Ứng xử với phong thuỷ như thế nào?
Thực tế, không phải ở bất cứ đâu và trong mọi trường hợp phong thuỷ cũng
góp phần làm tốt cho kiến trúc và ngược lại. Muốn đạt được điều đó, người làm
kiến trúc phải có ứng xử đúng với phong thuỷ và người nghiên cứu phong thuỷ
cũng phải ứng xử đúng với kiến trúc
Tính ổn định trong quan hệ làm nên một cộng đồng nhân văn, điều mà
phong thuỷ hiện đại luôn đề cao
Năm đặc tính của phong thuỷ hiện đại
Phát triển phải đi đôi với bền vững, chịu tác động và hướng tới môi trường
thiên nhiên, xã hội và kinh tế của một vùng, một không gian cụ thể, chứ không hề
là những con số chung chung. Phong thuỷ được xem như một thành tố có tính
gạch nối giữa truyền thống và hiện đại trong kiến trúc và đời sống. Đối tượng
nghiên cứu và tác động của kiến trúc và phong thuỷ đều là con người, do vậy phát
triển bền vững được hiểu là khái niệm kép, tuy hai mà một. Điều này tương đồng
với năm đặc tính của khoa học phong thuỷ hiện đại đã được tổng kết, đó là:
- Tính tổng hợp: xem xét rất nhiều phương diện như địa chất, thuỷ văn, khí
hậu, cảnh quan, nhân trắc... để tạo lập môi trường sống tốt nhất. Điều này tương tự
với khâu khảo sát hiện trạng và đề ra giải pháp thích ứng với khí hậu trong thiết kế
kiến trúc, xử lý kết cấu và kỹ thuật liên quan.
- Tính linh hoạt: khi gặp các thế đất bất lợi thì luôn có các giải pháp khắc
phục từ ngoài vào trong, từ tổng thể đến chi tiết. Ngôi nhà hợp phong thuỷ là ngôi
nhà có giải pháp ít tàn phá môi trường, tận dụng các lợi điểm và hạn chế các bất
lợi của thiên nhiên.
- Tính quân bình: phong thuỷ luôn nêu cao tính cân đối giữa các thành phần
nhà và đất, nhà và con người sao cho hài hoà, không quá thiên lệch, tạo sự cân
bằng âm dương, động tĩnh trong môi trường ở. Cần xác định rằng, cân bằng không
phải là tình trạng chia đều mà là cân bằng động, tuỳ theo trường hợp cụ thể. Vấn
đề là xem xét phần nào cần chính, phần nào phụ, có điểm nhấn.
- Tính ổn định: phong thuỷ ở Việt Nam phát xuất từ cuộc sống cư dân nông
nghiệp, do đó chọn đất cất nhà luôn hướng đến bình ổn hiện tại và tương lai, mong
đời sau được phát triển vững bền. Ngôi nhà của người Việt gắn chặt với cộng
đồng, tính ổn định trong quan hệ khá cao (chị em xa không bằng láng giềng gần,
buôn có bạn bán có phường)...
- Tính văn hoá: các bố trí phong thuỷ luôn xem trọng yếu tố gia đình và đời
sống tinh thần, có một chủ nhân cụ thể chứ không có ngôi nhà xếp đặt phong thuỷ
chung chung. Phong thuỷ cũng là một “liệu pháp” tâm lý hiệu quả và đề cao yếu tố
tâm linh, tưởng nhớ tổ tiên, kết nối thế hệ trong nếp nhà Việt.
Có một thực tế mà mọi người thừa nhận là người xây nhà hiện nay rất quan
tâm đến phong thuỷ. Như vậy, khi KTS không quan tâm đến phong thuỷ, chỉ cho
rằng đó là ước muốn riêng tư, cục bộ, cho rằng gia chủ mê tín dị đoan, thì tự nhiên
giữa hai bên hình thành nên khoảng cách!
Phát triển hiện đại trên nền tảng giá trị truyền thống là điều mà mọi nền
kiến trúc tiên tiến hướng tới
Ứng xử bản lĩnh
Quá trình trao đổi và lắng nghe gia chủ không chỉ là chuyện muốn nhà mấy
phòng, phong cách nội thất ra sao... mà còn cả những niềm tin, mong ước của gia
chủ. Tại sao KTS lại bắt gia chủ phải nghe các ý tưởng của mình, trong khi mục
đích, ước muốn về một ngôi nhà bình yên, hài hoà phong thuỷ của họ không được
bạn đáp ứng?
Trên thực tế, có ba cách ứng xử khác nhau của nhà chuyên môn, các KTS
với gia chủ về chuyện phong thuỷ như sau:
Nước lên thuyền lên: thiết kế sơ bộ rồi đợi gia chủ đi “xem thầy”, vướng
chỗ nào sửa chỗ đó, cho đến khi thoả mãn được nhiều mặt, không quan trọng vấn
đề và không tranh luận gì về phong thuỷ cả (nhà của gia chủ chứ không phải nhà
của mình!). Cách làm này mang tính thụ động nhưng “an toàn” cao, mọi người vui
vẻ đề huề.
Giữ vững quan điểm: không chấp nhận phong thuỷ xen vào việc thiết kế
của mình! Trên thực tế, dạng ứng xử này chỉ “dụng võ“ được ở công trình “cha
chung không ai khóc” hoặc gặp gia chủ là dân du học bên Tây về, trẻ tuổi và ít
quan tâm đến phong thuỷ. Còn đa phần với nhà ở tư nhân, gia chủ trung niên mà
“tuyên chiến” với phong thuỷ thì người thiết kế rất dễ bị... ra rìa!
Đi trước một bước: chủ động xếp đặt phong thuỷ từ đầu sao cho hợp với ý
muốn của gia chủ và đạt được ý đồ thiết kế của mình. Tất nhiên cách này đòi hỏi
người thiết kế phải có kiến thức và kinh nghiệm ít nhiều về phong thuỷ, có đủ khả
năng tạo dựng lòng tin nơi gia chủ.
Sẽ có rất nhiều nhà chuyên môn “kể tội” gia chủ và thầy phong thuỷ đã làm
khó làm dễ, làm biến dạng thiết kế - công trình của họ. Nhưng tại sao chúng ta