Mẹ làm gì khi con táo bón?
Một số trẻ em giảm số lần đại tiện bình
thường, rất sợ đi tiêu vì đau, phân rắn hoặc
quá to. Trẻ sơ sinh được coi là táo bón khi đi
tiêu dưới 2 lần/ngày. Với trẻ bú mẹ, số lần
này là trên 2 ngày/lần và trẻ lớn trên 3
ngày/lần. Có nhiều nguyên nhân gây chứng
bệnh này; đa số dễ khắc phục.
Nguyên nhân do tổn thương thực thể ở
đường tiêu hóa: Ðó là các dị tật bẩm
sinh: phình to đại tràng, bệnh suy giáp
trạng. Khi mắc các bệnh này trẻ
thường bị táo bón rất sớm từ ngay sau
khi đẻ. Ngoài ra còn do các nguyên nhân mắc
phải như: trẻ bị nứt hậu môn, bị trĩ, nên trẻ đi
ngoài bị đau gây co thắt hậu môn.
Tổn thương thực thể ở đường tiêu hoá gây táo
bón hiếm gặp, thường chỉ chiếm 5% trong các
nguyên nhân gây táo bón).
Nguyên nhân cơ năng: Là táo bón loại bỏ các
nguyên nhân thực thể về giải phẫu bao gồm các
nguyên nhân sau:
- Sai lầm trong chế độ ăn uống: Cho trẻ uống ít
nước dẫn đến thiếu nước. Chế độ ăn không hợp
lý: quá nhiều chất đạm, ít chất xơ do ăn ít rau
xanh, quả chín, pha sữa quá đặc, ăn chưa đủ số
lượng hàng ngày, trẻ ăn sữa bò dễ bị táo bón
hơn sữa mẹ, mẹ bị táo bón con bú sữa cũng dễ
bị táo bón.
- Trẻ lớn có thói quen nhịn đại tiện do sợ bẩn
hoặc ngại đi đại tiện.
Xử trí
- Cho trẻ ăn đủ số lượng hằng ngày.
- Cho trẻ uống nhiều nước trong ngày.
- Cho trẻ ăn nhiều rau xanh và hoa quả: chọn
các loại rau có tính chất nhuận tràng như rau
khoai lang, mồng tơi, rau dền, củ khoai lang. Khi
nấu bột và cháo, phải băm nhỏ cho trẻ ăn cả
cái. Cho trẻ ăn các loại quả: chuối tiêu, đu đủ,
bưởi, cam, quýt, thanh long... Khi trẻ đã bị táo
bón không nên ăn cà rốt, hồng xiêm, táo...
- Có thể dùng nước cốt khoai lang sống: khoai
lang gọt vỏ, rửa sạch, đem giã nhỏ vắt lấy nước
cho trẻ uống.
- Trẻ ăn sữa bò bị táo bón: pha sữa loãng hơn
bình thường một chút, có thể pha thêm 1 thìa cà
phê nước quả (cam, quýt) vào cốc sữa cho trẻ,
hoặc dùng nước cháo pha sữa cho trẻ từ 5
tháng trở lên.
- Mẹ bị táo bón cho con bú thì phải điều trị táo
bón cho mẹ: ăn nhiều rau quả, uống nhiều
nước.
- Xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng từ phải
sang trái ngày 3-4 lần vào khoảng cách giữa 2
bữa để kích thích làm tăng nhu động ruột.
- Tập thói quen ăn nhiều rau trong bữa ăn: thái
nhỏ nấu canh, luộc rau cho trẻ ăn trước. Trẻ lứa
tuổi mẫu giáo cần 100-150g rau/ngày. Cho trẻ
ăn cả múi các loại quả: cam, quýt, bưởi, ăn đu
đủ, chuối tiêu, thanh long...
- Tập cho trẻ đi đại tiện đúng giờ quy định, chọn
thời gian lúc nào trẻ không vội vã, nên chọn sau
bữa ăn vì lúc này nhu động ruột hoạt động tăng,
nên tránh bắt trẻ ngồi bô hoặc ngồi hố xí quá
lâu.
- Các trường hợp táo bón do nứt hậu môn: rửa
sạch hậu môn, bôi dung dịch bạc nitơrat 2%.
- Ðiều trị các bệnh còi xương, suy dinh dưỡng,
thiếu máu... nếu có.
- Khi đã dùng các biện pháp trên không có hiệu
quả thì mới dùng thuốc và thụt tháo.
- Cho trẻ uống dầu parafin: 5-10ml (trẻ nhỏ), 10-
20ml (trẻ lớn) vào buổi sáng.
- Thụt tháo: là biện pháp cuối cùng. Ðó là dùng
nước ấm cho pha glyxerin: 30-40ml đối với trẻ
dưới 1 tuổi và 100-250ml đối với trẻ trên một
tuổi.
Khi nào cần đưa trẻ táo bón đi bệnh viện?
- Táo bón kéo dài trên một tuần, thay đổi chế độ
ăn không có tác dụng.
- Táo bón sau khi trẻ mới sinh, bụng chướng.
- Táo bón ảnh hưởng đến sức khỏe: kém ăn,
gầy sút, suy dinh dưỡng, kèm theo nôn.