, TNBC đã học? -> Giíi thiÖu thÓ th¬ míi: STLB. * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung :.

(52) 1. T¸c gi¶ : - §Æng TrÇn C«n lµ t¸c gi¶ v¨n b¶n nguyªn Học sinh đọc chú thích. ? Qua chó thÝch, em hiÓu nh÷ng g× t¸c b»ng ch÷ H¸n. ¤ng lµ ngêi Hµ Néi, sèng vµo khëi ®Çu thÕ kû XVIII. vÒ t¸c gi¶? - §oµn ThÞ §iÓm (1705-1748) lµ t¸c gi¶ b¶n diÔn N«m. Bµ lµ ngêi phô n÷ cã tµi, cã s¾c. 2. T¸c phÈm : - Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ ch÷ - Nguyªn t¸c b»ng ch÷ H¸n. - §îc diÔn N«m. N«m. - VB “Sau …” lµ ®o¹n trÝch theo thÓ th¬ song thÊt lôc b¸t. - Văn bản đợc diễn Nôm theo thể th¬ nµo? ? Em hiÓu g× vÒ thÓ th¬ STLB. (Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ cÊu tróc, vÇn, nhÞp trong thÓ th¬ nµy). Ii. đọc, hiểu văn bản:. 1.§äc: §äc giäng thÓ hiÖn nçi buån chia ly theo nhÞp song thÊt lôc b¸t. 2. Chó thÝch : SGK. 3. Ph©n tÝch : V¨n b¶n nµy gåm 3 khóc ng©m, mçi khóc ? NÕu nãi r»ng STLB lµ thÓ th¬ -ng©m gåm 4 c©u th¬. gåm nhiÒu khæ vµ CPNK lµ v¨n b¶n gåm nhiÒu khóc ng©m th× ®o¹n trÝch SPCL nµy cã mÊy khóc ng©m? Học sinh đọc. ? §©y lµ t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ a, Khóc ng©m thø nhÊt: t×nh nµo? T©m tr¹ng cña ngêi vî khi tiÔn chång ra ? Tâm trạng đó diễn ra ntn? trËn: nhớ thơng, khắc khoải, cô đơn. (Ngêi phô n÷ cã chång thuéc triÒu đình phong kiến, theo lệnh vua phải ®i chinh chiÕn xa x«i). ThiÕp ? Tâm trạng ấy đợc diễn tả thông Chàng ®i vÒ qua c¸c h×nh ¶nh nµo? câi xa buång cò ma giã chiÕu ch¨n ? Những hình ảnh đó đợc xây dựng thông qua biện pháp nghệ thuật gì? => Phép đối => thấm đẫm nỗi chia ly vô ? Cách xây dựng hình ảnh đối lập vọng. nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo? (Các h/đ đều là sự thật. Hai cảnh vËt – mét thËt b×nh thêng, mét mÞt mï do tëng tîng ra. Nhng tÊt c¶ đều thấm đẫm tâm trạng buồn khổ ai hoµi cña ngêi vî trong nçi chia ly v« väng). ? Trong vô vọng, đôi mắt của ngời vî dâi theo chång cña nµng thÊy “m©y biÕc, nói xanh” h×nh ¶nh mang tÝnh nh÷ng g×? chÊt íc lÖ tîng trng ? Và dờng nh đó cũng chính là -> Chỉ sự xa cách không gian vời vợi, thăm những hình ảnh mà ngời chồng thẳm => thân phận bé nhỏ cô đơn trong cảm cảm nhận đợc. Song tất cả vẫn chỉ giác trống trải càng tăng lên. lµ “m©y biÕc, nói xanh”. Em hiÓu 2 h×nh ¶nh nµy cã ý nghÜa nh thÕ nµo? ? Trong kh«ng gian Êy, h×nh ¶nh ngêi thiÕu phô ra sao? (Tả cảnh ngụ tình là biện pháp đợc c¸c nhµ th¬ sö dông nhiÒu. Nãi nh.

(53) NguyÔn Du “Ngêi buån …” -> Giíi thiÖu v¨n b¶n “Q§N”. b, Khóc ng©m thø 2: Học sinh đọc. VÉn lµ sù chia l×a, ly biÖt gi÷a thiÕp vµ ? Sự việc nào đợc nhắc tới trong chàng: khóc ng©m nµy? ThiÕp Chµng ? Mét lÇn n÷a, em gÆp biÖn ph¸p BÕn Tiªn T¬ng chèn Hµm D¬ng nghÖ thuËt nµo? Tr«ng ngo¶nh =>Phép đối, điệp ngữ, đảo ngữ. ? Ngoµi ra, ë khóc ng©m nµy, t¸c gi¶ cßn sö dông nghÖ thuËt g×? (Đó là các biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng nhiều trong thể thơ Đờng luật của văn học trung đại.) => T×nh vî chång th¾m thiÕt kh«ng muèn rêi ? Qua đó tác giả muốn bộc bạch xa. Song sự thật chia ly lại vô cùng nghiệt ®iÒu g×? ng·. (Những bến, những cây gợi liên tởng đến không gian chia ly xa xôi, c¸ch trë kh«ng dÔ g× gÆp l¹i. Víi sù thay đổi vị trí của các từ theo lối bồi hoàn vòng tròn đã thể hiện tâm tr¹ng buån triÒn miªn cña kÎ ë, ngêi ®i). c, Khóc ng©m thø 3: Học sinh đọc. ? Vẫn là một màu xanh ly biệt song - Không gian ly biệt đợc mở rộng ra: ở khúc ngâm này ngời đọc nhận thÊy mét vÎ g× khang kh¸c. §ã lµ - Tõ l¸y: xanh xanh. ®iÒu g×? - §iÖp ng÷: cïng, l¹i, xanh, ngµn d©u. ? Tác giả đã sử dụng biện pháp, => Không gian vô cùng rộng, trải dài đơn hình ảnh nào để mở rộng không điệu một sắc xanh – sắc xanh tuyệt vọng. gian đó? ? Qua đó em có cảm nhận gì? ? Nhng cã ý kiÕn l¹i cho r»ng, hiÓu nh vËy vÒ s¾c xanh lµ sai. ý kiÕn em nh thÕ nµo? (Màu xanh thờng đợc dùng để tợng “ ai sầu hơn ai”? trng cho màu hy vọng. Song ở đây, => Câu hỏi tu từ, đại từ “ai” mang giá trị sắc xanh ấy lại trải ra mênh mông, biểu cảm đợc điệp lại, vang lên gần nh tiếng đơn điệu và gợi cảm giác hoàn toàn thở dài của ngời thiếu phụ đối mặt trớc thực ngîc l¹i.) t¹i c« sÇu. ? §äc c©u th¬ cuèi v¨n b¶n cã b¹n 4. Tæng kÕt - Ghi nhí: SGK đã phát hiện ra đại từ “ai” để hỏi, song có bạn lại không đồng ý nh vËy. ý kiÕn cña em? “Ai” lµ thiÕp, lµ chµng, lµ tÊt c¶ nh÷ng ngêi chinh phô, nh÷ng ngêi thiÕu phô ch¸n ghÐt nçi sÇu chia ly do nh÷ng cuéc chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa g©y nªn.) ? Nêu những nét nghệ thuật đặc sắc cña v¨n b¶n? ? V¨n b¶n lµ tiÕng nãi cña ai? Nãi về vấn đề gì? -> Gi¸o viªn chuyÓn ý sang híng dÉn tù häc bµi “B¸nh tr«i níc”..

(54) Ngµy 5 /10/2009. TiÕt 26:. B¸nh tr«i níc Hå Xu©n H¬ng A. Mục tiêu cần đạt:. - Qua nghệ thuật ẩn dụ tài tình trong phạm vi một bài thơ tứ tuyệt cô đọng, hàm súc, hs hiểu đợc thân phận chìm nổi của ngời phụ nữ trong xã hội phong kiến. Từ đó thấy đợc ít nhiều giá trị tố cáo cña bµi th¬ vµ ý nghĩa của nó đối với ngời phụ nữ trong xã hội ngày nay. B. Hoạt động dạy học : 1. ổn định tổ chức: 2. Bµi cò: Đọc thuộc lòng đoạn trích “ Sau phút chia li” và cho biết đoạn ngâm đã thể hiện mét cuéc chia tay ®au buån nh thÕ nµo ? 2. Bµi míi : Gv dùa vµo chó thÝch * sgk, giíi thiÖu qua vÒ t¸c gi¶ Hå Xu©n H¬ng vµ vÞ trÝ cña bµ trong lÞch sö th¬ ca d©n téc. Trong sù nghiÖp th¬ ca cña Hå Xu©n H¬ng “ B¸nh tr«i níc” lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ næi tiÕng, tiªu biÓu cho t tëng nghÖ thuËt cña bµ. * Giíi thiÖu t¸c gi¶: - Hå Xu©n H¬ng – bµ chóa th¬ N«m. Em hãy cho biết bài thơ đợc làm * Giới thiệu bài thơ: theo thÓ th¬ g× ? ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt. * §äc: Gv gọi 2 hs đọc bài thơ §äc chó thÝch. SGK.. Giäng vui, tù hµo ë c©u ®Çu, ë 2 c©u gi÷a giäng nhá dÇn, c©u cuèi lªn giäng mét chót thÓ hiÖn sù * Ph©n tÝch: khẳng định. - Thảo luận về phơng thức biểu đạt cña bµi th¬. (BiÓu c¶m th«ng qua - B¸nh tr«i níc: Tr¾ng, trßn, ch×m, næi, r¾n, miªu t¶). n¸t, lßng son. => T¶ thùc võa nãi vÒ chÊt liệu, cách thức, chất lợng của bánh => đẹp m¾t, ngon miÖng. Hs dùa vµo chó thÝch * tr¶ lêi. - Võa nãi vÒ b¸nh tr«i níc, võa nãi lªn th©n phËn , phÈm chÊt cña ngêi phô n÷. - Bánh có màu trắng của bột, bánh đợc nặn thµnh viªn trßn, nÕu nhµo bét mµ nhiÒu níc qu¸ th× ( nh·o ), Ýt níc qu¸ th× r¾n (cøng). Khi đun sôi nớc để luộc , bánh chín thì nổi lªn, b¸nh cha chÝn th× cßn ch×m xuèng. Tãm lại là rất đúng với bánh trôi nh đã có ngoài đời. - Hình thức: xinh đẹp Víi nghÜa thø hai, b¸nh tr«i níc thÓ - PhÈm chÊt:trong tr¾ng , dï gÆp c¶nh ngé g× hiện phẩm chất, thân phận ngời phụ vẫn giữ đợc sự son sắt, thuỷ chung, tình n÷ nh thÕ nµo? nghÜa ( nh©n phÈm nãi chung). - Th©n phËn : ch×m næi bÊp bªnh gi÷a cuéc đời. - NghÜa sau lµ chÝnh, nghÜa tríc chØ lµ ph¬ng Trong hai nghĩa đó, nghĩa nào là tiện để chuyển tải nghĩa sau. chÝnh?  Tæng kÕt: Nªu gi¸ trÞ chung cña bµi th¬? - Bµi th¬ cã hai nghÜa mµ nghÜa nµo còng ThÕ nµo lµ b¸nh tr«i níc? Bµi th¬ B¸nh tr«i níc cã hai nghÜa, đó là những nghĩa gì ? Víi nghÜa thø nhÊt, b¸nh tr«i níc đã đợc miêu tả nh thế nào?.

(55) chÝnh x¸c. Nhng tùu trung, nghÜa thø hai míi lµm nªn gi¸ trÞ cña bµi th¬. - Với nghĩa thứ hai, Hồ Xuân Hơng đã thể hiện một thái độ vừa trân trọng đối với vẻ xinh đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt, thuû chung,võa c¶m th¬ng cho th©n phËn ch×m næi bÊp bªnh , bÞ lÖ thuéc vµo x· héi cña ngêi phô n÷ xa. * LuyÖn tËp: ? Qua 2 bµi th¬, em hiÓu thªm g× vÒ h×nh ¶nh ngêi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn? (Th¶o luËn). ? So s¸nh víi vai trß ngêi phô n÷ trong x· héi ngµy nay. ? Häc thuéc lßng bµi th¬. * Híng dÉn vÒ nhµ : ? ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh ngêi phô n÷ ë 1 trong 2 bµi th¬. ? ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 10 /10/2009 TiÕt 27: tiÕng viÖt:. quan hÖ tõ A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc thế nào là quan hệ từ. - Nâng cao kỹ năng sử dụng quan hệ từ trong hoạt động ngôn ngữ cụ thể. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: - H·y nªu c¸c s¾c th¸i biÓu c¶m khi sö dông tõ ng÷ HV? Cho VD cô thÓ. - CÇn lu ý nh÷ng g× khi sö dông tõ ng÷ HV. - KiÓm tra bµi tËp. * Bµi míi: Học sinh đọc VD: I. thÕ nµo lµ quan hÖ tõ? ? Dựa vào kiến thức đã học ở TH, em 1. Ví dụ: SGK. hãy xác định các QHT trong VD? ? ở mỗi VD, các QHT đợc dùng để làm 2. Nhận xét: g×? (T¹o MLK gi÷a nh÷ng tõ ng÷, bé C¸c quan hÖ tõ: a, “của”: nối định ngữ với trung tâm, phËn nµo trong c©u?). chØ sù së h÷u. b, “nh” nèi bæ ng÷ víi trung t©m, chØ sù so s¸nh. ? Qua các VD, em hãy cho biết QHT c, “bởi …nên” nối 2 vế của câu ghép dùng để biểu thị các ý nghĩa gì? chØ quan hÖ nh©n qu¶. Gi¸o viªn cã thÓ nªu thªm c¸c VD trong đó có dùng các QHT biểu thị ý nghĩa 3. Ghi nhớ: kh¸c nh: ®iÒu kiÖn – kÕt qu¶; t¬ng ph¶n. Cho häc sinh kh¸i qu¸t ®iÒn tiÕp vµo dÊu … trong ghi nhí. - Học sinh đọc ghi nhớ..

(56) Ii. sö dông quan hÖ tõ. 1. VÝ dô: SGK. 2. NhËn xÐt: - Cã trêng hîp b¾t buéc ph¶i sö dông QHT (b, d, g, h). - Cã trêng hîp kh«ng b¾t buéc ph¶i sö dông QHT (a, c, e, i). - QHT cã thÓ dïng theo cÆp.. Häc sinh nhËn xÐt c¸ch sö dông QHT th«ng qua phiÕu häc tËp. - Gi¸o viªn lu ý: Trong cÆp QHT cã QHT phô thuéc vµ QHT t¬ng øng. Khi dïng cã thÓ v¾ng mÆt QHT t¬ng øng nhng kh«ng thÓ v¾ng mÆt QHT phô thuéc -> sÏ kh«ng râ ý (Phân biệt QHT với động từ). nghÜa chØ m/q/h nµo. VD: Nếu tôi đến thì chúng ta … (Quan hÖ: ®iÒu kiÖn – kÕt qu¶.) Tôi đến thì chúng ta cùng đi. (Kh«ng cßn m/q/h/trªn.) ? VËy khi nãi, viÕt sö dông quan hÖ 3. Ghi nhí: SGK. tõ cÇn chó ý nh÷ng g×? Iii. bµi tËp:. Bµi tËp 1 Học sinh làm bài tập theo nhóm. Xác định các QHT trong đoạn văn. Bµi tËp 2 §iÒn c¸c QHT vµo chç trèng (dùa vµo thãi quen sö dông ng«n ng÷): víi, vµ, víi, víi, nÕu, th×, vµ. Lu ý: NÕu t«i l¹nh lïng th× nã bá ®i => quan hÖ ®iÒu kiÖn - kÕt qu¶. Víi: Khi t«i l¹nh lïng th× nã l¶ng ®i. => Tr¹ng ng÷ chØ thêi gian. Bµi tËp 3 Câu dùng đúng: b, d, g, i, k, l. Bµi tËp 4 ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông QHT. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn thµnh bµi tËp. - HiÓu bµi häc. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 10/9/2009 TiÕt 28: tËp lµm v¨n:. luyÖn tËp c¸ch lµm v¨n b¶n biÓu c¶m A/ Môc tiªu bµi häc:. c¶m.. Gióp h/sinh: LuyÖn tËp c¸c thao t¸c lµm v¨n biÓu c¶m: Có thói quen động não, tởng tợng, suy nghĩ, cảm xúc trớc một đề văn biểu b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp. * Bµi míi :.

(57) I. chuÈn bÞ ë nhµ:. §Ò v¨n:. Loµi c©y em yªu!. Ii. thùc hµnh trªn líp:. 1. Tìm hiểu đề: Đọc lại đề văn! ? Nªu c¸c bíc tiÕn hµnh. ? Phơng thức biểu đạt của đề này yªu cÇu lµ g×? ? Em hiểu phơng thức biểu đạt ấy th«ng qua tÝn hiÖu nµo? ? §èi tîng biÓu c¶m lµ g×? ? Em cÇn biÓu hiÖn t×nh c¶m nµo? 2. T×m ý: ? Em yªu loµi c©y nµo? ? Vì sao em yêu loài cây đó?. - Phơng thức biểu đạt: Biểu cảm. - TÝn hiÖu: tõ “yªu”. - Đối tợng biểu cảm: loài cây nào đó mà em chän. - Loµi c©y em yªu: c©y ¨n qu¶, c©y che bãng m¸t, c©y c¶nh, … - Lý do em yêu loài cây đó: vì vẻ đẹp của c©y, Ých lîi cña c©y, v× c©y g¾n víi kû niÖm, …. 3. LËp dµn ý: a, Më bµi: Nªu c«ng viÖc cô thÓ cña phÇn më bµi? - Nªu tªn gäi cña loµi c©y mµ em ? Có thể bỏ ý: “Nêu lý do mà em thích loài cây đã chọn. đó” đợc không? - Lý do em yêu thích loài cây đó. (Không: Vì nh vậy cha biểu hiện đợc cảm xúc kh¸i qu¸t cña m×nh vÒ loµi c©y Êy.) b, Th©n bµi: ? ë phÇn nµy, em tiÕn hµnh viÕt nh÷ng g×? - Các đặc điểm gợi cảm của cây ? Để biểu cảm đợc, em cần sử dụng các ph- (loài cây trong cuộc sống của em, ¬ng tiÖn biÓu c¶m nµo? cña mäi ngêi.) ? Khi miªu t¶, em cÇn chó ý ®iÒu g×? - KÕt hîp miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m. - Chỉ miêu tả những đặc điểm gợi c¶m chø kh«ng miªu t¶ chi tiÕt. ? Nên sử dụng từ ngữ n/t/n để miêu tả cho VD: - Cây cho bóng mát: miêu tả gîi c¶m? bãng l¸, t¸n l¸. - C©y cho tr¸i ngät: miªu t¶ ( Th¶o luËn nhãm). ? Trong cuéc sèng nãi chung vµ víi riªng hoa tr¸i. em, loài cây đó có ý nghĩa nh thế nào? c, KÕt bµi: ? T×nh c¶m kh¸i qu¸t mµ em dµnh cho c©y? - T×nh c¶m kh¸i qu¸t em ? Trong bài này, em sẽ sử dụng những từ ngữ nào để dành cho cây: biÓu c¶m trùc tiÕp (Th¶o luËn nhãm nhá). 4. ViÕt bµi: - Gi¸o viªn cã thÓ nªu mÉu mét ®o¹n. - Häc sinh viÕt bµi (theo nhãm ph©n c«ng). - Đại diện nhóm trình bày đoạn viết đợc. 5. Söa bµi: iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoàn thành bài viết theo đề trên! - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(58) Ngµy 14/10/2010 TiÕt 29:. qua đèo ngang ( Bµ HuyÖn Thanh Quan ) A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.KiÕn thøc:- S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Bµ HuyÖn Thanh Quan. - §Æc ®iÓm th¬ Bµ HuyÖn Thanh Quan qua bµi th¬ Qua §Ìo Ngang. - C¶nh §Ìo Ngang vµ t©m tr¹ng t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua bµi th¬. -Nghệ thuật tả cảnh, tả tình độc đáo trong văn bản. 2. Kü n¨ng: - §äc hiÓu v¨n b¶n th¬ N«m viÕt theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. Phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc dáo trong bài thơ. 3. Thái độ : Giáo dục sự tôn kính đối với nhà thơ nữ của dân tộc. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng diÔn c¶m v¨n b¶n “B¸nh tr«i níc”. - Cho biÕt thµnh c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. * Bµi míi : Giíi thiÖu bµi: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh - Nêu các thể thơ văn học trung đại đã học? - Từ đó giới thiệu thể thơ mới Hoạt động của GV_ HS Nội dung cần đạt MT: Hs nắm đợc vài nét sơ lợc về t¸c gi¶, t¸c phÈm,thÓ th¬ cña bµi th¬. PP: Vấn đáp, thuyết trình I. §äc hiÓu chó thÝch Hoạt động 1.Tìm hiểu chú thích ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ Bµ 1. T¸c gi¶: - Hs tr¶ lêi HuyÖn Thanh Quan. ? Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬. 2.T¸c phÈm:.

(59) ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? ? So sánh đặc điểm khác biệt với những thể thơ của văn học trung đại mà em đã học?. 3.ThÓ th¬: - ThÓ th¬ ThÊt ng«n b¸t có §êng luËt. + Cấu tạo gồm 4 phần: đề, thực, luận, kết. + Phép đối: câu 3 và 4; câu 5 và 6. + HiÖp vÇn: c©u 1, 2, 4, 6, 8.. Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung chính của văn bản MT: Hs nắm đợc nội dung chính và những nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản PP: vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề , minh họa Ii. đọc hiểu văn bản. 1. §äc: - Đọc chậm, đúng nhịp thơ: 4/3; 2/2/3. - Cuối bài đọc nhỏ dần, lắng lại ở cụm từ “ta với ta”. 3. Ph©n tÝch:. ? Đọc bài thơ, em thấy cảnh đèo Ngang đợc miêu tả vào thời điểm nào trong ngµy? ? Thời điểm đó có lợi thế gì trong việc béc lé t©m tr¹ng? ? Trong buæi chiÒu muén víi ¸nh nắng yếu ớt nh vậy , tác giả đã làm hiện lên không gian đèo Ngang qua nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo? ? ở đây, nhà thơ đã sử dụng phép tu từ nµo? ? Em hiÓu “chen” lµ n/t/n? ? Qua đó, em hình dung khung cảnh đèo Ngang ra sao? ? ở đèo Ngang không chỉ có cảnh vật mµ cßn cã sù sèng. §äc nh÷ng c©u th¬ gióp em hiÓu ®iÒu nµy? ? Sự sống ở đèo Ngang đợc miêu tả tËp trung qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh? ? Ngoµi nh÷ng tõ l¸y gîi h×nh, 2 c©u th¬ cßn sö dông thµnh c«ng nghÖ thuËt g×? ? Từ đó, em hình dung ra sự sống nơi đèo Ngang n/t/n? ? Cã ý kiÕn nhËn xÐt: ChÝnh c¶nh vËt, sự sống đèo Ngang đã cho chúng ta thÊy phÇn nµo t©m tr¹ng cña Bµ huyÖn Thanh Quan. Theo em, đó là tâm tr¹ng g×? ? Vµ cã ph¶i n÷ sü chØ cã t©m tr¹ng nh vËy kh«ng? §äc tiÕp 4 c©u th¬. ? Em nhËn thÊy ©m thanh g×? ? Khi miªu t¶ ©m thanh Êy t¸c gi¶ sö dông tõ cã MQH n/t/n? BiÖn ph¸p tu tõ g×? ? Em hiÓu n/t/n vÒ h×nh ¶nh Èn dô nµy? .? Cảnh đèo Ngang đợc miêu tả theo bíc ch©n ®i, theo ¸nh m¾t nh×n víi c¶nh vËt, sù sèng, ©m thanh. Vµ ë 2. * Bøc tranh c¶nh vËt: - Thêi gian: “bãng xÕ tµ” – Buæi chiÒu t¹o buån nhí.. - C¶nh vËt: Cỏ cây chen đá, Điệp ngữ “chen”. L¸ chen hoa => C¶nh vËt mang søc sèng hoang s¬, v¾ng vÎ.. - Sù sèng: “lom khom – tiÒu vµi chó” “lác đác - chî mÊy nhµ”. =>Từ láy gợi hình, đảo ngữ, phép đối => Sù sèng Ýt ái, tha thít, hoang s¬.. => T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: Buån man mác trớc cảnh đẹp mà hoang sơ vắng lặng.. - ¢m thanh: TiÕng chim quèc - nhí níc. TiÕng chim ®a ®a - th¬ng nhµ => từ đồng âm, ẩn dụ, phép đối. => Nỗi nhí níc th¬ng nhµ bån chån trong d¹ vµ mét niÒm hoµi cæ s©u nÆng. - Toàn cảnh đèo Ngang: Trêi, non, níc h×nh ¶nh “ta víi ta” đối lập..

(60) câu thơ cuối, toàn cảnh đèo Ngang đã hiÖn lªn? ? Bằng những hình ảnh đối lập nhau, câu thơ đã gợi lên điều gì? ? NhËn xÐt vÒ côm tõ “ta víi ta”ë cuèi bµi th¬?. Gi÷a sù mªnh mang, xa l¹, tÜnh v¾ng cña cảnh với sự nhỏ bé, đơn chiếc của con ngời, con ngời mang tâm sự sâu kín, nặng nçi lßng nhí níc th¬ng nhµ.. Hoạt động3:Tổng kết MT: Kh¾c s©u nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ PP: Vấn đáp Nªu néi dung chÝnh cña bµi th¬? Bài thơ sử dụng những nét đặc sắc nào vÒ nghÖ thuËt Bµi th¬ cã ý nghÜa g×:. III: Tæng kÕt: 1.Néi dung: 2. NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ §êng luËt thÊt ng«n b¸t có - Bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh - Sử dụng từ láy, từ đồng âm, phép đối 3. ý nghÜa cña v¨n b¶n:Bµi th¬ thÓ hiÖn tâm trạng cô đơn thầm lặng , nỗi niềm hoµi cæ cña nhµ th¬ tríc c¶nh vËt §Ìo Ngang.. IV. híng dÉn tù häc:. - Häc thuéc lßng bµi th¬ - NhËn xÐt c¸ch biÓu lé c¶m xóc cña Bµ HuyÖn Thanh Quan trong bµi th¬ Ngµy 11/10/2009 TiÕt 30: v¨n b¶n:. bạn đến chơi nhà (NguyÔn KhuyÕn) A/ Môc tiªu bµi häc:. 1KiÕn thøc: S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ NguyÔn KhuyÕn. Sù s¸ng t¹o trong viÖc vËn dông thÓ th¬ §êng luËt , c¸ch nãi hµm Èn s©u s¾c, th©m thóy cña NguyÔn KhuyÕn trong bµi th¬. 2.Kĩ năng:Nhận biết đợc thể loại của văn bản. - §äc - hiÓu v¨n b¶n th¬ N«m §êng luËt . - Ph©n tÝch mét bµi th¬ N«m §êng luËt. 3. Thái độ :Giáo dục sự trân trọng tình bạn dù ở bất kì hoàn cảnh nào. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng diÔn c¶m bµi th¬ “Q§N” – BHTQ. - Nªu nh÷ng c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬. * Bµi míi : -MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs _ PP: ThuyÕt tr×nh: Hoạt động của GV _ HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu chú thích. MT: Hs t×m hiÓu nh÷ng nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm , thÓ th¬. PP: Vấn đáp, thuyết trình. §äc chó thÝch. Nªu hiÓu biÕt vÒ t¸c gi¶? -Bài thơ đợc sáng tác trong hoàn. I. §äc – hiÓu chó thÝch. 1 . §äc: 2 . T¸c gi¶: hs tr¶ lêi theo phÇn chó thÝch. 3. T¸c phÈm: - Hoµn c¶nh:.

(61) c¶nh nµo?. 4. Tõ khã: (Chó ý: Níc c¶: níc ®Çy, to. Kh«n : kh«ng thÓ. Rèn : cuèng, c¸nh hoa bao bäc.). 1. Bµi th¬: T×m hiÓu c¸ch hiÖp vÇn, nghÖ thuËt ThÓ th¬: TNBC§L. đối trong bài thơ? Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n. MT: Hs n¾m néi dung chÝnh vµ nh÷ng nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ. -PP: Vấn đáp, minh họa, nêu và giải quyết vấn đề 1. §äc: - Gv hớng dẫn đọc Đọc giọng chậm rãi, ngắt đúng nhịp thơ, pha giäng hãm hØnh vui vÎ. Gọi 3 hs đọc bài thơ 2. Ph©n tÝch: ? §äc c©u th¬ thø nhÊt, em gÆp thêi gian nh thÕ nµo? ? Thời gian đó có ý nghĩa n/t/n? (Chỉ là để nhắc nhở thêi gian hay tá c¶m xóc g×?). ? Từ nào đợc dùng để xng hô?. - “§· bÊy l©u nay”: NiÒm chờ đợi bạn đến chơi đã tõ l©u. - “B¸c”: BiÓu hiÖn sù th©n t×nh, gÇn gòi, t«n träng b¹n bÌ.. ? Trong niềm vui ấy, cách xng hô nh vậy biểu đạt điều => Tình bạn thân thiết là g×? bÒn chÆt. ? Qua đó, em hiểu tình cảm bạn bè ở đây n/t/n? ? Vậy em nhận thấy câu thơ mở đầu có gì đặc biệt? (Câu thơ không chỉ là một thông báo bạn đến chơi nhà mà còn là một tiếng reo vui, thoả lý khi bao lâu mới đợc bạn tới chơi. Câu thơ mở đầu một cách hết sức tự nhiªn nh lêi nãi thêng ngµy. => §ã lµ phong c¸ch th¬ NguyÔn KhuyÕn: tù nhiªn, thanh th¶n.) ? Theo néi dung cña c©u th¬ thø nhÊt chóng ta h×nh dung ra một cuộc tiếp đãi bạn bè nh thế nào? - Khi bạn đến nhà: ? Thùc tÕ trong bµi th¬ cã nh vËy kh«ng? §äc tiÕp. chî - xa ? Tác giả đã dùng phơng thức biểu đạt gì để nói về trÎ - v¾ng hoµn c¶nh cña m×nh? có cá - không chài đợc v× ao s©u. ? Em hiÓu n/t/n vÒ hoµn c¶nh cña nhµ th¬? có gà - không bắt đợc vì (Th¶o luËn). vên réng. - Có thể đó là sự thật của hoàn cảnh. Cã rau quả - cha đến kỳ - Có thể đó là cách nói cho vui về sự thật không có gì? thu hoạch. ? Vµ cã ý kiÕn cho r»ng: 6 c©u th¬ thiªn vÒ kÓ vµ t¶ + trÇu kh«ng cã! nhng đã nh xây dựng đợc một kịch tính lên cao? ? Thông qua đó, em cảm nhận đợc tác giả là ngời (=> phép đối tả thực). n/t/n? Tác giả là ngời hài h? Với giọng thơ hóm hỉnh, nhà thơ đã giúp chúng ta => íc, hØnh, cã t×nh b¹n më réng tÇm m¾t vÒ phong c¶nh mét lµng quª. §ã lµ ch©nhãm thµnh, chÊt ph¸c,.

(62) phong c¶nh n/t/n? (Th¶o luËn) (Khung c¶nh ªm ¶ thanh b×nh, cã vên c©y, ao c¸, cã …). ? Có lẽ chính vì vậy mà Nguyễn Khuyến đợc mệnh danh lµ nhµ th¬ cña lµng c¶nh VN. ? Vµ trong c¶nh quª Êy, chóng ta gÆp t×nh b¹n, t×nh quê rất sâu sắc. Câu thơ nào trong bài nói lên đầy đủ nhất t/c đó? ? §äc c©u th¬ nµy chóng ta cã c¶m gi¸c n/t/n?. ? Tình bạn ấy đợc biểu đạt tập trung nhất ở cụm từ “ta víi ta”. Em hiÓu ý nghÜa cña côm tõ nµy n/t/n? ? So s¸nh ý nghÜa côm tõ: “ta víi ta” ë v¨n b¶n nµy víi v¨n b¶n "Q§N”? (- Trong “Q§N”: ta víi ta tuy 2 mµ lµ 1 ngêi, mét c¸i tôi cô đơn, riêng lẻ, thầm kín. - Trong “B§CN”: ta víi ta lµ 2 ngêi, chñ nh©n vµ b¹n trong tiÕng cêi vui, trong t×nh b¹n trong s¸ng, thiªng liªng).. kh«ng v× cña c¶i, kh«ng v× sang hÌn.. - “Bạn đến chơi đây ta với ta”. - C¶m gi¸c ng¹c nhiªn råi vì lÏ. TÊt c¶ mäi c¸i thiÕu thèn bçng tan ®i hÕt bëi c¸i cÇn nhÊt, tr«ng chê nhất đã có đủ - tình bạn hoµ hîp, kh«ng t¸ch rêi.. - “Ta víi ta”: Trùc tiÕp thÓ hiÖn c¶m xóc, t©m tr¹ng cña chñ thÓ tr÷ t×nh, gîi mở d ba cho ngời đọc.. 3.Tæng kÕt - Ghi nhí: -Néi dung: - Hoạt động 3: Tổng kết: - NghÖ thuËt : - MT: Khắc sâu kiến thức đã học + T¹o t×nh huèng khã xö + LËp ý bÊt ngê. - PP: Vấn đáp. + VËn dông ng«n ng÷, thÓ ? Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. lo¹i ®iªu luyÖn ý nghÜa cña bµi th¬: Bµi th¬ thÓ hiÖn mét quan niÖm vÒ t×nh b¹n, quan niÖm dã vÉn cßn cã ý Nªu ý nghÜa cña bµi th¬? nghÜa, gi¸ trÞ lín trong cuéc sèng cña con ngêi h«m nay. Hoạt động 4: Luyện tập 4. LuyÖn tËp - MT: Hs vận dụng kiến thức đã học vào việc làm bài tập luyện tập. -PP: Th¶o luËn nhãm - Nhắc lại thành công trong việc sử dụng phép đối ở thể thơ TNBC? - So s¸nh c¸ch sö dông tõ ng÷ cña v¨n b¶n Q§N vµ B§CN víi “SPCL”. - Học thuộc lòng bài thơ,tìm đọc thêm một số bài thơ khác của NK - Nhận xét về ngôn ngữ và giọng điêu của bài Bạn đến chơi nhà V. híng dÉn vÒ nhµ :. - ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬. - HiÓu gi¸ trÞ cña bµi th¬. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 19/10/2010 TiÕt 31+32:. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2.

(63) A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức: - Học sinh viết đợc bài văn biểu cảm về thiên nhiên, thực vật nh»m thÓ hiÖn t/c yªu th¬ng dµnh cho thiªn nhiªn, m«i trêng. §ã lµ t×nh c¶m trong truyÒn thèng cña nh©n d©n ta. 2. KÜ n¨ng:- RÌn kü n¨ng tr×nh bµy mét bµi v¨n biÓu c¶m. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức tự giác làm bài. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra chuÈn bÞ cña häc sinh. * Bµi míi : - Giáo viên đọc, chép đề lên bảng. §Ò v¨n: Loµi c©y em yªu. Gi¸o viªn lu ý häc sinh: - Chän loµi c©y mµ em yªu nhÊt. 1. Xác định các yếu tố miêu tả. Tả cái gì để bộc lộ cảm xúc đối với cây. 2. Xác định các yếu tố kể. 3 Các yếu tố miêu tả, tự sự chỉ là phơng tiện để biểu cảm. 4. Tu©n thñ c¸c bíc lµm bµi: - Tìm hiểu đề. - T×m ý. - LËp dµn ý. - ViÕt bµi. - Söa bµi. * Dµn bµi: A. Më bµi:. Giíi thiÖu loµi c©y em yªu. Nêu tình cảm chung của em đối với loài cây đó. b. Th©n bµi:. - Miêu tả vẻ đẹp của cây -> bộc lộ cảm xúc. - Kể về giá trị của cây và kỷ niệm đối với cây -> bộc lộ cảm xúc. c. kÕt bµi:. - Nêu những hình dung, liên tởng xung quanh hình ảnh cây đó. - T×nh yªu mµ em dµnh cho c©y. * BiÓu ®iÓm: + §iÓm 9, 10: - §¹t yªu cÇu xuÊt s¾c. - Diễn đạt mạch lạc, liên kết chặt chẽ. - Ng«n ng÷ trong s¸ng. - Câu đúng ngữ pháp, diễn đạt linh hoạt. - Chữ viết đẹp, không mắc lỗi chính tả. + §iÓm 7, 8: - Hoàn thành theo yêu cầu của đề. - Cã liªn kÕt chÆt chÏ. - Có mạch lạc tuy đôi chỗ còn diễn đạt cha hay. - Chữ viết đẹp, không mắc lỗi chính tả. - Kh«ng cã lçi c©u. + §iÓm 5, 6: - Thực hiện đợc yêu cầu của đề. - Bè côc gän. - Diễn đạt cha lu loát. - Cßn m¾c mét vµi lçi c©u, lçi dïng tõ. - Chữ viết cha đẹp, còn mắc lỗi chính tả. + §iÓm 3, 4: - Biết làm bài đúng thể loại nhng ý còn sơ sài. - Liªn kÕt cha chÆt chÏ..

(64) - ThiÕu m¹ch l¹c. - Ch÷ viÕt xÊu, cßn m¾c nhiÒu lçi chÝnh t¶. - M¾c nhiÒu lçi c©u, lçi dïng tõ. + §iÓm 1, 2: - Lạc đề, xa đề. - Bµi lñng cñng, thiÕu ý, thiÕu liªn kÕt. - Tr×nh bµy xÊu. ** Häc sinh lµm bµi, gi¸o viªn theo dâi thu bµi. Nh¾c nhë viÖc chuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 19/10/2010 TiÕt 33:. ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.KiÕn thøc:- ThÊy râ c¸c lçi vÒ QHT thêng gÆp. 2. KÜ n¨ng:- Th«ng qua luyÖn tËp, n©ng cao kü n¨ng sö dông QHT. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức sử dụng quan hệ từ trong trờng hợp cần thiết. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra bµi cò: 1. Em hiÓu thÕ nµo lµ quan hÖ tõ? 2. Khi sö dông QHT em cÇn chó ý nh÷ng g×? Cho VD? * Bµi míi : Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS -Hoạt động 1: Hs chữa các lỗi th- Nội dung cần đạt I. c¸c lçi thêng gÆp vÒ QHT: êng gÆp vÒ viÖc sö dông qht - MT: Hs thấy đợc các lỗi thờng gÆp khi sö dông qht. - PP: Vấn đáp, thảo luận nhãm,minh häa §äc 2 VD. ? Hai c©u thiÕu QHT ë chç nµo? 1. ThiÕu QHT: VD: Sửa lại cho đúng. (Lu ý : Đây là những VD thể hiện 1, Đừng nên nhìn hình thức mà đánh giá kẻ cã nh÷ng c©u b¾t buéc ph¶i dïng kh¸c. 2, C©u tôc ... víi x· héi xa, QHT.) ? Trong c©u trªn, nÕu c« dïng QHT (Không đợc - không thể hiện đúng MQH khác có đợc không? Vì sao? gi÷a c¸c ý.) ? §äc tõng VD. 2. Dïng QHT kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa:.

(65) ? Trong VD này, QHT dùng để làm râ MQH nµo? ? VËy dïng QHT "vµ" (VD 1), QHT "để" (VD 2) có hợp lý không? ? Em thay b»ng nh÷ng QHT nµo? ? §äc vµ nhËn xÐt ng÷ ph¸p cña c¸c VD. (C©u thiÕu CN - sai ng÷ ph¸p).. - Nhµ em ë xa trêng nhng bao giê em còng đến đúng giờ. (nh/ bé - t¨ng tiÕn) - Chim s©u rÊt cã Ých cho n«ng d©n v× (bëi v×) nã diÖt s©u ph¸ h¹i mïa mµng. (k/qu¶ - nguyªn nh©n). 3. Thõa QHT: C©u 1: C©u ca dao "C«ng cha ..." cho ta thÊy c«ng lao to lín ... ? Em sửa lại những câu đó? C©u 2: Qua c©u ca dao "C«ng ..." em cµng - (Bá QHT). thấy đợc công lao to lớn ... - Thªm CN kh¸c cho c©u. 4. Dïng QHT mµ kh«ng cã t¸c dông liªn ? Nh÷ng c©u VD sai ë ®©u? kÕt: ? Em hãy sửa lại cho đúng? Nam kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n To¸n mµ cßn ? Nh¾c l¹i nh÷ng lçi thêng gÆp khi giái vÒ m«n V¨n. sö dông QHT? QHT "kh«ng nh÷ng"(2) kh«ng cã t¸c dông ? Thªm QHT thÝch hîp vµo c¸c liªn kÕt: thay b»ng QHT "mµ cßn"). VD? Hoạt động 2: Vận dụng kiến thức trªn vµo viÖc lµm bµi tËp MT: Kh¾c s©u kiÕn thøc PP: Vấn đáp, thảo luận nhóm ? Thay c¸c QHT dïng sai b»ng nh÷ng QHT kh¸c?. II. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: VD 1: ... tõ ®Çu ... VD 2: ... víi cha mÑ ... Bµi tËp 2: VD 1: "víi" thay b»ng "nh" VD 2: "Tuy" thay b»ng "nÕu" VD 3: "b»ng" thay b»ng "qua" Bµi tËp 3: ? Ch÷a l¹i c¸c c©u v¨n cho hoµn VD 1: Thªm QHT "nhng" vµo gi÷a 2 vÕ. chØnh? VD 2: Bá QHT "víi" VD 3: Bá QHT "qua" Bµi tËp 4: a, § ? NhËn xÐt c¸ch sö dông QHT b, § trong c¸c VD. (§óng, sai.) c, S (thõa QHT "cho"). d, S (thõa QHT "cña"). III. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn chØnh bµi tËp. - Tù söa bµi TLV cña m×nh, nhËn xÐt c¸ch sö dông QHT. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. (Ngµy 21/10/2010) TiÕt 34:. Hớng dẫn đọc thêm: vọng l sơn bộc bố Phong kiÒu d¹ b¹c A/ Môc tiªu bµi häc.

(66) 1. Kiến thức:- Vận dụng những kiến thức đã học về văn miêu tả và văn biểu cảm để phân tích đợc vẻ đẹp của thác nớc núi L và qua đó thấy đợc một số nét trong t©m hån vµ tÝnh c¸ch nhµ th¬ LÝ B¹ch. - Thấy đợc cảm nhận của một khách xa quê không ngủ đợc trong đêm đỗ thuyÒn ë bÕn Phong KiÒu. 2. Kü n¨ng:- Bíc ®Çu cã ý thøc vµ biÕt sö dông phÇn dÞch nghÜa (kÓ c¶ phÇn dÞch nghÜa tõng ch÷) trong viÖc ph©n tÝch t¸c phÈm vµ phÇn nµo trong viÖc tÝch luü vèn tõ HV. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: 1, Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến và so sánh cụm từ “ ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà của NK với cụm từ “ ta víi ta” trong bµi” Qua §Ìo Ngang” cña bµ HuyÖn Thanh Quan. 2, H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ ThÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt? * Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của gv và hs Hoạt động1:Tìm hiểu chung vài nét vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm,thÓ th¬ . - Gv gọi hs đọc phần chú thích ? Em hiÓu nghÜa cña tõ "tiªn th¬" lµ g×? ? Nêu đặc điểm chung của thơ Lí B¹ch? ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? - §äc b¶n phiªn ©m chÝnh x¸c víi giäng phÊn chÊn, hïng tr¸ng, ngîi ca, nhÞp 4/3 hoÆc 2/2/3. NhÊn m¹nh: "väng, sinh, qu¶i, nghi, l¹c". - §äc b¶n dÞch th¬ theo nhÞp 4/3.. Nội dung cần đạt I. đọc- hiểu văn bản:. - Gi¶i nghÜa yÕu tè HV trong SGK. ? Văn bản này đợc tạo bằng phơng thức biểu đạt nào? ? Miêu tả cái gì? Điều gì đợc biểu c¶m? ? Căn cứ vào đầu đề bài thơ và câu thơ thứ 2, em hãy xác định vị trí đứng ngắm thác nớc của tác giả?. 2 Chó thÝch: 3. Ph©n tÝch: - Miªu t¶: Th¸c nói L. - BiÓu c¶m: T/c cña t/g vÒ th¸c níc, thiªn nhiªn, ®/n. a, C¶nh th¸c nói L: - Nhà thơ đã đứng từ xa (có thể là từ chân núi) để quan sát và miêu tả thác HL. - VÞ trÝ nµy kh«ng cho phÐp kh¾c ho¹ c¶nh vËt mét c¸ch chi tiÕt nhng l¹i cã lîi thÕ lµ dÔ phát hiện đợc vẻ đẹp toàn cảnh. C¶nh nói HL«; "N¾ng räi HL khãi tÝa bay". - Sự tơng quan giữa tên gọi đỉnh núi và đặc điểm của cảnh vật đợc miêu tả. - Núi HL đợc mặt trời chiếu sáng làm nảy sinh khói đỏ tía. => đó là một cảnh tợng hùng vĩ, rực rỡ, lộng lÉy, huyÒn ¶o nh thÇn tho¹i. Vµ trªn nÒn c¶nh. ? Vị trí đó có lợi thế n/t/n trong việc phát hiện những đặc điểm của th¸c níc?. ? Và đứng từ xa, t/g quan sát thấy c¶nh nµo tríc tiªn? V× sao cã tªn gäi HL? ? H·y t×m ý th¬ miªu t¶ c¶nh nói HL? ? §äc c©u th¬, em nhËn thÊy mèi t-. 1. T¸c gi¶: Lí Bạch (701-762) đợc mệnh danh là "tiên th¬". 2 Bµi th¬: ThÓ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt.. II. đọc- hiểu văn bản:. 1. §äc:.

(67) ¬ng quan nµo? ? Vậy cảnh vật đợc miêu tả ở núi HL n/t/n? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh nµy? ? Hình ảnh đợc miêu tả về núi HL này đã tạo nền cho việc miêu tả ở 3 c©u sau n/t/n? ? Trªn nÒn c¶nh nói rùc rì, hïng vÜ đó cảnh thác núi L hiện ra qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo? ? Tuy vËy, em vÉn cã thÓ h×nh dung đợc nét nào về dòng thác núi L? ? §äc tiÕp c©u th¬ thø ba, em thÊy h×nh ¶nh nµo? ? Có ý kiến cho rằng, đọc câu thơ thø ba kh«ng nh÷ng chóng ta thÊy đợc hình ảnh của thác nớc mà còn hình dung đợc đặc điểm của núi L và đỉnh HL? Vì sao?. đó, hình ảnh miêu tả chủ đạo hiện ra. "Xa tr«ng dßng th¸c tríc s«ng nµy".. - §øng xa tr«ng dßng th¸c nh mét dßng s«ng treo tríc mÆt: "Níc bay th¼ng xuèng ba ngh×n thíc" => Søc sèng m·nh liÖt cña th¸c níc. §ã lµ mét c¶nh tîng m·nh liÖt, kú ¶o cña thiªn nhiªn. - Con sè "ba ngh×n thíc" lµ con sè íc pháng hàm ý rất cao, làm tăng thêm độ nhanh, sức mạnh, thế đổ của dòng nớc. Từ đó ngời đọc hình dung đợc thế núi cao và sờn núi dốc đứng n/t/n?. => ViÕt víi sù t¸o b¹o cña trÝ tëng tîng. "Tëng d¶i Ng©n Hµ tuét khái m©y". - Con thác treo đứng trớc mặt khác nào nh con s«ng Ng©n Hµ tõ trªn trêi r¬i xuèng. . §©y còng lµ h×nh ¶nh m·nh liÖt, k× vÜ cña ? Vậy qua đó, em hiểu nhà thơ đã thiên nhiên. sử dụng khả năng nào để viết lên đợc hình ảnh thơ nh vậy? => ®©y lµ bót ph¸p thêng gÆp trong th¬ §? Em hiÓu g× vÒ h×nh ¶nh th¬ nµy? êng: Dïng c©u rót gän CN mµ vÉn thÓ hiÖn Câu thơ đã huyền thoại hoá một đợc chủ thể trữ tình. hình ảnh tạo vật trần gian và đã (Cao rộng, mãnh liệt, hùng vĩ, phi thờng). trÇn gian ho¸ mét h×nh ¶nh cña huyÒn tho¹i.) (T¶ c¶nh b»ng trÝ tëng tîng m·nh liÖt, t¸o ? Em h·y t×m l¹i trong b¶n dÞch th¬ b¹o t¹o ra c¸c h×nh ¶nh th¬ phi thêng. Th«ng cũng nh trong bản phiên âm những qua tả cảnh để tả tình. Tình khi tả cảnh là cái động từ? tình đắm say. Tình gắn bó với cảnh. Tình và ? Chúng ta có thể xác định đợc chủ cảnh hoà quyện trong nhau. thể của những h/đ đó không? b, T×nh c¶m cña nhµ th¬ tríc th¸c nói L: ? Đây là kiểu câu gì mà em đã biết? - Các động từ: "Ngắm, trông, tởng" => ? Bằng t/c đó, nhà thơ đã mang tới Chúng ta nh thấy đợc sự có mặt của nhà thơ cho chúng ta một hình ảnh thác núi nơi thác nớc để thởng ngoạn vẻ đẹp của thiên L - một hiện tợng thiên nhiên n/t/n? nhiên với sự say mê khám phá nét đẹp tráng ? Từ đó, em hiểu gì về vẻ đẹp tâm lệ bằng vẻ đắm say, mãnh liệt. hån vµ tÝnh c¸ch nhµ th¬? T¸c gi¶ lµ ngêi cã t©m hån nh¹y c¶m, thiÕt ? Em häc tËp nh÷ng g× vÒ c¸ch t¶ -tha với những vẻ đẹp rực rỡ, tráng lệ, phi thtình, tả cảnh đặc sắc của nhà thơ? êng của thiên nhiên đồng thời là ngời có tính V¨n b¶n 2: c¸ch m·nh liÖt, hµo phãng. GV hớng dẫn đọc Phong kiÒu d¹ b¹c Gv gọi 3,4 hs đọc văn bản Em hãy nêu nội dung chính của Bài thơ thể hiện một cách sinh động cảm v¨n b¶n? nhËn qua nh÷ng ®iÒu nghe thÊy , nh×n thÊy cña mét kh¸ch xa quª ®ang thao thøc kh«ng ngủ trong đêm đổ thuyền ở bến Phong Kiều. III. luyÖn tËp: IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi th¬. - HiÓu néi dung, NT, thÓ th¬..

(68) - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 20/10/2010 TiÕt 35:. từ đồng nghĩa A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức:- Hiểu đợc thế nào là từ đồng nghĩa; hiểu đợc sự phân biệt giữa từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. 2. Kỹ năng:- Nhận biết từ đồng nghĩa trong văn bản. -Phân biệt từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. - Sử dụng từ đồng nghĩa phù hợp với ngữ cảnh. - Phát hiện lỗi và sửa lỗi dùng từ đồng nghĩa. 3.Thái độ: Giáo dục sự trân trọng đối với tiếng mẹ đẻ. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê. * Bµi míi:Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1:Học sinh nắm đợc thế nào là từ đồng nghĩa. - MT: Hs nắm đợc khái niệm từ đồng nghĩa. - PP:Vấn đáp, minh họa , nêu và giải quyết vấn đề. ? §äc l¹i b¶n dÞch th¬ "Xa ...". Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, hãy tìm từ đồng nghĩa với mçi tõ "räi, tr«ng"?. Nội dung cần đạt I. thế nào là từ đồng nghĩa:. 1. VÝ dô: - Cho 2 động từ: + räi + tr«ng 2. NhËn xÐt: - "rọi" - đồng nghĩa với "chiếu". - "tr«ng" nt "nh×n". => C¸c cÆp tõ cã nghÜa gièng nhau. coi sãc, gi÷ g×n yªn æn:coi Tr«ng mong :mong ? Em nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña c¸c nhìn để nhận biết : nhìn. cÆp tõ räi - chiÕu; tr«ng - nh×n?. ? Tõ "tr«ng" trong b¶n dÞch th¬ "Xa ..." có nghĩa là "nhìn để nhận biết". Ngoµi ra, em cßn biÕt tõ "tr«ng" cã nh÷ng nghÜa nµo? ? Víi mçi nghÜa trªn, em h·y t×m các từ đồng nghĩa với từ "trông" nhiÒu nghÜa? ? Qua đó, em có nhận xét gì về hiện tợng đồng nghĩa của 1 từ nhiÒu nghÜa? Nªu ghi nhí?. - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu nhãm từ đồng nghĩa khác nhau. 3. Ghi nhí: SGK. VD: gan d¹ - dòng c¶m. yêu sách - đòi hỏi. ®a - trao.) => Từ đồng nghĩa có thể là từ đơn, từ phức, thể là đồng nghĩa HV, thuần Việt hoặc ? Em cã thÓ lÊy VD c¸c nhãm tõ cã HV// thuÇn ViÖt. đồng nghĩa? (H/s làm BT nhanh theo nhãm). (BT 1)..

(69) ? G/v đa từ, yêu cầu h/s tìm từ đồng nghÜa víi tõ g/v ®a ra? ? Em tìm đợc từ đồng nghĩa bằng c¸ch nµo? (Gi¶i nghÜa tõ hoÆc t×m tõ cã nghÜa tơng đơng). ? §äc 2 VD SGK-114. ? So s¸nh nghÜa cña 2 tõ "qu¶ tr¸i" trong c¸c VD? ? Qua đó em có nhận xét gì? Hoạt động 2: Hs nắm đợc các loại từ đồng nghĩa. -MT: Hs nắm đợc các loại từ đồng nghĩa, cách sử dụng từ đồng nghĩa. - PP: Vấn đáp, minh họa, nêu và giải quyết vấn đề. ? NghÜa cña tõ "bá m¹ng" vµ "hi sinh" trong 2 VD cã g× gièng nhau, kh¸c nhau? ? Vậy có mấy loại từ đồng nghĩa? §ã lµ nh÷ng lo¹i nµo? ? Tìm một số từ địa phơng đồng nghÜa víi tõ "toµn d©n" hoÆc tõ mîn đồng nghĩa? (B 2, 3). H×nh thøc: 1 h/s ®a tõ "toµn d©n"; Học sinh khác tìm từ địa phơng đồng nghĩa ( và ngợc lại). ? Theo em, đó là những từ đồng nghĩa thuộc loại nào? (đồng nghĩa hoµn toµn). ? Qua néi dung phÇn 2, em thÊy khi sử dụng cần lu ý loại từ đồng nghĩa nµo? ? Vì sao từ đồng nghĩa không hoàn toàn lại cần đợc cân nhắc khi sử dông? ? VÝ dô: "Sau phót chia li" sao l¹i kh«ng ph¶i lµ "Sau phót chia tay"? ("chia li" võa mang s¾c th¸i cæ xa vừa diễn tả đợc cái cảnh ngộ bi sầu của ngời chinh phụ tuy cả 2 từ đều cã nghÜa "rêi nhau, mçi ngêi ®i mét ph¬ng".) ? Tìm từ đồng nghĩa thay thế từ in ®Ëm trong BT 2? ( ®a - trao, göi. ®a - tiÔn. ®i - mÊt, tõ trÇn.) .. Ii. các loại từ đồng nghĩa:. 1. VÝ dô: SGK. 2. NhËn xÐt: a, "quả - trái": hai từ đồng nghĩa có thể thay thÕ cho nhau v× s¾c th¸i gièng nhau -> tõ đồng nghĩa hoàn toàn. b, "bá m¹ng - hi sinh": hai tõ dång nghÜa nhng s¾c th¸i kh¸c nhau (+ hi sinh - s¾c th¸i trang träng v× lý tëng; + bá m¹ng": s¾c th¸i khinh bØ -> chÕt v« Ých.) => §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn. 3. Ghi nhí: SGK-114.. Ii. sử dụng từ đồng nghĩa:. 1. VÝ dô: Thử thay các từ đồng nghĩa cho nhau. 2. NhËn xÐt: Cần cân nhắc khi sử dụng từ đồng nghĩa kh«ng hoµn toµn v× s¾c th¸i biÓu c¶m kh¸c nhau. 3. Ghi nhí: SGK-115.. Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 4 ? "Cách sử dụng các từ trong nhóm từ đồng nghĩa? ? Phân biệt nghĩa của từng từ trong nhóm để sử dụng cho phù hợp. (Ba nhóm a, b, c : Các từ đồng nghĩa có mức độ khác nhau, nghĩa của từ này khái qu¸t h¬n nghÜa cña tõ kia)..

(70) c¶nh.). Nhóm d: Cặp từ đồng nghĩa thuần Việt và HV -> sử dụng phù hợp ngữ. Bµi tËp 9. ? Chữa lỗi dùng từ sai: Sai vì cách sử dụng từ đồng nghĩa cha phù hợp về ý nghÜa. (nÐt nghÜa riªng cña tõng tõ trong nhãm.) nghÜa xÊu hëng l¹c - hëng thô. tiªu cùc bao che - che chë. NghÜa réng gi¶ng d¹y - d¹y. nghĩa rõ ràng, đầy đủ tr×nh bµy - trng bµy. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn thµnh bµi tËp. - Hiểu về từ đồng ghĩa. - Viết đoạn văn có sử dụng từ đồng nghĩa với từ "tác giả". - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 25/10/2010. TiÕt 36:. c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m A/ Môc tiªu bµi häc:-. 1.KiÕn thøc: - ý vµ c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m. - Nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m. 2. Kỹ năng: Biết vận dụng các cách lập ý hợp lý đối với các đề văn cụ thể. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê. * Bµi míi: Hoạt động của GV và HS - MT: Hs nắm đợc các cách lập ý thêng gÆp trong bµi v¨n biÓu c¶m - PP: Vấn đáp, minh họa, nêu và giải quyết vấn đề. * Học sinh đọc đoạn văn biểu cảm. ? Việc liên tởng đến tơng lai công nghiệp hoá đã khơi gợi cho tác giả nh÷ng c¶m xóc g× vÒ c©y tre? ? H×nh ¶nh c©y tre trong hiÖn t¹i cã ý nghÜa n/t/n? ? Vậy tác giả đã biểu cảm trực tiếp b»ng c¸ch nµo? (Liªn hÖ víi t¬ng lai.) * §äc ®o¹n v¨n biÓu c¶m. ? T/g đã nhớ lại con gà đất và đã gióp chóng ta h/dung sù say mª cña ông n/t/n >< đồ chơi d/gian đó? ? Việc hồi tởng quá khứ đã gợi lên c¶m xóc g× trong t/gi¶? ? Em có thể nhớ lại một văn bản đã häc còng sö dông c¸ch biÓu c¶m nµy? ("Cuéc ..."). * §äc ®o¹n v¨n biÓu c¶m 1, 2. ? Trong ®o¹n v¨n cña m×nh, Amixi đã sử dụng trí tởng tợng để bày tỏ. Nội dung cần đạt I. nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m:. 1. Liªn hÖ víi t¬ng lai: - Khẳng định sự gắn bó "còn mãi" của cây tre >< d/t (bóng mát trên đờng, khúc nhạc t©m t×nh, cæng chµo th¾ng lîi, ®u tre bay bæng, s¸o diÒu cao vót, ...) H×nh ¶nh c©y tre trong hiÖn t¹i lµ biÓu trng đẹp đẽ, gợi cảm trên bớc đờng .. của d/t. 2. Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ hiÖn t¹i: - Suy nghĩ "đợc hoá thân ..." -> thể hiện khát vọng trở thành ngời nghệ sỹ thổi kèn đồng. - Phát hiện tính mong manh của đồ chơi. -> Liên tởng đến linh hồn của những đồ chơi đã chết. 3. Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc: - Aximi đã gợi lại kỷ niệm , chính là cách bµy tá t×nh c¶m >< c« gi¸o (b¾t nguån tõ ký.

(71) lßng yªu mÕn c« gi¸o n/t/n? ? NguyÔn Tu©n thÓ hiÖn t/c >< Tæ quèc n/t/n, b»ng c¸ch nµo? ? Tìm đoạn văn em đã học có cách biÓu c¶m nh thÕ? (Trong v¨n b¶n "Cæng ..."). * §äc ®o¹n v¨n biÓu c¶m. ? Trong đoạn văn, t/g đã gợi tả nh÷ng nÐt nµo vÒ "U t«i"? ? Vµ tõ sù quan s¸t Êy cã t/d b/h t/c n/t/n ? ? Có một n/v đã có cách biểu cảm nh thÕ? Em h·y t×m ? ( V¨n b¶n: "MÑ t«i"). ? §äc nh÷ng c©u ca dao cã c¸ch b/c¶m t¬ng tù? (N? §Ó t¹o ý cho bµi b/c¶m, kh¬i nguån cho m¹ch c¶m xóc n¶y sinh, ngêi viÕt thêng lµm theo nh÷ng c¸ch nµo?. øc): T«n vinh c« gi¸o, nghÜ vÒ c« nh vÒ chÝnh ngêi mÑ. - Nguyễn Tuân liên tởng 2 vùng đất cực Bắc vµ cùc Nam cña Tæ quèc -> T×nh yªu ®/níc và khát vọng thống nhất đất nớc -> Khơi dậy ở ngời đọc niềm tự hào, ý thức trách nhiệm >< Tæ quèc m×nh. 4. Quan s¸t, suy ngÉm: T/g gợi tả bóng dáng, khuôn mặt ngời đã già (th«ng qua quan s¸t). => ThÓ hiÖn lßng th«ng c¶m vµ sù hèi hËn v× mình đã thờ ơ, vô tình. => Con ngêi tù gi¸o dôc m×nh. 5. Ghi nhí:. SGK.. Hoạt động2: Làm bài tập luyện tập Ii. luyện tập: -MT: Hs vËn dông phÇn lý thuyÕt vµo bµi tËp cô thÓ. PP: Tháo luận , vấn đáp ? Lập ý cho đề: Cảm xúc về vờn nhµ. Bµi tËp 1 ? Qua tëng tîng hoÆc quan s¸t trùc tiÕp: ? Những gắn bó của khu vờn >< gia - Xác định, hình/d khu vờn (đã có, đang có đình em, bản thân em ? hoÆc m¬ íc). - Gắn bó của khu vờn >< gia đình, bản thân em. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp, T×m vd chøng tá c¸ch lËp ý ®a d¹ng trong c¸c bµi v¨n biÓu c¶m. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 25 /10 /2010 TiÕt 37:. cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh A/ Môc tiªu bµi häc:. 1Kiến thức:- Thấy đợc tình cảm quê hơng thể hiện một cách chân thành, s©u s¾c cña nhµ th¬. - Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ. - Hình ảnh ánh trăng- vầng trăng tác động tới tâm tình nhà thơ. 2. Kü n¨ng: - §äc hiÓu bµi th¬ cã thÓ qua b¶n dÞch tiÕng ViÖt. - Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ. - Bíc ®Çu tËp so s¸nh b¶n dÞch th¬ vµ b¶n phiªn ©m ch÷ H¸n, ph©n tÝch t¸c phÈm. 3 Thái độ: Giáo dục tình cảm , tình yêu quê hơng đối với hs. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:.

(72) * KiÓm tra bµi cò: ? Em đã học những văn bản nào đợc viết theo thể loại tuyệt cú ? -> Đó là những văn bản đợc viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt (tuyệt cú) Đờng luËt -> ChuyÓn sang bµi míi. * Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho häc sinh. - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu chú thích. -MT: Hs t×m hiÓu vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. -PP: Vấn đáp, thuyết trình. ? Nh¾c l¹i nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ LÝ B¹ch ? ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào ? ? Gi¸o viªn giíi thiÖu h×nh thøc th¬. Cã thÓ: So s¸nh niªm, luËt ë th¬ TNTT §êng luËt víi niªm luËt cña bµi th¬ nµy ? Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản. MT: HS t×m hiÓu néi dung vµ nh÷ng nÐt đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ. PP: Vấn đáp, minh họa ,nêu và giải quyết vấn đề. * Giọng đọc chậm, buồn, tình cảm, nhịp 2/3. (§äc c¶ phiªn ©m, dÞch nghÜa, th¬). - Gi¶i nghÜa yÕu tè HV. ? Đọc 2 câu thơ đầu, em hình dung đợc thêi gian NT, kh«ng gian NT ë ®©y lµ g× ? ? Không gian NT ấy có nét gì đặc biệt ? ? Qua đó, em cảm nhận vẻ đẹp của đêm tr¨ng nµy n/t/n ? ? T¹i sao t¸c gi¶ t¶ tr¨ng mµ l¹i gióp em cảm nhận đợc cả một đêm thanh tĩnh ? ? Vµ thëng ngo¹n ¸nh tr¨ng s¸ng Êy, t¸c gi¶ cã c¶m gi¸c n/t/n ? ? V× sao em l¹i hiÓu h×nh ¶nh "s¬ng" lµ biÓu hiÖn suy t cña nh©n vËt tr÷ t×nh ? (Sơng -> đêm lạnh -> 1 ánh trăng nh lạnh -> con ngêi c¶m thÊy l¹nh -> buån, c« đơn.) ? Qua đó, em có nhận xét gì về cách miêu t¶ cña nhµ th¬ ? ? So s¸nh b¶n dÞch th¬ víi b¶n phiªn ©m, cã b¹n nhËn thÊy mét nÐt thiÕu. Em h·y chØ râ ? (- Song dù sao chúng ta cũng đã cảm nhận đợc cái tình của thi gia. Vậy đó là t/c cụ thÓ nµo ? * §äc 2 c©u th¬ cuèi. ? T¸c gi¶ cßn tiÕp tôc miªu t¶ ¸nh tr¨ng n÷a hay kh«ng ? ? Từ hình ảnh "ánh trăng" đến hình ảnh "vÇng tr¨ng" gîi ra ®iÒu g× ?. Nội dung cần đạt I. §äc – hiÓu chó thÝch:. 1. T¸c gi¶: 2. Bµi th¬: - H×nh thøc th¬: Ngò ng«n tø tuyÖt cæ thÓ. - Bè côc: 2/2. (Khai, thõa, chuyÓn, hîp - vai trß cña c©u th¬ thø 3 trong v¨n b¶n.) II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Chó thÝch: 3. Ph©n tÝch: a, Hai c©u ®Çu: chñ yÕu t¶ c¶nh - Kh«ng gian trµn ngËp ¸nh tr¨ng sáng => Đêm trăng sáng mang vẻ đẹp dÞu ªm, m¬ mµng, yªn tÜnh. Trăng là sự sống thanh tĩnh của đêm và đêm nay nơi nơi đều tràn ngập ánh tr¨ng -> c¶nh tîng s¸ng sña, yªn tÜnh cña đêm.) "Ngì ... s¬ng" ? - Trong đêm khuya thanh tĩnh, nhà thơ trằn trọc không ngủ đợc. Và việc miªu t¶ ¸nh tr¨ng s¸ng l¸ng m¬ mµng nh vậy đã thể hiện tình cảm yêu quý, th©n thiÖn, gÇn gòi víi thiªn nhiªn cña t¸c gi¶. §ång thêi t¸c gi¶ cã sù liªn tëng "tr¨ng - s¬ng" -> Sù suy ngÉm, ngì ngàng trớc cảnh đẹp của thiên nhiên. - T¶ c¶nh xen t¶ t×nh. C¶nh t×nh hµi hoµ quyÖn víi nhau..

(73) ? Vµ chÝnh v× vËy, tríc vÇng tr¨ng s¸ng Êy nhân vật trữ tình có hành động gì ? ? Hành động này gợi lên trong em điều gì . ? Vµ khi b¾t gÆp h×nh ¶nh vÇng tr¨ng s¸ng, thi sÜ cã c¶m gi¸c n/t/n ? ? C¶m gi¸c nµy diÔn ra n/t/n ? Em c¶m nhận điều đó qua hình ảnh thơ nào ? ? Tác giả đã sử dụng cặp từ "ngẩng - cúi" cã m/q/h n/t/n ? T/d ? ? T¹i sao nh×n tr¨ng mµ t¸c gi¶ l¹i nhí vÒ quª h¬ng ? (Th¶o luËn vai trß c©u th¬ thø 3 trong bµi th¬.) ? Em có nhận xét gì về cách biểu đạt tình cảm trong 2 câu thơ này ? Từ HV "cố hơng" để nguyên trong bản dịch thơ có ý nghÜa n/t/n ?. ? Cã ý kiÕn cho r»ng: Bµi th¬ v¾ng mÆt chủ thể trữ tình nhng qua các động từ đợc sö dông, h×nh ¶nh chñ thÓ tr÷ t×nh Êy nh thÊp tho¸ng ®©u ®©y. ý kiÕn cña em thÕ nµo ? ? Em häc tËp c¸ch viÕt, c¸ch s¾p xÕp ý trong v¨n b¶n nµy n/t/n ? (T¹o ra m¹ch ý b»ng c¸ch sö dông nh÷ng ®/t cña cïng chñ thÓ.) => Đó cũng là cách thờng đợc sử dụng trong v¨n th¬ cæ vµ v¨n th¬ nãi chung. ? Nªu kh¸i qu¸t gi¸ trÞ nghÖ thuËt, néi dung cña bµi ? * §äc l¹i bµi th¬. ? So s¸nh b¶n dÞch th¬ víi b¶n dÞch th¬ kh¸c (chØ cã 2 c©u th¬ lôc b¸t.) ? §äc th¬ LÝ B¹ch, em c¶m nhËn g× vÒ t©m hån vµ tµi n¨ng cña «ng ? ? Em còn biết bài thơ nào khác cũng đợc viết theo chủ đề "Vọng nguyệt hoài hơng" ? Hoạt động 3: Tổng kết: -MT: Kh¾c s©u néi dung chÝnh vµ nh÷ng nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ. -PP: Vấn đáp. Em h·y nªu néi dung chÝnh vµ nh÷ng nÐt đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ? Cho biÕt ý nghÜa cña v¨n b¶n?. Hoạt động3: Luyện tập: - MT: Vận dụng những hiểu biết đã học häc sinh lµm bµi tËp cô thÓ. - PP:Thảo luận nhóm, vấn đáp.. b, Hai c©u cuèi:nghiªng vÒ t¶ t×nh - "¸nh tr¨ng" giê chuyÓn thµnh "vÇng tr¨ng". - ¸nh tr¨ng ngËp trµn kh«ng gian, cßn vÇng tr¨ng cao vêi vîi, lÎ loi trªn bÇu trêi mªnh m«ng th¨m th¼m. "NgÈng ®Çu ..."T¸c gi¶ nh kiÓm nghiÖm vÒ c¸i ®iÒu nghi thÞ ë trªn: ánh trăng hay sơng đêm ? - Và khi đã bắt gặp vầng trăng sáng, t¸c gi¶ nhí quª h¬ng. "§ª ®Çu" - "ngÈng ®Çu ..." ->Cặp từ trái nghĩa -> tạo phép đối -> khoảnh khắc diễn ra hai hành động. Một hành động hớng ngoại, một hớng néi - nçi nhí quª s©u th¼m. Th«ng qua c¶nh vÇng tr¨ng s¸ng mµ gợi đợc nỗi buồn trống trải, cô đơn của ngời con xa xứ. Nỗi buồn đó luôn thêng trùc trong lßng, chØ cÇn cã mét c¬ héi, dï lµ rÊt nhá còng cã thÓ ïa đến, trào dâng. - Các động từ: nghi, cử, đê, t. => C©u rót gän CN => T¹o m¹ch ý cho bµi th¬.. 4, Tæng kÕt: a. Néi dung: hs tr¶ lêi ë phÇn ghi nhí. b. NghÖ thuËt: - X©y dùng h/ a gÇn gòi, ng«n ng÷ tù nhiªn, b×nh dÞ. - Biên pháp đối ở câu 3,4. c. ý nghÜa cña v¨n b¶n: Nỗi lòng đối với que hơng da diết, s©u nÆng trong t©m hån , t×nh c¶m ngêi xa quª. iii. luyÖn tËp: LÝ B¹ch lµ ngêi cã t×nh yªu thiªn nhiªn, t×nh yªu quª h¬ng s©u lÆng..

(74) - Thơ của ông có hình thức cô đúc, lời Ýt, ý nhiÒu. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Thuéc bµi th¬. - HiÓu c¸c yÕu tè HV trong v¨n b¶n phiªn ©m. - Dựa vào phần dịch nghĩa, tập so sánh để thấy đợc sự khác nhau giữa bản dÞch th¬ vµ nguyªn t¸c. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 38:. Ngµy 25 /10 /2010. ngÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª a/ môc tiªu bµi häc:. phÈm.. 1.KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng. - Nghệ thuật đối và vai trò của câu kểttong bài thơ. - Nét độc đáo về tứ của bài thơ - Tình cảm quê hơng là tình cảm sâu nặng, bền chặt suốt cả cuộc đời. 2. Kü n¨ng: - §äc hiÓu bµi th¬ tuyÖt có qua b¶n dÞch tiÕng ViÖt. - Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ Đờng - Bíc ®Çu tËp so s¸nh b¶n dÞch th¬ vµ b¶n phiªn ©m ch÷ H¸n, ph©n tÝch t¸c b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc diÔn c¶m bµi th¬ "C¶m nghÜ ..." cña LÝ B¹ch. - Em cảm nhận đợc những gì về ND, NT của bài thơ ? * Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1. Tìm hiểu chú thích. - MT: Hs nắm đợc vài nét sơ lợc về I. giới thiệu chung: t¸c gi¶, t¸c phÈm. 1. T¸c gi¶: PP: Vấn đáp, thuyết trình. - Hạ Tri Chơng là một vị quan để lại gần 20 §äc bµi th¬. - Lu ý vÒ t¸c gi¶. 2. Bµi th¬: ? Em cã biÕt bµi th¬ nµy cã cïng chủ đề với bài thơ nào ? Đó là chủ Nguyên tác: Thể TNTT Đờng luật. B¶n dÞch th¬: th¬ lôc b¸t. đề gì ? ? Qua soạn bài, em có hiểu đợc hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ ? ? ThÓ th¬ nguyªn t¸c, b¶n dÞch th¬. ? So s¸nh víi thÓ th¬ bµi "TÜnh ...". ? So s¸nh bè côc víi bµi "TÜnh ..." ? (2/2) II. đọc, hiểu văn bản: - Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản. - MT: HS nắm đợc nội dung chính 1. Đọc: và những nét đặc sắc về nghệ thuật cña bµi th¬. - PP: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề..

(75) Giäng chËm, buån, c©u 3 giäng h¬i ng¹c nhiªn; c©u 4 giäng h¬i cao h¬n vµ nhÊn giäng h¬n mét chót ë "nµo, ch¬i". - §äc phiªn ©m, b¶n dÞch th¬. ? Gi¶i nghÜa yÕu tè HV ? Bµi th¬ nh mét c©u chuþªn nhá kÓ vÒ mét chuyÕn th¨m quª. ? ë 2 c©u th¬ ®Çu, t/g kÓ vÒ ®iÒu g× ? ? Cuộc đời ngời trở về đã đợc kể lại qua nh÷ng h×nh ¶nh th¬ nµo ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ trong c¸c h×nh ¶nh th¬ trªn ? ? Sö dông c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g× ? ? Tác dụng của phép tiểu đối trong c©u th¬ thø nhÊt lµ n/t/n ? ? Vµ víi kho¶ng c¸ch thêi gian nh vËy, b¶n th©n con ngêi t¸c gi¶ cã thay đổi gì ? ? Tuy vậy, nhà thơ vẫn khẳng định vµ kÓ l¹i rÊt râ vÒ nh÷ng g× kh«ng thay đổi trong ông ? ? Em hiÓu "giäng quª" ë ®©y lµ g× ? ? VËy h×nh ¶nh "giäng quª kh«ng đổi" có ý nghĩa n/t/n ? ? ë c©u th¬ thø 2, chóng ta l¹i b¾t gặp hình ảnh đối. Em hãy chỉ rõ ? ? Qua b/p đối lập đó em hiểu ý nghÜa g× ? ? Nhng trong bµi th¬ cña t¸c gi¶ khi nói về những thay đổi của bản thân, tuy khẳng định đợc tình cảm bÒn bØ víi quª h¬ng song chóng ta vÉn nhËn thÊy Èn sau lµ nçi buån man mác. Theo em đó là nỗi buồn g× ? V× sao ? Cuộc đời tác giả với những chuyện buồn, vui đã đợc thông qua những lời kể rất chân thực. Và qua đó chúng ta có thể cảm nhận đợc tình c¶m nµo cña thi gia ? (Häc sinh th¶o luËn nhãm.) ? Víi H¹ Tri Ch¬ng, khi trë vÒ quª h¬ng sau hµng nöa thÕ kû xa quª đằng đẵng vì nghĩa "trung quân", ông đã gặp sự việc gì ? ? H×nh ¶nh ®Çu tiªn mµ t¸c gi¶ gÆp ë lµng lµ bän trÎ. ¤ng cã Ên tîng n/t/n vÒ chóng ? ? Theo em, Ên tîng cu¶ t¸c gi¶ vÒ bän trÎ lµng lµ Ên tîng n/t/n ? ? Song cã ý kiÕn cho r»ng: Trong lời kể về bọn trẻ làng, tác giả đã gài vào đó một tình huống. Theo em, đó là tình huống nào ? ? Tại sao lại coi đó là tình huống ? BPNT g× ?. 2. Chó thÝch: 3. Ph©n tÝch: a, Hai c©u th¬ ®Çu: - Kể về cuộc đời ngời trở về: - TrÎ – giµ ®i – trë l¹i. CÆp tõ tr¸i nghÜa -> t¹o phÐp tiÓu đối => nhấn m¹nh kho¶ng c¸ch thêi gian sự thay đổi con ngêi.. - Tóc mai đã rụng” hay mái đầu đã bạc tr¾ng, pha mµu s¬ng khãi.. - “giọng quê không đổi”. => VÉn mang b¶n s¾c quª, chÊt quª, hån quª không thay đổi. Tuổi tác, sức khoẻ thay đổi >< tình quê hơng không thay đổi. -> Khẳng định sự bền bỉ của tình cảm con ngêi víi quª h¬ng: g¾n bã, thuû chung. - Xa quê hơng đằng đẵng 50 năm trời đến khi trở lại đã ở tuổi già -> Nỗi buồn sâu xa khi không còn đợc gắn bó lâu dài với quê hơng.. - T×nh yªu quª h¬ng bÒn chÆt.. a, Hai c©u cuèi: Kể về sự đón tiếp của quê hơng qua hình ảnh lò trÎ lµng: TrÎ con: GÆp mÆt – kh«ng biÕt Cêi hái – gäi “kh¸ch” => ấn tợng đẹp đẽ, rõ, gợi lên bản sắc quê hơng..

(76) (Häc sinh th¶o luËn.) ? Theo em đó là tình huống có tính chÊt n/t/n ? ? T×nh huèng Êy gîi trong t¸c gi¶ c¶m xóc n/t/n ? cïng ai.) ? Và tất cả những điều đó tập trung biểu đạt t/c nào của t/giả ? ? Kh¸i qu¸t gi¸ trÞ bµi th¬ ? ? Bµi th¬ cã phong c¸ch biÓu c¶m nào đáng chú ý ? ? Qua bµi th¬, em c¶m nhËn nÐt đẹp tâm hồn nào trong thơ Đờng ?. - GÆp mÆt kh«ng biÕt, chµo “kh¸ch” -> t×nh huống bất ngờ qua phép đối hình ảnh. => Gîi nçi buån trong lßng t¸c gi¶: - Buån v× nh÷ng ngêi quen biÕt cò nay cã lÏ đã “vắng” nhiều. - Trë vÒ quª h¬ng mµ bÞ xem nh lµ kh¸ch.. => Khẳng định tình cảm quê hơng thắm thiÕt, bÒn bØ. 4. Ghi nhí: - ý nghÜa cña bµi th¬:T×nh quª h¬ng lµ mét Hoạt động 3: Luyện tập trong nh÷ng t×nh c¶m l©u bÒn vµ thiªng liªng - MT: Vận dụng những kiến thức đã nhất của con ngời. häc vµo bµi tËp cô thÓ. Iii. luyÖn tËp: - Th«ng qua lêi kÓ nhÑ nhµng, cã phÇn vui vÎ -PP: Vấn đáp, thảo luận nhóm t¹o lªn nçi ®au s©u s¾c, thÇm kÝn. Trong cuộc đời mỗi con ngời điều thiêng liêng nhất có lẽ là quê hơng, là tình quê hơng không thể thiếu vắng. Và tình yêu quê hơng ấy thể hiện qua tình yêu đối víi thiªn nhiªn, con ngêi cña quª h¬ng, qua nh÷ng kh¸t väng thÊm ®Ém chÊt nh©n đạo, nhân văn. ? Học xong các bài thơ đó, em có thể nói đôi điều về tình quê hơng trong em (có thể diễn đạt thông qua một bài thơ, bài hát nào đó). iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi th¬. - HiÓu néi dung, NT, ph©n tÝch t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ trong bµi th¬. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 26/10/2010 TiÕt 39: tõ tr¸i nghÜa A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc:- HiÓu thÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa. - T¸c dông cña viÖc sö dông tõ tr¸i nghÜa trong v¨n b¶n 2. Kü n¨ng:- NhËn biÕt tõ tr¸i nghÜa trong v¨n b¶n - Sö dông tõ tr¸i nghÜa phï hîp víi ng÷ c¶nh. 3. Thái độ : Có ý thức lựa chọn từ trái nghĩa khi nói và viết. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp..

(77) * KiÓm tra bµi cò: - Thế nào là từ đồng âm ? Cho ví dụ ? - Tìm từ đồng nghĩa nêu tính cách tắt ? Tìm từ chỉ tính cách ngợc lại ? * Bµi míi : GTB - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm Nội dung cần đạt I. thÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa: tõ tr¸i nghÜa. - MT: Hs hiÓu thÕ nµo lµ tõ tr¸i 1. VÝ dô: nghÜa. SGK. - PP: Vấn đáp, minh họa , nêu và giải quyết vấn đề. 2. NhËn xÐt: cö tạo tiểu đối -> hai hành - Đọc lại bản dịch thơ “Tỉnh dạ tứ” đê động -> hai trạng thái trái (hai h/®) ngîc nhau -> vµ “Håi h¬ng …” t©m t t¸c gi¶. Tạo tiểu đối -> khoảng ? T×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong 2 trÎ giµ c¸ch thêi gian lµm con văn bản đó ? ? Nêu tác dụng của việc sử dụng cặp (hai t/c) ngời thay đổi. - Các từ trái nghĩa đó đều dựa trên cơ sở từ trái nghĩa trong 2 văn bản đó ? chung vÒ nghÜa. - Dïng cÆp tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông nhÊn m¹nh ý. Rau giµ - rau non. Cau giµ - cau non. - Mét tõ nhiÒu nghÜa tham gia vµo nhiÒu nhãm tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. 3. Ghi nhí: SGK. Hoạt động 2: Tìm hiểu cách sử dụng tõ tr¸i nghÜa. - MT: Hs biÕt c¸ch sö dông tõ tr¸i nghÜa trong khi nãi vµ viÕt. - PP: vấn đáp, minh họa , nêu vấn đề.. II. sö dông tõ tr¸i nghÜa:. - Tạo thế đối. - Tạo tính cân đối , tơng phản trong thành ng÷. - Là phơng tiện để chơi chữ. - Cã hiÖn tîng tr¸i nghÜa l©m thêi: “ThiÕu … giµu … … n« lÖ … anh hïng …” Ghi nhí: SGK. Iii. luyÖn tËp: Hoạt động 3: Luyện tập - MT: Hs vận dụng kiến thức đã học Bµi tËp 1: lµm bµi tËp cô thÓ. Lµnh, r¸ch. - PP: Thảo luận , vấn đáp. GiÇu nghÌo Bµi tËp 2: NhËn xÐt c¸c tõ “t¬i, yÕu - hiÖn tîng g× ? Xác định từ trái nghĩa trong từng trờng hợp, tõng nÐt nghÜa. => Lu ý: Tr¸i nghÜa trong v¨n c¶nh cô thÓ. Bµi tËp 3: - Điền từ trái nghĩa để tạo thành ngữ hoàn chØnh: => Cã tõ tr¸i nghÜa thuÇn ViÖt. Cã tõ tr¸i nghÜa H¸n ViÖt. Bµi tËp 4: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã tõ tr¸i nghÜa. Th¶o luËn theo nhãm tr×nh bµy..

(78) iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Tìm các cặp từ trái nghĩa đợc sử dụng để tạo hiệu quả diễn đạt trong một số văn bản đã học. - ChuÈn bÞ bµi tËp nãi.. Ngµy. 26/10 / 2010. TiÕt 40:. luyÖn nãi v¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngêi. A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc: - C¸c c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp trong viÖc tr×nh bµy v¨n nãi biÓu c¶m. - Nh÷ng yªu cÇu khi tr×nh bµy v¨n nãi biÓu c¶m. 2. Kü n¨ng: - T×m ý , lËp dµn ý bµi v¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngêi. - BiÕt c¸ch béc lé t×nh c¶m vÒ sù vËt vµ con ngêi tríc tËp thÓ. - Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về sự vật và con ngêi b»ng ng«n ng÷ nãi. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức thể hiện tình cảm đối với sự vật, con ngời. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp. * KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh. * Bµi míi : gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh - Học sinh nêu lại đề bài đã chuẩn bị. Đề bài: Cảm nghĩ về thầy, cô giáo, những ngời lái đò đa thế hệ trẻ cập bến tơng lai. Hoạt động của gv và hs. Nội dung cần đạt I. tìm hiểu đề:. Hoạt động1. Tìm hiểu đề. - MT: hs biết cách tìm hiểu đề trớc - Thể loại: Biểu cảm về SV, con ngời.. khi lµm bµi - PP: Vấn đáp. Hoạt động 2: Tìm ý, lập dàn ý: - MT: Hs biÕt c¸ch t×m ý, lËp dµn ý tríc khi viÕt bµi. - PP: Vấn đáp, minh họa, nêu và giải quyết vấn đề. ? Nªu c¸c thao t¸c tiÕn hµnh ? (4 thao t¸c) ? Nêu thể loại của đề ?. - §èi tîng: ThÇy,c« gi¸o. II. t×m ý, lËp dµn ý:. 1. Ph©n biÖt v¨n nãi vµ v¨n viÕt: 2. Nªu yªu cÇu cña giê luyÖn nãi: - Néi dung: - H×nh thøc: 3. LuyÖn nãi:.

(79) ? Nêu đối tợng biểu cảm của đề ?. a, Trong nhãm:. Trên cơ sở học sinh đã chuẩn bị ở nhµ, gi¸o viªn cïng häc sinh x©y dùng mét dµn bµi chung cho c¶ líp. - Chó ý nghi thøc chµo hái, c¶m ¬n. b, Trong líp: - Gi¸o viªn chia c«ng viÖc cô thÓ cho tõng nhãm. - C¸c nhãm th¶o luËn, tr×nh bµy trong nhãm. - Giáo viên phát phiếu điểm để học sinh cho ®iÓm c¸c b¹n trong nhãm. - Sau đó G/V tổng kết điểm của cả líp. - Mỗi nhóm cử đại diện trình bày tríc líp. - Mét häc sinh tr×nh bµy toµn bµi. G/V, H/S nhËn xÐt, söa. * híng dÉn vÒ nhµ :. - TiÕp tôc luyÖn nãi theo tæ, nhãm ë nhµ hoÆc luyÖn nãi tríc g¬ng. - Viết đề trên thành bài hoàn chỉnh. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 1/11/2010. TiÕt 41:. Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸.. .. A/ Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc:- S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ §æ Phñ. - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: ph¶n ¸nh ch©n thùc cuéc sèng cña con ngêi. - Giá trị nhân đạo: thể hiện hoài bão cao cả và sâu sắc của Đỗ Phủ, nhà thơ của nh÷ng ngêi nghÌo khæ, bÊt h¹nh. - Vai trò và ý nghĩa của những yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ trữ tình;đặc ®iÓm bót ph¸p hiÖn thùc cña nhµ th¬ §ç Phñ trong bµi th¬. 2. Kü n¨ng: - §äc hiÓu v¨n b¶n th¬ níc ngoµi qua b¶n dÞch tiÕng ViÖt. - Rèn kĩ năng đọc- hiểu, phân tích bài thoqua bản dịch tiếng Việt. 3. Thái độ : Giáo dục sự đồng cảm, chia sẻ với những ngời nghèo khổ, bất h¹nh. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp . *. KiÓm tra bµi cò - Kể tên những tác phẩm thơ Đờng em đã đợc học ? Nói đôi điều về các tác gi¶ cña nh÷ng bµi th¬ Êy? - Chủ đề chung của những bài thơ Đờng đã học là gì? Nêu cảm nhận của em vÒ bµi “Håi h¬ng ngÉu thø” “H¹ Tri Ch¬ng” *. Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ, híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: HS tìm hiểu chú thích - MT: Nắm đợc vài nét sơ lợc về tg, tp - PP: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình. §äc chó thÝch SGK ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c. I. §äc – hiÓu chó thÝch:. 1)T¸c gi¶ Đỗ Phủ (712-770) là nhà thơ nổi tiếng đời §êng ë Trung Quèc «ng lµ nhµ th¬ hiÖn.

(80) gi¶ §ç Phñ. - Gv nãi thªm vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬, thÓ th¬ - G/T chung vÒ bót ph¸p th¬ §ç Phñ: Bút phá hiện thực tinh thần nhân đạo cao c¶. - Hoạt động 2.Tìm hiểu văn bản. - MT: §äc vµ t×m hiÓu néi dung chính,những nét đặc sắc về nghệ thuËt cña bµi th¬. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề ,minh họa - §äc giäng võa ph¶i , võa t¶, võa béc lé c¶m xóc buån b·, bÊt lùc, cay đắng của nhà thơ trong 3 khổ đầu. Giäng t¬i s¸ng phÊn trÊn h¬n ë khæ th¬ cuèi ? Em hãy cho biết bài thơ đợc chia lµm mÊy phÇn.. §äc khæ th¬ 1 ? Trong khæ th¬ nµy t¸c gi¶ kÓ hay t¶ ? Qua lời kể của đoạn tả đó em hiểu nhµ cña §P bÞ ph¸ trong hoµn c¶nh nµo ? Mét c¨n nhµ kh«ng chèng chäi næi với gió thu thì đó là căn nhà nh thế nµo cña mét chñ nh©n cã hoµn c¶nh ra sao? ? Em h·y t×m c¸c h×nh ¶nh th¬ miªu t¶ c¶nh nhµ bÞ ph¸. ? Hình ảnh các mảnh tranh đó gợi lên mét c¶nh tîng ntn? ? Qua đó em có thể hình dung đợc t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ lóc nµy? ? Cã ph¶i chØ cã thiªn nhiªn v« t×nh con ngêi ntn? ? §äc ®o¹n 2 ? §· khæ v× nhµ tèc m¸i nhµ th¬ cßn khæ thªm v× lý do nµo n÷a? ? Ta cã nªn tr¸ch lò trÎ th«n nam kh«ng ? V× sao? ? Và trong cuộc sống khốn khổ đó h/a ông già ĐP đó là con ngời ntn? ? Em cã thÓ hiÓu v× sao t¸c gi¶ l¹i uÊt øc nh vËy? §äc ®o¹n 3 ? Qua lời thơ đọc em hình dung ra mét kh«ng gian nh thÕ nµo? ? Cã ý kiÕn cho r»ng ®o¹n 3 kh«ng chØ cho chóng ta h×nh dung mét kh«ng gian cô thÓ n¬i t¸c gi¶ ®ang sèng khi nhµ bÞ tèc m¸i mµ cßn gîi liên tởng.Theo em liên tởng đó là gì.? ? Cái khổ đợc miêu tả về ngời trong ®o¹n th¬ nµy nh thÕ nµo? ? Tríc hoµn c¶nh sèng nh vËy nhµ. thực vĩ đại- Thi sử thi thánh. 2) Bµi th¬ (760) Thể thơ: Có thể vần nhịp câu chữ đều khá tự do phãng kho¸ng. II)§äc, hiÓu v¨n b¶n. 1)§äc 2)Chó thÝch sgk 3)Bè côc :2 phÇn PhÇn 1: 18 c©u ®Çu ( Nçi thèng khæ cña ngêi nghÌo trong ho¹n n¹n). PhÇn 2: 5 c©u cuèi. (¦íc väng cña nhµ th¬) 4)Ph©n tÝch: a)Nçi thèng khæ cña ngêi nghÌo trong ho¹n n¹n . *C¶nh nhµ bÞ giã thu ph¸: - Nhµ th¬ võa kÓ võa t¶: - “Th¸ng t¸m thu cao giã thÐt giµ” - Bay mÊt líp tranh nhµ - Nhà đơn sơ không chắc chắn của chủ nh©n nghÌo. - M¶nh tranh lîp nhµ: bay sang s«ng treo tãt ngän rõng, quay lén vµo m¬ng. ->C¶nh tîng tan t¸c,tiªu ®iÒu vµ sù bÊt ngê luèi tiÕc lo ©u, bÊt lùc cña «ng giµ §P.. *C¶nh cíp giËt khi nhµ bÞ giã thu ph¸: - TrÎ con trong lµng x« nhau cíp giËt tõng m¶nh tranh ngµy hÐ m¾t chñ nhµ. ->Cuộc sống khốn khổ đáng thơng. ->Hình ảnh nhà thơ già yếu, đáng thơng t©m tr¹ng ®Çy uÊt øc *Cảnh đêm trong nhà đã bị phá tốc mái: - Không gian bị băng tối giày đặc bao phủ vµ l¹nh lÏo .. ->Gîi liªn tëng vÒ mét thùc tr¹ng x· héi đen tối, bế tắc, đói khổ. Ma thu dÇm dÒ, sïi sôt, l¹nh cµng thªm lạnh. Chăn cũ lại bị bọn trẻ đạp càng rách thªm..

(81) thơ đã bộc bạch lòng mình . Câu thơ Câu hỏi tu từ: Niềm mong mỏi cho đêm khổ nào tập trung ý thơ đó? nµy chãng hÕt vµ nçi d»n vÆt tríc thùc tr¹ng ? Em hiểu n/t/n về câu thơ “đêm dài - c/s bế tắc của tác giả. ít ¸t sao cho trãt”. b) ¦íc väng cña nhµ th¬ §äc khæ 4 - Theo m¹ch c¶m xóc tõ ®Çu bµi th¬ cã thÓ ? §äc khæ th¬ cã thÓ ph¸t hiÖn ra kÕt thóc b»ng tiÕng thë dµi bu«ng xu«i hay mạch ý bất ngờ thay đổi, ý kiến của oán vang hoặc ấm ức nhng ở đây mạch thơ em n/t/n? bất ngờ thay đổi: Tác giả đa vào ớc mơ của ? T¸c gi¶ m¬ íc ®iÒu g×? m×nh: ? M/® cña niÒm m¬ íc Êy lµ g×? - Ước ngôi nhà rất rộng thật vững chắc để ? Em hiÓu kÎ sÜ nghÌo lµ nh÷ng ngêi che cho kÎ sÜ nghÌo trong thiªn h¹. n/t/n? ->Lòng nhân ái của ĐP thật cảm động và ? V× sao §P l¹i cã niÒm m¬ íc Êy? thiÕt thùc cô thÓ. M¬ ø¬c Êy cßn thÓ hiÖn ? Cã ngêi cho r»ng m¬ íc Êy thËt tinh thÇn vÞ tha, tíi møc x¶ th©n v× ngêi viÔn väng? Em cã t¸n thµnh ý kiÕn kh¸c cu¶ t¸c gi¶. Êy kh«ng ? (¦íc väng Êy tuy cao c¶ nhng còng thËt ? Lêi than cña nhµ th¬ ë 2 c©u cuèi chua xãt, ko biÕt nã cã trë thµnh hiÖn thùc chøng tá ®iÒu g×? trong xhpk bÕ t¾c ®Çy bÊt c«ng Êy ko). ? Qua t×m hiÓu bµi th¬ em c¶m nhËn 5) Ghi nhí đợc những nội dung sâu sắc nào? ? Em học tập đợc gì ở n/t biểu cảm - ý nghĩa của văn bản: Lòng nhân ái vẫn tồn trong v/b nµy? t¹i ngay c¶ khi con ngêi ph¶i sèng trong Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? hoµn c¶nh nghÌo khæ cïng cùc. (Thảo luận nhóm, chỉ ra phơng thức biểu đạt trong trong đoạn thơ, trong từng bài th¬ ) III) LuyÖn tËp: MT: Từ bài thơ nớc ngoài vừa học hs liên hệ đến các bài thơ nớc ta. PP: Vấn đáp , liên tởng, thảo luận. ? Em biết bài thơ nào của tác giả Việt Nam cũng mang tính chất nhân đạo nh th¬ §P vµ còng cã c¸ch biÓu c¶m nh thÕ? (Th¬ HCM: “Em bÐ trong nhµ lao TD”; “ Ngêi b¹n tï…” ? Có ý kiến cho rằng: ĐP không chỉ là nhà thơ của thời đại, nhà thơ hiện thực vĩ đại mà còn là một nhà tiên tri cách mạng qua bài thơ vừa học. (Ước vọng cao cả của nhà thơ đã thành hiện thực). *.HDVN - Ôn tập các văn bản tác phẩm trữ tình dạng trung đại( từ bài 4 – 10). - §äc kü thuéc lßng c¸c v¨n b¶n - §äc kü hiÓu c¸c chó thÝch ghi nhí. - Tr¶ lêi l¹i c¸c c©u hái sau mçi v¨n b¶n hiÓu néi dung, NT. - ChuÈn bÞ kiÓm tra v¨n. --------------------------------------. Ngµy 1/ 11/ 2010. TiÕt 42 : A/ Môc tiªu bµi häc 1. Kiến thức:- Đánh giá đợc khả năng nhận thức của hs về các văn bản tác phẩm trữ tình dân gian và trung đại (B 4 – B 10). ( Từ đó hiểu biết về nội dung t tởng và nghệ thuật trong các văn bản đó). 2. Kỹ năng- Rèn cho hs kỹ năng ghi nhớ, tổng hợp vấn đề KH và kỹ năng diễn đạt (viết) những v/đ đã đợc tìm hiểu. - Trên cơ sở bài làm của Hs,Gv có hớng để uốn nắn, bồi dỡng cho các em. 3. Thái độ:Giáo dục ý thức tự giác làm bài. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y *. ổn định lớp *. Kt chuÈn bÞ cña H/s (giÊy, bót, «n tËp) *. Bµi míi..

(82) - G/v nªu yªu cÇu tiÕt kiÓm tra. - G/v đọc đề, phát đề cho h/s. §Ò bµi: PhÇn I: Tr¾c nghiÖm: Câu 1: Em hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu phơng án trả lời đúng: ThÓ th¬ bµi “B¸nh tr«i níc” lµ: A. Song thÊt lôc b¸t. B. ThÊt ng«n tuyÖt có §êng luËt. C. TuyÖt có §êng luËt. D. ThÊt ng«n b¸t có §êng luËt. C©u 2. Ba bµi th¬: Nam quèc s¬n hµ, Tông gi¸ hoµn kinh s, Thiªn Trêng v·n väng đợc viết bằng văn tự nào? A. Ch÷ Quèc ng÷ B. Ch÷ n«m C. Ch÷ H¸n D. C¶ ch÷ H¸n vµ Ch÷ N«m Câu 3: Hai bài thơ: Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan và Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến đợc viết theo thể thơ nào? A. ThÊt ng«n b¸t có §êng luËt B. Song thÊt lôc b¸t C. Ngò ng«n tø tuyÖt D. ThÊt ng«n tø tuyÖt Câu 4: Bài thơ “ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” đợc viết theo phơng thức biểu đạt nµo? A. Miªu t¶ B. Tù sù C. BiÓu c¶m D. KÕt hîp c¶ ba ph¬ng thøc trªn PhÇn II: Tù luËn C©u 1: ThÕ nµo lµ ca dao, d©n ca? Câu 2: Có ý kiến nhận xét: Chính cảnh vật, sự sống Đèo Ngang đã cho chúng ta thấy phần nào tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan. Theo em, đó là tâm trạng gì ? C©u 3: Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬: NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: Phần I: Trắc nghiệm : Mỗi câu đúng 0,5 điểm C©u 1: B , C©u 2: C , C©u 3: A , C©u 4: D PhÇn II. Tù luËn Câu 1: 2đ: hs nêu đợc hai k/n : Ca dao, dân ca. C©u 2: 4®: T©m tr¹ng cña Bµ Huyªn Thanh Quan trong bµi th¬ Qua §Ìo Ngang:Buån man m¸c tríc c¶nh nói rõng heo hót , hoang s¬. C©u 3: 2®: hs nªu vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬. HÕt giê GV thu bµi vµ nhËn xÐt giê kiÓm tra DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi Tõ §ång nghÜa.. Ngµy 6/11/2010 TiÕt43:. Từ đồng âm. A/ Môc tiªu bµi häc 1 Kiến thức:- Hiểu đựơc thế nào là từ đồng âm. - Việc sử dụng từ đồng âm. 2. Kỹ năng: Nhận biết từ đồng âm trong văn bản; phân biệt từ đồng âm với từ nhiÒu nghÜa. - Đặt câu phân biệt từ đồng âm. - Nhận biết hiện tợng chơi chữ bằng từ đồng âm..

(83) 3. Thái độ: - Có thái độ cẩn trọng, tránh gây nhầm lẫn hoặc khó hiểu do hiện tợng đồng âm. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp. *. KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? Nªu c¸ch sö dông tõ tr¸i nghÜa? - Cho 1 vd từ trái nghĩa sau đó tìm các cặp từ trái nghĩa? - Nh¾c l¹i k/n tõ nhiÒu nghÜa -> chuyÓn bµi míi. *. Bµi míi _ MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niêm từ đồng âm. MT: Hs nắm đợc thế nào là từ đồng ©m. - PP: Vấn đáp, minh họa , nêu vấn đề. §äc vÝ dô. ? Em hãy tìm các từ thay thế (đồng nghÜa) víi tõ “lång” trong vd 1 vµ 2? (lång1: Vôt, phi, nh¶y,…) (lång2: chuång, rä,..,) ? Em hiểu nghĩa của 2 từ lồng đó ntn? ? Em h·y so s¸nh nghÜa cña 2 tõ lång vµ cho biết có phải đó là h/tg từ nhiều nghĩa kh«ng? V× sao? ? Em hiểu thế nào là từ đồng âm? Bt nhanh. ? Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ “s¸ng, trong,.. “ Những đôi mắt sáng thức đến sáng”. “ Sao ®Çy hoµng h«n trong m¾t trong”. “ Mỗi hình tròn có mấy đờng kính Chè này nấu bằng đờng kính” ? Nhờ đâu mà em phân biệt đợc nghĩa của các từ đồng âm trong các ví dụ trªn? ? C©u “§em c¸ vÒ kho” nÕu t¸ch khái ng÷ c¶nh cã thÓ hiÓu thµnh mÊy nghÜa? ? Nªu ghi nhí? Bt nhanh. Gi¶i thÝch ý nghÜa cña tõ “ch¶” “ Trời ma đất thịt trơn nh mỡ Dò đến hàng nem chả muốn ăn.” Gv thªm vÝ dô kh¸c: “… Lîi th× cã lîi nhng r¨ng …” ? Tìm từ đồng âm với các từ trong v¨n b¶n “ Bµi ca nhµ tranh…” Hoạt động 2: Hs tìm hiểu cách sử dụng từ đồng âm. - MT: Hs biết cách sử dụng từ đồng âm trong ng÷ c¶nh cô thÓ. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, minh họa. Hoạt động 3: Làm bài tập luyện tập MT: HS vËn dông phÇn lý thuyÕt vµo c¸c bµi tËp cô thÓ. PP: Vấn đáp, thảo luận, minh họa.. I.Thế nào là từ đồng âm? 1) VÝ dô: a- Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên. b- Nhèt con gµ Êy vµo lång… 2) NhËn xÐt: - “Lång" 1 nh¶y dùng lªn .. lµ ®i - “Lồng" 2 Sv dùng để nhốt gia cầm, gia sóc,.. - lµ dt. - Kh«ng ph¶i h/tg tõ lång nhiÒu nghÜa v× các nét nghĩa không liên quan gì đến nhau. =>2 từ “lồng” đồng âm.. ( kho 1: là để chỉ hành động làm chín thøc ¨n cã vÞ mÆn. kho 2: nơi chứa đồ) - “ch¶” cã 2 c¸ch hiÓu: + “ch¶” chØ mét mãn ¨n. + “chả” mang ý nghĩa phủ định. => hiện tợng chơi chữ nhờ từ đồng âm. 3) Ghi nhí II.Sử dụng từ đồng âm: 1) Nx: Phân biệt đợc nghĩa của từ đồng âm là đặt trong ngữ cảnh cụ thể. 2) Ghi nhí: SGK. III. LuyÖn tËp: Bµi 1: - Thu: + thu 1 – thu tiÒn. +thu 2 – mïa thu. - Cao: + cao1 – cao d¸n. + cao2 - c©y cao bãng c¶. - Tranh: + M¸i tranh..

(84) + Bøc tranh. + Tranh nhau. - Sang: + sang s«ng. + giµu sang. - Nam: + Nam giíi + Ph¬ng nam. Bµi tËp 2 - Gi¶i nghÜa tõ “cæ” + “cæ”: bé phËn cña c¬ thÓ nèi ®Çu víi th©n: cæ vÞt. + BiÓu tîng cña sù cøng cái : cøng cæ + Bé phËn cña ¸o, giµy bao quanh cæ hoÆc cæ ch©n: cæ ¸o + Bộ phận eo lại của phần đầu cuả một số đồ vật: cổ chai. => Tõ “cæ” nhiÒu nghÜa, c¸c nÐt nghÜa chØ lµ 2,3,4 cã quan hÖ víi nghÜa chÝnh 1 theo quan hÖ ho¸n dô – nghÜa 2, 3; quan hÖ Èn dô: 4. - Từ đồng âm với từ “cổ” : Cổ [ cổ vịt; đồ cổ] IV. HDVN: - Häc, hiÓu bµi.- Hoµn thiÖn bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo Ngµy 6/11/2010 TiÕt 44. C¸c yÕu tè tù sù , miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. A/ Môc tiªu bµi häc 1 KiÕn thøc- HiÓu vai trß cña c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. - Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè biÓu c¶m , tù sù, miªu t¶ trong v¨n b¶n biÓu c¶m. 2. Kü n¨ng: - NhËn ra t¸c dông cña c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù trong mét v¨n b¶n biÓu c¶m. - Sö dông kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù trong lµm v¨n biÓu c¶m B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp *. Kt bµi cò: kÕt hîp trong giê. *. Bµi míi: -MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1:Tìm hiểu yếu tố tự sự và I)Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. -MT: HS t×m hiÓu vai trß cña yÕu tè tù sù biÓu c¶m: 1, VÝ dô 1: vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m. - PP: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, Bài thơ “Bài ca..” - ĐP 2, NhËn xÐt: minh häa. §äc l¹i bµi th¬: “ Bµi ca…”. cña §ç + §o¹n 1:- 2 dßng ®Çu: kÓ - 3 dßng sau: t¶ Phñ. ? Em h·y nhí l¹i vµ chØ ra c¸c yÕu tè tù => Vai trß t¹o bèi c¶nh chung , lµm nÒn sù vµ miªu t¶ trong bµi th¬? Trong tõng cho t©m tr¹ng . + §o¹n 2: 3 dßng ®Çu: kÓ kÕt hîp biÓu ®o¹n th¬? ? Trong mçi ®o¹n th¬, c¸c yÕu tè tù sù, c¶m qua c¸c tõ “ khinh, x«, nì, cÊp” : Thái độ với bọn trẻ cớp tranh. miªu t¶ Êy cã ý nghÜa n/t/n? Gv cho h/s t×m hiÓu tõng ®o¹n th¬. ý - 2 dßng cuèi: BiÓu c¶m trùc tiÕp : sù uÊt nghÜa cña tõng yÕu tè tù sù, miªu t¶ øc v× giµ yÕu. + §o¹n 3: 6 dßng ®Çu : kÓ xen biÓu c¶m trong đoạn thơ đó. => Các yếu tố tự sự, miêu tả có vai trò là qua các từ ngữ thể hiện nỗi khổ: “ đêm phơng tiện để tác giả bộc lộ cảm xúc, đen đặc, lạnh tựa sắt, đạp lót nát, dày… døt”. kh¸t väng lín lao, cao quÝ. ? KÓ l¹i biÓu c¶m bµi th¬ “ bµi ca...” - 2 c©u cuèi: biÓu c¶m trùc tiÕp: sù c¨m phÉn b»ng v¨n xu«i. + §o¹n 4: ThuÇn tuý biÓu c¶m: T/c cao thîng, vÞ tha v¬n lªn s¸ng ngêi. - VÝ dô 2: §o¹n v¨n biÓu c¶m cña Duy.

(85) §äc ®o¹n v¨n: ? Em hãy xác định các yếu tố tự sự và miªu t¶ trong ®o¹n v¨n? ? ë ®o¹n 1, t¸c gi¶ t¶ bµn ch©n cña bè víi nh÷ng chi tÝªt nµo? ? Qua các chi tiết đó, tác giả đã biểu hiÖn t×nh c¶m thÕ nµo víi bµn ch©n vÊt v¶ cña bè? ? ë ®o¹n 2 t¸c gi¶ kÓ viÖc ®i lµm nghÒ của bố với các chi tiết nào? Qua đó, tác giả đã t/c thế nào với “nghề vất vả” của bè? ? Đoạn văn biểu cảm trên đã lập ý theo c¸ch nµo? ? Víi niÒm håi tëng vÒ c/® lam lò vÊt v¶ của 1 ngời cha đã chi phối tự sự trong miªu t¶ ntn? ? Qua c¸c nhËn xÐt trªn em h·y kh¸i qu¸t l¹i néi dung ghi nhí cña bµi. Hoạt động 2: Luyện tập - MT: HS vận dụng những kiến thức đã häc vµo viÖc lµm c¸c bµi tËp cô thÓ. - PP: VÊn ¸p, th¶o luËn.. Kh¶i NhËn xÐt 2: + C¸c yÕu tè miªu t¶: Nh÷ng ngãn ch©n, gan bµn ch©n, mu bµn ch©n . + C¸c yÕu tè tù sù: Bè tÊt bËt ®i tõ… khi bè vÒ.. =>Sù th«ng c¶m s©u s¾c vµ t×nh th¬ng đối với ngời cha. + §o¹n v¨n miªu t¶, tù sù trong niÒm hồi tởng về quãng đời vất vả, lam lũ của ngêi cha. - T/c ấy đã chi phối mạnh khiến cho các yếu tố đó tự sự, miêu tả đầy xúc động và gîi c¶m. T/c lµ chÊt keo g¾n bã c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ thµnh mét m¹ch v¨n nhÊt qu¸n cã tÝnh liªn kÕt. 3)Ghi nhí: SGK. II) LuyÖn tËp Bµi tËp1 KÕt hîp trong giê ph¸t triÓn v/d 1 Bµi tËp 2: - Tự sự: chuyện đổi tóc rối lấy kẹo màu. Yªu cÇu häc sinh ph¶i biÕt kÕt hîp tù sù - Miªu t¶: c¶nh ch¶i tãc cña mÑ, h×nh ¶nh mÑ xa. miêu tả để biểu cảm: - BiÓu c¶m lßng nhí mÑ kh«n ngu«i. ë bµi tËp 2 nµy trªn c¬ së bµi tËp mÉu, häc sinh ph©n tÝch vµ cã thÓ viÕt bµi theo đề tài khác gắn với cuộc sống của bản thân học sinh III) Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc hiÓu bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Trªn c¬ së mét v¨n b¶n cã sö dông yÕu tè tù sù, viÕt l¹i thµnh bµi v¨n biÓu c¶m. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. `. Ngµy 6/11/2010. TiÕt 45. C¶nh khuya R»m th¸ng giªng (Hå ChÝ Minh) A/ Môc tiªu bµi häc : 1. KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Hå ChÝ Minh..

(86) - T×nh yªu thiªn nhiªn g¾n liÒn víi t×nh c¶m c¸ch m¹ng cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh. - T©m hån chiÕn sÜ- nghÖ sÜ võa tµi hoa tinh tÕ võa ung dung , b×nh tÜnh, l¹c quan. - Nghệ thuật tả cảnh, tả tình; ngôn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu tác phẩm thơ hiện đại viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyÖt §êng luËt. - Phân tích để thấy đợc chiều sâu nội tâm của ngời chiến sĩ cách mạng và vẻ đẹp míi mÎ cña nh÷ng chÊt liÖu cæ thi trong s¸ng t¸c cña l·nh tô Hå ChÝ Minh. - So s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a nguyªn t¸c vµ v¨n b¶n dÞch bµi th¬ R¨m th¸ng giªng. 3.Thái độ: Giáo dục sự trân trọng đối với Bác Hồ kính yêu qua bài thơ. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp *. KiÓm tra bµi cò: - Đọc bài thơ đã học có h/a trăng và nêu cảm nhận của em về h/a trăng trong bài thơ đó? ( Tĩnh dạ tứ). - Nh¾c l¹i nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ th¬ TN tø tuyÖt ( tuyÖt có) vµ kÓ tªn nh÷ng tác phẩm thơ vừa học đợc các tác giả viết theo thể thơ này? *. Bµi míi: gtb - MT: T¹o t©m thÕ, híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu chú thích. - MT: Hs n¾m vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. - PP: Vấn đáp,minh họa, thuyết trình. §äc chó thÝch. Em hiÓu nh÷ng g× vÒ t/g Hå ChÝ Minh ? §äc chó thÝch em hiÓu hoµn c¶nh s/t¸c hai bµi th¬ n/t/n? ? Cho biết hai bài thơ đợc s/tác theo thể th¬ nµo? Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản. -MT: Hs t×m hiÓu néi dung chÝnh vµ những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài th¬. - PP: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, minh häa. ? NhËn xÐt vÒ nhÞp, vÇn cña 2 bµi. (c©u khai, thõa, chuyÓn, hîp) Giọng đọc chậm rãi, thanh thản và sâu l¾ng. Bµi 1: nhÞp th¬: ¾, 4/3, 2/5. Bµi 2: 4/3, 2/2/3, - b¶n phiªn ©m 2/2/2; 2/4/2 - b¶n dÞch th¬. Gi¶ nghÜa tõ HV. §äc bµi th¬. ? Nhan đề bài thơ là “CK”. Vậy đó là nh÷ng c¶nh nµo? ? Đọc 2 câu thơthơ đó tả cảnh gì, ở đâu? ? Cảnh khuya đó đợc miêu tả bằng nh÷ng h/a g×? ? Miêu tả h/a tiếng suối trong tg đã sd biÖn ph¸p nt nµo? ? Biện pháp n/t so sánh ấy đã có tác dông n/t/n? T×m c¸c c©u th¬ kh¸c t¶ tiÕng suèi.. I)đọc- hiểu chú thích: 1. T¸c gi¶: (1980 – 1969) lµ nhµ c¸ch mạng vĩ đại, danh nhân VHTG, nhà thơ lín. 2. T¸c phÈm: - S/t¸c 1947, 1948 t¹i ViÖt B¾c. - ThÓ th¬: thÊt ng«n tø tuyÖt. - Bµi "C¶nh khuya" viÕt b»ng ch÷ ViÖt. - Bµi "R»m …" nguyªn b¶n viÕt b»ng ch÷ H¸n . II) §äc- hiÓu v¨n b¶n 1, §äc: 2, Chó thÝch. 3, Ph©n tÝch: v/b1: C¶nh khuya.. a) Hai c©u ®Çu: - Bøc tranh - TiÕng suèi - nh tiÕng h¸t - Tr¨ng lång cæ thô. - Bãng lång hoa. => So s¸nh -> tiÕng suèi nghe nh tiÕng h¸t con ngêi,vui t¬i ®Çy søc sèng..

(87) ? NÕu nh ë c©u th¬ ®Çu, chóng ta nhËn thÊy trong th¬ B¸c cã nh¹c th× ë c©u th¬ thứ 2 c/ta lại đợc ngắm nét vẽ tài hoa của một bậc đại nhân. Nét vẽ cảnh trăng bằng NT ngôn từ ấy đợc t/g xây dựng qua biÖn ph¸p tu tõ nµo ? ? §iÖp tõ “lång” gióp em h×nh dung c¶nh tîng n/t/n? ? §äc th¬ §T§: “Tr¨ng dµi NguyÖt.. ? và với 2 câu thơ của mình Bác đã tạo đợc một vẻ đẹp thiên nhiên n/t/n? §äc 2 c©u th¬ cuèi: ? Hai c©u th¬ nµy nãi vÒ t©m tr¹ng nµo cña B¸c? ? Theo em “Ngêi cha ngñ” v× lÝ do g×? ? Nếu “Ngời cha ngủ để thởng ngoạn thiên nhiên thì em cảm nhận đợc cảm xóc t©m hån nµo cña t/g? ? Song 1 c©u th¬ thø 3 trong bµi th¬ tø tuyÖt cã ý kiÕn nhËn xÐt r»ng Ngêi chuyÓn ý rÊt tµi t×nh .VËy em c¶m nhËn c¸i tµi ë ®©y lµ g×? ? Víi viÖc s/d ®iÖp nh vËy, em c¶m nhËn đợc nét đẹp nào khác trong tâm hồn B¸c? ? Chúng ta đã gặp rất nhiều đêm ko ngủ của Bác. Hãy đọc những bài thơ mà em biÕt nãi vÒ ®iÒu naú? ? Và đến đây, em có thể nêu những cảm nhËn cña m×nh vÒ bµi th¬ ntn? Bài thơ đợc viết theo phơng thức biểu đạt nào? ? Và phơng thức biểu đạt này cũng nh những cảm nhận của em về Bác có đợc lÆp l¹i ë bµi th¬ thø 2? Chóng ta cïng t×m hiÓu? ? §äc b¶n phiªn ©m vµ dÞch th¬, em cã sù so s¸nh nµo vÒ thÓ th¬, vÒ tõ ng÷? (Thªm : lång léng, b¸t ng¸t,ng©n. ThiÕu mét ch÷ “xu©n”, “yªn ba”.) ? Tuy vËy, ®©y còng lµ b¶n dÞch th¬ kh¸ thµnh c«ng. VËy chóng ta cïng ®i t×m hiÓu. ? §äc hai c©u th¬ ®Çu. Em thÊy 2 c©u thơ gợi cho em hình dung cảnh đẹp gì? ? VÇng tr¨ng “NguyÖt chÝnh viªn” gîi t¶ kh«ng gian ntn? ? Thời điểm “NCV” đã soi tỏ một cảnh tîng n/t/n? ? Em lại nhận thấy phép tu từ nào đợc s/d ë ®©y? ? Sự lặp lại của từ “xuân” đã tạo nên sắc thái đ/b nào của đêm RTG? ? Nh vậy h/a “xuân” còn đợc em hiểu th«ng qua biÖn ph¸p tu tõ nµo? ? Có bạn đã nhận thấy rằng trong hai câu thơ đầu này, t/g đã thông qua miêu t¶ mµ béc lé c¶m xóc . ý kiÕn cña em ? ( , cảm xúc của t/g đã gợi lên từ c¶nh xu©n).. - §iÖp tõ “lång” -> bãng tr¨ng lung linh, huyÒn ¶o mµ l¹i Êm ¸p. => Thiªn nhiªn trong trÎo, t¬i s¸ng gÇn gòi. C¶nh vËt nh cã linh hån. b) Hai c©u cuèi: H/a con ngêi trong ck - §N: “Ngêi cha ngñ”- thëng ngo¹n vÎ đẹp thiên nhiên -> say đắm hoà hợp với thiªn nhiªn.. - Lo nçi níc nhµ -> T×nh yªu níc thêng trùc trong t©m hån t/g.. ( Hai c©u ®Çu biÓu c¶m qua miªu t¶, ------------cuèi biÓu c¶m trùc tiÕp).- Theo thÓ th¬ có F¸ c¸ch - Bài thơ đợc sử dụng thành công bút ph¸p so s¸nh, ®iÖp ng÷ víi nh÷ng nÐt nhạc, nét hoạ đã tạo nên vẻ đẹp đêm trăng khuya VB và thể hiện đợc tình yêu thiên nhiên hoà quyện với tình yêu đất níc trong con ngêi HCM. 4)Ph©n tÝch v/b2: R»m th¸ng giªng. a)Hai câu đầu: Cảnh đêm rằm TG. - “nguyÖt chÝnh viªn”: Ko gian b¸t ng¸t trµn ngËp ¸nh tr¨ng. - S«ng níc trêi xu©n lÉn vµo nhau -> §iÖp tõ “xu©n” h/a Èn dô -> sù s¸ng sña, trong trẻo, đầy đặn, cao rộng tràn ngập søc xu©n.. => C¶m xóc nång nµn tha thiÕt víi vÎ đẹp thiên nhiên.. b) Hai c©u cuèi: H/a con ngêi… “Yªu ba th©n xø” Giíi k/k mê ¶o, huyÒn bí của đêm trăng..

(88) ? Víi c¶m xóc nh vËy t/g tiÕp tôc vÏ lªn c¶nh tîng g× ë 2 c©u th¬ cuèi? ? Song h/a thơ không hẳn chỉ là để vẽ thêm nét đẹp của đêm trăng mà nó còn g¾n víi h/a th¬ kh¸c “bµn viÖc qu©n”. Em hiÓu n/t/n vÒ h/a nµy? ? §äc tiÕp c©u th¬ cuèi. ? C©u th¬ gîi h×nh dung cña em vÒ mét c¶nh tîng n/t/n? ( Gv: s/s víi c©u th¬ trong P/kiÒu d¹ b¹c) ? Nh vËy, con ngêi, c¶nh vËt ë ®©y cã sù gắn bó, hoà hợp. Qua đó ta cũng biết thªm vÒ t©m hån B¸c. ? §äc c¶ 2 bµi th¬ em nhËn thÊy ý nghÜa chung nµo? (Th¶o luËn) ? Ngoài ra trong mỗi bài thơ, em đều nhận thấy vẻ đẹp riêng. Hãy chỉ rõ những đặc sắc ấy? ( Th¶o luËn) ? §äc nh÷ng c©u th¬ kh¸c viÕt vÒ tr¨ng mµ em biÕt?. - “đàm quân sự” – Bàn việc sinh tử của đất nớc.. “D¹ b¸n qui lao nguyÖt m¸n thuyªn” -> Con thuyÒn chë ngêi kh¸ng chiÕn t¾m ¸nh tr¨ng, lít trªn s«ng tr¨ng.TÊt c¶ cïng to¶ s¸ng cho nhau. =>T©m hån cña B¸c lu«n réng më giao hoà với thiên nhiên. Suy rộng ra đó là vẻ đẹp của t/y đất nớc. 5) Tæng kÕt hai bµi th¬: CK vµ RTG. - Vẻ đẹp của đêm trăng chiến khu Việt B¾c. - T×nh yªu tha thiÕt cña t/g dµnh cho thiªn nhiªn, C/m¹ng. - ThÓ th¬ TNTT võa mang phong c¸ch cổ điển vừa hiện đại với câu chuyển, câu kết đều sáng tạo. - Trong th¬ B¸c võa cã nh¹c võa cã ho¹. 6) Ghi nhí: SGK III)LuyÖn tËp: (KÕt hîp víi q/t ph©n tÝch). VI. HDVN. Hoạt động 3: Luyện tập - MT: Hs vËn dông phÇn võa häc lµm - Häc thuéc 2 bµi th¬. - HiÓu g× n/d, n/t. c¸c bµi tËp . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.( KTTV). - PP: Thảo luận, vấn đáp. ------------------------------------------------TiÕt 46. Ngµy 7/11/2010. KiÓm tra tiÕng viÖt A/ Môc tiªu bµi häc 1. Kiến thức: - Đánh giá khả năng nhận thức của HS về các kiến thức đã học trong c/t NV7- phÇn TV tõ ®Çu häc kú. - H/s kiểm tra đợc nhận thức của mình. Gv biết đợc những chỗ còn khiếm khuyết của các em để có hớng bồi dỡng. 2. Kü n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng viÕt, biÕt tËp hîp v/® cho h/s. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức tự giác làm bài. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp *. KiÓm tra bµi: K/t sù chuÈn bÞ cña h/s. *. Bµi míi: - G/v nªu yªu cÇu cña tiÕt kiÓm tra: - G/v đọc đề, phát đề cho h/s: §Ò bµi: C©u1: §äc kÜ ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái: … “§å ch¬i cña chóng t«i còng ch¼ng cã nhiÒu. T«i dµnh hÇu hÕt cho em: bé tó lơ khơ, bài cá ngựa, những con ốc biển và bộ chỉ màu. Thuỷ chẳng quan tâm đến chuyện đó, mắt nó cứ ráo hoảnh nhìn vào khoảng không, thỉnh thoảng lại nấc lên khe khÏ…” a) Xác định các quan hệ từ, đại từ, từ láy trong đoạn văn. b) Tìm từ ghép HV trong đoạn văn, giải nghĩa và đặt câu với từ HV đó Câu 2: Tự cho VD và xác định các từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm trong c¸c vÝ dô Êy?.

(89) Câu3: Viết đoạn văn ngắn ( từ 5 – 7 câu) có sử dụng trong đó ít nhất một từ láy, 1 tõ HV, 1 cÆp tõ tr¸i nghÜa. * §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: C©u 1: 3®: (1.5®) QHT: cña, cho , vµ. §¹i tõ: chóng t«i, t«i, nã. Tõ l¸y: khe khÏ. (1.5®) T×m tõ ghÐp H/v: quan t©m: Gi¶i nghÜa : chú ý nhiều đến một cái gì đó. §Æt c©u : Cô giáo rất quan tâm đến chúng tôi. C©u2: 3®: Tự cho VD, xác định đợc từng mối quan hệ giữa các từ: 0.5đ - cho VD. 0.5đ - xđ đúng. Câu3: Viết đoạn văn có mạch ý, d/đ lu loát, s/d đợc từ theo y/c: 4đ. *. GV nh¾c nhë h/s lµm bµi, thu bµi. Ngµy 10 /11/ 2010 TiÕt 47. Tr¶ bµi: TËp lµm v¨n sè 2.. A/ Môc tiªu bµi häc Qua giê tr¶ bµi: - Giúp h/s tự đánh giá đợc năng lực viết văn biểu cảm ( về sự vật ) của mình, H/s tự sửa đợc những lỗi trong bài viết của các em. - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m, kÜ n¨ng liªn kÕt v¨n b¶n vµ c¸ch t¹o m¹ch c¶m xóc trong v¨n biÓu c¶m. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp *. Bµi míi: - H/s đọc thuộc lòng đề bài đã làm: Loài cây em yêu! - Gv chép đề lên bảng. - H/s nhắc lại dàn ý đã xây dựng khi viết bài văn này (3h/s) - G/v thèng nhÊt ý kiÕn ghi lªn b¶ng. - Gv nhận xét chung về bài làm của h/s, sau đó trả bài. Cho h/s đọc lại bài của mình (5’) sau đó G/v chữa chung. I. NhËn xÐt u ®iÓm: Đây là bài viết đầu tiên về văn biêủ cảm song một số em đã tỏ ta hiểu cách làm thÓ lo¹i nµy. + Cụ thể: Một số bài viết đã biết dựa trên các phơng thức miêu tả và tự sự để biểu cảm. Bài viết có cảm xúc, tạo đợc sự đồng cảm >< ngời đọc; Một số bài viết tạo đợc mạch ý, có sự diễn đạt khá trôi chảy. - Minh H¶i, Dung, Nhung . + Cã c©u v¨n biÓu c¶m tèt: - C©y bµng Êy g¾n liÒn víi tuæi th¬ cña em. - Nh×n vÎ x¸c x¬ cña c©y mµ em xãt xa nh chÝnh m×nh bÞ ®au vËy. - Cây cam đã cho em hơng thơm tinh khiết và những đoá hoa trắng xinh xinh, giê c©y l¹i cho em vÞ ngät m¸t cña nh÷ng tr¸i chÝn ®Çu mïa. II. NhËn xÐt khuyÕt ®iÓm: - Đa số nhiều bài viết mới chỉ chạm đến phần biểu cảm – nghĩa là biểu cảm cßn mê nh¹t : HiÕu, Dòng, NhËt… - Mét sè bµi viÕt cha tá ra lµ biÕt ph©n biÖt gi÷a v¨n miªu t¶, v¨n tù sù víi v¨n biÓu c¶m. - Ch÷ viÕt cña mét sè bµi lµm cßn xÊu, cßn sai chÝnh t¶. ( cã nh÷ng lçi sai chÝnh tả rất đáng tiếc: em trồng – em chồng. Ra qu¶ - gia qu¶). - Còn mắc lỗi diễn đạt lủng củng, cha thoát ý : Phát, Mạnh. +Gv đa từng mục, y/c h/s xem bài của mình mắc lỗi gì, đọc lỗi, H/s cùng G/v söa. III. Giáo viên cho học sinh đọc 2 bài: (1 bài khá và 1 bài TB, y).

(90) `H/s ph¸t biÓu ý kiÕn: + VÒ bµi TB ? Em nhận thấy bài làm đó đã viết theo phơng thức biểu đạt nào? - Miªu t¶? - Tù sù? - BiÓu c¶m? ? ChØ râ c¸c yÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m trong bµi. ? Kết luận về phơng thức biểu đạt đúng, cha đúng y/c của đề. + VÒ bµi kh¸: - §óng kiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m (chØ râ c¸c c©u cã yÕu tè biÓu c¶m trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) - Kh«ng (Ýt) cã c¸c lçi vÒ c©u, liªn kÕt. - Sửa giúp một vài chỗ diễn đạt cha thật hay. V) Híng dÉn vÒ nhµ: - VÒ tù söa hÕt c¸c lçi trong bµi. - ViÕt l¹i thµnh bµi v¨n hoµn chØnh.. Ngµy 10/ 11 / 2010 TiÕt 48. Thµnh ng÷. A/ Môc tiªu bµi häc 1.Kh¸i niÖm:- Kh¸i niÖm thµnh ng÷.NghÜa cña thµnh ng÷. - Chức năng của thành ngữ. Đặc điểm diễn đạt và tác dụng của thành ngữ. 2. KÜ n¨ng: NhËn biÕt thµnh ng÷. - Gi¶i thÝch ý nghÜa cña mét sè thµnh ng÷ th«ng dông. 3. Thái độ:- Tăng thêm vốn thành ngữ, có ý thức sử dụng thành ngữ trong giao tiếp, trong các hoạt động ngôn ngữ khác. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp . *. KiÓm tra bµi cò: K/t bµi ch÷a cña h/s. *. Bµi míi : Gtb - MT:T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niÖm thµnh ng÷. MT: Hs hiÓu thÕ nµo lµ thµnh ng÷. PP: Vấn đáp, minh họa, nêu vấn đề. H/s đọc v/d trong SGK. - NhËn xÐt vÒ cÊu t¹o cña côm tõ “lªn th¸c xuèng ghÒnh” trong c©u ca dao? ? Cã thÓ thay mét vµi tõ trong côm tõ nµy b»ng nh÷ng tõ khác đợc không? ? Cã thÓ thªm xen vµo trong cụm từ một vài từ khác đợc kh«ng?. I)ThÕ nµo lµ thµnh ng÷ ? 1, VÝ dô: - Côm tõ “lªn th¸c xuèng ghÒnh”. 2, NhËn xÐt: - Kh«ng thÓ thay mét vµi tõ trong côm tõ nµy b»ng nh÷ng tõ kh¸c. - Kh«ng thÓ thªm hay bít tõ nµo (ë) trong côm tõ đó. - Không thể thay đổi vị trí các từ trong cụm từ đó..

(91) ? Có thể thay đổi vị trí của các từ trong cụm từ đợc ko? ? Từ đó em rút ra nhận xét gì về đặc điểm cấu tạo của cụm từ đó. ? Cụm từ đó có ý nghĩa là gì? T¹i sao l¹i nãi “lªn th¸c xuèng ghÒnh”? ? Em hiÓu nghÜa cña côm tõ đó bằng cách nào? ? Em cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i những đ2 vừa phân tích đợc cña côm tõ “LTXG” .-> §ã lµ thµnh ng÷. Bµi tËp nhanh: - Gi¶i nghÜa c¸c thµnh ng÷ sau vµ cho biÕt em hiÓu nghÜa các thành ngữ đó theo cách nµo? ? T×m xem trong v/d sau cã s/d thµnh ng÷ kh«ng? “MN lµ m¸u cña… S«ng cã thÓ c¹n, nói cã thÓ mßn ... ? Qua đó em có lu ý gì về tính cố định của thành ngữ? §äc c¸c vd Sgk.. => Cụm từ đó có tính cố định => ý nghĩa: Trôi nổi, lênh đênh, phiêu dạt =>(kh«ng hiÓu theo nghÜa ®en cña côm tõ mµ hiÓu theo phÐp chuyÓn nghÜa Èn dô).. 3) Ghi nhí: SGK. + Nớc đổ đầu vịt. ( ẩn dụ) + Nhanh nh chíp. (so s¸nh) + Da måi tãc s¬ng (ho¸n dô) -> Có s/d thành ngữ: “Sông cạn, đá mòn”.. Lu ý: Tính cố định của thành ngữ không phải là cứng nhắc mà vẫn có thể thay đổi qua sáng tạo của ngời s/d TN. Hoạt động2:Sử dụng thành II. Sử dụng thành ngữ: 1, VÝ dô: SGK. ng÷. - MT: HS biÕt c¸ch sö dông 2, NhËn xÐt: thµnh ng÷. - Thµnh ng÷ lµm thµnh phÇn c©u: CN, VN, phô ng÷ - PP: Vấn đáp, minh họa. Xác định vai trò ngữ pháp trong cụm từ - Thµnh ng÷ thêng ng¾n gän, hµm sóc, cã tÝnh h×nh cña TN trong c¸c v/d? ? Ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc tîng, tÝnh biÓu c¶m cao s/d thµnh ng÷ trong c¸c v¨n 3, Ghi nhí: SGK: b¶n? ? Nªu ghi nhí? ? Cái hay của TN đợc tạo nên nhê c¸c yÕu tè nµo? (TN s/d từ trái nghĩa, đồng nghÜa, tõ HV, ®iÓn tÝch, ®iÓn cè,..) ? BT nhanh: ? Cho vÝ dô TN. ? T×m vµ gi¶i nghÜa c¸c thµnh ng÷ trong c¸c v/d: III. LuyÖn tËp: Hoạt động3: Luyện tập. - MT: Vận dụng lý thuyết đã Bài tập1: häc vµo lµm c¸c bµi tËp cô a, S¬n hµo h¶i vÞ - Món ăn quý hiếm, đẹp thÓ. Nem c«ng ch¶ phîng. m¾t. - PP: Thảo luận, vấn đáp. b, KhoÎ nh voi: - RÊt khoÎ. Tø cè v« th©n: - Kh«ng cã ai th©n - GV h/d h/s kÓ c¸c t/n cã thÝch. liên quan đến các thành ngữ. - Đặt câu với các thành ngữ đó. Bài tập2: - Chúng ta đều là dòng dõi con Rồng cháu Tiên cả Êy mµ. - Đừng đánh giá bạn bè theo kiểu thầy bói xem voi.

(92) Êy. Bµi tËp 4: - Trò chơi: Đờng lên đỉnh Phan xi păng. + Chia làm 2 nhóm, mỗi thành ngữ đúng đợc tính bằng một bậc thang – Mỗi H/s đợc quản trò gọi lên nói 1 thành ngữ. Bên nào đợc nhiều hơn, bên đó sẽ lên đỉnh trớc. *. HDVN: - Häc bµi. - Hoàn thiện bài tập.Su tầm thêm mời thành ngữ cha đợc giới thiệu trong c¸c bµi häc vµ gi¶i nghÜa c¸c thµnh ng÷ Êy. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. -----------------------------------------------Ngµy 15/11/2010 TiÕt 49:. Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n, bµi kiÓm tra tiÕng viÖt. A/ Môc tiªu bµi häc Qua phÇn tr¶ bµi gióp hs: Củng cố đợc kiến thức đã học trong phần v/b và TV từ đầu học kỳ đến nay. LuyÖn cho hs kÜ n¨ng ph¸t hiÖn lçi, söa lçi cña m×nh . B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. *. ổn định lớp *. Kt bµi tËp bµi thµnh ng÷. *. Bµi míi: - GV treo bảng phụ ghi hai đề bài văn và TV. - Hs đọc đề bài văn. - Gv đa ra đáp án của đề văn (bảng phụ). - Hs đọc đề bài TV. - Gv đa ra đáp án của đề TV (bảng phụ). - Gv tr¶ bµi. Gv nhËn xÐt u, khuyÕt ®iÓm chung. I. NhËn xÐt u ®iÓm: - §a sè c¸c bµi lµm tr×nh bµy kh¸ râ rµng, ch÷ viÕt s¹ch, nhiÒu bµi lµm cã ch÷ viết đẹp. ( Minh H¶i, HiÒn, Thñy, Nhung ). - §a sè häc sinh hiÓu bµi, n¾m ch¾c kiÕn thøc nªn bµi lµm kh¸ tèt. NhiÒu bµi viết đạt điểm cao ( Minh Hải, Dung, DHải) II. NhËn xÐt khuyÕt ®iÓm: - C¸c em míi chØ cã kÜ n¨ng ghi nhí kiÕn thøc mét c¸ch chuÈn x¸c nhng cha thực sự có kĩ năng vận dụng kiến thức để đặt câu, viết đoạn. Vì vậy các đoạn văn c¸c em tù t¹o lËp cha thËt hay. §Æc biÖt, phÇn tr×nh bµy c¶m nhËn k/q’ vÒ t/v VH còn cha đạt yêu cầu (cần phải cố gắng vì chúng ta sắp học vb cảm về t/p vh). - VÉn cßn tån t¹i nh÷ng bµi lµm cÈu th¶ vÒ tr×nh bµy, non yÕu vÒ kiÕn thøc: ( HiÕu, Dòng, M¹nh, ) III. Söa lçi cô thÓ: H/s đọc bài của mình (5’) và phát biểu những lỗi cô đã chỉ ra. H/s ®a lçi c¶ líp cïng söa mét sè lçi phæ biÕn. H/s trao đổi bài cho nhau để cùng nhau sửa lỗi. Gv kÕt luËn chung. V. §äc bµi lµm kh¸ vµ bµi lµm yÕu: Yªu cÇu h/s lµm l¹i bµi: ThÕ Nam, Hå HiÕu,Th¶o, §øc. V. híng dÉn vÒ nhµ: - Tù söa lçi trong bµi lµm. - Lµm l¹i 2 bµi hoµn chØnh. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(93) Ngµy 15/ 11/2010 TiÕt 50:. C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc.. A/ Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc: Yªu cÇu cña bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. - C¸ch lµm d¹ng bµi biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. 2. Kỹ năng: - Cảm thụ tác phẩm văn học đã học - Viết đợc những đoạn văn, bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học. - Làm đợc bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học *. TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. ổn định lớp . B. Kt phÇn ch÷a bµi kt. C. Bµi míi:Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu cách làm bài văn biÓu c¶m vÒ Tpvh. I).T×m hiÓu c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m - MT: Hs biÕt c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. vÒ Tpvh. 1, Bµi v¨n: C¶m nghÜ vÒ mét bµi ca dao. - PP: Vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề. 2, Nhận xét: ? Bµi v¨n viÕt vÒ bµi ca dao nµo? - LËp ý qua sù håi tëng. ? §äc liÒn m¹ch bµi ca dao? - H×nh thµnh c¶m xóc tõ nh÷ng chi tiÕt, ? Đọc liền mạch bài văn biểu cảm đó? h/a.. ? Đọc bài văn em thấy t/g đã phát biểu PBCN về bài ca dao bằng cách tởng tcảm nghĩ của mình theo cách lập ý nào? ợng, liên tởng, suy ngẫm, về nd, ht của ? Với cách lập ý nh vậy t/g đã tởng tợng, bài ca dao ấy. liªn tëng, suy ngÉm vÒ c¸c h/a,chi tiÕt cña bµi ca dao. Em h·y chØ ra c¸c yÕu tè đó trong bài văn? §ã chÝnh lµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi ca - Bè côc: 3 phÇn: dao. + MB: Giíi thiÖu h/c’ tiÕp xóc tp’. ? Đọc bài văn và xác định bố cục? + TB: Nh÷ng c¶m xóc, suy nghÜ do tp ? Nªu ý cña tõng phÇn? gîi lªn. ? Qu¸ tr×nh t×m hiÓu bµi v¨n em rót ra ®+ KB: Ên tîng chung vÒ tp’. îc nghi nhí g× vÒ c¸ch PBCN vÒ 1 tp’ 3, Ghi nhí: SGK, VH vµ bè côc cña 1 bµi v¨n PBCN vÒ tpVH. ? Ph©n biÖt PBCN vÒ TPVH víi ph©n tÝch t¸c phÈm VH. Hoạt động 2: Luyện tập II: LuyÖn tËp - MT: Vận dụng lý thuyết đã học vào bài tập cụ thể - PP: Thảo luận, vấn đáp Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ C¶nh khuya cña Hå ChÝ Minh. Gîi ý: Em gÆp bµi th¬ trong hoµn c¶nh nµo? C¶m xóc , Ên tîng chung nhÊt cña em vÒ bµi th¬ lµ gi.Trong bµi th¬ cã nh÷n.Qua đó em hiểu tâm hồn của Bác ntn? Em cã c¶m xóc g× tríc t©m hån cao c¶ cña Hå ChÝ Minh? Toàn bài thơ đã tạo cho em suy nghĩ ntn? (H/s trả lời các câu hỏi để tìm ý, tự lập dàn ý, chuẩn bị cho giờ luyện nói.) *.ChuÈn bÞ bµi : TiÕng gµ tra, bµi viÕt sè 3. ***********************************.

(94) Ngµy 22/11/2010 TiÕt 53,54:. TiÕng gµ tra ( Xu©n Quúnh ). *. Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: - S¬gi¶n vÒ t¸c gi¶ Xu©n Quúnh. - C¬ së cña lßng yªu níc, søc m¹nh cña ngêi chiÕn sØtong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ: nh÷ng kÜ niÖm tuæi th¬ trong s¸ng , s©u nÆng nghÜa t×nh. -NghÖ thuËt sö dông ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, ®iÖp c©u trong bµi th¬. 2. Kü n¨ng: - §äc- hiÓu , ph©n tÝch v¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh cã sö dông c¸c yÕu tè tù sù. - Ph©n tÝch c¸c yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n b¶n. *. TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. ổn định lớp . B. Kt bµi cò: §äc 2 bµi th¬ C¶nh khuya vµ RTG cña B¸c? ? Cho biÕt c¶m nhËn cña em vÒ 2 bµi th¬? B. Bµi míi:Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP:ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu chú thích MT: Hs nắm đợc vài nét sơ lợc về tác giả, I)Giới thiệu chung. 1, T¸c gi¶: t¸c phÈm. Xu©n Quúmh (1942 – 1988) lµ nhµ PP: Vấn đáp, minh họa, nêu vấn đề thơ cữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại H/s đọc chú thích * ? Chó thÝch cho em hiÓu nh÷ng g× vÒ t/g VN. 2, T¸c phÈm: Xu©n Quúnh? ? Ngoài lời giới thiệu trong SGK em còn Ra đời những năm 1960, đất nớc ta bắt có những hiểu biết nào khác về t/g đầu cuộc kháng chiến chống đế quốc MÜ ®Çy cam go. XQuúnh? ? Em biÕt nh÷ng bµi th¬ nµo cña + ThÓ th¬: 5 ch÷ tù do. XQuúnh? ? H·y nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ TGT? ? Bài thơ đựơc sáng tác theo thể thơ nào? Em đã học bài thơ nào cũng đợc viết theo thÓ th¬ 5 ch÷ tù do? (§ªm nay B¸c ko ngñ- Minh HuÖ). III. §äc, hiÓu v¨n b¶n. Hoạt động 2.Tìm hiểu văn bản. - MT: Hs nắm đợc nội dung chính và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài th¬. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, giải thích..

(95) §äc giäng vui vÎ, båi håi, ph©n biÖt lêi m¾ng cña bµ víi lêi kÓ, t¶ cña nhµ th¬ trong vai ngêi chiÕn sü. NhÞp th¬ 3/2, 2/3, nhÊn m¹nh ë nh÷ng câu, từ đợc lặp lại. Gi¶i nghÜa nh÷ng tõ khã trong SGK. ? ChØ ra bè côc cña bµi th¬; (§o¹n1:Tõ ®Çu… “Nghe gäi…th¬” §o¹n2: TiÕp… “§i qua…so¹t” §o¹n3: PhÇn cßn l¹i). §äc ®o¹n 1: ? Tiêu đề bài thơ đã đa chúng ta đến với Một âm thanh đó là TGT. Vậy âm thanh ấy đợc đặt trong (t), (k) nghÖ thuËt nµo? ? Thêi gian, (k) gian Êy t¹o c¶m gi¸c g×? ? T¹i sao trong mu«n vµn ©m thanh cña kh«ng gian yªn b×nh Êy mµ t/g l¹i chØ l¾ng nghe thÊy TGT? ? Và với ngời chiến sĩ trên đờng hành quân âm thanh ấy đã mang đến những niÒm c¶m xóc nµo? ? ở đây, t/g đã sd bp nghệ thuật gì? ? Bp nt ®iÖp ng÷ Êy cã t/d ntn? ( Gv b×nh) ? Vµ trong c¶m xóc Êy, kØ niÖm tuæi th¬ lµ c¶m xÝc s©u ®Ëm nhÊt! TiÕt 54 §äc ®o¹n2. ? Quan s¸t khæ 1 cña ®o¹n2. Em thấy TGT đã gợi h/a’ thân thơng nào trong kØ niÖm? ? H/a’ thân thơng đó hiện lên qua những chi tiÕt nghÖ thuËt nµo? ? Em phát hiện ra những bpnt nào đợc sd trong khæ th¬? ? Những bpnt đó có tác dụng gì? ? Từ h/a’ bức tranh gà gợi cho em liên tởng đến điều gì? ? Ngoµi h/a’ th©n th¬ng vÒ æ trøng, vÒ nh÷ng con gµ m¸i, nh÷ng khæ th¬ tiÕp theo cña ® 2 cßn cho biÕt TGT gîi h/a th©n th¬ng nµo n÷a trong lßng t/g’? ? H/a’ ngêi bµ hiÖn lªn g¾n liÒn víi nh÷ng kØ niÖm nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u m¾ng cña bµ? ? Chi tiÕt bµ m¾ng yªu gîi cho em c¶m nghÜ g×? ? V× sao ngêi ch¸u nhí kØ niÖm nµy? ? Ngoµi kÝ øc vÒ nh÷ng lêi m¾ng yªu cña bµ, trong t©m trÝ ngêi ch¸u , h/a ngêi bµ cßn hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? ? H/a’ đó gợi cho em suy nghĩ gì về đức tÝnh cña bµ? ? Ngoµi sù tÇn t¶o, tiÕt kiÖm em cßn nhËn thấy ở bà có đức tính nào nữa? Đọc khổ th¬ tiÕp theo. ? V× sao bµ l¹i cã nçi lo Êy vµ v× sao bµ lại mong điều đó? ? Từ đó gợi cho em suy nghĩ gì?. 1, §äc. 2, Chó thÝch: 3, Ph©n tÝch bè côc: 3 ®o¹n: Đ1: TGT cất lên trên đờng hành qu©n. §2: TGT gîi vÒ kØ niÖm Êu th¬. §3: TGT gîi suy t 4, Ph©n tÝch bµi th¬. a) ¢m thanh tiÕng gµ tra cÊt lên trên đờng hành quân. TiÕng gµ tra- tiÕng gµ nh¶y ë xãm v¾ng =>Mét (t), (k), yªn bình êm ả có sự sống rất đỗi th©n quen.. Tiếng gà tra: Nghe – xao động n¾ng tra bàn chân đỡ mỏi. gîi vÒ tuæi th¬. (§iÖp ng÷ ) =>nhÊn m¹nh, kh¬i dËy c¶m xóc cña nhµ th¬, g©y ra nh÷ng liªn tëng nt kh¸c nhau. b, TiÕng gµ tra gîi vÒ nh÷ng kØ niÖm th¬ Êu. TiÕng gµ tra: + H/a’ nh÷ng con gµ m¸i víi nh÷ng qu¶ trøng hång. - … h«ng nh÷ng trøng. - Này – mái mơ- hoa đốm - tr¾ng. M¸i vµng – ãng nh mµu n¾ng. => §¶o ng÷, ®iÖp ng÷, so s¸nh, tÝnh tõ chØ mµu s¾c => TiÕng gäi gÇn gòi th©n th¬ng, g¾n bã => Bøc tranh gµ nhiÒu mµu s¾c. => Vẻ đẹp tơi sáng đầm Êm, hiÒn hoµ, b×nh dÞ cu¶ lµng quª. + H/a’ ngêi bµ: Lêi bµ m¾ng: - Gà đẻ nhiều – lang mặt. =>Lêi m¾ng yªu ch©n thËt, gi¶n dÞ mµ s©u s¾c -> T/y cña bµ dµnh cho ch¸u. - Tay bµ khum, dµnh,.. - ch¾t chiu, => chÞu th¬ng, chÞu khã, tiÕt kiÖm..

(96) (Cuéc sèng vÊt v¶, khã kh¨n ……………… => c/s cña níc ta trong h/c’ chiÕn tranh). ? Vµ trong cuéc sèng khã kh¨n Êy, chÝnh sù tÇn t¶o, nçi lo, niÒm mong íc cña bµ lµ để mang lại cho cháu niềm vui. Đọc lại khæ th¬ thÓ hiÖn niÒm vui Êy? ? Cã ý kiÕn cho r»ng, nh÷ng khæ th¬ ®Çu cña ®o¹n 2 lµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp, cßn khæ th¬ nµy lµ biÓu c¶m trùc tiÕp.Em cã ý kiÕn ntn? ? C¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp ë khæ th¬ nµy đợc biểu hiện thông qua từ ngữ nào? ? V× sao ch¸u l¹i cã niÒm vui Êy? ? §ã lµ nh÷ng q ¸o ntn? ? Vì sao đó là những quần áo bình thờng mà cháu lại vui đến vậy? ? Qua đó em hiểu đợc tình cảm bà dành cho ch¸u, ch¸u dµnh cho bµ vµ t×nh bµ ch¸u ë ®©y ntn? ( Th¶o luËn) Nh vËy TGT ko chØ gîi vÒ nh÷ng kØ niÖm Êu th¬ mµ cßn tiÕp tôc gîi lªn nh÷ng g× kh¸c n÷a? §äc ®o¹n 3. ? §ã lµ nh÷ng suy t g×? ? V× sao t/g l¹i cã thÓ nghÜ TGT – mang bao nhiªu h¹nh phóc? ? H/a’ “giÊc…trøng” cã ý nghÜa g×?. - Bµ lo…,mong// -> nçi lo, niÒm mong íc rÊt đời thờng => tình yêu thơng thÇm lÆng, gi¶n dÞ.. (“¤i”…, “sét so¹t” ) Tõ l¸y, tõ biÓu c¶m trùc tiÕp=> NiÒm vui kh«n xiÕt => NiÒm biÕt ¬n cña ch¸u > < bµ.. -> Bµ: yªu th¬ng, lo l¾ng, hiÓu t©m lÝ trÎ th¬ cña ch¸u. Ch¸u: kÝnh träng, biÕt ¬n bµ vµ h/a vÒ bµ in ®Ëm trong lßng ch¸u. T×nh bµ ch¸u: s©u nÆng, th©n ? Ngoµi ra, ngêi ch¸u cßn suy t vÒ ®iÒu g× thiÕt. n÷a c) TGT gîi nh÷ng suy t: ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bp nt t/d sd? + VÒ h¹nh phóc: ? Điệp ngữ đó có tác dụng ntn? TGT – may h¹nh phóc (Gv b×nh)? Nh×n l¹i toµn bµi th¬, em GiÊc ngñ hång s¾c trøng nhËn thÊy sd thÓ th¬ 5 ch÷ trong bµi cã g×  Đó là niềm hp đợc sống đặc biệt? b×nh yªn trong t×nh yªu ( Thể thơ 5 chữ có sự phá cách bằng thơng, đó là giấc mơ tới nh÷ng dßng 3 ch÷; TGT) nh÷ng ®iÒu tèt lµnh, vui vÎ. + Về cuộc chiến đấu. V× - TQ ®iÖp ng÷ => : Xóm khẳng định lµng mục đích - bµ c/® cao c¶ TiÕng gµ, nhng rÊt æ trøng b×nh dÞ. ? Vậy âm thanh TGT đợc lặp lại mấy lần? ? ViÖc nh¾c l¹i 4 lÇn nh vËy cã t/d g×? (T¹o m¹ch ý, m¹ch c¶m xóc cho bµi th¬) ? Với mạch ý xuyên suet nh vậy, dòng cảm xúc của t/g đã đợc lập theo hớng nào? (hiÖn t¹i -> håi tëng qu¸ khø -> suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i). ? Trong dòng cảm xúc ấy em bắt gặp những h/a’ thơ đẹp nào? (NhËn xÐt vÒ tÝnh tõ hang -> s¾c mµu cña hiÖn t¹i). ? Nªu kh¸i qu¸t thµnh c«ng vÒ néi dung 5, Tæng kÕt: nt cña bµi th¬? Ghi nhí: SGK Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? - Y nghÜa cña v¨n b¶n: Nh÷ng kØ niÖm vÒ Hoạt động 3. Luyện tập ngêi bµ trµn ngËp yªu th¬ng lµm cho ng- MT: Kh¾c s©u kiÕn thøc bµi häc ời chiến sĩ thêm vững bớc trên đờng ra - PP: Vấn đáp,thảo luận trËn. III) LuyÖn tËp..

(97) 1, BtËp tr¾c nghiÖm: H/a’ xuyªn suèt, næi bËt nhÊt trong bµi th¬. A. Ngêi bµ B. TiÕng gµ tra. C. Ngêi ch¸u. D. æ trøng hång. 2, ViÕt tõ 3 – 5 c©u c¶m nhËn vÒ khæ th¬ cuèi cïng trong bµi * Híng dÉn tù häc: Häc thuéc lßng bµi th¬ - Ph©n tÝch hiÖu qu¶ nghÖ cña c¸c ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷ trong bµi th¬. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ghi l¹i mét kØ niÖm vÒ bµ cña em. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. *************************************. Ngµy 21/11/2010 TiÕt55:. ®iÖp ng÷. *môc tiªu bµi häc : 1. Kiến thức: Hiểu đợc thế nào là điệp ngữ . - C¸c lo¹i ®iÖp ng÷. - T¸c dông cña ®iÖp ng÷ trong v¨n b¶n. 2. Kü n¨ng:- NhËn biÕt phÐp ®iÖp ng÷ - Ph©n tÝch t¸c dông cña ®iÖp ng÷ - BiÕt sö dông ®iÖp ng÷ phï hîp víi ng÷ c¶nh. *tiÕn tr×nh bµi d¹y . A.æn dÞnh líp: B. KT bµi cò: §äc bµi th¬TGT cho biÕt thµnh c«ng NT næi bËt trong khæ 1,khæ cuèi? C.Bµi míi:Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động1:Khái niệm điệp ngữ. - MT: Hs nắm đợc thế nào là điệp ngữ I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ. vµ t¸c dông cña ®iÖp ng÷. 1, VÝ dô: SGK. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, minh họa. 2, NhËn xÐt: “Nghe” – lÆp l¹i 3 lÇn: nhÊn m¹nh c¶m Cho 2 vÝ dô 2 ®o¹n trÝch trong TGT. xóc. ? Có những từ ngữ nào đợc lập lại? “vì”- lặp lại 4 lần: nhấn mạnh mục đích ? Nhớ lại và nêu tác dụng của việc lặp chiến đấu của ngời chiến sĩ. l¹i?  PhÐp ®iÖp ng÷. =>§ã lµ phÐp ®iÖp ng÷. 3, Ghi nhí: SGK. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp ®iÖp ng÷? ? Ph©n biÖt phÐp ®iÖp ng÷ vµ ®iÖp ng÷ -> Tªn gäi th«ng thêng lµ ®iÖp ng÷. ? Cho vd điệp ngữ em đã gặp. *) CÊu t¹o cña ®iÖp ng÷: cã thÓ lµ tõ, ( BT nhanh) Gv ®a VD: lçi lÆp tõ ng÷, c©u, ®o¹n. -> ph©n biÖt. ? ChØ ra cÊu t¹o cña c¸c ®iÖp ng÷ trong c¸c vd? Hoạt động 2: Các dạng điệp ngữ. II) C¸c d¹ng ®iÖp ng÷: - MT: Hs t×m hiÓu c¸c d¹ng ®iÖp ng÷. 1, VÝ dô: SGK. - PP: Vấn đáp, gợi tìm, nêu vấn đề,… 2, NhËn xÐt: ? Em hiÓu ntn vÒ nghÜa cña c¸c tõ ng÷: Cã 3 d¹ng ®iÖp ng÷ thêng gÆp: “nèi tiÕp, chuyÓn tiÕp, c¸ch qu·ng”. - §iÖp ng÷ nèi tiÕp. ? Gv đa vd của ba tên gọi điệp ngữ để - §iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp. h/s tù x®. - §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng..

(98) ? Trở lại với các vd mà h/s vừa tìm để 3, Ghi nhớ: SGK. chØ ra c¸c d¹ng ®iÖp ng÷? ? Nh¾c l¹i kiÕn thøc toµn bµi.. Hoạt động 3: II. LuyÖn tËp: - MT: Hs vận dụng phần lý thuyết đã học vào việc làm bài tập - PP: Thảo luận, vấn đáp Bµi tËp 1 + 2 Xác định điệp ngữ. xác định các dạng điệp ngữ. Ph©n tÝch t¸c dông cña nh÷ng ®iÖp ng÷ Êy. Bµi tËp 3 Chữa lỗi lặp từ trong đoạn văn.C1: Vấn đề hiện tợng lặp nhng lặp có dụng ý nghệ thuËt. Nh c¸ch dïng chØ tõ “nµy” ®iÖp l¹i trong bµi th¬ TGT. VD: Nµy lµ nh÷ng ®o¸ cóc vµng rùc rì.Nµy lµ nh÷ng b«ng thîc dîc víi tÇng tÇng c¸nh hµng xÕp khÝt bªn nhau.Nµy lµ… C1; viÕt gän l¹i: …Nào hoa cúc, hoa thợc dợc, hoa đồng tiền và cả hoa hang. Hoa lay ơn nữa. Bµi tËp 4: Trªn c¬ së bµi tËp 3 häc sinh tù viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông ®iÖp ng÷ cña m×nh §äc bµi, nhËn xÐt, söa.Häc sinh chuÈn bÞ bµi: PBCN vÒ “ C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh cho giê luyÖn nãi. *************************************** Ngµy /12/2010 TiÕt56: luyÖn nãi: ph¸t biÓu c¶m nghÜ. vÒ t¸c phÈm v¨n häc. I. Môc tiªu bµi häc : 1. KiÕn thøc: - Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè t¸c phÈm v¨n häc - Nh÷ng yªu cÇu khi tr×nh bµy v¨n nãi biÓu c¶m vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc. 2. Kü n¨ng:- T×m ý, lËp dµn ý bµi v¨n biÓu c¶m vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc. - BiÕt c¸ch béc lé t×nh c¶m vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc tríc tËp thÓ. - Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng những tình cảm của bản thân về một tác phẩm văn học b»ng ng«n ng÷ nãi. 3. Thái độ: Giáo dục tình yêu đối với các tác phẩm văn học. II. TiÕn tr×nh bµi d¹y. ổn định lớp . KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh. Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh Học sinh nêu đề bài đã chuẩn bị. §Ò bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ “ C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu các bớc làm bài phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học I. Tìm hiểu đề:.

(99) -MT: Hs nắm đợc cách làm bài phát biểu - Thể loại: Văn biểu cảm về tác phẩm c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc. v¨n häc - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, - §èi tîng biÓu c¶m: Bµi th¬ “C¶nh khuya”- HCM ? Đứng trớc đề bài này em xác định cần II. Tìm ý, lập dàn ý mÊy thao t¸c. Më bµi Tiến hành thao tác. Tìm hiểu đề. Bµi th¬ “ CK” B¸c viÕt n¨m 1947 t¹i ? §Ò bµi thuéc thÓ lo¹i g×? ViÖt B¾c. ? Đối tợng biểu cảm của đề là gì? Bài thơ để lại trong em ấn tợng rất sâu Trên cơ sở dàn ý h/s đã chuẩn bị ở nhà, sắc gv cïng h/s x©y dùng mét dµn ý chung Th©n bµi. cho c¶ líp. 1/ Ng¹c nhiªn, thÝch thó khi ng¾m bøc ? Nªu nh÷ng ý chÝnh ë phÇn më bµi? tranh thiên nhiên đẹp ? Bài thơ để lại trong em ấn tợng chung - TiÕng suèi- so s¸nh víi tiÕng h¸t lµ g×? xa- Êm ¸p cã hån. ? Nªu nh÷ng néi dung chÝnh cña bµi - Tr¨ng- lång bãng c©y, hoa. th¬? - C¶nh vËt ®an dÖt vµo nhau. ? §øng tríc h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµ t©m - Bøc tranh lung linh, huyÒn ¶o. hån B¸c em cã nh÷ng c¶m xóc g×? - TiÕng suèi trong th¬ NguyÔn Tr·i ? Bức tranh thiên nhiên có những h/a’ 2/ Xúc động, cảm phục tự hào về Bác . nµo mµ gióp em cã c¶m xóc Êy? - B¸c cha ngñ- thëng ngo¹n tr¨ng ? Những h/a’ ấy đợc miêu tả thông qua ( V× Ngêi lµ thi sÜ). bp nt đặc sắc gì? - Lo cho đất nớc ( Vì Ngời là vị ? Tõ nh÷ng h/a’ Êy em liªn tëng ®Ðn l·nh tô). nh÷ng g×? - Nhiều đêm không ngủ của Bác ? V× sao em l¹i cã t/c nh vËy? ( “§ªm nay B¸c kh«ng ngñ” – ? Đứng trớc đêm cha ngủ của Bác em Minh HuÖ) hiÓu thªm g× vÒ Ngêi? “ Không ngủ đợc”- HCM ? NÐt thµnh c«ng cña nghÖ thuËt ®iÖp KÕt bµi. ng÷ “cha ngñ” ë ®©y lµ g×? -Kh¸i qu¸t c¶m xóc cña em vÒ bµi CK. ? Liªn tëng ntn? ?ë phÇn nµy em cÇn nªu ý nµo? Hoạt động2: Luyện nói. III) LuyÖn nãi. - MT: HS rÌn luyÖn ph¸t biÓu miÖng tríc 1/ Ph©n biÖt v¨n nãi vµ v¨n viÕt. líp. 2/ Nªu yªu cÇu cña giê luyÖn nãi - PP: Vấn đáp, thảo luận. +Néi dung: theo dµn ý. - GV híng dÉn HS ph©n biÖt v¨n nãi vµ +H×nh thøc: M¹ch l¹c, râ rµng, biÓu v¨n viÕt. c¶m. ? Y/c 1 giờ luyện nói cần đảm bảo về 3/ Luyện nói. nh÷ng mÆt nµo? a)Nhãm ? Nªu c¸c y/c cô thÓ vÒ néi dung, h×nh +Nhãm 1: Më bµi thøc. +Nhãm2: PBCN vÒ h×nh ¶nh thiªn -Lu ý: Nghi thøc chµo, hái, c¶m ¬n. nhiªn. - GV chia c«ng viÖc cô thÓ cho +Nhãm 3: PBCN vÒ t©m hån B¸c tõng nhãm HS cô thÓ. + Nhãm 4: KÕt bµi. - C¸c nhãm th¶o luËn, chuÈn bÞ b) C¶ líp. tr×nh bµy. - Mçi nhãm cö nhãm trëng ®iÒu hµnh, th kÝ ghi chÐp. - GV phát phiếu hoạt động nhóm: Tªn- c«ng viÖc- u- khuyÕt- dù kiÕn ®iÓm - Gv thèng kª ®iÓm cho c¶ líp. - §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµi tríc líp. - Mét HS tr×nh bµy toµn bµi. GV theo dâi, nhËn xÐt, söa.  HDVN: + LuyÖn nãi theo tæ. +ViÐt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh..

(100) +So¹n bµi tiÕp theo. Ngµy. /12/2010. TiÕt57: V¨n b¶n:. Mét thø quµ cña lóa non : Cèm (Th¹ch Lam) A/ Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc:- S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Th¹ch Lam. - Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá truyền thống của ngời Hà Nội trong món quà độc đáo , giản dị: Cốm. C¶m nhËn tinh tÕ, c¶m xóc nhÑ nhµng, lêi v¨n duyªn d¸ng, thanh nh·, giµu søc biÓu c¶m cña nhµ v¨n Th¹ch Lam trong v¨n b¶n. 2.Kü n¨ng: - §äc- hiÓu v¨n b¶n tïy bót cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Sö dông c¸c yÕu tè biÓu c¶m giíi thiÖu mét s¶n vËt cña quª h¬ng. 3. Giáo dục ý thức tôn trọng nét văn hóa truyền thống của đất nớc. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. ổn định lớp. KT phÇn c«ng viÖc ë nhµ ( trang 56) Bµi míi : GTB - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1:Đọc – hiểu chú thích I.đọc- hiểu chú thích: - MT: Hs nắm đợc vài nét sơ lợc về 1, Tác giả: t¸c gi¶, t¸c phÈm Th¹ch Lam – NguyÔn Têng L©n (1910 – - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết 1942) là nhà văn nổi tiếng. tr×nh. 2, T¸c phÈm: ? PhÇn chó thÝch trong bµi cho em Bµi “Mét …” rót tõ tËp tuú bót “Hµ Néi…” hiÓu nh÷ng g× vÒ t/g Th¹ch Lam? (1943). ? Ngoµi ra em cßn cã nh÷ng hiÓu biÕt thªm nµo kh¸c vÒ t¸c gi¶ nµy? ? Nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm nµy? II. §äc hiÓu v¨n b¶n: Hoạt động 2: Đọc – hiểu văn bản. 1, Thể loại: -MT: Hs nắm đợc nội dung chính, Tuỳ bút: Ghi chép về h/a’, sự việc có thật, diÔn ra xung quanh cã chó träng thiªn vÒ nét đặc sắc về nghệ thuật của vb. - PP: Vấn đáp, thảo luận, nêu vấn biểu hiện cảm xúc, suy nghĩ của tác giả trớc đề. h/a’ sù viÖc Êy. ? LÇn ®Çu tiªn trong ch¬ng tr×nh NV, - Ng’ giµu h/a’, chÊt tr÷ t×nh. em đợc biết thể loại tuỳ bút. Vậy qua chó thÝch em hiÓu g× vÒ thÓ lo¹i nµy? ? Em cã biÕt nh÷ng bµi tuú bót nµo kh¸c? ( “Vò trung tuú bót” - Phan §×nh 2, §äc: Hæ. “Th¬ng nhí mêi hai” – Vò B»ng. §Æc biÖt lµ tuú bót cña NguyÔn Tu©n 3, Chó thÝch: – TuyÓn tËp NguyÔn Tu©n.) - §äc víi giäng thËt t×nh c¶m, tha thiÕt, trÇm l¾ng, chËm, ªm. 4, Bè côc: 3 ®o¹n: §1: Tõ ®Çu… “nh chiÕc thuyÒn rang” C¶m - Gi¶i nghÜa tõ khã trong SGK – nghÜ vÒ nguån gèc cña Cèm. chó ý tõ H-V. §2: TiÕp … “nhòn nhÆn” – C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña Cèm. ? Em h·y cho biÕt bè côc cña bµi tuú §3: Cßn l¹i. – C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc bót nµy? Cèm. ? Bµi tuú bót viÕt vÒ c¸i g×? ? S/d những phơng thức biểu đạt 5, Phân tích:.

(101) nµo? a) C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña Cèm: (Miªu t¶, kÓ, nhËn xÐt, b×nh luËn, næi bËt nhÊt lµ biÓu c¶m). - Ph©n tÝch theo bè côc. - “H¬ng th¬m cña l¸ sen trong lµn giã mïa h¹” -> gîi c¶m høng: H¬ng vÞ Cèm. -> Dßng c¶m gi¸c vµ tëng tîng-> më ®Çu ? Theo dâi ®o¹n 1 cña bµi vµ cho thËt tù nhiªn vµ gîi c¶m. biết tác giả đã mở đầu bài viết về cèm b»ng nh÷ng h/a’ chi tiÕt nµo? - Khªu gîi c¶m xóc vµ tëng tîng cña ngêi (4 c©u v¨n ®Çu) đọc, thể hiện sự tinh tế trong cảm thụ Cốm ? Em thÊy nguån c¶m høng cña t¸c cña t/g’. giả gợi lên từ chi tiết nào trong đó? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch më ®Çu cña bµi tuú bót. ? C¸ch më ®Çu nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo? - Dùng các động từ, tính từ thích hợp: (lớt, thÊm nhuÇn, vá xanh, tr¾ng th¬m…) ? Và với sự đồng cảm của tác giả em - 3 câu tả, một câu hỏi tu từ, cßn nhËn thÊy ®o¹n v¨n nµy gÇn gòi => T/g’ lµ ngêi thanh nh·, nh¹y c¶m, tinh tÕ víi thÓ lo¹i VH nµo? víi t/y s©u nÆng dµnh cho mét vïng n«ng ( gÇn gòi víi thÓ th¬) th«n Hµ Néi. ? -> Em cÇn häc tËp c¸ch më bµi nh vËy cho bµi biÓu c¶m cña m×nh. ? Vµ còng trong ®o¹n v¨n nµy, em cßn häc tËp ë t¸c gi¶ c¸ch sö dông tõ ng÷ ntn? C¸ch t¹o c©u ra sao? ? Qua đó em hiểu gì về tác giả - Cốm gắn liền với vẻ đẹp của ngời làm ra Th¹ch Lam. Cèm- C« g¸i lµng Vßng – duyªn d¸ng, (Từ đó gv giới thiệu với h/s về phong lịch thiệp. c¸ch cña Th¹ch Lam.) ? Và với tình yêu ấy t/g đã đi vào => Vẻ đẹp của ngời tôn lên vẻ đẹp của Cốm giíi thiÖu vÒ Cèm lµng Vßng. -> Cèm trë thµnh thø v¨n hãa Èm thùc. ? Em đã khi nào đợc thởng thức món đặc sản làng Vòng này cha? Em có nhËn xÐt g× vÒ s¶n phÈm nµy? ? Cßn trong ®o¹n v¨n nµy t/g ®a chúng ta đến với Cốm làng Vòng qua nh÷ng lêi giíi thiÖu ntn? b, C¶m xóc vÒ gi¸ trÞ cña cèm. ? ë ®©y t/g kh«ng ®i s©u t¶ c¸ch - Cèm lµ thø qïa quª thiªng liªng. thức kĩ thuật làm Cốm mà dừng lại - Cốm hồng: làm đồ sêu tết. vµ quan s¸t, t¶ vÒ c« hµng Cèm xinh ( Hoµ hîp t¬ng xøng vÒ mµu s¾c, vÒ h¬ng xinh. VËy theo em dông ý cña t/g lµ vÞ) g×? => Sự gắn bó,hài hoà trong tốt duyên đôi ? Để từ đó Cốm có ý nghĩa gì trong lứa tạo hạnh phúc bền lâu. cuéc sèng cña Ngêi Hµ Néi 36 phè phêng? ? Từ ý nghĩa đó, nhà văn đã đi vào giíi thiÖu nh÷ng nÐt cô thÓ cña Cèm ->® 2. ? Trong đoạn 2, t/g đã nhận xét nh thÕ nµo vÒ tôc lÖ dïng hång Cèm làm đồ sêu tết của nd ta? => Tr©n träng vµ gi÷ g×n Cèm nh mét vÎ ? Khi giới thiệu cảm xúc về giá trị đẹp văn hoá dân tộc. cña Cèm t/g dïng lèi viÕt nµo? (lêi b×nh luËn)..

(102) ? Theo dâi 2 lêi b×nh luËn, nhÊt lµ lêi b×nh thø 2 em nhËn thÊy sù hoµ hợp, tơng xứng của Cốm ----- đợc t¸c gi¶ ph©n tÝch trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? ? Sù hoµ hîp Êy t¹o nªn gi¸ trÞ nµo cña Cèm? ? Qua đó, t/g muốn truyền đạt tới c/ta thái độ, t/c nào trong ứng xử với thø quµ d©n téc lµ Cèm. ? Bên cạnh thái độ đó, tác giả còn muèn göi g¾m tíi chóng ta ®iÒu g× ? §äc.... (Phê phán, chê cời, đáng tiếc cho những tục lệ đẹp đang mất dần và thay b»ng nh÷ng thø bãng bÈy, hµo nhoáng, thô kệch, đắt đỏ do thói học đòi). Và điều phê phán đó càng làm tăng thêm giá trị của Cốm. Để sau đó tác gi¶ ®i vµo bµn vÒ thëng thøc Cèm. ? T¸c gi¶ bµn vÒ sù thëng thøc Cèm trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ? ? T×m nh÷ng chi tiÕt t¸c gi¶ bµn vÒ c¸ch ¨n Cèm? ? V× sao l¹i ph¶i cã c¸ch ¨n nh vËy? ? §äc c©u v¨n thÓ hiÖn sù ngÉm nghÜ cña t¸c gi¶ khi thëng thøc Cèm ? (ThÊy thu l¹i ... trªn bå.) ? Em thấy tác giả đã thể hiện cách thëng thøc Cèm b»ng Ên tîng tõ nh÷ng gi¸c quan nµo ? (Khøu, xóc, thÞ). ? Qua đó, em nhận thấy sự tinh tế, thái độ trân trọng của tác giả ... đã đợc thể hiện n/t/n ? ? Với cách thể hiện đó, tác giả thuyết phôc ngêi mua Cèm ®iÒu g× ?. ? Tõ c¶m nghÜ cña nh©n vËt vÒ "Mật ... " đã mang lại cho em những hiÓu biÕt nµo ? ? Em nhận thấy nét đẹp riêng nào trong tuú bót cña Th¹ch Lam ? ? Qua đó, em hiểu gì về nhà văn này ? ? Em thÝch ®o¹n v¨n nµo, c©u v¨n nµo nhÊt trong bµi tuú bót ? (Häc sinh tr¶ lêi ). ? C©u v¨n " Cèm lµ thøc quµ ...", gióp em cã c¶m nhËn g× vÒ nhËn xÐt ấy. -> Học tập cách tạo câu văn đặc s¾c, chèt l¹i ý trong v¨n biÓu c¶m. IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi.. c, C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc Cèm: - C¸ch ¨n Cèm: - C¸ch mua Cèm: - ¡n tõng chót Ýt, thong th¶, ngÉm nghÜ => cảm hết đợc các thứ hơng vị đồng quê kết tinh ë Cèm.. -> C¸i nh×n v¨n ho¸ víi viÖc thëng thøc mãn ¨n b×nh dÞ - Cèm. - Mua Cốm: nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mµ vuèt ve. -> Cốm nh một thứ giá trị tinh thần đáng đợc trân trọng, giữ gìn. 6, Ghi nhí: SGK tr 163.. iii. luyÖn tËp:.

(103) - Su tÇm nh÷ng c©u th¬, ca dao, bµi viÕt nãi vÒ Cèm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy. /12/2010. TiÕt 58:. Ch¬i ch÷ A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức:- Hiểu đợc thế nào là chơi chữ. - Hiểu đợc một số lối chơi chữ thờng dùng. - Bớc đầu cảm thụ đợc cái hay của phép chơi chữ. 2.Kü n¨ng:- NhËn biÕt phÐp ch¬i ch÷. - ChØ râ c¸ch nãi ch¬i ch÷ trong v¨n b¶n. 3. Thái độ: Có ý thức yêu thích các lối chơi chữ trong văn bản. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Cho ví dụ về hiện tợng từ trái nghĩa, đồng nghĩa. “TiÕng giµ nhng nói vÉn cßn non”. + “Giµ” tr¸i nghÜa víi “non”. + “núi” đồng nghĩa với “non”. => PhÐp ch¬i ch÷. * Bµi míi: Gtb: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Nội dung cần đạt Hoạt động của Gv và HS Hoạt động 1: Thế nào là phép chơi chữ I. thế nào là phép chơi chữ : 1. VÝ dô: MT:HS nắm đợc khái niệm chơi chữ PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, minh họa. 1. NhËn xÐt: * §äc vÝ dô SGK. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña c¸c tõ ”lîi” 1: Ých lîi, lîi léc. “lợi” 2: Phần thịt trong khoang miệng để “lîi” trong bµi ca dao ? ? Việc dùng từ “lợi” trong ví dụ là dựa răng cắm chặt vào đó. -> Hai từ “lợi” đồng âm -> tạo cách hiểu vµo hiÖn tîng g× cña tõ ng÷ ? ? Cách sử dụng từ “lợi” nh trên đã tạo lên và trả lời không khớp với ý hỏi -> chất hµi híc, ch©m biÕm nhÑ nhµng mµ s©u c¸ch hiÓu nh thÕ nµo ? -> Cách sử dụng từ ngữ nh vậy gọi là sắc: Bà lão đã già rồi thì cần gì phải tính chuyÖn lÊy chång n÷a. ch¬i ch÷. 3. Ghi nhí: SGK. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ ch¬i ch÷ ? (§äc ghi nhí SGK.) ? Vµ c¸ch ch¬i ch÷ nh vÝ dô trªn lµ dïng từ ngữ đồng âm. Ngoài ra còn những II. các lối chơi chữ : c¸ch nµo n÷a ? Hoạt động 2: Các lối chơi chữ. -MT: HS nắm đợc các lối chơi chữ th- 1. Ví dụ: êng gÆp trong c¸c v¨n b¶n v¨n, th¬. 2.NhËn xÐt: - PP: Vấn đáp, minh họa, nêu vấn đề. VD a: * §äc c¸c vÝ dô cã lèi ch¬i ch÷. -“ranh tíng”: lèi nãi trÖch ©m víi “danh ? ChØ râ lèi ch¬i ch÷ trong c¸c vÝ dô ? ? Nhận xét về hiện tợng từ ngữ đợc sử tớng”, “ranh” : tính cách xấu => giễu cợt dông trong tõng lèi ch¬i ch÷ ? Nava. ? Nªu t¸c dông cña tõng lèi ch¬i ch÷ VD b: §iÖp phô ©m “m” trong tÊt c¶.

(104) trong c¸c vÝ dô ?. c¸c tiÕng -> t¹o c¶m gi¸c miªn man, mÞt mê. VD c: Lèi nãi l¸i -> c¸ch hiÓu bÊt ngê, thó vÞ. VD d: HiÖn tîng tõ tr¸i nghÜa, nhiÒu nghÜa. ? Qua đó, em thấy các lối chơi chữ th- Sầu riêng – vui chung: lột tả trạng thái t©m lý vui síng cña t¸c gi¶. êng gÆp lµ g× ? - Gi¸o viªn cã thÓ nªu thªm vÝ dô: 3. Ghi nhí: + Chơi chữ … từ đồng nghĩa. “§i tu PhËt … ThÞt chã … thÞt cÇy th× kh«ng” + Ch¬i ch÷ … tõ nhiÒu nghÜa. III. luyÖn tËp : “T«i trë vÒ quª B¸c lµng Sen Bµi 1: Ôi hoa Sen đẹp của bùn đen” Dùng từ ngữ đồng nghĩa để chơi chữ: (Tè H÷u). liu điu, rắn, thẹn đèn, … Hoạt động 3. Luyện tập. Bµi 2: -MT: Hs vận dụng lý thuyết đã học vào a) thÞt, mì, giß, nem, ch¶: chØ thøc ¨n lµm c¸c bµi tËp cô thÓ. liên quan đến chất liệu thịt. - PP: Thảo luận, vấn đáp. b) Nøa, tre, hãp, tróc: chØ c©y cèi thuéc * §äc bµi th¬. hä tre. ? Xác định từ ngữ dùng để chơi chữ ? => Chơi chữ sử dụng hiện tợng đồng âm. ? Ch¬i ch÷ b»ng c¸ch nµo ? ch¶ : thøc ¨n. ch¶ : kh«ng Sù liªn tëng * §äc 2 vÝ dô. hi hãp : tªn gäi c©y. ng÷ nghi· ? Xác định các tiếng chỉ sự vật gần gũi hi hãp : mét tr¹ng th¸i. lÝ thó. nhau ? Bµi 3: ? §ã cã ph¶i lµ hiÖn tîng ch¬i ch÷ kh«ng ? Thµnh ng÷ : “Khæ tËn cam lai” “cam” : qu¶ cam. “cam” :ngät, síng. => §ång ©m. Bµi 4: - Th¬ Bµ huyÖn Thanh Quan. - Ca dao. ? Xác định lối chơi chữ trong bài thơ. Häc sinh tù cho vÝ dô. Iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - §äc, hiÓu bµi. - Su tÇm c¸c c©u ca dao cã sö dông lèi ch¬i ch÷ vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña chóng. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ********************************* Ngµy /12/2010 TiÕt 59. lµm th¬ lôc b¸t A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.KiÕn thøc:S¬ gi¶n vÒ vÇn, nhÞp, luËt b»ng , tr¾c cña th¬ lôc b¸t. 2. KÜ n¨ng: NhËn diÖn, ph©n tÝch, tËp viÕt th¬ lôc b¸t. 3. Thái độ: Giáo dục lòng yêu thích đối với thể thơ truyền thống của dân tộc. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nêu nét nghệ thuật đặc sắc nhất của ca dao ?.

(105) (Sö dông thÓ th¬ d©n téc: lôc b¸t). ? §äc mét vµi bµi ca dao viÕt theo thÓ th¬ lôc b¸t ? * Bµi míi:Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1. Luật thơ lục bát. - MT: Hs nắm đợc luật của thể thơ lục b¸t khi lµm th¬. I. luËt th¬ lôc b¸t : - PP: Vấn đáp, minh họa. 1. VÝ dô: * §äc kü bµi ca dao. Bµi ca dao SGK. ? Bài ca dao đợc viết theo thể thơ lục bát ? 2.NhËn xÐt: ? CÆp th¬ lôc b¸t mçi dßng cã mÊy - Lôc : 6 CÆp th¬ mét dïng 6 tiÕng tiÕng ? V× sao gäi lµ lôc b¸t ? - B¸t : 8 ë trªn, dïng 8 tiÕng ë díi ? Nhắc lại quy định tiếng bằng, tiếng trắc ? S¬ đồ b»ng, tr¾c, vÇn cña bµi ca dao: ? Xác định tiếng bằng, trắc, vần của bài ca dao ? Anh ®i anh nhí … B B B T B B(v1) T B B T T B(v1)B B(v2) ? Nªu luËt b»ng, tr¾c, gieo vÇn ? T B T T B B(v2) (TiÕng lÎ tù do. T B T T B B(v2)B B TiÕng ch½n theo luËt). 2 4 6 8 - LuËt b»ng tr¾c : ë tiÕng thø 2 – b»ng, tiÕng thø 4 lµ tr¾c (cã thÓ ngo¹i lÖ ngîc ? T¬ng quan thanh ®iÖu gi÷a tiÕng thø 6 l¹i). vµ thø 8 ? - Gieo vÇn ë tiÕng thø 6 vµ 8. - Trong c©u 8 tiÕng: tiÕng thø 6 thanh bæng -> tiÕng thø 8 thanh trÇm. ? Qua đó em có những ghi nhớ gì về luật (hoÆc ngîc l¹i). th¬ lôc b¸t ? 3. Ghi nhí: Lu ý häc sinh ph©n biÖt th¬ lôc b¸t víi v¨n vÇn 6/8. - Gi¸o viªn cho vÝ dô, häc sinh th¶o luËn. +VÝ dô 1: Con mÌo, con chã cã l«ng Bụi tre có mắt nồi đồng có quai (§ång dao). + VÝ dô 2: TiÕc thay h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Đã vo nớc đục, lại vần than rơm. (Ca dao). -> VÝ dô 1: Cã luËt b»ng, tr¾c, thanh, cã sè c©u lôc, b¸t nhng kh«ng cã gi¸ trÞ biểu cảm (chỉ giúp trẻ em nhận biết đợc các SV quen thuộc) => Không phải là thơ lôc b¸t – chØ lµ v¨n vÇn. -> VÝ dô 2: Sö dông h×nh ¶nh Èn dô -> lêi than th©n, tr¸ch phËn hÈm hiu cña c« g¸i, sù th«ng c¶m cña ngêi th©n, ngêi yªu c« -> th¬ lôc b¸t. Hoạt động2 II. luyÖn tËp : - MT: Hs ¸p dông luËt th¬ lôc b¸t võa t×m hiÓu vµo phÇn thùc hµnh. - PP: Vấn đáp, minh họa. Bµi 1:VÝ dô a): §iÒn thªm tiÕng thø 5, thø 6 cña c©u b¸t. - TiÕng thø 6 : vÇn “a” => “nhµ”, “mµ”, “lµ”. thanh trÇm. ë nhµ, kÎo mµ, nh lµ. VÝ dô b): - TiÕng thø 6 : vÇn “ªn”.

(106) => tiÕn lªn kh«ng ngõng, míi nªn th©n ngêi, luyÖn rÌn h¨ng say. VÝ dô c): Tạo sự đối hoặc phối cảnh: Gieo vÇn “im”. - Trong s©n mÌo míp lim dim m¾t chê. - Hoa th¬m, cá ngät kiÕm t×m ®©u xa. - MÑ ngåi kh©u ¸o, em t×m c©u th¬. Bµi 2: - Phát hiện sai ở đâu sửa cho đúng luật. C1 VD a: gieo vÇn “oai” mµ viÕt “b»ng” -> xoµi. VD b: gieo vÇn “anh” mµ viÕt “lªn” -> thµnh. C2 VD a: söa vÇn “oai” c©u lôc -> vÇn “«ng” – “ba trång”. VD b : söa vÇn “anh” c©u lôc -> vÇn “iªn” – “thÇn tiªn”. Bµi 3: - Tổ chức thi 2 đội. + Hình thức 1: Thi đọc thơ lục bát (5 phút). + Hình thức 2: Trên cơ sở những câu thơ lục bát vừa đọc thi ngẫu hứng làm thơ. (Có thể lấy luôn câu lục vừa đọc rồi đội kia làm câu bát khác ). Đội nào thắng sẽ đợc quyền xớng câu lục Gi¸o viªn lµm träng tµi, söa, cho ®iÓm. (Gi¸o viªn lu ý c¸c em nh÷ng vÇn dÔ gieo: “a”, “an”, “¬i”, “non”,… Mét sè vÇn khã gieo tiÕp: “ª”.) III. híng dÉn vÒ nhµ :. - Đọc, tập làm bài thơ lục bát ngắn theo đề tài tự chọn. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: ChuÈn mùc sö dông tõ.. Ngµy. /12/2010. TiÕt 60 chuÈn mùc sö dông tõ A/ Môc tiªu bµi häc. 1. Kiến thức:- Nắm đợc các yêu cầu trong việc sử dụng từ đúng chuẩn mực. 2. Kỹ năng: -Sử dụng từ đúng chuẩn mực. - Nhận biết đợc các từ đợc sử dụng vi phạm các chuẩn mực sử dụng từ. 3.Thái độ: Giáo dục ý thức sử dụng từ đúng chuẩn. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi vÒ nhµ (tr 60). * Bµi míi: Gtb: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. -PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1. Các yêu cầu khi sử dụng từ I. sử dụng đúng âm, đúng chính tả:.

(107) đúng chuẩn mực. - MT: Hs nắm đợc các yêu cầu khi sử dụng từ đúng chuẩn. - PP: Vấn đáp, minh họa, nêu vấn đề. - Học sinh đọc ví dụ SGK. ? C¸c tõ in ®Ëm trong c¸c c©u dïng sai n/t/n ? - Giáo viên chia bảng phụ đã hệ thống (sau khi häc sinh tr¶ lêi): Tõ dïng sai. Lçi sai ë Nguyªn nh©n. Söa. - VD a: dïi -> vïi (sai cÆp phô ©m ®Çu d -> v - ph¸t ©m theo vïng Nam bé). - VD b: tËp tÑ -> bËp bÑ, tËp toÑ (sai v× gÇn ©m nhí kh«ng chÝnh x¸c). - VD c: kho¶ng kh¾c -> kho¶nh kh¾c (sai v× gÇn ©m nhí kh«ng chÝnh x¸c).. II. sử dụng từ đúng nghĩa:. - VD a: + s¸ng sña: nhËn biÕt b»ng thÞ gi¸c. + tơi đẹp: nhận biết bằng t duy, c¶m xóc, liªn tëng. => dùng từ "tơi đẹp".. => Khi sö dông tõ cÇn chó ý nh÷ng g× ? - VD b: + cao c¶: lêi nãi (viÖc lµm) cã (Đúng âm, đúng chính tả). phÈm chÊt tuyÖt vêi. + sâu sắc: Nhận thức và thẩm định b»ng t duy, c¶m xóc, liªn tëng. - §äc c¸c vÝ dô. - VD c:+ biết: nhận thức đợc, hiểu đợc. ? C¸c tõ in ®Ëm trong nh÷ng vÝ dô sai n/t/n ? + có: tồn tại (cái gì đó). ? H·y söa l¹i b»ng c¸ch thay nh÷ng tõ kh¸c thÝch hîp ? Gi¸o viªn cho häc sinh gi¶i nghÜa c¸c tõ in ®Ëm, t×m tõ kh¸c thÝch hîp (cã gi¶i nghÜa). + Lµm viÖc theo nhãm. + C¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, gi¸o viªn ghi vµo b¶ng phô chung. VD: Tõ dïng sai. NghÜa cña tõ. Tõ thÝch hîp. NghÜa cña tõ. IiI. sử dụng từ đúng sắc thái biểu c¶m, hîp phong c¸ch:. - VD a: + lãnh đạo: đứng đầu các tổ chức hợp ph¸p, chÝnh danh -> s¾c th¸i t«n träng. + cầm đầu: đứng đầu các tổ chức phi pháp, phi nghÜa -> s¾c th¸i khinh bØ. - VD b: + chú hổ: từ để nhân hoá -> sắc thái đẹp -> kh«ng phï hîp víi v¨n c¶nh. + con hæ, nã: gäi tªn con vËt-> s¾c th¸i b×nh thêng -> phï hîp v¨n c¶nh.. => Khi sử dụng từ cần chú ý: (đúng nghĩa). - §äc vÝ dô: ? Những từ đợc dùng sai nh thế nào ? ? Sửa lại bằng cách thay từ khác cho thích Iv. sử dụng từ đúng tính chất ngữ hîp ? ph¸p cña tõ: - VD a: hµo quang (danh tõ) -> kh«ng trùc - B¶ng phô: tiÕp lµm vÞ ng÷ -> hµo nho¸ng. Tõ NghÜa S¾c Tõ NghÜa S¾c - VD b: ăn mặc (động từ) -> không có bổ cña tõ th¸i thÝch cña tõ th¸i ng÷ qua quan hÖ tõ "cña" -> c¸ch ¨n mÆc. hîp - VD c: th¶m h¹i (tÝnh tõ) -> kh«ng thÓ lµm bæ ng÷ cho tÝnh tõ "nhiÒu" -> bá tÝnh tõ "nhiÒu". - VD d: sù gi¶ t¹o phån vinh -> trËt tù tõ.

(108) sai -> sù phån vinh gi¶ t¹o. v. không lạm dụng từ địa ph ơng, tõ h¸n viÖt:. => Chú ý sử dụng từ đúng ... - §äc vÝ dô. ? Xác định chức vụ ngữ pháp của các từ in - Trong các tình huống giao tiếp trang träng vµ trong c¸c v¨n b¶n chuÈn mùc đậm ? Xác định từ loại của các từ in đậm ? (hµnh chÝnh, chÝnh luËn) kh«ng nªn sö ? Vì sao các từ đó lại bị dùng sai ? dụng từ địa phơng. - B¶ng phô: VD: - ChØ dïng tõ H¸n ViÖt trong nh÷ng trêng hîp t¹o s¾c th¸i phï hîp. NÕu tõ H¸n ViÖt Tõ Tõ Chøc KÕt Söa nào có từ tiếng Việt tơng đơng mà phù hợp lo¹i vô luËn v¨n c¶nh th× nªn dïng tõ tiÕng ViÖt. ng÷ ph¸p => Sử dụng từ đúng chức vụ ngữ pháp. Hoạt động 2: Luyện tập. - MT: ¸p dông lý thuyÕt võa t×m hiÓu vµo viÖc lµm c¸c bµi tËp. - PP: Thảo luận, vấn đáp. Do những đặc điểm về lịch sử, địa lý, phong tục tập quán, mỗi địa phơng có những từ ngữ riêng gọi là từ địa phơng. VD: ... ? VËy trong trêng hîp nµo kh«ng nªn sö dụng từ địa phơng ? VD: Cho t«i mua chôc b¸t. Kh«ng nªn dïng: Cho t«i mua chôc chÐnt. (Tõ Nam bé). ? Do hoµn c¶nh lÞch sö, v¨n ho¸, cã sè lîng lín tõ H¸n ViÖt. ? T¹i sao chóng ta kh«ng nªn l¹m dông tõ H¸n ViÖt ? VD: + Cha mÑ nµo ch¼ng th¬ng con. Kh«ng nªn dïng: + Phô mÉu nµo ch¼ng th¬ng con. + Gi¸o viªn nªu l¹i m«t sè vÝ dô tõ: - Gần âm, gần nghĩa (h/s đã tìm hiểu) => Giải nghĩa => Sử dụng đúng nghĩa. - Những từ có thể đảo trật tự, không thể đảo, không nên đảo .... * Ghi nhí chung: VI. luyÖn tËp:. - VD: + hån nhiªn - tiÕng cêi hån nhiªn cña trÎ th¬. + tù nhiªn - anh Êy cø tù nhiªn ... - Đảo đợc: + ao íc - íc ao. - Không đảo đợc: + hån nhiªn - Không nên đảo: + ng¬ ng¸c - ng¸c ng¬.(s¾c th¸i ý cã bÞ thay đổi).. VII. híng dÉn vÒ nhµ :. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy TiÕt 61:. /12/2010.

(109) «n tËp v¨n b¶n biÓu c¶m A/ Môc tiªu bµi häc:. c¶m.. 1. KiÕn thøc:- V¨n tù sù, miªu t¶ vµ c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu - Cách lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảm. - Cách diễn đạt trong bài văn biểu cảm. 2. Kỹ năng:- Nhận biết, phân tích đặc điểm của văn bản biểu cảm. - T¹o lËp v¨n b¶n biÓu c¶m. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi vÒ nhµ (tr 62). * Bµi míi: Gtb: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Hoạt động 1:Khái niệm văn biểu c¶m. -MT: Kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ lý thuyÕt *C©u 1: Kh¸i niÖm v¨n biÓu c¶m ? cña v¨n biÓu c¶m. Là kiểu văn bản bày tỏ thái độ, tình cảm và -PP: Vấn đáp, thảo luận. sự đánh giá của con ngời đối với thiên nhiªn vµ cuéc sèng. ? Thế nào là văn biểu cảm, đánh giá ? * Câu 2: - Các yếu tố cần có để qua đó hình thành và thể hiện cảm xúc, thái độ, tình cảm của ngời viết là tự sự và miêu tả. ? Muốn bày tỏ thái độ, tình cảm và sự đánh giá của mình trớc hết cần ph¶i cã c¸c yÕu tè g× ? T¹i sao ? => C¶m xóc lµ yÕu tè ®Çu tiªn vµ hÕt søc quan träng trong v¨n biÓu c¶m. Đó là sự xúc động của con ngời trớc vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống. * Câu 3: Phân biệt văn bản biểu cảm với Chính sự xúc động ấy đã làm nảy văn bản miêu tả, văn bản tự sự ? sinh nhu cÇu biÓu c¶m cña con ngêi. - V¨n tù sù lµ yªu cÇu kÓ l¹i mét sù viÖc, mét c©u chuyÖn cã ®Çu, cã ®u«i, cã ng«n ng÷, diÔn biÕn, kÕt qu¶ nh»m t¸i hiÖn nh÷ng ? Nhắc lại những yêu cầu của văn sự việc hoặc những kỷ niệm trong kí ức để b¶n miªu t¶, tù sù ? ngời nghe, ngời đọc có thể hiểu và nhớ, kể lại đợc. - Văn miêu tả yêu cầu tái hiện đối tợng nhằm dựng một chân dung đầy đủ, chi tiết, sinh động về đối tợng ấy để ngời đọc, nghe có thể hình dung rõ ràng về đối tợng ấy. ? VËy trong v¨n b¶n biÓu c¶m cã yÕu tè tù sù vµ miªu t¶, t¹i sao chóng ta kh«ng gäi lµ v¨n tù sù, miªu t¶ tæng hîp ? ? Trong v¨n b¶n biÓu c¶m, tù sù, miêu tả đóng vai trò gì ?. - Trong v¨n biÓu c¶m, tù sù vµ miªu t¶ chØ là phơng tiện để ngời viết thể hiện thái độ, tình cảm, sự đánh giá. - Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m cã vai trß nh c¸i cí, c¸i nÒn cho c¶m xóc. Do đó nó thờng không tả, không kể, không thuật đầy đủ nh khi nó có t cách là một kiểu văn bản độc lập. Hoạt động 2: Đặc trng của văn * Câu 4: biÓu c¶m. §Æc trng cña v¨n b¶n biÓu c¶m :.

(110) - MT: Hs thấy đợc các đặc trng cơ b¶n cña v¨n biÓu c¶m. - PP: Vấn đáp, thảo luận. * Cho bµi ca dao: "Con s«ng kia bªn lë bªn båi ........................................... Biết rằng bên đục, bên trong, bên nào" ? T×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt đợc sử dụng ? ? C¸c h×nh ¶nh trong bµi ca dao cã ý nghÜa g× ?. - Bµi ca dao cã sö dông: + §iÖp ng÷. + Èn dô. + Tõ tr¸i nghÜa. - ý nghÜa tîng trng, ¸m chØ nh÷ng sù kiÖn trong đời sống tình cảm của con ngời. - T©m tr¹ng ph©n v©n xen håi hép b©ng khu©ng. -> Bµi ca dao trªn lµ mét v¨n b¶n biÓu c¶m, rÊt gÇn gòi víi v¨n b¶n tr÷ t×nh.. ? T©m tr¹ng cña ngêi viÕt nh thÕ nµo ? ? Phơng thức biểu đạt của bài ca dao lµ g× ? ? Qua đó em có nhận xét gì về đặc trng cña v¨n biÓu c¶m ? * C©u 5: LuyÖn tËp v¨n b¶n biÓu c¶m. §Ò bµi: C¶m nghÜ mïa xu©n ? ? Nªu c¸c thao t¸c cÇn tiÕn hµnh. I. tìm hiểu đề. - KiÓu v¨n b¶n: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ. - §èi tîng biÓu c¶m: Mïa xu©n. II. t×m ý:. 1. Mïa xu©n cña thiªn nhiªn: - C¶nh s¾c, thêi tiÕt, khÝ hËu, c©y cá, chim mu«ng, ... 2. Mïa xu©n cña con ngêi: - Tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp, t©m tr¹ng, suy nghÜ, ... 3. C¶m nghÜ: - Thích hay không thích mùa xuân ? Vì sao ? Mong đợi hay không ? Vì sao ? - Kể hoặc tả để bộc lộ cảm nghĩ thích hay không thích ? Mong đợi hay không mong đợi ? * Gi¸o viªn giao cho häc sinh lËp dµn ý theo nhãm. - Tr×nh bµy dµn ý. - Thèng nhÊt dµn ý. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn chØnh dµn ý. - ViÕt bµi, söa bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(111) Ngµy13/12/2010 Tiet 63. HDDT:sµi gßn t«i yªu (Minh H¬ng). A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức:- Cảm nhận đợc nét đẹp riêng của thành phố Sài Gòn với thiên nhiên, khí hậu nhiệt đới , cảnh quan và nhất là phong cách của ngời Sài Gòn. - Nắm đợc nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua những hiểu biết cụ thÓ, nhiÒu mÆt cña t¸c gi¶ vÒ Sµi Gßn. 2.Kü n¨ng:- §äc hiÓu v¨n b¶n tïy bót cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - BiÓu hiÖn t×nh c¶m, c¶m xóc vÒ mét sù viÖc qua nh÷ng hiÓu biÕt cô thÓ. 3. Thái độ: Giáo dục tình cảm yêu mến đối với thành phố Sài Gòn miền Nam cña Tæ quèc. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: §äc diÔn c¶m mét ®o¹n bµi : Mïa xu©n cña t«i. Qua v¨n bản em cảm nhận đợc gì về mùa xuân? * Bµi míi:Gtb. - Môc tiªu: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS - Hoạt động1:Tìm hiểu chú thích. - MT: Hs nắm đợc những nét sơ lợc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. - PP: Vấn đáp, thuyết trình. - Qua chó thÝch, em hiÓu nh÷ng g× vÒ t¸c gi¶ viÕt vÒ Sµi Gßn - thµnh phè Hå ChÝ Minh? ? Em cã thÓ kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm viÕt vÒ Sµi Gßn - thµnh phè Hå ChÝ Minh ?. Nội dung cần đạt I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶: - Lµ mét nhµ b¸o. 2. T¸c phÈm: - Lµ bµi më ®Çu trong tËp tuú bót-bót kÝ "Nhí Sµi Gßn" tËp 1 cña Minh H¬ng. 3. Chó thÝch:.

(112) ? Nh¾c l¹i nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ tuú bót ? Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản. - MT: Hs nắm đợc nội dung chính và những nét đặc sắc về nghệ thuật cña v¨n b¶n. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, thảo luËn. - GV hớng dẫn đọc: đọc với giọng hồ hởi, vui tơi, hăm hở, sôi động, chú ý các từ ngữ địa phơng. - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh gi¶i nghÜa tõ khã theo SGK. ? Theo em, bµi tuú bót nµy cã bè côc nh thÕ nµo ? (Bè côc v¨n b¶n kh¸ m¹ch l¹c, theo c¶m xóc cña ngêi viÕt tríc nh÷ng mÆt kh¸c nhau cña Sµi Gßn.) * §äc ®o¹n v¨n. ? Đoạn văn đầu tiên này, tác giả đã bµy tá nh÷ng c¶m nhËn chung vÒ thiªn nhiªn vµ cuéc sèng n¬i Sµi Gßn ? ? Tác giả đã so sánh Sài Gòn với nh÷ng ai vµ nh÷ng c¸i g× ? T¸c dông cña so s¸nh Êy ? ? Bªn c¹nh sù so s¸nh Êy, t¸c gi¶ cßn cã nh÷ng c¶m nhËn vÒ thiªn nhiªn, khÝ hËu Sµi Gßn. Em h·y t×m c¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh nãi vÒ ®iÒu Êy ? (Nh÷ng c¶m nhËn vÒ thêi tiÕt nh thÕ nào ? Qua đó , em thấy thời tiết của Sài Gòn có đặc điểm gì ?) ? Ngoµi nh÷ng nÐt riªng, thêi tiÕt Sµi Gßn cßn cã ®iÒu g× kh¸c biÖt ?. ? Kh«ng khÝ, nhÞp ®iÖu cuéc sèng ®a d¹ng cña thµnh phè trong nh÷ng thêi khắc khác nhau đợc tác giả cảm nhËn ra sao ? ? Khi nªu c¶m nhËn vÒ Sµi Gßn, t¸c gi¶ đã sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật gì ? ? Nhê c¸ch sö dông nh÷ng nghÖ thuật ấy tác giả đã bày tỏ tình cảm cña m×nh nh thÕ nµo ? ? Vµ víi t×nh yªu nång nhiÖt Êy t¸c gi¶ tËp trung nãi vÒ nÐt næi bËt nµo ? * §äc ®o¹n 2: ? §äc c©u v¨n t¸c gi¶ nªu nhËn xÐt. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Bè côc: 3 ®o¹n. - §o¹n 1: Nh÷ng Ên tîng chung bao qu¸t vÒ Sµi Gßn. (Từ đầu đến "họ hàng".) - §o¹n 2: §Æc ®iÓm c d©n vµ phong c¸ch ngêi Sµi Gßn. ( Tiếp đến "1975".) - Đoạn 3: Sài Gòn - đô thị hiền hoà, đất lành -> T/g cña T/g. (phÇn cßn l¹i).. 3. Ph©n tÝch: a, Ên tîng chung bao qu¸t vÒ Sµi Gßn: - So Sµi Gßn víi nhiÒu thµnh phè kh¸c trªn đất nớc ta, so với 5000 năm tuổi của đất nớc -> nhấn mạnh độ trẻ trung, còn xuân của Sài Gßn. - Thêi tiÕt: n¾ng sím ngät ngµo, giã léng buổi chiều, cơn ma nhiệt đới ào ào và mau døt -> nÐt riªng. - Trêi ®ang buån b·, bçng nhiªn trong vắt lại nh thuỷ tinh -> sự thay đổi nhanh chóng, đột ngột của thời tiết. - §ªm : Tha thít tiÕng ån. - Giờ cao điểm: náo động, dập dìu xe cộ. - Buæi s¸ng tinh s¬ng: kh«ng khÝ m¸t dÞu, thanh s¹ch. -> §iÖp tõ, ®iÖp cÊu tróc c©u. -> T×nh yªu nång nhiÖt, tha thiÕt víi Sµi Gßn.. b, Phong c¸ch ngêi Sµi Gßn: - "ở trên đất này ... Sài Gòn cả" -> Sù hoµ hîp, héi tô kh«ng ph©n biÖt nguån gèc..

(113) về đặc điểm c dân Sài Gòn? ? Em hiÓu t¹i sao ë ®©y chØ toµn ngêi Sµi Gßn mÆc dï kh«ng Ýt ngêi gèc n¬i kh¸c ? ? Và đã là con ngời Sài Gòn, nhất là c¸c c« g¸i Sµi Gßn th× nÐt phong c¸ch næi bËt lµ g× ? ? Em h·y t×m c©u v¨n thÓ hiÖn râ nhất đặc điểm riêng của c dân Sài Gßn. * §äc ®o¹n cuèi. ? ë trong ®o¹n nµy em cã nhËn thÊy t¸c gi¶ muèn göi g¾m tíi chóng ta ®iÒu g× ? ? Nói đến ý này, em có liên tởng đến một câu thành ngữ nào đó ? (§Êt lµnh chim ®Ëu.) ? VËy hiÖn tîng trªn cho thÊy ®iÒu g× ? ? Thµnh phè cã nhiÒu ngêi hµo phãng nhng hiÕm hoi dÇn chim chãc. §äc nh÷ng ý v¨n nµy, em thÌm đợc nghe âm thanh gì, thèm đợc có c¶m gi¸c nh thÕ nµo ? (Hãy nhớ đến một văn bản đã học trong líp 6: Lao xao - Duy Kh¸n.) ? Tuy cã nh÷ng khã kh¨n nh vËy nhng u ®iÓm cña Sµi Gßn vÉn lµ c¬ b¶n. Vµ víi nh÷ng u ®iÓm Êy, chóng ta hiểu đợc tác giả muốn khẳng định ®iÒu g× ? ? Đoạn tuỳ bút đã có những thành c«ng nµo ? Hoạt động3: Luyện tập. - MT: HS vận dụng những điều đã häc vµo viÖc lµm bµi tËp. - PP: Vấn đáp, thảo luận, - Trªn c¬ së nh÷ng hiÓu biÕt, t×nh yêu của em đối với Sài Gòn thông qua sự đồng cảm với Minh Hơng, em h·y häc tËp nhµ v¨n truyÒn t×nh yªu dµnh cho quª h¬ng m×nh sang mäi ngêi b»ng mét ®o¹n v¨n viÕt vÒ t×nh c¶m cña m×nh dµnh cho mét miền quê nào đó mà em yêu nhất.. - Ngêi Sµi Gßn nãi chung: hÒ hµ, dÔ d·i, Ýt dµn dùng, ch©n thµnh, th¼ng th¾n. - C¸c c« g¸i Sµi Gßn: ch©n thµnh, béc trùc, cởi mở, vẻ đẹp tự nhiên mà ý nhị. -> "Sài Gòn bao giờ cũng ... kéo đến". -> Sức sống, nét đẹp riêng của thành phố, cña con ngêi n¬i thµnh phè Êy. c, Sài Gòn đất lành, đô thị hiền hoà: - Sài Gòn là nơi đất lành nhng rất ít chim. -> Vấn đề môi trờng và T/y của T/g dành cho thiªn nhiªn, m«i trêng.. => Khẳng định tình yêu Sài Gòn dai dẳng và bÒn chÆt víi m¬ íc mäi ngêi ai còng yªu Sµi Gßn cña t¸c gi¶. 5. Ghi nhí:. III. luyÖn tËp:. - §o¹n v¨n: MiÒn quª em yªu. (Giíi h¹n 5-7 c©u. ChuÈn bÞ trong 5 phót). Iv. híng dÉn vÒ nhµ:. - Hoµn thµnh ®o¹n v¨n. - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 13/12/2010 TiÕt 64:. luyÖn tËp sö dông tõ A/ Môc tiªu bµi häc.

(114) 1. Kiến thức:- Kiến thức về âm, chính tả, ngữ pháp, đặc điểm ý nghĩa của từ. - ChuÈn mùc sö dông tõ. - Mét sè lçi dïng tõ thêng gÆp vµ c¸ch ch÷a. 2. Kỹ năng:Vận dụng các kiến thức đã học về từ để lựa chọn, sử dụng từ đúng chuẩn mực. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:sswsz * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi luyÖn tr 64. * Bµi míi:Gtb: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. I. Đọc các bài tập làm văn của em từ đầu năm đến nay :. - Ghi lại những từ em đã dùng sai (về âm, về chính tả, về nghĩa, về tính chất ngữ pháp và về sắc thái biểu cảm). Nêu cách sửa những lỗi đó. - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinih lËp thµnh b¶ng theo mÉu: Sai vÒ Lçi cô thÓ Söa lçi Tæng sè lçi - Tõ dïng sai ©m. - Tõ dïng sai chÝnh t¶. ………………….. II. §äc bµi tËp lµm v¨n cña c¸c b¹n cïng líp:. - Nhận xét về các trờng hợp dùng từ không đúng nghĩa, không đúng tính chất ngữ pháp, không đúng sắc thái biểu cảm và không hợp tình huống giao tiếp trong bµi lµm cña b¹n. - LËp b¶ng theo mÉu: Sai vÒ Lçi cô thÓ Söa lçi Tæng sè lçi - Dùng từ không đúng nghĩa. - Dùng từ không đúng tính chất ngữ pháp …………………………………… - ë mçi phÇn, gi¸o viªn cho häc sinh tham gia trß ch¬i: I. Trß ch¬i:Ai chuÈn h¬n. - Gi¸o viªn cho th ký tæng hîp kÕt qu¶, tæng lçi cña tõng nhãm. - §¸nh gi¸ c¸ch söa lçi cña tõng nhãm. - Cho ®iÓm thi ®ua c¸c nhãm víi nhau. II. Trß ch¬i: C¸ mËp tÊn c«ng. - Mét lçi lµ b¹n bÞ sa xuèng ba bËc thang. - Bạn tự sửa đợc một lỗi chính xác thì đợc lên một bậc. - Thi đua theo 2 dãy chéo nhau. (Mỗi dãy cử 2 bạn cầm bài của 2 bạn đối dãy đọc và phát hiện lỗi.) - Nếu không phát hiện đợc lỗi của bạn mà để chính dãy chủ phát hiện lỗi -> d·y kh«ng ph¸t hiÖn bÞ sa xuèng 3 bËc. - Dãy phát hiện đợc lỗi mà dãy kia không sửa đợc lỗi -> sa xuống tiếp 3 bậc. - Dãy tự phát hiện đợc lỗi đợc lên 2 bậc. - Dãy tự sửa đợc lỗi đợc lên 2 bậc. IIi. giáo viên cung cấp thêm một số ví dụ để học sinh sửa lỗi dïng tõ:. 1. Lçi dïng tõ sai ©m, sai chÝnh t¶: - Nhãm tõ gÇn ©m, gÇn nghÜa: + håi phôc, kh«i phôc, kh¾c phôc, khuÊt phôc … + xuÊt gia, xuÊt gi¸. + xuÊt s¾c, xuÊt chóng. + bµng quang – bµn quan..

(115) 2. Dïng tõ sai nghÜa: - xö trÝ – xö lý. - thµnh qu¶ - hiÖu qu¶, kÕt qu¶ 3. Dïng tõ thõa: - ngµy sinh nhËt - đêm dạ hội IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Su tÇm c¸c lçi sö dông tõ thêng gÆp vµ söa lçi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 16/12/2010. TiÕt 65. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Thấy đợc năng lực làm văn biểu cảm về một con ngời thể hiện qua những u ®iÓm, nhîc ®iÓm cña bµi viÕt. - Biết bám sát yêu cầu của đề ra, yêu cầu vận dụng các phơng thức tự sự, miêu tả và biểu cảm trực tiếp để đánh giá bài viết của mình & chữa lại những chỗ cha đạt. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: - Học sinh đọc lại đề văn, các yêu cầu nội dung và bố cục chung. §Ò v¨n: C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n. I. NhËn xÐt chung: - Đa số học sinh làm bài đúng yêu cầu của thể loại văn biểu cảm.. - Mét sè bµi cã c¶m xóc kh¸ ch©n thµnh, phong phó ( MH¶i, P Thóy, HiÒn, Dung). - Mét sè bµi cßn sa vµo kÓ viÖc (sa vµo v¨n tù sù)( HiÕu, M¹nh, Dòng,Th¬ng). - Chữ viết đa số rõ ràng, có những bài chữ viết đẹp nhng vẫn còn một số bài ch÷ viÕt cÈu th¶, xÊu ( HiÕu, V Th¬ng, ). - Tr¶ bµi. II. NhËn xÐt u, khuyÕt ®iÓm tõng mÆt cô thÓ :. 1. Xác định thể loại: * §äc bµi cña mét vµi em. ? Cã ph¶i lµ bµi v¨n miªu t¶ kh«ng? V× sao? ? Cã ph¶i lµ bµi v¨n tù sù kh«ng? V× sao? ? Cã ph¶i lµ bµi v¨n biÓu c¶m kh«ng? V× sao? ? Trong bài văn bạn đã chọn để kể và miêu tả các chi tiết nào của ngời thân? Những chi tiết đó có giàu sức biểu cảm không? ? C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong bµi lµm cña b¹n cã hiÖu qu¶ nh thÕ nµo trong việc biểu đạt cảm xúc? dụng của các yếu tố đó trong biểu cảm? 2. Bè côc: Nh¾c l¹i yªu cÇu cña ®o¹n më bµi, th©n bµi, kÕt bµi? ? C¸c ®o¹n cña b¹n cã phï hîp yªu cÇu kh«ng? ? Các đoạn của em có phù hợp với yêu cầu của đề không?.

(116) ? Em cßn thiÕu ý nµo so víi yªu cÇu cña bè côc. 3. Dïng tõ: Các nhóm trao đổi bài cho nhau. ? Trong bµi cña b¹n em ph¸t hiÖn nh÷ng lçi dïng tõ nµo? (Dïng tõ sai; dïng tõ cha chuÈn; dïng tõ cha hay). ? Em có thể giúp bạn sửa những lỗi dùng từ đó nh thế nào? 4. Lçi chÝnh t¶: ? Ph¸t hiÖn lçi chÝnh t¶ trong bµi cña b¹n? ? Lỗi đó là do nguyên nhân nào? (Không hiểu rõ nghĩa của từ; từ gần âm; …) ?Söa lçi chÝnh t¶? 5. Lçi c©u: ? C©u nµo bÞ sai: (thiÕu TP; thõa TP; d/® tèi nghÜa; c©u qu¸ dµi;…) ? Söa lçi c©u? 6. Bài đã sử dụng biện pháp nghệ thuật biểu cảm nh thế nào? (Dïng c¸ch trùc tiÕp; gi¸n tiÕp; so s¸nh; …) * Giáo viên đọc bài khá:MHải, Dung, MThúy, PhThúy, Lê Thúy * Yªu cÇu lµm l¹i bµi:Dòng, HiÕu, VTh¬ng, TNhËt. III. híng dÉn vÒ nhµ :. - Söa lçi trong bµi cña m×nh - Tìm một đề biểu cảm & viết bài hoàn chỉnh Ngµy 16/12/2010. TiÕt 66, 67. «n tËp. t¸c phÈm tr÷ t×nh. A/ Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức:- Bớc đầu nắm đợc khái niệm trữ tình và một số đặc điểm nghệ thuật phæ biÕn cña t¸c phÈm tr÷ t×nh, th¬ tr÷ t×nh. - Một số đặc điểm chủ yếu của thơ trữ tình. - Một số thể thơ đã học. - Giá trị nội dung, nghệ thuật của một số tác phẩm trữ tình đã học. 2. Kü n¨ng: - RÌn c¸c kü n¨ng ghi nhí, hÖ thèng hãa, tæng hîp, ph©n tÝch , chøng minh. - C¶m nhËn, ph©n tÝch t¸c phÈm tr÷ t×nh. 3.Thái độ: Giáo dục lòng yêu thích, say mê đối với các tác phẩm trữ tình. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y ổn định lớp. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê. Bµi míi.Gtb: -MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. C©u 1: ? Nªu tªn t¸c gi¶ cña nh÷ng t¸c phÈm sau: (Gi¸o viªn ®a b¶ng phô, häc sinh lÇn lît ®iÒn). Phát bảng phụ giấy A4 cho học sinh có đề sẵn tên tác phẩm để học sinh điền tên tác gi¶. STT Tªn t¸c phÈm Tªn t¸c gi¶. C©u 2: Sắp xếp lại để tên tác phẩm khớp với nội dung t tởng, tình cảm đựơc biểu hiện..

(117) (Gi¸o viªn ®a b¶ng phô, ph¸t b¶ng phô giÊy A4. Híng dÉn häc sinh dïng nÐt gạch nối tên tác phẩm với t tởng, tình cảm đợc biểu hiện cho hợp lý.) C©u 3: S¾p xÕp tªn t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch) khíp víi thÓ th¬. ` ( TiÕn hµnh nh víi c©u 2). C©u 4: H·y t×m nh÷ng ý kiÕn mµ em cho lµ kh«ng chÝnh x¸c. (Các đáp án: a, e, i, k là những ý kiến không chính xác). ? NÕu c©u i lµ cha chÝnh x¸c th× gi¶i thÝch nh thÕ nµo vÒ trêng hîp truyÖn KiÒu cña NguyÔn Du? ? Ca dao vµ th¬ tr÷ t×nh kh¸c nhau ë nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n nµo?? Cã ý kiÕn cho r»ng ca dao, ch©m biÕm, trµo phóng kh«ng thuéc thÓ lo¹i tr÷ t×nh? ý kiÕn cña em? C©u5: §iÒn vµo chç … a) Khác với tác phẩm trữ tình của các cá nhân nhà thơ thờng đợc ghi chép lại ngay lóc lµm ra, ca dao (tr÷ t×nh) tríc ®©y lµ nh÷ng bµi th¬, c©u th¬ cã tÝnh chÊt tËp thÓ vµ truyÒn miÖng. b) Thể thơ đợc ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là lục bát. c) Mét sè thñ ph¸p nghÖ thuËt thêng gÆp trong ca dao tr÷ t×nh lµ so s¸nh, Èn dụ, nhân hoá, điệp từ, điệp ngữ, điệp câu, tiểu đối, c ờng điệu, nói giảm, câu hỏi, tu tõ, ch¬i ch÷, c¸c m« tÝp, … ? Mçi thñ ph¸p nghÖ thuËt em h·y cho VD? * Ghi nhí: SGK – 182. ? Th¬ lµ g×? ? V¨n xu«i lµ g×? ? Th¬ tr÷ t×nh lµ g×? ? Th¬ tù sù, truyÖn th¬ lµ g×? ? V¨n xu«i tr÷ t×nh, tuú bót lµ g×? ? Ca dao tr÷ t×nh lµ g×? ? Ca dao vµ th¬ kh¸c nhau vµ cã ®iÓm chung g×? ? T×nh c¶m trong c©u th¬ ch©n chÝnh, cã gi¸ trÞ lµ nh÷ng t×nh c¶m g×? ? Tình cảm trong thơ đợc biểu hiện theo những cách nào? ? Chñ thÓ tr÷ t×nh lµ g×? Nh©n vËt tr÷ t×nh lµ g×? Cã khi nµo chñ thÓ tr÷ t×nh vµ nh©n vËt tr÷ t×nh lµ mét hoÆc kh¸c nhau? ? Thởng thức tiếp nhận tác phẩm trữ tình phải theo con đờng nào? Có những ®iÒu kiÖn g×? B»ng nh÷ng ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p nµo? ? Có thể nào chỉ căn cứ vào bản thân hoặc ngợc lại không cần đọc trực tiếp kỹ càng, văn bản tác phẩm trữ tình mà cũng có thể hiểu đúng sâu sắc đợc không? ? Tại sao ngời Việt thởng thức thơ trữ tình có thể đọc, lại thích ngâm, có khi l¹i thÝch h¸t. C/ Híng dÉn vÒ nhµ: + Su tÇm mét bµi th¬, mét bµi h¸t phæ th¬, mét bµi d©n ca mµ em thÝch nhÊt, thuéc nhÊt. + Viết bài văn ngắn: Biểu cảm về tác phẩm trữ tình đó. + ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 20/12/2010 TiÕt 68. «n tËp tiÕng viÖt. A/ Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức:- Hệ thống hoá những kiến thức Tiếng Việt đã học ở học kỳ I về cấu tạo từ:từ ghép, từ láy; về từ loại : đại từ, quan hệ từ ; từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm, thành ngữ ; từ Hán Việt ; các phép tu từ. 2. Kỹ năng:- Luyện tập các kỹ năng tổng hợp về giải nghĩa từ, sử dụng từ để nói, viết. - T×m thµnh ng÷ theo yªu cÇu..

(118) 3. Thái độ: Giáo dục lòng yêu thích tiếng mẹ đẻ. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y ổn định lớp. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê.. Bµi míi.Gtb: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Giáo viên cho học sinh vẽ lại sơ đồ (vẽ đến đâu ôn lại kiến thức cụ thể đến đó). I Tõ Phøc lµ G×? (Lµ tõ gåm 2 tiÕng trë lªn kÕt hîp víi nhau). ? Cã mÊy lo¹i tõ phøc? Cho VD? (Hai lo¹i tõ phøc: tõ ghÐp; tõ l¸y). VD - từ ghép: Núi đồi, cá rô. - từ láy : Lao xao; đìu hiu. ? Tõ ghÐp cã mÊy lo¹i? Cho VD? (Cã 2 lo¹i tõ ghÐp: - GhÐp chÝnh phô: C©y bëi, m¸y kh©u. - Ghép đẳng lập: Núi sông, đỏ đen. ? Tõ l¸y cã mÊy lo¹i? Cho VD? (Có 2 loại: - Láy toàn bộ : Xanh xanh, đo đỏ. - Láy bộ phận: Đẹp đẽ, bâng khuâng. => Trong tõ phøc c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ ý nghÜa th× gäi lµ tõ ghÐp, cã quan hÖ lÆp ©m th× gäi lµ tõ l¸y. Gi÷a tõ ghÐp vµ tõ l¸y thêng cã mét sè tõ trung gian. Ii. §¹i tõ: ? §¹i tõ lµ g×? VD? (Là những từ dùng để chỉ sự vật, hđ, tc hoặc dùng để hỏi. VD: T«i, Êy, ®©u, nµo). ? Có mấy loại đại từ ? VD ? (Có hai loại đại từ là đại từ để chỉ, đại từ để hỏi). + Đại từ để chỉ. - ChØ ngêi, sù vËt : T«i, nã, tí, … - ChØ sè lîng : BÊy, bÊy nhiªu. - Chỉ hoạt động, tính chất, sự việc: Vậy, thế. + Đại từ để hỏi. - Hái vÒ ngêi, sù vËt : Ai, g×, nµo, ... - Hái vÒ sè lîng : bao nhiªu, mÊy? - Hỏi về hoạt động, tính chất, sự việc: Sao, thế nào. + Ngoài chức năng dùng để chỉ và hỏi, đại từ còn có thể đóng các vai trò ngữ pháp nh: CN, VN, định ngữ, bổ ngữ, … - VD: + Chóng t«i ®i tham quan. CN. + Lớp chúng tôi có hai bạn đều tên Lan. §N. + D¹o nµy nã vÉn thÕ. VN. + Hoa khen nã kh«ng ngít. BN. C. Cñng cè, luyÖn tËp Gv khắc sâu nội dung đã ôn tập DÆn dß hs chuÈn bÞ bµi «n tËp sau. Ngµy 20/12/2010.

(119) TiÕt 69 ôn tập tiếng việt, chơng trình địa phơng phÇn tiÕng viÖt I. mục tiêu cần đạt: Đã nêu ở tiết 68. Ii. Quan hÖ tõ: ? Quan hÖ tõ lµ g× ? VÝ dô ? (Là những từ dùng để liên kết các thành phần của cụm từ, các thành phần của c©u hoÆc c©u víi c©u trong ®o¹n v¨n, ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n trong bµi). VÝ dô: vµ, víi, cïng, nh, do, … ? Vai trß, t¸c dông cña quan hÖ tõ ? Quan hÖ tõ cã sè lîng kh«ng lín nhng tÇn sè sö dông rÊt cao. Nã lµ mét trong những từ công cụ quan trọng cho việc diễn đạt. Nhờ có quan hệ từ mà lời nói, câu văn đợc diễn đạt chặt chẽ hơn, chính xác h¬n, gi¶m bít sù hiÓu lÇm khi giao tiÕp. + Cho học sinh so sánh quan hệ từ với danh từ, động từ, tính từ.(theo SGK-tr 201.) III. tõ h¸n viÖt: Gi¶i nghÜa: - Dựa vào ngữ cảnh – từ đồng âm. VÝ dô: + thiªn 1: trêi (thiªn nhiªn). + thiªn 2: lÖch (thiªn vÞ). + thiªn 3: ngh×n (thiªn lý). + thiên 4: dời (thiên đô). - Dùa vµo c¸ch dÞch nghÜa: VÝ dô: Phô tö: cha con. 2) Ph©n biÖt c¸c yÕu tè (tõ) thuÇn ViÖt c¸c víi yÕu tè (tõ) H¸n ViÖt. - MÉu: NguyÖn quyÕt cøu nguy. (C¸c yÕu tè nµo cã chøa vÇn cña 4 tõ trªn lµ yÕu tè H¸n ViÖt. Ngo¹i lÖ: nguyÒn, chuyÒn, chuyÖn lµ thuÇn ViÖt. - Tất cả các tiếng có kết hợp với vần "ết" đều là thuần Việt. (ngoại lệ: "kết"). - Tất cả các tiếng có kết hợp với vần "ng" đều là thuần Việt. (ngoại lệ: "ng, ứng, ngng".) IV. từ trái nghĩa, đồng nghĩa, đồng âm: - Từ trái nghĩa, từ đồng nghĩa, đồng âm là gì ? ? T¸c dông cña tõng lo¹i tõ trªn ? VÝ dô ? (diễn đạt chính xác và sinh động t tởng, tình cảm của mình.) - Mét c¸ch më réng vèn tõ cã hoÖu qu¶. - Thấy rõ sự giàu đẹp và khả năng diễn đạt tinh tế của tiếng Việt. V. thµnh ng÷: - Kh¸i niÖm thµnh ng÷ ? §Æc ®iÓm thµnh ng÷ ? (Giµu tÝnh h×nh tîng, tÝnh biÓu c¶m.) Vi. ®iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷: (Gióp c©u v¨n, th¬ hµm sóc, dÝ dám, cã duyªn,...) * chơng trình địa phơng: RÌn chÝnh t¶. * ¤n tËp , chuÈn bÞ kiÓm tra häc kú. Ngµy 20/12/2010 TiÕt 70 , 71:. kiÓm tra häc kú A/ Môc tiªu bµi häc:.

(120) - Bài kiểm tra nhằm đánh giá đợc học sinh ở những phơng diện sau: + §¸nh gi¸ viÖc n¾m c¸c néi dung c¬ b¶n cña c¶ 3 phÇn trong s¸ch gi¸o khoa Ng÷ V¨n 7 tËp I. + Xem xÐt sù vËn dông linh ho¹t theo híng tÝch hîp c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng cña c¶ 3 phÇn: V¨n, TiÕng ViÖt, TËp lµm v¨n. + Đánh giá năng lực vận dụng phơng thức biểu đạt đã học để tạo lập văn bản. Biết vận dụng kiến thức và kỹ năng Ngữ văn đã học một cách tổng hợp, toàn diện. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. §Ò bµi cña phßng Gi¸o dôc ..

(121) HỌC KÌ II Ngµy /1/2011 TiÕt 73. Tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn và lao động sản xuất A/ Mục tiêu cần đạt 1.KiÕn thøc:- HiÓu s¬ lîc thÕ nµo lµ tôc ng÷. - HiÓu néi dung, mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt (kÕt cÊu, nhÞp ®iÖu, c¸ch lËp luËn) vµ ý nghÜa cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc. - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. 2.Kü n¨ng:- §äc- hiÓu , ph©n tÝch c¸c líp nghÜa cña tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn vµ lao động sản xuất. - Vận dụng đợc ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất vào đời sống. 3.Thái độ : Giáo dục ý thức yêu mến đối với kho tàng VHDG nớc nhà. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Em hiÓu thÕ nµo lµ ca dao-d©n ca ? ? Ca dao thờng đợc trình bày qua hình thức nào ? ? §äc mét sè c©u ca dao ? * Bµi míi: Hoạt động của GV va HS Hoạt động 1: Tìm hiểu chung. - MT: HS nắm đợc khái niệm về tục ngữ, đặc điểm của tục ngữ. -PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. - Học sinh đọc chú thích SGK. ? Qua phÇn chó thÝch em cã thÓ cho biết đặc điểm hình thức của tục ngữ lµ g× ? - Cũng có những câu tục ngữ đợc diễn đạt thông qua hình thức thơ lục b¸t -> dÔ lÉn víi ca dao. => Ph©n biÖt TN nhê néi dung cña nã. ? Nêu đặc điểm về nội dung của tục ng÷ ? (Nªuvd, ph©n tÝch nghÜa ®en, bãng.) Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản. - MT: Hs nắm đợc nội dung, nghệ thuËt cña tôc ng÷. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. ? TN thờng đợc sử dụng trong h/c giao tiÕp nµo ? Cã t/d g× ? ? Em đọc một số câu tục ngữ mà em biÕt. (Lu ý thêm về vần, đối trong tục. Nội dung cần đạt i. giíi thiÖu chung:. * §Þnh nghÜa vÒ tôc ng÷: Lµ VHDG. + VÒ h×nh thøc: - TN lµ mét c©u nãi ng¾n gän, cã kÕt cÊu bền vững, có hình ảnh, có nhịp điệu, diễn đạt mét ý trän vÑn. + VÒ néi dung: - TN diễn đạt những kinh nghiệm về cách nhìn nhận của nhân dân đối với thiên nhiên, lao động sản xuất, con ngời, xã hội. - Cã nh÷ng c©u tôc ng÷ chØ cã nghÜa ®en nhng còng cã nhiÒu c©u tôc ng÷ cßn cã nghÜa bãng. + VÒ sö dông: TN đợc n/d sử dụng vào mọi hoạt động xã héi, gióp lêi nãi thªm hay, s©u s¾c. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Chó thÝch: 3. Ph©n tÝch: Nhãm 1: C©u 1, 2, 3, 4 lµ nh÷ng c©u tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn. Nhãm 2: C©u 5, 6, 7, 8 lµ nh÷ng c©u tôc ng÷ về lao động sản xuất..

(122) ng÷). Đọc rõ ràng, dứt khoát, thể hiện đợc vần, ý đối trong từng câu TN. Gi¶i nghÜa tõ trong SGK. Gi¶i nghÜa thªm tõ "tÊc" vµ mét sè tõ HV: "canh tr×, canh viªn, canh ®iÒn". Trong v/b nµy cã 8 c©u TN, em cã thÓ chia chóng thµnh mÊy nhãm ? ? Hãy đặt tên cho 2 nhóm TN em vừa chia đợc ? ? §äc nh÷ng c©u TN vÒ thiªn nhiªn trong v/b và cho biết đó là cách nhìn nhËn cña nh©n d©n ta vÒ hiÖn tîng nµo trong thiªn nhiªn ? ? Vậy nhân dân ta đã có kinh nghiÖm g× vÒ thêi gian qua c©u TN 1 ? ? Ngêi ta cã thÓ vËn dông kinh nghiÖm nµy nh thÕ nµo ? ? Đọc câu 2, 3, 4 em hiểu đợc những kinh nghiÖm nµo ? Ngày nay, KHKT đã phát triển, có thÓ chóng ta kh«ng cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng lêi nh nh÷ng c©u TN trªn để lại nhng chúng ta vẫn ghi nhận thành quả mà nhân dân lao động xa đã để lại.) ? Vµ em cã thÓ vËn dông kiÕn thøc khoa học để xác định tính chân lý cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trªn ? §äc 4 c©u TN trong nhãm 2 ? ? Qua nh÷ng c©u TN nµy em nhËn thÊy nh÷ng kinh nghiÖm nµo cña n/d trong l/®/s/x ? ? C©u 5, 6, 7 cïng ®a ra nh÷ng khẳng định n/t/n ? ? Qua nh÷ng c©u TN, em cã thÓ phần nào hiểu đợc cuộc sống của ngời dân lao động xa ? ? §äc 8 c©u TN, em nhËn thÊy chúng đều có h/t chung là gì ? (- VÒ kÕt cÊu ?) - VÒ vÇn ? - Về tạo vế đối nhau ? (Sử dụng từ trái nghĩa để tạo đối đặc biệt là XD đối qua KC). - VÒ sö dông h×nh ¶nh th«ng qua c¸c biÖn ph¸p tu tõ ? * Nªu ý nghÜa cña c¸c v¨n b¶n? Hoạt động3: Luyện tập. a) Nhãm 1: - Cách nhìn nhận, suy đoán, đúc rút kinh nghiÖm vÒ thêi gian, thêi tiÕt cña cha «ng ta. C©u 1: - Vào tháng 5 (Âm lịch) ngày dài, đêm ngắn vµ th¸ng 10 (ngîc l¹i). - Vận dụng kinh nghiệm câu tục ngữ để sắp xếp công việc cho chủ động và giữ gìn, bảo vÖ søc khoÎ cho con ngêi trong mçi thêi ®iÓm kh¸c nhau. C©u 2, 3, 4: + Nh×n mét sè hiÖn tîng trong thiªn nhiªn mà đoán đợc thời tiết: - Nh×n sao -> n¾ng hay ma. - Cã r¸ng mì gµ -> b¸o s¾p cã b·o. - Cã kiÕn bß vµo th¸ng 7 -> cã lôt léi. (Ví dụ: Dựa vào kiến thức địa lý em có thể giải nghĩa vì sao đêm tháng 5 dờng nh ngắn h¬n vµ ... Hay dùa vµo kiÕn thøc sinh häc, em cã thÓ gi¶i thÝch hiÖn tîng kiÕn bß ra khái tæ, di c vÒ n¬i cao r¸o lµ b¸o s¾p cã lôt léi). b) Nhãm 2: C©u 5: Đất đợc coi nh vàng, quý nh vàng -> Đất là vàng nhờ có sức lao động của con ngời. Và con ngời cần yêu quý đất đai. C©u 5, 6, 7: Khẳng định thứ tự của các nghề, của các yếu tè trong trång lóa, vµ tÇm quan träng cña thời vụ, đất đai trong sản xuất nông nghiệp c) Tìm hiểu một số hình thức diễn đạt của c¸c c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n: - KÕt cÊu ng¾n gän, lêi Ýt, ý nhiÒu. - Sö dông nhiÒu vÇn lng. - Các vế thờng đối xứng nhau cả về hình thøc vµ néi dung. - Hình ảnh cụ thể, sinh động. Có cách nói qu¸.(C©u 1, 5.) * Nghệ thuật: - Sử dụng cách diễn đạt ngăn gọn, cô đúc. - Sử dụng kết cấu diễn đạt đối xứng, nhân qu¶, hiÖn tîng vµ øng xö cÇn thiÕt. - T¹o vÇn nhÞp cho c©u v¨n dÔ nhí, dÔ vËn dông. * ý nghÜa: Kh«ngÝt c©u tôc ng÷ vÒ thiªn nhiên và lao động sản xuất là những bài học quý gi¸ cña nh©n d©n ta..

(123) Iii. luyÖn tËp: MT: Hs vận dụng phần lý thuyết đã học để làm một số bài tập. PP: Vấn đáp, thảo luận - Thi đọc thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. - Đọc bài đọc thêm. - Thi đọc những câu tục ngữ về TN hay LĐSX mà em biết. (Trò chơi: Đọc tiếp sức). Thời gian 3 phút/1 đội. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. HiÓu ý nghÜa cña c©u TN. - Su tÇm vèn tôc ng÷ trong nh©n d©n. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo (theo SGK tr 6). Ngµy. /1/2011. TiÕt 74:. chơng trình địa phơng (phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n) A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức:- Yêu cầu của việc su tầm tục ngữ, ca dao địa phơng. - Cách thức su tầm tục ngữ, ca dao địa phơng. 2. Kĩ năng: Biết cách su tầm ca dao, tục ngữ địa phơng - Biết cách tìm hiểu tục ngữ, ca dao địa phơng ở một mức độ nhất định b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em hãy nêu định nghĩa về tục ngữ ? - Đọc những câu TN trong văn bản đã học và giải nghĩa 2 câu tục ngữ trong 2 nhãm ? - KT phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh. * Bµi míi: Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs PP: ThuyÕt tr×nh - Gi¸o viªn chia häc sinh trong líp thµnh 4 nhãm. Mçi nhãm cö 1 nhãm trëng, 1 th ký. - Bốc thăm để các nhóm kiểm tra chéo nhau: Thống kê theo mẫu biên bản sau: (15 phót). Chơng trình địa phơng (PhÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n) Tªn nhãm: Tªn häc sinh Sè lîng su ChÊt lîng Cách sắp xếp Dự kiến đánh giá tÇm ca dao, (mang tÝnh dân ca, tục địa phơng) ng÷ (Bốc thăm và cố gắng không để các nhóm KT chéo trùng nhau). - C¸c nhãm kiÓm tra b¸o c¸o kÕt qu¶ qua ghi chÐp trong biªn b¶n, gi¸o viªn thèng nhÊt chung. (5 phót). Nhãm Sè ®iÓm A Sè ®iÓm B Sè ®iÓm C - Giáo viên nhận xét nhắc nhở qua kết quả trên và kiểm tra đại diện điểm A, B, C. (5 phót). - Thi trình bày những kết quả su tầm đợc. Cử ra một Ban giám khảo (đại diện 4 nhóm) để chấm điểm. - Biểu điểm: + 1 câu ca dao dân ca hay TN của địa phơng đợc 10 điểm..

(124) ®iÓm.. + 1 câu ca dao dân ca hay TN không của riêng địa phơng đợc 2. + Đọc trùng lặp - không đợc tính điểm. (Mỗi đội có 3 phút trình bày dới hình thức tiếp sức.) - Thống kê kết quả, trao phần thởng cho đội thắng và động viên đội cha thắng. - Gi¸o viªn tæng kÕt rót kinh nghiÖm. - Nh¨c nhë vÒ nhµ: +Tiếp tục su tầm những câu TN, CD-DC đặc sắc của địa phơng. + ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn. * Giáo viên chuẩn bị sẵn một số câu TN, CD-DC của địa phơng để cung cấp thªm cho häc sinh: VD: - Tháng 9 đôi mơi, tháng 10 mồng năm (ngày có rơi). - Th¸ng 9 ¨n r¬i, th¸ng 10 ¨n ruèc. - ¨n c¬m c¸y th× ng¸y o o. - ¨n c¬m thÞt bß th× lo ngay ng¸y. - Da gang mét ch¹p th× hång Chiêm cấy trớc Tết thì lòng đỡ lo Th¸ng hai ®i tËu tr©u bß Cày đất cho ải mạ mùa ta gieo. - Cuèi thu trång c¶i, trång cÇn ¨n ®ong s¸u th¸ng cuèi xu©n th× tµn Bấy giờ rau muống đã lan Lại ăn cho đến thu tàn thì thôi - Con ¬i nhí lÊy lêi cha Mång n¨m th¸ng chÝn thËt lµ b¶o r¬i Bao giờ cho đến tháng mời Th× con vµo léng ra kh¬i mÆc lßng. Ngµy. /1/2011. TiÕt 75+76: tËp lµm v¨n:. t×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc:Kh¸i niÖm v¨n b¶n nghÞ luËn. - Nhu cầu nghị luận trong đời sống. - Những đặc điểm chung của văn bản nghị luận. 2. Kĩ năng: Nhận biết văn bản nghị luận khi đọc sách báo, chuẩn bị để tiếp tục tìm hiÓu s©u, kÜ h¬n vÒ kiÓu v¨n b¶n quan träng nµy b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em hãy nhắc lại các phơng thức tạo lập văn bản đã học ? * Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Hoạt động1:Nhu cầu nghị luận và v¨n nghÞ luËn. - MT: Hs thấy đợc khi nào thì ngời. I. : nhu cÇu nghÞ luËn vµ v¨n b¶n nghÞ luËn. 1. Nhu cÇu nghÞ luËn: - Theo b¹n, nh thÕ nµo lµ mét ngêi b¹n tèt ?.

(125) ta cã nhu cÇu nghÞ luËn. -PP: Vấn đáp, nêu vấn đề Học sinh đọc phần a. ? Em h·y nªu thªm c¸c c©u hái vÒ những vấn đề tơng tự ? (Häc sinh th¶o luËn theo bµn, mçi bµn nªu ra mét c©u hái). - Nhận xét, đánh giá về câu hỏi đó. ? Gặp các vấn đề và câu hỏi nh trên, em cã thÓ tr¶ lêi b»ng c¸c kiÓu v¨n bản đã học nh miêu tả, tự sự, biểu c¶m kh«ng ? ? §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nh thÕ, hµng ngµy em thêng gÆp nh÷ng kiÓu v¨n b¶n nµo ? ? Em cã thÓ ®a ra 1 VD vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn mµ em biÕt ? (Cã thÓ lÊy lu«n 1 sè VD ngay trong SGK.) Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm vÒ v¨n nghÞ luËn -MT: Hs biÕt thÕ nµo lµ v¨n nghÞ luận, đặc điểm của văn nghị luận. PP: Thảo luận , nêu vấn đề, vấn đáp. *§äc v¨n b¶n “Chèng n¹n thÊt häc ...”. ? B¸c Hå viÕt bµi nµy nh»m môc đích gì ? ? Bác viết cho ai đọc, ai thực hiện ? (toµn thÓ nh©n d©n VN). ? Để thực hiện mục đích ấy, bài viết nªu ra nh÷ng ý kiÕn nµo ? ? Những ý kiến ấy đợc diễn đạt thµnh nh÷ng luËn ®iÓm nµo ? ? Tìm các câu văn mang luận điểm đó ? ? §Ó luËn ®iÓm cã søc thuyÕt phôc, bài viết đã nêu ra những lý lẽ nào ? ? Những lý lẽ ấy đặt ra để trả lời các c©u hái nµo ? - Tiến bộ làm sao đợc ? - Biết chữ để làm gì ? Vì sao phải cÇn häc ch÷ quèc ng÷ ? - Làm cách nào để nhanh chóng biÕt ch÷ quèc ng÷ ? - V× sao phô n÷ cµng cÇn ph¶i häc ? - Ai sẽ đắc lực giúp đỡ ?. - V× sao häc sinh ph¶i häc thuéc bµi vµ lµm bài đầy đủ trớc khi đến lớp ? - B¹n cã nªn qu¸ say mª víi c¸c trß ch¬i ®iÖn tö hay “chat” trªn m¹ng kh«ng ? - Chí nªn nãi chuyÖn riªng trong líp. B¹n đồng ý không ? - Không thể dùng các kiểu văn bản … để trả lêi c¸c c©u hái trªn v× b¶n th©n c¸c c©u hái buéc ngêi ta ph¶i tr¶ lêi b»ng lý lÏ, t duy kh¸i niệm, sử dụng nghị luận thì mới đáp ứng yêu cầu trả lời, ngời nghe mới tin và hiểu đợc. -> V¨n b¶n nghÞ luËn. - C¸c kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn thêng gÆp: Chøng minh, gi¶i thÝch, x· luËn, b×nh luËn, phª b×nh, héi th¶o, …. 2. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn ? §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn: a) VÝ dô: V¨n b¶n: “Chèng n¹n thÊt häc ...”. b) NhËn xÐt: + Mục đích: Chống nạn thất học và nâng cao d©n trÝ. + LuËn ®iÓm: - Mét trong nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm lµ n©ng cao dân trí. (Câu khảng định). - Bæn phËn cña ngêi d©n VN lµ ph¶i cã kiÕn thức để tham gia vào công cuộc xây dựng nớc nhà và trớc hết phải biết đọc, biết viết. (Câu chứa đựng ý khẳng định một t tởng, một ý kiÕn.) + Lý lÏ: - Chính sách ngu dân của thực dân Pháp đã lµm cho hÇu hÕt ngßi d©n VN mï ch÷ -> l¹c hËu, dèt n¸t. - Phải biết đọc, biết viết quốc ngữ thì mới có kiến thức để tham gia xây dựng nớc nhà. - Những điều kiện để tiến hành công việc đã hội đủ và rất phong phú: góp sức vào b×nh d©n häc vô. - §Æc biÖt phô n÷ cµng cÇn ph¶i häc. - Thanh niên cần sốt sắng giúp đỡ. + DÉn chøng: - 95% d©n sè VN mï ch÷. - §a ra nhiÒu c¸ch lµm b×nh d©n häc vô..

(126) ? §Ó c¸c lý lÏ Êy t¨ng tÝnh thuyÕt phục, bài viết đã nêu ra những dẫn chøng nµo ? => Trong bµi v¨n nghÞ luËn, ngêi viết phải nêu đợc những vấn đề gì ? ? T/g có thể thực hiện mục đích của m×nh b»ng v¨n b¶n kÓ chuyÖn, biÓu c¶m, miªu t¶ hay kh«ng ? V× sao ? ? Em hãy nêu những đặc điểm của v¨n b¶n nghÞ luËn ? Hoạt động3: Luyện tập. -MT: Vận dụng kiến thức đã học vµo bµi tËp cô thÓ. PP: Thảo luận, vấn đáp. * H/s đọc văn bản. ? §©y cã ph¶i lµ bµi v¨n nghÞ luËn kh«ng ? V× sao ? ? Tác giả đề xuất ý kiến gì ? Những dòng, câu văn nào thể hiện ý kiến đó ?. ? Để thuyết phục, ngời viết đã đa ra nh÷ng lý lÏ, dÉn chøng nµo ?. ? Bµi nghÞ luËn nµy cã nh»m gi¶i quyết một vấn đề trong xã hội không ? Em cã t¸n thµnh ý kiÕn cña ngêi viÕt kh«ng ?. * G/v kiÓm tra ®o¹n v¨n nghÞ luËn do häc sinh su tÇm (V¨n b¶n cã nªu ra đợc vấn đề để bình luận và giải quyết mang tính xã hội; có nêu đợc lý lÏ vµ dÉn chøng ?) * H/s đọc văn bản. - BT tr¾c nghiÖm: ý kiến nào đúng ? Vì sao ? * G/v híng ®Én häc sinh t×m hiÓu văn bản để trả lời, lý giải cho ý kiến ?. c) Ghi nhí: SGK. Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: - V¨n b¶n: CÇn t¹o ra thãi quen tèt trong đời sống xã hội. + §©y lµ bµi v¨n nghÞ luËn v×: - Nêu ra đợc vấn đề để bàn luận và giải quyết là một vấn đề xã hội thuộc lối sống đạo đức. - Để giải quyết vấn đề trên tác giả sử dụng khá nhiều lý lẽ và dẫn chứng, lập luận để trình bµy quan ®iÓm cña m×nh. + ý kiến đề xuất: - CÇn ph©n biÖt thãi quen tèt vµ xÊu. - CÇn t¹o thãi quen tèt vµ kh¾c phôc thãi quen xÊu tõ nh÷ng viÖc tëng chõng rÊt nhá. +Lý lÏ: Cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu Cã ngêi biÕt ph©n biÖt … rÊt khã. Thãi quen thµnh tÖ n¹n. Tạo đợc thói quen tốt là rất khó. NhiÔm thãi quen xÊu th× rÔ. Hãy tự xem lại mình để tạo nếp sống văn minh, đẹp cho xã hội. + D/c: - Nh÷ng biÓu hiÖn trong cuéc sèng hµng ngµy cña thãi quen tèt, thãi quen xÊu. + Bài viết đã nhằm trúng một vấn đề trong x· héi ta: NhiÒu thãi quen tèt ®ang bÞ mê dÇn, mÊt dÇn ®i hoÆc bÞ l·ng quªn. NhiÒu thãi quen xÊu míi n¶y sinh vµ ph¸t triÓn.. + Chúng ta tán thành ý kiến đó. Cần phối hîp nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu tæ chøc vµ tiÕn hành đồng bộ ở mọi nơi, mọi lúc. Mỗi ngời cần có những hành động tự giác, thiết thực để xây dựng nếp sống năn minh, lịch sự. Bµi tËp 3: V/b: Hai biÓn hå. a) §ã lµ v¨n b¶n miªu t¶ 2 biÓn hå ë Paletxtin. b) §ã lµ v¨n b¶n kÓ chuyÖn 2 biÓn hå. c) §ã lµ v¨n b¶n biÓu c¶m vÒ 2 biÓn hå. d) §ã lµ v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ cuéc sèng, vÒ 2 c¸ch sèng qua viÖc kÓ chuyÖn vÒ 2 biÓn hå. + Lý gi¶i: V¨n b¶n cã t¶ hå, t¶ cuéc sèng tù nhiªn cña con ng¬i quanh hå nhng kh«ng chñ yÕu nhằm để tả, kể hay phát biểu cảm tởng về hå. Mục đích của văn bản: Làm sáng tỏ về 2 c¸ch sèng: c¸ch sèng c¸ nh©n vµ c¸ch sèng.

(127) sÎ chia, hoµ nhËp. - C¸ch sèng c¸ nh©n: Lµ sèng thu m×nh, ? Xác định mục đích của văn bản ? không quan hệ, chẳng giao lu thật đáng ? Cách trình bày, diễn đạt ? (Có lý buồn và chết dần, chết mòn. - C¸ch sèng hoµ nhËp, sÎ chia lµ c¸ch sèng lÏ, dÉn chøng nh thÕ nµo). më réng, trao, nhËn lµm cho t©m hån con ngêi trµn ngËp niÒm vui. * Bµi vÒ nhµ: - Su tÇm thªm 2 v¨n b¶n nghÞ luËn vµ chÐp vµo vë. - §äc c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn trong SGK (bµi 20, 21). ? Nhắc lại những đặc điểm chung - Phân biệt văn nghị luận và văn tự sự ở nh÷nh v¨n b¶n cô thÓ. cña v¨n b¶n nghÞ luËn ? - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy. /1/2011. TiÕt 77: v¨n b¶n:. tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức:- (So sánh)- Hiểu nội dung, ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt (ẩn dô, nghÜa ®en, nghÜa bãng) cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi. - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. 2. KÜ n¨ng:- Cñng cè, bæ sung thªm hiÓu biÕt vÒ tôc ng÷. - §äc – hiÓu , ph©n tÝch c¸c líp nghÜa cña tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi. Vận dụng ở một mức độ nhất định tục ngữ về con ngời và xã hội trong đời sống. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức yêu thích kho tàng tục ngữ nớc nhà. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ tôc ng÷ ? - Đọc thuộc 8 câu tục ngữ đã học ? Theo em câu nào hay nhất ? Vì sao ? - Nhận xét chung về vần và đối trong 8 câu tục ngữ đã học ? * Bµi míi: Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của Gv và Hs Hoạt động 1: Tìm hiểu chung. MT: Hs hiÓu phÇn chó thÝch PP: Vấn đáp. - §äc to, râ rµng, chËm r·i, chó ý vần lng và đối. (Tõ "mÆt" - nghÜa ho¸n dô (mÆt cña) trong tõ nhiÒu nghÜa). Hoạt động 2: Tìm hiểu bài.. Nội dung cần đạt I. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Chó thÝch:. SGK.. II. Ph©n tÝch: 1, Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ phÈm.

(128) MT: Hs hiÓu néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c c©u tôc ng÷ . PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, ? §äc 9 c©u tôc ng÷, em thÊy néi dung của chúng nói về những vấn đề gì ? ? Đọc và cho biết câu tục ngữ đề cao c¸i g× ? §Ò cao b»ng c¸ch nµo ? ? Qua câu tục ngữ, dân gian đã đúc kÕt kinh nghiÖm g× ? ? Em cã biÕt nh÷ng c©u tôc ng÷ nµo cã ý nghÜa t¬ng tù ? ? Em hiÓu "gãc con ngêi" lµ nh thÕ nµo ? (chỉ dáng vẻ, đờng nét, một phần tÝnh t×nh, ...). ? Em thÊy, ë con ngêi, r¨ng vµ tãc lµ nh÷ng chi tiÕt rÊt nhá. VËy mµ chóng lµm nªn "gãc con ngêi". Qua đó em hiểu nghĩa của câu tục ngữ là g× ? ? §äc c©u tôc ng÷, em nhËn ra h×nh thức diễn đạt quen thuộc nào ? ? T×m hiÓu ý nghÜa c©u tôc ng÷ nµy, em cÇn lu ý ®iÒu g× ?. chÊt con ngêi:. * C©u 1: - §Ò cao gi¸ trÞ con ngêi so víi mäi thø cña c¶i th«ng qua phÐp so s¸nh vµ nh©n ho¸. - Phª ph¸n nh÷ng ai coi cña nÆng h¬n ngêi. - Yªu quý, t«n träng, b¶o vÖ con ngêi. * C©u 2: - C¸i r¨ng, c¸i tãc lµ mét phÇn thÓ hiÖn h×nh thøc, tÝnh t×nh, t×nh tr¹ng søc khoÎ cña con ngêi. Ngời ta đẹp từ những thứ nhỏ nhất. -> Khuyªn mäi ngêi hoµn thiÖn, thÓ hiÖn mình hoặc nhìn nhận, đánh giá, bình phẩm con ngêi tõ nh÷ng ®iÒu nhá nhÊt. * C©u 3:. - VÇn lng. - Đối rất chỉnh (dùng từ trái nghĩa, vế đối xøng nhau). - Nghĩa đen: Dù đói vẫn phải ăn uống sạch sÏ. Dï r¸ch vÉn ph¶i mÆc s¹ch sÏ. - NghÜa bãng: Dï nghÌo tóng vÉn ph¶i sèng trong sạch không đợc làm điều tội lỗi, xấu ? Qua c©u tôc ng÷ d©n gian muèn xa, bËy b¹. khuyªn chóng ta ®iÒu g× ? - H·y biÕt gi÷ g×n nh©n phÈm dï trong bÊt kú hoµn c¶nh nµo. ? T×m c©u tôc ng÷ t¬ng tù ? ? Cã mét bµi ca dao nãi vÒ th©n phËn cña ngêi nghÌo khæ mµ muèn chÕt b, Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ viÖc trong sạch. Đọc bài ca dao đó ? ? Câu tục ngữ 4 đã sử dụng từ ngữ học tập, tu dỡng: nh thÕ nµo ? * C©u 4: ? Cách sử dụng điệp ngữ tạo vế đối - Sử dụng điệp ngữ "học", 4 vế đối lập -> lËp cã t¸c dông g× ? m¹nh viÖc häc hái mét c¸ch toµn diÖn, ? Trong 4 vế, dân gian đã đa ra 4 nhấn mØ. h/®. Em cã nhËn xÐt g× vÒ 2 h/® "¨n, tØ "¡n vµ nãi" lµ 2 h/® thuéc vÒ b¶n n¨ng cña nãi". con ngêi đề đa ra tởng nh đơn giản, ? Tìm những câu tục ngữ cũng nói về không cần->đểVấn ý, cµng kh«ng cÇn ph¶i "häc" viÖc ¨n, nãi cña con ngêi ? thÕ mµ l¹i ph¶i häc mét c¸ch nghiªm chØnh ngêi cã v¨n ho¸. ? Em hiÓu "gãi, më" ë vÕ 3, 4 lµ nh -> "Gãi, më" - nghÜa ho¸n dô -> biÕt lµm mäi thÕ nµo ? viÖc mét c¸ch khÐo lÐo, giái giang. ? Tóm lại, câu tục ngữ khuyên con => Con ngời cần phải học hỏi, rèn luyện để ngêi ta ®iÒu g× ? chøng tá lµ ngêi lÞch sù, cã v¨n ho¸, thµnh ? Em hiểu nghiã của câu tục ngữ này thạo công việc, biết đối xử. * C©u 5: lµ g× ? ? Cách diễn đạt của câu tục ngữ có - Cách diễn đạt suồng sã, vừa thách thức vừa gì đáng chú ý ? nh một lời đố -> đề cao vai trò của ngời thầy ? Tìm những câu tục ngữ, TN khác t- trong việc giáo dục, đào tạo con ngời. ¬ng tù ? ? §äc c©u tôc ng÷ nµy, em cã nhËn * C©u 6: thấy mối quan hệ với câu 5 nh thế - Cùng đề cao việc học tập ở cả thầy và bạn..

(129) nµo ? (M©u thuÉn hay bæ sung cho nhau ?) ? T¸c gi¶ d©n gian muèn khuyªn chóng ta ®iÒu g× ? ? Em hiÓu "th¬ng ngêi ", "th¬ng th©n" lµ nh thÕ nµo ? ? Qua đó em hiểu điều gì ? ? T×m nh÷ng c©u tôc ng÷ kh¸c t¬ng tù ? ? Xã hội chúng ta đã có những h/đ nào để chứng minh tính đúng đắn cña c©u tôc ng÷ ? * §äc 2 c©u tôc ng÷ vµ cho biÕt. ? NÐt h×nh thøc chung cña 2 c©u tôc ng÷ nµy lµ g× ? ? C©u 8 cho ta biÕt ®iÒu g× víi lêi khuyªn cña d©n gian ? ? Trong c©u 9, em hiÓu "mét" vµ "ba" theo nghÜa nh thÕ nµo ? ? C©u tôc ng÷ nªu lªn mét ch©n lý sèng nµo ?. - Phải tích cực, chủ động trong học tập. - Muèn häc tèt, kh«ng chØ häc ë thÇy mµ cÇn më réng sù häc ra xung quanh, ra nh÷ng ngêi b¹n bëi b¹n gÇn ta, cïng tuæi víi ta, ta dÔ häc hái nhiÒu ®iÒu, nhiÒu lóc ë b¹n. c, Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ kinh nghiÖm øng xö: * C©u 7: - H·y sèng nh©n ¸i, th¬ng yªu ngêi kh¸c nh chÝnh b¶n th©n m×nh. * C©u 8 + c©u 9: - Sö dông h×nh ¶nh Èn dô: + "Qu¶" - thµnh qu¶. + "C©y" - con ngêi. -> Mọi thứ chúng ta hởng thụ đều do công søc cña con ngêi -> cÇn tr©n träng vµ biÕt ¬n. - "một" - sự đơn lẻ, - "ba" - sự liên kết. => §oµn kÕt sÏ t¹o thµnh søc m¹nh, chia rÏ sÏ kh«ng viÖc nµo thµnh c«ng. * Nghệ thuật: -Sử dụng cách diễn đạt ngắn Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật gọn, cô dúc, các phép so sánh, ẩn dụ, đối, cña c¸c c©u tôc ng÷ trªn? ®iÖp ng÷, tõ. - T¹o vÇn nhÞp cho c©u v¨n dÔ nhí, dÔ vËn dông * ý nghÜa cña v¨n b¶n:Kh«ng Ýt c©u tôc ng÷ Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? lµ kinh nghiÖm quý b¸u cña nh©n d©n ta vÒ cách sống, cách đối nhân xử thế. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - TiÕp tôc su tÇm nh÷ng c©u tôc ng÷ cïng chủ đề. - HiÓu ý nghÜa c¸c c©u tôc ng÷. - Häc thuéc lßng c¸c c©u tôc ng÷. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy. /1/2011. TiÕt 78:. rót gän c©u A/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc:- Kh¸i niÖm rót gän c©u.. - Hiểu đợc tác dụng của việc rút gọn câu - C¸ch dïng c©u rót gän 2. KÜ n¨ng:- NhËn biÕt vµ ph©n tÝch c©u rót gän. - Rót gän c©u phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: -Em hãy đặt một câu đơn, một câu ghép và phân tích cấu tạo các câu đó ?.

(130) * Bµi míi:Gtb -MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. -PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của Gv và Hs Hoạt động1: Tìm hiểu khái niệm. MT: Hs hiÓu thÕ nµo lµ c©u rót gän. PP: Vấn đáp, thảo luận, nêu vấn đề. Cho 2 c©u: (1). 2 VD: (4). (B¶ng phô). ? Tìm xem trong 2 câu đã cho có từ ng÷ nµo kh¸c nhau ? ? Từ "chúng ta" đóng vai trò gì trong c©u (b) ? ? T×m nh÷ng tõ ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷ trong c©u (a) ? ? Qua đó em thấy tục ngữ có nói riêng một ai không hay nó đúc rút nh÷ng kinh nghiÖm chung, ®a ra nh÷ng lêi khuyªn chung ? ? VËy, em cã thÓ lý gi¶i v× sao chñ ngữ trong câu (a) đợc lợc bỏ ? (Th¶o luËn nhãm). * XÐt tiÕp VD (4). ? Trong nh÷ng c©u in ®Ëm, thµnh phần nào của câu đợc lợc bỏ ? Vì sao ? ? Thêm từ ngữ thích hợp để tạo đợc những câu đầy đủ ? ? Chóng ta võa t×m hiÓu mét sè vÝ dụ, các câu 1a, 4a, 4b đợc gọi là nh÷ng c©u rót gän. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ c©u rót gän ? Hoạt động 2:Tìm hiểu cách dùng c©u rót gän. - MT: Hs biết đợc cách dùng câu rót gän. - PP: Vấn đáp,thảo luận, nêu vấn đề. Bµi tËp nhanh: Cho 2 c©u tôc ng÷: 1- Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n. 2- Tèt gç h¬n tèt níc s¬n. ? Em hãy so sánh thành phần đợc lợc bỏ trong 2 câu tục ngữ ? ? Em thö kh«i phôc thµnh phÇn bÞ lîc bá trong 2 c©u trªn ? (C©u hái yªu cÇu 2 cho lµm theo nhãm qua b¶ng phô). §äc l¹i c¸c c©u thiÕu thµnh phÇn trong phÇn 1. ? Các câu đó bị thiếu thành phần nµo ? Em thö kh«i phôc c©u ? ? Cã nªn rót gän c©u nh vËy kh«ng ?. Nội dung cần đạt I. thÕ nµo lµ c©u rót gän:. 1. VÝ dô: a) Häc ¨n, häc nãi, ... (Tôc ng÷). b) Chóng ta häc ¨n, häc nãi, ... 2. NhËn xÐt: - C©u b cã thªm tõ " chóng ta" lµm TPCN. - C©u a v¾ng CN. - Nh÷ng tõ ng÷ cã thÓ lµm CN trong c©u a lµ: em, chóng em, ngêi ViÖt Nam, ... - CN trong câu a đợc lợc bỏ vì câu tục ngữ là lêi khuyªn cho tÊt c¶ mäi ngêi ViÖt Nam, lµ lời nhắc nhở mang tính đạo lý truyền thống cña d©n téc ViÖt Nam. - Các TP đợc lợc bỏ: + ë VD 4(a): TP vÞ ng÷- "®uæi theo nã". + ë VD 4(b): nßng cèt c©u:"M×nh ®i Hµ Néi". + LÝ do: Lµm cho c©u gän h¬n, nhng vÉn hiểu đợc. 3. Ghi nhí: SGK.. II. c¸ch dïng c©u rót gän:. 1. VÝ dô:SGK. 2. NhËn xÐt: - C¸c c©u thiÕu chñ ng÷. Các CN đều khó khôi phục. - Kh«ng nªn rót gän c©u nh vËy v× lµm cho c©u khã hiÓu. - Câu trả lời của ngời con đã bị rút gọn trở nªn thiÕu lÔ phÐp..

(131) V× sao ? ? ở ví dụ 2, em có đồng ý với câu trả lêi cña ngêi con kh«ng ? V× sao ? ? Em cã thÓ thªm tõ ng÷ thÝch hîp vào để câu trả lời đợc lễ phép ? ? Qua c¸c vÝ dô, em cÇn lu ý nh÷ng 3. Ghi nhí: g× khi dïng c©u rót gän ? SGK. ? Nh¾c l¹i nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ c©u rót gän vµ c¸ch dïng c©u rót gän ? Iii. luyÖn tËp: -MT: Hs áp dụng phần lý thuyết đã học vào làm các bài tập. - PP: Thảo luận , vấn đáp. Bµi tËp 1: §äc 4 c©u tôc ng÷. ? Trong 4 câu tục ngữ đó, câu nào là câu rút gọn ? (Tìm xem câu nào có đủ chủ ngữ, vị ngữ.) ? Th¶o luËn nhãm: Các câu b), c), d) có thành phần nào đợc rút gọn ? Rút gọn câu nh vậy để làm gì ? Kh«i phôc thµnh phÇn bÞ rót gän ? VD b): Rót gän CN - Chóng ta / ¨n qu¶... VD c): Rót gän CN - Ai (ngêi) / nu«i lîn ¨n c¬m n»m, ... VD d): Rút gọn nòng cốt - Chúng ta nên nhớ rằng tấc đất, ... Bµi tËp 2: §äc 2 ®o¹n th¬. ? Tìm câu rút gọn trong 2 VD đó ? ? Kh«i phôc TP c©u bÞ rót gän ? ? Th¶o luËn: V× sao trong th¬, ca dao thêng cã nhiÒu c©u rót gän nh vËy ? VD a): (T«i) bíc tíi ... (thÊy) cá c©y ... (thÊy) lom khom ... (thấy) lác đác ... (T«i) nh con quèc quèc ®au lßng nhí níc. (T«i) ... (T«i) dõng ch©n. (T«i) (c¶m thÊy chØ cã) mét ... VD b): (Ngời ta) đồn rằng ... (Vua) ban khen r»ng ... (Quan tớng) đánh giặc ... (Quan tíng) trë vÒ gäi mÑ ... => Thơ, ca dao chuộng lời diễn đạt súc tích, số chữ trong 1 dòng thơ rất hạn chÕ nªn thêng cã nhiÒu c©u rót gän. Bµi tËp 3: §äc truyÖn cêi. CËu bÐ vµ ngêi kh¸ch trong c©u chuyÖn hiÓu lÇm nhau bëi v×: khi tr¶ lêi khách, cậu bé đã dùng 3 câu rút gọn khiến ngời khách hiểu lầm ý nghĩa. => Phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn vì dùng câu rút gọn không đúng có thÓ g©y hiÓu lÇm. * Híng dÉn tù häc. T×m vd vÒ viÖc sö dông c©u rót gän thµnh c©u céc lèc , khiÕm nh·..

(132) Ngµy. /1/2011. TiÕt 79:. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc: §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn víi c¸c yÓu tè luËn ®iÓm, luËn cø vµ. lËp luËn g¾n bã mËt thiÕt víi nhau. 2. Kĩ năng: - Biết xác định luận điểm , luận cứ và lập luận trong một văn bản nghị luËn. - Bớc đầu biết xác định luận điểm, xây dựng hệ thống luận điểm, luận cứ và lập luận cho một đề bài cụ thể. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn ? ? Trình bày VD em su tầm đợc về VBNL ? * Bµi míi: Gtb. -MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. -PP: ThuyÕt tr×nh. Nội dung cần đạt Hoạt động của Gv và Hs Hoạt động 1: Tìm hiểu luận điểm, luËn cø, lËp luËn. -MT: Hs biÕt thÕ nµo lµ luËn ®iÓm, luËn cø vµ lËp luËn trong bµi v¨n nl. - PP: Vấn đáp, thảo luận, nêu vấn đề. * §äc l¹i V/b: "Chèng n¹n thÊt häc ". ? Em h·y t×m ý chÝnh cña bµi viÕt ? ? ý chính đó thể hiện dới dạng nào ? ? Các câu văn nào đã cụ thể hoá ý chính đó ? ? Vai trß cña ý chÝnh trong bµi v¨n nghÞ luËn ? ? Những yêu cầu để ý chính có tính thuyÕt phôc ? => Trong v¨n b¶n nghÞ luËn, ngêi ta thêng gäi ý chÝnh lµ luËn ®iÓm. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ luËn ®iÓm ? (Cã luËn ®iÓm chÝnh - lín - tæng qu¸t bao trïm toµn bµi. Cã luËn ®iÓm phô -nhá - lµ bé phËn cña luËn ®iÓm chÝnh). Bµi tËp nhanh T×m c¸c luËn ®iÓm: TV giàu đẹp: + TV giµu thanh ®iÖu. + TV uyÓn chuyÓn, tinh tÕ.. I. luËn ®iÓm, luËn cø, lËp luËn:. 1. LuËn ®iÓm: * VD: V/b: "Chèng n¹n thÊt häc ". - ý chÝnh cña bµi lµ: Chèng n¹n thÊt häc - tr×nh bày dới dạng nhan đề. - C¸c c©u v¨n cô thÓ ho¸ ý chÝnh: + Mäi ngêi ViÖt Nam ... + Những ngời đã biết chữ ... + Nh÷ng ngêi cha biÕt ch÷ ... - ý chÝnh thÓ hiÖn t tëng cña bµi v¨n nghÞ luËn. - Muèn cã tÝnh thuyÕt phôc, ý chÝnh ph¶i râ rµng, s©u s¾c, cã tÝnh phæ biÕn *. Ghi nhí: SGK.. 2. LuËn cø:.

(133) + TV hãm hØnh. ? Trong văn bản trên, ngời viết đã triển khai luËn ®iÓm b»ng c¸ch nµo ? ? Vai trß cña lý lÏ vµ dÉn chøng n/t/n ? -> d/c vµ l/l lµ luËn cø. ? T×m trong v¨n b¶n ... c¸c luËn cø ? (Do chÝnh s¸ch ngu d©n ... Nay nớc độc lập rồi ...) ? Qua đó, em thấy muốn tìm luận cứ cÇn ph¶i dùa vµo c¸i g× ? ? Muèn cã tÝnh thuyÕt phôc, LC cÇn phải đạt yêu cầu gì ? ? Nªu ghi nhí. ? Luận điểm và các luận cứ thờng đợc diễn đạt dới những hình thức nào và có tÝnh chÊt g× ? -> §ã chÝnh lµ c¸ch lËp luËn. ? VËy em cã thÓ nãi râ, lËp luËn cã vai trß g× ?. - TriÓn khai luËn ®iÓm b»ng nh÷ng lý lÏ, dÉn chøng cô thÓ. - DÉn chøng vµ lý lÏ lµm c¬ së cho luËn ®iÓm, giúp cho luận điểm đạt tới sự sáng rõ, đúng đắn, cã søc thuyÕt phôc. - LuËn cø tr¶ lêi c¸c c©u hái: + V× sao ph¶i nªu ra luËn ®iÓm ? + Nêu ra luận điểm để làm gì ? + Luận điểm ấy có đáng tin cậy không ? - Luận cứ phải cụ thể, sinh động, có tính hệ thèng vµ b¸m s¸t luËn ®iÓm. *. Ghi nhí: SGK. 3. LËp luËn: - Luận điểm và các luận cứ thờng đợc diễn đạt thành các lời văn cụ thể. Những lời văn đó cần đợc lựa chọn, sắp xếp, trình bày một cách hợp lý để làm rõ luận điểm. - LËp luËn cã vai trß cô thÓ ho¸ luËn ®iÓm, luËn cø thµnh c¸c c©u v¨n, ®o¹n v¨n cã tÝnh liªn kÕt về hình thức và nội dung để đảm bảo cho một m¹ch t tëng nhÊt qu¸n, cã søc thuyÕt phôc. - Mét sè h×nh thøc lËp luËn phæ biÕn: diÔn dÞch, quy n¹p, tæng-ph©n-hîp, lo¹i suy, so s¸nh, … *. Ghi nhí: SGK.. ? Trong bµi, em gÆp h×nh thøc lËp luËn II. luyÖn tËp: nµo ?. Bµi 1: Xác định luận điểm, luận cứ và cách lập luận ? Nªu ghi nhí. trong v¨n b¶n: CÇn t¹o ra … + LuËn ®iÓm: CÇn t¹o ra … Hoạt động2: Luyện tập. + LuËn cø: -MT: Hs vận dụng lý thuyết đã học vào - Có thói quen tốt và thói quen xấu. viÖc lµm c¸c bµi tËp cô thÓ. - Cã ngêi biÕt ph©n biÖt tèt vµ xÊu … khã söa. - Tạo đợc thói quen tốt là rất khó … dễ. -PP: Vấn đáp, thảo luận. - Cã nªn xem l¹i m×nh ngay tõ mçi ngêi … * Học sinh đọc lại văn bản. IIi. Bµi vÒ nhµ:. - Xác định luận cứ, luận điểm. - Xác định cách lập luận? Bµi tËp 1) ở văn bản nghị luận, đối tợng là: - Mét c¶nh - Mét chuyÖn. - Mét c¶m xóc - Một vấn đề. 2) ë v¨n b¶n nghÞ luËn, ngêi viÕt chñ yÕu dïng: - Lý lÏ - H×nh ¶nh - DÉn chøng - Chi tiÕt. - Hiểu đặc điểm của luận điểm, luận cứ, lập luËn trong v¨n b¶n nghÞ luËn. - Xác định luận điểm, luận cứ, lập luận trong v¨n b¶n: Häc thÇy, häc b¹n. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy. /1/2011.

(134) TiÕt 80:. đề văn nghị luận vµ c¸ch lËp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức: Đặc điểm và cấu tạo của đề văn nghị luận, các bớc tìm hiểu đề và c¸ch lËp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn. 2. Kĩ năng:- Nhận biết luận điểm, biết cách tìm hiểu đề và cách lập ý cho bài văn nghÞ luËn. - So sánh để tìm ra sự khác biệt của đề văn nghị luận với các đề tự sự, miêu tả , biểu c¶m. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: -Nêu đặc điểm của luận điểm, luận cứ, lập luận trong văn bản nghị luận ? - KiÓm tra bµi vÒ nhµ tiÕt tríc ? * Bµi míi: Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Nội dung cần đạt Hoạt động của GV và HS I. tìm hiểu đề văn nghi luận:. Hoạt động 1: Tìm hiểu đề văn nghị luËn. MT: Hs bớc đầu làm quen với các đề v¨n nghÞ luËn. PP: Vấn đáp, §äc vÝ dô SGK. ? Các đề văn nêu trên có thể xem là đầu đề, đề bài đợc không ?. 1. Nội dung và tính chất của đề văn nghị luËn: a, VÝ dô: - 11 đề văn trong SGK. b, NhËn xÐt: - Đề văn nghị luận cung cấp đề bài cho bài văn nên có thể dùng để làm đề bài. Thông thờng đề bài của một bài văn thể hiện chủ đề của nó -> 11 đề trên có thể làm đề bài. - Các vấn đề nêu ra đều bắt nguồn từ cuộc ? Vậy chúng ta căn cứ vào đâu để nhận sống xã hội. ra các đề trên là đề văn nghị luận ? - Mục đích đa ra là để ngời viết bàn luận, Gîi ý: lµm s¸ng râ. ? Các vấn đề trong 11 đề trên xuất - Những vấn đề đó gọi là luận điểm. ph¸t tõ ®©u ? ? Ngời ta đặt ra những vấn đề ấy nhằm mục đích gì ? Những vấn đề Êy gäi lµ g× ? ? Em hãy xác định luận điểm của các đề đó ? * Tính chất của đề nghị luận: ( Lu ý: Có đề bài luận điểm lớn gồm - Có đề bài: luận điểm bao gồm 2, nhiều các luận điểm nhỏ hơn, ví dụ: đề 2, luận điểm nhỏ hơn; chỉ có một luận điểm. 8, 9, 10). - Với từng đề, thái độ, tình cảm của ngời viết ? Nh vậy, có những đề bài, mỗi luận cũng không giống nhau. điểm đều bao hàm nhiều luận điểm nhỏ hơn. Nhng cũng có những đề bài chØ cã mét luËn ®iÓm. ? Em thấy ở từng đề, thái độ, t/c của ngêi viÕt cÇn béc lé nh thÕ nµo ? Chỉ rõ thái độ, t/c trong các đề trên ?.

(135) => Đó là tính chất của đề văn nghị - T/c của đề nh lời khuyên, tranh luận, giải luËn. thích, ... có tính định hớng cho bài viết, ? Vậy em hiểu, tính chất của đề văn chuẩn bị cho học sinh thái độ, giọng điệu, ... có ý nghĩa gì đối với việc làm văn ? Trªn b¶ng, gi¸o viªn tr×nh bµy theo b¶ng: §Ò v¨n NL LuËn ®iÓm TÝnh chÊt *. Ghi nhí: SGK. ? Trên đây, chúng ta đã tiến hành tìm hiểu đề văn nghị luận. Vậy em hiểu tìm hiểu đề để làm gì ? ? Đề nêu lên vấn đề gì ? ? §èi tîng vµ ph¹m vi nghÞ luËn ë ®©y lµ g× ? ? Khuynh hớng t tởng của đề là khẳng định hay phủ định. ? Đề này đòi hỏi ngời viét phải làm g× ? ? §Ò bµi nªu ra ý kiÕn (l/®) nh chóng ta đã tìm hiểu. Vậy em có tán thành ý kiến đó không ? ? H·y nªu ra c¸c luËn ®iÓm nhá h¬n gần gũi với luận điểm của đề bài ?. 2. Tìm hiểu đề cụ thể: - §Ò v¨n nghÞ luËn: Chí nªn tù phô. - LuËn ®iÓm: Chí nªn tù phô. - §èi tîng vµ ph¹m vi nghÞ luËn: tÝnh tù phô cña con ngêi. - Khuynh hớng t tởng của đề: khẳng định. - Ngời viết phải xác định: luận điểm, luận cø, c¸ch lËp luËn. II. lập ý cho đề văn nghi luận:. §Ò bµi: Chí nªn tù phô. 1. X¸c lËp luËn ®iÓm: - Chí nªn tù phô. + Tù phô lµ g× ? + Tác hại của tính tự phụ đối với mọi ngời. + Víi chÝnh b¶n th©n con ngêi cã tÝnh tù phô. 2. T×m luËn cø: - Tù phô lµ g× ? ? Cần đặt ra những câu hỏi nào để - Vì sao khuyên chớ nên tự phụ ? xác định luận cứ cho đề trên ? - Tù phô cã h¹i nh thÕ nµo ? (HS th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi c¸c c©u - Tù phô cã h¹i cho ai ? hái.) - LiÖt kª nh÷ng ®iÒu cã h¹i do tù phô vµ chän lý lÏ, dÉn chøng quan träng nhÊt. 3. Xác định lập luận: *. Ghi nhí: SGK. ? Nªn b¾t ®Çu lêi khuyªn tõ ®©u ? IiI. luyÖn tËp: (Theo thứ tự trả lời các câu hỏi tìm Tìm hiểu đề và lập ý cho đề bài ? S¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi. luËn cø). ? Lập ý cho bài văn nghị luận là làm 1. Tìm hiểu đề: g× ? - LuËn ®iÓm: S¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi. - §èi tîng, ph¹m vi NL: GV hớng dẫn học sinh đọc bài tham - Khuynh hớng, t tởng của đề: Khẳng định. khảo. Dẫn dắt học sinh tìm hiểu đề, 2. LËp ý: lËp ý theo hÖ thèng c©u hái. * Xác định luận điểm: - S¸ch tho¶ m·n nhu cÇu hëng thô vµ ph¸t triÓn t©m hån: + S¸ch gióp häc tËp, rÌn luyÖn hµng ngµy. ? S¸ch lµ g× ? + Më mang trÝ tuÖ, t×m hiÓu thÕ giíi. ? S¸ch cã Ých lîi g× >< con ngêi ? + Nèi liÒn qu¸ khø, hiÖn t¹i, t¬ng lai. ? Víi b¶n th©n em, s¸ch cã t¸c dông + C¶m th«ng, chia sÎ víi con ngêi, d©n téc, nh thÕ nµo ? nh©n lo¹i. ? NÕu kh«ng cã s¸ch, mäi ngêi vµ + Th gi·n, thëng thøc, trß ch¬i. b¶n th©n em sÏ nh thÕ nµo ? + Cần biết chọn sách và quý sách, biết đọc.

(136) ? Thái độ của em đối với sách ra sao ? - LËp luËn theo tr×nh tù c¸c luËn cø trªn. (H/s tËp x©y dùng mét vµi luËn cø theo nhãm vµ tr×nh bµy).. s¸ch. * T×m luËn cø: * LËp luËn: Iv. híng dÉn vÒ nhµ:. - Hoµn thiÖn bµi tËp trªn. - Tìm hiểu đề và lập ý: Đề 2. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy /1/2011 TiÕt 81: v¨n b¶n:. tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức:- Nét đẹp truyền thống yêu nớc của nhân dân ta. - §Æc ®iÓm nghÖ thuËt v¨n nghÞ luËn Hå ChÝ Minh qua v¨n b¶n 2.KÜ n¨ng: - NhËn biÕt v¨n b¶n nghÞ luËn x· héi . - §äc- hiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn x· héi. - Chän, tr×nh bµy dÉn chøng trong t¹o lËp v¨n b¶n nghÞ luËn chøng minh. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức tự hào về truyền thống yêu nớc của nhân dân ta từ đó tiếp bớc truyền thống tốt đẹp đó. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc 9 c©u TN vÒ con ngêi vµ x· héi. Gi¶i thÝch nghÜa cña 1 c©u em cho lµ lý thó nhÊt ? ? Nªu mèi quan hÖ gi÷a 2 c©u: "Kh«ng thÇy ..." vµ "Häc thÇy ..." * Bµi míi:Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. ? Nh¾c l¹i thÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn ? -> §©y lµ mét bµi v¨n nghÞ luËn mÉu mùc. Hoạt động của giáo viên và học sinh I. giới thiệu chung: Hoạt động1: Giới thiệu chung MT: Hs n¾m vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ HCM 1. T¸c gi¶: Hå ChÝ Minh. vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c v¨n b¶n. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết 2. Văn bản: Lµ ®o¹n trÝch trong "B¸o c¸o chÝnh trÞ " do Hå tr×nh. ? Em hãy nhắc lại những nét khái Chủ Tịch đọc trong Đại hội lần thứ II Đảng quát về cuộc đời và sự nghiệp của Lao động Việt Nam. Hå Chñ TÞch. ? Nªu xuÊt sø cña v¨n b¶n ? §äc giäng m¹ch l¹c, râ rµng, døt khoát nhng vẫn thể hiện t/c. Lu ý các II. đọc, hiểu văn bản: ®/tõ, c¸c quan hÖ tõ, c¸c h×nh ¶nh so 1. §äc: s¸nh. 2. Chó thÝch: SGK. Gi¶i nghÜa tõ khã theo SGK. 3. ThÓ lo¹i: Gi¸o viªn giíi thiÖu. Nghị luận xã hội - chứng minh một vấn đề HS chia ®o¹n, GV giíi thiÖu c¸ch.

(137) gäi tõng ®o¹n vµ n/v k/q cña tõng chÝnh trÞ, x· héi. ®o¹n. 4. Bè côc: 3 phÇn. - Nêu vấn đề. - Giải quyết vấn đề. - Kết thúc vấn đề. HS đọc đoạn 1. Ph©n tÝch: ? Vấn đề chủ chốt mà t/g nêu ra để a,5.Nêu vấn đề: Đoạn 1. nghÞ luËn lµ v/® g× ? + VÊn đề NL (luËn ®iÓm): TruyÒn thèng yªu ? Luận điểm ấy đợc cụ thể hoá bằng nớc của nhân d©n ta. nh÷ng c©u v¨n nµo trong v¨n b¶n ? ? Qua đó, em nhận thấy t/g đã nêu + Vấn đề đợc thể hiện trong câu 1 và câu 2. vấn đề bằng cách nào ? => Cách nêu vấn đề trực tiếp, rõ ràng, rành ? Nªu t/d n/t cña c¸ch nªu Êy ? ? Trong câu văn mở đầu của phần mạch, dứt khoát và khẳng định. nêu vấn đề, t/g nói đến t/c yêu nớc qua tõ ng÷ nµo ? - “Nồng nàn yêu nớc” – tình yêu nớc ở độ ? Em hiÓu thÕ nµo lµ t/c: "nång nµn m·nh liÖt, s«i næi, d©ng trµo. yêu nớc" và "truyền thống quý - “Truyền thống quý báu”: những giá trị đã b¸u" ? trë lªn v÷ng bÒn, qua nhiÒu thÕ hÖ, thµnh tµi ? Và truyền thống yêu nớc ấy đợc tác sản chung. gi¶ nhÊn m¹nh trªn lÜnh vùc nµo ? - Thể hiện trong lĩnh vực đấu tranh chống ? Trong lĩnh vực đó, t/g đa ra hình ngoại xâm: kết thành làn sóng, lớt, nhấn ¶nh tiªu biªñ nµo thÓ hiÖn lßng yªu ch×m, … níc cña nh©n d©n ta ? => H×nh ¶nh so s¸nh rÊt chÝnh x¸c, míi mÎ, ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông ®/tõ phï hîp gîi sù linh ho¹t, mÒm dÎo, bÒn tõ ng÷ trong ®o¹n më ®Çu ? ch¾c mµ m¹nh mÏ. => Đây là cách nêu vấn đề mẫu mực. + Nêu vấn đề: ? VËy em cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i vai trß - T¹o luËn ®iÓm chÝnh cho bµi v¨n. và ý nghĩa của đoạn nêu vấn đề ? - Bµy tá nhËn xÐt chung vÒ luËn ®iÓm Êy. ? Và em đọc đợc cảm xúc nào của - Bộc lộ cảm xúc, t/c, …/ t/g trong ®o¹n v¨n ? - (Rng rng, tù hµo vÒ lßng yªu níc m·nh liÖt cña nh©n d©n ta ?). §äc ®o¹n 2, 3. ? Tác giả đã làm rõ luận điểm "lòng b, Giải quyết vấn đề: Đoạn 2, 3: yªu níc ..." b»ng c¸ch nµo ? + §o¹n 2: 3 c©u. (§a ra c¸c luËn cø.) ? Em thấy tác giả đã có cách lập - Câu 1: Nêu ý khái quát mở đầu đoạn, mang tÝnh chÊt giíi thiÖu, tr×nh bµy. luËn theo tr×nh tù nµo ? - C©u 2: Nªu dÉn chøng, chøng minh. (Tr×nh tù thêi gian). ? Theo dâi ®o¹n 2, em cã thÓ nhËn ( Nªu dÉn chøng theo tÝnh chÊt liÖt kª, nªu thấy tác giả đã lập luận bằng cách tên ngời anh hùng dân tộc liên tiếp -> tạo c¶m xóc tù hµo, phÊn chÊn.) nµo ? ? ở câu 2, tác giả đã sử dụng cách - Câu 3: Nhắc nhở toàn dân ghi nhớ công lao, uèng níc nhí nguån (ch¬i ch÷, ®iÖp ng÷ nªu d/c nh thÕ nµo ? ? C¸ch nªu dÉn chøng nh vËy cã t¸c -> tiÕng nãi thiªng liªng cña nói s«ng hoµ trong tiÕng B¸c kÝnh yªu). dông nh thÕ nµo ? + §o¹n 3: 5 c©u. ? ở câu 3, tác giả đã sử dụng biện - Câu 1: So sánh, cân đối từng cặp, từng vế ph¸p tu tõ g× ? l¹i cã t¸c dông chuyÓn ý, chuyÓn ®o¹n rÊt - ở đoạn văn thứ 3 trong văn bản, gọn, khéo, lại vừa nêu đợc ý khái quát cho em nhận thấy nét đặc sắc nào trong đoạn 3. hÖ thèng lËp luËn vµ dÉn chøng cña - C©u 2, 3, 4: Nªu d/c b»ng c¸ch: t¸c gi¶ ? + LiÖt kª theo løa tuæi, kh«ng gian, … ( VD: d/c theo: + Mô hình liên kết: Từ … đến … - Løa tuæi. (Cùng làm sáng tỏ chủ đề đv: Lòng yêu nớc - Kh«ng gian. Võa cô thÓ, cña nh©n d©n ta trong kh¸ng chiÕn chèng - NhiÖm vô. võa toµn diÖn. Ph¸p). - Con ngêi. - C©u 5: Kh¸i qu¸t chung. - ViÖc lµm). => Trong các luận cứ của văn bản, tác giả đã.

(138) ? Em cã nhËn xÐt chung g× vÒ c¸ch nªu dÉn chøng ? ? ở cả 2 đoạn văn này, 2 luận cứ đợc lËp luËn theo c¸ch nµo ? ? Vµ khi tr×nh bµy c¸c luËn cø, em nhËn thÊy t¸c gi¶ cã c¶m xóc nµo ?. ? ở phần kết thúc vấn đề, Bác đã viết ®iÒu g× ? ? C¸ch so s¸nh nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo ? ? Từ đó ngời đề ra nhiệm vụ gì ? ? Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? ? Em cã nhËn xÐt n/t/n vÒ c¸ch KTV§ ? ? Tãm l¹i bµi v¨n nghÞ luËn nµy cã nét NT nào đặc sắc ? *Th¶o luËn: ? Lµ ngêi yªu níc, em nhËn thøc thªm ®iÒu yªu níc nµo tõ v¨n b¶n ? - Văn bản này thuyết phục ngời đọc do ?. cã c¸ch liÖt kª dÉn chøng rÊt phong phó, toµn diÖn, liªn tôc mµ kh«ng rèi, võa kh¸i qu¸t, võa cô thÓ, hÖ thèng. - LËp luËn: tæng – ph©n - hîp. - C¶m phôc, ngìng mé lßng yªu níc cña đồng bào ta từ xa đến nay. c, Kết thúc vấn đề: Đoạn 4. - So s¸nh tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta víi c¸c thø cña quý. -> §Ò cao tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. - §Ò ra nhiÖm vô: Lµm cho tinh thÇn yªu níc của tất cả mọi ngời đều đợc thực hành vào c«ng viÖc kh¸ng chiÕn. => Kết thúc vấn đề tự nhiên, hợp lý sâu sắc, gi¶n dÞ, râ rµng, dÔ hiÓu, thuyÕt phôc: N©ng cao luận điểm, đề ra nhiệm vụ. 6. Tæng kÕt: - Bè côc chÆt chÏ, lËp luËn m¹ch l¹c. - LuËn cø râ rµng. - Giäng v¨n tha thiÕt, giµu c¶m xóc. - Truyền tới ngời đọc tinh thần yêu nớc. * ý nghÜa cña v¨n b¶n:TruyÒn thèng yªu níc quý báu của nhân dân ta cần đợc phát huy trong hoàn cảnh lịch sử mới để bảo vệ đát nớc. *. Ghi nhí: SGK. Iii. híng dÉn luyÖn tËp:. - §äc thuéc lßng c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. - TËp viÕt ®o¹n v¨n liÖt kª theo m« h×nh liªn kết “Từ … đến …” *. VÒ nhµ: - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. * ********************************* Ngµy /1/2011 TiÕt 82:. câu đặc biệt A/ Môc tiªu bµi häc:. 1Kiến thức:- Nắm đợc khái niệm câu đặc biệt. - Hiểu đợc tác dụng của câu đặc biệt. - Biết cách sử dụng câu đặc biệt trong những tình huống cụ thể. 2.Kĩ năng: Nhận biết câu đặc biệt. Phân tích tác dụng của câu đặc biệt trong văn bản. Sử dụng câu đặc biệt phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ c©u rót gän ? Cho vÝ dô c©u rót gän ? ? Viết đoạn đối thoại có sử dụng câu rút gọn phù hợp ? * Bµi míi:Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs.

(139) PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của Gv và Hs Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niêm. MT: Hs nắm khái niệm câu đặc biệt. PP: Thuyết trình, vấn đáp, nêu vấn đề. H/s đọc văn bản. ? Th¶o luËn nhãm: C©u g¹ch ch©n cã cÊu t¹o nh thÕ nµo ? A. Đó là câu BT, có đủ CN, VN. B. §ã lµ c©u rót gän, lîc bá c¶ CN, VN. C. §ã lµ c©u kh«ng thÓ cã CN, VN. ? Em hiểu thế nào là câu đặc biệt ? Lu ý: - Sử dụng câu rút gọn và câu đặc biệt đều phải đặt trong ngữ cảnh cụ thể. - CÇn ph©n biÖt c©u rót gän víi c©u đặc biệt nhờ việc có thể hay không thÓ kh«i phôc thµnh phÇn bÞ thiÕu trong c©u. VD: + Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ … + - ChÞ gÆp anh Êy bao giê ? - Một đêm mùa xuân. Hoạt động 2:Tác dụng của câu đặc biÖt. MT: Hs biết đợc tác dụng của câu đặc biệt. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. ? Víi bµi tËp nhanh ë phÇn I, gi¸o viên đa ra đoạn văn sau để so sánh: Hai chiếc xe máy đều lạng lách, phãng nhanh vît Èu. Bçng mét tiÕng rầm khủng khiếp vang lên. Chúng đã t«ng vµo nhau. ? Đoạn văn đã sử dụng câu văn đặc biệt bộc lộ đợc cảm xúc rõ hơn. ? Gi¸o viªn cho häc sinh ph©n tÝch vÝ dô trong SGK. ? Nêu các t/d khi sử dụng câu đặc biÖt ? Bµi tËp nhanh Xác định tác dụng của việc sử dụng câu đặc biệt: Giã. Ma. N·o nïng. (NCH).. I. thế nào là câu đặc biệt:. 1. VÝ dô: §o¹n v¨n: ¤i, em Thuû ! TiÕng kªu …. Em t«i bíc vµo líp. 2. NhËn xÐt: - Lo¹i ngay ph¬ng ¸n A. - §ã kh«ng ph¶i lµ c©u rót gän v× kh«ng thÓ khôi phục (không thể tìm đợc) CN và VN bị rót gän. - §ã lµ c©u kh«ng thÓ cã CN, VN. => Đó là câu đặc biệt. 3. Ghi nhí: SGK. Bµi tËp nhanh: Xác định câu đặc biệt: RÇm ! Mäi ngêi ngo¶nh l¹i nh×n. Hai chiÕc xe máyđã tông vào nhau. Thật khủng khiếp !. II. tác dụng của câu đặc biệt:. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: - VD 1: Xác định thời gian, nơi chốn. - VD 2: LiÖt kª, th«ng b¸o, … - VD 3: Béc lé c¶m xóc. - VD 4: Gọi đáp.. 3. Ghi nhí: SGK.. => LiÖt kª, th«ng b¸o sù ph¸t triÓn cña sù viÖc, hiÖn tîng. §ång thêi t¹o c¶m xóc. Iii. luyÖn tËp:. MT: Hs ¸p dông phÇn lý thuyÕt ®É häc vµo c¸c bµi tËp óng dông. PP: Thảo luận, vấn đáp. Bµi tËp 1+ 2 Xác định câu đặc biệt, câu rút gọn và tác dụng của câu đặc biệt. a) + Không có câu đặc biệt..

(140) + Có 3 câu rút gọn: “Có khi đợc trng bày …”. “Nhng cũng có khi …”. “Nghĩa là ph¶i ra søc …”. (Kh«i phôc: Rót gän CN: C©u 1, 2: Tinh thÇn yªu níc. C©u 3 : Mäi ngêi chóng ta. ) Bµi tËp 2 b) + Câu đặc biệt: Ba giây … Bốn giây … Năm giây … Lâu quá !(xác định thời gian, béc lé c¶m xóc.) + Kh«ng cã c©u rót gän. c) + Kh«ng cã c©u rót gän. + Câu đặc biệt: Một hồi còi. Kể việc (tờng thuật). d) + Câu đặc biệt: Lá ơi ! ( Gọi đáp + t/c thân thiết.). + C©u rót gän: - H·y kÓ chuyÖn. (CN: b¹n). - B×nh thêng l¾m … (CN: Cuộc đời tôi.). Bµi tËp 3 Viết đoạn văn tả cảnh quê hơng em. Trong đó có vài câu đặc biệt. - Häc sinh lµm theo nhãm. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. iV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 83:. ********************************* Ngµy. /1/2011. Bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc: - Bè côc chung cña mét bµi v¨n nghÞ luËn. - Ph¬ng ph¸p lËp luËn. - Mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn cña bµi v¨n nghÞ luËn. 2. KÜ n¨ng: - ViÕt bµi v¨n nghÞ luËn cã bè côc râ rµng. - Sö dông c¸c ph¬ng ph¸p lËp luËn. 3. Thái độ: Giáo dục lòng yêu thích đối với việc làm văn nghị luận. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nªu c¸ch lËp ý cho mét bµi v¨n nghÞ luËn. - KiÓm tra bµi tËp vÒ nhµ. * Bµi míi: Hoạt động của giáo viên và học sinh. Hoạt động 1: Tìm hiểu mối quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn. - MT: Hs thấy đợc mối quan hệ gi÷a bè côc vµ lËp luËn. -PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở.. Nội dung cần đạt I. mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn:. 1. VÝ dô: V¨n b¶n: “Tinh thÇn yªu níc …” 2. NhËn xÐt: + Bµi v¨n gåm 3 phÇn. # Nêu vấn đề:MB vấn đề. - Học sinh đọc lại văn bản: “Tinh -- Nêu K/® gi¸ trị của vấn đề. thÇn yªu níc …”.

(141) - So sánh, mở rộng và xác định phạm vi biểu ? Bài văn có mấy phần ? Nội dung hiện nổi bật của vấn đề. cña mçi phÇn lµ g× ? # Giải quyết vấn đề:TB ? Mçi phÇn cã mÊy ®o¹n ? Chøng minh truyÒn thèng yªu níc anh hïng ? Mçi ®o¹n cã nh÷ng luËn ®iÓm nµo ? trong lÞch sö d©n téc ta. - Trong qu¸ khø lÞch sö. - Trong thùc tÕ cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. # Kết thúc vấn đề:KB - So sánh, khái quát giá trị của vấn đề. - Các biểu hiện khác nhau của vấn đề. - Xác định trách nhiệm, bổn phận của mọi ngêi. => §ã chÝnh lµ bè côc cña bµi vµ c¸ch nªu đề, giải quyết vấn đề, .. là cách lập luận ? Từ đó, em hãy nhắc lại bố cục của vấn cña bµi. mét bµi v¨n nghÞ luËn ? + C¸c c¸ch lËp luËn. hÖ nh©n - qu¶. GVsö dông b¶ng phô (theo SGK – -- Quan Quan hÖ tæng - ph©n - hîp. tr 30) Suy luận tơng đồng. Hµng ngang ...,hµng däc…,lËp luËn => Ph¬ng ph¸p lËp luËn lµ chÊt keo g¾n c¸c theo cÊch nµo? phÇn, c¸c ý cña bè côc. ? Từ đó, em thấy vai trò của lập luận trong v¨n b¶n nghÞ luËn lµ nh thÕ => Mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn t¹o nµo? mét m¹ng líi liªn kÕt trong v¨n b¶n ? Mqh gi÷a lËp luËn vµ bè côc lµ g×? thµnh nghÞ luËn. 3. Ghi nhí: SGK. ? Nªu ghi nhí? Hoạt động 2: Luyện tập. - MT: Hs vận dụng lý thuyết đã học vµo viÖc lµm c¸c bµi tËp. - PP: Vấn đáp, thảo luận. §äc bµi v¨n. ? Bµi v¨n nªu lªn t tëng g×? ? T tëng Êy thÓ hiÖn ë nh÷ng luËn ®iÓm nµo? Cô thÓ ho¸ b»ng nh÷ng c©u v¨n nµo?. ii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 V¨n b¶n: “Häc c¬ b¶n míi cã thÓ trë thµnh tµi lín”. - LuËn ®iÓm: Häc c¬ b¶n míi cã thÓ trë thµnh tµi lín. - C¸c luËn ®iÓm nhá : + ở đời có nhiều ngời đi học, nhng ít ai + NÕu kh«ng cã c«ng … + ChØ cã thÇy giái … - C¸c luËn cø: + §¬-Vanh-xi muèn häc cho nhanh, … + Em nªn biÕt r»ng trong 1000 … + C©u chuyÖn vÏ trøng … - Bè côc: 3 phÇn. ? Bài có bố cục mấy phần? Hãy cho + Mở bài: ở đời có nhiều ngời đi học, nhng biết cách lập luận đợc sử dụng trong ít ai …tài + Th©n bµi: “danh ho¹ … mäi thø”. bµi ? + KÕt bµi: phÇn cßn l¹i. - C¸ch lËp luËn: + Quan hÖ t¬ng ph¶n so s¸nh. + Quan hÖ nh©n qu¶. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. **************************** Ngµy /1/2011 TiÕt 84.

(142) LuyÖn tËp vÒ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc : 1. KiÕn thøc: - §Æc ®iÓm cña luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn - C¸ch lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. 2. Kĩ năng: - Nhận biết đợc luận điểm, luận cứ trong văn bản nghị luận. - Trình bày đợc luận điểm, luận cứ trong bài làm văn nghị luận. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: *. ổn định lớp: *. KiÓm tra bµi cò: ?Tr×nh bµy bè côc trong bµi v¨n nghÞ luËn? ?Thêng gÆp c¸c c¸ch lËp luËn nµo trong bµi v¨n nghÞ luËn? *.Bµi míi: Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu lập luận trong đời sống. MT: Hs nắm đợc thế nào là lập I, Lập luận trong đời sống: 1) ChØ râ nhiÖm vô cña tõng bé phËn luận trong đời sống. trong c©u: PP. Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở. a, H«m nay trêi ma,chóng ta kh«ng ? Nh¾c l¹i thÕ nµo lµ lËp luËn ? Häc LC KL sinh t×m hiÓu c¸c vÝ dô ? ®i ch¬i c«ng viªn n÷a. b, c, (T¬ng tù). ? Trong c¸c c©u, bé phËn nµo lµ luËn - Mqh gi÷a luËn cø-kÕt luËn lµ nh©n-qu¶. cø, kÕt luËn, thÓ hiÖn t tëng cña ngêi Có thể thay đổi vị trí giữa luận cứ và kết nãi ? luËn . ? Mối quan hệ giữa luận cứ đối với 2, Hãy bổ sung luận cứ cho các kết luận: kÕt luËn lµ nh thÕ nµo ? ? VÞ trÝ cña luËn cø vµ kÕt luËn cã 3,ViÕt tiÕp kÕt luËn cho luËn cø : thể thay đổi cho nhau không ? =>Trong đời sống, hình thức biểu hiện m/q/h ? TH mèi quan hÖ : gi÷a luËn cø vµ luËn ®iÓm thêng n»m trong + nh©n – qu¶, (a, b, c). một cấu trúc câu nhất định . + tơng đồng. (d, e) Mçi luËn cø cã thÓ ®a tíi mét hoÆc nhiÒu (Häc sinh th¶o luËn nhãm.) luËn ®iÓm (vµ ngîc l¹i) Hoạt động2: Tìm hiểu lập luận II,LËpluËntrongv¨nnghÞlu©n: trong v¨n nghÞ luËn. +So s¸nh : -MT: Hs hiểu đợc thế nào là lập §Òu lµ nh÷ng kÕt luËn. luËn trong v¨n nghÞ luËn ë môc I2: L¬× nãi trong giao tiÕp h»ng - PP: Vấn đáp, thảo luận, nêu vấn ngµy thêng mang tÝnh c¸ nh©n vµ cã ý nghÜa đề. hµm Èn. - T×m hiÓu VD SGK tr 33. ? ở mục 2I, em đã bổ sung các luận - ở Mục II: Luận điểm trong văn nghị luận cø cho c¸c kÕt luËn. VËy em h·y so thêng mang kÕt qu¶ vµ ý nghÜa têng minh. sánh các kết luận đó với các luận =>Tác dụng của luận điểm: điểm vừa đọc. - Là cơ sở để triển khai luận cứ. - Lµ kÕt luËn cña lËp luËn. ? T/d của luận điểm trong văn nghị =>Trong văn nghị luận, lập luận thờng đợc diễn đạt dới hình thức một tập hợp câu; lập luËn ? -> Do luận điểm có tầm quan trọng luận đòi hỏi tính lí luận, chặt chẽ ,tờng nªn ph¬ng ph¸p lËp luËn trong v¨n minh. nghị luận đòi hỏi phải khoa học và chÆt chÏ. Nã ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái: Vì sao mà nêu ra luận điểm đó ?.

(143) Luận điểm đó có những nội dung gì ? Luận điểm đó có cơ sở thực tế không ? Luận điểm đó sẽ có tác dông g× ? Muốn trả lời các câu hỏi đó thì luËn cø ph¶i thÝch hîp, s¾p xÕp chÆt chÏ. Hoạt động 3: Luyện tập. - MT: Hs vËn dông phÇn lý thuyÕt vµo bµi tËp - PP: Vấn đáp, thảo luận Häc sinh kÓ l¹i truyÖn. ? Xác định luận điểm ? ? Tr×nh bµy c¸c luËn cø ?. Iii. luyÖn tËp:. Xác định luận điểm và cách lập luận cho truyện ngụ ngôn: “ếch ngồi đáy giếng”. 1) LuËn ®iÓm: C¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho nh÷ng kÎ dèt n¸t, kiªu ng¹o. 2) LuËn cø: - Õch sèng l©u ngµy trong giÕng, bªn c¹nh nh÷ng con vËt bÐ nhá. - Các loài vật này rất sợ tiếng vang động của Õch. - Õch tëng m×nh ghª gím nh mét vÞ chóa tÓ. - Trêi ma to, níc dÒnh lªn, ®a Õch ra ngoµi. - Quen thãi cò, Õch nghªnh ngang ®i l¹i khắp nơi, chẳng thèm để ý đến xung quanh. - Õch bÞ tr©u giÉm bÑp. 3) LËp luËn: - Theo tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng gian, b»ng nghÖ thuËt mét c©u chuyÖn kÓ víi những chi tiết, sự việc cụ thể và chọn lọc để rút ra luận điểm một cách kín đáo. ( Đây là cách lập luận đặc biệt cuả truyện ngô ng«n: Kh«ng lËp luËn trùc tiÕp mµ lËp luËn gi¸n tiÕp b»ng c©u chuyÖn kÓ víi nh÷ng nh©n vËt, chi tiÕt, lêi tho¹i chän läc vµ ®Çy dụng ý. Luận điểm sẽ đợc rút ra từ đó một cách kín đáo, sâu sắc mà thú vị.) iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Xác định luận điểm, cách lập luận: “Sách lµ …”, “ThÇy bãi …”. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy. /1/2011. TiÕt 85: v¨n b¶n:. sự giàu đẹp của tiếng việt A/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ §Æng Thai Mai.. - Những đặc điểm của tiếng Việt. - Những đặc điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn. 2.KÜ n¨ng: - §äc- hiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn. - Nhận ra đợc hệ thống luận điểm và cách trình bày luận điểm trong văn bản..

(144) - Phân tích đợc lập luận thuyết phục của tác giả trong văn bản. 3.Thái độ: Giáo dục sự trân trọng, tự hào đối với Tiếng Việt. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc mét ®o¹n trong v¨n b¶n : “Tinh thÇn yªu níc …” ? Nªu thµnh c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n Bµi míi: Gtb: MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh.. Hoạt động của GV và Hs Hoạt động 1:Tìm hiểu chung. MT: Hs năm đợc vài nét cơ bản về t¸c gi¶ vµ xuÊt xø cña v¨n b¶n. PP: Vấn đáp, thuyết trình. ? Em hãy đọc chú thích và cho biết nh÷ng ®iÒu em hiÓu vÒ t¸c gi¶ ? ? Nªu xuÊt sø cña v¨n b¶n ? Hoạt động 2.Tìm hiểu nội dung. MT: Hs nắm đợc nội dung chính và những nét đặc sắc về nghệ thuật của v¨n b¶n. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề,gợi tìm… *. §äc râ rµng, m¹ch l¹c khi thÓ hiÖn nh÷ng c©u dµi, nhiÒu thµnh phần phụ; giọng nhấn mạnh khi đọc tíi nh÷ng c©u më ®Çu, c©u kÕt luËn. Nh©n chøng: ngêi lµm chøng.) - Häc sinh t×m hiÓu thÓ lo¹i v¨n b¶n. ? Xác định bố cục của văn bản ? ? Theo dõi phần nêu vấn đề của văn b¶n, em h·y cho biÕt c©u më ®Çu v¨n b¶n nãi lªn ®iÒu g× ? ? Và những câu hỏi trên sẽ đợc trả lêi tËp trung trong ®o¹n v¨n ? ? Em h·y t×m c©u v¨n kh¸i qu¸t phÈm chÊt cña tiÕng ViÖt ? ? Trong luận đề trên tác giả đã xây dùng mÊy luËn ®iÓm ? ? T/chất giải thích của đoạn văn đợc thÓ hiÖn b»ng côm tõ nµo ?. Nội dung cần đạt I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶: §Æng Thai Mai (1902-1984). 2. V¨n b¶n: §o¹n trÝch trong bµi nghiªn cøu: “TiÕng ViÖt – mét biÓu hiÖn hïng hån cña søc sèng d©n téc” – 1967. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Chó thÝch: SGK. 3. ThÓ lo¹i: - NghÞ luËn chøng minh. 4. Bè côc: 3 phÇn. 5. Ph©n tÝch: a, Nêu vấn đề: * Câu 1, 2: Gợi dẫn vấn đề. * C©u 3: Kh¸i qu¸t phÈm chÊt cña tiÕng ViÖt (luận đề). - 2 luËn ®iÓm: + TiÕng ViÖt giµu, hay. + Tiếng Việt đẹp. - C¸ch gi¶i thÝch b»ng qu¸n ng÷, ®iÖp ng÷ rÊt khóc chiÕt, m¹ch l¹c. + Nãi thÕ cã nghÜa lµ nãi r»ng … + Nãi thÕ còng cã nghÜa lµ nãi r»ng … §Ñp: + NhÞp ®iÖu (hµi hoµ vÒ ©m.

(145) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gi¶i thÝch Êy ? ? Giải thích về cái đẹp của tiếng Việt nh thÕ nµo ?. ? Gi¶i thÝch vÒ c¸i hay cña tiÕng ViÖt nh thÕ nµo ? (§ã lµ c¸ch gi¶i thÝch kh«ng chØ s©u s¾c mµ cßn mang tÇm kh¸i qu¸t rÊt cao thÓ hiÖn c¸i nh×n vµ tÇm v¨n ho¸ rÊt uyªn b¸c.) ? Em nhận thấy nét đặc sắc trong ®o¹n v¨n lµ g× ? ? §o¹n v¨n cã c¸ch lËp luËn nh thÕ nµo ? ? Để chứng minh cho vẻ đẹp, vẻ hay của tiếng Việt, tác giả đã sử dụng nh÷ng luËn cø nµo ? ? Để chứng minh cho vẻ đẹp của tiÕng ViÖt, t¸c gi¶ dùa trªn nh÷ng nét đặc sắc nào trong cấu tạo của nó. ? T¸c gi¶ ®a ra mÊy dÉn chøng ? ? Em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ c¸ch lùa chän dÉn chøng nh vËy ? ? TiÕp theo, t¸c gi¶ chøng minh vµ giải thích vẻ đẹp của tiếng Việt ở nh÷ng ph¬ng diÖn nµo n÷a ? ? Em h·y gióp t¸c gi¶ b»ng c¸ch ®a ra nh÷ng c©u v¨n, th¬, tôc ng÷, … cô thÓ ? (Th¶o luËn nhãm). ? Theo dâi ®o¹n tiÕp theo vµ cho biÕt t¸c gi¶ quan niÖm nh thÕ nµo vÒ 1 thø tiÕng hay ? ? Dựa trên các chứng cứ nào để tác giả xác nhận các khả năng hay đó cña tiÕng ViÖt ? ? H·y gióp t¸c gi¶ lµm râ thªm c¸c khả năng đó bằng các dẫn chứng cụ thÓ ? (Th¶o luËn nhãm). -> §Æc ®iÓm “hay” rÊt gÇn gòi víi đặc điểm “giaù” mà cố Thủ tớng Ph¹m V¨n §ång nªu ra. ? Qua ph©n tÝch c¸c luËn cø trong v¨n b¶n, em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ ? Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? ? Bµi nghÞ luËn mang l¹i cho em nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c nµo vÒ tiÕng ViÖt ? ? NghÖ thuËt nghÞ luËn næi bËt cña v¨n b¶n ? ? Qua đó em hiểu tác giả là ngời nh. hëng, thanh ®iÖu). + Có ph¸p (tÕ nhÞ, uyÓn chuyển trong cách đặt c©u). Hay: + Đủ khả năng để diễn đạt t tëng, t×nh c¶m, … + Tho¶ m·n cho yªu cÇu của đời sống … => Nêu vấn đề rất mạch lạc, mẫu mực với 3 nội dung đợc liên kết rất chặt chẽ. 2 câu đầu – dẫn vào đề; câu thứ 3 – nêu luận điểm; c©u 4, 5 – më réng, gi¶i thÝch tæng qu¸t vÊn đề. (Đi từ khái quát đến cụ thể). b, Giải quyết vấn đề: B1: Tiếng Việt rất đẹp. - Giµu chÊt nh¹c. - RÊt uyÓn chuyÓn trong c©u kÐo + D/c: - NhËn xÐt cña nh÷ng ngêi ngo¹i quèc sang th¨m níc ta. - TrÝch lêi cña 1 gi¸o sü níc ngoµi. => 2 d/c rÊt kh¸ch quan vµ tiªu biÓu. - HÖ thèng nguyªn ©m vµ phô ©m kh¸ phong phó. - Giµu thanh ®iÖu.s - Cú pháp cân đối, nhịp nhàng. - Tõ vùng dåi dµo. B2: TiÕng ViÖt rÊt hay: - Tho¶ m·n nhu cÇu ... - Tho¶ m·n yªu cÇu … + D/c: - Phong phó, dåi dµo vÒ cÊu t¹o … - Tõ vùng míi t¨ng nhanh. - Ng÷ ph¸p uyÓn chuyÓn … + LËp luËn: - Dïng lý lÏ vµ dÉn chøng khoa häc. - Thiếu d/c cụ thể, sinh động. c, Kết thúc vấn đề: Khẳng định sức sống mạnh mẽ, lâu bền, khả n¨ng thÝch øng cña tiÕng ViÖt trong tiÕn tr×nh lÞch sö ViÖt Nam. (1 c©u). 6. Tæng kÕt: Ghi nhí: SGK ý nghÜa: TiÕng ViÖt mang trong nã nh÷ng giá trị văn hóa rất đáng tự hào của ngời Việt Nam. -Tr¸ch nhiÖm gi÷ g×n, ph¸t triÔn tiÕng nãi d©n téc cña mçi ngêi ViÖt Nam. *. Híng dÉn luyÖn tËp vµ vÒ nhµ: - Tìm đọc: + TV … - Lu Quang Vò. + TV … - Ph¹m V¨n §ång. + Gi÷ g×n … - Hå ChÝ Minh..

(146) - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. thÕ nµo ? ? NhiÖm vô cña chóng ta lµ ph¶i lµm gì để giữ gìn sự trong sáng của tiếng ViÖt ? Ngµy TiÕt 86:. / 2 /2011. thªm tr¹ng ng÷ cho c©u A/ Môc tiªu bµi häc:. 1Kiến thức: - Nắm đợc khái niệm trạng ngữ trong câu. - VÞ trÝ cña tr¹ng ng÷ trong c©u 2.KÜ n¨ng: - NhËn biÕt thµnh phÇn tr¹ng ng÷ cña c©u. - Ph©n biÖt c¸c lo¹i tr¹ng ng÷. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là câu đặc biệt ? Phân biệt giữa câu đặc biệt và câu rút gọn ? ? Cho ví dụ, phân tích tác dụng của việc sử dụng câu đặc biệt ? Bµi míi: Hoạt động của giáo viên và hs Hoạt động1.Tìm hiểu đặc điểm của tr¹ng ng÷. MT:Hs nắm đợc đặc điểm của tn PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, thảo luËn Học sinh đọc ví dụ. ? Xác định trạng ngữ trong mỗi câu ? ? Các trạng ngữ tìm đợc ấy bổ sung cho c©u nh÷ng néi dung g× ? ? Có thể chuyển các trạng ngữ đó sang nh÷ng vÞ trÝ nµo trong c©u ? ? Nªu dÊu hiÖu nhËn biÕt tr¹ng ng÷ ?. Nội dung cần đạt I. đặc điểm của trạng ngữ:. 1. VÝ dô: SGK, tr 39. 2. NhËn xÐt: a) Dới bóng tre xanh, đã từ lâu đời. b) từ nghìn đời nay. => TN cã vai trß bæ sung ý nghÜa cho nßng cèt c©u (vÒ thêi gian, kh«ng gian, …) - TN có thể đứng ở đầu, cuối, giữa câu và đợc nhận biết bằng quãng ngắt hơi khi nói và dÊu phÈy khi viÕt. 3. Ghi nhí: SGK, tr 39. Bµi tËp nhanh Tôi đọc báo hôm nay. §N ? Em hãy khái quát các đặc điểm ( Khác với: Tôi đọc báo, hôm nay). cña tr¹ng ng÷ ? - Hôm nay, tôi đọc báo. TN ? Xác định trạng ngữ trong các cặp c©u ? Ii. luyÖn tËp: Hoạt động 2: Luyện tập Bµi tËp 1 -MT: Hs vËn dông phÇn lý truyÕt a) “Mïa xu©n …” : CN, VN. b) “Mïa xu©n …” : Tr¹ng ng÷ vµo lµm c¸c bµi tËp. c) “Mïa xu©n …” : Bæ ng÷. - PP: Vấn đáp, thảo luận. d) “Mùa xuân!” : Câu đặc biệt. ? §äc vÝ dô. ? Xác định vai trò ngữ pháp của cụm tõ “mïa xu©n” trong c¸c vÝ dô ? Bµi tËp 2 Xác định và gọi tên các trạng ngữ. - Nh b¸o tríc mïa vÒ : TN c¸ch thøc..

(147) - Khi ®i … xanh : TN thêi gian. - Trong cái vỏ xanh kia : TN địa điểm. (Không gian.) - Díi ¸nh n¾ng : TN n¬i chèn (kh«ng gian). Víi kh¶ n¨ng thÝch øng : TN c¸ch thøc. Bµi tËp 3 - Th¶o luËn nhãm: ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tr¹ng ng÷. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Cho vÝ dô vÒ tr¹ng ng÷. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ********************** Ngµy / 2 /2011 TiÕt 87 + 88:. t×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc:. 1KiÕn thøc: - §Æc ®iÓm cña phÐp lËp luËn chøng minh trong bµi v¨n nghÞ luËn. - Yªu cÇu c¬ b¶n vÒ luËn ®iÓm, luËn cø cña ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh. 2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh trong v¨n b¶n nghÞ luËn. - Ph©n tÝch phÐp lËp luËn chøng minh trong v¨n b¶n nghÞ luËn. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức ham mê , thích thú đối với văn chứng minh. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? ë 2 v¨n b¶n: “Tinh thÇn yªu lµm c«ng viÖc g× ? * Bµi míi: Hoạt động của Gv và Hs Hoạt động 1: Tìm hiểu mục đích và ph¬ng ph¸p chøng minh. - MT: Hs hiểu đợc thế nào là mục đích và phơng pháp c/m. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở, th¶o luËn.. ? Trong đời sống, khi cần chứng tỏ ngêi kh¸c tin r»ng lêi nãi cña em lµ thËt th× em ph¶i lµm g× ? ? Vậy qua đó, em có thể cho biết thế nµo lµ chøng minh ? Gi¸o viªn nªu mét sè t×nh huèng để học sinh thảo luận. - Häc sinh bÞ kiÓm tra vë bµi tËp – nói là quên -> chứng minh để cô gi¸o vµ c¸c b¹n tin lµ quªn thËt, kh«ng ph¶i cha lµm mµ nãi dèi. ? Đó là chứng minh vấn đề trong cuéc sèng. Cßn trong v¨n b¶n nghÞ luận, khi ngời ta chỉ đợc sử dụng lời văn thì làm thế nào để chứng tỏ một. nớc …” và “Sự giàu đẹp …” các tác giả đã Nội dung cần đạt I. mục đích và phơng pháp chứng minh:. Khi bÞ ngêi kh¸c nghi ngê, chóng ta cÇn đa ra những bằng chứng để thuyết phục. B»ng chøng Êy cã thÓ lµ nh©n chøng, vËt chøng, sù viÖc, sè liÖu, … => Chứng minh là đa ra bằng chứng để làm sáng tỏ, để chứng tỏ sự đúng đắn của vấn đề.. *. Phân tích văn bản: “đừng sợ vấp ngã”. + LuËn ®iÓm: §õng sî vÊp ng·..

(148) ý kiến nào là đúng sự thật và đáng tin cËy ? - Học sinh đọc bài văn ? LuËn ®iÓm c¬ b¶n cña bµi chøng minh nµy lµ g× ? ? H·y t×m nh÷ng c©u mang luËn điểm đó ? ? Để khuyên ngời ta “đừng sợ vấp ngã” bài văn đã lập luận nh thế nào ? Các sự thật dẫn ra có đáng tin cậy kh«ng ? ? Mục đích của phơng pháp lập luận chøng minh lµ g× ? (Ngời đọc tin ở luận điểm mình nêu ra). ? Qua đó em hiểu phép lập luận chøng minh lµ g× ? Hoạt động2: Luyện tập -MT: Hs vËn dông phÇn lý thuyÕt vµo viÖc lµm bµi tËp. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở. - Học sinh đọc bài văn. ? Xác định luận điểm ? ? T×m c¸c c©u v¨n cô thÓ ho¸ luËn điểm đó ? T×m hiÓu c¸c luËn cø trong bµi ? C¸c luËn cø Êy cã hiÓn nhiªn, cã søc thuyÕt phôc kh«ng ? C¸ch lËp luËnchøng minh cña bµi nµy cã g× kh¸c so víi bµi “§õng sî …” (Dùng lý lẽ và phân tích để chứng minh. Kh«ng cã dÉn chøng cô thÓ.). + LuËn ®iÓm nhá - §· bao lÇn b¹n vÊp ng· … - VËy xin b¹n chí lo thÊt b¹i. - Điều đáng sợ hơn là bạn … + Ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh: - VÊp ng· lµ thêng vµ lÊy vÝ dô mµ ai còng từng trải qua để chứng minh. - Nh÷ng ngêi næi tiÕng còng tõng vÊp ng· nhng vÊp ng· kh«ng g©y trë ng¹i cho hä trë thµnh næi tiÕng (nªu ra vÝ dô vÒ 5 danh nh©n). => Các sự thật có độ tin cậy và sức thuyết phôc cao. Ghi nhí: SGK. Ii. luyÖn tËp:. Bµi v¨n: Kh«ng sî sai lÇm. + LuËn ®iÓm: Kh«ng sî sai lÇm. + C¸c luËn ®iÓm nhá: - Một đời mà không có sai lầm là ảo tởng. - Sai lầm có 2 mặt: Tổn thất và đem đến bài häc. - ThÊt b¹i lµ mÑ cña thµnh c«ng. - Kh«ng liÒu lÜnh, cè ý ph¹m sai lÇm. - Biết suy nghĩ, rút kinh nghiệm, tìm con đờng tiến lên. - Kh«ng sî sai lÇm míi lµm chñ sè phËn. + Ph¬ng ph¸p luËn luËn chøng minh: Dùng lý lẽ để chứng minh.*. Hớng dẫn học sinh đọc thêm văn bản: “Có hiểu đời míi hiÓu v¨n” *. VÒ nhµ: - Häc, hiÓu bµi. - Tìm bằng chứng và lý lẽ cần có để chứng minh: C« gi¸o – ngêi mÑ hiÒn thø hai cña em. (- Nh÷ng sù viÖc, c©u chuyÖn cã thËt vÒ c« giáo đối với học sinh ở lớp, ở trong và ngoài giê häc. - Cô giáo đối với riêng em. - Thái độ, tình cảm, nét mặt, … của cô đều cứ y nh là mẹ em: thân yêu, độ lợng, dịu dµng mµ nghiªm. - Thái độ, tình cảm của em đối với cô.) *********************************** Ngµy /2/2011. TiÕt 89:. thªm tr¹ng ng÷ cho c©u A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc: - Nắm đợc công dụng của trạng ngữ . - Nắm đợc tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng . 2.KÜ n¨ng: - Ph©n tÝch t¸c dông cña thµnh phÇn tr¹ng ng÷ trong c©u. - T¸ch tr¹ng ng÷ thµnh c©u riÖng. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:.

(149) * KiÓm tra bµi cò: - Em hãy nêu đặc điểm của trạng ngữ ? Cho ví dụ ? - Tr×nh bµy ®o¹n v¨n cã sö dông tr¹ng ng÷ ? * Bµi míi: Hoạt động của Gv và Hs Hoạt động 1: Tìm hiểu công dụng Nội dung cần đạt I. c«ng dông cña tr¹ngng÷: cña tr¹ng ng÷. -MT: Hs biết đợc các công dụng 1. Ví dụ: SGK - trang 45. cña tr¹ng ng÷. 2. NhËn xÐt: PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. ? Trong c©u, tr¹ng ng÷ cã vai trß nh C¸c tr¹ng ng÷ lµ: thÕ nµo ? - Thờng thờng, vào khoảng đó (trạng ngữ ? Đọc ví dụ trang 45, xác định trạng thời gian). ngữ, gọi tên trạng ngữ đó và cho biết - Sáng dậy (trạng ngữ thời gian). v× sao kh«ng nªn hoÆc kh«ng thÓ lîc - Trªn giµn hoa lý (tr¹ng ng÷ ...). bỏ các trạng ngữ đó ? - Chỉ độ 8, 9 giờ (trạng ngữ thời gian). - Trªn nÒn trêi trong trong (tr¹ng ng÷ ®/®.) - Về mùa đông (trạng ngữ thời gian). => Kh«ng nªn lîc bá tr¹ng ng÷ v×: - Bæ sung ý nghÜa thêi gian gióp cho néi ? Trong mét bµi v¨n nghÞ luËn, em dung miªu t¶ cña c©u chÝnh x¸c h¬n. ph¶i s¾p xÕp luËn cø theo nh÷ng - Cã t¸c dông t¹o liªn kÕt c©u. trình tự nhất định. Trạng ngữ có vai - Giúp cho việc sắp xếp các luận cứ trong trß g× trong viÖc thÓ hiÖn tr×nh tù lËp v¨n b¶n nghÞ luËn theo nh÷ng tr×nh tù nhÊt luËn Êy ? định về thời gian, không gian hoặc các quan hÖ nguyªn nh©n – kÕt qu¶, suy lý, … ? VËy em h·y kh¸i qu¸t c«ng dông 3. Ghi nhí: SGK cña tr¹ng ng÷ ? Bµi tËp nhanh: Ph©n tÝch cÊu tróc thµnh phÇn c¸c c©u sau: a) Tôi đi học bằng xe đạp . BN b) Bằng xe đạp, tôi đi học. Tr N => Trong thùc tÕ thêng gÆp c¸ch nãi a), Ýt gÆp c¸ch nãi b). NÕu kh«ng cã dấu phẩy để ngăn cách trạng ngữ với nßng cèt c©u sÏ nhËp nh»ng gi÷a tr¹ng ng÷ vµ bæ ng÷. Hoạt động 2: Tìm hiểu cách tách Ii. T¸ch tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng: tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng. MT: Hs biÕt c¸ch t¸ch tr¹ng ng÷ 1. VÝ dô: SGK - trang 46. thµnh c©u riªng. 2. NhËn xÐt: PP: Vấn đáp, nêu vấn đề,gợi mở ? §äc vÝ dô. - Tr¹ng ng÷ cña c©u 1 vµ c©u 2 cã quan hÖ Câu in đậm trong ví dụ có gì đặc nh nhau về ý nghĩa đối với nòng cốt câu 1. biệt ?(Xác định thành phần cấu trúc - Có thể ghép câu 2 vào câu 1 để tạo thành cña c©u 1 vµ so s¸nh 2 c©u trong mét c©u cã 2 tr¹ng ng÷. ®o¹n v¨n). - ViÖc t¸ch tr¹ng ng÷ 2 thµnh mét c©u riªng ? Thực hiện động tác ghép 2 câu. cã t¸c dông nhÊn m¹nh ý nghÜa cña tr¹ng ? Hãy cho biết tác dụng của việc ngữ đó và tạo nhịp điệu cho câu văn đồng t¸ch tr¹ng ng÷ trªn thµnh c©u riªng. thêi cã gi¸ trÞ tu tõ. ? Những trạng ngữ đứng ở vị trí nào - Các trạng ngữ có thể tách thành câu riêng trong câu thờng có thể đợc tách ra thờng đứng ở cuối câu. thµnh c©u riªng. 3. Ghi nhí: SGK Nªu ghi nhí? Bµi tËp nhanh: NhËn xÐt c¸ch t¸ch c¸c tr¹ng ng÷.

(150) thµnh c©u riªng. 1. V× èm, Lan kh«ng thÓ ®i häc. §· 3 ngµy råi. (nhÊn m¹nh thêi gian). 2. ChÞ nãi víi t«i. B»ng giäng ch©n t×nh. NhËn xÐt: C©u 1 nh»m nhÊn m¹nh thêi gian, gióp c©u gän, râ nghÜa h¬n. C©u 2 kh«ng nªn t¸ch v× sau khi t¸ch ý cña c©u kh«ng râ. Hoạt động 3: Luyện tập IV. luyÖn tËp: MT: Hs vận dụng phần lý thuyết đã học vào việc làm bài tập PP: Vấn đáp, thảo luận.. Bµi 1 Nªu c«ng dông cña tr¹ng ng÷ trong c¸c vÝ dô: (a, b chØ tr×nh tù lËp luËn.) Bµi 2 T¸c dông cña nh÷ng c©u do tr¹ng ng÷ t¹o thµnh. a) N¨m 72 .. .: NhÊn m¹nh thêi ®iÓm hy sinh cña nh©n vËt “bè ch¸u”. b) Trong lóc … : NhÊn m¹nh th«ng tin ë nßng cèt c©u. Bµi 3 - ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã sö dông tr¹ng ng÷. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Hoµn thµnh bµi luyÖn tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo (híng dÉn chuÈn bÞ bµi kiÓm tra tiÕng ViÖt).. Ngµy. /2/2011. TiÕt 90:. kiÓm tra tiÕng viÖt A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức: - Củng cố một số kiến thức tiếng Việt đã học: Từ ghép, từ láy, phép tu tõ, yÕu tè H¸n ViÖt, thµnh ng÷. 2. KÜ n¨ng:- RÌn kü n¨ng ghi nhí, tæng hîp kiÕn thøc vµ tr×nh bµy bµi kiÓm tra mang tÝnh khoa häc. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức tự giác , độc lập suy nghĩ trong khi làm bài. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: - Giáo viên đọc đề, phát đề in sẵn cho học sinh. I. §Ò bµi:. §äc kü ®o¹n v¨n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: "... Thờng thờng, vào khoảng đó trời đã hết nồm, ma xuân bắt đầu thay thế cho ma phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục nh màu pha lê mờ. Sáng dậy,.

(151) n»m dµi nh×n ra cöa sæ thÊy nh÷ng vÖt xanh t¬i hiÖn ë trªn trêi, m×nh c¶m thÊy r¹o rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lý, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động nh cánh con ve mới lột." (Vò B»ng - "Mïa xu©n cña t«i"). 1) Đoạn văn trên có mấy từ láy, liệt kê các từ láy đó: A. 2 tõ l¸y. B. 3 tõ l¸y. C. 4 tõ l¸y. 2) Đoạn văn trên có mấy từ ghép, liệt kê các từ ghép đó: A. 8 tõ ghÐp. B. 9 tõ ghÐp. C. 10 tõ ghÐp. 3) Có mấy hình ảnh so sánh đợc sử dụng trong đoạn văn: A. 1. B. 2. C. 3. II. đọc kỹ các ví dụ sau:. - K×m d¹ .... Xu©n ... thiªn. ("Nguyªn tiªu" - Hå ChÝ Minh). - Thiªn lÝ m·. 1) Cho biÕt nghÜa cña c¸c yÕu tè thiªn ? 2) Mỗi yếu tố "thiên" đó, tìm 2 từ ghép Hán Việt. IiI t×m 3 thµnh ng÷ nãi vÒ viÖc "häc": IV. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm:. C©u I: - (1 đ) 1) B: 3 từ láy: đùng đục, rạo rực, sáng sủa. - (2 ®) 2) C: 10 tõ ghÐp: b¾t ®Çu, thay thÕ, lµm cho, pha lª, cöa sæ, xanh t¬i, cảm thấy, niềm vui, siêng năng, rung động. - (1 ®) 3) B: 2 h×nh ¶nh so s¸nh: + nền trời đùng đục nh màu pha lê mờ. + Nh÷ng lµn sãng ... nh c¸nh con ve míi lét. C©u II. - (2 ®) Xu©n thiªn: trêi (thiªn nhiªn, thiªn t¹o, ...) - (2 ®) Thiªn lÝ : 1000 (thiªn tuÕ, thiªn thu). C©u III. 3 thµnh ng÷: Häc nh vÑt, häc ra r¶ nh cuèc kªu, häc thuéc nh ch¸o ch¶y. * Häc sinh lµm bµi, gi¸o viªn quan s¸t, thu bµi, chÊm bµi. * Häc sinh vÒ nhµ lµm l¹i bµi kiÓm tra. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy. /2/201. TiÕt 91:. C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc: 1.KiÕn thøc: - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt (vÒ t¹o lËp v¨n b¶n, vÒ v¨n lËp luËn. chứng minh, ...) để việc học cách làm bài có cơ sở chắc chắn hơn. -2.Kĩ năng: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn chứng minh. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em h·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh ? - KiÓm tra bµi tËp tiÕt 92..

(152) * Bµi míi:Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của Gv và Hs Hoạt động 1: Tìm hiểu các bớc làm bµi v¨n lËp luËn c/m. - MT: Hs biết đợc các bớc làm bài v¨n lËp luËn c/m. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở. ? Khi muèn t¹o lËp v¨n b¶n, em ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng bíc nµo ? (4 bíc) -> Víi bµi v¨n LLCM còng cã 4 bíc nh vËy. ? Tìm luận điểm mà đề nêu ra ? ? Yêu cầu của đề là gì ? ? Câu tục ngữ khẳng định điều gì ? ? Muèn chøng minh th× cã c¸ch lËp luËn nh thÕ nµo ? ? Víi luËn ®iÓm nh thÕ, bµi viÕt cÇn cã nh÷ng luËn cø nµo ? (Xác định luận cứ bằng cách trả lời c¸c c©u hái.) ? "ChÝ" cã nghÜa lµ g× ? ? "Nªn" cã nghÜa lµ nh thÕ nµo ? ? Mèi quan hÖ gi÷a "chÝ" vµ "nªn" lµ nh thÕ nµo ? ? Một ngời có thể đạt tới kết quả, thành công đợc không nếu không theo đuổi một mục đích, một lý tởng tốt đẹp nào ? ? Mà trong cuộc đời, em nhận thấy trong bất cứ việc nào cũng đều có nh÷ng mÆt nµo ? ? §øng tríc khã kh¨n cña c«ng viÖc, em cần xác định thái độ nh thế nào ? ? Trong thực tế đời sống, em đã gặp nh÷ng tÊm g¬ng nµo biÕt nªu cao ý chí mà nhờ vậy họ đã có thành công ? (Lấy dẫn chứng từ trong đời sống và trong thêi gian, kh«ng gian kh¸c nhau.) - H/s viÕt ®o¹n tr×nh bµy, nhËn xÐt. (Sinh ho¹t theo nhãm. mçi nhãm mét nhiÖm vô. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.) ? Qua các bớc tiến hành với đề văn trªn, em h·y nªu nh÷ng ý cÇn ghi nhí ?. I. c¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh:. - §Ò bµi: Nh©n d©n ta thêng nãi: "Cã chÝ th× nên". Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ đó. 1. Tìm hiểu đề, tìm ý: a, Xác định yêu cầu chung của đề: + LuËn ®iÓm: t tëng, ý chÝ quyÕt t©m häc tËp, rÌn luyÖn. + Yêu cầu: CM tính đúng đắn của luận điểm đó. b, Câu tục ngữ khẳng định vai trò, ý nghĩa to lín cña "chÝ" .... thµnh c«ng. c, Cã 2 c¸ch lËp luËn (SGK tr 48). d, C¸c luËn cø: - Chí: có nghĩa là hoài bão, lý tởng tốt đẹp, ý chÝ, nghÞ lùc, sù kiªn tr×. - Nªn: cã nghÜa lµ kÕt qu¶, thµnh c«ng. - Ai cã c¸c ®iÒu kiÖn (chÝ) th× sÏ thµnh c«ng (nªn). - Nếu bất cứ việc gì, dù giản đơn nhất nhng kh«ng cã chÝ, kh«ng chuyªn t©m, kiªn tr× th× không làm đợc. - Bất kỳ một việc nào cũng đều có thuận lợi vµ khã kh¨n (v¹n sù khëi ®Çu nan). - NÕu gÆp khã kh¨n mµ bá dë th× sÏ ch¼ng làm đợc việc gì cả. - Mét sè tÊm g¬ng biÕt nªu cao ý chÝ, nhê vËy mµ hä thµnh c«ng: Häc sinh nghÌo vît khó, vận động viên - vận động viên khuyết tËt, nhµ doanh nghiÖp, nhµ khoa häc, ... 2. LËp dµn bµi: SGK tr 49. 3. ViÕt bµi: TËp viÕt tõng ®o¹n. 4. §äc l¹i vµ söa ch÷a: * Ghi nhí:.

(153) Hoạt động 2: Luyện tập. MT: Hs vận dụng phần lý thuyết đã häc vµo viÖc lµm bµi tËp. PP: Vấn đáp, thảo luận. - Em sÏ tiÕn hµnh c¸c bíc nh võa lµm. G/v cho h/s c¸c nhãm tù chän 1 trong 2 đề, thảo luận nhóm. Trình bµy ý kiÕn th¶o luËn. (Lu ý h/s: ý nghÜa cña c©u tôc ng÷ và đoạn thơ trong 2 đề văn có ý nghÜa gièng víi ý nghÜa cña c©u tôc ngữ trong đề vừa làm.). II. luyÖn tËp:. Cho 2 đề văn - SGK tr 51 iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn thiÖn bµi luyÖn tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Bớc đầu nắm đợc cách thức cụ thể trong viÖc lµm mét bµi v¨n lËp luËn chøng minh, nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý vµ nh÷ng lçi cÇn tr¸nh trong lóc lµm bµi. ************************************. Ngµy 20/2/2012. TiÕt 92:. luyÖn tËp lËp luËn chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức: - Cách làm bài văn lập luận chứng minh cho một nhận định, một ý. kiến về một vấn đề xã hội gần gũi, quen thuộc. 2.Kĩ năng: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn chứng minh. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra bµi tËp tiÕt 91 vµ kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cho tiÕt 92. * Bµi míi:.

(154) MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs PP: ThuyÕt tr×nh. - Cho đề văn: Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xa đến nay luôn sống theo đạo lý: "Ăn quả ..." và "Uống nớc ...". - Trên cơ sở h/s đã chuẩn bị ở nhà, G/v hớng dẫn các em thực hành trên lớp. Hoạt động của giáo viên và học sinh Hoạt động 1: Tìm hiểu đề, tìm ý. -MT: Hs biÕt c¸ch t×m hiÓu c¸c yªu cầu của đề, tìm ý trong đề văn nl. -PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. + Đề yêu cầu chứng minh vấn đề gì ? ? Em hiÓu 2 c©u tôc ng÷ trªn lµ g× ? ? Yªu cÇu lËp luËn chøng minh ë đây đòi hỏi phải làm nh thế nào ? T×m ý (t×m c¸c luËn cø) dùa vµo nh÷ng c©u hái nµo ? ? Em hiÓu "Uèng níc ..." vµ "¡n qu¶ ..." lµ cã néi dung nh thÕ nµo ?. ? Chọn các biểu hiện của đạo lý trên trong thực tế đời sống ?. ? Nh vậy em đã có thể chọn cách lập luËn theo tr×nh tù nµo ? - Thêi gian l/s. - Không gian địa lý. (Cã ngêi trång c©y -> ngêi ¨n qu¶. Cã nguån -> cã níc. -> Tr×nh tù thêi gian). Hoạt động 2: Lập dàn ý: -MT: Hs biÕt c¸ch lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn. - PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở. ? §¹o lý "..." gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g× ?. Nội dung cần đạt I. tìm hiểu đề, tìm ý:. + Yêu cầu của đề: Chøng minh luËn ®iÓm: Lßng biÕt ¬n nh÷ng ngời đã tạo ra thành quả để mình đợc hởng đó là một đạo lý sống đẹp đẽ của dân tộc ViÖt Nam. + Yªu cÇu lËp luËn chøng minh: Đa ra những lý lẽ và dẫn chứng thích hợp để ngời đọc, ngời nghe thấy đợc luận điểm trên là dúng đắn, là có thật. + T×m luËn cø: - Hai c©u tôc ng÷ víi lèi nãi Èn dô b»ng h×nh ảnh sâu sắc, kín đáo nêu lên bài học về lẽ sống đạo đức và tình nghĩa cao đẹp của con ngêi. §ã lµ lßng biÕt ¬n, nhí vÒ céi nguån ... §ã lµ mét truyÒn thèng lµm nªn b¶n s¾c, tính cách và vẻ đẹp phẩm chất tâm hồn của ngêi ViÖt Nam. - C¸c dÉn chøng: + Con ch¸u kÝnh yªu vµ biÕt ¬n tæ tiªn, «ng bµ, cha mÑ. + C¸c lÔ héi v¨n hãa. + TruyÒn thèng thê cóng tæ tiªn. + T«n sïng vµ nhí ¬n anh hïng, nh÷ng ngêi cã c«ng lao trong sù nghiÖp dùmg níc vµ gi÷ níc (ngµy 27/7 hµng n¨m.) + Toµn d©n biÕt ¬n §¶ng, B¸c Hå, c¸ch m¹ng. + Häc trß biÕt ¬n thÇy c« gi¸o. - C¸ch lËp luËn: Theo trình tự thời gian từ xa xa đến nay. Ii. lËp dµn ý:. A. Nêu vấn đề: - Nªu luËn ®iÓm. B. Giải quyết vấn đề: - Tr×nh bµy c¸c luËn cø. C. KÕt bµi: - Khẳng định, đánh giá ý nghĩa của luận ®iÓm.. Hoạt động 3: Viết bài. Iii. viÕt bµi: MT: Hs biÕt c¸ch viÕt ®o¹n v¨n theo dàn bài đã lập..

(155) - PP: Nªu do¹n mÉu… Trên cơ sở bài đã chuẩn bị ở nhà của häc sinh, g/v cho triÓn khai viÕt theo ®o¹n dùa trªn nh÷ng ý võa x©y dùng. - Hoạt động theo nhóm. - B¸o c¸o kÕt qu¶. - Söa.. IV. söa bµi: V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoàn thành bài viết với đề trên. - ChuÈn bÞ bµi viÕt sè 5. - So¹n bµi tiÕp theo.. Ngµy 20/2/2012 TiÕt 93: v¨n b¶n:. đức tính giản dị của bác hồ A/ Môc tiªu bµi häc:. 1KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Ph¹m V¨n §ång. - Cảm nhận đợc qua bài văn một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tÝnh gi¶n dÞ: gi¶n dÞ trong lèi sèng, trong quan hÖ víi mäi ngêi, trong viÖc lµm vµ lêi nãi, bµi viÕt. - C¸ch nªu dÉn chøng vµ b×nh luËn, nhËn xÐt ; giäng v¨n s«i næi, nhiÖt t×nh cña t¸c gi¶. 2. KÜ n¨ng: - §äc- hiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn x· héi. - §äc diÔn c¶m vµ ph©n tÝch nghÖ thuËt nªu luËn ®iÓm vµ luËn chøng trong v¨n b¶n nghÞ luËn. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức học hỏi đức tính giản dị của Bác - Nhí vµ thuéc mét sè c©u v¨n hay, tiªu biÓu trong bµi. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Kiểm tra bài viết hoàn chỉnh đề văn tiết 92. * Bµi míi: MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Hoạt động1: Tìm hiểu chung. - MT: Hs nắm đợc vài nét sơ lợc về t¸c gi¶, t¸c phÈm. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. * H/s đọc SGK. ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c. Nội dung cần đạt I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶: Ph¹m V¨n §ång (1906-2000) lµ nhµ c¸ch m¹ng næi tiÕng, nhµ v¨n ho¸ lín cña d©n téc. 2. V¨n b¶n:.

(156) gi¶ Ph¹m V¨n §ång ? ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ? Hoạt động 2:Tìm hiểu văn bản. MT: Hs nắm đợc nội dung chính và những nét đặc sắc về nghệ thuật cña v¨n b¶n. PP: Vấn đáp, thảo luận, nêu vấn đề. ? G/v nêu yêu cầu đọc: Mạch lạc, võa râ rµng, võa s«i næi c¶m xóc. Lu ý nh÷ng c©u c¶m. Bæ sung: - nhÊt qu¸n: thèng nhÊt, kh«ng kh¸c biệt từ trớc đến sau. - t¬m tÊt: (Kh«ng cã phÇn C: KÕt bµi.) ? Xác định luận điểm của bài văn ? C¸ch nªu luËn ®iÓm ? T¸c dông ? ? Đức tính giản dị của Bác Hồ đợc nhÊn m¹nh vµ më réng nh thÕ nµo tríc khi chøng minh ? ? H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ thÓ hiÖn sù nhận định của tác giả về đức tính giản dÞ cña B¸c ? ? Qua lời nhận định đó, em thấy tác giả có thái độ nh thế nào ? ? Trong phần GQVĐ tác giả đã đề cập đến những phơng diện nào trong lèi sèng gi¶n dÞ cña B¸c ? ? §Ó lµm râ luËn ®iÓm nhá thø nhÊt, tác giả đã đa ra những luận cứ nào ? Víi nh÷ng dÉn chøng nµo ? ? Các chứng cớ này đợc nêu cụ thể b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo ? ? §äc ®o¹n: "Nhng chí hiÓu lÇm r»ng ..." ? §o¹n nµy lµ lý lÏ hay dÉn chøng ? (Gi¶i thÝch, b×nh luËn b»ng lý lÏ đánh giá ý nghĩa và giá trị của lối sống của Bác Hồ -> ngời đọc nhìn vấn đề ở tầm bao quát, toàn diện h¬n. ? Để thuyết phục ngời đọc, tác giả đã đa ra những dẫn chứng nào ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®a dÉn chøng ? ? ë ®o¹n nµy, t¸c gi¶ tiÕp tôc ®a ra h×nh thøc b×nh luËn vµ biÓu c¶m. Hãy xác định ? ("ở việc nhỏ đó ... Một đ/s nh vậy ...") -> Khẳng định lối sống giản dị của. TrÝch trong bµi diÔn v¨n lÔ kû niÖm 80 n¨m ngµy sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ... II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Chó thÝch: SGK. 3. ThÓ lo¹i: NghÞ luËn chøng minh. 4. Bè côc: 2 phÇn. 5. Ph©n tÝch: + LuËn ®iÓm: §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå. a, Nêu vấn đề: - Cách nêu vấn đề trực tiếp. - Gi¶i thÝch, më réng phÈm chÊt gi¶n dÞ Êy: Trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp. - Tác giả tin ở nhận định của mình (điều rất quan trọng ...) và tỏ rõ sự ngợi ca đối với Hồ Chñ TÞch. b, Giải quyết vấn đề: + 3 luËn ®iÓm nhá: - B¸c gi¶n dÞ trong t¸c phong sinh ho¹t. - B¸c gi¶n dÞ trong quan hÖ víi mäi ngêi. - B¸c gi¶n dÞ trong c¸ch nãi vµ viÕt. B1: B¸c gi¶n dÞ trong t¸c phong sinh ho¹t. - Bữa cơm và đồ dùng. - C¸i nhµ. - Lèi sèng. + Bữa cơm: đạm bạc, tiết kiệm, chỉ có vài ba món đơn giản dân dã, ... + C¸i nhµ: sµn gç tho¸ng m¸t, chØ cã vµi ba phßng, ... + Lối sống: Tự mình làm việc từ lớn đến nhỏ. B2: B¸c gi¶n dÞ trong quan hÖ víi mäi ngêi: - Viết th cho một đồng chí. - Nãi chuyÖn víi c¸c ch¸u miÒn Nam. - §i th¨m nhµ tËp thÓ cña c«ng nh©n. - §Æt tªn cho ngêi phôc vô. => §a danh s¸ch liÖt kª tiªu biÓu => næi râ con ngêi B¸c: tr©n träng, tØ mØ, yªu quý tÊt c¶ mäi ngêi.. B3: B¸c gi¶n dÞ trong c¸ch nãi vµ viÕt: Nh÷ng c©u nãi næi tiÕng cña B¸c: - "Kh«ng cã g× ..." - "Níc ViÖt Nam lµ mét ...".

(157) B¸c, bµy tá t×nh c¶m cña ngêi viÕt -> Tác động tới tình cảm cảm xúc của ngời đọc, ngời nghe. ? Tác giả nêu lý lẽ và dẫn chứng để lµm s¸ng tá luËn ®iÓm nµy nh thÕ nµo ? ? T¹i sao t¸c gi¶ dïng nh÷ng c©u nãi này để chứng minh cho luận điểm trªn ? ? C¸ch nãi gi¶n dÞ nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo ? ? Trong ®o¹n nµy, lêi b×nh luËn: "Nh÷ng ch©n lý gi¶n dÞ ... cã ý nghÜa nh thÕ nµo ? ? Văn bản đã mang lại cho em nh÷ng hiÓu biÕt míi mÎ, s©u s¾c nµo vÒ B¸c Hå ? ? Em học tập đợc gì từ cách nghị luËn cña t¸c gi¶ ? Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n?. => Lµ nh÷ng c©u cã néi dung ng¾n gän, dÔ nhớ, mọi ngời đều biết -> Vì Bác muốn cho quần chúng nhân dân hiểu đợc, nhớ đợc, làm đợc -> Tập hợp, lôi cuốn, cảm hoá lòng ngời.. 6. Tæng kÕt: Ghi nhí: SGK. (§Ò cao søc m¹nh phi thêng cña lèi nãi gi¶n dÞ vµ s©u s¾c -> kh¬i dËy lßng yªu níc, ý chí cách mạng -> khẳng định tài năng của B¸c.) - Ca ngợi phẩm chất cao đẹp, đức tính giản dÞ cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh. - Bµi häc vÒ viÖc häc tËp, rÌn luyÖn noi theo tÊm g¬ng cña Chñ tich Hå ChÝ Minh.. Iii. luyÖn tËp: MT: Từ những kiến thức đã học về bác học sinh chứng minh đức tÝnh gi¶n dÞ cña b¸c trong mäi lÜnh vùc. PP: Thảo luận, nêu vấn đề, vấn đáp.. * Hãy dẫn những câu thơ, bài thơ, mẩu chuyện về Bác để chứng minh đức tính gi¶n dÞ cña B¸c ? - "Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị Màu quê hơng bền bỉ, đậm đà." (Tè H÷u). - "Tôi nói đồng bào nghe rõ không" (02/9/1945 - Hå ChÝ Minh). - Bác thờng để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn mấy quả cà xứ Nghệ. Tránh nói to và đi rÊt nhÑ ë trong vên." (ViÖt Ph¬ng.) - "Hòn đá to ..." IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - TiÕp tôc su tÇm nh÷ng ... - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ************************************* Ngµy 20/2/2012 TiÕt 94:. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức: - Nắm đợc khái niệm câu chủ động, câu bị động. - Nắm đợc mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 2. Kỹ năng: Nhận biết câu chủ động và câu bị động. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:.

(158) * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi vÒ nhµ tr 93. * Bµi míi: Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm MT: Hs nắm đợc thế nào là câu chủ động , câu bị động. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở. * §äc 2 vÝ dô a, b.. I. câu chủ động và câu bị động:. 1. VÝ dô: SGK. 2. NhËn xÐt: - Hai c©u cã néi dung miªu t¶ gièng nhau. - ở câu a: CN là chủ thể của hành động. - ở câu b: CN là đối tợng của hành động. ? Xác định CN của 2 câu trong 2 ví -> Câu a là câu chủ động. dô ? ? Em hãy so sánh ý nghĩa của 2 câu ? Câu b là câu bị động tơng ứng. ? ý nghÜa cña CN trong 2 c©u kh¸c 3. Ghi nhí: SGK. nhau nh thÕ nµo ? ? Em hiÓu t¹i sao l¹i gäi c©u b lµ ...? > (C©u a, b lµ mét cÆp lu«n lu«n ®i với nhau. Nghĩa là có thể đổi câu chủ động -> câu bị động và ngợc l¹i). ? Vậy em hãy khái quát lại đặc điểm của câu chủ động và câu bị động ? Bµi tËp nhanh: Xác định các câu sau và tìm câu tơng ứng ? - Ngời lái đò đẩy thuyền ra xa. Ii. Mục đích của việc chuyển đổi - MÑ may ¸o cho em bÐ. câu chủ động thành câu bị - NhiÒu ngêi tin yªu Lan. động: Hoạt động 2:Tìm hiểu mục đích 1. VÝ dô: SGK. chuyển đổi. MT: Hs biết đợc mục đích chuyển 2. Nhận xét: đổi câu chủ động thành câu bị - Hai câu a và b tơng ứng nhau. động. - Câu a - câu chủ động. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề, gợi mở. - Câu b - câu bị động. * H/s đọc ví dụ: ? Em h·y so s¸nh ý nghÜa 2 c©u a vµ - §iÒn c©u b vµo ®o¹n v¨n v× nã t¹o liªn kết câu: Em tôi là chi đội trởng, là ... Em b? đợc mọi ngời yêu mến. ? Gọi tên 2 câu a, b đó ? ? Em hãy chọn câu a hay b để điền vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n ? ? Vì sao em chọn cách điền đó ? => Chuyển đổi nh vậy góp phần làm 3. Ghi nhớ: cho việc giao tiếp trở lên sinh động vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. ? Nªu ghi nhí ? BT VD Nhà máy đã sản xuất đợc một số s¶n phÈm cã gi¸ trÞ. C¸c s¶n phÈm này đợc khách hàng châu Âu rất a chuéng. ( Kh¸ch hµng ë ...).

(159) Iii. luyÖn tËp: MT: Hs vận dụng phần lý thuyết đã học vào việc làm các bài tập. PP: Vấn đáp,thảo luận,. Bµi tËp SGK. ? Xác định các câu bị động? ? Lý do sö dông ? Đoạn 1: "Có khi đợc trng bày ..." Đoạn 2: "Tác giả "Mấy vần thơ" liền đợc ..." => Tránh lặp kiểu câu đã dùng trớc đó, đồng thời tạo liên kết tốt hơn giữa c¸c c©u trong ®o¹n. BT bæ sung: 1) So s¸nh 2 c¸ch viÕt: - ChÞ d¾t con chã ®i d¹o ven rõng, chèc chèc dõng l¹i ngöi chç nµy mét tÝ, chç kia mét tÝ. - Con chó đợc chị dắt đi dạo ven rừng, chốc chốc dừng lại ngửi ... 2) Ph©n biÖt c¸c c©u: Nã bÞ thÇy ph¹t. Nã bÞ ph¹t. Câu bị động. C¬m bÞ thiu. Nó đợc đi bơi. (Câu bình thờng.) iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngay20/2/2012. TiÕt 95+96:. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 v¨n lËp luËn chøng minh. A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - ¤n tËp vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh, còng nh vÒ c¸c kiÕn thøc Văn và Tiếng Việt có liên quan đến bài làm, để có thể vận dụng kiến thức đó vào viÖc tËp lµm mét bµi v¨n lËp luËn chøng minh cô thÓ. - Có thể tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân để có phơng hớng phấn đấu phát huy u điểm và sửa chữa khuyết điểm. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra chuÈn bÞ cña häc sinh * Bµi míi: §Ò v¨n: H·y chøng minh r»ng: Ca dao, d©n ca ViÖt Nam thÓ hiÖn s©u s¾c t×nh yªu quê hơng đất nớc. I. dµn ý:. A. Më bµi: - Nêu luận điểm: Ca dao, dân ca Việt Nam thể hiện sâu sắc tình yêu quê hơng đất nớc. - Gi¶i thÝch, më réng luËn ®iÓm: Cã nhiÒu c¸ch thÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng đất nớc. Trong ca dao, tình cảm ấy đợc thể hiện bằng sự ngợi ca, tự hào về vẻ giàu đẹp của quê hơng. đất nớc..

(160) B. Th©n bµi: - X©y dùng c¸c luËn cø th«ng qua c¸c ý (c¸c dÉn chøng). - S¾p xÕp d/c theo tr×nh tù kh«ng gian phï hîp. 1- Gió đa cành trúc la đà. ......................................... 2- §êng v« xø NghÖ quanh quanh. 3- §ång Th¸p mêi cß bay th¼ng c¸nh ... 4- Lµng ta phong c¶nh h÷u t×nh. + Phân tích các dẫn chứng trên làm nổi bật vẻ giàu đẹp của từng miền quê -> thể hiện tình yêu quê hơng đất nớc của ngời dân. C. KÕt bµi: - Khẳng định lại luận điểm. - Liên hệ, cảm nghĩ, rút ra bài học: Ca dao đã bồi dỡng tâm hồn, lòng yêu nớc trong mỗi con ngời Việt Nam. Nhiệm vụ của mỗi ngời ... Ii. yªu cÇu:. - Xác định đợc chính xác luận điểm cần phải chứng minh. - Tõ luËn ®iÓm chÝnh, x©y dùng mét hÖ thèng luËn ®iÓm phô hîp lý, râ rµng, mạch lạc đủ làm sáng tỏ luận điểm chính. Tìm đợc hệ thống dẫn chứng tiêu biểu. đầy đủ, đợc sắp xếp hợp lý, có khả năng làm sáng rõ từng luận điểm. - Chữ viết đúng chính tả. -Lời văn cần rõ ý, đúng ngữ pháp. - C¸ch ph©n tÝch dÉn chøng râ rµng, tr¸nh lÆp. Iii. biÓu ®iÓm:. + §iÓm 9, 10: - Bài viết đạt yêu cầu. - Diễn đạt lu loát. - ý v¨n trong s¸ng gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, cã søc thuyÕt phôc. + §iÓm 7 - 8: - Bài viết đạt yêu cầu. - Diễn đạt lu loát. - Ph©n tÝch dÉn chøng cha s©u, cha thuyÕt phôc cao. + §iÓm 5, 6: - Bài viết đạt yêu cầu. - Diễn đạt, chuyển ý cha nhuần nhuyễn. - Ph©n tÝch dÉn chøng cßn s¬ sµi, thiÕu thuyÕt phôc. + §iÓm 3, 4: - §· biÕt híng lµm bµi. - Diễn đạt còn lủng củng, ý rời rạc. - Phân tích dẫn chứng còn hời hợt, cha phát hiện đợc ý. + §iÓm 1, 2: - Bài không đạt yêu cầu nào. * G/v híng dÉn h/s lµm bµi, thu bµi. * VÒ nhµ: ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 97: v¨n b¶n:. Ngµy 20/2/2012. ý nghÜa v¨n ch¬ng (Hoµi Thanh).

(161) A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ nhµ v¨n Hoµi Thanh. - Hiểu đợc quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc cốt yếu, nhiệm vụ và công dông cña v¨n ch¬ng trong lÞch sö loµi ngêi. - Luận điểm và cách trình bày luận điểm về một vấn đề văn học trong một văn bản nghÞ luËn cña nhµ v¨n Hoµi Thanh. 2. KÜ n¨ng: - §äc- hiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn v¨n häc. - Xác định và phân tích luận điểm đợc triển khai trong văn bản nghị luận. - VËn dông tr×nh bµy luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức yêu mến văn chơng bởi ý nghĩa đích thực của nó. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Nªu c¸c luËn ®iÓm nhá trong bµi "§øc tÝnh ..." -> Giíi thiÖu bµi. * Bµi míi: Gtb: MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu chung. MT: HS nắm đợc vài nét sơ lợc về t¸c gi¶, t¸c phÈm. PP: Vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề. * Học sinh đọc chú thích. ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ? ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n? (Lµ v¨n b¶n nghÞ luËn chøng minh). (NghÞ luËn v¨n ch¬ng). * §äc rµnh m¹ch, xóc c¶m. ? Bè côc gièng víi v¨n b¶n nµ Hoạt động2: Tìm hiểu văn bản. - MT: Hs nắm đợc nội dung chính và những nét đặc sắc về nghệ thuật cña v¨n b¶n. - PP: Vấn đáp, thảo luận, nêu vấn đề, gợi mở. * §äc ? T¸c gi¶ ®i t×m ý nghÜa v¨n ch¬ng b¾t ®Çu tõ c¸i g× ? ? Câu chuyện đó cho thấy tác giả muèn c¾t nghÜa nguån gèc v¨n ch¬ng n/t/n ? ? Từ đó t/g kết luận n/t/n ?. I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶: Hoµi Thanh (1909-1982) tªn thËt lµ NguyÔn §øc Nguyªn - nhµ v¨n, nhµ phª b×nh v¨n häc lín ë níc ta. 2. V¨n b¶n: TrÝch trong "V¨n ch¬ng vµ h/®" - 1936.. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Chó thÝch: SGK. 3. Bè côc: 2 phÇn. 4. Ph©n tÝch: a, Nêu vấn đề: - Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng. - V¨n ch¬ng lµ niÒm xãt th¬ng cña con ngêi trớc những điều đáng thơng. - Xúc cảm yêu thơng mãnh liệt trớc cái đẹp lµ gèc cña v¨n ch¬ng. - Nh©n ¸i lµ nguån gèc chÝnh cña v¨n ch¬ng. - Nhận định về vai trò t/c trong sáng tạo văn.

(162) ? Để làm rõ hơn luận điểm ấy t/g đã lµm g× ? (Nêu tiếp nhận định về vai trò t/c trong s¸ng t¹o v¨n ch¬ng). ? Nêu một số ví dụ để chứng minh cho quan niÖm v¨n ch¬ng nh©n ¸i cña t/g ? (Những câu hát về tình cảm gia đình, tình yêu quê hơng, đất nớc, than th©n, ...). ? Em h·y t×m nh÷ng c©u v¨n mµ trong đó t/g bàn về công dụng của v¨n ch¬ng ? (Mét ngêi h»ng ngµy ... V¨n ch¬ng g©y cho ta ...) ? Tác giả đã nhấn mạnh những công dông nµo cña v¨n ch¬ng ? ? Trong đó em thấy công dụng lạ lùng nµo cña v¨n ch¬ng (lµm giµu t/c).? Trong x· héi, v¨n ch¬ng cã c«ng dông n/t/n ? T×m nh÷ng c©u v¨n nãi vÒ c«ng dông Êy ? (Cã kÎ nãi ........ NÕu pho lÞch sö loµi ngêi ... ? Nói tóm lại t/g đã giúp chúng ta hiÓu thªm nh÷ng ý nghÜa s©u s¾c nµo cña v¨n ch¬ng ? ? Bài viết có nét nghị luận đặc sắc nµo ? (ThiÕu nh÷ng dÉn chøng cô thÓ. VËy em cã thÓ bæ sung mét sè dÉn chøng cô thÓ.). ch¬ng.. b, Giải quyết vấn đề: C«ng dông cña v¨n ch¬ng: - Kh¬i dËy nh÷ng tr¹ng th¸i xóc c¶m cao thîng cña con ngêi. - RÌn luyÖn më mang thÕ giíi t/c cña con ng¬×. - Lµm giµu t/c con ngêi. - Giµu nhiÖt t×nh c¶m xóc nªn cã søc cuèn hút ngời đọc. - Làm đẹp và hay những thứ bình thờng. - C¸c thi nh©n, v¨n nh©n lµm giµu sang cho lÞch sö nh©n lo¹i.. => Văn chơng làm giàu t/c con ngời. Văn chơng làm đẹp, giàu cho cuộc sống. 5. Tæng kÕt, ghi nhí: - Cách vào đề bất ngờ mà tự nhiên, hấp dẫn, xúc động. - C¸ch ®a luËn cø theo lèi suy tëng s©u s¾c. - C¸ch lËp luËn võa cã lý lÏ võa cã c¶m xóc, h×nh ¶nh. ? Văn bản đã mở ra cho em những hiểu biết mới mẻ, sâu sắc nào về ý - V/c có gốc là t/c nhân ái và công dụng đặc biÖt. nghÜa v¨n ch¬ng ? ? Qua đó em hiểu t/g là ngời n/t/n ? - ý nghĩa của văn bản : Văn bản thể hiện quan niÖm s©u s¾c cña nhµ v¨n vÒ v¨n ch(Am hiÓu v¨n ch¬ng ¬ng. Cã quan ®iÓm râ rµng, chÝnh x¸c. Trân trọng đề cao văn chơng.) Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? Iii. luyÖn tËp: - T×m thªm c¸c dÉn chøng cô thÓ: VÝ dô: - Chóng ta cã thÓ thÊy râ c/s cña n/d VN qua ca dao, tôc ng÷, ..., qua nh÷ng v¨n b¶n "Vît ..."; "S«ng níc Cµ ..." - S¸ng t¹o ra sù sèng míi: "DÕ MÌn ..."; "Lao xao", ... - Båi dìng t×nh yªu thiªn nhiªn: "C«n S¬n ca" -> Båi dìng t/y q/h/®/n, yªu con ng-.

(163) êi, yªu hoµ b×nh. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - ChuÈn bÞ kiÓm tra v¨n.. Ngµy 26/2/2012 TiÕt 98:. kiÓm tra v¨n A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Kiểm tra các văn bản đã học từ đầu học kỳ II (tục ngữ và văn bản nghị luận chøng minh). - TÝch hîp víi tiÕng ViÖt ë c¸c lo¹i c©u, víi TLV nghÞ luËn chøng minh). - RÌn kü n¨ng kÕt hîp lµm bµi tr¾c nghiÖm vµ bµi tù luËn, tr¶ lêi c©u hái vµ viÕt ®o¹n v¨n ng¾n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. động.. * ổn định lớp: * KiÓm tra chuÈn bÞ cña häc sinh: * Bµi míi: - §Ò bµi: PhÇn I: Tr¾c nghiÖm. Bài 1: Đánh dấu vào ý kiến không đúng với nhận xét về tục ngữ dới đây: A. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ng¾n gän, cã h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu. B. Là những câu hát thể hiện đời sống tình cảm phong phú của ngời lao. C. Truyền đạt những kinh ngiệm của nhân dân về đời sống xã hội. D. C¶ 3 ý kiÕn trªn. Bài 2: Bài văn "Tinh thần yêu nớc ..." đợc viết trong thời kỳ nào ? A. Kh¸ng chiÕn chèng Mü. B. Kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C. Thời kỳ đất nớc ta xây dựng CNXH ở miền Bắc. D. Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX. Bài 3: Tác giả Đặng Thai Mai đã chứng minh sự giàu có và phong phú cuả tiÕng ViÖt vÒ nh÷ng mÆt nµo ? A. Ng÷ ©m. B. Tõ vùng. C. Ng÷ ph¸p. D. C¶ 3 ý kiÕn trªn. Bài 4: Dòng nào nói đúng nhất những nguyên nhân tạo lên sức thuyết phục cña bµi v¨n: "§øc tÝnh ..." A. B»ng dÉn chøng tiªu biÓu. B. B»ng lý lÏ hîp lý..

(164) C. Bằng thái độ, t/c của t/g . D. C¶ 3 nguyªn nh©n trªn. Bµi 5: ViÕt ®o¹n v¨n chøng minh r»ng: Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi sö dông thµnh c«ng h×nh ¶nh Èn dô. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: Bµi 1: B.(1,5 ®iÓm). Bµi 2: B. (1,5 ®iÓm). Bµi 3: D.(1,5 ®iÓm). Bµi 4: D.(1,5 ®iÓm). Bµi 5: Dµn ý (4 ®iÓm). * Më ®o¹n: Nªu luËn ®iÓm: Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi ... Èn dô. * Th©n ®o¹n: Chøng minh luËn ®iÓm b»ng c¸c dÉn chøng: 1) ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y: ("¨n qu¶ " - hëng kÕt qu¶. "Trồng cây" - tạo ra kết quả) => Đợc hởng những thành quả tốt đẹp phải biÕt ghi nhí c«ng ¬n. 2) "§ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m". (("đói, rách" - hoàn cảnh sống túng thiếu, nghèo khổ. "s¹ch, th¬m" - nh©n c¸ch, phÈm chÊt trong s¹ch => Dï trong hoµn c¶nh khã kh¨n vÉn ph¶i gi÷ nh©n c¸ch. Cã thÓ chøng minh b»ng ca dao, tôc ng÷, thµnh ng÷ kh¸c. * Kết đoạn: Khẳng định lại nét nghệ thuật thành công của tục ngữ. Ngµy 20/2/2011 TiÕt 99:. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (TiÕp theo) A/ Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức:Nắm đợc các quy tắc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.. 2. Kĩ năng:- Thực hành đợc thao tác chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngîc l¹i. Đặt câu ( chủ động hay bị động) phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là câu chủ động ? Câu bị động ? Cho ví dụ ? ? Mục đích của việc chuyển đổi ... ? * Bµi míi:gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu quy tắc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. MT: HS biết cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngợc lại. PP: Vấn đáp, thảo luận , nêu vấn. I. cách chuyển câu chủ động thành câu bị động:. 1. §äc vÝ dô: SGK tr 64. 2. NhËn xÐt: - So s¸nh 2 c©u: + Gièng nhau: - Chủ đề: Cánh màn điều..

(165) đề. - H/s đọc ví dụ SGK - bảng phụ. ? Hai c©u trong 2 vÝ dô cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? (Gîi ý: - Néi dung miªu t¶ cña 2 c©u n/t/n ? Chủ đề ? - Sè lîng tõ ng÷ trong 2 c©u n/t/n ?) ? Theo em 2 c©u trªn lµ c©u chñ động hay câu bị động ? ? Vậy em hãy tìm câu chủ động tơng ứng với 2 câu bị động trên ? ? Từ đó em thấy từ một câu chủ động có thể có mấy cách chuyển đổi sang câu bị động ? ? Nªu ghi nhí cña bµi ? ? Nh÷ng c©u sau cã ph¶i lµ c©u bÞ động không ? Vì sao ? a) Bạn em đạt đợc giải nhất. b) Tay em bÞ ®au. (Không có câu chủ động tơng ứng). Hoạt động 2: Luyện tập: MT: Hs áp dụng phần lý thuyết đã häc vµo c¸c bµi tËp cô thÓ. PP: Thảo luận, vấn đáp. a) Một nhà s vô danh đã xây ngôi chïa Êy tõ thÕ kû XIII.. - Néi dung miªu t¶. + Kh¸c nhau: - Câu a có dùng từ "đợc". - Câu b không dùng từ "đợc". - Có 2 cách chuyển đổi từ câu chủ động thành câu bị động. 3. Ghi nhí:. SGK.. Bµi tËp nhanh: Chuyển đổi câu: Bà đã dọn cơm. Cách 1: Cơm đã đợc dọn. Cách 2: Cơm đã dọn. - H/s nªu l¹i ghi nhí. Ii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: + Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động theo 2 cách: C©u a) - Cách 1: Ngôi chùa ấy đợc xây ... - C¸ch 2: Ng«i chïa Êy x©y tõ ... b) Ngêi ta lµm tÊt c¶ c¸nh cöa chïa C©u b) b»ng gç lim. - Cách 1: Tất cả cánh cửa chùa đợc làm ... - C¸ch 2: TÊt c¶ c¸nh cöa chïa lµm b»ng ... Bµi tËp 2: a) ThÇy gi¸o phª b×nh em. - Câu bị động dùng "bị, đợc". C©u a) b) Ngời ta đã phá ngôi nhà. Cách 1: Em đợc thầy giáo phê bình (tích cùc). C¸ch 2: Em bÞ thÇy gi¸o phª b×nh (tiªu cùc). C©u b) Cách 1: Ngôi nhà ấy đợc ngời ta phá đi. C¸ch 2: Ng«i nhµ Êy bÞ ngêi ta ph¸ ®i. Bµi tËp 3: - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nãi vÒ lßng say mª v¨n học của em - dùng câu bị động. Ví dụ: "Tất cả những bài thơ hay đều đợc em thuéc lßng". iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi, hoµn thiÖn bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 100:. Ngµy 28/2/2012.

(166) luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc: - Ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh. - Yêu cầu đối với một đoạn văn chứng minh.. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n chøng minh. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh: * Bµi míi:Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Chuẩn bị. MT: HS nắm đợc các yêu cầu đối víi ®o¹n v¨n chøng minh. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. ? Nhắc lại những yêu cầu đối với mét ®o¹n v¨n chøng minh ? ? §äc kü v¨n b¶n, bµi ghi: "ý nghÜa v¨n ch¬ng". ? T×m hiÓu ý nghÜa cña mét sè t¸c phÈm ? "DÕ MÌn ...'; "Cæng trêng më ra"; "Cuéc chia tay ..."; "Tinh thÇn yªu níc ..."; ... Mçi t¸c phÈm kh¸i qu¸t b»ng 1, 2 c©u ng¾n gän. ? LËp 2 bè côc kh¸c nhau cho bµi: Tình yêu quê hơng, đất nớc chứa chan trong v¨n häc. H·y chøng minh qua c¸c t¸c phÈm v¨n xu«i đã học trong chơng trình ngữ văn. Hoạt động2: Luyện tập. MT: Hs áp dụng phần lý thuyết đã häc vµo c¸c bµi tËp cô thÓ. PP: Th¶o luËn, vÊn d¸p. §Ò bµi: V¨n ch¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã. H·y chøng minh. H/s lµm viÖc theo nhãm.. I. híng dÉn chuÈn bÞ:. + Yêu cầu đối với đoạn văn chứng minh: - Đoạn văn không tồn tại độc lập riêng biệt mµ chØ lµ mét bé phËn cña bµi v¨n => Cè h×nh dung ®o¹n v¨n mµ m×nh viÕt n»m ë vÞ trí nào của bài văn để viết phần chuyển ®o¹n. - Cần có câu chủ đề nêu luận điểm của ®o¹n. C¸c c©u kh¸c tËp trung lµm s¸ng tá cho luËn ®iÓm. - C¸c lý lÏ, dÉn chøng ph¶i s¾p xÕp hîp lý, râ rµng, m¹ch l¹c.. Ii. luyÖn tËp trªn líp:. * Tìm hiểu đề: - Nghị luận chứng minh một vấn đề VH. - LuËn ®iÓm: ý nghÜa cña v¨n ch¬ng lµ båi dỡng tình cảm cho ngời đọc. - Mục đích: Hớng tới ngời đọc, thuyết phục hä vÒ t¸c dông to lín vµ l©u bÒn cña v¨n ch¬ng. - B»ng nh÷ng dÉn chøng trong thùc tÕ vµ VH, làm sáng rõ tính đúng đắn của luận điểm về ? NghÞ luËn chøng minh g× ? t¸c dông cña v¨n ch¬ng. ? LuËn ®iÓm lµ g× ? - Hai luËn ®iÓm nhá. ? M/® chung: Híng tíi ai ? ThuyÕt * LËp dµn ý: phôc ai ? a) Nêu vấn đề :.

(167) ? M/đ cụ thể cần đạt của bài ? ? Từ đó, em xác định đợc mấy luận ®iÓm nhá ? ? Cã cÇn gi¶i thÝch ®iÒu g× ? (Nh÷ng t×nh c¶m ta ®ang cã, ta cha cã lµ g× ? Văn chơng đã bồi dỡng, rèn luyện nh÷ng t/c Êy cho ta n/t/n ?). CÇn chøng minh luËn ®iÓm 1 n/t/n ?. TiÕt 101:. - Dẫn vấn đề. - Nªu ý kiÕn cña HT. b) GQV§: + Chøng minh: "V¨n ch¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m mµ ta kh«ng cã". - Ta lµ ai ? - Nh÷ng t×nh c¶m mµ ta kh«ng cã lµ g× ? - V¨n ch¬ng h×nh thµnh trong ta t×nh c¶m Êy n/t/n ? + ChuyÓn ý. + CM luËn ®iÓm 2: - Cô thÓ, nh÷ng t×nh c¶m ta ®ang cã lµ g× ? - Văn chơng đã củng cố, rèn luyện những t×nh c¶m ta ®ang cã n/t/n ? -DÉn chøng chøng minh cô thÓ. c) KTV§: - C¶m xóc vµ t©m tr¹ng cña em trong vµ sau mỗi lần đợc đọc một tác phẩm văn chơng hay. - Më réng ra t¸c dông cña v¨n ch¬ng lµ g× ? * H/s viÕt ®o¹n v¨n theo nhãm. - Gọi các đại diện nhóm trình bày, nhận xét, söa. - Có đánh giá, cho điểm qua các nhóm. - Th ký tæng hîp kÕt qu¶. - Tuyªn d¬ng nhãm tÝch cùc. * VÒ nhµ:- Hoµn thµnh bµi viÕt . - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 28/2/2012. «n tËp v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc luận điểm cơ bản và các phơng pháp lập luận của các bài văn nghị luận đã học. - Chỉ ra đợc những nét riêng đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của mỗi bài đã học. - Nắm đợc đặc trng chung của văn nghị luận qua sự phân biệt với các thể v¨n kh¸c. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KÕt hîp trong giê. * Bµi míi: I. đọc, hiểu văn bản:. - Đọc kỹ các văn bản đã học từ tuần 18-24, lập bảng, điền vào ô trống theo mÉu. (B¶ng 1). - Đối sánh với các văn bản tự sự, trữ tình đã học lớp 6, 7 điền vào bảng 2. - §äc kü ghi nhí..

(168) II. đọc, hiểu văn bản:. chØnh.. t×nh ?. B¶ng hÖ thèng 1:- G/v tr×nh bµy b¶ng phô. - H/s lÇn lît ph¸t biÓu ý kiÕn tõ phÇn chuÈn bÞ cña m×nh cã bæ sung ®iÒu - G/v ph¸t cho h/s b¶ng hÖ thèng 1 hoµn chØnh in s½n. B¶ng hÖ thèng 2: - Lµm t¬ng tù nh víi b¶ng 1. - "Những nét nghệ thuật nghị luận đặc sắc của 4 văn bản nghị luận đã học." B¶ng hÖ thèng 3: - G/v cho thªm cét: Tªn bµi, vÝ dô (yªu cÇu ë phÇn chuÈn bÞ) - TiÕn hµnh nh víi 2 b¶ng trªn. - KÌm h×nh thøc thi: KÓ nhiÒu vÝ dô. (Có th ký ghi chép nhóm nào kể đợc nhiều, kể chính xác.) ? Ph©n biÖt sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a v¨n nghÞ luËn vµ c¸c thÓ lo¹i tù sù, tr÷ - (Ghi nhí: SGK - 67.) Iii. luyÖn tËp:. Bµi 1: Một bài thơ trữ tình là tác phẩm văn chơng trong đó: A. Kh«ng cã cèt truyÖn vµ nh©n vËt. B. Kh«ng cã cèt truyÖn nhng cã thÓ cã nh©n vËt. C. ChØ biÓu hiÖn trùc tiÕp t×nh c¶m. D. Cã thÓ biÓu hiÖn trùc tiÕp, gi¸n tiÕp t/c ... Bµi 2: Bµi th¬ "§ªm nay B¸c ..." lµ: A. Th¬ tr÷ t×nh. B. Tù sù b»ng v¨n vÇn. C. Th¬ tù sù. D. Tù sù - Tr÷ t×nh. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - ¤n tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 2/3/2012 TiÕt 102. dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu A/ Môc tiªu bµi häc: 1.Kiến thức: Mục đích của việc dùng cụm C-V để mở rộng câu. - Nắm đợc các trờng hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu. 2.KÜ n¨ng: NhËn biÕt c¸c côm chñ- vÞ lµm thµnh phÇn cña côm tõ. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò:.

(169) ? Nêu các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động ? ? Tr×nh bµy ®o¹n v¨n ... * Bµi míi: MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và Hs I. thÕ nµo lµ dïng Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm: rộng câu: + CÊu t¹o cña côm DT. MT: Hs hiÓu thÕ nµo lµ dïng côm C- V để mở rộng câu. §N tríc Trung t©m PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. Nh÷ng t×nh c¶m Nh÷ng t×nh c¶m ? §äc vÝ dô. ? T×m c¸c côm danh tõ cã trong c©u v¨n ? ? Ph©n tÝch cÊu t¹o cña c¸c côm danh từ đó ? ? Ph©n tÝch cÊu t¹o cña phô ng÷ trong mçi côm danh tõ ? ? Phô ng÷ cña côm danh tõ cã cÊu t¹o n/t/n ? Hoạt động 2: Tìm hiểu các trờng hợp dùng cum C_ V để mở rộng c©u. MT: HS biÕt c¸c trêng hîp dïng cụm C_ V để mở rộng câu. PP: Thảo luận, nêu vấn đề, gợi mở. Nªu ghi nhí cña bµi. Bµi tËp nhanh: Xác định cụm C-V làm định ngữ: - Căn phòng tôi ở rất đơn sơ. - Nam đọc quyển sách tôi cho mợn. * §äc c¸c vÝ dô. Xác định các cụm C - V làm thành phÇn c©u, thµnh phÇn côm tõ ? ? VËy c¸c thµnh phÇn c©u nµo cã thÓ đợc cấu tạo bằng cụm C - V. Bµi tËp nhanh: Xác định cụm C-V, gọi tên. Mẹ / về khiến cả nhà đều vui. C V / C V CN BN. cụm c-v để mở. §N sau ta kh«ng cã ta s½n cã + Cấu tạo của định ngữ sau: - Ta / kh«ng cã. C V - Ta / s½n cã. C V *. Ghi nhí: ii. các trờng hợp dùng cụm c-v để më réng c©u:. a) Chị Ba đến. CN b) Tinh thÇn rÊt h¨ng h¸i. VN c) Trời sinh lá sen để ... Bổ ngữ. d) C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng. §Þnh ng÷.. Iii. luyÖn tËp: MT: Hs áp dụng phần lý thuyết đã học vào việc làm bài tập..

(170) PP: Thảo luận, nêu vấn đề.. Bµi tËp 1: Xác định các cụm C-V và gọi tên: a) Chỉ riêng những ngời ... - định ngữ. b) Khuôn mặt đầy đặn - VN. c) C¸c c« g¸i lµng Vßng ... - định ngữ. ... tõng l¸ cèm s¹ch sÏ, ... - bæ ng÷. d) Mét bµn tay ®Ëp m¹nh ... - CN. h¾n giËt m×nh. - bæ ng÷. Bµi tËp 2:ViÕt ®o¹n v¨n sö dông c©u më réng thµnh phÇn bëi côm C-V. VD: Tôi đợc mẹ trao thởng vào cuối kỳ I. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 2/3/2012 TiÕt 103. Tr¶ bµi: tËp lµm v¨n sè 5; Kt tiÕng ViÖt; Kt v¨n. A/ Môc tiªu bµi häc: Gióp h/sinh:. - Qua việc nhận xét, trả và chữa 3 bài kiểm tra viết trong 3 tiết trớc đó, thuộc c¶ 3 ph©n m«n: TV, TLV vµ VH gióp h/s cñng cè nhËn thøc vµ kü n¨ng tæng hîp ngữ văn đã học ở học kỳ I và 5 tuần đầu học kỳ II. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch lçi sai trong bµi lµm cña b¶n th©n h/s, biÕt tù söa lçi. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: + G/v đã trả hôm trớc, cung cấp đáp án; Yêu cầu h/s ở nhà đọc lại bài, xác định u, khuyết điểm. + Kiểm tra việc đọc lại bài ở nhà của h/s. + Gäi mét sè h/s tr×nh bµy u, khuyÕt ®iÓm trong bµi lµm cña m×nh. I. bµi kiÓm tra tiÕng viÖt:. *. ¦u ®iÓm: - Phần trắc nghiệm đa số làm đúng. - Tr×nh bµy râ rµng. - Bài tập về từ HV đã có những ghi nhớ cơ bản về nghĩa của từ, biết xác định từ, đặt câu. - KÕt qu¶ nh×n chung kh¸ (Tr©m, ThanhThóy, Vy.) *. KhuyÕt ®iÓm: - Phần xác định từ ghép còn lúng túng, nhầm lẫn. - Tr×nh bµy c©u 2 (tõ HV) thiÕu khoa häc. - Gi¶i nghÜa thµnh ng÷ cha kü, cha s¸t ( M¹nh, Dòng, HiÕu) *. Häc sinh lªn b¶ng ch÷a l¹i bµi: - Bèn em ch÷a lÇn lît. Ii. bµi kiÓm tra v¨n:.

(171) *. ¦u ®iÓm: - Ch÷ viÕt cã tiÕn bé h¬n. - Tr×nh bµy bµi tËp tr¾c nghiÖm tèt h¬n. - Đã bớc đầu biết sử dụng văn bản để làm d/c trong văn CM ( Đào Thúy, Thóy, Dung, Thanh) *. KhuyÕt ®iÓm: - PhÇn tù luËn tr×nh bµy cßn s¬ sµi. §· biÕt nªu d/c song ph©n tÝch d/c cha râ ý (cha lµm næi bËt h×nh ¶nh Èn dô). *. Häc sinh ch÷a miÖng bµi tËp tr¾c nghiÖm. *. §äc ®o¹n v¨n viÕt kh¸. Iii. bµi tËp lµm v¨n sè 5:. *. Học sinh đọc lại đề bài *. Hớng dẫn học sinh tìm hiểu đề: - Thể loại: Chứng minh một vấn đề văn học. - §èi tîng: Ca dao, d©n ca VN thÓ hiÖn s/s¾c t/y/q/h/®/n. - Ph¹m vi: Ca dao, d/c VN. *. Nªu dµn ý (tiÕt 95+96): - Học sinh nêu dàn ý mà đã chuẩn bị ở nhà. *. H/s tự nhận xét đánh giá bài viết của mình: (VÒ néi dung, h×nh thøc). *. Gi¸o viªn tæng hîp nhËn xÐt chung: +. ¦u ®iÓm: - Các em đã nắm đợc đặc trng của kiểu bài: Nghị luận chứng minh; biết vận dông d/c vµ ph©n tÝch d/c. - Biết trình bày các luận cứ để phục vụ cho luận điểm. - Một số bài có cách lập luận khá linh hoạt, lô gích vấn đề cao. - Ch÷ viÕt cã tiÕn bé h¬n. +. Nhợc điểm: - Đa số cha biết dừng lại để giải thích khái quát v/đ nêu ra: T/y/q/h/đ/n thể hiện trong ca dao, dân ca qua việc ngợi ca, tự hào về sự giàu đẹp cña q/h/®/n. - Mét sè bµi cha ph©n tÝch kü d/chøng, míi chØ biÕt nªu ra d/c vµ p/tÝch qua loa. - Nhiều bài cha biết k/quát vấn đề, nâng t/c q/h/đ/n trong ca dao, dân ca thµnh t/c chung cña mäi ngêi VN yªu tha thiÕt q/h/®/n m×nh. *. H/s ch÷a lçi cô thÓ: - Lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu, lỗi liên kết, ... *. §äc bµi kh¸: *. Mét sè häc sinh lµm l¹i bµi: *. H/s vÒ nhµ: - Tù söa lçi cña m×nh. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 3/3/2012 TiÕt 104:.

(172) t×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc:- §Æc ®iÓm cña mét bµi v¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch vµ yªu cÇu c¬ b¶n cña phÐp lËp luËn gi¶i thÝch. 2. Kĩ năng:- Rèn kỹ năng nhận diện và phân tích các đề bài nghị luận giải thích để hiểu đặc điểm của kiểu văn bản này. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. n/t/n ?. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Thế nào là phép lập luận chứng minh ? Phơng pháp chứng minh một vấn đề. - Đặt một đề văn chứng minh ? * Bµi míi: MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1:Tìm hiểu mục đích và ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch. MT: Hs biết đợc thế nào là mục đích và phơng pháp giải thích. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. - Trong đời sống, những khi nào ngời ta cần đợc giải thích ?? Hãy nêu mét sè c©u hái vÒ nhu cÇu gi¶i thÝch hµng ngµy ? (? V× sao cã ma ? ? V× sao em kh«ng lµm bµi tËp ?) ? Muèn tr¶ lêi c¸c c©u hái Êy cÇn ph¶i cã ®iÒu kiÖn g× ? * Trong v¨n NL, ngêi ta thêng yªu cầu giải thích các vấn đề t tởng, đạo đức lớn nhỏ, ... Vậy phơng pháp giải thÝch lµ g× ? * §äc bµi v¨n. ? Bài văn GT vấn đề gì và giải thích n/t/n ?. Nội dung cần đạt I. mục đích và phơng pháp giải thÝch:. 1. Mục đích: - Khi gÆp mét hiÖn tîng míi l¹ con ngêi cha hiÓu th× nhu cÇu gi¶i thÝch n¶y sinh. (Cã c¶ vấn đề xa xôi, cả những vấn đề gần gũi.) - Mục đích của giải thích là để nhận thức, hiểu rõ sự vật hiện tợng. Nhng để đạt hiệu quả, làm ngời nghe đồng tình, ngời ta cũng chøng minh ®iÒu m×nh gi¶i thÝch sao cho ngêi nghe tin phôc. 2. Ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch: a, VÝ dô: Bµi v¨n: "Lßng khiªm tèn". b, NhËn xÐt: - Bµi v¨n GV v/®: "Lßng khiªm tèn" vµ gi¶i thích bằng cách so sánh các sự việc, hiện tợng trong đời sống hàng ngày.. - C¸ch gi¶i thÝch: ? P/p G/t có phải là đa ra các định nghĩa + Đa ra định nghĩa về lòng khiêm tốn vì nó vÒ lßng khiªm tèn kh«ng ? V× sao ? tr¶ lêi cho c©u hái "Khiªm tèn lµ g× ?". + Đa ra các biểu hiện đối lập với lòng "khiªm tèn". ? Liệt kê các biểu hiện đối lập với + Chỉ ra cái lợi, cái hại của không khiêm tốn "Khiêm tốn" có phải là cách giải (Làm cho ngời đọc hiểu khiêm tốn là gì?). thÝch kh«ng ? V× sao ? c, Ghi nhí: ? ViÖc chØ ra c¸i lîi, c¸i h¹i cña SGK tr 71..

(173) kh«ng "khiªm tèn' cã ph¶i lµ gi¶i thÝch kh«ng ? ? Qua nh÷ng ®iÒu trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ lËp luËn gi¶i thÝch ? Hoạt động 2: Luyện tập. MT: Hs áp dụng lý thuyết đã học vµo viÖc lµm bµi tËp. PP: Thảo luận , vấn đáp. * Đọc bài văn: "Lòng nhân đạo". ? Bài văn GT vấn đề gì ? ? Có thể đặt những câu hỏi để khêu gîi G/T n/t/n ? (Lòng nhân đạo là gì ? Những hoàn cảnh nào tạo điều kiện để con ngời thể hiện lòng nhân đạo. Cụ thể đó là t/c n/t/n ? Mçi ngêi ph¶i ph¸t huy lßng nh©n đạo của mình n/t/n ?).. ii. luyÖn tËp:. Bài văn: "Lòng nhân đạo". - Giải thích "lòng nhân đạo". - C¸ch gi¶i thÝch: + Đa ra định nghĩa "lòng nhân đạo". + Đa ra các cơ hội để con ngời đợc thể hiện lòng nhân đạo. + Mọi ngời cần phát huy lòng nhân đạo.. - H/s đọc thêm 02 văn bản giải thích: "ãc ph¸n ®o¸n vµ ãc thÈm mü" "Tù do vµ n« lÖ". - Th¶o luËn nhãm: + Xác định vấn đề giải thích. + C¸ch gi¶i thÝch trong tõng v¨n b¶n. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Tìm hiểu v/đ giải thích và cách giải thích trong 2 văn bản đọc thêm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 5/3/2012. TiÕt 105 + 106:. sèng chÕt mÆc bay A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Ph¹m Duy Tèn. - HiÖn thùc vÒ t×nh c¶nh khèn khæ cña nh©n d©n tríc thiªn tai vµ sù v« tr¸ch nhiªm của bọn quan lại dới chế độ cũ. - Nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n Sèng chÕt mÆc bay- mét trong những tác phẩm đợc coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn Việt Nam hiện đại. - NghÖ thuËt x©y dùng t×nh híng truyÖn nghÞch lý. 2. KÜ n¨ng:- §äc- hiÓu tãm t¾t truyÖn, ph©n tÝch nh©n vËt, t×nh huèng truyÖn qua các cảnh đối lập- tơng phản và tăng cấp. 3. Thái độ: Lên án thái độ tàn nhẫn của bọn quan lại trớc tình cảnh nghìn sầu muôn th¶m cña ngêi d©n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:.

(174) * KiÓm tra bµi cò: - Em h·y nªu nh÷ng quan niÖm vÒ ý nghÜa v¨n ch¬ng cña Hoµi Thanh ? - Häc xong v¨n b¶n "ý nghÜa ..." em cã nh÷ng c¶m nhËn thªm g× vÒ ý nghÜa v¨n ch¬ng ? * Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của Gv và HS Hoạt động 1:Tìm hiểu chung. MT: Hs nắm đợc vài nét sơ lợc về t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm. PP: Vấn đáp, thuyết trình. - Đọc phần chú thích, em hiểu đợc nh÷ng g× vÒ t¸c gi¶ Ph¹m Duy Tèn ? (ThÓ lo¹i v¨n xu«i, truyÖn ng¾n xuÊt hiÖn ë níc ta tõ l©u. §ã lµ nh÷ng truyÖn ngắn trung đại mà các em đã học ở chơng trình Ngữ văn lớp 6. Truyện ngắn hiện đại Việt Nam bắt đầu hình thành chñ yÕu tõ ®Çu thÕ kû XX.) - Chú ý phân biệt các giọng đọc: + Giäng kÓ - t¶ cña t¸c gi¶. + Giäng h¸ch dÞch cña quan phô mÉu. + Giäng sî sÖt, khóm lóm cña thÇy đề, dân phu. - T×m c¸c t×nh tiÕt chÝnh trong truyÖn. (Häc sinh th¶o luËn, tr¶ lêi.) - KÓ tãm t¾t truyÖn theo tr×nh tù vµ theo c¸c t×nh tiÕt chÝnh, chuyÓn thµnh ng«i kÓ thø ba. G/v híng dÉn mét sè chó thÝch tiªu biÓu. - Theo em v¨n b¶n nµy gåm mÊy ®o¹n ? ý nghÜa mçi ®o¹n ?- T¸c gi¶ đã đặt cảnh đê sắp vỡ vào thời gian, không gian, địa điểm nào ? - Những chi tiết đó có ý nghĩa gì ? - Qua đó gợi cảnh tợng n/t/n ?. - Qua phần soạn bài, em đã hiểu thế nào là NT đối lập tơng phản và tăng cấp. Vậy những chi tiết trên đã đợc x©y dùng t¬ng ph¶n, t¨ng cÊp n/t/n ? T¸c dông cña NT Êy ? (PhÇn më ®Çu nµy cã vai trß th¾t nút - tạo tình huống có vấn đề để từ. I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶: 2. V¨n b¶n: - "Nh b«ng hoa ®Çu mïa cña truyÖn ng¾n hiện đại VN".. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc, tãm t¾t truyÖn:. 2. Chó thÝch: SGK. 3. Bè côc:. 3 ®o¹n.. 4. Ph©n tÝch: a, Cảnh đê sắp vỡ: - Thời gian: Gần một giờ đêm. (khuya kho¾t, t¨ng thªm khã kh¨n). - Kh«ng gian: Trêi ma tÇm t·, níc s«ng NhÞ Hµ lªn to (thiªn tai d÷ déi). - §Þa ®iÓm: Khóc s«ng lµng X, phñ X. (Kh«ng ph¶i chØ cã mét n¬i cô thÓ nµo.) => §ªm khuya, ma giã tÇm t·, níc s«ng lªn cao kh«ng ngít, t×nh thÕ cùc kú khÈn cÊp. >< - Hàng trăm dân phu đói khát, mệt lử, cố g¾ng liªn tôc tõ chiÒu, ít nh chuét lét, nhèn nh¸o, sî h·i, bÊt lùc. => T« ®Ëm sù bÊt lùc cña søc ngêi tríc søc trời, sự yếu kém của thế đê trớc thế nớc..

(175) đó các sự việc kế tiếp sẽ xảy ra ). - Nh trên đã thấy, trên quãng đê sắp vỡ, cảnh tợng đợc miêu tả n/t/n ? - Trong đoạn miêu tả ấy, t/g đã sử dông nh÷ng h×nh thøc miªu t¶ g× ? ? Qua đó t/g dựng lên cảnh dân đang lo chống chọi với nớc cứu đê n/t/n ? ? T/g miêu tả cảnh đó có ý nghĩa gì ? (ChuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn c¶nh tr¸i ngợc ở trong đình.) ? ChuyÖn g× ®ang x¶y ra ë trong đình ? ? Trong chuyện quan phủ đợc hầu h¹, em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt dùng l¹i ch©n dung, h×nh ¶nh quan phñ ? ? Các chi tiết đó đã gợi lên hình ảnh mét viªn quan phô mÉu n/t/n ? (§ã kh«ng ph¶i chØ lµ h×nh ¶nh mét viên quan phụ mẫu mà đó là bản chÊt chung cña tÊt c¶ bän quan l¹i, nh÷ng kÎ cho m×nh c¸i quyÒn lµm cha mÑ d©n trong x· héi phong kiÕn thèi n¸t tríc kia.) - ở trong đình, hình ảnh quan phụ mẫu nh vậy, còn ở ngoài đê, hình ảnh dân đen nh chúng ta đã thấy. T/g lại một lần nữa khẳng định sự thành c«ng khi x©y dùng nh÷ng h×nh ¶nh t¬ng ph¶n, tr¸i ngîc -> T¨ng thªm ý nghÜa phª ph¸n cña truyÖn. ? Hình ảnh quan phủ càng đợc làm râ h¬n qua nh÷ng chi tiÕt vÒ cö chØ, lời nói khi ngài đánh tổ tôm. Hãy tìm những chi tiết đó ? ? Nh÷ng chi tiÕt nµy cã quan hÖ n/t/n víi c¶nh ®ang diÔn ra ë bªn ngoµi ? ? Đọc đoạn văn này, em thấy t/g đã sử dụng phơng thức biểu đạt nào ? (Miªu t¶, kÓ chuyÖn xen nh÷ng lêi b×nh luËn vµ biÓu c¶m.) ? Qua đó, em nhận thấy ở t/g thái độ g× ? ((Thái độ mỉa mai, phê phán của tác gi¶.) ? Khi đê vỡ, cảnh tợng đợc miêu tả n/t/n ? ? T/g đã kết hợp ngôn ngữ miêu tả víi ng«n ng÷ biÓu c¶m lµm næi bËt ®iÒu g× ? ? ấy vậy mà trong đình khi nghe tin. b, Cảnh trên đê và trong đình trớc khi đê vì: * Cảnh trên đê: - H×nh ¶nh nhèn nh¸o. - Âm thanh: hỗn độn. - Ng«n ng÷: NhiÒu tõ l¸y tîng h×nh, kÕt hîp ng«n ng÷ biÓu c¶m. -> Dân đang lo chống chọi với trời để cứu đê - cảnh tợng thật thảm hại. * Cảnh trong đình: - Chuyện quan phủ đợc hầu hạ. - ChuyÖn quan phñ ch¬i tæ t«m. - Chuyện quan phủ nghe tin đê vỡ. * Quan phủ đợc hầu hạ: + Ch©n dung: - Uy nghi, chÔm chÖ ngåi. - ... chân phải duỗi thẳng ra để cho tên ngời nhà quỳ ở dới đất mà gãi. + §å vËt: - bát yến hấp đờng phèn. - tráp đồi mồi. - èng thuèc b¹c. - đồng hồ vàng. ......................... => BÐo tèt, nhµn nh·, thÝch hëng l¹c, h¸ch dÞch.. * Quan phñ ch¬i tæ t«m: + Cö chØ: - X¬i b¸t yÕn xong, ngåi khÓnh vuèt r©u, rung đùi. + Lêi nãi: "õ"; "g¾t "mÆc kÖ". => Quang c¶nh lóc mau, lóc khoan, ung dung, ªm ¸i, khi cêi, khi g¾t cña bµn tæ t«m >< tiếng kêu vang trời dậy đất ở ngoài đê.. c, Khi đê vỡ: - Kh¾p mäi n¬i níc trµn lªnh l¸ng, xo¸y thµnh vùc s©u, nhµ cöa tr«i b¨ng, lóa m¸ ngËp hÕt. - KÎ sèng kh«ng chç ë, ngêi chÕt kh«ng n¬i ch«n, t×nh c¶nh th¶m sÇu. => Gợi tả cảnh lụt do đê vỡ và tỏ lòng ai o¸n c¶m th¬ng..

(176) đê vỡ, quan phụ mẫu - quan đi hộ đê - có thái độ ra sao ? ? Với ngôn ngữ đối thoại và nghệ thuật tơng phản, tăng cấp, t/g đã cho chóng ta thÊy râ ®iÒu g× ? (M©u thuÉn bÞ ®Èy tíi cao trµo, nót truyện đợc thắt chặt để mở nút (kết thóc truyÖn) cµng cã ý nghÜa s©u s¾c.). - Quan phô mÉu: §æ tr¸ch nhiÖm cho cÊp díi, cho d©n, ®e do¹ vµ vÉn ...say sa víi v¸n bµi sắp đợc ù to. => TÝnh c¸ch tµn nhÉn, v« l¬ng t©m cña quan phñ -> Tè c¸o bän quan l¹i v« tr¸ch nhiÖm.. ? Em h·y kh¸i qu¸t gÝa trÞ cña truyÖn 5. Tæng kÕt: ng¾n ? Ghi nhí SGK (Ph¶n ¸nh hiÖn thùc, cã gi¸ trÞ nh©n đạo; Xây dựng nhân vật bằng nhiều hình thức ngôn ngữ nhất là đối thoại; dïng biÖn ph¸p t¬ng ph¶n, t¨ng cÊp.) Iii. luyÖn tËp:. - Th¶o luËn nhãm: Nhan đề văn bản lấy từ câu tục ngữ quen thuộc nào ? Vì sao t/g lại chỉ dùng một vế của câu tục ngữ để làm nhan đề truyện. - Lµm bµi tËp 1 (83). iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Lµm bµi tËp 2 (83).. - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 5/3/2012 TiÕt 107:. c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức: - Nắm đợc các bớc làm một bài văn lập luận giải thích. 2. Kĩ năng: - Tiếp tục rèn kỹ năng, tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, phát triển ý thành ®o¹n, bµi v¨n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch ? Nªu nh÷ng yªu cÇu cña mét bµi v¨n LLGT ? - KiÓm tra bµi tËp vÒ nhµ ? * Bµi míi: Gtb MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu các bớc làm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch. MT: Hs biÕt c¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch.. I. c¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch:. *. Cho đề bài: - Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: "§i mét ngµy đàng, học một sàng khôn"..

(177) PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. - G/v yêu cầu h/s đọc đề bài SGK. H/s đọc thầm mục (1) trong SGK. ? Xác định thể loại của đề ? ? Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì ? ? Em xác định cách giải thích >< v/đề trên là gì ?. Dùa vµo dµn ý SGK, G/v cã thÓ híng dÉn ngîc l¹i b»ng c¸ch gióp các em đặt câu hỏi để tạo thành dàn ý. (Từ đó các em biết cách lập dàn ý với những đề khác.). H/s lần lợt trả lời các câu hỏi đặt ra -> t×m ý cho dµn bµi.. 1. Tìm hiểu đề, tìm ý: - ThÓ lo¹i: Gi¶i thÝch. - V/® cÇn gi¶i thÝch: C©u tôc ng÷ "§i ... kh«n". - C¸ch giaØ thÝch: + Nêu khái niệm "sàng", "đàng". + T×m hiÓu nghÜa ®en cña c©u tôc ng÷. + T×m hiÓu nghÜa bãng cña c©u tôc ng÷. + Lêi khuyªn ë ®©y lµ g× ? + Qua đó thể hịên khát vọng gì của ngời d©n. + Đi để học, để hiểu biết hơn đó là khát väng nhng häc nh÷ng g×, häc nh thÕ nµo ? + Liªn hÖ víi nh÷ng c©u ca dao, TN cã n/d t¬ng tù. 2. LËp dµn ý: a, Më bµi: - CÇn giíi thiÖu chung vÒ tôc ng÷ n/t/n ? - Sau đó giới thiệu vấn đề - câu TN n/t/n ? - Đa vấn đề bằng cách nào ? b, Th©n bµi: - "Đi một ngày đàng" nghĩa là gì? "đàng" nghÜa lµ g× ? - "§i mét ngµy" lµ ®i ®©u ? - "Mét sµng kh«n" nghÜa lµ g× ? "sµng" lµ đồ vật n/t/n ? - V× sao l¹i "§i mét ..." ? - CÇn ph¶i ®i n/t/n ? - CÇn ph¶i häc nh÷ng g× ? Häc nh thÕ nµo ? - Lêi khuyªn cña c©u TN lµ g× ? - ThÓ hiÖn kh¸t väng cña ngêi d©n xa n/t/n ? - Liªn hÖ víi nh÷ng c©u CD, TN kh¸c. c, KÕt bµi: - ý nghÜa cña c©u TN >< ngµy nay. 3. ViÕt bµi: 4. §äc vµ söa bµi: 5. Ghi nhí: SGK. §äc c¸c ®o¹n mÉu trong SGK. - ViÕt tõng ®o¹n theo nhãm. Nhóm cử đại diện trình bày. - H/s nhËn xÐt. Ii. luyÖn tËp: - G/v nhËn xÐt, söa. Hoạt động2: Luyện tập MT: Hs áp dụng phần lý thuyết đã häc vµo viÖc lµm c¸c bµi tËp..

(178) PP: Vấn đáp, thảo luận. - Qua bµi tËp, em thÊy cÇn ghi nhí nh÷ng g× vÒ c¸ch lµm bµi LLGT ? H/s tiÕn hµnh luyÖn tËp ngay với đề trên bằng cách các em viết theo nhiÒu kiÓu më bµi, kÕt bµi hay c¸c ®o¹n trong th©n bµi. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn chØnh thµnh bµi viÕt. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 15/3/2011 TiÕt 108:. luyÖn tËp lËp luËn gi¶i thÝch, viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 (ë nhµ). A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức: - Cách làm bài văn lập luận giải thích một số vấn đề.. 2. Kĩ năng: - Tìm hiểu đê, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thÝch. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi luyÖn tiÕt 104; KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ tiÕt 105. * Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và HS I. bµi luyÖn tËp: - §Ò v¨n: Gi¶i thÝch c©u nãi: "S¸ch lµ ngän Hoạt động 1: Tìm hiểu đề văn MT:Hs nắm đợc sâu sắc hơn thứ tự đèn sáng bất diệt của trí tuệ con ngời." 1. Tìm hiểu đề: các bớc của một đề văn PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. - Gi¶i thÝch c©u nãi. - H/s đọc đề văn.. - G/v hớng dẫn tìm hiểu đề, tìm ý.. - "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con ngêi." 2. T×m ý: - TrÝ tuÖ: tinh tuý, tinh hoa cña con ngêi. - Sách chứa đựng trí tuệ con ngời: Sách ghi.

(179) ? Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì ? ? Hãy tìm các từ then chốt trong đề và chỉ ra các ý quan trọng cần đợc gi¶i thÝch ?. lại những hiểu biết quý giá nhất mà con ngời thâu thái đợc trong s/x, trong c/đ, trong c¸c m/q/h/x/h. Nh÷ng hiÓu biÕt s¸ch ghi l¹i kh«ng chØ cã Ých cho mét thêi mµ cho mäi thêi. Nhê cã s¸ch, ¸nh s¸ng Êy cña trÝ tuÖ sÏ ? Em suy nghĩ gì về hình ảnh "ngọn đợc truyền lại cho các đời sau. (VD: ...) đèn sáng" ? => Sách là ngọn đèn sáng bất diệt. "Ngọn đèn sáng" không bao giờ tắt, rọi chiếu, soi đ? Vì sao sách là "ngọn đèn ..." ? êng, ®a con ngêi ra khái tèi t¨m cña sù ? Vì sao nói đến sách là nói đến trí không hiểu biết. tuÖ cña con ngêi ? (TrÝ tuÖ lµ g× ?). -> NhiÖm vô: ? Mọi quyển sách đều có thể đợc coi - Chăm đọc sách để hiểu biết nhiều hơn -> là "ngọn đèn ..." không ? Vì sao ? Sèng tèt h¬n. - Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc vì không phải sách nào cũng là "ngọn đèn ...", thËm chÝ cã nh÷ng s¸ch cßn cã h¹i. - Khi đã có sách tốt, đọc sách tốt cần tiếp nhận ¸nh s¸ng trÝ tuÖ trong s¸ch, cè hiÓu néi dung s¸ch vµ lµm theo s¸ch. 3. LËp dµn ý: - Dùng các ý vừa tìm đợc, sắp xếp thành dàn bài. 4. ViÕt bµi: - G/v chia nhãm, giao nhiÖm vô viÕt tõng ®o¹n cho mçi nhãm. - Các đại diện nhóm trình bày bài viết. - Mét h/s tËp hîp thµnh bµi hoµn chØnh. - G/v nhËn xÐt, söa. ii. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 (ë nhµ):. §Ò bµi: H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: "Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim". * Hớng dẫn h/s tìm hiểu đề, tìm ý. * G/v nªu y/cÇu cña bµi lµm. Đảm bảo đợc các ý: - Nêu đợc vấn đề cần giải thích. - BiÕt gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: nghÜa ®en, nghÜa bãng. - Biªt rót ra lêi khuyªn tõ c©u tôc ng÷. - Biết tự đối chiếu, so sánh xem mình cần rèn luyện đức tính kiên trì n/t/n ? - Liªn hÖ víi nh÷ng c©u CD, TN t¬ng tù. - ý nghĩa của câu TN đối với mọi ngời. * H/s th¶o luËn, thèng nhÊt nh÷ng ý chÝnh cña bµi lµm. * H/s vÒ nhµ viÕt bµi, giê sau nép bµi. * ChuÈn bÞ bµi luyÖn nãi.. Ngµy 19/3/2012 TiÕt 109 + 110:.

(180) hớng dẫn đọc thêm:những trò lố hay là varen vµ phan béi ch©u A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức:- Bản chất xấu xa, đê hèn của Va- ren. - PhÈm chÊt, khÝ ph¸ch cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng Phan Béi Ch©u. - Nghệ thuật tởng tợng, sáng tạo tình huống truyện độc dáo, cách xây dựng hình tợng nhân vật đối lập, cách kể, giọng kể hóm hỉnh, châm biếm. 2. KÜ n¨ng:- §äc kÓ diÔn c¶m v¨n xu«i tù sù ( truyÖn ng¾n ch©m biÕm) b»ng giäng ®iÖu phï hîp. - Phân tích tính cách nhân vật qua lời nói, cử chỉ và hành động. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức học hỏi ý chí, tinh thần của ngời chiến sĩ cách mạng Phan Béi Ch©u trong chèn tï ngôc. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Phân tích và chứng minh đặc sắc của truyện ngắn "Sống chết mặc bay" qua 2 biÖn ph¸p nghÖ thuËt næi bËt. - Giải thích ý nghĩa sâu sắc và lí thú nhan đề truyện ngắn "Sống chết mặc bay". * Bµi míi: Gtb - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. Hoạt động của GV và Hs Hoạt động 1: Tìm hiểu chung. MT: Hs nắm đợc vài nét sơ lợc về t¸c gi¶, t¸c phÈm. PP: Vấn đáp, thuyết trình. - Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t/g NguyÔn ¸i Quèc ? * G/v giíi thiÖu 2 nh©n vËt trong t¸c phÈm: Nhµ c¸ch m¹ng næi tiÕng Phan Béi Ch©u (1867-1940) bÞ bän Thùc d©n Ph¸p b¾t cãc ë Thîng H¶i (TQ) råi ®a vÒ Hµ Néi, kÕt ¸n tï chung th©n. §ã còng lµ thêi gian viªn toµn quyÒn míi §«ng D¬ng Varen s¾p sang thuộc địa nhận chức. Hắn hứa hão, høa huyÒn r»ng sÏ chó ý tíi vô ¸n Phan Béi Ch©u. Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản. MT: Hs nắm đợc những nét chính vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶: - Nguyễn ái Quốc đợc coi là cây bút mở đầu cho văn xuôi hiện đại VN đầu thế kỷ XX. 2. T¸c phÈm: - ViÕt b»ng tiÕng Ph¸p, c¸ch dùng truyÖn vµ c¸ch hµnh v¨n thËt míi mÎ.. ii. đọc hiểu văn bản:. 1. §äc: 2. Chó thÝch: 3. ThÓ lo¹i: - Truyện ngắn VN hiện đại. 3. Bè côc:.

(181) * G/v hớng dẫn đọc: Lêi kÓ chuyÖn võa b×nh th¶n võa dÝ dỏm, hài hớc; lời đám đông tò mò b×nh th¶n nh÷ng c©u c¶m th¸n; lêi độc thoại của Varen trong cuộc nói chuyÖn víi Phan Béi Ch©u; lêi v¨n tái bút ... cần đọc với giọng phù hợp. - G/v đọc mẫu - h/s đọc - h/s nhận xÐt - g/v söa. * G/v chó ý mét sè tõ ng÷ khã trong bµi.. - PhÇn ®Çu truyÖn nh¾c tªn 2 nh©n vật Varen và Phan Bội Châu. SGK đã giíi thiÖu 2 ngêi nµy n/t/n ? ? Varen høa sang VN ch¨m sãc Phan Béi Ch©u v× lý do g× ? ? Tác giả đã bình luận việc này n/t/n ? (¤ng høa thÕ ... vµ ra lµm sao.). - Varen chuÈn bÞ sang nhËn chøc toµn quyÒn §«ng D¬ng. - Cuéc gÆp gì gi÷a Varen vµ PBC trong nhµ tï Ho¶ Lß (Hµ Néi). - Tõ ®Çu ... trong tï: Tin Va ren sang VN. - TiÕp ... lµm toµn quyÒn: Trß lè cña Varen đối với PBC. - Đoạn còn lại: Thái độ của Phan Bội Châu. 5. Ph©n tÝch: a, Tin Varen sang VN: - Varen toµn quyÒn Ph¸p t¹i §«ng D¬ng tõ 1925. - PBC lµ l·nh tô phong trµo yªu níc VN ®Çu thÕ kû XX. => Họ có 2 địa vị xã hội đối lập. - Công luận Pháp đòi hỏi. - Varen võa míi nhËn chøc muèn lÊy lßng d luËn. => Không tin, ngờ vực thái độ thiện chí của Varen.. ? Qua đó t/g muốn tỏ thái độ gì ? ? §o¹n më ®Çu truyÖn cã ý nghÜa g× ? - Th«ng b¸o vÒ viÖc Varen sang VN cïng lêi høa hÑn cña Varen. ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ nghÜa cña côm tõ "Nh÷ng trß lè" ? (G/v híng dÉn h/s theo dâi ®o¹n Varen đến xà lim Hà Nội gặp Phan Bội Châu). ? Trong ®o¹n v¨n xuÊt hiÖn mÊy h×nh thøc ng«n ng÷ ? §ã lµ nh÷ng h×nh thøc ng«n ng÷ nµo ? ? ChØ ra c¸c lêi v¨n cô thÓ ? ? Em h·y nhËn xÐt lêi v¨n b×nh luËn cña t¸c gi¶ ? ? Theo dâi ®o¹n v¨n vµ nhËn xÐt vÒ lêi lÏ cña Varen ? ? Qua ngôn ngữ gần nh độc thoại của Varen, động cơ, tính cách của Varen đợc bộc lộ n/t/n ? ? Bằng ngôn ngữ độc diễn trớc Phan Bội Châu, Varen đã diễn trò lố cuối cïng cña m×nh n/t/n ? ? Trong khi Varen nãi, PBC cã nh÷ng biÓu hiÖn nµo ? ? Qua hình thức ứng xử đó, thái độ, tính cách của PBC đợc bộc lộ ra sao ?. b, Trò lố bịch của Va ren đối với PBC: - Gieo thái độ ngờ vực về lời hứa đó. Cã nghÜa lµ nh÷ng trß hÒ, nh¶m nhÝ, tåi tÖ, kÖch cìm mµ ngêi lµm trß cµng diÔn cµng béc lé sù v« duyªn vµ lè bÞch, tøc cêi. Hai h×nh thøc ng«n ng÷.) (- Ng«n ng÷ b×nh luËn cña ngêi kÓ chuyÖn. - Ngôn ngữ độc thoại của Varen.) (- Ng«n ng÷ b×nh luËn: "¤i ... x¶y ra chuyÖn g× ®©y". - Ngôn ngữ độc thoại: "Tôi đem ... làm toàn quyÒn". (- Kẻ phản bội lí tởng đê tiện nhất lại đi khuyªn b¶o kÎ trung thµnh víi lÝ tëng cao c¶ nhÊt. - Lêi høa ch¨m sãc PBC kh«ng chØ lµ lêi høa suông mà còn là trò bịp bợm đáng cời.) (- Nh×n Varen ... im lÆng döng dng. §«i ngän r©u mÐp ngêi tï nhÕch lªn ... Mỉm cời một cách kín đáo. Nhæ vµo mÆt Varen.) (Chi tiết TB đợc nêu nửa có nửa không, thực chÊt lµ mét chi tiÕt tëng tîng nhng l¹i xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt tÝnh c¸ch cña 2 nh©n vËt..

(182) ? Lêi b×nh cña t¸c gi¶ tríc hiÖn tîng "im lặng", "dửng dng" của PBC đã thể hiện giọng điệu n/t/n và điều đó cã ý nghÜa g× ? ? KÕt thóc truyÖn cã lêi t¸i bót, gi¸ trÞ cña lêi t¸i bót nµy lµ g× ? Em cảm nhận đợc điều gì qua câu chuyÖn ? ? TruyÖn ng¾n thµnh c«ng bëi BPNT nµo ?. NÕu cuéc gÆp kia cã thÓ x¶y ra th× c¸i t¸t, bãi nớc bọt khinh bỉ cao độ kia cũng hoàn toµn cã thÓ x¶y ra.) - NghÖ thuËt b×nh luËn: dïng biÖn ph¸p t¬ng phản, đối lập giữa 2 tính cách. - Thái độ của ngời bình luận: Khinh rẻ kẻ ph¶n béi lµ Varen - Ca ngîi ngêi yªu níc PBC. - Mục đích bình luận: + V¹ch ra sù lè bÞch trong nh©n c¸ch Varen + Khẳng định chính nghĩa của Phan Bội Ch©u. - Đó là hình thức đối thoại đơn phơng, gần nh là độc thoại, tự nói một mình, vì PBC kh«ng hÒ nãi l¹i ®iÒu g× ? - ThÓ hiÖn sù vuèt ve, dô dç, bÞp bîm mét c¸ch rÊt tr¾ng trîn cña Varen. - Một kẻ thực dụng đê tiện, sẵn sàng làm mọi thø chØ v× quyÒn lîi c¸ nh©n. c, Thái độ của PBC: - Dïng h×nh thøc im lÆng phít lê coi nh không có Varen trớc mặt => Bộc lộ thái độ khinh bØ vµ b¶n lÜnh kiªn cêng tríc kÎ thï. - Giäng ®iÖu hãm hØnh, mØa mai gãp phÇn làm rõ thêm thái độ, tính cách của PBC. 6. Tæng kÕt: - Néi dung: + §¶ kÝch viªn toµn quyÒn Varen víi c¸c hành động lố bịch của y. + Ca ngîi nh©n c¸ch cao quý cña nhµ yªu níc PBC. - NghÖ thuËt: + C¸ch viÕt truyÖn b»ng h cÊu tëng tîng trªn c¬ së sù thËt. + Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt t¬ng ph¶n để khắc hoạ nhân vật và làm nổi chủ đề của t¸c phÈm. + KÕt hîp ng«n ng÷ nh©n vËt víi ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn - t¸c gi¶. * Ghi nhí: SGK.. Iii. luyÖn tËp: MT: Hs áp dụng phần lý thuyết đã học vào làm các bài tập cụ thể. PP: th¶o luËn nhãm,. 1) (H/s th¶o luËn nhãm): - Trong truyện thái độ của tác giả đối với PBC: cảm phục, trân trọng. ThÓ hiÖn qua c¸c lêi b×nh luËn..

(183) 2) (§· gi¶i thÝch trong bµi gi¶ng). iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Tập phân tích sự đối lập giữa 2 nhân vật. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 19/3/2012. TiÕt 111:. dùng cụm chủ vị để mở rộngcâu luyÖn tËp (TiÕp) A/ Môc tiªu bµi häc:. Kiến thức:- Củng cố kiến thức về dùng cụm C-V để mở rộng câu. KÜ n¨ng: - Bíc ®Çu biÕt c¸ch më réng c©u b»ng côm C-V. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Có thể dùng cụm C-V mở rộng c©u trong c¸c trêng hîp nµo ? * Bµi míi: G/v híng dÉn h/s lµm bµi tËp. Bµi tËp 1: (H/s lªn b¶ng lµm.) Xác định và gọi tên các cụm C-V làm thành phần: a)- KhÝ hËu níc ta Êm ¸p ... (Côm C-V lµm CN). Ta trång trät, thu ho¹ch ... (Côm C-V1-V2 lµm bæ ng÷). b)- C¸c thi sÜ ca tông ... (Côm C-V lµm §N cho DT "Khi".) TiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y ... (Côm C-V lµm BN cho §T "lÊy".) c)- Những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần. (Cụm C-V làm BN.) Những thức quý của đất mình ... Bµi tËp 2: (Häc sinh lªn b¶ng lµm) Gép c¸c c©u cïng cÆp thµnh c©u cã côm C-V lµm TP a)- Chóng em häc giái khiÕn cha mÑ vµ thÇy c« rÊt vui lßng. b)- Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng cái đẹp là cái có ích. c)- TiÕng ViÖt rÊt giµu thanh ®iÖu khiÕn cho lêi nãi cña ngêi ViÖt Nam chóng ta du d¬ng, trÇm bæng nh mét b¶n nh¹c. d)- Cách mạng tháng Tám thành công đã khiến cho tiếng Việt có một bớc ph¸t triÓn míi, sè phËn míi. Bµi tËp 3: Gép mçi cÆp c©u hoÆc vÕ c©u thµnh mét c©u cã côm C-V lµm thµnh phÇn c©u hoÆc thµnh phÇn cña côm tõ. a)- Anh em hoµ thuËn khiÕn hai th©n vui vÇy. (Më réng CN vµ BN). b)- §©y lµ c¶nh mét rõng th«ng ngµy ngµy biÕt bao nhiªu ngêi qua l¹i..

(184) c)- Hàng loạt vở kịch nh "Tay ngời đàn bà", "Giác ngộ", "Bên kia sông Đuống" ... ra đời đã sởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nớc. *. Híng dÉn vÒ nhµ : - ¤n l¹i lý thuyÕt. - Hoµn chØnh bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 112:. LuyÖn nãi: bài văn giải thích một vấn đề. A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. KiÕn thøc: - N¾m v÷ng h¬n vµ vËn dông thµnh th¹o h¬n c¸c kü n¨ng lµm bài văn lập luận giải thích, đồng thời củng cố những kiến thức xã hội và văn học có liên quan đến bài luyện tập. 2. Kĩ năng:- Biết trình bày miệng một vấn đề xã hội (hoặc văn học), để thông qua đó tập nói năng một cách mạnh dạn, tự nhiên, trôi chảy. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: - Đề bài: Vì sao những tấn trò lố mà Varen bày ra với Phan Bội Châu lại đợc NguyÔn ¸i Quèc gäi lµ "nh÷ng trß lè" ? I. tìm hiểu đề, lập dàn bài:. G/v híng dÉn häc sinh. 1. Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: NghÞ luËn gi¶i thÝch. - Vấn đề giải thích: Trò lố là gì ? Varen đã giở các trò lố gì ? Giải thích các trò lố đó ở chỗ nào ?. PBC.. 2. LËp dµn ý: a, Më bµi: - Xuất xứ của đề.- Nêu nội dung khái quát. b, Th©n bµi: C¸c trß lè cña Va ren bµy ra lµ: - Lời hứa không chính thức để vua sự yên vị chức Toàn quyền. - Mét kÎ ph¶n béi giai cÊp, l¹i ban ¬n cho mét vÞ thiªn sø, anh hïng d©n téc. - Miệng nói: Tôi đem tự do đến cho ông, tay lại nâng cái gông to kệch ở cổ. - Lố hơn cả là lời dụ dỗ: Hãy hợp tác với Pháp để thực hiện sự khai hoá và công lý để xây ...... bản thân Varen. - C¸c triÕt lý bÞp bîm, tr¾ng trîn "ý tëng hµo hiÖp ...". c, Kết bài:- Khẳng định tính cách đối lập của 2 nhân vật.- Suy nghĩ của bản th©n. II. luyÖn n- G/v chia:+ Nhãm 1: Më bµi - KÕt bµi.+ Nhãm 2: PhÇn 1 - Th©n bµi.+ Nhãm 3: PhÇn 2 - Th©n bµi.- §¹i diÖn cña mçi nhãm tr×nh bµy.- C¶ líp nhËn.

(185) xÐt bµi nãi cña tõng ngêi.- G/v :+ NhËn xÐt tõng bµi nãi - cho ®iÓm.+ Kh¸i qu¸t chung giê luyÖn nãi. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn chØnh bµi lµm. - Xem tríc bµi tiÕp theo. Ngµy 26/3/2012 TiÕt 113:. ca huÕ trªn s«ng h¬ng A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức:- Thấy đợc vẻ đẹp của một sinh hoạt văn hoá ở cố đô Huế, một vùng dân ca với những con ngời rất đỗi tài hoa. 2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản nhật dụng. 3.Thái độ: Giáo dục lòng yêu thích các làn điệu dân ca đặc sắc của cố đô HuÕ. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò:- KÓ tãm t¾t trß lè trong truyÖn ng¾n "Nh÷ng trß lè hay là Varen và Phan Bội Châu". Tại sao tác giả lại đặt tên cho tiểu phẩm châm biếm cña m×nh nh vËy ? - Qua t¸c phÈm em cã thÓ kh¸i qu¸t n/t/n vÒ 2 nh©n vËt Varen vµ Phan Béi Ch©u ? * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:. ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c 1. T¸c phÈm: phÈm ? - §¨ng trªn b¸o "Ngêi Hµ Néi". 2. Ca HuÕ: ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ xø - D©n ca HuÕ nãi riªng vµ vïng Thõa Thiªn nói chung. Là một sinh hoạt độc đáo của cố HuÕ ? Em hiÓu g× vÒ ca HuÕ ? đô Huế. II. đọc, hiểu văn bản:. * G/v hớng dẫn đọc: Đọc chậm rãi, râ rµng, m¹ch l¹c, lu ý nh÷ng c©u đặc biệt, những câu rút gọn. * G/v đọc một đoạn mẫu. * H/s đọc, học sinh nhận xét, giáo viªn nhËn xÐt, söa. - G/v híng dÉn häc sinh mét sè tõ khã.. 1. §äc:. 2. Chó thÝch:. 3. ThÓ lo¹i: Bót ký. - KiÓu v¨n b¶n: NhËt dông. - Xác định thể loại của văn bản ? 4. Bè côc: - Từ đầu đến "Lí hoài nam": Giới thiệu Huế, ? Nªu bè côc cña v¨n b¶n ? c¸i n«i cña d©n ca. - Chỉ ra các phơng thức biểu đạt - Tiếp ... đến hết: Những đặc sắc của ca Huế. trong ®o¹n v¨n ?.

(186) - PhÇn thø nhÊt: NghÞ luËn chøng minh. - PhÇn thø hai: KÕt hîp miªu t¶ víi 5. Ph©n tÝch: biÓu c¶m. a, HuÕ - c¸i n«i cña d©n ca. - PhÇn ®Çu v¨n b¶n t¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ HuÕ víi chóng ta n/t/n ? - D©n ca HuÕ. - Xứ Huế nổi tiếng về nhiều thứ nhng ở đây tác giả chú ý đến sự nổi tiÕng nµo cña xø HuÕ ? ? Tại sao tác giả quan tâm đến dân ca HuÕ ? D©n ca mang ®Ëm b¶n s¾c t©m hån và tài hoa ở mỗi vùng đất. HuÕ lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i d©n ca næi tiÕng cña níc ta. - ChÌo c¹n, bµi thai, hß ®a kinh: buån b·. ? Em h·y t×m trong bµi viÕt mét sè lµn - Hß gi· g¹o, ru em, gi· v«i, gi· ®iÖp ... :n¸o điệu ca Huế có đặc điểm nổi bật ? nøc nång hËu t×nh ngêi. - Hß l¬, hß «, xay lóa, hß nÖn ...: gÇn gòi víi d©n ca NghÖ TÜnh, thÓ hiÖn lßng khao kh¸t, nçi mong chê hoµi väng thiÕt tha cña t©m hån HuÕ. - Nam ai, nam b×nh, qu¶ phô, t¬ng t khóc, hµnh v©n: Buån man m¸c, th¬ng c¶m, bi ai, v¬ng vÊn,... - Tứ đại cảnh: Không vui, không buồn. => B¾t nguån tõ cuéc sèng, thÓ hiÖn kh¸t khao cña con ngêi. - Dïng biÖn ph¸p liÖt kª kÕt hîp víi lêi gi¶i ? Em cã nhËn xÐt chung g× vÒ ca thÝch, b×nh luËn. HuÕ ? - Phong phó vÒ lµn ®iÖu. ? Em có nhận xét gì về đặc điểm - S©u s¾c thÊm thÝa vÒ néi dung, t×nh c¶m. ng«n ng÷ trong phÇn v¨n b¶n nµy ? ? Qua đó, tác giả đã chứng minh đợc - Mang những nét đặc trng của miền đất và nh÷ng gi¸ trÞ næi bËt nµo cña d©n ca t©m hån HuÕ. HuÕ ? ? Bªn c¹nh c¸i n«i d©n ca HuÕ, em cßn biÕt nh÷ng vïng d©n ca næi tiÕng nµo cña níc ta ? (D©n ca quan hä B¾c Ninh. b, Những đặc sắc của ca Huế: Dân ca đồng bằng Bắc bộ. D©n ca miÒn nói.) ? PhÇn tiÕp theo cña v¨n b¶n giíi thiÖu víi ta ®iÒu g× vÒ ca HuÕ ? ? §o¹n v¨n nµo cho ta thÊy tµi nghÖ chơi đàn của các ca công và âm thanh phong phó cña c¸c nh¹c cô ?. - Dàn nhạc gồm đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhÞ, .. - C¸c ca c«ng cßn rÊt trÎ, nam mÆc ¸o dµi the, quÇn thông ...; N÷ mÆc ¸o dµi, kh¨n đóng. - Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu.

(187) xao động tận đáy hồn ngời. * C¸ch thëng thøc ca HuÕ: - Quang cảnh sông nớc đẹp, huyền ảo và thơ ? Có gì độc đáo trong cách thởng mộng. thøc ca HuÕ ? - Nghe vµ nh×n trùc tiÕp c¸c ca c«ng: c¸ch ¨n ? Điều đó cho thấy ca Huế nổi bật mặc và cách chơi đàn. với vẻ đẹp nào ? ( - C¸ch thëng thøc ca HuÕ võa d©n d· võa sang träng, gi÷a mét thiªn nhiªn vµ lßng ngêi trong s¹ch. - Ca Huế đã đạt tới vẻ đẹp hoàn - Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc thiÖn trong c¸ch thëng thøc.) cung đình. ? Ca Huế đợc hình thành từ đâu ? (Nh¹c d©n gian: lµ c¸c lµn ®iÖu d©n ca, nh÷ng ®iÖu hß ... thêng s«i næi, l¹c quan, vui t¬i. Nhạc cung đình, nhã nhạc là nhạc dïng trong nh÷ng buæi lÔ t«n nghiêm trong cung đình của vua chúa, nơi tôn miếu của triều đình phong kiÕn, thêng cã s¾c th¸i trang - Dùng phép liệt kê dẫn chứng để làm rõ sự träng, uy nghi.) phong phó cña c¸ch diÔn ca HuÕ. ? Nhận xét đặc điểm ngôn ngữ trong nh÷ng ®o¹n v¨n nµy ? => Thanh lÞch, tinh tÕ. TÝnh d©n téc cao trong biÓu diÔn. ? Từ đó nét đẹp nào của ca Huế đợc nhÊn m¹nh ? ? T¹i sao cã thÓ nãi: Nghe ca HuÕ lµ mét thó tao nh· ? (Ca HuÕ thanh cao, lÞch sù, nh· nhÆn, sang träng vµ duyªn d¸ng tõ nội dung đến hình thức, từ ca công đến nhạc công, từ giọng ca đến trang ®iÓm, ¨n mÆc ...ChÝnh v× thÕ nghe ca HuÕ lµ mét thó tao nh·.) ? Khi viÕt lêi cuèi v¨n b¶n “Kh«ng gian nh lắng đọng ... kín đáo, sâu thẳm” tác giả muốn bạn đọc cùng c¶m nhËn sù huyÒn diÖu nµo cña ca HuÕ trªn s«ng H¬ng ? Ca HuÕ khiÕn ngêi nghe quªn c¶ kh«ng gian, thêi gian, chØ cßn c¶m thÊy t×nh ngêi. Ca HuÕ lµm giµu t©m hån con ngêi, hớng tâm hồn những vẻ đẹp của tình ngêi xø HuÕ. 6. Tæng kÕt: Ca HuÕ m·i m·i quyÕn rò bëi vÎ đẹp bí ẩn của nó. ? Sau khi đọc văn bản này, em hiểu thêm những vẻ đẹp nào của Huế ?.

(188) - HuÕ næi tiÕng vÒ ©m nh¹c d©n gian và cung đình. - Qua ©m nh¹c, con ngêi HuÕ cµng thªm thanh lÞch, tr÷ t×nh. - Ngời đến thăm Huế cũng thêm phÇn hiÓu biÕt v¨n ho¸, trë lªn thanh lÞch, tµi t×nh h¬n. * Ghi nhí: ? Học văn bản đã gợi lên tình cảm nµo trong em ? ? V¨n b¶n cã nh÷ng nÐt thµnh c«ng nµo vÒ ND vµ NT ? (H/s đọc ghi nhớ.). SGK.. Iii. luyÖn tËp:. - Hai bøc ¶nh chôp trong v¨n b¶n cã ý nghÜa g× ? Minh hoạ thêm cho hai nét đẹp của văn hoá Huế, đó là cố đô Huế và ca Huế trªn s«ng H¬ng. - §Þa ph¬ng n¬i em ®ang sinh sèng cã nh÷ng lµn ®iÖu d©n ca nµo ? iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 26/3/2012 TiÕt 114:. liÖt kª A/ Môc tiªu bµi häc:. 1. Kiến thức: Hiểu đợc thế nào là phép liệt kê, tác dụng của phép liệt kê. 2.Kĩ năng: Phân biệt đợc các kiểu liệt kê: liệt kê theo từng cặp / liệt kê kh«ng theo tõng cÆp, liÖt kª t¨ng tiÕn / liÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn. - BiÕt vËn dông phÐp liÖt kª trong nãi vµ viÕt. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: - Gi¸o viªn ghi VD ra b¶ng phô. I. thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª: 1. VÝ dô: - Gọi học sinh đọc VD. ? Nhận xét cấu tạo và ý nghĩa của - Bát yến hấp đờng phèn. c¸c bé phËn trong c©u in ®Ëm ? - Tráp đồi mồi chữ nhật để mở. 2. NhËn xÐt: - VÒ cÊu t¹o: cã m« h×nh có ph¸p t¬ng tù nhau. - VÒ ý nghÜa: cïng miªu t¶ nh÷ng sù vËt xa xỉ, đắt tiền. ? ViÖc t¸c gi¶ nªu ra hµng lo¹t sù - T¸c dông: lµm næi bËt sù xa hoa cña viªn việc tơng tự bằng những kết cấu tơng quan, đối lập với tình cảnh dân phu đang lam lò ngoµi ma giã. tù nh trªn cã t¸c dông g× ?.

(189) ? ViÖc nªu ra hµng lo¹t c¸c sù viÖc t¬ng tù b»ng nh÷ng kÕt cÊu t¬ng tù gäi lµ phÐp g× ? (G/v lý gi¶i: tu tõ có ph¸p.) - G/v ph¸t phiÕu häc tËp: Bµi tËp nhanh. Xác định phép lịêt kê trong đoạn v¨n vµ nªu t¸c dông ? “Bëi v× kh«ng lóc nµo lµ lóc kh«ng cã m¸y bay sôc t×m, hÔ chóng nh×n thÊy mét dÊu hiÖu nµo chøng tá cã con ngêi ®ang sèng, dï lµ mét c¸i th×a gß b»ng vá na-pan s¸ng chãi hoặc một tí đất rơi vãi, một luống khoai đang đào dở, chúng cũng kh«ng tiÕc g× bom, Ýt ra còng lµ vµi trận pháo cối. Đất đá tơi vụn ra, càng t¬i vôn h¬n, cµng tr¬ trôi h¬n, cµng hoang tµn h¬n.” => T« ®Ëm tÝnh chÊt bÒ bén cña hiÖn thùc vµ tÝnh chÊt ¸c liÖt cña chiÕn tranh. - G/v ghi VD lªn b¶ng phô, häc sinh đọc.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o c¸c phÐp liÖt kª ë VD 1 ? Thử đảo thứ tự các bộ phận trong phÐp liÖt kª ë VD 2 vµ cho biÕt ý c¸c phÐp liÖt kª Êy cã g× kh¸c nhau ? ? VËy qua VD, ta thÊy cã mÊy kiÓu liÖt kª ? ? Bµi häc h«m nay ta cÇn ghi nhí mÊy ý ? (H/s đọc ghi nhớ.). 3. KÕt luËn: - Sắp xếp hàng loạt từ, cụm từ để diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn. * Ghi nhí: SGK.. Ii. c¸c kiÓu liÖt kª:. 1. VÝ dô: 1a: tinh thÇn, lùc lîng, tÝnh m¹ng, cña c¶i. 1b: Tinh thÇn vµ lùc lîng, tÝnh m¹ng vµ cña c¶i. 2a: tre, nøa, tróc, mai, vÇu. 2b: H×nh thµnh vµ trëng thµnh. Gia đình, họ hàng, làng xóm. 2. NhËn xÐt: VD 1: a - LiÖt kª theo tr×nh tù sù viÖc kh«ng theo tõng cÆp. b - LiÖt kª theo tõng cÆp thêng cã quan hÖ ®i đôi trong nhận thức (có quan hệ từ “và”.) a - DÔ dµng thay thÕ c¸c bé phËn liÖt kª. b - Không dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi các hiện tợng liệt kê đợc sắp xếp theo mức độ tăng tiến. => Khác nhau về mức độ tăng tiến. 3. KÕt luËn: - LiÖt kª theo tõng cÆp vµ liÖt kª kh«ng theo tõng cÆp. - LiÖt kª t¨ng tiÕn vµ liÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn. * Ghi nhí: SGK.. IV. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 (H/s th¶o luËn theo nhãm) - Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nớc của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào về những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trng, Bà Triệu, Trần Hng Đạo, Lê Lợi, ... - Từ xa đến nay mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã lít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n níc vµ lò cíp níc..

(190) Bµi tËp 2 (H/s lªn b¶ng lµm) a- Phép liệt kê: ... dới lòng đờng ... chữ thập. Trong ®o¹n trÝch t¸c gi¶ sö dông 2 phÐp liÖt kª. b- §iÖn giËt, dïi ®©m, dao c¾t, löa nung, ... Bµi tËp 3 (H/s lµm theo nhãm, mçi nhãm lµm mét c©u) Nhãm 1: c©u a.Nhãm 2: c©u b.Nhãm 3: c©u c. Đại diện từng nhóm đứng lên trình bày, giáo viên nhận xét sửa. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 28/3/2012 TiÕt 115. t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức: Có đợc hiểu biết chung về văn bản hành chính: mục đích, nội dung, yªu cÇu vµ c¸c lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng gÆp träng cuéc sèng. 2.KÜ n¨ng: BiÕt c¸ch viÕt c¸c v¨n b¶n hµnh chÝnh khi cÇn thiÕt. 3.Thái độ: Giáo dục sự yêu thích với văn bản hành chính. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: I. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh:. 1. VÝ dô: ? Khi nµo ngêi ta viÕt c¸c v¨n b¶n th«ng 2. NhËn xÐt: báo, đề nghị và báo cáo ? * Thông báo: Truyền đạt thông tin từ cấp trªn xuèng cÊp díi hoÆc th«ng tin cho công chúng rộng rãi đều biết. * Đề nghị: đề đạt nguyện vọng lên cấp trên hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. * B¸o c¸o: ChuyÓn th«ng tin tõ cÊp díi lªn cÊp trªn. * Mục đích của các văn bản: ? Mỗi văn bản này nhằm mục đích gì ? - Th«ng b¸o: Phæ biÕn th«ng tin, thêng kÌm theo híng dÉn vµ yªu cÇu thùc hiÖn. - §Ò nghÞ: Tr×nh bµy nguyÖn väng, thêng kÌm theo lêi c¶m ¬n. - Báo cáo: Tập hợp những công việc đã làm đợc (sơ kết, tổng kết) để cấp trên biết, thờng kÌm theo sè liÖu tû lÖ phÇn tr¨m. * §iÓm gièng nhau: TÝnh khu«n mÉu..

(191) ? Ba v¨n b¶n nµy cã g× gièng nhau vµ * §iÓm kh¸c nhau: kh¸c nhau ? Khác nhau về mục đích, nội dung, yêu cầu. ? H×nh thøc tr×nh bµy cña 3 v¨n b¶n nµy cã g× kh¸c víi v¨n b¶n truyÖn, th¬ mµ em đã học ? V¨n b¶n hµnh chÝnh: - ViÕt theo mÉu (tÝnh quy íc). - Ai cũng viết đợc (tính phổ cập). - Các từ ngữ đều giản dị, dễ hiểu (tính đơn nghiã).. V¨n b¶n truyÖn th¬: - Thêng cã sù s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ (tÝnh c¸ thÓ). - Chỉ các nhà văn, nhà thơ mới viết đợc (tính đặc thù). - C¸c tõ ng÷ thêng gîi ra liªn tëng, tëng tîng, c¶m xóc (tÝnh biÓu c¶m, ®a nghÜa).. ? Em cßn thÊy lo¹i v¨n b¶n nµo t¬ng tù 3. KÕt luËn: nh 3 v¨n b¶n trªn kh«ng ? (Đơn từ, biên bản, hợp đồng, giấy biên *. Ghi nhớ: SGK nhËn, giÊy khai sinh, ...) ? Ba v¨n b¶n nªu trªn ngêi ta gäi lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh, qua VD em h·y rót ra đặc điểm của văn bản hành chính ? ? Loại văn bản này thờng đợc trình bày n/t/n ? Ii. luyÖn tËp:. (Häc sinh th¶o luËn theo nhãm) - T×nh huèng 1: Th«ng b¸o. - T×nh huèng 2: B¸o c¸o. - T×nh huèng 3: BiÓu c¶m. - T×nh huèng 4: §¬n tõ. - T×nh huèng 5: §Ò nghÞ. - T×nh huèng 6: Tù sù, miªu t¶ iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 2/4/2012 TiÕt 116. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh:.

(192) - Củng cố những kiến thức và kỹ năng đã học về cách làm bài văn lập luận giải thích, về tạo lập văn bản, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu, ... - Tự đánh giá đúng hơn về chất lợng bài làm của mình, về trình độ tập làm văn của bản thân mình, nhờ đó có đợc những kinh nghiệm và quyết tâm cần thiết để làm tốt hơn nữa những bài sau. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: I. đề bài:. H·y gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷ "Cã c«ng mµi s¾t cã ngµy nªn kim". Ii. Nhận xét, đánh giá bài làm của học sinh:. - G/v gọi h/s tìm hiểu đề, XD lại bố cục bài làm. - So víi yªu cÇu, bµi lµm cña em cã nh÷ng u, khuyÕt ®iÓm cô thÓ g× ? - Trong bµi lµm cña m×nh, ®©u lµ chç em cßn yÕu nhÊt ? - Em còn phải cố gắng về những mặt nào để có thể viết tốt một bài giải thÝch ? 1. u điểm: - Xác định đợc các luận điểm của bài. - Xây dựng bố cục bài tơng đối rõ ràng. - LËp luËn chÆt chÏ. - Phân biệt đợc văn giải thích với văn chứng minh. Trâm, Dào Thúy, Nhung, Thanh 2. Nhợc điểm: - Diễn đạt cha thật lu loát : Ngà, Dủng - Dùng từ, đặt câu cha chính xác : Huyền - Mét sè bµi cßn sa sang chøng minh nhiÒu :B¶o, §øc 3. Ch÷a lçi cô thÓ: a, Lỗi diễn đạt: Dủng, Bảo, Huyền, Ngà b, Lçi dïng tõ: - TuÊn Anh, HuyÒn, , ... 4. Trả bài: - học sinh trao đổi bài để sửa lỗi. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Söa l¹i c¸c lçi trong bµi lµm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TuÇn 30 TiÕt 117+upload.123doc.net (Ngµy 02/4/2006) v¨n b¶n:. quan ©m thÞ kÝnh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc một số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống. - Tóm tắt đợc nội dung vở chèo "Quan âm thị Kính"; nội dung, ý nghĩa và một số đặc điểm nghệ thuật (mâu thuẫn kịch, ngôn ngữ, hành động nhân vật, ...) cña trÝch ®o¹n "Nçi oan h¹i chång". b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? V× sao nãi thëng thøc ca HuÕ trªn s«ng H¬ng lµ mét thó vui tao nh· ? ? KÓ tªn nh÷ng lµn ®iÖu d©n ca HuÕ ? * Bµi míi:.

(193) I. giíi thiÖu chung:. 1. Kh¸i niÖm: ChÌo lµ lo¹i kÞch h¸t, móa d©n gian, kÓ chuyÖn, diÔn tÝch b»ng h×nh thøc chÌo sân khấu (trớc kia diễn ở sân đình). 2. §Æc trng c¬ b¶n cña chÌo: a, ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu kÓ chuyÖn để khuyến giáo đạo đức: -TÝch truyÖn cã tÝnh gi¸o huÊn theo quan niÖm "ë hiÒn gÆp lµnh, ë ¸c gÆp ¸c" - Thông cảm với số phận ngời lao động. b, ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu tæng hîp c¸c yÕu tè NT: c. ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu íc lÖ vµ (VD: Nh©n vËt l·o th× mÆc ¸o ®iÒu, quÇn c¸ch ®iÖu cao:, lôa b¹ch. -ThÓ hiÖn ë nghÖ thuËt ho¸ trang, nghÖ Nh©n vËt n÷ chÝnh mÆc ¸o hång lång xa thuËt h¸t vµ móa. ®en.) d. ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu cã sù kÕt hîp chÆt chÏ c¸i bi vµ c¸i hµi: - Cái bi: Hình ảnh cuuộc đời đau thơng, ngêi n«ng d©n, ngêi phô n÷. - C¸i hµi: tËp trung ë vai hÒ. 3. Tãm t¾t vë chÌo: giÕt chång. ? Dùa vµo phÇn tãm t¾t SGK, em h·y -- ¸n ¸n hoang thai. tãm t¾t l¹i vë chÌo ? - Oan tình đợc giải - Thị Kính lên toà sen. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ chÌo ? (Chèo đợc nảy sinh và phổ biến rộng rãi ë B¾c bé). - Dựa vào phần chú thích, nêu ra đặc ®iÓm c¬ b¶n cña chÌo ?. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: - G/v hớng dẫn đọc: đọc theo kiểu phân vai. - Ngêi dÉn chuyÖn: §äc tªn c¸c nh©n vËt, c¸c lêi chØ dÉn lµn ®iÖu d©n ca, hµnh động trong ngoặc đơn. Giọng chậm, rõ, b×nh th¶n. - Nh©n vËt ThiÖn SÜ: Giäng hèt ho¶ng, sî h·i. - Nh©n vËt ThÞ KÝnh: Giäng tõ ©u yÕm, ân cần, chuyển sang đau đớn, nghẹn tủi, thª th¶m råi buån b· chÊp nhËn vµ cã phần bình tĩnh, kìm nén khi đã quyết định hành động. - Nh©n vËt Sïng bµ: Giäng nanh näc, ¸c độc, lấn lớt, có lúc quát thét, có lúc đay nghiÕn ch× chiÕt, cã lóc th¾t buéc, kh¼ng định vu hăm, có lúc hả hê, khoái trá. - Nh©n vËt Sïng «ng: lÌm bÌm v× nghiÖn ngập, a dua với vợ, tàn nhẫn thô bạo, đắc ý vì lừa đợc thông gia Măng ông khốn khổ. - Nh©n vËt M¨ng «ng:.

(194) + Hai c©u ®Çu: giäng mõng vui h·nh diÖn v× con g¸i. + C¸c c©u sau: Giäng ng¹c nhiªn, ®au khæ vµ bÊt lùc, cam chÞu. - G/v đọc dẫn chuyện. 2. Chó thÝch: - H/s đọc các vai. - G/v chó ý mét sè tõ khã cho häc sinh. 3. VÞ trÝ vµ bè côc ®o¹n trÝch a, C¶nh ThÞ KÝnh xÐn r©u mäc ngîc n¬i c»m chång. ? Em h·y cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch ? b, C¶nh vî chång Sïng ¤ng - Sïng bµ (§o¹n trÝch n»m ë nöa sau phÇn I) dån dËp vu oan cho con d©u, ®uæi ThÞ Kính về nhà cha mẹ đẻ. ? §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? (Chia lµm ba ®o¹n nhá). c, Thị Kính quyết định trá hình Nam tử ®i tu. 4. Gi¸ trÞ cña vë chÌo: * TÝch truyÖn xoay quanh trôc "bÜ cùc th¸i lai". Nh©n vËt ThÞ KÝnh ®i tõ nçi oan trái đến đợc giải oan thành Phật. ? VÒ néi dung, vë chÌo "Quan ©m ThÞ Kính" mang đặc điểm nào của các tích * Nhân vật: chÌo cæ ? - ThÞ KÝnh lµ ngêi phô n÷ mÉu mùc vÒ đạo đức đợc đề cao trong chèo cổ. Đó là ? Nh©n vËt cña vë chÌo nµy mang nh÷ng vai "n÷ chÝnh". tÝnh chÊt chung nµo cña nh©n vËt chÌo cæ ? - Sïng bµ lµ vai "mô ¸c" b¶n chÊt tµn nhẫn, độc địa. - Thị Kính và Sùng bà ăn mặc, đi đứng n/t/n theo quy íc cña chÌo cæ ? (- ThÞ KÝnh mÆc ¸o hång lång xa ®en, t thế ngay thẳng, để quạt che kín đáo. - Sùng bà dán cao ở thái dơng, đảo mắt - Là vở chèo tiêu biểu, mẫu mực cho NT nhiÒu, d¸ng ®i ìn Ño.) chÌo cæ ë níc ta. ? Từ đó em hiểu gì về giá trị của vở chèo 5. Phân tích: "Quan ©m ThÞ KÝnh" ? a, Tríc khi m¾c oan: - ThÞ KÝnh yªu th¬ng chång b»ng mét - Theo dõi đoạn đầu cho thấy trớc khi tình cảm đằm thắm. mắc oan, tình cảm của Thị Kính đối với - ThÞ KÝnh ngåi qu¹t cho chång. ThiÖn SÜ n/t/n ? - C¾t r©u chång: ? Chi tiết nào nói lên điều đó ? + Muốn làm đẹp cho chồng mình. - Quan s¸t sù viÖc c¾t r©u chång cho biÕt: + TØ mØ, ch©n thËt trong t×nh yªu. + V× sao ThÞ KÝnh lµm viÖc nµy ? => t×nh yªu th¬ng chång trong s¸ng, + Cö chØ cho thÊy ThÞ KÝnh lµ ngêi n/t/n ? ch©n thËt. ? Trớc khi mắc oan, Thị kính là ngời phụ - Mong muốn có hạnh phúc lứa đôi tốt đẹp. nữ có những đức tính gì ? b, Trong khi bÞ oan: * Sïng bµ: - Téi giÕt chång + Chi tiÕt (c©u nãi): C¸i con mÆt søa - Sự việc cắt râu chồng của Thị Kính đã.

(195) bÞ Sïng bµ khÐp vµo téi nµo ? gan lim này ! Mày định giết con bà à ? ? Chi tiết nào chứng tỏ điều đó ? ? Sùng bà đã luận tội Thị Kính căn cứ vµo nh÷ng ®iÓm nµo ? (- Cho rằng Thị Kính là loại đàn bà h đốn, tâm địa xấu xa. - Cho r»ng ThÞ KÝnh lµ con nhµ thÊp hÌn kh«ng xøng víi nhµ m×nh. - Cho r»ng ThÞ KÝnh ph¶i bÞ ®uæi ®i.) ? H·y t×m nh÷ng lêi buéc téi cô thÓ cña Sïng bµ ? (Tuồng bay mèo mả gà đồng lẳng lơ. Mày có trót say hoa đắm nguyệt §· trªn d©u díi Béc hÑn hß ... Trøng Rång l¹i në ra Rång Liu ®iu l¹i në ra dßng liu ®iu Mµy lµ con nhµ cua èc Con g¸i ná måm th× vÒ víi cha Gäi M¨ng téc phã vÒ cho r¶nh.) ? Em có nhận xét gì về cách luận tội của => Tự nghĩ ra tội để gán cho Thị Kính. Sïng bµ ? - Lêi lÏ l¨ng nhôc, hèng h¸ch. ? Cïng víi lêi nãi, Sïng bµ cßn cã - Cö chØ: những cử chỉ nào đối với Thị Kính ? + Dïi ®Çu ThÞ KÝnh ng· xuèng. + ThÞ KÝnh ch¹y theo van xin, dói tay ng· khuþu xuèng. ? Tất cả cử chỉ, lời nói ấy cho thấy Sùng => Sùng bà: độc địa, tàn nhẫn, bất nhân. bµ lµ ngêi n/t/n ? ? Sïng bµ thuéc lo¹i nh©n vËt nµo trong chÌo cæ ? (Nh©n vËt "mô ¸c" b¶n chÊt tµn nhÉn độc địa.) ? Nh©n vËt nµy g©y c¶m xóc g× cho ngêi xem ? (Ghª sî sù tµn nhÉn, lo cho ngêi hiÒn lµnh nh ThÞ KÝnh.) * ThÞ KÝnh: ? Khi bÞ khÐp vµo t«Þ giÕt chång, ThÞ - Lêi nãi: Kính đã có những lời nói, cử chỉ nào ? + L¹y cha, l¹y mÑ ! Con xin tr×nh cha mÑ ... + Giêi ¬i ! MÑ ¬i, oan cho con l¾m mÑ ¬i. + Oan thiÕp l¾m chµng ¬i. - Cö chØ: + VËt v· khãc. + Ngöa mÆt rò rîi. + Ch¹y theo van xin. ? NhËn xÐt tÝnh chÊt cña nh÷ng lêi nãi, => Lêi nãi rÊt hiÒn, rÊt Ýt. Cö chØ yÕu cử chỉ đó ? ®uèi, nhÉn nhôc. ? Những lời nói và cử chỉ của Thị Kính * Thái độ của nhà chồng: đợc nhà chồng đáp lại n/t/n ? - Chång: im lÆng. - MÑ chång: cù tuyÖt (Th«i im ®i !... l¹i.

(196) cßn oan µ, ...) - Bè chång: a dua víi mÑ chång. * ThÞ KÝnh: ? Em hãy hình dung về thân phận Thị - Đơn độc giữa mọi sự vô tình. - Cùc kú ®au khæ, bÊt lùc. KÝnh trong c¶nh ngé nµy ? => NhÉn nhôc. Trong oan øc vÉn ch©n thực, hiền lành giữ phép tắc gia đình. ? Qua đó đức tính nào của Thị Kính đợc béc lé ? ? Thị Kính thuộc loại nhân vật đặc sắc nµo trong chÌo cæ ? (Nhân vật "nữ chính" bản chất, đức h¹nh nÕt na, gÆp nhiÒu oan tr¸i.) ? Cảm xúc của ngời xem đợc gợi từ nh©n vËt nµy lµ g× ? (Xãt th¬ng, c¶m phôc ThÞ KÝnh. C¨m ghét sự bất nhân bất nghĩa của gia đình Sïng bµ.) - Sự việc Sùng bà cho gọi Măng ông đến ? Theo em, xung đột kịch trong đoạn này trả Thị Kính. thÓ hiÖn cao nhÊt ë sù viÖc nµo ? V× sao ? (Sù viÖc nµy béc lé cùc ®iÓm tÝnh c¸ch bất nhân bất nghĩa của Sùng bà, đồng thêi béc lé nçi bÊt h¹nh lín nhÊt cña ThÞ KÝnh.) ? Em thö b×nh luËn vÒ b¶n chÊt cña xung đột này ? (- Đó là xung đột giữa quyền lực của kẻ thống trị với địa vị nhỏ mọn của kẻ bị trị trong gia đình cũng nh trong xã hội phong kiÕn. - Xung đột này tạo thành nỗi đau thê thảm cho kẻ bị trị. Đó là xung đột bi kÞch.) ? Sau khi bÞ oan, ThÞ KÝnh cã nh÷ng cö chØ n/t/n ? (Quay vào nhìn từ cái kỉ đến sách, thúng kh©u, råi cÇm lÊy chiÕc ¸o ®ang kh©u dở, bóp chặt trong tay cùng lời nói: "Thơng ôi ! Bấy lâu ... cho đến nỗi tình thế run rñi ...) ? Những cử chỉ, lời nói đó phản ánh nỗi ®au nµo cña ThÞ KÝnh ? ? ý định không về với cha, phải sống ở đời mới mong tỏ rõ ngời đoan chính, đã chứng tá thªm ®iªï g× ë ngêi phô n÷ nµy ?. - Nçi ®au nuèi tiÕc, xãt xa cho h¹nh phúc lứa đôi bị tan vỡ. => Không đành cam chịu oan sai. Muốn tù m×nh t×m c¸ch gi¶i oan. ThÞ KÝnh không còn nhu nhợc mà đã quyết liệt trong tÝnh c¸ch.. ? C¸ch gi¶i oan mµ ThÞ KÝnh nghÜ tíi lµ g× ? Đi tu để cầu Phật tổ chứng minh cho sự ? Con đờng Thị Kính chọn để giải oan -trong s¹ch cña m×nh. cã ý nghÜa g× ? (- Ph¶n ¸nh sè phËn bÕ t¾c cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò..

(197) - Lên án thực trạng xã hội vô nhân đạo đối với những ngời lơng thiện.) ? Theo em, có cách nào tốt hơn để giải tho¸t nh÷ng ngêi nh ThÞ KÝnh khái ®au th¬ng ? (Häc sinh th¶o luËn nhãm) (Lo¹i bá nh÷ng kÎ nh Sïng bµ. Lo¹i bá quan hÖ mÑ chång nµng d©u kiÓu phong kiÕn. Lo¹i bá x· héi phong kiÕn thèi n¸t.) ? Qua vở chèo, em biết gì về những đặc 6. Tổng kết: - TÝch truyÖn mang ý nghÜa ca ngîi s¾c cña nghÖ thuËt chÌo cæ ? phẩm chất đức hạnh của ngời phụ nữ, phª ph¸n ¸p bøc phong kiÕn. - Nh©n vËt mang tÝnh quy íc: ? Em hiÓu g× vÒ sè phËn cña ngêi phô n÷ ThiÖn (n÷ chÝnh) - ¸c (mô ¸c). đức hạnh trong xã hội cũ ? (BÞ ¸p bøc ruång bá v× bÊt kú lý do g×.) ? Ng«n ng÷ chÌo trong trÝch ®o¹n nµy cã gì đặc biệt ? - Ng«n ng÷: Dïng v¨n vÇn ®i liÒn víi c¸c lµn ®iÖu h¸t. IV. luyÖn tËp:. 1. Tãm t¾t ng¾n gän ®o¹n trÝch "nçi oan h¹i chång".: - Häc sinh tãm t¾t, g/v nhËn xÐt, söa. - ThiÖn SÜ häc khuya mÖt mái, thiÕp ngñ, ThÞ KÝnh qu¹t cho chång, dïng dao c¾t sîi r©u mäc ngîc trªn m¸ chång. - ThiÖn SÜ giËt m×nh la ho¶ng - Vî chång Sïng «ng, Sïng bµ ch¹y vµo. - Sùng bà một mình đạo diễn và biểu diễn lớp kịch đặc sắc vu oan con dâu. - Sùng ông lừa Măng ông sang để bắt nhận con gái về . - ThÞ KÝnh gi¶ trai lªn chïa ®i tu. 2. Gi¶i thÝch "Oan ThÞ KÝnh": Oan cïng cùc, bÕ t¾c, kh«ng cã c¸ch nµo thanh minh, oan gi¶i. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - T×m xem vë chÌo. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(198) Ngµy 9/4/2012 TiÕt 119. dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức:- Nắm đợc công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy 2. KÜ n¨ng: BiÕt dïng dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy khi viÕt. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª ? Cã mÊy kiÓu liÖt kª ? - Lµm bµi tËp. * Bµi míi: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. MT: Hs nắm đợc công dụng của dấu chÊm löng,biÕt dïng dÊu chÊm löng đúng chổ khi viết. PP: Vấn đáp, thuyết trình,nêu vấn đề. - G/v viÕt VD lªn b¶ng phô. - H/s đọc, nhận xét VD.. I. dÊu chÊm löng:. 1. VÝ dô:. 2. NhËn xÐt: a) Tá ý cßn nhiÒu vÞ anh hïng d©n téc nữa cha đợc liệt kê. ? Trong câu a) dấu chấm lửng dùng để b) Biểu thị sự ngắt quãng trong lời nói lµm g× ? cña nh©n vËt do qu¸ mÖt vµ ho¶ng sî. ? Câu b) dấu chấm lửng dùng để làm gì ? - Làm giàu nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sù xuÊt hiÖn bÊt ngê cña tõ "bu thiÕp". ? Câu c) dấu chấm lửng dùng để làm gì ? 3. Kết luận: ? Vậy trong văn thơ dấu chấm lửng đợc * Ghi nhớ: SGK. sö dông cã c«ng dông g× ? (H/s đọc ghi nhớ.) Ii. dÊu chÊm phÈy: -MT: Hs nắm đợc công dụng của dấu 1. Ví dụ: SGK. chÊm phÈy vµ biÕt sö dông dÊu chÊm 2. NhËn xÐt: phÈy dóng chæ khi viÕt. -PP: Vấn đáp , thuyết trình,nêu vấn đề. a) Đánh dấu ranh giới gĩa 2 vế của một (G/v cho học sinh đọc các ví dụ viết câu ghép. b) Ng¨n c¸ch c¸c bé phËn liÖt kª cã trªn b¶ng phô.).

(199) ? Cho biÕt chøc n¨ng cña dÊu ; trong c¸c vÝ dô ? ? Các bộ phận câu đợc ngăn cách bởi c¸c dÊu ; cã quan hÖ víi nhau n/t/n ? ? VÝ dô nµo cã thÓ thay thÕ dÊu ; b»ng dÊu phÈy. VÝ dô nµo kh«ng thÓ thay thÕ đợc ? Vì sao ? ? DÊu ; cã t¸c dông g× ?. nhiÒu tÇng ý nghÜa phøc t¹p. a) Có thể thay dấu ; bằng dấu , đợc và nội dung của câu không bị thay đổi. b) Không thay đợc vì: - Các phần liệt kê sau dấu ; bình đẳng víi nhau. - C¸c bé phËn liÖt kª sau dÊu , kh«ng thÓ bình đẳng với các phần nêu trên. - NÕu thay th× néi dung dÔ bÞ hiÓu lÇm. 3. KÕt luËn: * Ghi nhí: SGK.. Bµi tËp nhanh: Cho 2 câu ghép - xác định câu ghép nào có thể sử dụng dấu ; ngăn cách 2 vế, c©u ghÐp nµo kh«ng cÇn dïng dÊu ; a) NÕu Lan häc giái bè mÑ rÊt vui. b) Vì bạn Lan học giỏi, hát hay và là tay bóng bàn cừ khôi mọi ngời đều yêu quý b¹n Êy. III. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: (Häc sinh lªn b¶ng lµm.) a) BiÓu thÞ sù sî h·i, lóng tóng. b) C©u nãi bÞ bá dë. c) BiÓu thÞ phÇn liÖt kª kh«ng viÕt ra. Bµi tËp 2: (Häc sinh lªn b¶ng lµm.) a), b), c) đánh dấu ranh giới các vế của một câu ghép. Bµi tËp 3: (Học sinh làm theo nhóm => đại diện nhóm trình bày.) iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Hoµn thµnh bµi luyÖn tËp. - T×m c¸c vÝ dô cã sö dông dÊu chÊm phÈy, dÊu chÊm löng. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 9/4/2012 TiÕt 120. văn bản đề nghị A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức: Nắm đợc đặc điểm của văn bản đề nghị (mục đích, yêu cầu, nội dung vµ c¸ch lµm lo¹i v¨n b¶n nµy); - Hiểu các tình huống cần viết văn bản đề nghị; 2.Kĩ năng: Biết cách viết một văn bản đề nghị đúng quy cách; - Nhận ra đợc những sai sót thờng gặp khi viết văn bản đề nghị..

(200) b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? V¨n b¶n hµnh chÝnh lµ g× ?? Em biÕt nh÷ng lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh nµo ? ? Tr×nh bµy bè côc chung cña mét v¨n b¶n hµnh chÝnh ? * Bµi míi: -MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. -PP: ThuyÕt tr×nh. -MT: Hs nắm đợc đặc điểm của văn I. đặc điểm của văn bản đề nghị: bản đề nghị. - Chủ thể của 2 văn bản đề nghị là tập PP: Vấn đáp, nêu vấn đề. thể lớp 7C và các gia đình trong một địa - H/s đọc 1.1 SGK. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chñ thÓ cña 2 bµn d©n c. văn bản đề nghị ? - Mục đích: Trình bày, đề nghị những ? Họ viết văn bản đề nghị để làm gì ? ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt nh÷ng ? Yêu cầu của một văn bản cần đáp ứng việc không thể tự quyết định đợc. - Néi dung tr×nh bµy ng¾n gän, râ rµng. nh÷ng g× ? ? C¸ch tr×nh bµy néi dung cña 2 v¨n b¶n đề nghị này n/t/n ? ? Trong 4 t×nh huèng nªu ra, t×nh huèng nào phải viết văn bản đề nghị ? (T×nh huèng a, c.) * Ghi nhí: SGK. ? Nêu đặc điểm của văn bản đề nghị ? (- Học sinh đọc ghi nhớ.) -MT:Hs nắm đợc cách làm một văn II. cách làm văn bản đề nghị: bản đề nghị. -PP: Vấn đáp, thuyết trình. *. C¸c môc b¾t buéc ph¶i cã: a- Quèc hiÖu. - §äc v¨n b¶n. b- §Þa ®iÓm, ngµy, th¸ng, n¨m. ? Một văn bản đề nghị thờng có những c- Tên văn bản. môc nµo ? d- Đề nghị ai, địa chỉ. ? Các mục trong văn bản đề nghị đợc e- Đề nghị điều gì ? Đề nghị để làm gì ? tr×nh bµy theo mét thø tù n/t/n ? (Nªu cô thÓ, râ rµng, kh«ng thõa, kh«ng thiÕu.) ? So s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau h- Ngời đề nghị kí, ghi rõ họ tên. của 2 văn bản đề nghị ? * Ghi nhí : SGK. ? C¸c môc quan träng nhÊt lµ g× ? ? Nªu ghi nhí. Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 So sánh lí do viết đơn và lí do viết đề nghị: - Lí do giống nhau: Cả 2 đều là những nhu cầu, nguyện vọng chính đáng. - LÝ do kh¸c nhau: + NguyÖn väng cña c¸ nh©n + NguyÖn väng nhu cÇu cña tËp thÓ . Bµi tËp 2.

(201) ChØ ra chç sai trong v¨n b¶n vµ söa: KÝnh göi: C« gi¸o chñ nhiÖm líp 7A1 C¸i bµn mµ hiÖn nay chóng em ngåi häc ®ang bÞ lung lay rÊt nhiÒu do ch©n ghế đã bị mọt sắp gẫy. Vì vậy, chúng em đề nghị cô báo lên nhà trờng thay cho chúng em một ghế khác để tạo điều kiện tốt nhất cho chúng em học tập. Chúng em rất mong đợc cô quan tâm, giải quyết sớm. Chóng em tr©n träng c¶m ¬n c« ! (Häc sinh th¶o luËn nhãm.) * ThiÕu: + Quèc hiÖu; + §Þa danh, ngµy, th¸ng, ... + Tên văn bản ...; Ai đề nghị ? + KÝ tªn. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - Viết một văn bản đề nghị. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 9/4/2012 TiÕt 121. «n tËp v¨n häc A/ Môc tiªu bµi häc:. 1Kiến thức: Nắm đợc nhan đề các tác phẩm trong hệ thống văn bản, nội dung cơ bản của từng cụm bài, những giới thuyết về văn chơng, về đặc trng thể loại của các văn bản, về sự giàu đẹp của tiếng Việt thuộc chơng trình Ngữ văn lớp 7. 2.Kĩ năng:Biết cách hệ thống hóa kiến thức đã học một cách ngắn gọn. 3. Thái độ: Có ý thức yêu thích với các thể loại văn học dân gian. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. * C©u 1: (Häc sinh tù hÖ thèng, ghi vµo vë.) * C©u 2: Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n tËp. Kh¸i niÖm §Þnh nghÜa - B¶n chÊt 1. Ca dao - - Th¬ ca d©n gian; nh÷ng bµi th¬ - bµi h¸t tr÷ t×nh d©n gian do quÇn d©n ca chúng nhân dân sáng tác - biểu diễn và truyền miệng từ đời này qua đời kh¸c. - Ca dao là phần lời đã tớc bỏ đi tiếng đệm, lát, ... 2. Tôc ng÷ - Những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt, đợc vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn, tiếng nói hàng ngày..

(202) 3. Th¬ tr÷ Mét thÓ lo¹i v¨n häc ph¶n ¸nh cuéc sèng b»ng c¶m xóc trùc tiÕp cña t×nh ngêi s¸ng t¸c. V¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh thêng cã vÇn ®iÖu, nhÞp ®iÖu, ngôn ngữ cô đọng, mang tính cách điệu cao. 4. Th¬ tr÷ - §êng luËt (thÊt ng«n, ngò ng«n, b¸t có, tø tuyÖt,..., lôc b¸t, song t×nh trung thÊt lôc b¸t, ng©m khóc, 4 tiÕng, ... đại ViÖt - Nh÷ng thÓ th¬ thuÇn tuý ViÖt Nam: lôc b¸t, 4 tiÕng (häc tËp tõ ca Nam dao, d©n ca). - Nh÷ng thÓ th¬ häc tËp cña Trung Quèc: §êng luËt, hµnh, ... 5. Th¬ thÊt - 7 tiÕng/c©u, 4 c©u/bµi, 28 tiÕng/ bµi; ng«n tø - KÕt cÊu: c©u 1 - khai, c©u 2 - thõa, c©u 3 - chuyÓn, c©u 4 - hîp; tuyÖt §êng - NhÞp 4/3 hoÆc 2/2/3; luËt - VÇn: ch©n (7), liÒn (1-2), c¸ch (2-4), b»ng. 6. Th¬ ngò T¬ng tù nh th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt chØ kh¸c: ng«n tø tiÕng/c©u, 4 c©u/bµi, 20 tiÕng/bµi; tuyÖt §êng -- 5NhÞp 3/2 hoÆc 2/3; luËt - Cã thÓ gieo vÇn tr¾c. 7. Th¬ thÊt - 7 tiÕng/c©u, 8 c©u /bµi, 56 tiÕng/bµi; ng«n b¸t có - VÇn: b»ng, tr¾c, ch©n (7), liÒn (1-2), c¸ch (2-4-6-8); - Kết cấu: 4 liên. Câu 1-2: đề, câu 3-4: thực, câu 5-6: luận, câu 7-8: kÕt. - LuËt b»ng tr¾c: nhÊt (1); tam (3); ngò (5); bÊt luËn (tù do); nhÞ (2), tø (4) lôc (6) ph©n minh. - Hai câu (3-4 và 5-6) phải đối nhau từng vế, từng từ, từng âm thanh một. 8. Th¬ lôc - ThÓ th¬ d©n téc cæ truyÒn b¾t nguån tõ ca dao, d©n ca; b¸t - KÕt cÊu theo tõng cÆp: C©u trªn 6 tiÕng (lôc), c©u díi 8 tiÕng (b¸t); - VÇn b»ng, lng (6-6); ch©n (6-8); liÒn; - NhÞp 2/2/2/2; 3/3/4/4; 2/4/2; 2/4; - LuËt b»ng tr¾c: 2B - 2T - 6B - 8B. 9. Thơ song - Kết hợp có sáng tạo giữa thể thơ thất ngôn đờng luật và thơ lục bát; thÊt lôc b¸t - Mét khæ 4 c©u; - VÇn 2 c©u song thÊt; - NhÞp ë 2 c©u 7 tiÕng. 10. TruyÖn - Cã thÓ ng¾n, rÊt ng¾n, dµi, h¬i dµi; ng¾n hiÖn - C¸ch kÓ chuyÖn linh ho¹t, kh«ng gß bã, kh«ng hoµn toµn tu©n theo đại. trình tự thời gian, thay đổi ngôi kể, nhịp văn nhanh, kết thúc đột ngét. 11.Phép t- - Là sự đối lập các hình ảnh, chi tiết, nhân vật, ... trái ngợc nhau, để ¬ng phản tô đậm, nhấn mạnh một đối tợng hoặc cả hai. nghÖ thuËt 12. T¨ng Thêng ®i cïng víi t¬ng ph¶n. cÊp trong nghÖ thuËt * Câu 3: Những tình cảm, thái độ thể hiện trong các bài ca dao - dân ca đã học: (học sinh đứng tại chỗ trình bày). - Nhí th¬ng, kÝnh yªu, than th©n tr¸ch phËn, buån b·, hèi tiÕc, tù hµo, biÕt ¬n, ... (Cho học sinh đọc một số bài ca dao yêu thích.) * Câu 4: Những kinh nghiệm của nhân dân đợc thể hiện trong tục ngữ:.

(203) 1. Kinh nghiÖm vÒ - Thêi gian th¸ng n¨m vµ th¸ng mêi; dù ®o¸n n¾ng, ma, thiªn nhiªn thêi tiÕt. b·o, gi«ng, lôt, ... 2. Kinh nghiÖm vÒ - §Êt ®ai quý hiÕm, vÞ trÝ c¸c nghÒ: lµm ruéng, nu«i c¸, lµm lao động sản xuất vờn, kinh nghiệm cấy lúa, làm đất, trồng trọt, chăn nuôi, ... n«ng nghiÖp 3. Kinh nghiÖm vÒ - Xem tíng ngêi, häc tËp thÇy b¹n, t×nh th¬ng ngêi, lßng con ngêi x· héi biÕt ¬n, ®oµn kÕt lµ søc m¹nh, ... * C©u 5: (Häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ ë nhµ - G/v nhËn xÐt, söa,) a) Nh÷ng gi¸ trÞ lín vÒ t tëng, t×nh c¶m thÓ hiÖn trong c¸c bµi th¬, ®o¹n th¬ trữ tình của Việt Nam và Trung Quốc (thơ Đờng) đã học. - Lßng yªu níc vµ tù hµo d©n téc; - ý chí bất khuất, kiên quyết đánh bại mọi quân xâm lợc; - Thân dân - yêu dân, mong dân đợc khỏi khổ, no ấm, nhớ quê, mong về quê, ngì ngµng khi trë vÒ, nhí mÑ, nhí th¬ng bµ, ... - Ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên: Đêm trăng xuân, cảnh khuya, thác hùng vĩ, đèo v¾ng, ... - Ca ngợi tình bạn chân thành, tình vợ chồng thuỷ chung chờ đợi, vời vợi nhớ thơng, ... (Häc sinh cho VD vÒ mçi khÝa c¹nh.) * C©u 7: (Häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ ë nhµ - G/v nhËn xÐt, söa.) Tiếng Việt giàu và đẹp bởi: - HÖ thèng nguyªn ©m, phô ©m kh¸ phong phó; - Giµu thanh ®iÖu; - Cú pháp câu TV rất tự nhiên, cân đối, nhịp nhàng; - Tõ vùng dåi dµo c¶ vÒ 3 mÆt th¬, nh¹c, ho¹: gîi ©m thanh , h×nh d¸ng, mµu s¾c. * C©u 6 - Giá trị chủ yếu về t tởng, nghệ thuật của tác phẩm văn xuôi đã học. TT Nhan đề văn Gi¸ trÞ t tëng Gi¸ trÞ nghÖ thuËt b¶n - T/g 1 Cổng trờng mở - Lòng mẹ thơng con vô bờ, - Tâm trạng ngời mẹ đợc thể ra (LÝ lan) íc mong con häc giái nªn hiÖn ch©n thùc nhÑ nhµng mµ ngời trong đêm trớc ngày cảm động chân thành, lắng khai gi¶ng lÇn ®Çu tiªn cña s©u. đời con. 2 MÑ t«i - T×nh yªu th¬ng, kÝnh - Th cña bè göi cho con; nh÷ng cha mÑ lµ t×nh c¶m lêi phª b×nh nghiªm kh¾c nhng (ét-môn-đô-đờ trọng thật là thiêng liêng. Thật thấm thía và đích đáng đã Ami-xi) đáng xấu hổ và nhục nhã khiến cho con hoàn toàn tâm cho kẻ nào chà đạp lên tình phục khẩu phục, ăn năn hối thơng yêu đó. hËn v× lÇm lçi cña m×nh víi mÑ. 3 Cuộc chia tay - Tình cảm gia đình là vô - Qua cuộc chia tay của những cña nh÷ng con cïng quý gi¸ vµ quan träng; con bóp bª - cuéc chia tay cña bóp bª đứa trẻ ngây thơ tội - Ngêi lín, c¸c bËc cha mÑ h·y nh÷ng nghiÖp mµ đặt vấn đề gìn giữ (Khánh Hoài) vì con cái mà cố gắng có thể gia đình một tr¸nh nh÷ng cuéc chia ly - li dÞ. vµ s©u s¾c. c¸ch nghiªm tóc 4 Sèng chÕt mÆc Lªn ¸n tªn quan phñ v« - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n vµ t¨ng bay tr¸ch nhiÖm g©y lªn téi ¸c cÊp; khi làm nhiệm vụ hộ đê;.

(204) (Ph¹m Duy Tèn) Nh÷ng trß lè hay lµ Va ren vµ Phan Béi Ch©u. c¶m th«ng víi nh÷ng thèng khổ của nhân dân vì vỡ đê. - §¶ kÝch toµn quyÒn Va ren ®Çy ©m mu thñ ®o¹n, thất bại, đáng cời trớc Phan Béi Ch©u; ca ngîi ngêi anh hïng tríc kÎ thï s¶o tr¸.. - Bíc khëi ®Çu cho thÓ lo¹i truyện ngắn hiện đại. 5 - Truyện ngắn hiện đại viết b»ng tiÕng Ph¸p; - KÓ chuyÖn theo hµnh tr×nh chuyÕn ®i cña Va ren; - Cuéc gÆp gì ®Çy kÞch tÝnh trong tï gi÷a Va ren vµ Phan Béi Ch©u. 6 Một thứ quà - Ca ngợi và miêu tả vẻ đẹp - Cảm giác tinh tế, trữ tình đậm cña ... Cèm và giá trị của một thứ quà đà, trân trọng nâng niu, ... quê đặc sản mà quen thuộc - Bút kí - tuỳ bút, hay về văn ViÖt Nam. ho¸ Èm thùc. 7 Sµi Gßn t«i - T×nh c¶m s©u ®Ëm cña t¸c - Bót kÝ, kÓ, t¶, giíi thiÖu vµ yªu giả đối với Sài Gòn qua sự biểu cảm kết hợp khá khéo léo, g¾n bã l©u bÒn, am hiÓu t- nhÞp nhµng; (Minh H¬ng) ờng tận và cảm nhận tinh tế - Lời văn giản dị, dùng đúng vÒ thµnh phè nµy. mức các từ ngữ địa phơing. 8 Mùa xuân của - Vẻ đẹp độc đáo của mùa - Hồi ức trữ tình, lời văn giàu t«i xu©n miÒn B¾c vµ Hµ Néi h×nh ¶nh, giµu c¶m xóc, giµu qua nỗi sầu xa xứ của một chất thơ, nhẹ êm và cảm động (Vò B»ng) ngêi Hµ Néi ngät ngµo. 9 Ca HuÕ trªn Giíi thiÖu ca HuÕ - mét - V¨n b¶n giíi thiÖu- thuyÕt s«ng H¬ng sinh ho¹t vµ thó vui v¨n ho¸ minh: m¹ch l¹c gi¶n dÞ mµ nªu rõ những đặc điểm chủ yếu của (Hàánh Minh) rất tao nhã ở đất cố đô. vấn đề. * C©u 8: (Häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ ë nhµ - G/v nhË- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 10/4/2012. TiÕt 122. dÊu g¹ch ngang A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức: Nắm đợc công dụng của dấu gạch ngang; 2.KÜ n¨ng: BiÕt dïng dÊu g¹ch ngang, ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi. 3.Thái độ: Giáo dục ý thức kĩ luật , trật tự và tự giác học tập. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nªu c«ng dông cña dÊu chÊm löng ? ... dÊu chÊm phÈy ? - Lµm BT 3. * Bµi míi: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. -PP: ThuyÕt tr×nh. -MT: Hs nắm đợc công dụng của dấu I. công dụng của dấu gạch ngang: g¹ch ngang. 1. VÝ dô: PP: Vấn đáp, thuyết trình. 2. NhËn xÐt:.

(205) - G/v ghi VD lên bảng phụ, h/s đọc VD. ? Trong câu a dấu gạch ngang đợc dùng để làm gì ? ? Trong câu b dấu gạch ngang đợc dùng gièng c©u a kh«ng ? ? Câu c, d dấu gạch ngang dùng để làm g× ? ? DÊu g¹ch ngang cã nh÷ng c«ng dông nµo ? (Học sinh đọc ghi nhớ.) Bµi tËp nhanh Xác định tác dụng của dấu gạch ngang Tõ n¬i ®©y, tiÕng th¬ cña Xu©n DiÖu thi sÜ t×nh yªu - sÏ hoµ nhËp víi tiÕng th¬ giµu chÊt tr÷ t×nh cña d©n ca xø NghÖ, âm vang mãi trong tâm hồn bao đôi lứa giao duyªn. (T¸ch phÇn gi¶i thÝch.) -MT: Hs biÕt ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang vµ dÊu g¹ch nèi. -PP: Vấn đáp , thuyết trình, nêu vấn đề.. a- Dấu gạch ngang đợc dùng để đánh dÊu bé phËn gi¶i thÝch. b- Dấu gạch ngang đợc dùng để đánh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt; c- Dấu gạch ngang đợc dùng để lịêt kê; d- Dấu gạch ngang dùng để nối các bộ phËn trong liªn danh. 3. KÕt luËn: *. Ghi nhí: SGK.. Ii. Ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi:. 1. VÝ dô:. 2. NhËn xÐt: DÊu g¹ch nèi c¸c tiÕng trong tªn riªng n? Trong VD d ë môc I, dÊu g¹ch nèi íc ngoµi. giữa các tiếng trong từ Va ren đợc dùng - Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch lµm g× ? ngang. ? C¸ch viÕt dÊu g¹ch nèi cã g× kh¸c víi 3. KÕt luËn: dÊu g¹ch ngang ? *. Ghi nhí: SGK. ? VËy ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi n/t/n ? (Học sinh đọc ghi nhớ.) Bµi tËp nhanh §Æt dÊu g¹ch ngang, dÊu g¹ch nèi vµo c¸c vÞ trÝ thÝch hîp. 1. Sµi Gßn hßn ngäc ViÔn §«ng ®ang từng ngày, từng giờ thay da đổi thịt. 2. Nghe Ra ®i « vÉn lµ mét thãi quen thó vÞ cña nh÷ng ngêi lín tuæi. Iii. luyÖn tËp:. thÝch.. Bài tập 1: (Học sinh đứng tại chỗ làm). a- Dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích. b- Dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích. c- Dùng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật và bộ phận chú thích, giải d- Dùng để nối các bộ phận trong một liên danh (Tàu Hà Nội -Vinh). e- Dùng để nối các bộ phận trong một liên danh (Thừa Thiên -Huế). Bµi tËp 2: (Häc sinh lªn b¶ng lµm)..

(206) Dùng để nối các tiếng trong tên riêng nớc ngoài. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Lµm bµi tËp 3. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. Ngµy 16/4/2012 TiÕt 123. «n tËp tiÕng viÖt A/ Môc tiªu bµi häc:. häc.. 1.Kiến thức: Hệ thống hóa kiến thức về các kiểu câu đơn và các dấu câu đã 2.Kĩ năng: Biết sử dụng các dấu câu đã học một cách thành thạo. 3.Thái độ: Giáo dục ý thức kỉ luật trật tự , tự giác trong giờ học. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: (KÕt hîp trong phÇn «n tËp) * Bµi míi: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. -PP: ThuyÕt tr×nh. I. «n tËp:. 1. Các kiểu câu đơn đã học: - (G/v híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n tËp.) - §Æt c¸c c©u hái vÒ kh¸i niÖm vµ vÝ dô. C¸c kiÓu STT c©u đơn 1 Ph©n lo¹i theo môc đích nãi. Ph©n lo¹i C©u vÊn C©u thuËt C©u khiÕn C©u th¸n. 2. Ph©n lo¹i theo cÊu t¹o. Kh¸i niÖm. VÝ dô. nghi Dùng để hỏi. - CËu häc bµi cha ?. trần Dùng để nêu một nhận định có thể đánh giá theo tiêu chuẩn đúng hay sai. cầu Dùng để đề nghị yêu cÇu ... ngêi nghe thùc hiện hành động đợc nói đến trong câu. cảm Dùng để bộc lộ cảm xúc mét c¸ch trùc tiÕp. - Anh Êy lµ ngêi b¹n tèt. - Cho t«i mîn c¸i bót ch× ! - Chóc mõng b¹n nh©n ngµy sinh nhËt !. - Trời ôi ! Nó đau đớn qu¸ ! - A ! Mẹ đã về. C©u bình Câu cấu tạo theo mô hình Anh ấy / đi học đều. thêng CN + VN CN VN C©u đặc Câu không cấu tạo theo Ma ! Gió ! Sấm, chớp ... biÖt m« h×nh CN + VN chóng t«i vÉn ®i..

(207) 2. Các dấu câu đã học: - (G/v híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n tËp.) - §Æt c©u hái «n l¹i phÇn c«ng dông cña c¸c dÊu c©u vµ cho vÝ dô. S C¸c dÊu c©u TT 1 DÊu chÊm 2. 3. 4. 5. C«ng dông. Đợc đặt ở cuối câu trần thuật làm dấu hiÖu kÕt thóc c©u. Trong mét ®o¹n v¨n khi viÕt hÕt mét c©u trÇn thuËt ta ph¶i đặt dấu chấm. Dấu phẩy Dấu đợc dùng trong câu đánh dấu ranh giới một số bộ phận câu để diễn đạt đúng nội dung, mục đích của ngời nói: - Thµnh phÇn phô cña c©u víi nßng cèt c©u; - Tr¹ng ng÷ víi nßng cèt c©u; - H« ng÷ víi nßng cèt c©u; - Hô đáp với nòng cốt câu; - Mét tõ ng÷ víi bé phËn chó thÝch cña nã; - Ranh giíi gi÷a c¸c tõ ng÷ cã cïng chøc vô nh nhau trong c©u. DÊu - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña chÊm mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p; phÈy - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. DÊu - Tá ý cßn nhiÒu sù vËt, hiÖn tîng t¬ng chÊm tù cha liÖt kª hÕt; löng - ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë hay ngËp ngõng, ng¾t qu·ng; - Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña mét tõ ng÷ biÓu thÞ néi dung bÊt ngê hay hµi híc, ch©m biÕm. Dấu gạch - Đặt giữa câu để đánh dấu bộ phận ngang chó thÝch, gi¶i thÝch trong c©u; - Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của n/v hoặc để liệt kê; - Nèi c¸c tõ n»m trong mét liªn danh.. VÝ dô Hoa lµ mét häc sinh ngoan. B¹n Êy lu«n ®oµn kÕt víi b¹n bÌ. T©y B¾c, mét hßn ngäc ngµy mai cña Tæ Quèc, đang chờ đợi chúng ta, thóc giôc chóng ta.. Cèm kh«ng ph¶i thøc quµ cña ngêi véi; ¨n cèm ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ. - Bẩm ... quan lớn ... đê vì mÊt råi.. §Ñp qu¸ ®i, mïa xu©n ¬i - mïa xu©n cña Hµ Néi th©n yªu.. Ii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: Tại sao nói câu sau đây là câu đặc biệt: "Một đèo ... một đèo ... lại một đèo" (Hå Xu©n H¬ng). (Kh«ng theo m« h×nh CN + VN vÉn nªu trän vÑn mét sù viÖc. Bµi tËp 2: Viết một đoạn văn đối thoại (nội dung tự chọn) có các kiểu câu phân loại theo mục đích nói..

(208) Bµi tËp 3: Phôc håi dÊu g¹ch ngang trong c¸c c©u sau ®©y vµ nªu râ t¸c dông: - Tôi luôn luôn tránh An nói những cuộc chơi ảnh hởng đến học tập. - Tình hữu nghị Việt Lào Khơ-me anh em đời đời bền vững. - Ban An líp trëng líp t«i tuy nhá ngêi nhng nhanh nhÑn. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - ¤n tËp kü. - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: ¤n tËp tiÕng ViÖt (tiÕp). Ngµy 16/4/2012 TiÕt 124. v¨n b¶n b¸o c¸o A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức: Nắm đợc đặc điểm của văn bản báo cáo: mục đích, yêu cầu, néi dung vµ c¸ch lµm lo¹i v¨n b¶n nµy. 2. Kĩ năng: Biết cách viết một văn bản báo cáo đúng quy cách; - NhËn ra nh÷ng sai sãt thêng gÆp khi viÕt v¨n b¶n b¸o c¸o. 3.Thái độ: Giáo dục ý thức tự giác trong học tập. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là văn bản đề nghị ? Cách làm văn bản đề nghị ? * Bµi míi: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. - Học sinh đọc văn bản SGK. ? Viết báo cáo để làm gì ?. I. đặc điểm của văn bản báo cáo:. - §Ó tr×nh bµy vÒ t×nh h×nh, sù viÖc vµ các kết quả đã làm đợc của một cá nhân hay cña mét tËp thÓ. ? B¸o c¸o cÇn ph¶i chó ý nh÷ng yªu cÇu - VÒ néi dung ph¶i nªu râ: ai viÕt, ai g× vÒ néi dung vµ h×nh thøc tr×nh bµy ? nhËn, nhËn vÒ viÖc g× vµ kÕt qu¶ ra sao. ? Hãy dẫn ra một số trờng hợp cần viết - Về hình thức phải đúng mẫu, sáng sủa, b¸o c¸o trong sinh ho¹t vµ häc tËp ë tr- râ rµng. êng, líp em ? (Khi cÇn ph¶i s¬ kÕt, tæng kÕt mét phong trào thi đua hoặc một đợt hoạt động công tác nào đó.) * Học sinh đọc các tình huống trong SGK. ? T×nh huèng nµo ph¶i viÕt b¸o c¸o ? (T×nh huèng b v×: - C« gi¸o chñ nhiÖm cÇn biÕt t×nh h×nh häc tËp, sinh ho¹t cña líp trong 2 th¸ng cuèi n¨m;.

(209) - TËp thÓ líp ph¶i tËp hîp c¸c kÕt qu¶ phấn đấu về 3 mặt trên thành văn bản *. Ghi nhớ: để cô giáo biết.) SGK. ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n b¸o c¸o ? (Học sinh đọc ghi nhớ.) ? Các mục trong văn bản báo cáo đợc Ii. cách làm văn bản báo cáo: 1. T×m hiÓu c¸ch lµm v¨n b¶n b¸o c¸o: tr×nh bµy theo mét thø tù nµo ? - Quèc hiÖu; - §Þa danh, ngµy, th¸ng, n¨m; - Tªn v¨n b¶n b¸o c¸o; ? §iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña 2 v¨n - N¬i göi; - LÝ do, diÔn biÕn, kÕt qu¶; b¶n lµ g× ? - KÝ tªn, ghi râ hä tªn, chøc vô. (Gièng nhau vÒ c¸ch tr×nh bµy c¸c môc. Kh¸c vÒ néi dung cô thÓ.) ? Tõ 2 v¨n b¶n trªn h·y rót ra c¸ch lµm *. Ghi nhí: mét v¨n b¶n b¸o c¸o ? SGK. (H/s đọc ghi nhớ.) ? Mét v¨n b¶n b¸o c¸o cÇn cã c¸c môc 2. Dµn môc mét v¨n b¶n b¸o c¸o: nµo ? (H/s đọc SGK.) ? Tên văn bản báo cáo thờng đợc viết 3. Lu ý: n/t/n ? - Tªn v¨n b¶n cÇn viÕt ch÷ in hoa, khæ ? Các mục trong văn bản báo cáo đợc chữ to. tr×nh bµy ra sao ? ? C¸c kÕt qu¶ cña v¨n b¶n b¸o c¸o cÇn tr×nh bµy n/t/n ? (H/s đọc SGK.) IV. luyÖn tËp:. T×m hiÓu v¨n b¶n sau:. Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam §éc lËp -Tù do - H¹nh phóc b¸o c¸o vÒ vô ch¸y. X¶y ra lóc 23h30', ngµy 15-12-2005 t¹i sè nhµ 07, hÎm 12, phêng X KÝnh göi: UBND thµnh phè §ång kÝnh göi UBND phêng Vào 23h30', ngày 15-12-2005 đã xảy ra vụ cháy tại số nhà 07, hẻm 12, thuộc phêng X. Tuy vô viÖc x¶y ra bÊt ngê nhng lùc lîng phßng ch¸y ch÷a ch¸y (PCCC) tại chỗ đã kịp thời cứu chữa và sau 1 giờ, ngọn lửa đã đợc dập tắt. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ban ®Çu, nguyªn nh©n lµ do sù bÊt cÈn cña chñ nhµ khi sử dụng bếp ga du lịch đã cũ nát. HËu qu¶ cña vô ch¸y lµ: - VÒ ngêi: cã 2 ngêi bÞ báng nÆng, 3 ngêi bÞ th¬ng nhÑ. - Về tài sản: Thiệt hại ớc tính khoảng 20 triệu đồng. Chúng tôi đã kịp thời đa những ngời bỏng nặng đi cấp cứu. Trớc mắt đã tổ chức quyên góp giúp các gia đình bị nạn một số tiền là 5 triệu đồng..

(210) Nay UBND phờng X xin báo cáo sơ bộ tình hình vụ cháy để UBND thành phố đợc rõ. Chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ đạo các ngành chức năng có biện pháp khắc phục hậu quả vụ cháy và tích cực phòng ngừa không để xảy ra các vụ việc tơng tự. t/m UBND phêng X chñ tÞch. KÝ tªn. *. NhËn xÐt: - Ngêi göi: UBND phêng X. - Ngêi nhËn: UBND thµnh phè. - Néi dung: VÒ vô ch¸y. - Hình thức: Thiếu mục 2: địa danh và ngày, tháng, năm. - Loại báo cáo: đột xuất. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - N¾m ch¾c c¸ch thøc viÕt mét v¨n b¶n b¸o c¸o. - Viết 01 bản báo cáo - chủ đề tự chọn. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Ngµy 16/4/2012 TiÕt 125+126. Luyện tập: làm văn bản đề nghị, báo cáo A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.Kiến thức: Thông qua các bài tập thực hành, biết cách xác định các loại tình huống viết VBBC hoặc VBĐN, biết cách viết 2 loại văn bản trên đúng theo các mẫu quy định. 2.Kĩ năng: Viết văn bản báo cáo, đề nghị theo mẫu. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức tự giác, chấp hành kỉ luật trật tự trong giờ học. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: (Xen kÏ trong giê luyÖn tËp). * Bµi míi: -MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. I. lý thuyÕt. - Gi¸o viªn cho häc sinh theo dâi 2 v¨n b¶n: VB1: Báo cáo về kết quả hoạt động chào mõng ngµy 20/11. VB2: Giấy đề nghị GVCN lớp trờng THCS TrÇn Phó.. *. so s¸nh 2 lo¹i v¨n b¶n b¸o c¸o và đề nghị:. - XÐt 2 v¨n b¶n: + Báo cáo về kết quả hoạt động chào mõng ngµy 20/11. + Giấy đề nghị GVCN lớp trờng THCS TrÇn Phó. ? Dùa vµo 2 v¨n b¶n, em h·y cho biÕt sù - Gièng nhau: gièng vµ kh¸c nhau gi÷a VB§N vµ + §Òu lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh; VBBC. + §Òu viÕt theo mét mÉu chung (tÝnh (Häc sinh th¶o luËn theo bµn). quy íc). - Kh¸c nhau:.

(211) + Về mục đích: . VBĐN: đề đạt nguyện vọng. . VBBC: trình bày những kết quả đã làm đợc. + VÒ néi dung: . VBĐN: Ai đề nghị ? Đề nghị ai ? Đề nghÞ ®iÒu g× ? . VBBC: B¸o c¸o cña ai ? Víi ai ? ViÖc g× ? KÕt qu¶ nh thÕ nµo ? ? Vậy khi viết 2 loại văn bản này cần => Khi viết đúng thứ tự các mục. tr¸nh sai sãt g× ? Nh÷ng môc nµo cÇn - VB§N, BC: môc 4+5+6 lµ nh÷ng môc chó ý trong mçi lo¹i v¨n b¶n ? quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu Ii. luyÖn tËp:. * ë líp Bµi tËp 1 (SGK - tr 138). G/v yêu cầu học sinh đọc và xác định yêu cầu của bài tập 1: nêu những tình huèng ph¶i lµm VB§N vµ VBBC. (H/s tù béc lé). Bµi tËp 2 (SGK - tr 138). G/v cho häc sinh th¶o luËn nhãm (thêi gian 15 phót). Nhóm 1: Viết văn bản báo cáo (chủ đề tự chọn). Nhóm 2: Viết văn bản đề nghị (chủ đề tự chọn). - Gäi häc sinh 2 nhãm lªn b¶ng tr×nh bµy. - Häc sinh nhËn xÐt, söa sai. (Hớng dẫn: Phải viết đúng thứ tự các mục. Trình bày sáng sủa, nội dung rõ rµng. Bµi tËp 3 G/v yêu cầu học sinh đọc bài tập 3 trên bảng phụ. - Gọi học sinh lên bảng khoanh tròn vào đáp án đúng và chữa lỗi sai. (Híng dÉn: a) Phải viết VBĐN vì văn bản này có nội dung đề xuất 1 nguyện vọng. b) Phải viết VBBC vì văn bản này có nội dung báo cáo kết quả đã làm đợc với GVCN lớp. c) Thiếu: Viết đơn đề nghị BGH biểu dơng, khen thởng bạn H. Bµi tËp 4 (Bµi tËp bæ trî). Bæ sung c¸c môc cßn thiÕu trong 2 v¨n b¶n sau: a) V¨n b¶n 1: KÝnh göi: BG§ Së L§-TBXH §ång kÝnh göi: Phßng Tµi vô, phßng KÕ ho¹ch Thể hiện sự chỉ đạo của BGĐ Sở, TT xúc tiến việc làm đã trình đề án ... T/M trung t©m Giám đốc.

(212) b) V¨n b¶n 2:. B¸o c¸o VÒ t×nh h×nh rÇy n©u ph¸ h¹i lóa hÌ thu. KÝnh göi: UBND huyÖn X Ngµy 25/3/2006, qua kiÓm tra diÖn tÝch trång lóa hÌ thu, UBND x· Hng §¹o đã phát hiện khoảng 10 ha lúa hè thu đã bị rầy nâu phá hoại ... T/M UBND x· Chñ tÞch. (Híng dÉn: - VB 1 cÇn bæ sung: 1 Quèc hiÖu; 2. §Þa danh, ngµy, th¸ng, n¨m; 3. Tªn v¨n b¶n; 4. KÝ tªn vµ ghi râ hä tªn (6). - VB 2 cÇn bæ sung: 1. Quèc hiÖu; 2. §Þa danh, ngµy, th¸ng, n¨m; 3. KÝ tªn vµ ghi râ hä tªn . V. híng dÉn vÒ nhµ :. n¨m.. - ôn tập những kiến thức đã học để chuẩn bị thi KSCL học kỳ II và cuối - ChuÈn bÞ tÊt c¶ c¸c c©u hái tiÕt 127, 128: ¤n tËp phÇn TLV. Ngµy 19/4/2012. TiÕt 127+128. ¤n tËp: phÇn tËp lµm v¨n A/ Môc tiªu bµi häc:. 1.KiÕn thøc: HÖ thèng ho¸ vµ cñng cè l¹i nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ v¨n bản biểu cảm - đánh giá về văn bản nghị luận; - Nhận diện văn bản, tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn ý; - Phân biệt luận đề, luận điểm, luận cứ, luận chứng, cảm xúc, t/cảm, ... - So s¸nh, hÖ thèng ho¸ c¸c kiÓu lo¹i v¨n b¶n. 2.KÜ n¨ng: Lµm c¸c bµi v¨n nghÞ luËn mét c¸ch thµnh th¹o. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức trật tự, kỉ luật, tự giác học tập. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * KiÓm tra bµi cò: * ổn định lớp: (KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh). * Bµi míi: - MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. PP: ThuyÕt tr×nh. I. vÒ v¨n biÓu c¶m:. 1. Lý thuyÕt: - G/v hớng dẫn học sinh hình dung lại toàn bộ đặc điểm, tính chất của văn biÓu c¶m qua viÖc t×m hiÓu 6 c©u hái SGK - tr 139..

(213) * C©u 1: G/v gäi häc sinh lªn b¶ng thèng kª tÊt c¶ c¸c bµi v¨n xu«i lµ bµi v¨n biÓu c¶m. 1. Cæng trêng më ra; 2. MÑ t«i; 3. Mét thø quµ cña lóa non - Cèm; 4. Mïa xu©n cña t«i; 5. Sµi Gßn t«i yªu. * C©u 2: a. Trên cơ sở học sinh đã chuẩn bị ở nhà, giáo viên cho học sinh tự bộc lộ c¶m nghÜ cña m×nh vÒ mét VBBC mµ m×nh thÝch nhÊt. b. Những đặc điểm của VBBC: - Về mục đích: Biểu hiện tình cảm, t tởng, thái độ và đánh giá của ngời viết đối với ngời và việc ngoài đời, TPVH. - VÒ c¸ch thøc: + Biến đối tợng biểu cảm thành hình ảnh bộc lộ tình cảm của mình. + Khai thác những đặc điểm, tính chất của đối tợng biểu cảm -> bộc lộ t/cảm và sự đánh giá. * Câu 3+4: Gọi học sinh đọc và xác định yêu cầu. Xác định vai trò của yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. Híng dÉn: YÕu tè miªu t¶ vµ tù sù: Vai trß kh«ng thÓ thiÕu (.) v¨n biÓu c¶m - nh»m khªu gîi c¶m xóc, t×nh c¶m, thÓ hiÖn c¶m xóc, t©m tr¹ng. VD: - Mïa xu©n cña t«i - yÕu tè miªu t¶. - Cæng trêng më ra, Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng - yÕu tè tù sù. * Câu 5: Khi muốn bày tỏ tình cảm của mình đối với một đối tợng nào đó, phải nêu lên đợc điều gì của đối tợng ấy. - HD: + Với con ngời: Nêu đợc vẻ đẹp ngoại hình, vẻ đẹp lời nói, cử chỉ, hành động, vẻ đẹp tâm hồn, tính cách. + Với cảnh vật: Vẻ đẹp riêng, ấn tợng đối với cảnh quan và con ngời ... - Häc sinh tù nªu mét sè dÉn chøng. * C©u 6: T×m c¸c ph¬ng tiÖn tu tõ trong 2 v¨n b¶n: "Sµi Gßn t«i yªu" vµ "Mïa xu©n cña t«i". - HD: + VB "Sài Gòn ...": so sánh, đối lập, tơng phản, câu cảm, ... + VB "Mïa xu©n ...": hái tu tõ, ®iÖp, c©u v¨n nhÞp nhµng, ... - H/s thảo luận để tìm ra những chi tiết có chứa các phơng tiện tu từ ấy. 2. Bµi tËp * Câu 7 + câu 8: G/v kẻ sơ đồ về đặc điểm của VBBC lên bảng; H/s lên b¶ng ®iÒn. Néi dung. Mục đích. Ph¬ng tiÖn. Më bµi. C¶m xóc, t©m tr¹ng, t×nh c¶m vµ đánh gi¸, nhËn xÐt cña ngêi. Cho ngêi đọc thấy rõ néi dung biÓu c¶m vµ đánh gi¸ cña ngêi. C©u c¶m, so s¸nh, t¬ng ph¶n, trïng ®iÖp, c©u hái, tu tõ , t/t biÓu hiÖn. - Giíi thiÖu t/g, t/p. - Nªu c¶m xóc, t×nh c¶m, t©m tr¹ng vµ. Th©n bµi. KÕt bµi. - TriÓn khai Nªu Ên tîng cô thÓ tõng s©u ®Ëm c¶m xóc, t nhÊt tëng, t×nh c¶m. - NhËn xÐt,.

(214) viÕt. viÕt. c¶m xúc, đánh giá đánh giá cụ t©m tr¹ng, ... kh¸i qu¸t thÓ.. Ii. vÒ v¨n nghÞ luËn:. 1. Lý thuyÕt: * C©u 1: - Ghi nhan đề các bài văn nghị luận trong chơng trình Ngữ văn 7 - tập 2: + Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta; + Sự giàu đẹp của tiếng Việt; + §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå; + ý nghÜa v¨n ch¬ng. - G/v cã thÓ më réng gióp häc sinh hiÓu: nhiÒu c©u tôc ng÷ còng lµ nh÷ng văn bản nghị luận ngắn gọn, cô đúc nhất. * C©u 2: - Giáo viên yêu cầu học sinh đọc và xác định yêu cầu của bài tập 2. - Cho học sinh thảo luận nhóm để tìm ra các dạng khác nhau của VNL N1: NghÞ luËn nãi; Häc sinh tù béc lé. N2: NghÞ luËn viÕt. * C©u 3: Häc sinh lªn b¶ng lµm - Những yếu tố cơ bản của một bài văn nghị luận: luận đề, luận điểm, luận cø, lËp luËn, ... - Trong đó lập luận là yếu tố chủ yếu. Bài văn nghị luận có sức thuyết phục, cã ®anh thÐp, s©u s¾c, thÊm thÝa, chÆt chÏ hay kh«ng phô thuéc phÇn lín vµo tr×nh độ và Nt l/l của ngời viết. * C©u 2: - Gi¸o viªn chÐp bµi tËp lªn b¶ng phô. Häc sinh lªn b¶ng khoanh trßn vµo đáp án đúng. - Luận điểm: Là những ý kiến thể hiện một quan điểm, một t tởng nào đó đợc nêu ra dới hình thức câu PĐ/KĐ. => C©u a-d: luËn ®iÓm; C©u b; c©u c¶m; Câu c: cha đầy đủ, cha rõ ý. * C©u 5: Học sinh đọc và xác định yêu cầu bài tập. 2. Bài tập (Học sinh thảo luận -> đa ra ý kiến đúng). * Câu 6: Tìm điểm giống nhau và khác nhau giữa 2 đề văn ? - Gièng: + Chung 1 luận đề; + Cïng ph¶i sö dông lÝ lÏ, dÉn chøng vµ lËp luËn. - Kh¸c nhau: §Ò 1 - KiÓu bµi: chøng minh; - V/đề NL: cha rõ;. §Ò2 - KiÓu bµi: chøng minh; - V/đề NL: đã rõ;.

(215) - LÝ lÏ lµ chñ yÕu; - Làm rõ b/chất vấn đề là n/t/n.. - DÉn chøng lµ chñ yÕu; - Chứng tỏ sự đúng đắn của vấn đề là n/t/n.. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Ôn tập tất cả những kiến thức đã học về Văn, tiếng Việt, Tập làm văn để chuÈn bÞ tèt cho kú thi KSCL. - Lµm bµi tËp: Gi¶i thÝch c©u ca dao: "Ch¼ng th¬m còng kÓ hoa nhµi DÉu kh«ng thanh lÞch còng ngêi Trµng An". Ngµy 22/4/2012 TiÕt 129+130. «n tËp tiÕng viÖt (TiÕp) híng dÉn lµm bµi kiÓm tra tæng hîp A/ Môc tiªu bµi häc. 1.KiÕn thøc: HÖ thèng hãa nh÷ng kiÕn thøc vÒ c©u, dÊu c©u; - Cñng cè kiÕn thøc tu tõ có ph¸p; 2. Kĩ năng: Biết mở rộng, rút gọn và chuyển đổi câu; - Sö dông dÊu c©u vµ tu tõ vÒ c©u. 3.Thái độ: Giáo dục ý thức ôn tập chuẩn bị làm bài kiểm tra tổng hợp. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: (Xen kÏ trong giê «n tËp.) * Bµi míi: _ MT: T¹o t©m thÕ híng chó ý cho hs. - PP: ThuyÕt tr×nh. 2. (tiÕp) d- Ôn tập về dùng cụm C-V để mở rộng câu: ? Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu ? Cho VD minh hoạ ? => Dùng cụm C-V để mở rộng câu là dùng những kết cấu có hình thức giống c©u, gäi lµ côm C-V lµm thµnh phÇn c©u. VD: Chiếc cặp sách tôi mới mua rất đẹp. C V §N CN VN ? Thành phần nào của câu có thể đợc mở rộng bằng cụm C-V ? Cho VD minh ho¹ ? => Thành phần CN, VN, ĐN, BN đều có thể đợc mở rộng câu bằng cụm CV. VD: + CN: MÑ vÒ khiÕn c¶ nhµ vui. + VN: ChiÕc xe m¸y nµy phanh háng råi. + BN: T«i cø tëng nã hiÒn l¾m. + §N: Ngêi t«i gÆp h«m qua lµ mét nhµ th¬..

(216) - G/v chèt ý: Nhê viÖc më réng c©u b»ng c¸ch dïng côm C-V lµm thµnh phÇn c©u -> cã thÓ gép 2 c©u §L thµnh 1 c©u cã côm C-V lµm thµnh phÇn. e- Ôn tập về chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: ? Thế nào là câu chủ động ? Câu bị động ? Mỗi loại lấy 1 VD ? => Câu chủ động là câu có CN chỉ chủ thể của hành động. VD: Tôi đánh nó. => Câu bị động là câu có CN chỉ đối tợng của hành động. VD: Nó bị tôi đánh. ? Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động sang câu bị động và ngợc lại để làm gì ? => Tránh lặp một kiểu câu hoặc để đảm bảo mạch nhất quán. ? Có mấy kiểu câu bị động ? Cho mỗi loại một ví dụ ? => Có 2 loại câu bị động. + Câu bị động có từ "bị", "đợc". VD: Chú bé đợc mẹ khen. Lan bÞ m¾ng. + Câu bị động không có từ "bị", "đợc". VD: Mâm cỗ đã hạ xuống Bài thơ đã hoàn thành xong. - G/v chốt ý: Lu ý có những câu có từ "bị", "đợc" không phải là câu bị động. VD: ¤ng bÞ ®au ch©n. Câu bị động có từ "bị" -> hàm ý tiêu cực. Câu bị động có từ "đợc" -> hàm ý tích cực. g- PhÐp liÖt kª: ? LiÖt kª lµ g× ? Cho vÝ dô ? => Là cách sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đợc đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của t tởng, tình c¶m. VD: §êng ta réng thªnh thang t¸m thíc §êng B¾c S¬n, §×nh C¶, Th¸i nguyªn Đờng qua Tây Bắc, đờng lên Điện Biên §êng c¸ch m¹ng dµi theo kh¸ng chiÕn. ? Cã mÊy kiÓu liÖt kª ? Cho vÝ dô ? => 4 kiÓu: LK theo tõng cÆp LK kh«ng theo tõng cÆp LK t¨ng tiÕn LK kh«ng t¨ng tiÕn. VD: Häc sinh tù lÊy vÝ dô. - G/v chèt: LiÖt kª lµ mét phÐp tu tõ có ph¸p -> Khi sö dông cÇn ph¶i chó ý tíi gi¸ trÞ biÓu c¶m cña nã. 3. ¤n tËp vÒ dÊu c©u ? Nªu t¸c dông cña tõng lo¹i dÊu c©u ? - DÊu chÊm löng:+ BiÓu thÞ bé phËn cha liªn kÕt; + BiÓu thÞ lêi nãi ngËp ngõng, ng¾t qu·ng; + Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n. - DÊu chÊm phÈy:+ §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p; + §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. - DÊu g¹ch ngang:.

(217) + §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch, chó thÝch cña c©u; + §¸nh dÊu lêi nãi TT cña nh©n vËt; + BiÓu thÞ sù liÖt kª; + Nèi c¸c tõ trong mét liªn danh. - DÊu g¹ch nèi: Nèi c¸c tiÕng trong 1 tõ phiªn ©m. G/v chốt: Dấu gạch nối không phải là dấu câu và nó đợc viết ngắn hơn dấu g¹ch ngang. * Cñng cè: G/v híng dÉn häc sinh c¸ch lµm bµi kiÓm tra tæng hîp. *. híng dÉn vÒ nhµ :. Tiếp tục ôn tập để chuẩn bị cho kỳ thi KSCL.. IV. luyÖn tËp:. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - §äc tãm t¾t truyÖn vµ kÓ diÔn c¶m. - Hoµn thµnh bµi luyÖn tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 123 (Ngµy 17/3/2006) tËp lµm v¨n:. luyÖn nãi v¨n kÓ chuyÖn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: -. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc, tãm t¾t truyÖn: 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: 3 phÇn. 3. Ph©n tÝch:.

(218) 1. Më bµi:2. Th©n bµi: 3. KÕt bµi: a, Më truyÖn: b, DiÔn biÕn truyÖn: iii.tæng kÕt – ghi nhí:. SGK IV. luyÖn tËp:. -. TiÕt 115: (Ngµy 27/3/2006). lt×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Có đợc hiểu biết chung về văn bản hành chính: mục đích, nội dung, yêu cÇu vµ c¸c lo¹i v¨n b¶n ©hnhf chÝnh th¬×ng gÆp ûtopng cuéc sèng. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: -. I. thÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh:. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: - + Thông báo: Truyền đạt thông tin tõ cÊp trªn xuèng cÊp díi hoÆc th«ng tin cho công chúng rộng rãi đều biết. + Đề nghị: Đề đạt nguyện vọng lên cÊp trªn hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. + B¸o c¸o: ChuyÓn th«ng tin tõ cÊp díi lªn cÊp trªn. * Mục đích của các văn bản: - Th«ng b¸o: Phæ biÕn th«ng tin II. đọc, hiểu văn bản:.

(219) 1. §äc, tãm t¾t truyÖn: 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: 3 phÇn. 3. Ph©n tÝch: 1. Më bµi:2. Th©n bµi: 3. KÕt bµi: a, Më truyÖn: b, DiÔn biÕn truyÖn: iii.tæng kÕt – ghi nhí:. SGK IV. luyÖn tËp:. -. tuÇn 2 – bµi 2 TiÕt 10: (Ngµy 17/10/2005) tËp lµm v¨n:. luyÖn nãi v¨n kÓ chuyÖn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi:.

(220) II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc, tãm t¾t truyÖn: 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: 3 . 3. Ph©n tÝch: 1. Më bµi:2. Th©n bµi: 3. KÕt bµi: a, Më truyÖn: b, DiÔn biÕn truyÖn: iii.tæng kÕt – ghi nhí: SGK IV. luyÖn tËp:. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - §äc tãm t¾t truyÖn vµ kÓ diÔn c¶m. - Hoµn thµnh bµi luyÖn tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. tuÇn 2 – bµi 2 TiÕt 10: (Ngµy 17/3/2006) tËp lµm v¨n:. luyÖn nãi v¨n kÓ chuyÖn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: -. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc, tãm t¾t truyÖn: -.

(221) 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: 3 phÇn. 3. Ph©n tÝch: 1. Më bµi:2. Th©n bµi: 3. KÕt bµi: a, Më truyÖn: b, DiÔn biÕn truyÖn: iii.tæng kÕt – ghi nhí:. SGK IV. luyÖn tËp:. -.

(222)

Bai 1 Cong truong mo ra

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về