Tài liệu Tây y với bệnh Zona pptx

Tây y với bệnh Zona

Zona là một bệnh ngoài da thường gặp. Nếu tính thời gian trong suốt
cuộc đời thì tỷ lệ người mắc bệnh có thể lên tới 20% dân số. Bệnh có thể phát ở
bất kỳ lứa tuổi nào nhưng tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng tăng.
Đa số bệnh nhân zona có tiền sử mắc bệnh thủy đậu từ bé. Virut gây bệnh
zona cùng loài với virut gây bệnh thủy đậu có tên là virut varicella. Bệnh thủy đậu
gặp chủ yếu ở trẻ em dưới 5 tuổi. Sau khi bệnh thủy đậu đã khỏi thì một số virut
varicella vẫn còn tồn tại ở trạng thái tiềm tàng, không gây bệnh, cư trú ở hạch thần
kinh. Khi gặp điều kiện thuận lợi như: suy giảm miễn dịch, suy nhược cơ thể, các
sang chấn tinh thần… các virut này trở lại trạng thái hoạt động, nhân lên, phát
triển ra các đầu dây thần kinh cảm giác và gây bệnh.

Lúc đầu bệnh nhân thường bị đau rát hoặc cả đau và rát ở một vùng da và
tổ chức dưới da ở một bên thân thể. Nhiều bệnh nhân còn bị giật nhoi nhói từng
cơn ở các vùng da này. Cảm giác đau rát tồn tại khoảng 1-3 ngày thì tại vùng da
này sẽ nổi lên các mụn nước, tập trung thành từng chùm, nếu không điều trị kịp
thời thì sẽ phát triển thành các bọng nước. Lúc đầu tổn thương chỉ có các đám nhỏ
phân bố rải rác thành một dải, nếu không điều trị thì các mảng nhỏ này lan rộng ra
và liên kết với nhau thành một mảng tổn thương lớn khu trú ở toàn bộ một vạt da ở
một bên thân thể: cả một vùng ngực hoặc cả một vùng mạng sườn… Khi chưa có
tổn thương da thì việc chẩn đoán bệnh thường gặp nhiều khó khăn. Khi bệnh nhân
chỉ có đau ở vùng liên sườn bên trái thì rất dễ chẩn đoán nhầm với cơn đau thắt
ngực. Đau ở vùng hố chậu phải có thể chẩn đoán nhầm với viêm ruột thừa. Đau ở
vùng mạng sườn hay bị nhầm với bệnh lý của gan, dạ dày, ruột, thận… Đau ở
vùng mắt hay nhầm với bệnh lý về mắt. Có những bệnh nhân bị đau đầu dữ dội
một bên trước khi phát tổn thương da của zona thần kinh sọ não thì bệnh nhân rất
lo lắng và đôi khi đã phải chụp CT sọ não để loại trừ các bệnh khác.
Về chăm sóc da tại chỗ: Tuyệt đối không gãi, cạo, xát chanh, xát muối, đắp
đỗ xanh, gạo nếp. Nếu làm như trên sẽ làm cho tổn thương trở nên sâu hơn, lan
rộng hơn và đặc biệt gây nhiễm trùng, loét. Bệnh nhân vẫn có thể tắm được hằng

ngày nhưng không được xát xà phòng trực tiếp lên vùng da bị bệnh. Không cần
kiêng ăn uống.
Thuốc điều trị
Nếu điều trị muộn hoặc điều trị sớm mà không đủ liều thì sẽ để lại nhiều
biến chứng. Thời gian để trị liệu cho kết quả tốt nhất là 48 giờ sau khi có tổn
thương da. Trong vòng một tuần thì kết quả chậm hơn nhưng vẫn tốt. Nếu để
muộn quá thì kết quả điều trị kém và có thể để lại các di chứng như: đau kéo dài
nhiều tháng, nhiều năm thậm chí có những người đau kéo dài đến hết cuộc đời,
đặc biệt ở những người cao tuổi. Nếu zona gây tổn thương nhánh mắt dây thần
kinh số V (được chẩn đoán là zona mắt) thì có thể gây giảm hoặc mất thị lực hoàn
toàn. Nếu zona gây tổn thương dây thần kinh số VII (Hội chứng Ramsay Hunt) có
thể gây liệt mặt, méo mồm. Các biến chứng khác có thể gặp như: loét, sẹo lồi…
Tại chỗ: khi tổn thương còn mụn nước, tiết dịch nhiều thì không nên bôi
các loại thuốc mỡ vì sẽ làm tăng phù nề tại tổn thương. Nên bôi các loại dung dịch
như jarish, dalibour, dung dịch kháng sinh, xanh methylen, castelani…, sau 5-7
ngày tổn thương da khô hơn thì có thể bôi kem acyclovir ngày 3-5 lần.
Toàn thân: bệnh nhân bắt buộc phải uống đủ liều kháng sinh diệt virut
dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Kháng sinh là acyclovir
uống 1 lần 800mg x 5 lần trong 1 ngày, cách 3 giờ uống 1 lần. Thời gian uống
thuốc là 7 – 8 ngày liên tục. Thuốc có tác dụng phụ là nôn hoặc tiêu chảy ở 3 – 5%
các trường hợp. Khi có tác dụng phụ bệnh nhân phải đến khám lại ngay. Thuốc
acyclovir không dùng cho bệnh nhân suy thận, trong trường hợp này có thể sử
dụng điện châm cũng đạt được kết quả rất tốt ở nhiều bệnh nhân. Nếu đau quá có
thể dùng thuốc giảm đau. Nếu có điều kiện thì có thể chiếu tia laser Helinion tại
chỗ để tổn thương da chóng lành và góp phần hồi phục tổn thương dây thần kinh.
Trong giai đoạn bệnh đang tiến triển có thể tiêm gama globulin 16% để tăng
cường miễn dịch. Những bệnh nhân đau rát nhiều và mức độ đau giảm ít sau điều
trị acyclovir thì có thể uống thêm các thuốc giảm đau thần kinh như lyrica,
gabapentine, carbamazepine, amitriptyline nhưng phải có chỉ định và theo dõi của
bác sĩ chuyên khoa da liễu.

Zona thường không tái phát, không gây tổn thương các phủ tạng và não.
Vấn đề lây nhiễm zona
Virus Varicella Zoster có thể truyền qua rau thai. Trên thực tế chúng tôi
thấy một số trường hợp bị zona sau khi tiếp xúc với bệnh nhân thủy đậu hoặc bệnh
nhân zona. Ngược lại cũng có trường hợp con của một số bệnh nhân zona mắc
thủy đậu sau vài tuần.