TU TUONG HO CHI MINH VE DOAN KET QUOC TE

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỒN KẾT QUỐC TẾ</b>

1. Sự cần thiết xây dựng đồn kết quốc tế

a) Thực hiện đoàn kết quốc tế nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời

đại, tạo sức mạnh tổng hợp cho cách mạng

- Mục đích của việc thực hiện đồn kết quốc tế theo Hồ Chí Minh là gì?

(Là để tập hợp lực lượng bên ngồi, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ và giúp đỡ của

bạn bè quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo thành sức

mạnh tổng hợp, đưa cách mạng đi đến thành công).

- Liên quan đến sức mạnh của dân tộc, Hồ Chí Minh thường nói đến những, nhân

tố, yếu tố nào?

(Liên quan đến sức mạnh của dân tộc, Hồ Chí Minh thường nói đến truyền thống

u nước, đồn kết, nhân ái, tinh thần độc lập, tự chủ, tự cường, đức tính cần cù,

dũng cảm, thơng minh, sáng tạo, ham học hỏi của nhân dân Việt Nam; vị trí địa lý,

điều kiện tự nhiên thuận lợi, nguồn tài nguyên phong phú, dồi dào của đất nước

Việt Nam,v.v.. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, những nhân tố, yếu tố này sẽ trở thành

sức mạnh to lớn của dân tộc khi chúng được khơi dậy, được hoà hợp với nhau và

được phát huy vào sự nghiệp cách mạng chung của dân tộc).

- Sức mạnh thời đại, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, gồm những nhân tố, yếu tố nào?

Các sức mạnh đó sẽ được phát huy trong thực tiễn cách mạng nước ta khi nào?

(Sức mạnh thời đại, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, là sức mạnh của phong trào cách

mạng vô sản và phong trào cách mạng giải phóng dân tộc thuộc địa; là lý luận và

phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin; là xu thế của thời đại từ sau Cách

mạng Tháng Mười Nga; là sức mạnh của ba dòng thác cách mạng; là sự phát triển

mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật và công nghệ. Các sức mạnh đó

sẽ được phát huy vào trong thực tiễn cách mạng nước ta khi chúng ta biết xây

dựng khối đồn kết quốc tế).

- Hồ Chí Minh đã làm gì để xây dựng khối đồn kết quốc tế giữa nhân dân ta với

các lực lượng cách mạng trên thế giới?

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

đã làm tất cả để gắn cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới).

- Hồ Chí Minh đã đánh giá vai trị của đoàn kết quốc tế trong cách mang Việt Nam

như thế nào?

(Hồ Chí Minh khẳng định: “Có sức mạnh cả nước một lịng…lại có sự ủng hộ của

nhân dân thế giới, chúng ta sẽ có một sức mạnh tổng hợp, cộng với phương pháp

cách mạng thích hợp, nhất định cách mạng nước ta sẽ đi đến đích cuối cùng”).

b) Thực hiện đồn kết quốc tế nhằm góp phần cùng nhân dân thế giới thực hiện

thắng lợi các mục tiêu cách mạng

- Thời đại mà Hồ Chí Minh sống và hoạt động có những biến chuyển cơ bản nào?

Trong thời đại đó các dân tộc có thể tồn tại biệt lập với nhau không?

(Thời đại mà Hồ Chí Minh sống và hoạt động là thời đại có những biến đổi cực kỳ

to lớn trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó nổi bật lên hai sự kiện

quan trọng nhất làm thay đổ nội dung của thời đại: một là, chủ nghĩa tư bản đã từ

giai đoạn tự do cạnh tranh chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, đã hình

thành hệ thống thuộc địa của chúng; hai là thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng

Mười Nga đã mở ra một thời đại mới – thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên

chủ nghĩa xã hội trên phạm vi tồn thế giới. Trong thời đại đó các dân tộc không

thể tồn tại biệt lập, vận mệnh của mỗi dân tộc không thể tách rời vận mệnh chung

của lồi người).

- Hồ Chí Minh đã nhận thức được yêu cầu đặt ra đối với cách mạng giải phóng dân

tộc trong thời đại mới như thế nào?

(Trong thời đại mới, Hồ Chí Minh đã nhận thức sâu sắc rằng “cơng cuộc giải phóng

các nước và các dân tộc bị áp bức là một bộ phận khăng khít của cách mạng vơ

sản”, rằng “cần thiết phải có liên minh chiến đấu chặt chẽ giữa các dân tộc thuộc

địa với giai cấp vô sản của các nước đế quốc để chống kẻ thù chung”).

- Để xây dựng khối đồn kết quốc tế, Hồ Chí Minh u cầu các Đảng Cộng sản phải

làm gì?

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Hồ Chí Minh đã làm gì để kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa

quốc tế trong sáng trong cách mạng Việt Nam?

(Kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng trong

cách mạng Việt Nam, Hồ Chí Minh đã triệt để phát huy sức mạnh của chủ nghĩa

yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính, đồng thời Người đã nỗ lực không mệt

mỏi để củng cố và tăng cường tình đồn kết, hữu nghị giữa Việt Nam với các dân

tộc khác đang đấu tranh cho mục tiêu chung là hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ

và tiến bộ xã hội).

<b>2. Nội dung và hình thức đoàn kết quốc tế</b>

a) Các lực lượng cần đoàn kết

- Nêu các lực lượng chính cần đồn kết trong tư tưởng đoàn kết quốc tế của chủ

tịch Hồ Chí Minh?

(Hồ Chí Minh chủ trương đa dạng hóa trong việc tập hợp lực lượng đoàn kết quốc

tế nhưng tập trung vào ba lực lượng chính: phong trào cộng sản và công nhân

quốc tế; phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc; phong trào hịa bình dân chủ

thế giới, trước hết là phong trào chống chiến tranh của nhân dân các nước đang

xâm lược Việt Nam).

- Hồ Chí Minh đã xây dựng khối đồn kết với phong trào cộng sản và công nhân

quốc tế như thế nào?

(Hồ Chí Minh cho rằng sự đồn kết giữa giai cấp vô sản quốc tế là một đảm bảo

vững chắc cho thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản. Đánh giá cao vai trị khối đồn

kết của giai cấp vô sản thế giới, tháng 12 năm 1920, tại Đại hội Tua, Hồ Chí Minh

đã lên tiếng: “Nhân danh toàn thể loài người, nhân danh tất cả đảng viên xã hội,

cả phái hữu lẫn phái tả, chúng tơi kêu gọi các đồng chí hãy cứu chúng tôi”. Tiếp

nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh tìm thấy con đường giải phóng dân tộc.

Đồng thời người cũng tìm thấy một lực lượng ủng hộ mạnh mẽ cơng cuộc đấu

tranh giải phóng các dân tộc thuộc địa. Đó là phong trào cộng sản và công nhân

thế giới, là Liên Xô và sau này là các nước xã hội chủ nghĩa, là Quốc tế thứ III sau

này là cục thông tin quốc tế. Từ đó, Người đã phấn đấu khơng mệt mỏi để xây

dựng khối đoàn kết thống nhất trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế).

Dựa trên những cơ sở nào để Hồ Chí Minh xây dựng khối đồn kết giữa giai cấp vơ

sản các nước, đồn kết giữa các đảng cộng sản?

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi tồn thế gới. Hồ Chí

Minh cho rằng, chủ nghĩa đế quốc là một lực lượng phản động quốc tế, là kẻ thù

chung của nhân dân lao động tồn thế giới. Trong hồn cảnh đó, chỉ có sức mạnh

của sự đồn kết, nhất trí, sự đồng tình và ủng hộ lẫn nhau của nhân dân lao động

thế giới theo tinh thần “bốn phương vô sản đều là anh em” mới có thế chống lại

được những âm mưu thâm độc của chủ nghĩa đế quốc thực dân).

- Hồ Chí Minh đã xây dựng khối đồn kết với phong trào đấu tranh giải phóng dân

tộc trên thế giới như thế nào?

(Hồ Chí Minh đã sớm phát hiện ra âm mưu chia rẽ dân tộc, tạo sự biệt lập, đối

kháng, thù ghét dân tộc, chủng tộc… của các nước đế quốc nhằm làm suy yếu

phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các thuộc địa. Vì vậy, Nguời đã kiến

nghị Ban Phương Đông Quốc tế Cộng sản về những biện pháp nhằm “Làm cho các

thuộc địa từ trước đến nay vẫn cách biệt nhau hiểu biết nhau hơn và đoàn kết lại

để đặt cơ sở cho một liên minh phương Đông tương lai, khối liên minh này sẽ là

một trong những cái cánh của cách mạng vô sản”).

- Nêu chủ trương của Hồ Chí Minh trong xây dựng khối đoàn kết với các lực lượng

tiến bộ, những người u chuộng hịa bình, dân chủ, tự do và công lý trên thế

giới?

(Trong xu thế mới của thời đại mới, bên cạnh việc đoàn kết với phong trào cộng

sản và cơng nhân quốc tế, Hồ Chí Minh ln chú ý tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ

của các lực lượng tiến bộ trên thế giới. Để thực hiện việc này, Người chủ trương

gắn cuộc đấu tranh vì độc lập, thống nhất của Việt Nam với mục tiêu bảo vệ hịa

bình, dân chủ, tự do, công lý của nhân loại tiến bộ.

Sau khi nước ta giành được độc lập, Người đã nhiều lần tuyên bố: “sẵn sàng làm

bạn với mọi nước dân chủ không gây thù ốn với một ai”; “Chính sách ngoại giao

của Chính phủ thì chỉ có một điều tức là thân thiện với tất cả các nước dân chủ

trên thế giới để giữ gìn hồ bình”).

- Hiện thực xây dựng khối đoàn kết với phong trào cộng sản và cơng nhân quốc tế,

phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, phong trào hịa bình, dân chủ thế giới

theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã phát huy hiệu quả to lớn trong cách mạng Việt

Nam như thế nào?

b) Hình thức đồn kết

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

nào?

(Để xây dựng khối đồn kết quốc tế, Hồ Chí Minh đã đề xuất hình thức mặt trận.

Ngay từ năm 1924, Người đã đưa ra quan điểm thành lập Mặt trận thống nhất của

nhân dân chính quốc và thuộc địa chống chủ nghĩa đế quốc. Đối với các dân tộc

trên bán đảo Đơng Dương, trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, trên cơ sở

thành lập Mặt trận độc lập đồng minh cho từng nước, Người chủ trương tiến tới

thành lập Đông Dương độc lập đồng minh. Trong hai cuộc kháng chiến chống

Pháp và chống Mỹ, Hồ Chí Minh đã chỉ đạo việc hình thành Mặt trận đồn kết Việt

- Miên - lào. Mở rộng khối đoàn kết ra các nước khác, Hồ Chí Minh cũng đã góp

phần đặt cơ sở cho sự ra đời của Mặt trận nhân dân Á- Phi đoàn kết với Việt Nam.

Người cũng đã hoạt động không mệt mỏi để tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của

các nước xã hội chủ nghĩa anh em, của bạn bè quốc tế và nhân loại tiến bộ, trong

đó có cả nhân dân Pháp (trong kháng chiến chống Pháp), nhân dân Mỹ (trong

kháng chiến chống Mỹ), hình thành Mặt trận nhân dân thế giới đoàn kết với Việt

Nam chống đế quốc xâm lược.

Như vậy, tư tưởng đại đoàn kết dân tộc, đồn kết quốc tế của Hồ Chí Minh đã

định hướng cho việc hình thành bốn tầng mặt trận: Mặt trận đại đoàn kết dân tộc;

Mặt trận đoàn kết Việt - Miên - lào; Mặt trận nhân dân Á- Phi đoàn kết với Việt

Nam; Mặt trận nhân dân thế giới đoàn kết với Việt Nam chống đế quốc xâm lược.

Đây thật sự là sự phát triển rực rỡ nhất và thắng lợi to lớn nhất của tư tưởng đại

đồn kết của Hồ Chí Minh).

<b>3. Ngun tắc đoàn kết quốc tế</b>

a) Đoàn kết trên cơ sở thống nhất mục tiêu và lợi ích, có lý, có tình

- Ý nghĩa của nguyên tắc đoàn kết trên cơ sở thống nhất về mục tiêu và lợi ích, có

lý, có tình?

(Cũng như xây dựng khối đại đồn kết dân tộc, muốn thực hiện được đoàn kết

quốc tế trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và các lực lượng phản

động quốc tế, phải tìm ra được điểm tương đồng về mục tiêu và lợi ích giữa các

dân tộc, các lực lượng tiến bộ và phong trào cách mạng thế giới. Đây là vấn đề cốt

tử, quyết định sự thành bại của việc tập hợp lực lượng, đồn kết quốc tế).

- Hồ Chí Minh đã quán triệt nguyên tắc này như thế nào trong xây dựng khối đoàn

kết với phong trào cộng sản và cơng nhân quốc tế?

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

hiện đồn kết thống nhất trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa

quốc tế vơ sản, có lý, có tình.

Cốt lõi trong xây dựng khối đồn kết thống nhất trong phong trào cộng sản và

công nhân quốc tế theo Hồ Chí Minh là gì?

Là xây dựng khối đồn kết thống nhất giữa các đảng cộng sản. Người cho rằng việc

xây dựng khối đoàn kết này phải đứng vững trên lập trường của giai cấp công

nhân, phải quán triệt những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa quốc tế vơ sản.

Theo Hồ Chí Minh, “có lý”, “có tình” trong xây dựng khối đoàn kết với phong trào

cộng sản và cơng nhân quốc tế là như thế nào?

“Có lý” trước hết là tuân thủ những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin,

phải xuất phát từ lợi ích chung của cách mạng thế giới. Tuy nhiên, việc trung

thành với chủ nghĩa Mác - lênin địi hỏi phải vận dụng sáng tạo, có hiệu quả vào

hoạt động thực tế của mỗi nước, mỗi đảng. “Có tình là sự thơng cảm, tơn trọng

lẫn nhau trên tinh thần, tình cảm của những người cùng chung lý tưởng, cùng

chung mục tiêu phấn đấu. Sự ứng xử có tình địi hỏi lợi ích của mỗi quốc gia, dân

tộc, mỗi đảng phải được tôn trọng, song lợi ích đó khơng được phương hại đến lợi

ích chung, lợi ích của đảng khác, của dân tộc khác).

- Hồ Chí Minh đã xác định điểm chung trong xây dựng khối đoàn kết với các dân

tộc trên thế giới như thế nào?

(Hồ Chí Minh đã giương cao ngọn cờ độc lập, tự do và quyền bình đẳng giữa các

dân tộc. Trong quan hệ giữa Việt Nam với các nước láng giềng Lào, Campuchia,

Trung Quốc cũng như với các quốc gia, dân tộc trên thế giới, Hồ Chí Minh thực

hiện nhất qn quan điểm có tính nguyên tắc: Dân tộc Việt Nam tôn trọng độc

lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và quyền tự quyết của tất cả các quốc gia, dân

tộc trên thế giới, đồng thời mong muốn các quốc gia, dân tộc trên thế giới quan

hệ hợp tác, hữu nghị với Việt Nam trên cơ sở những nguyên tắc đó.

Nêu cao tư tưởng độc lập, tự do và quyền bình đẳng giữa các dân tộc, Hồ Chí

Minh trở thành người khởi xướng, cầm cờ và là hiện thân của những khát vọng

của các dân tộc trong việc khẳng định bản sắc dân tộc của mình, đồng thời thúc

đẩy sự hiểu biết lẫn nhau, thực hiện đoàn kết, hữu nghị giữa các dân tộc trên thế

giới với Việt Nam vì thắng lợi của cách mạng mỗi nước).

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Nêu đặc điểm của ngọn cờ hịa bình trong tư tưởng Hồ Chí Minh?

Giương cao ngọn cờ hịa bình và đấu tranh bảo vệ hịa bình là tư tưởng nhất qn

của Hồ Chí Minh. Nhưng đó khơng phải là một nền hịa bình trừu tượng, mà là

“hịa bình trong độc lập, tự do”, “một nền hịa bình chân chính xây dựng trên cơng

bình và lý tưởng dân chủ”, chống chiến tranh xâm lược vì các quyền dân tộc cơ

bản của mỗi quốc gia.

Ngọn cờ hịa bình của Hồ Chí Minh đã có tác dụng như thế nào trong các cuộc

kháng chiến bảo vệ Tổ quốc của nhân dân Việt Nam và trong các cuộc đấu tranh vì

hịa bình, vì tiến bộ nhân loại?

Trong suốt hai cuộc kháng chiến, quan điểm hịa bình trong cơng lý, lịng thiết tha

hịa bình trong sự tơn trọng độc lập, thống nhất của Hồ Chí Minh và nhân dân Việt

Nam đã làm rung động trái tim nhân loại. Nó có tác dụng cảm hóa, lơi kéo các

lượng tiến bộ trên thế giới đứng về phía nhân dân Việt Nam địi chấm dứt chiến

tranh, lập lại hịa bình ở Việt Nam.

Đánh giá vai trò và những cống hiến của Hồ Chí Minh trong việc tập hợp các lượng

tiến bộ trên thế giới, Rômét Chanđra, nguyên chủ tịch Hội đồng hịa bình thế giới

cho rằng: “Bất cứ nơi nào chiến đấu cho độc lập, tự do, ở đó có Hồ Chí Minh và

ngọn cờ Hồ Chí Minh bay cao. Bất cứ ở đâu chiến đấu cho hịa bình và cơng lý, ở

đó có Hồ Chí Minh và ngọn cờ Hồ Chí Minh bay cao. Bất cứ ở đâu, nhân dân chiến

đấu cho một thế giới mới, chống lại đói nghèo, ở đó ngọn cờ Hồ Chí Minh bay

cao”.

b) Đoàn kết trên cơ sở độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường

- Tại sao Hồ Chí Minh lại đặt vấn đề đoàn kết phải trên cơ sở độc lập, tự chủ, tự

lực, tự cường?

(Trong việc xây dựng khối đoàn kết với các lực lượng cách mạng, tiến bộ trên thế

giới, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, Hồ Chí Minh xác định sức

mạnh dân tộc giữ vai trò quyết định, còn sức mạnh thời đại chỉ phát huy tác dụng

thông qua sức mạnh dân tộc. Người nhiều lần khẳng định: Trong đấu tranh cách

mạng ta phải “tự lực cánh sinh, dựa vào sức mình là chính”. Người còn viết:

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

- Khẳng định sức mạnh dân tộc giữ vai trị quyết định nhưng Hồ Chí Minh có xem

nhẹ việc đồn kết quốc tế, tranh thủ sức mạnh thời đại không?

(Khẳng định sức mạnh dân tộc giữ vai trị quyết định nhưng Hồ Chí Minh khơng hề

xem nhẹ việc đồn kết quốc tế, tranh thủ sức mạnh thời đại, đặc biệt là tranh thủ

sự ủng hộ, giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, sự đồng tình, ủng hộ

của nhân dân u chuộng hồ bình trên thế giới).

- Để thực hiện đoàn kết quốc tế, tranh thủ sức mạnh thời đại Hồ Chí Minh u cầu

Đảng ta phải làm gì?

(Để thực hiện đoàn kết quốc tế, tranh thủ sức mạnh thời đại, nhất là tranh thủ sự

ủng hộ, giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, sự đồng tình, ủng hộ của

nhân dân yêu chuộng hồ bình trên thế giới, Hồ Chí Minh u cầu Đảng ta phải có

đường lối độc lập, tự chủ, đúng đắn, sáng tạo. Trả lời phỏng vấn một phóng viên

nước ngồi, Người nói: “Độc lập nghĩa là chúng tôi điều khiển lấy mọi công việc

của chúng tôi, khơng có sự can thiệp ở ngồi vào”).

- Việc thực hành đường lối độc lập, tự chủ, đúng đắn, sáng tạo theo tư tưởng Hồ

Chí Minh đã mang lại hiệu quả như thế nào trong cách mạng Việt Nam?

KẾT LUẬN (giáo trình)

Chương 6

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ DÂN CHỦ VÀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO

DÂN, VÌ DÂN

I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ DÂN CHỦ

1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về dân chủ

- Hiểu thế nào cho đúng quan điểm của Hồ Chí Minh về dân chủ?

- Nêu quan điểm của Hồ Chí Minh về giá trị của dân chủ?

Dân chủ là khát vọng muôn đời của nhân dân; là mục tiêu và động lực của cách

mạng; là chuẩn mực và nguyên tắc ứng xử cơ bản trong các quan hệ quốc tế.

2. Dân chủ trong các lĩnh vực của đời sống xã hội

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

trị là nổi bật nhất.

Dân chủ trên lĩnh vực chính trị được biểu hiện tập trung qua tổ chức và hoạt động

của bộ máy Nhà nước. Thể hiện ở chỗ Nhà nước ta là nhà nước của nhân dân, do

nhân dân, vì nhân dân.

Dân chủ trên lĩnh vực chính trị cịn được biểu hiện ở phương thức tổ chức xã hội.

Thể hiện qua cấu tạo quyền lực của xã hội mà ở đó người dân, cả trực tiếp lẫn

gián tiếp qua dân chủ đại diện, là người chủ thật sự của xã hội. Tức là phải xây

dựng được một hệ thống chính trị do dân “cử ra” và “do dân tổ chức nên”.

3. Thực hành dân chủ

a) Xây dựng và hoàn thiện chế độ dân chủ rộng rãi

- Hồ Chí Minh đã làm gì để xây dựng và hồn thiện chế độ dân chủ ở nước ta?

+ Ngay từ năm 1941, trong Chương trình của Mặt trận Việt Minh, Hồ Chí Minh đã

thiết kế một chế độ dân chủ cộng hòa cho nước ta sau khi cuộc cách mạng do

nhân dân thực hiện thắng lợi.

+ Dân chủ ở nước Việt Nam mới được thể hiện và đảm bảo trong các bản Hiến

Pháp do chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì thực hiện. Hiến Pháp năm 1946 và Hiến Pháp

năm 1959 đều khẳng định quyền làm chủ của nhân dân, mọi quyền hành và lực

lượng đều ở nhân dân.

- Theo Hồ Chí Minh, chế độ dân chủ ở nước ta phải được thể hiện rộng rãi như

thế nào?

Theo Hồ Chí Minh, dân chủ là phải đảo bảo quyền làm chủ của các giai cấp, tầng

lớp, các cộng đồng dân tộc trong thể chế chính trị ở nước ta.

b) Xây dựng các tổ chức đảng, Nhà nước, Mặt trận và các đồn thể chính trị - xã

hội vững mạnh để đảm bảo dân chủ trong xã hội.

- Trong xây dựng nền dân chủ ở Việt Nam, theo Hồ Chí Minh Đảng, Nhà nước, Mặt

trận có vai trị, vị trí như thế nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

chức, xây dựng nên, đều hoạt động vì lợi ích của nhân dân và chịu sự giám sát của

nhân dân.

- Để đảm bảo quyền dân chủ của nhân dân, Hồ Chí Minh yêu cầu Đảng, Nhà nước

và Mặt trận trong mọi hoạt động của mình phải quán triệt những yêu cầu cơ bản

gì?

Để đảm bảo quyền dân chủ của nhân dân, Hồ Chí Minh yêu cầu Đảng, Nhà nước

và Mặt trận trong mọi hoạt động của mình phải quán triệt những yêu cầu cơ bản

sau:

+ Phải ln lấy dân làm gốc, hết lịng, hết sức phụng sự nhân dân.

+ Phải hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, phân cơng, phân nhiệm rõ

ràng, phối hợp hành động chặt chẽ.

II. QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO DÂN,

VÌ DÂN

1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước của dân, do dân, vì dân

a. Nhà nước của dân

- Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà nước của dân là Nhà nước như thế nào?

(Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà nước của dân là Nhà nước được tổ chức sao

cho tất cả quyền lực trong nước là của toàn thể nhân dân. Điều 1 Hiến Pháp năm

1946, do Người làm Trưởng ban soạn thảo, đã khẳng định rõ: “Nước Việt Nam là

một nước dân chủ cộng hồ. Tất cả quyền bính trong nước là của tồn thể nhân

dân Việt Nam, khơng phân biệt nịi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tơn giáo”).

- Quyền lực trong nước là của toàn thể nhân dân, theo Hồ Chí Minh, phải được

thể hiện ở chỗ nào?

(Quyền lực trong nước là của toàn thể nhân dân, theo Hồ Chí Minh, phải được thể

hiện ở chỗ:

+ “Dân làm chủ và dân là chủ”. Dân có quyền làm bất cứ việc gì mà pháp luật

khơng cấm, đồng thời có nghĩa vụ tn theo pháp luật.

+ “Những việc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra nhân dân phúc quyết”

(Điều 32 – Hiến pháp 1946.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

(Yêu cầu đối với Nhà nước của dân là:

+ Phải bằng mọi nỗ lực hình thành được các thiết chế dân chủ để thực thi quyền

làm chủ của nhân dân.

+ Các vị đại diện của dân, do dân cử ra phải xác định rõ mình chỉ là thừa uỷ quyền

của dân, là “cơng bộc” của dân).

b. Nhà nước do dân

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà nước do dân là Nhà nước như thế nào?

(Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà nước do dân là:

- Do dân lựa chọn, bầu ra rừ những đại biểu của mình vào các cơ quan quyền lực

của Nhà nước.

- Do dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuế để Nhà nước chi tiêu hoạt động.

- Do dân phê bình, giám sát, xây dựng.

- Khi các cơ quan Nhà nước khơng đáp ứng được lợi ích và nguyện vọng của nhân

dân thì nhân dân sẽ bãi miễn nó.

Hồ Chí Minh khẳng định: “Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính

phủ”).

c. Nhà nước vì dân

- Hồ Chí Minh quan niệm thế nào là Nhà nước vì dân?

(Theo Hồ Chí Minh, Nhà nước vì dân là Nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng

của nhân dân, khơng có đặc quyền, đặc lợi, thực sự trong sạch, cần, kiệm, liêm,

chính. Như vậy, theo quan niệm của Hồ Chí Minh, chỉ có một Nhà nước thực sự

của dân, do dân tổ chức, xây dựng và kiểm sốt trên thực tế mới có thể là Nhà

nước vì dân).

- Theo quan niệm của Hồ Chí Minh, trong Nhà nước vì dân, dân là chủ, là người

được phục vụ thì cán bộ nhà nước là gì?

(Theo quan niệm của Hồ Chí Minh, trong Nhà nước vì dân, dân là chủ, là người

được phục vụ thì cán bộ nhà nước, từ chủ tịch trở xuống đều là công bộc của dân,

làm đầy tớ cho dân).

- Để làm tốt vai trị của mình, xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân, Hồ Chí

Minh yêu cầu cán bộ Nhà nước phải có thái độ như thế nào đối với công việc?

(Để làm tốt vai trị của mình, xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân, Hồ Chí

Minh yêu cầu cán bộ nhà nước phải:

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

tránh”.

+ Là người đầy tớ phục vụ nhân dân, cán bộ nhà nước phải đồng thời là người

lãnh đạo, người hướng dẫn nhân dân).

2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp cơng nhân với

tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước

a. Bản chất giai cấp cơng nhân của Nhà nước

- Hồ Chí Minh luôn khẳng định bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta.

Người viết: “Nhà nước ta là nhà nước dân chủ nhân dân, dựa trên nền tảng liên

minh công nông, do giai cấp công nhân lãnh đạo”.

- Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta biểu hiện nổi bật ở những điểm

nào?

(Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta biểu hiện nổi bật ở chỗ:

+ Nhà nước do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo

(Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng cách nào?

Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng đường lối, chủ trương, định hướng chính sách;

lãnh đạo thơng qua tổ chức, cá nhân của mình trong Quốc hội, Chính phủ và các

nghành, các cấp của Nhà nước; lãnh đạo bằng cơng tác kiểm tra).

+ Ở tính định hướng đưa đất nước quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội.

+ Nguyên tắc tổ chức cơ bản của Nhà nước cũng là nguyên tắc tập trung dân

chủ)).

b. Bản chất giai cấp cơng nhân thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc của Nhà

nước

- Theo Hồ Chí Minh, bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta luôn thống nhất,

hài hồ với tính nhân dân, tính dân tộc của Nhà nước.

Tại sao trong nhà nước ta, bản chất giai cấp cơng nhân lại thống nhất với tính

nhân dân, tính dân tộc?

(Sở dĩ có sự thống nhất đó vì lợi ích của giai cấp cơng nhân thống nhất với lợi ích

của dân tộc. Giai cấp cơng nhân nước ta khơng thể giải phóng được mình nếu

khơng tham gia và đi đầu trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và giải phóng các

tầng lớp nhân dân khác).

- Sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân, tính dân tộc

của Nhà nước ta thể hiện ở chỗ nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

của Nhà nước ta thể hiện ở chỗ:

+ Nhà nước ta ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ của nhiều thế

hệ người Việt Nam.

+ Nhà nước ta ln bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của dân tộc làm cơ bản.

+ Tổ chức bộ máy của Nhà nước ln thể hiện tính đại đồn kết dân tộc).

3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước pháp quyền có hiệu lực pháp lý mạnh

mẽ

a. Một Nhà nước pháp quyền có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ, trước hết phải là một

Nhà nước hợp hiến, hợp pháp

- Thế nào là một Nhà nước hợp hiến, hợp pháp?

(Nhà nước hợp hiến, hợp pháp là một Nhà nước ra đời dựa trên những cơ sở

pháp lý có hiệu lực, được quảng đại quần chúng nhân dân trong nước thừa nhận

và được cộng đồng quốc tế công nhận).

- Để xây dựng một Nhà nước hợp hiến, hợp pháp trên đất nước ta, Hồ Chí Minh

đã làm gì?

(Để xây dựng một Nhà nước hợp hiến, hợp pháp trên đất nước ta, ngay sau khi

Cách mạng Tháng Tám thành công, Người đã thay mặt Chính phủ lâm thời đọc

bản Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố với quốc dân đồng bào và với thế giới về sự

khai sinh của Nhà nước Việt Nam mới; Tiếp đó, ngay tại phiên họp đầu tiên của

Chính phủ (3 – 9 – 1945), Người đã đề ra sáu nhiệm vụ cấp bách, trong đó có

nhiệm vụ phải tiến hành ngay cuộc Tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu

để bầu ra Quốc hội và lập ra Chính phủ chính thức, đồng thời phải sớm ban hành

một hiến pháp dân chủ).

b. Một Nhà nước pháp quyền có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ là một Nhà nước quản

lý đất nước bằng pháp luật và phải làm cho pháp luật có hiệu lực trong thực tế

(Điều cốt lõi của một Nhà nước pháp quyền là Nhà nước đó phải quản lý đất nước

bằng pháp luật, mọi tổ chức và cá nhân trong Nhà nước đó phải sống và làm việc

theo Hiến pháp và pháp luật).

- Theo Hồ Chí Minh, trong một Nhà nước dân chủ thì dân chủ và pháp luật có mâu

thuẫn với nhau khơng? Nền pháp luật mà Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng là

nền pháp luật gì?

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

thể có dân chủ ngồi pháp luật, pháp luật là “bà đỡ” của dân chủ. Quyền dân chủ

của nhân dân phải được thể chế hoá bằng pháp luật, ngược lại hệ thống pháp luật

mà chúng ta xây dựng phải bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân. Như vậy, để

thực thi quyền làm chủ của nhân dân, nền pháp luật mà Hồ Chí Minh chủ trương

xây dựng là nền pháp luật xã hội chủ nghĩa).

- Hồ Chí Minh quan tâm đến việc xây dựng nền pháp luật XHCN, bảo đảm quyền

làm chủ của nhân dân, như thế nào?

(Xây dựng nền pháp luật xã hội chủ nghĩa, đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân

là mối quan tâm suốt đời của chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong 24 năm ở cương vị

đứng đầu Nhà nước, Người đã hai lần đứng đầu Uỷ ban soạn thảo hiến pháp

(Hiến pháp 1946 và Hiến pháp 1959), đã ký và công bố 16 đạo luật, 613 sắc lệnh

và nhiều văn bản dưới luật khác. Một mặt chăm lo hoàn thiện hiến pháp và hệ

thống pháp luật, mặt khác, Người rất quan tâm đến việc đưa pháp luật vào đời

sống, tạo ra cơ chế đảm bảo cho pháp luật được thi hành, cơ chế kiểm tra, giám

sát việc thi hành đó trong các cơ quan nhà nước và trong nhân dân).

c. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nước đủ đức, đủ tài

- Để xây dựng một Nhà nước pháp quyền vững mạnh, Hồ Chí Minh cịn quan tâm

đến việc xây dựng một đội ngũ cán bộ, cơng chức Nhà nước có đủ đức và tài.

- Người đã đưa ra những yêu cầu cụ thể về đức và tài đối với cán bộ công chức

như thế nào?

(Người đã đưa ra những yêu cầu cụ thể về đức và tài đối với cán bộ công chức

như:

+ Tuyệt đối trung thành với cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư.

+ Am hiểu pháp luật, thành thạo chun mơn, nghiệp vụ.

+ Có mối liên hệ mật thiết với nhân dân.

+ Dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm về việc mình làm.

+ Phải thường xuyên tự phê bình và phê bình).

4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt

động có hiệu quả

a. Đề phịng khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà nước

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

- Trong quá trình lãnh đạo xây dựng Nhà nước, Người yêu cầu các tổ chức và cá

nhân trong bộ máy Nhà nước phải chống lại những căn bệnh nào?

(Trong quá trình lãnh đạo xây dựng Nhà nước, Người yêu cầu các tổ chức và cá

nhân trong bộ máy Nhà nước phải chống lại những căn bệnh sau:

+ Đặc quyền, đặc lợi.

+ Tham ơ, lãng phí, quan liêu.

+ “Tư túng”, “chia rẽ”, “kiêu ngạo”).

b. Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng

Để xây dựng một nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu quả, Hồ Chí

Minh đã kết hợp giáo dục đạo đức với tăng cường pháp luật như thế nào?

(Để xây dựng một nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu quả, Người

luôn chú trọng giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, công chức, đặt tiêu chuẩn

đạo đức lên hàng đầu trong việc tuyển chọn cán bộ. Nhưng Người cũng không

ngừng nâng cao vai trò, sức mạnh của pháp luật, chú trọng ban hành pháp luật,

đưa pháp luật vào cuộc sống và làm cho nó có hiệu lực trong thực tế).

KẾT LUẬN (Giáo trình)

Chương 7

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HĨA, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY

DỰNG CON NGƯỜI MỚI

I. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HĨA
1. Khái niệm văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minh

a) Định nghĩa về văn hố

Văn hố được Hồ Chí Minh định nghĩa: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới
sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ
thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ
những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hố. Văn hoá là tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt
cùng với biểu hiện của nó mà lồi người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi
hỏi của sự sinh tồn”.

Như vậy, văn hố đã được hiểu theo nghĩa rộng nhất. Đó là toàn bộ những giá trị vật chất và giá trị tinh

thần mà loài người đã sáng tạo ra nhằm đáp ứng nhu cầu sinh tồn, đồng thời cũng là mục đích cuộc sống
của con người.

b) Quan điểm về xây dựng một nền văn hóa mới

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

“1. Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập, tự cường.

2. Xây dựng luân lý: biết hi sinh mình, làm lợi cho quần chúng

3. Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp có liên quan đến phúc lợi nhân dân trong xã hội.
4. Xây dựng chính trị: dân quyền.

5. Xây dựng kinh tế”

Như vậy, từ rất sớm, Hồ Chí Minh đã quan tâm đến văn hóa, đã thấy rõ, vai trị, vị trí của văn hóa. Ngay
sau khi nước ta giành được độc lập, Hồ Chí Minh đã bắt tay vào việc kiến tạo, xây dựng một nền văn hóa
mới ở Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực.

2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về những vấn đề chung của văn hố
a) Quan điểm về vị trí, vai trị của văn hoá trong đời sống xã hội

- Hồ Chí Minh đã xác định văn hố là một trong bốn vấn đề chủ yếu của đời sống xã hội. Theo Người, văn
hố cũng quan trọng ngang hàng với chính trị, kinh tế, xã hội.

- Người còn chỉ rõ bốn vấn đề đó có mối quan hệ chặt chẽ với nhau khơng thể tách rời. Chính trị, xã hội
có được giải phóng thì văn hố mới được giải phóng. Xây dựng kinh tế để tạo diều kiện cho việc xây
dựng và phát triển văn hoá. Ngược lại, văn hố phải phục vụ nhiệm vụ chính trị, thúc đẩy xây dựng và
phát triển kinh tế.

b) Quan niệm của Hồ Chí Minh về tính chất của nền văn hố mới

- Theo Hồ Chí Minh, nền văn hố mới mà chúng ta chủ trương xây dựng là nền văn hoá có tính chất dân
tộc, khoa học và đại chúng.

+ Tính dân tộc của nền văn hóa thể hiện ở đặc tính dân tộc, cốt cách dân tộc của nền văn hóa. Nó là kết
quả của sự kế thừa và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, những giá trị văn hóa
vật thể và phi vật thể độc đáo của dân tộc.

+ Tính khoa học của nền văn hóa thể hiện ở sự phù hợp của nền văn hóa dân tộc với sự tiến hóa chung
của nền văn hóa nhân loại, ở khả năng đóng góp của văn hóa vào sự nghiệp cải tạo xã hội.

+ Tính đại chúng của nền văn hóa thể hiện ở chỗ nền văn hóa đó do quần chúng nhân dân vun trồng
nên, quần chúng nhân dân vừa là chủ thể sáng tạo vừa là chủ thể hưởng thụ những giá trị của nền văn
hóa đó.

- Nền văn hóa mà chúng ta đang xây dựng hiện nay là nền văn hóa có tính chất tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc. Thực chất nền văn hóa này là sự tiếp nối và triển khai tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng một
nền văn hóa có tính chất dân tộc, khoa học và đại chúng.

Tiên tiến là khoa học, hiện đại, là xã hội chủ nghĩa, là biết tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại. Đậm
đà bản sắc dân tộc là biết kế thừa, phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, phát triển
những truyền thống tốt đẹp ấy cho phù hợp với những điều kiện lịch sử mới của dân tộc.

c) Quan niệm của Hồ Chí Minh về chức năng của văn hố
Theo Hồ Chí Minh, văn hố có ba chức năng cơ bản:

- Một là, bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho nhân dân, loại bỏ những sai lầm và thấp
hèn có thể có trong tư tưởng, tình cảm của mỗi người.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

đoạ, biến chất,v.v…

- Hai là, nâng cao dân trí. Đó là nâng cao trình độ hiểu biết, trình độ kiến thức của người dân. Trình độ đó
phải từ chỗ khơng biết chữ đến chỗ biết chữ, từ chỗ biết chữ đến chỗ hiểu biết các lĩnh vực khác cần
thiết cho hoạt động cuả mỗi người như kinh tế, chính trị, văn hố, khoa học kỹ thuật, chuyên môn nghề
nghiệp, thực tiễn Việt Nam và thế giới,v.v…

- Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, những phong cách lành mạnh luôn hướng con người vươn
tới chân, thiện, mỹ.

Muốn tham gia vào việc tạo ra những giá trị văn hoá, đồng thời biết hưởng thụ một cách đúng đắn
những giá trị văn hố của xã hội, mỗi người khơng chỉ cần có những tư tưởng đúng đắn, tình cảm cao
đẹp, những hiểu biết ngày càng được nâng cao, mà cịn phải trau dồi cho mình những phẩm chất tốt
đẹp, những phong cách lành mạnh. Văn hóa phải giúp cho con người biến những tư tưởng đúng đắn,
tình cảm cao đẹp thành phẩm chất và phong cách của chính mình mới có thể sử dụng được kiến thức để
tham gia vào việc tạo ra những giá trị văn hoá cho xã hội và biết hưởng thụ một cách đúng đắn những
giá trị văn hoá của xã hội.

Mỗi người phải biết phân biệt cái tốt đẹp, lành mạnh với cái xấu xa, hư hỏng, cái tiến bộ thúc đẩy sự
phát triển xã hội với cái lạc hậu cản trở mỗi người và cả dân tộc tiến lên phía trước. Từ đó, mỗi người
phải phấn đấu làm cho cái tốt đẹp, lành mạnh ngày càng tăng, cái tiến bộ ngày càng nhiều, cái lỗi thời,
lạc hậu ngày càng giảm bớt, cái xấu xa, hư hỏng ngày càng bị loại bỏ khỏi đời sống con người và xã hội.
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hóa

a. Văn hóa giáo dục

- Để chuẩn bị cho việc xây dựng nền giáo dục của nước Việt Nam mới, Hồ Chí Minh đã tìm hiểu và có sự
nhìn nhận như thế nào đối với nền giáo dục phong kiến và nền giáo dục thực dân?

Để chuẩn bị cho việc xây dựng nền giáo dục của nước Việt Nam mới, Hồ Chí Minh đã tìm hiểu sâu sắc
nền giáo dục phong kiến và nền giáo dục thực dân. Người phê phán tính chất kinh viện, sách vở, xa rời

thực tế của nền giáo dục phong kiến, đồng thời cũng rất trân trọng cách giáo dục đạo lý, đạo làm người
của nền giáo dục này. Người phê phán tính chất ngu dân, đồi bại, xảo trá, nguy hiểm hơn cả sự dốt nát
của nền giáo dục thực dân, nhưng cũng trân trọng cách giáo dục chuyên môn, nghề nghiệp của nền giáo
dục này.

- Hồ Chí Minh đã xác định việc xây dựng nền văn hóa giáo dục của nước Việt Nam mới có ý nghĩa như
thế nào?

Hồ Chí Minh đã xác định việc xây dựng nền văn hóa giáo dục của nước Việt Nam mới là vấn đề cấp bách,
có ý nghĩa chiến lược.

- Nêu những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh trong việc xây dựng nền văn hóa giáo dục của nước Việt
Nam mới?

Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh trong việc xây dựng nền văn hóa giáo dục của nước Việt Nam
mới là:

+ Mục tiêu của văn hóa giáo dục là để thực hiện cả ba chức năng của văn hóa bằng giáo dục.

+ Nội dung giáo dục phải tồn diện, bao gồm cả văn hóa, chính trị, khoa học kỹ thuật, chuyên môn nghề
nghiệp và khả năng thực hành…

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

thuật mà khơng có chính trị thì như người nhắm mắt mà đi.

+ Phương châm giáo dục là phải luôn gắn nội dung giáo dục với thực tiễn Việt Nam; học đi đôi với hành,
lý luận liên hệ với thực tiễn; phối hợp gia đình - nhà trường - xã hội; thực hiện dân chủ, bình đẳng trong
giáo dục; học suốt đời.

+ Phương pháp giáo dục phải xuất phát và bám chắc vào mục tiêu, nội dung giáo dục. Giáo dục là một
khoa học nên cách dạy phải phù hợp với nội dung lứa tuổi; dạy từ dễ đến khó; kết hợp học tập với vui

chơi có ích, lành mạnh; giáo dục phải dùng phương pháp nêu gương; giáo dục phải gắn với thi đua; phải
coi trọng việc tự học,v.v..

b. Văn hóa văn nghệ

- Hồ Chí Minh có cống hiến như thế nào trong việc xây dựng nền văn hóa văn nghệ cách mạng?

Từ người đi tìm đường cứu nước trở thành người dẫn đường cho cả dân tộc đi đến độc lập tự do, Hồ Chí
Minh đã khai sinh ra một nền văn nghệ cách mạng. Bản thân Người cũng là chiến sĩ tiên phong trong
sáng tạo văn nghệ. Những cống hiến to lớn của Người về sáng tạo văn học, nghệ thuật là một bộ phận
rất đặc sắc trong toàn bộ sự nghiệp mà Người để lại cho Đảng, cho dân tộc.

- Nêu những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh trong việc xây dựng nền văn hóa văn nghệ cách mạng?
Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh trong việc xây dựng nền văn hóa văn nghệ cách mạng gồm:
+ Văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ, tác phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách
mạng, trong xây dựng xã hội mới, con người mới.

(Hiểu về luận điểm này như thế nào?)

+ Văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân. Thực tiễn ấy là lao động sản xuất, chiến đấu,
sinh hoạt và xây dựng cuộc sống mới. Văn nghệ vừa phản ánh thực tiễn ấy, vừa hướng cho nhân dân
thúc đẩy sự phát triển của thực tiễn ấy theo quy luật của cái đẹp.

(Giải thích rõ hơn về luận điểm này?)

+ Phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với dân tộc và thời đại. Văn nghệ phải phản ánh cho hay,
cho chân thật sự nghiệp cách mạng của nhân dân. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, văn nghệ phục vụ quần
chúng không phải là hạ thấp nghệ thuật, không phải là cung cấp cho họ những sản phẩm “loại hai”,
những món ăn tinh thần được chế biến vội vàng, mà phải là những tác phẩm có tính nghệ thuật cao.
(Thế nào là một tác phẩm có tính nghệ thuật cao, một tác phẩm hay?)

Tính nghệ thuật cao trước hết phải là những tác phẩm hay. Về điều này, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “…Một
tác phẩm văn chương không cứ dài mới hay. Khi nào tác phẩm ấy chỉ diễn đạt vừa đủ những điều đáng
nói, khi nó được trình bày sao cho ai cũng hiểu được, và khi đọc xong độc giả phải suy ngẫm, thì tác
phẩm ấy mới xem như là tác phẩm hay và biên soạn tốt”.

c. Văn hóa đời sống

- Việc xây dựng đời sống văn hóa mới đã được Hồ Chí Minh nêu ra từ khi nào? Nét nổi bật của cuộc vận
động này là gì?

Việc xây dựng đời sống mới đã được Hồ Chí Minh nêu ra từ năm 1946, khi vấn đề lối sống, nếp sống,
phong cách sống, chất lượng sống… hầu như chưa được bàn đến một cách rộng rãi ở các nước. Nét nổi
bật của cuộc vận động này là nó đã nhanh chóng trở thành một phong trào quần chúng sôi nổi ngay từ
khi cách mạng mới thành công.

- Khái niệm đời sống mới mà Hồ Chí Minh nêu ra bao gồm những nội dung nào? Các nội dung này quan
hệ với nhau như thế nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

nội dung ấy có quan hệ mật thiết với nhau, trong đó đạo đức đóng vai trị chủ yếu nhất. Đạo đức gắn liền
với lối sống và nếp sống, và nói chung lại được thể hiện ra qua lối sống và nếp sống.

- Thế nào là đạo đức mới, lối sống mới và nếp sống mới?

+ Đời sống mới trước hết bao gồm đạo đức mới. Thực chất đó là thực hành đạo đức cách mạng.

+ Về lối sống mới, lối sống mà Hồ Chí Minh xây dựng cho mọi người và thể hiện ngay ở bản thân mình là
lối sống có lý tưởng, có đạo đức, lối sống văn minh tiên tiến, kết hợp hài hòa truyền thống tốt đẹp của
dân tộc với tinh hoa văn hóa của nhân loại. Lối sống đó thể hiện qua cách ăn, cách mặc, cách ở, cách giao
tiếp, cách đi lại, cách làm việc.

Người chỉ rõ: Người ta ai cũng muốn ăn ngon, mặc đẹp, nhưng muốn phải cho đúng thời, đúng hoàn
cảnh. Trong lúc nhân dân ta cịn thiếu thốn mà một người nào đó muốn riêng hưởng ăn ngon, mặc đẹp,
như vậy là không có đạo đức. Trong cách làm việc, Hồ Chí Minh chỉ rõ phong cách làm việc phải bao gồm
tác phong quần chúng, tác phong tập thể - dân chủ, tác phong khoa học. Ba loại tác phong đó đều có
những nội dung rất cụ thể, phong phú và có quan hệ mật thiết với nhau.

+ Nếp sống mới là lối sống mới đã trở thành thói quen ở mỗi người, thành phong tục tập quán của cả
một cộng đồng, trong phạm vi một địa phương hay mở rộng ra cả nước.

Xây dựng nếp sống mới (Nếp sống văn minh) là xây dựng những thói quen và phong tục tập quán tốt
đẹp, kế thừa và phát triển những thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Tất nhiên khơng phải cái gì cũ
là bỏ hết, cái gì cũng làm mới. Cũ mà xấu thì bỏ. Cũ mà khơng xấu nhưng phiền phức thì sửa đổi. Cũ mà
tốt thì phát triển thêm. Mới mà hay thì phải làm. Phải bổ sung xây dựng thuần phong mỹ tục trong các
vấn đề sinh, giỗ, tết, ma chay, cưới hỏi…; đồng thời phải chống các hủ tục như cờ bạc, hút xách…
- Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, việc xây dựng đời sống mới phải được bắt đầu từ đâu?

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, việc xây dựng đời sống mới phải bắt đầu từ từng người, từng gia đình.
Người chỉ rõ: “Do nhiều người nhóm lại mà thành làng. Do nhiều làng nhóm lại mà thành nước. Nếu
người này cũng xấu, người kia cũng xấu, thì làng xấu, nước xấu. Nếu mỗi người đều tốt, thì làng tốt,
nước mạnh…Nếu mọi người đều cố gắng làm đúng đời sống mới, thì dân tộc nhất định sẽ phú cường”.
“Ai cũng làm như thế, thì tự nhiên nước Việt Nam tự trở nên một nước mới, một nước văn minh”.
II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC

1. Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức

a) Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trị và sức mạnh của đạo đức
- Hồ Chí Minh coi đạo đức có vị trí như thế nào trong mỗi con người?

(Hồ Chí Minh coi đạo đức là “cái gốc” của mỗi con người. Đối với người cách mạng, cái gốc ấy càng quan

trọng và cần thiết, cũng giống như gốc của cây, nguồn của sơng, của suối.

Người thường nhắc nhở đồng chí và bầu bạn: Đối với mỗi con người sức có mạnh mới gánh được nặng
và đi được xa; người cách mạng phải có đạo đức cách mạng mới hồn thành được nhiệm vụ cách mạng
vẻ vang của mình.

Đường Kách mệnh là cuốn sách đầu tiên tuyên truyền trực tiếp chủ nghĩa Mác – Lênin và con đường cứu
nước mới cho lớp cán bộ đầu tiên của cách mạng Việt Nam. Nhưng mở đầu cuốn sách lại là bài nói về tư
cách một người cách mệnh. Phải chăng Hồ Chí Minh đã nêu lên một quan điểm lớn: Phải có cái đức để đi
đến cái trí. Và khi đã có cái trí thì cái đức chính là cái đảm bảo cho người cách mạng giữ vững được chủ
nghĩa mà mình đã giác ngộ, đã đi theo).

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

(Nhấn mạnh vai trò của đạo đức nhưng Hồ Chí Minh khơng hề xem nhẹ tài năng. Theo Người, đức và tài
phải đi đôi với nhau, kết hợp chặt chẽ với nhau. “Có tài mà khơng có đức thì là người vơ dụng, có đức
mà khơng có tài thì làm việc gì cũng khó”).

- Nền đạo đức mà Hồ Chí Minh đặt nền móng xây dựng đã phát huy vai trò như thế nào trong cách mạng
Việt Nam?

(Trên thực tế, nền đạo đức mà Hồ Chí Minh đặt nền móng xây dựng đã và đang là vũ khí mạnh mẽ trong
cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc và chủ

nghĩa xã hội. Nhiều cán bộ, đảng viên và nhân dân học tập theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh đã khơng quản ngại gian khổ, hi sinh, đem tâm trí, sức lực của mình góp phần vào sự nghiệp cách
mạng chung của dân tộc).

b) Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng cơ bản

- Theo Hồ Chí Minh, trong thời đại mới mỗi người Việt Nam phải có những phẩm chất đạo đức cơ bản
nào?

(Phải có bốn phẩm chất đạo đức cơ bản: Trung với nước, hiếu với dân; Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng
vơ tư; Yêu thương, quý trọng con người; Tinh thần quốc tế trong sáng, thuỷ chung).

Trung với nước, hiếu với dân

- Có phải Hồ Chí Minh là Người đầu tiên đưa ra các khái niệm “trung”, “hiếu” không?

(“Trung”, “hiếu” là những khái niệm đã có trong tư tưởng đạo đức truyền thống Việt Nam và phương
đơng đã được Hồ Chí Minh sử dụng và đưa vào nội dung mới).

- Quan niệm về “trung”, “hiếu” của Hồ Chí Minh khác với quan niệm về “trung”, “hiếu” trong đạo đức
truyền thống Việt Nam và phương Đông ở chỗ nào?

(Trong đạo đức truyền thống Việt Nam và phương Đông, “trung” là trung với vua, tức là mọi người trung
với một con người; còn “hiếu” là hiếu với cha mẹ. Ngược lại, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, “trung” là
trung với nước, trung thành với lợi ích của đất nước, của nhân dân; cịn “hiếu” là hiếu với nhân dân,
trong đó có cha mẹ mình).

- Theo quan niệm của Hồ Chí Minh, để thể hiện lòng trung với nước, hiếu với dân, mỗi cán bộ, đảng viên
và người dân phải làm gì?

(Theo quan niệm của Hồ Chí Minh, để thể hiện lòng trung với nước, hiếu với dân, mỗi cán bộ, đảng viên
và người dân, trên mọi lĩnh vực công tác và nghề nghiệp, phải làm tốt công việc chun mơn, hồn thành
tốt quyền và nghĩa vụ cơng dân của mình, nghiêm chỉnh chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, sống gần gũi, gắn bó với những người xung quanh mình, thân ái,
giúp đỡ những người gặp khó khăn, hoạn nạn.

Đối với những người lãnh đạo, Hồ Chí Minh cịn yêu cầu phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, lại
phải thường xuyên quan tâm đến việc cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí. Thực hiện được những điều

đó, nhất định người lãnh đạo sẽ được dân tin, dân yêu, dân kính, nhất định sẽ tạo được sức mạnh to lớn
cho cách mạng).

Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư

- Hồ Chí Minh đã kế thừa những khái niệm cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư từ đâu và kế thừa như
thế nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

dung khơng cịn phù hợp và đưa vào những nội dung mới phù hợp với yêu cầu của sự nghiệp giải phóng
dân tộc và xây dựng đất nước theo con đường XHCN).

- Hồ Chí Minh đã giải thích các khái niệm cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư như thế nào?
(Hồ Chí Minh đã giải thích:

+ Cần tức là lao động cần cù, siêng năng, lao động có kế hoạch và đạt năng suất cao.

Người nhấn mạnh: phải thấy rõ “lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của
chúng ta”.

+ Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân, của nước và của bản
thân mình.

+ Liêm tức là trong sạch, khơng tham lam, không tham tiền tài, danh vọng, địa vị. Liêm tức là “lng tơn
trọng giữ gìn của cơng và của dân”, “Không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân
dân”

+ Chính nghĩa là thẳng thắn, đứng đắn, thấy việc đúng dù nhỏ cũng làm, thấy điều sai dù nhỏ cũng tránh.
Đối với mình, không tự cao tự đại, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa chữa điều giở của bản
thân mình. Đối với người, khơng nịnh hót người trên, không xem khinh người dưới; luôn giữ thái độ
chân thành, khiêm tốn, đồn kết, thật thà; khơng dối trá, lừa lọc. Đối với việc, để việc công lên trên, lên

trước việc nhà. Đã phụ trách việc gì thì quyết làm cho kỳ được, khơng sợ khó khăn, nguy hiểm.

+ Chí cơng vơ tư là khơng nghĩ đến mình trước, ln vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng bào; là đặt lợi ích của
cách mạng, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Thực hành chí cơng vơ tư cũng có nghĩa là phải kiên
quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân).

- Theo Hồ Chí Minh, các đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư có quan hệ với nhau như thế
nào?

(Theo Hồ Chí Minh, các đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư có quan hệ mật thiết với nhau:
+ Người coi cần và kiệm như hai chân của một con người, phải đi đôi với nhau.

+ Người coi cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức của một con người, thiếu một đức thì khơng thành người.
+ Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí cơng vơ tư; ngược lại, đã chí cơng vơ tư, một lịng vì nước, vì dân,
vì Đảng, thì nhất định sẽ thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính và có được nhiều tính tốt khác).

u thương, q trọng con người

- Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, yêu thương, quý trọng con người có phạm vi như thế nào?

(Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, yêu thương, quý trọng con người là tình cảm rộng lớn giành cho mọi
người dân trên trái đất, trước hết là những người cùng khổ, những người lao động bị áp bức, bóc lột
thuộc mọi chủng tộc và màu da).

- Theo Hồ Chí Minh, tình u thương, q trọng con người phải được thể hiện như thế nào?
(Theo Hồ Chí Minh, tình yêu thương, quý trọng con người phải được thể hiện ở:

+ Thể hiện bằng ham muốn tột bậc là làm cho nước được độc lập, dân được tự do, mọi người ai cũng có
cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.

+ Thể hiện ở tất cả các mối quan hệ của cuộc sống (Quan hệ với bạn bè, đồng chí, anh em, với mọi người
bình thường trong cuộc sống hàng ngày,v.v..).

Tinh thần quốc tế trong sáng

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

- Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, tinh thần quốc tế trong sáng có nội dung rộng lớn và sâu sắc. Đó là sự tơn
trọng và thương u tất cả các dân tộc, nhân dân các nước, chống sự hằn thù, bất bình đẳng dân tộc và
sự phân biệt chủng tộc; đó là tình thần đồn kết với các dân tộc, đoàn kết với nhân dân các nước vì mục
tiêu hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

c) Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
Nói đi đơi với làm, phải nêu gương về đạo đức

Trong cuộc sống ta vẫn thường gặp những người nói nhiều làm ít. Những người như vậy sẽ làm mất niềm
tin và sự ủng hộ của người khác giành cho mình. Người cán bộ, đảng viên nói nhiều làm ít lại càng nguy
hại. Họ khơng những làm giảm uy tín của bản thân mà cịn làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, đến lịng
tin của dân vào Đảng.

- Hồ Chí Minh đã giáo dục mọi người nói đi đối với làm, phải nêu gương về đạo đức và chính bản thân
người đã thực hiện điều đó một cách nghiêm túc và đầy đủ nhất. Người đã nói, đã hứa việc gì là làm cho
kỳ được việc đó, cho dù việc đó là to hay nhỏ, việc quốc gia đại sự hay việc nhỏ nhặt đời thường.

- Hồ Chí Minh hết sức chú trọng đến việc nêu gương đạo đức. Người đã phát hiện ra rằng “Đối với các
dân tộc phương Đơng, một tấm gương sống có giá trị gấp trăm bài diễn văn tuyên truyền…”. Vì vậy, theo
Người, nêu gương phải trở thành một việc làm thường xuyên của mọi Người trong xã hội.

Trong gia đình thì đó là tấm gương của ông, bà, cha, mẹ đối với con cháu, anh, chị đối với em; trong nhà
trường thì đó là tấm gương của thầy, cơ đối với học trị; trong Đảng, Nhà nước, các đồn thể thì đó là
tấm gương của người lãnh đạo, phụ trách với các đảng viên, nhân viên, đoàn viên; trong xã hội thì đó là
tấm gương của người này đối với người khác, mọi người soi vào nhau để học tập ở nhau những điều hay,

việc tốt.

Xây đi đôi với chống

- Trong xây dựng đạo đức mới, Hồ Chí Minh chỉ rõ: xây là xây cái đúng, cái tốt, cái đẹp; chống là chống cái
sai, cái xấu, cái cũ. Xây và chống phải đi liền với nhau. Muốn xây phải chống, chống nhằm mục đích xây.
- Để xây dựng đạo đức mới một cách hiệu quả, Hồ Chí Minh yêu cầu chúng ta:

+ Phải giáo dục những phẩm chất, những chuẩn mực đạo đức mới cho mọi người.

+ Phải khơi dậy ý thức đạo đức lành mạnh ở mọi người, để mọi người tự giác nhận thức được trách
nhiệm đạo đức của mình, tự mình rèn luyện và trau dồi đạo đức hàng ngày.

+ Trong khi xây dựng, bồi dưỡng những phẩm chất đạo đức mới, phải đồng thời chống lại cái xấu, cái sai,
cái vô đạo đức vẫn thường diễn ra.

+ Để xây và chống có kết quả, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi.
Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời

Hồ Chí Minh cho rằng: “Đạo đức cách mạng khơng phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện
bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong”. Do đó, mỗi người phải thường xuyên chăm lo tu dưỡng về đạo đức như việc soi gương, rửa mặt
hàng ngày.

Hồ Chí Minh yêu cầu việc tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức phải được thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc, trong
tất cả các hoạt động sống và các mối quan hệ mà người đó tham gia, trên cơ sở của tinh thần tự nguyện,
tự giác.

2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (Giáo trình - Tự ghiên cứu).
III. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

a. Nhận thức về con người

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, con người được nhận thức như thế nào?

- Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, con người thường được xem xét trong các quan hệ xã hội của nó. Người
viết: “Chữ người, nghĩa hẹp là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn. Nghĩa rộng là đồng bào cả nước. Rộng
hơn là cả loài người”.

- Bao giờ Người cũng nói đến con người lịch sử cụ thể. Tuỳ theo từng thời điểm, không gian lịch sử cụ
thể, Người dùng khái niệm này hay khái niệm khác để chỉ “con người”.

b. Tình yêu thương con người của Hồ Chí Minh

Chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh trước hết biểu hiện ở tấm lòng thương yêu con người, thương yêu
nhân dân hết sức bao la sâu sắc.

- Lịng u thương con người của Hồ Chí Minh rộng mở cho những ai?

(Lòng yêu thương con người của Hồ Chí Minh rộng mở cho tất thảy mọi người. Đó là tất cả những người
Việt Nam yêu nước, không phân biệt già trẻ, gái trai, giàu nghèo, quý tiện…Đó là tất cả những người
cùng khổ, khơng phân biệt chủng tộc và màu da.

Hồ Chí Minh yêu thương đồng bào, đồng chí của mình, khơng phân biệt một ai, không trừ một ai. Hễ ai
là người Việt Nam u nước đều có chỗ trong tấm lịng nhân ái của Người. Thấm nhuần chủ nghĩa quốc
tế vô sản, tình u thương con người của Hồ Chí Minh cịn giành cho cả những người nơ lệ mất nước,
những người cùng khổ trên khắp thế gian; cho những người da đen – nạn nhân của chủ nghĩa phân biệt
chủng tộc; cho những người da trắng bần cùng; cho những người phụ nữ Pháp, Mỹ có chồng, con bị đưa
sang Việt Nam làm bia đỡ đạn, cho chính những binh lính pháp, Mỹ chết uổng trong các cuộc chiến tranh
xâm lược của bọn đế quốc, thực dân).

- Lịng u thương con người của Hồ Chí Minh thể hiện như thế nào trong cuộc đời của Người?
(Lòng yêu thương con người của Hồ Chí Minh trước sau như một. Tình cảm, tư tưởng đó thể hiện sâu
sắc, phong phú trong suốt cuộc đời của Người.

Từ khi bắt đầu biết nhận thức về cuộc sống cho đến khi trút hơi thở cuối cùng trái tim Bác luôn thổn
thức với niềm đau, nỗi khổ của con người. Trước lúc vĩnh viễn đi xa, trong Di chúc, Người viết: “Đầu tiên
là vấn đề con người” và “Cuối cùng, tơi để lại mn vàn tình thân u cho tồn dân, toàn Đảng, cho toàn
thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng. Tôi cũng gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các bầu
bạn và các cháu thanh niên, nhi đồng quốc tế”).

- Lòng u thương con Người của Hồ Chí Minh có phải là lòng thương hại hay sự động lòng trắc ẩn
khơng?

(Lịng u thương con người của Hồ Chí Minh khơng phải là lịng thương hại của “bề trên” nhìn xuống,
cũng khơng phải là sự động lịng trắc ẩn của người “đứng ngồi” trơng vào, mà là sự đồng cảm của
những người cùng cảnh ngộ.

Vậy nên, Hồ Chí Minh khơng đứng ở trên cao nhìn xuống ban ơn, khơng đứng ở bên ngồi thơng cảm,
mà đứng ở trong lòng nhân dân, trong lòng nhân loại, đập cùng một nhịp tim, chia cùng một sức sống,
mang cùng một hơi thở…với nhân dân, với dân tộc và nhân loại. Tình yêu thương của Người là tình yêu
thương của người trong cuộc).

c. Tin vào sức mạnh, phẩm giá và khả năng vươn lên chân, thiện, mỹ của con người
Hồ Chí Minh có niềm tin vào nhân dân như thế nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

- Hồ Chí Minh tin vào sức mạnh vô địch của quần chúng nhân dân. Người viết: “Trong bầu trời khơng gì
q bằng nhân dân, trong thế giới khơng gì mạnh bằng lực lượng đồn kết của nhân dân”; “Dễ trăm lần
không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong”.

- Người cũng luôn tin vào phẩm giá và khả năng vươn lên chân, thiện, mỹ, của con người, dù nhất thời họ
còn thấp bé, lầm lạc. Người chỉ rõ: “Mỗi con người đều có thiện và ác ở trong lịng. Ta phải biết làm cho
phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi”.

2. Đối với Hồ Chí Minh, con người vừa là mục tiêu giải phóng vừa là động lực của cách mạng
a. Con người là mục tiêu giải phóng của sự nghiệp cách mạng

Con người là mục tiêu giải phóng trong tư tưởng Hồ Chí Minh được thể hiện như thế nào?

- Tiếp nối dòng chảy của chủ nghĩa nhân văn Mác – Lênin, Hồ Chí Minh đã xác định mục tiêu chiến lược
của cách mạng là giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người, xố bỏ mọi áp bức, bóc
lột, bất cơng, đem lại cho nhân dân mình một cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc.

- Để thực hiện từng bước mục tiêu giải phóng con người trên đất nước mình, Hồ Chí Minh yêu cầu mọi
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, mọi việc làm của cán bộ, đảng viên
và người dân đều phải hướng tới con người, vì con người.

- Bản thân Hồ Chí Minh là một tấm gương mẫu mực về sự tận tuỵ phục vụ nhân dân, quan tâm, chăm lo
đến đời sống của mọi người.

b. Con người là động lực của cách mạng

- Theo Hồ Chí Minh muốn gải phóng con người ta phải dựa vào lực lượng nào?

Trong khi khẳng định mục tiêu của cách mạng là giải phóng con người, mang lại tự do hạnh phúc cho con
người, Hồ Chí Minh cũng đồng thời khẳng định rằng sự nghiệp giải phóng là do chính bản thân con người
thực hiện. Người cho rằng con người là động lực chủ yếu của cả cách mạng giải phóng dân tộc và cách
mạng xã hội chủ nghĩa.

- Để khơi dậy động lực con người cho sự nghiệp cách mạng, Hồ Chí Minh u cầu chúng ta phải có những

biện pháp, cách thức như thế nào?

Để khơi dậy động lực con người cho sự nghiệp cách mạng, Hồ Chí Minh yêu cầu chúng ta phải có những
biện pháp, cách thức như: phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết tồn dân; tác động vào nhu cầu, lợi
ích của mỗi người, giải quyết tốt các mối quan hệ về lợi ích của con người; tác động vào các động lực
chính trị, tinh thần; khoan dung trước tính đa dạng của con người; biết dùng người,v.v..

3. Xây dựng con người là chiến lược hàng đầu của cách mạng

- Tại sao Hồ Chí Minh lại xác định việc xây dựng con người là chiến lược hàng đầu của cách mạng?
Sở dĩ Hồ Chí Minh xác định việc xây dựng con người là chiến lược hàng đầu của cách mạng bởi vì muốn
phát huy nguồn lực con người cho sự nghiệp cách mạng thì quan trọng nhất là phải xây dựng con người
phát triển về thể chất, thể lực, đạo đức, trí tuệ, kỹ năng đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao của sự
nghiệp cách mạng. Người khẳng định: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì
phải trồng người”. Người còn viết: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội trước hết cần có những con người
xã hội chủ nghĩa”.

- Theo Hồ Chí Minh để “trồng người”, xây dựng con người phát triển toàn diện biện pháp nào là quan
trọng nhất? Tại sao?

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

thì nó sẽ xanh. Nhuộm đỏ thì nó sẽ đỏ. Vì vậy sự học tập ở trong trường có ảnh hưởng rất lớn đến tương
lai của thanh niên”.

</div>

<!--links-->