tong hop kien thuc vo co hoa 9 co bannang cao

<span class='text_page_counter'>(1)</span>OXIT. I- TÍNH CHẤT HOÁ HỌC: OXIT BAZÔ 1) Oxit bazơ + nước  dung dịch bazơ Vd : CaO + H2O  Ca(OH)2 2) oxit bazơ + axit  muối + nước Vd : CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O Na2O + 2HNO3  2NaNO3 + H2O 3) Oxit bazô (tan) + oxit axit  muoái Vd : Na2O + CO2  Na2CO3. OXIT AXIT 1) Oxit axit + nước  dung dịch axit Vd : SO3 + H2O  H2SO4 2) Oxit axit + dd bazơ  muối + nước Vd : CO2 + Ca(OH)2  CaCO3  + H2O 3) Oxit axit + oxit bazô (tan)  muoái Vd : ( xem phaàn oxit bazô ). Löu yù : - Các oxit trung tính ( CO,NO,N2O … ) không tác dụng với nước, axit, bazơ ( không tạo muoái ) - Một số oxit lưỡng tính ( Al2O3, ZnO, BeO, Cr2O3 …) tác dụng được với cả axit và dd bazơ Vd : Al2O3 + 2NaOH  2NaAlO2 + H2O Al2O3 + 6HCl  2AlCl3 + 3H2O - Các oxit lưỡng tính tạo ra gốc axit có dạng chung : RO2 , có hoá trị = 4 – hoá trị kim loại R - Một số oxit hỗn tạp khi tác dụng với axit hoặc dung dịch bazơ thì tạo ra nhiều muối Vd: Fe3O4 laø oxit hoãn taïp cuûa Fe(II) vaø Fe(III) Fe3O4 + 8HCl  FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O Vd 2 : NO2 là oxit hỗn tạp tương ứng với 2 axit HNO2 và HNO3 2NO2 + 2NaOH  NaNO2 + NaNO3 + H2O Natri nitrit Natri nitrat II- PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHẾ TRỰC TIẾP 1)Đốt các kim loại hoặc phi kim trong khí O2 ( trừ Ag,Au,Pt và N2 ): t 0C. 2) Nhieät phaân bazô khoâng tan Ví duï : 2Fe(OH)3   Fe2O3 + 3H2O 3) Nhiệt phân một số muối : Cacbonat ,nitrat , sunfat … của một số các kim loại ( Xem bài Pư nhieät phaân) Ví duï :. 0. t C 2Cu(NO3)2  . 2CuO + 4NO2 . + O2 . t 0C.   CaO + CO2  CaCO3 4) Điều chế các hợp chất không bền phân huỷ ra oxit Ví duï : 2AgNO3 + 2NaOH  2NaNO3 + AgOH. Ag2O  H2O -------------------------------------. I- TÍNH CHẤT HOÁ HỌC BAZÔ TAN. BAZÔ. BAZÔ KT.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1) Làm đổi màu chất chỉ thị QT  xanh dd bazô + Pheânolphtalein :  hoàng 2) dd bazơ + axit  muối + nước NaOH + HNO3  NaNO3 + H2O 3) dd bazơ + oxit axit  muối + nước Ba(OH)2 + CO2  BaCO3  + H2O 4) dung dịch bazơ tác dụng với muối ( xem baøi muoái ) 5) dd bazơ tác dụng với chất lưỡng tính 2Al + 2NaOH + 2H2O  2NaAlO2 + 3H2. 1) Bazơ KT + axit  muối + nước Cu(OH)2 + 2HCl  CuCl2 + 2H2O 0. t C 2) Bazơ KT   oxit bazơ + nước 0. t C 2Fe(OH)3   Fe2O3 + 3H2O. II- PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHẾ TRỰC TIẾP 1) Ñieàu cheá bazô tan * Kim loại tương ứng + H2O  dd bazơ + H2  Ví duï : Ba + 2H2O  Ba(OH)2 + H2  * Oxit bazô + H2O  dd bazô * Điện phân dung dịch muối ( thường dùng muối clorua, bromua … ).  ñpdd  . coù maøng ngaên Ví duï : 2NaCl + 2H2O 2NaOH + H2 + Cl2  * Muối + dd bazơ  muối mới + bazơ mới Ví duï : Na2CO3 + Ba(OH)2  BaCO3  + 2NaOH 2) Ñieàu cheá bazô khoâng tan * Muối + dd bazơ  muối mới + bazơ mới Ví duï : CuCl2 + 2NaOH  Cu(OH)2  + 2NaCl -----------------------------------------. AXIT I- TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 1) Tác dụng với chất chỉ thị màu: Dung dịch axit làm quì tím  đỏ 2) Tác dụng với kim loại : a) Đối với các axit thường (HCl, H2SO4 loãng ) Axit + kim loại hoạt động  muối + H2  Ví duï : 2HCl + Fe  FeCl2 + H2  b) Đối với các axit có tính oxi hoá mạnh như H2SO4 đặc , HNO3 H2SO4 ñaëc. SO2 (haéc ).

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Kim loại ( trừ Au,Pt) (naâu). (2 ). +. HNO3 ñaëc HNO3 loãng. Muoái HT cao. + H 2O. +. NO2. NO Ví duï : 3Fe + 4HNO3 loãng  Fe(NO3)3 + 2H2O + NO  3) Tác dụng với bazơ ( Phản ứng trung hoà ) Axit + bazơ  muối + nước Ví duï : HCl + NaOH  NaCl + H2O H2SO4 + Cu(OH)2  CuSO4 + 2H2O 4) Tác dụng với oxit bazơ Axit + oxit bazơ  muối + nước Ví duï : Fe2O3 + 6HNO3  2Fe(NO3)3 + 3H2O Lưu ý: Các axit có tính oxi hoá mạnh ( HNO3, H2SO4 đặc ) khi tác dụng với các hợp chất oxit, bazơ, hoặc muối của kim loại có hoá trị chưa cao thì cho sản phẩm như khi tác dụng với kim loại ñaëc noùng  Fe(NO3)3 + 2H2O + NO2  Ví duï : 4HNO3 + FeO     5) Tác dụng với muối ( xem bài muối ) 6) Tác dụng với phi kim rắn : C,P,S ( xảy ra đối với axit có tính oxi hoá mạnh : H2SO4 đặc , HNO3 ) H2SO4 ñaëc SO2 Phi kim + HNO3 ñaëc Axit của PK + nước + NO2 HNO3 loãng NO Ví duï :. Ñaëc noùng  3SO2  + 2H2O S + 2H2SO4     Ñaëc noùng  H3PO4 + 5NO2  + H2O P + 5HNO3    . II- PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHẾ TRỰC TIẾP 1) Đối với axit có oxi : * oxit axit + nước  axit tương ứng * axit + muối  muối mới + axit mới * Một số PK rắn + Axit có tính oxi hoá mạnh 2) Đối với axit không có oxi * Phi kim + H2  hợp chất khí ( Hoà tan trong nước thành dung dịch axit ) * Halogen (F2 ,Cl2,Br2…) + nước : Ví duï : 2F2 + 2H2O  4HF + O2  * Muối + Axit  muối mới + axit mới Ví duï : Na2S + H2SO4  H2S  + Na2SO4 ------------------MUOÁI I- TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 1) Tác dụng với kim loại Dung dịch muối + kim loại KT  muối mới (2 ). + Kim loại mới. Sản phẩm có thể là : H2S, SO2, S ( đối với H2SO4 ) và tạo NO2, NO, N2, NH4NO3 … ( đối với HNO3 )..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ví duï : Fe + Cu(NO3)2  Fe(NO3)2 + Cu  Điều kiện : kim loại tham gia phải KT và mạnh hơn kim loại trong muối 2) Tác dụng với muối : Hai dung dịch muối tác dụng với nhau tạo thành 2 muối mới Ví duï: CuCl2 + 2AgNO3  Cu(NO3)2 + 2AgCl  3) Tác dụng với bazơ Dung dịch muối + dung dịch bazơ  muối mới + bazơ mới Ví duï: Fe2(SO4)3 + 6NaOH  3Na2SO4 + 2Fe(OH)3  dd vaøng naâu KT nâu đỏ 4) Tác dụng với axit Muối + dung dịch axit  muối mới + axit mới Ví duï : H2SO4 + BaCl2  BaSO4  + 2HCl ( traéng ) CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + H2O + CO2  5) Muối bị nhiệt phân huỷ: ( Xem bài phản ứng nhiệt phân ) II- PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI TRONG DUNG DỊCH 1) Khaùi nieäm Phản ứng trao đổi là phản ứng hoá học trong đó hai hợp chất trao đổi thành phần cấu tạo để taïo ra caùc saûn phaåm Vd : phản ứng của muối với : muối, bazơ, axit ( kể cả phản ứng của axit với bazơ hoặc oxit bazô ) 2) Điều kiện để phản ứng trao đổi xảy ra được Sản phẩm sinh ra có ít nhất một chất không tan, hoặc chất khí, hoặc nước Löu yù : -Đa số muối của axit yếu hơn thường bị tan trong axit mạnh hơn ( do xảy ra phản ứng hoá học) Ví duï : AgNO3 + H3PO4  Ag3PO4 + HNO3 ( Ag3PO4 bò tan trong HNO3 neân khoâng toàn taïi keát tuûa ) -Riêng muối sunfua của các kim loại từ Pb về sau trong dãy hoạt động hoá học của kim loại không tan trong các axit thường gặp. Vì vậy pư sau đây xảy ra được: CuCl2 + H2S  CuS  ( ñen ) + 2HCl II- PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHẾ TRỰC TIẾP 1) Các phản ứng thông thường Có thể điều chế các muối bằng sơ đồ tóm tắt như sau: Kim loại. (1 ). ( 1’ ). Phi kim. Muoái (2 ). ( 2’). Oxit bazô. oxit axit (3). Muoái + H2 . (3’). Axit.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hoặc khí khác. Bazô. (4). Muoái + H2O. (4’). (4) Muoái. (4’) + KL, Axit, muoái, dd bazô. Muoái. Giải thích : Các chất ở nhánh trái tác dụng các chất cùng số ở nhánh phải tạo sản phẩm ở trung taâm. Ví duï : ( 2 ) + ( 2’) : oxit bazô + oxit axit  muoái 2) Các phản ứng chuyển đổi giữa muối trung hoà và muối axit. * Muoái axit + kieàm  muối trung hoà + nước ví duï : NaHCO3 + NaOH  Na2CO3 + H2O 2NaHCO3 + Ca(OH)2  CaCO3  + Na2CO3 + 2H2O * Muối trung hoà + oxit tương ứng / H2O  muối axit Ví duï : 2CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 (1) 3) Phản ứng chuyển mức hoá trị của kim loại  PK maïnh ( Cl , Br ... ).     2  2      Fe (Cu ). Muoái Fe(II) Muoái Fe(III) Ví duï : 2FeCl2 + Cl2  2FeCl3 6Fe(NO3)2 + 3Cl2  4Fe(NO3)3 + 2FeCl3 Fe2(SO4)3 + Fe  3FeSO4 2FeCl3 + Cu  2FeCl2 + CuCl2 -------------------------------------PHẢN ỨNG NHIỆT PHÂN MUỐI ( Sản phẩm phụ thuộc vào độ hoạt động hoá học của kim loại tạo muối ) 1- Nhieät phaân muoái Nitrat Qui luật phản ứng chung : 0. t C Muoái Nitrat   Saûn phaåm X + O2  -Neáu KL tan thì saûn phaåm X laø : Muoái Nitrit ( mang goác - NO2) t 0C.   2NaNO2 2NaNO3 + -Nếu KL từ Mg  Cu : Saûn phaåm X laø:. 2Cu(NO3)2 -Neáu KL sau Cu :. t 0C.   2CuO. Saûn phaåm X laø :. O2  Oxit kim loại +. + 4NO2  Kim loại +. NO2 . + O2  NO2 . t 0C.   2Ag + 2AgNO3 2NO2  + 2O2  2-Nhiệt phân muối Cacbonat ( Chỉ có muối không tan mới bị nhiệt phân huỷ ) (1). Phản ứng này giải thích vì sao khi thổi hơi thở vào nước vôi trong đầu tiên nước vôi bị đục, sau đó trong trở lại..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> t 0C. Muoái Cacbonat   Saûn phaåm Y + CO2  -Kim loại từ Cu về trước, thì sản phẩm Y là : Oxit kim loại t 0C.   CuO + CuCO3 -Kim loại sau Cu, thì sản phẩm Y là:. CO2. t 0C.   2Ag + Ag2CO3 3- Nhieät phaân muoái Hiñrocacbonat t 0C. Hiñrocacbonat. O2 . Kim loại + O2 +. CO2. Cacbonat trung hoøa. . +. CO2  +. H2O. t 0C. Ca(HCO3)2   CaCO3 + CO2 + H2O 4- Nhiệt phân muối sunfat ( trừ muối Sunfat của K, Na, Ba bền với nhiệt ) t 0C. Muoái sunfat   saûn phaåm Z + * Từ Mg  Cu thì sản phẩm Z là: Oxit kim loại t 0C.   2Fe2O3 4FeSO4 * Sau Cu thì saûn phaåm Z laø :. + 4SO2  + Kim Loại. O2 + SO2 . O2. t 0C.   2Ag + Ag2SO4 SO2  + O2  5- Các muối của nguyên tố hoá trị rất cao khi nhiệt phân đều cho khí O 2 t 0C. 2KClO3   2KCl + 3O2  6- Nhieät phaân muoái Amoâni : * Amoni cuûa goác axit deã bay hôi (- Cl, = CO3 …) : saûn phaåm laø Axit taïo muoái + NH3  Ví duï :. 0. t C NH4Cl   NH3  + HCl t 0C. (NH4)2CO3   2NH3  + H2O + CO2  * Amôni của axit có tính oxi hoá mạnh : NH3 chuyển hoá thành N2O hoặc N2 tuỳ thuộc nhiệt độ Ví duï :. 0. C  250   N2O + 2H2O. NH4NO3 2NH4NO3. 0. C  400   2N2 +. O2 + 2H2O -------------------------------------. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA MUỐI AXIT Ngoài tính chất chung của muối, các muối axit còn có những tính chất sau đây: 1- Tác dụng với kiềm : Muoái axit + Kieàm  Muối trung hoà + Nước VD: NaHCO3 + NaOH  Na2CO3 + H2O Ca(HCO3)2 + 2NaOH  Na2CO3 + CaCO3  + 2H2O 2- Muối axit của axit mạnh thể hiện đầy đủ tính chất hoá học của axit tương ứng. 2NaHSO4 + Na2CO3  2Na2SO4 + H2O + CO2 2KHSO4 + Ba(HCO3)2  BaSO4 + K2SO4 + 2CO2  + 2H2O * Trong phản ứng trên, các muối NaHSO4 và KHSO4 tác dụng với vai trò như H2SO4. -----------------------------------------.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> SỰ THỦY PHÂN MUỐI Khi cho một muối tan trong nước thì dung dịch thu được có môi trường trung tính, bazơ, hoặc axit. Sự thuỷ phân muối được tóm tắt theo bảng sau đây : Muoái cuûa Thuyû phaân Môi trường Axit maïnh vaø bazô maïnh Khoâng Trung tính Axit maïnh vaø bazô yeáu Coù Axit Axit yeáu vaø bazô maïnh Coù Bazô Axit yeáu vaø bazô yeáu Coù Tuøy ** Ví dụ : dd Na2CO3 trong nước làm quì tím hoá xanh dd (NH4)2SO4 trong nước làm quì tím hoá đỏ dd Na2SO4 trong nước không làm đổi màu quì tím -----------------------------------. Đổi màu quì tím Tím Đỏ Xanh Tuøy**. Thang pH Thang pH cho bieát moät dung dòch coù tính bazô hay tính axit: - Nếu pH < 7  môi trường có tính axit ( pH càng nhỏ thì axit càng mạnh ) - Nếu pH = 7  môi trường trung tính ( nước cất, một số muối : NaCl, Na2SO4 … ) - Nếu pH > 7  môi trường có tính Bazơ ( pH càng lớn thì bazơ càng mạnh ) -------------------------------------. **. Tùy vào độ yếu của bazơ và axit đã tạo nên muối đó mà môi trường tạo ra có thể là axit hoặc bazơ..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> PHẢN ỨNG ĐIỆN PHÂN MUỐI 1) Ñieän phaân noùng chaûy: Thường dùng muối clorua của các kim loại mạnh , oxit kim loại (mạnh), hoặc các bazơ (bền với nhiệt). ñpnc  2R + xCl2  -Toång quaùt: 2RClx   ñpnc  2Na + Cl2  Ví duï: 2NaCl    -Coù theå ñpnc oxit cuûa nhoâm: ñpnc  4Al 2Al2O3    + 3O2  2) Ñieän phaân dung dòch a) Đối với muối của kim loại tan : * ñieän phaân dd muoái Halogenua ( goác : – Cl , – Br …) coù maøng ngaên.  ñp . Ví duï : 2NaCl + 2H2O coù maøng ngaên 2NaOH + H2 + Cl2  * Nếu không có màng ngăn cách điện cực dương thì Cl2 tác dụng với NaOH tạo dd JaVen Ví duï : 2NaCl + H2O.  ñp . NaCl + NaClO + H2 ( dung dòch Javen ) b) Đối với các kim loại TB và yếu : khi điện phân dung dịch thì cho ra kim loại * Nếu muối chứa gốc halogenua (– Cl , – Br …) : Sản phẩm là: KL + Phi kim ñpd.d     Ví duï : CuCl2 Cu + Cl2 ( nước không tham gia điện phân ) * Nếu muối chứa gốc có oxi: : Sản phẩm thường là: kim loại + axit + O2 ñp 2Cu(NO3)2 + 2H2O   2Cu + O2  + 4HNO3 ñp 2CuSO4 + 2H2O   2Cu + 2H2SO4 + O2  --------------------------------------------khoâng coù maøng ngaên. KIM LOẠI I- DÃY HOẠT ĐỘNG HOÁ HỌC CỦA KIM LOẠI K, Ba, Ca, Na,Mg,Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb              (1)             (2). H. Cu , Hg, Ag, Pt, Au         (3). * (1) Các kim loại mạnh * (2) Các kim loại hoạt động ( trong đó : từ Zn đến Pb là kim loại trung bình ) * (3) Các kim loại yếu II- TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 1) Tác dụng với nước ( ở nhiệt độ thường) * Kim loại ( K  Na) + H2O  dung dịch bazơ + H2  Ví duï : Ca + 2H2O  Ca(OH)2 + H2  2) Tác dụng với axit * Kim loại hoạt động + dd axit (HCl,H2SO4 loãng)  muoái + H2 .

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ví duï : 2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2  * Kim loại khi tác dụng với HNO3 và H2SO4 đặc thường không giải phóng khí H2 ñaëc, noùng Ví duï : Ag + 2HNO3      AgNO3 + NO2  + H2O * Al,Fe,Cr : Không tác dụng với HNO3 đặc, H2SO4 đặc ở nhiệt độ thường: 3) Tác dụng với muối : * Kim loại (KT) + Muối  Muối mới + Kim loại mới Ví duï : Cu + 2AgNO3  Cu(NO3)2 + 2Ag  4) Tác dụng với phi kim ở nhiệt độ cao: a) Với O2  oxit bazơ t 0C. Ví duï: 3Fe + 2O2    Fe3O4 b) Với phi kim khác ( Cl2,S … )  muối. ( Ag,Au,Pt khoâng Pö ). t 0C. Ví duï: 2Al + 3S    Al2S3 5) Tác dụng với kiềm : * Kim loại lưỡng tính ( Al,Zn,Cr…) + dd bazơ  muối Ví duï: 2Al + 2NaOH + 2H2O  2NaAlO2. + H2  + 3H2 . III- PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHẾ TRỰC TIẾP. 1) Nhieät luyeän kim * Đối với các kim loại trung bình và yếu : Khử các oxit kim loại bằng H2,C,CO, Al … t 0C. Ví duï: CuO + H2    Cu + H2O  * Đối với các kim loại mạnh: ñieän phaân noùng chaûy muoái clorua ñpnc Ví duï: 2NaCl    2Na + Cl2  2) Thuỷ luyện kim: điều chế các kim loại không tan trong nước * Kim loại mạnh hơn đẩy kim loại yếu hơn ra khỏi dd muối Ví duï: Fe + CuSO4  FeSO4 + Cu  * Điện phân dd muối của kim loại trung bình và yếu: ñpdd  Fe + Cl2  Ví duï: FeCl2    3) Điện phân oxit kim loại mạnh : ñpnc Ví duï: 2Al2O3    4Al + 3O2  4) Nhiệt phân muối của kim loại yếu hơn Cu: Ví duï:. 0. t C 2AgNO3    2Ag + O2  + 2NO2  -----------------------------------------------------. PHI KIM. I- TRAÏNG THAÙI CUÛA PHI KIM Ở điều kiện thường các phi tồn tại được 3 trạng thái : -Khí : H2,N2, O2, Cl2, F2… -Raén : C.S,P,Si … -Loûng : Br2 II- TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA PHI KIM.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> 1) Tác dụng với oxi  oxit: t 0C. Ví duï: 4P + 5O2    2P2O5 Lưu ý : N2 không cháy, các đ/c Cl2,Br2,I2 không tác dụng trực tiếp với oxi 2) Tác dụng với kim loại  muối (2) Ví dụ : xem bài kim loại 3) Tác dụng với Hiđro  hợp chất khí t 0C. Ví duï:. H2 + S    H2S a.s H2 + Cl2   2HCl  2HF ( Xaûy ra ngay trong boùng toái ) H2 + F2   4) Moät soá tính chaát ñaëc bieät cuûa phi kim a) Các phi kim F2,Cl2 … : Tác dụng được với nước Ví duï : Cl2 + H2O  HCl + HClO ( khoâng beàn deã huyû ra : HCl + O ) 2F2 + 2H2O  4HF + O2  Löu yù : HF coù khaû naêng aên moøn thuyû tinh : SiO2 + 4HF  SiF4 + 2H2O b) Các phi kim Cl2,F2 ,Si … : Tác dụng được với kiềm Ví duï : Cl2 + 2NaOH  NaCl + NaClO + H2O ñaëc, noùng  5NaCl + NaClO3 + 3H2O 3Cl2 + 6NaOH     c) Caùc phi kim raén C,S,P… tan trong HNO3, H2SO4 ñaëc: Ñaëc noùng  H3PO4 + 5NO2  + H2O Ví duï : P + 5HNO3     III- CƠ SỞ ĐÁNH GIÁ ĐỘ MẠNH YẾU CỦA PHI KIM Phi kim nào dễ phản ứng với H2 hơn , hoặc dễ phản ứng với kim loại hơn thì phi kim đó mạnh hôn t 0C. Ví duï:. H2 + S    H2S a.s H2 + Cl2   2HCl  2HF ( Xaûy ra ngay trong boùng toái ) H2 + F2   Suy ra : F2 > Cl2 > S ( chuù yù : F2 laø phi kim maïnh nhaát ) IV- ÑIEÀU CHEÁ PHI KIM * Các phi kim được điều chế chủ yếu dựa vào các phản ứng điện phân , nhiệt phân * Dùng phi kim mạnh đẩy phi kim yếu hơn khỏi hợp chất ( thường dùng muối ) Ví duï : Cl2 + 2NaBr  2NaCl + Br2 -----------------------------MỘT SỐ PHẢN ỨNG NÂNG CAO I- Phản ứng đốt cháy: Khi đốt một hợp chất trong không khí thì các nguyên tố chuyển sang dạng oxit ( trừ N,Ag,Au,Pt ) 4FeS2 + (2). 11O2. 0.  tC  2Fe2O3 + 8SO2. Các phi kim mạnh : Cl2, Br2, O2 … khi tác dụng với kim loại sẽ nâng hoá trị của kim loại lên trạng thái hoá trị cao nhất..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 2PH3 2H2S 2H2S. 0. t C + 4O2   . + 3H2O. 2SO2 + 2H2O ( đủ oxi, cháy hoàn toàn ). t 0C. 2S + 2H2O ( thiếu oxi, cháy không hoàn toàn ). + 3O2    + O2. P2O5. t 0C.    t0C. 4NH3 + 5O2    4NO + 6H2O II- Phản ứng sản xuất một số phân bón t 0 C, x.t. -Saûn xuaát Ureâ: 2NH3 + CO2     CO(NH2)2 + H2O -Saûn xuaát Amoni nitrat : Ca(NO3)2 + (NH4)2CO3  2NH4NO3 + CaCO3  -Ñieàu cheá Supe photphat ñôn : hỗn hợp Ca(H2PO4)2 + CaSO4 2H2SO4 + Ca3 (PO4)2  3CaSO4 + 2H3PO4 Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 ñaëc  Ca(H2PO4)2 + 2CaSO4 -Ñieàu cheá Supe Photphat keùp : 4 H3PO4 + Ca3 (PO4)2  3Ca(H2PO4)2 - Saûn xuaát muoái amoni : Khí amoniac + Axit  Muoái amoâni III- Các phản ứng quan trọng khác +. 0. < 570 C 4H2O     Fe3O4 + 4H2 . 1). 3Fe. 2) 3). > 570 C Fe + H2O     FeO + H2  4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O   4Fe(OH)3. 4) (*). 2Mg + CO2. 0. 0.  tC  . 2MgO. +. C. t 0C. 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) raát cao: Ví duï :.  MgO + H2  Mg + H2O ( hôi)    ñpnc 2NaOH    2Na + 2H2O + O2  3Na2CO3 + 2AlCl3 + 3H2O  2Al(OH)3  + NaAlO2 + CO2 + H2O  Al(OH)3  + Al2S3 + 6H2O  2Al(OH)3  + 3H2S Al4C3 + 12H2O  4Al(OH)3  + 3CH4  SO2 + H2S  S  + H2O SO2 + Br2 + 2H2O  2HBr + H2SO4 8NH3 + 3Br2  6NH4Br + N2 a.s  4NO2 + 2H2O + O2 4HNO3   CaOCl2 + 2HCl  CaCl2 + Cl2  + H2O ( clorua voâi). NaCl (r). 6NaCl + 3CO2  NaHCO3 ( phản ứng thuỷ phân ). ( tương tự cho khí Cl2) ( tương tự cho Cl2). 0. 250 C + H2SO4 ñaëc     NaHSO4 + HCl  t0C.  K2S + N2 + 3CO2 + Q ( Pö cuûa thuoác noå ñen) 2KNO3 + 3C + S    Các PK kém hoạt động : H2, N2 , C chỉ tác dụng được với kim loại mạnh ở nhiệt độ 0. t C  4Al + 3C    t 0C.  Ca + 2C   . Al4C3 CaC2 ( Canxi cacbua – thành phần chính của đất đèn ). t 0C. 18) (*).  2NaH ( Natri hiñrua ) 2Na + H2    NaH ( Natri hiđrua) , Na2O2 ( Natri peoxit ) …tác dụng được với nước: NaH + H2O  NaOH + H2  ( xem NaH  Na dö hiñroâ ). phản ứng số 4 giải thích được vì sao không dùng CO2 để chữa cháy trong các đám cháy Mg.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> 24). 2Na2O2 + 2H2O  4NaOH + O2  ( xem Na2O2  Na2O dö Oxi ) a.s  2Ag + Cl2  2AgCl   Ñieàu cheá Cl2: ñun nheï 2KMnO4 + 16HCl     2KCl + 2MnCl2 + 5 Cl2  + 8H2O ñun nheï MnO2 + 4HCl     MnCl2 + Cl2  + 2H2O Mg(AlO2)2 + 2NaOH  Mg(OH)2  + 2NaAlO2 NaClO + CO2 + H2O  NaHCO3 + HClO 2CaOCl2 + 2CO2 + H2O  2CaCO3 + Cl2O  + 2HCl - HClO và Cl2O đều dễ bị phân huỷ thánh oxi nguyên tử, nên có tính tẩy màu. 3Na2O2 + 2H3PO4  2Na3PO4 + 3H2O + 3/2 O2  ( neáu dö axit ) 3Na2O2 + H3PO4  Na3PO4 + 3NaOH + 3/2 O2  ( neáu thieáu axit ) Cu + 4NaNO3 + H2SO4 ñaëc  Cu(NO3)2 + 2Na2SO4 + 2NO2  + 2H2O. 25) 26).  Si + 2NaOH + H2O    Na2SiO3 + 2H2  NH4Cl + Na2CO3  NaCl + H2O + CO2  + NH3  ( xem NH4Cl  HCl.NH3 ). 27). FeS2. 19) 20). 21) 22). 23). t 0C. + 2HCl  FeCl2. + H2S  + S . ( xem FeS2  FeS dö S ).

<span class='text_page_counter'>(13)</span> TÁCH CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP I- PHÖÔNG PHAÙP CHUNG: 1) Sơ đồ tách hỗn hợp rời khỏi nhau:. A B. X . Y AC   A  Thu giaùn tieáp A.. B  ,  (Thu trực tiếp B) Hỗn hợp : -Trong đó X thường là chất dùng hoà tan hỗn hợp. Chất Y dùng để tái tạo lại chất đã bị biến đổi trong lần hoà tan vào X. -Chỉ thu được một chất tinh khiết nếu các chất trong môi trường khác thể với nó. -Có thể kết hợp với phương pháp vật lý để tách : gạn, chưng cất, cô cạn, hoà tan trong nước, chieát … 2) Làm khô khí : dùng các chất có khả năng hút ẩm nhưng chất này không được tác dụng với chất cần làm khô. Thường dùng Axit đặc ( H 2SO4), các anhiđric axit (P2O5); các muối khan hoặc kieàm khan .v.v. II- VÍ DUÏ: C CuO +d.d HCl ( dö ) CuCl2 (dd)  +d.dNaOH   Cu(OH )2   t CuO(Thu được)      SiO2 SiO2   (Thu trực tiếp B) 0. Hỗn hợp. Caùc PTHH xaûy ra:. CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O CuCl2 + 2NaOH  Cu(OH)2 + 2NaCl 0. t C Cu(OH)2    CuO. + H2O . TÍNH PHỨC TẠP CỦA PHẢN ỨNG GIỮA OXIT AXIT ( HOẶC ĐA AXIT ) VỚI DUNG DỊCH KIỀM I- KIẾN THỨC CẦN NHỚ: Tuỳ vào tỉ lệ số mol cặp chất tham gia phản ứng mà có thể tạo thành muối trung hoà hoặc muối axit 1) Cặp CO2, SO2 … H2G ( axit) và kiềm của kim loại hoá trị I : NaOH,KOH Ñaët. T. n kieàm n oxit axit. thì keát quaû taïo muoái nhö sau : T 2  phản ứng tạo muối trung hoà ( kiềm có thể dư ) T 1  phản ứng tạo muối axit ( oxit axit có thể dư ) 1 < T < 2  phản ứng tạo hỗn hợp 2 muối ( phản ứng không có chất nào dư) 2) Cặp CO2, SO2 … H2G ( axit) và kiềm của kim loại hoá trị II : Ca(OH)2,Ba(OH)2 Ñaët. T. n oxit axit n kieàm. thì keát quaû taïo muoái nhö sau :.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> T 2 . phản ứng tạo muối axit (oxit axit có thể dư ) T 1  phản ứng tạo muối trung hoà (kiềm có thể dư) 1 < T < 2  phản ứng tạo hỗn hợp 2 muối ( phản ứng không có chất nào dư) 3) Cặp P2O5, hoặc H3PO4 với các dung dịch bazơ thì có thể tạo 3 loại muối khác nhau ứng với 3 gốc : – H2PO4, = HPO4 ,  PO4 ( Hãy thử xét trường hợp P2O5 tác dụng với NaOH và P2O5 với Ca(OH)2 ).

<span class='text_page_counter'>(15)</span> II- PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN Việc giải bài toán xác định loại muối tạo thành trong trường hợp oxit axit hoặc đa axit tác dụng với dung dịch bazơ có thể được tóm tắt theo các bước sau đây : B1 : Tìm soá mol cuûa kieàm vaø soá mol oxit B2 : Laäp tæ soá T  xác định loại muối tạo thành , viết PTHH tạo ra muối đó. B3 : Tính toán theo PTHH Nếu tạo một muối : Tính theo 1 PTHH dựa vào số mol của chất pư hết. Neáu taïo 2 muoái : Đặt x, y là số mol mỗi muối , Tính theo 2 PTHH dựa vào x,y B4: Hoàn thành yêu cầu của đề bài. Lưu ý : Nếu đề bài cho biết kiềm dư thì luôn tạo muối trung hoà, còn oxit axit dư thì tạo muối axit. --------------------------------NHẬN BIẾT HOÁ CHẤT MẤT NHÃN I) PHƯƠNG PHÁP HOÁ HỌC NHẬN BIẾT HOÁ CHẤT MẤT NHÃN: - Phân loại các chất mất nhãn để xác định tính chất đặc trưng, từ đó chọn thuốc thử đặc trưng. - Trình bày : Nêu thuốc thử đã chọn ? Chất nhận ra ? Dấu hiệu để nhận biết (Hiện tượng) ? Viết PTHH xảy ra để minh hoạ * Lưu ý : Nếu chỉ được lấy thêm 1 thuốc thử , thì chất lấy vào phải nhận ra được một chất sao cho chất này có khả năng làm thuốc thử cho các chất còn lại. II) TÓM TẮT THUỐC THỬ VAØ DẤU HIỆU NHẬN BIẾT MỘT SỐ CHẤT VÔ CƠ:.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Chaát caàn nhaän bieát dd axit dd kieàm Axit sunfuric vaø muoái sunfat Axit clohiñric vaø muoái clorua Muoái cuûa Cu (dd Xanh lam) Muoái cuûa Fe(II) (dd luïc nhaït ). Muoái Fe(III) (dd vaøng naâu) d.dòch muoái Al, Cr (III). Thuốc thử * Quì tím * Quì tím * phenolphtalein * ddBaCl2. Dấu hiệu ( Hiện tượng) *Quì tím  đỏ *Quì tím  xanh *Pheânolphtalein  hoàng *Coù keát tuûa traéng : BaSO4 . * ddAgNO3. *Coù keát tuûa traéng : AgCl  *Keát tuûa xanh lô : Cu(OH)2 . * Dung dòch kieàm *Kết tủa trắng xanh bị hoá nâu đỏ trong nước : 4Fe(OH)2 + 2H2O + O2  4Fe(OH)3 ( Traéng xanh) ( naâu đỏ ) * Kết tủa nâu đỏ Fe(OH)3 * Dung dòch kieàm,. *Kết tủa keo tan được trong kiềm dư :.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Löu yù : * Dung dòch muoái cuûa Axit yeáu vaø Bazô maïnh laøm quì tím hoùa xanh ( Ví duï: Na2CO3) * Dung dịch muối của Axit mạnh và Bazơ yếu làm quì tím hóa đỏ. ( Ví dụ : NH 4Cl ) * Nếu A là thuốc thử của B thì B cũng là thuốc thử của A. * Daáu hieäu nhaän bieát phaûi ñaëc tröng vaø daáu hieäu roõ raøng, khoâng gioáng caùc chaát khaùc . -------------------------.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> PHẢN ỨNG CHUYỂN ĐỔI MỨC HÓA TRỊ CỦA NGUYÊN TỐ Trong các phản ứng kết hợp hoặc phản ứng trao đổi thì hóa trị của các nguyên tố thường không thay đổi. Vì vậy muốn chuyển đổi hóa trị các nguyên tố thì phải dùng một số phản ứng đặc bieät. 1- Naâng hoùa trò cuûa nguyeân toá trong oxit oxit (HT thaáp ) + VD:. 2SO2 2CO. + +. O2  oxit (HT cao). t 0C , xuùc taùc. O2.     t 0C. O2.   . 2SO3. 2CO2 t 0C. 2Fe3O4 + ½ O2    3Fe2O3 2- Nâng hóa trị của nguyên tố trong hợp chất với Clo hoặc Oxi Hợp chất HT thấp +. Cl2; O2 ….  Hợp chất HT cao. t 0C. VD:. 2FeCl2 + 3Cl2    2FeCl3 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O   4Fe(OH)3 PCl3 + Cl2   PCl5 3- Haï hoùa trò cuûa muoái saét:. VD:. Löu yù: phản ứng thế). Muối Fe (HT cao) + Fe ( hoặc KL yếu)  Muối Fe (HT thấp)   3FeCl2 2FeCl3 + Fe   3FeSO4 Fe2(SO4)3 + Fe   2FeCl2 2FeCl3 + Cu + CuCl2 Phản Cu với FeCl3 xảy ra không phải do Cu đẩy được Fe ( không phải. 4- Dùng H2SO4 đ.đ hoặc HNO3 để nâng hóa trị của các nguyên tố trong hợp chất. VD: 3FeO + 10HNO3 loãng   3Fe(NO3)3 + NO  + 5H2O * Khi gặp các phản ứng như ở mục 4 thì nên cân bằng theo phương pháp thăng bằng hóa trị theo caùc bước chung như sau: - Xác định nguyên tố có hoá trị tăng và nguyên tố có hoá trị giảm. - Soá hoùa trò giaûm laø heä soá cuûa caùc chaát trong quaù trình taêng hoùa trò. - Số hóa trị tăng là hệ số tạm thời của các chất trong quá trình giảm hóa trị. - Cộng thêm cho hệ số của axit bằng số lần gốc axit ở sau phản ứng. 0. VD: Ta coù :. V. III. V. IV. Fe H NO3  Fe( N O3 )3  N O2   H 2O. Từ Fe  Fe(NO3)3 tăng 3 hóa trị của Fe . (  1 để tăng bằng giảm).

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Từ HNO3  NO2 giảm 1 hóa trị của N. (  3 để tăng bằng giảm ) Suy ra hệ số tạm thời là : 1Fe + 3HNO3  1Fe(NO3)3 + 3NO2  + H2O Bù 3(NO3) cho vế trái ta được 6HNO3, suy ra hệ số của nước là 3H2O   Fe(NO3)3 + 3NO2  + Fe + 6HNO3 3H2O.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> TÊN THƯỜNG GỌI CỦA MỘT SỐ CHẤT VÔCƠ Dieâm tieâu: Muoái aên: Đá vôi: Voâi soáng: Voâi toâi: Thaïch cao soáng: Thaïch cao nung: Thaïch cao khan: Quaëng : Heâmatic: Quaëng Manheâtic: Quaëng pyric: Qaëng cupit : Dieâm sinh: Xuùt : Potat: Thaïch anh: OÂleâum:. KNO3 NaCl CaCO3 CaO Ca(OH)2 CaSO4.2H2O 2CaSO4.H2O CaSO4 Fe2O3 Fe3O4 FeS2 Cu2S S NaOH KOH SiO2 H2SO4.nSO3.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>