Tài liệu Thomas Watson Sr. Và IBM - Xác Lập Công Thức Tư Duy phần 3 docx

XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
6160
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
Àiïím khấc biïåt vúái bẩn bê chó cố thïí lâ mưåt cú
thïí gêìy trú xûúng, hen suỵn vâ gûúng mùåt thiïn
thêìn. Cố hai àiïím nưíi trưåi: hổc rêët khấ vâ àiïìu
khiïín cẫ mưåt àân ngûåa mưåt cấch nhể nhâng.
TÛÂ BẤN HÂNG RONG
ÀÏËN ƯNG CH CÛÃA HÂNG
Rúâi Addison, Tommy vâo hổc trûúâng thûúng mẩi
Miller úã thõ trêën Elmira, thåc thânh phưë Painted
Post, cng khưng quấ xa nhâ. Nhûng àang hổc
nûãa chûâng thò ưng thưi hổc àïí lïn thânh phưë tòm
viïåc. Nùm àố Watson 17 tíi, tûác 1891, vâ lêìn
àêìu tiïn biïët àïën mưåt thânh phưë. Àêy lâ thúâi àiïím
mâ phêìn lúán cấc nhâ nghiïn cûáu cho rùçng Watson
khúãi nghiïåp.
Painted Post lâ thânh phưë gêìn nhâ ưng nhêët. Tẩi
àêy, ưng xin lâm kïë toấn cho mưåt cûãa hâng tẩp
hốa tổa lẩc giûäa trung têm. Nhûng chó mưåt nùm
sau ưng chuín sang nghïì bấn hâng vúái nhûäng
thûá nhẩc c, mấy khêu chêët trïn xe ngûåa ca nhâ
Bronson. Chùèng bao lêu, vò cêìn tiïìn ưng lẩi
chuín sang bấn dẩo mấy khêu vâ àïí xẫy ra
chuån mêët cẫ ngûåa lêỵn hâng cng lúâi thïì rûúåu vâ
kinh doanh khưng thïí ài àưi. Tuy nhiïn, theo tâi
liïåu ca William Rodgers (Think: A Biography of the
Watsons and IBM, 1969) thò Watson lâm cưng viïåc
ùn lûúng àêìu tiïn lâ chên giûä sấch, 6 àưla mưåt
tìn. Thưng tin nây ph húåp vúái tâi liïåu ca hậng
IBM trong phêìn viïët vïì tiïíu sûã võ ch tõch Thomas

Watson.
Vâ khúãi àêìu ưng lâ mưåt ngûúâi bấn hâng dẩo trïn
àûúâng phưë. Núi àêìu tiïn dẩy cho ưng bâi hổc vúä
lông vïì nghïì bấn hâng lâ cûãa hiïåu ca Willard
Bronsons – mưåt núi gêìn nhû vư danh, nhòn ra
quẫng trûúâng cố tûúång àâi ngûúâi da àỗ. Cưng viïåc
ca anh châng thiïëu niïn nghêo lâ chêët àêìy lïn xe
ngûåa nhiïìu thûá nhẩc c vâ mấy khêu, rưìi dùỉt
ngûåa ài châo hâng. Chùèng bao lêu, Watson thêët
vổng vò kiïëm àûúåc quấ đt tiïìn. Àậ vêåy, ưng côn
nhêån ra rùçng mònh bõ ùn búát 60 àưla mưåt tìn tiïìn
hụ hưìng. Àiïìu nây lâm Watson tûác giêån nhûng
àưìng thúâi tûå tin lâ mònh cố thïí kiïëm nhiïìu tiïìn hún
mònh tûúãng.
Cêåu thiïëu niïn cao nghïìu quët àõnh chuín
àïën Buffalo àïí bấn mấy khêu cho mưåt hậng cố tïn
lâ Wheeler & Wilcox. Cấnh bấn hâng rong cëi
ngây thûúâng têåp trung úã quấn rûúåu. Lc nây lâ
nhûäng nùm 1890. Hưm àố, Watson ngưìi trong
quấn rûúåu cho àïën khi ngûúâi ta àống cûãa. Khi ra
khỗi quấn vúái húi men, cêåu thanh niïn nghêo múái
vâo àúâi “tấ hỗa tam tinh” khi thêëy cẫ xe hâng lêỵn
ngûåa àậ biïën mêët. Châng trai rêët hay àïën nhâ thúâ
nây bấo lẩi v mêët cùỉp vúái ưng ch hâng. Bâi hổc
sưë mưåt ca Watson: Rûúåu vâ kinh doanh khưng
bao giúâ ài àưi vúái nhau. Vâ quy tùỉc ûáng xûã àố ưng
XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
6362
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
ấp dng mưåt cấch ấm ẫnh vâo trong doanh nghiïåp

vơ àẩi ca mònh. Chđnh con trai ca Watson sau
nây lâ Tom Watson – ngûúâi kïë nhiïåm cha tẩi IBM
– thåt lẩi trong hưìi k (Father, Son & Co: My life
at IBM and Beyond): “Wheeler & Wilson sa thẫi ưng
vâ bùỉt ưng àïìn gêëp àưi. Giai thoẩi nây khưng bao
giúâ túái tai nhên viïn IBM, quấ tïå àïí hâng chc
ngân nhên viïn IBM phẫi tn theo quy àõnh ca
cha tưi”.
Theo tấc giẫ Rodgers vâ tâi liïåu ca IBM, Watson
tûâng lâm ch mưåt cûãa hâng bú sûäa chûá khưng
phẫi hâng thõt. Àêy lâ lêìn àêìu tiïn ưng lâm ch vâ
kïët quẫ lâ ưng ch nây hïët sẩch cẫ vưën. Ưng bấn
cûãa hâng nây cho ngûúâi khấc. Bâi hổc thûá hai: Lâm
ch khưng dïỵ vâ cêìn phẫi biïët àûáng dêåy ài tiïëp khi
thêët bẩi.
WATSON HỔC NGHÏÌ
BẤN HÂNG CHUN NGHIÏÅP
Nhûäng thêët bẩi nây ca ngûúâi thanh niïn múái
vâo àúâi tûúãng chûâng nhû lâm niïìm tin vúä vn vâ
lï bûúác àïën vùn phông NCR. Núi nây sệ lâm thay
àưíi cåc àúâi Thomas Watson.
Ưng àïën vùn phông cưng ty NCR chó lâ àïí trẫ núå
tiïìn mua trẫ gốp mấy àïëm tiïìn mâ ưng mua àïí
dng cho cûãa hâng bú sûäa. Watson vưën rêët thđch
giao du vúái mổi ngûúâi vâ tẩi àêy ưng àậ chuån
phiïëm vúái ngûúâi quẫn l bấn hâng ca NCR lâ
John Range. Watson cố mưåt kiïíu tòm viïåc k lẩ, búãi
ưng hỗi Range mưåt chưỵ lâm mưåt cấch liïn tc, kiïn
nhêỵn, cho àïën khi ưng quẫn l nây àưìng thò múái
thưi. Watson trúã thânh nhên viïn bấn hâng têåp sûå

vâo nùm 1896 cho NCR, sau 5 nùm lùn lưån úã
thânh phưë. Watson coi Range lâ thêìy dẩy nghïå
thåt bấn hâng àêìu tiïn, vâ sûå nùng àưång trong
kinh doanh.
Chûa biïët bấn hâng, Watson thûúâng nối vúái
Range: “Tưi khưng giânh àûúåc bêët k àún hâng
nâo nhûng tưi bao quất àûúåc cưng viïåc kinh doanh
ca tưi”, thò ưng nây gêìm lïn: “Àûâng bao giúâ àïën
vâ nối vúái tưi vïì têìm bao quất. Hậy mang àïën
nhûäng àún hâng àậ cố chûä k”. Maney thåt lẩi bâi
hổc àêìu tiïn vïì bấn hâng hiïåu quẫ ca Watson
nhû vêåy. Tûâ bỗ suy nghơ bao biïån “kinh doanh
trong têìm bao quất”, chđn thấng sau àố, Watson
trúã thânh nhên viïn chđnh thûác ca NCR úã Buf-
falo. NCR lâ mưåt trong cấc nhâ sẫn xët loẩi mấy
àïëm tiïìn vâo nhûäng nùm àêìu thïë k XX. Khi êëy,
Watson àậ trúã thânh mưåt tay bấn hâng cûâ khưi.
Vâ bưën nùm sau, úã tíi 27, Watson àûúåc cûã túái
Rochester, New York àïí vûåc dêåy mưåt cưng ty chi
nhấnh. Vâ viïåc quẫn l cưng ty nây ài àïën têìm
mûác lâ chi nhấnh àẩt hiïåu quẫ nhêët, Watson àậ lổt
vâo têìm ngùỉm ca ban lậnh àẩo NCR. Robert
Sobel trong Thomas Watson Sr: IBM and the Com-
XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
6564
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
puter Revolution, 1981, cho biïët trong mưåt bíi
phỗng vêën vâo nùm 1952, Watson lâ ngûúâi bấn
hâng giỗi nhêët miïìn Àưng nûúác M ca NCR vúái
mûác lûúng 100 àưla mưåt tìn. Vâ sau thúâi k

nhêån Range lâm thêìy, Watson quẫn l chi nhấnh
úã Rochester thò àûúåc hûúãng 35% hoa hưìng.
Nhûng rưìi chđnh àiïìu nây àậ àem àïën cho
Watson bâi hổc cay àùỉng nhêët trong àúâi vâ lâ bûúác
ài àêìu tiïn ca mưåt àúâi vinh quang.
BẪN ẤN, TỊNH U VÂ ÀƯI MÙỈT MÚÃ TO
Nùm 1903, châng trai Thomas Watson 29 tíi
àïën Dayton trïn mưåt chuën tâu hỗa. Àêy lâ mêỵu
ngûúâi rêët dïỵ nhêån ra vúái chiïìu cao 1m88, ln ùn
mùåc àểp mưåt cấch gổn gâng, mấi tốc nêu chẫi bẩt
ngûúåc ra phđa sau vâ mưåt àưi mùỉt sêu. Vêìng trấn
rưång vâ mưi húi mđm lẩi khiïën cho gûúng mùåt cố
phêìn nghiïm nghõ.
Rúâi sên ga, châng trai ài vïì khu trung têm thânh
phưë vâ sệ trẫi qua 11 nùm vinh quang lêỵn cay
àùỉng. Nhûng lc nây, Watson bûúác ài vưåi vậ theo
cấch ca nhûäng thanh niïn hấo hûác bûúác lïn mưåt
àónh cao múái. Mâu sùỉc cưng nghiïåp hưìi àêìu thïë k
XX cố mưåt sûác ht mậnh liïåt vúái phêìn lúán thanh
niïn. Dayton cën ht Watson. Àố lâ thânh phưë
sẫn xët xe húi, sún vâ cấc loẩi mấy cên ào.
Watson nhanh chống nhêån ra tưíng hânh dinh ca
cưng ty Mấy àïëm tiïìn qëc gia (NCR). NCR chun
sẫn xët cấc loẩi mấy àïëm tiïìn – mưåt mùåt hâng
cưng nghiïåp đt àûúåc ch lc àố – trong khi cấc
nhâ cưng nghiïåp àang hûúáng vïì cưng nghiïåp cú
khđ nhû xe húi chùèng hẩn. Watson bûúác qua cưíng
chđnh, vâo vùn phông ca cấc nhâ sấng lêåp vâ
khưng biïët l do àûúåc gổi àïën àêy. Thêåt ra, ưng chó
lâ nhên viïn bấn hâng ca mưåt chi nhấnh úã xa.

Ưng ch John Patterson àang chúâ Watson. L do
ca chuën ài lâ vò Watson àậ chûáng tỗ khẫ nùng
tẩo ra mưåt chi nhấnh lâm ùn hiïåu quẫ nhêët trong
toân cưng ty vâ do àố, cưng viïåc múái àûúåc àùåt ra
lâ múã mưåt cưng ty múái do NCR bẫo trúå. Nhiïåm v
ca cưng ty nây lâ, bùçng tiïìn ca NCR, àấnh bẩi
cấc cưng ty àưëi th.
Watson vui mûâng vò thùng quan tiïën chûác vâ trúã
ngûúåc vïì qụ nhâ thùm cha àang ưëm nùång. Châng
thanh niïn khoe vúái ngûúâi cha rùçng khoẫn àêìu tû
lïn àïën mưåt triïåu àưla, mưåt con sưë mâ gia àònh nây
chûa bao giúâ cố àûúåc. Sau nây, Watson nhúá lẩi lúâi
cha ưng àậ nối: “Cha rêët vui vò giúâ àêy con àậ lâm
mưåt viïåc khấc hùèn. Àố lâ mưåt cú hưåi lúán”. Watson
àõnh tưí chûác ùn mûâng sûå kiïån êëy nhûng khưng thïí
búãi ngûúâi cha mưåt àúâi lam l àậ ra ài trong àïm
hưm àố. Ưng thïì sệ sưëng xûáng àấng vúái hy vổng
ca cha.
Watson phẩm sai lêìm thûá nhêët khi ưng múã cưng
ty kinh doanh Mấy Àïëm Tiïìn Loẩi C (American
XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
6766
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
Second Hand Cash Register Company) theo kïë
hoẩch mâ ưng ch NCR àậ àõnh. Sau nây cấc nhâ
viïët sûã biïët rùçng àố lâ mưåt cưng ty trấ hònh ca
NCR. Nhiïåm v ca nố lâ xêm nhêåp vâo bïn trong
thõ trûúâng mấy c, bấn phấ giấ àïí àấnh bẩi cấc
àưëi th, tẩo nhûäng khoẫng trưëng àïí NCR bấn thïë
hïå mấy múái vâ quan trổng hún lâ àïí kiïím soất

toân bưå thõ trûúâng. Nố chõu lưỵ nhûng nhòn bïn
ngoâi, trïn giêëy túâ trưng vêỵn rêët phất àẩt. Khi cấc
cûãa hâng ca cấc àưëi th bõ thua lưỵ, cưng ty ca
Watson mua lẩi cấc cûãa hâng àố.
Cëi cng, trong cấc thânh phưë chó côn lẩi “mưåt
mònh ưng mưåt chúå” vúái àưåi ng bấn hâng nưíi tiïëng
lâ niïìm núã, chiïìu khấch. “Dơ nhiïn toân bưå chuån
kinh doanh nây lâ thưëi nất”, tấc giẫ Maney viïët.
Mưåt chûúng àen tưëi nhûng àêìy mêu thỵn vúái sûå
nghiïåp IBM huìn thoẩi sau nây. Ngay cẫ Maney,
ngûúâi àậ bỗ ra nhiïìu nùm àïí àưåc quìn khẫo cûáu
kho tû liïåu vïì Watson, cng chó cố thïí àùåt cêu hỗi
“tẩi sao ưng lẩi hâo hûáng lâm viïåc àố?” mâ khưng
thïí àûa ra bùçng chûáng trẫ lúâi, ngoâi suy àoấn “mưåt
ngûúâi têìm cúä nhû Patterson àậ ra lïånh thò Watson
thêëy khưng cố gò phẫi bùn khón”. Nhûng khi
Maney suy àoấn rùçng “Watson lúán lïn trong nghêo
khưí vâ àậ phẩm sai lêìm trong bûúác kinh doanh
àêìu tiïn” thò àố sệ chó thìn ty lâ suy àoấn ca
mưåt cấ nhên. Nhûäng thânh tûåu phi thûúâng sau
nây sệ giưëng nhû mưåt phất ngưn chđnh thûác cho
toân bưå lûåa chổn ca mưåt àúâi ngûúâi.
Patterson àûúåc mư tẫ nhû mưåt nhâ quẫn l àưåc
tâi. Nhûng Watson, sau khi gia nhêåp ban quẫn trõ
àiïìu hânh 900 nhên viïn bấn hâng úã 200 chi
nhấnh trïn nûúác M, lẩi hổc úã àêy nhûäng chi tiïët
hay. Àố lâ mư hònh trûúâng àâo tẩo ca cưng ty, hưì
búi vâ sên tennis cho nhên viïn, nhûäng bûäa ùn
nống. Sau nây, úã IBM, Watson rêët ch trổng àïën
viïåc chùm sốc àúâi sưëng nhên viïn nhûng, dơ nhiïn,

lâ úã quy mư lúán hún vâ vúái cấch thûác khấc.
Watson lc nây àậ bûúác vâo giúái thûúång lûu.
Ưng gia nhêåp cêu lẩc bưå nhûäng ngûúâi àân ưng
(giâu cố) úã Dayton vâ lâ ngûúâi giûä qu ca nhốm
àua ngûåa. Giao du rưång lâ viïåc Watson lâm trong
sët cåc àúâi. ÚÃ àêy, Watson kïët thên vúái Charles
Kettering, ngûúâi sau nây trúã thânh nhâ cưng
nghiïåp hâng àêìu nûúác M úã hậng General Motors.
Biïåt danh ca ưng nây lâ “Ket”, nhỗ hún Watson
hai tíi.
Cưng nghïå àễ ra kinh doanh lâ bâi hổc quan
trổng nhêët mâ Watson hổc àûúåc trong nghïì kinh
doanh vúái anh bẩn Ket. Thúâi k àố, mưåt chiïëc ư-
tư mën khúãi àưång àûúåc thò cêìn phẫi quay bấnh
trúán úã trûúác xe. Mưåt hưm, Ket gổi Watson vâo chiïëc
Cadillac – hậng mâ ưng nây lâm viïåc nhû mưåt nhâ
k thåt sấng chïë. Watson thêëy bìn cûúâi khi anh
bẩn ngưìi vâo tay lấi nhûng khưng ra trûúác xe àïí
quay bấnh trúán. Anh bẩn vêỵn tónh bú vâ àûa tay
nhêën vâo mưåt cấi nt nhỗ. Chiïëc xe tûå nưí. Watson
hết toấng lïn: “Chuån quấi qu gò vêåy”. Ket cûúâi
XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
6968
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
r rûúåi. Ket giẫi thđch rùçng sấng chïë lâ mưåt viïåc cố
khẫ nùng tẩo ra khuynh hûúáng ca kinh doanh.
Watson mậi mậi ghi nhúá àiïìu àố vâ IBM ca ưng
sau nây ln ln tòm cấch àïí ài tiïn phong trong
cưng nghïå. Vâ cho àïën nay, IBM vêỵn lâ k lc gia
thïë giúái vïì sưë lûúång bùçng sấng chïë.

Hiïån tẩi ưng àang úã tíi ba mûúi. Ưng côn 10
nùm nûäa múái bùỉt àêìu sûå nghiïåp. Àêy lâ lc cố hai
sûå kiïån quan trổng diïỵn ra trong àúâi ưng.
Sûå kiïån thûá nhêët lâ Watson gùåp Jeannette
Kittredge, con gấi ca ưng bẩn Arthur Kittredge –
ưng ch ca cêu lẩc bưå nhûäng nhâ qu tưåc Day-
ton. Watson bõ cën ht tûâ cư gấi 29 tíi nây chó
vò cư khưng ëng rûúåu trong bíi tiïåc ca nhûäng
ngûúâi giâu cố. Côn Jeannette thò ngẩc nhiïn vò anh
châng àểp trai Watson cng khưng hïì àng àïën
rûúåu. Vâ hổ nối chuån vúái nhau. Ngay trong nùm
àố, 1912, Watson cêìu hưn vâ àûúåc nhêån lúâi. Tấc
giẫ Maney viïët rùçng: “Trong cåc àúâi mònh, Watson
cố thïí mêët têët cẫ nhûng nhûäng gò côn lẩi sệ lâ ngûúâi
vúå thên u ca ưng”. Cåc àúâi ca ưng sệ diïỵn ra
nhû vêåy vúái vư sưë vinh quang vâ thùng trêìm.
Nhûng cng chđnh lc nây, Watson àưëi diïån vúái
àiïìu àen tưëi nhêët trong cåc àúâi ưng. Ngûúâi dên
thânh phưë bâng hoâng khi àổc hâng tđt lúán: “Tôa
ấn tưëi cao liïn bang truy tưë nhên viïn NCR”.
Jeannette xc àưång mẩnh khi nhòn thêëy tïn Tho-
mas Watson àûáng thûá hai sau cấi tïn ca ch tõch
Petterson. Àêy lâ thúâi àiïím chđnh quìn ca tưíng
thưëng William Howard Taft
(*)
, múã àêìu chiïën dõch
chưëng àưåc quìn trong kinh doanh bùçng àẩo låt
Sherman. Chûúãng l Goege Wickersham nhêån àûúåc
nhiïìu àún tưë cấo, trong àố, cng vúái NCR côn cố
Standard Oil, American Tobaco vâ U.S Steel. Nhûng

chó riïng NCR lâ cố nguy cú bõ ghếp vâo tưåi hònh sûå.
Watson cố thïí bõ kïët ấn ba nùm t, bïn cẩnh nhûäng
ngûúâi khấc cố thïí cố mûác ấn mưåt nùm.
Rưìi tôa ấn cng tun bưë mûác ấn nhû vêåy. Uy tđn
nghïì nghiïåp, uy tđn xậ hưåi mâ ngûúâi thanh niïn
nghêo khố àậ dây cưng xêy dûång, àïí cố àûúåc àõa
võ cao trong giúái thûúång lûu, trong sët tíi thanh
niïn giúâ àêy cố nguy cú tan vúä. Watson vêỵn hy
vổng vâo viïåc khấng ấn úã tôa phc thêím.
NCR khưng phẫi lâ cưng ty duy nhêët bõ truy tưë
– vâo thúâi àiïím ngûúâi M nhêån ra tấc hẩi ca àưì
àưåc quìn trong kinh doanh. Watson chûa bao giúâ
biïån minh cho cưng viïåc hy diïåt àưëi phûúng vâo
thúâi k mâ ưng chùèng qua lâ kễ hổc viïåc, àêìy nhiïåt
huët vâ dïỵ bõ lúåi dng. Nhûng cẫ àúâi ưng, vúái mưåt
IBM khấc hùèn, lâ mưåt thưng àiïåp thuët phc àïí
“chåc lẩi lưỵi lêìm”.
Jeannette lo lùỉng cho bẫn ấn àưëi vúái chưìng sùỉp
cûúái. Sûå chia sễ mưåt sûå kiïån cay àùỉng nhû vêåy ca
mưåt cư gấi con nhâ danh gia vổng tưåc lâ mưåt
ngìn an i lúán àưëi vúái Watson. Nhûng trûúác khi
hổ lâm àấm cûúái vâ cng nhau ài hïët cåc àúâi
____________
* Tưíng thưëng thûá 27 ca nûúác M.
XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
7170
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
thùng trêìm, Watson côn chûa hổc xong bâi hổc
triïët l kinh doanh tûâ NCR.
Sấng 25.3.1913, Watson àang úã New York cng

vúái gia àònh ca Jeannette trong khấch sẩn
Waldorf-Astoria. Dayton àưëi diïån vúái trêån lt kinh
hoâng nhêët trong lõch sûã nûúác M. ÚÃ tr súã NCR,
Dayton, võ ch tõch Patterson vûâa bõ tun ấn nhêån
ngay ra mûåc nûúác dêng cao vâ nhanh. Nhanh hún
ai hïët, ưng lêåp ngay y ban cûáu trúå l lt vâ àïì
xët cấc phûúng ấn vúái giúái chûác. Phấn àoấn ca
ưng àậ chđnh xấc khi dông nûúác ngêåp trân thânh
phưë chùèng bao lêu sau àố. Mưåt ngây sau, àï vúä vâ
nûúác trân vâo nhû thấc. Cấc cû dên chuín lïn
têìng hai bùỉt àêìu di chuín bùçng thuìn àïën tr
súã NCR – trïn vng àêët cao. Cưng ty trúã thânh
àiïím cûáu trúå vúái àêìy à lûúng thûåc, thëc men,
thuìn bê. Nhûng ưëc àẫo nây khưng thïí cêìm cûå
lêu dâi. Nûúác ngêåp cấc cêy cưåt àiïån. Liïn lẩc bõ cùỉt
àûát. ƯËc àẫo cêìn viïån trúå tûâ bïn ngoâi.
Watson quët àõnh úã lẩi New York vâ nhanh
chống biïën mònh thânh mưåt trung têm tưí chûác cûáu
trúå, chuín hâng viïån trúå vïì Dayton. Àêìu cêìu ca
Watson àậ àấnh thûác cấc thânh phưë lên cêån nhû
Detroit, Salt Lake, Teledo tham gia tiïëp viïån hâng.
Khưng chó bấo chđ nûúác M vâo cåc mâ bấo chđ
qëc tïë cng tiïën vïì vng thẫm hổa. Ngây 28.3,
nûúác bùỉt àêìu rt. Bấo chđ àưí vïì Dayton. Patterson
giûä quan hïå mêåt thiïët vúái bấo giúái. Hònh ẫnh
Patterson trúã nïn khấc hùèn vúái bẫn ấn àưåc quìn.
Watson khưng àûúåc nhùỉc àïën mưåt dông úã qụ
nhâ, ngoẩi trûâ vâi tin tûác úã New York. Vâ àố lâ
lêìn àêìu tiïn ưng hiïíu vò sao Patterson sûã dng
bấo chđ rêët tưët vâ loẩi ưng ra khỗi kïë hoẩch cung

cêëp thưng tin.
Mưåt thấng sau sûå kiïån trêån lt, ngây 17.4.1913,
Jeannette vâ Watson tưí chûác lïỵ cûúái trong ngưi nhâ
sang trổng ca dông hổ cư dêu, núi vûâa àûúåc lâm
sẩch trúã lẩi sau àố. Àấm cûúái ca hổ chó cố ngûúâi
thên vâ mưåt vâi bẩn bê. Jeannette tin tûúãng rùçng
chưìng mònh sệ khưng ngưìi t. Theo nhûäng tâi liïåu
mâ Maney cố àûúåc, Patterson mën loẩi têët cẫ
nhûäng ai mën chưëng lẩi ưng, àiïìu àậ bưåc lưå
trong phiïn tôa. Mưåt cåc hổp cấc giấm àưëc vâo
ma thu nùm 1913, Watson ngẩc nhiïn vò thêëy
Grand, mưåt ngûúâi múái vâo vâ ln bïn cẩnh
Patterson trong trêån lt, àûúåc múâi phất biïíu trûúác
ưng. Àïën lûúåt ưng thò bõ hut sấo. Patterson cûúáp
lúâi vâ ca ngúåi Grand. Watson hiïíu rùçng àïën lc
phẫi ra ài. Maney khưng thïí khùèng àõnh Watson bõ
àíi viïåc hay tûå ra ài sau àố. Cố mưåt vâi ngìn,
vđ d nhû Atariachives.org cho hay: “Watson bõ sa
thẫi vò phẫn àưëi võ ch tõch trûúác mùåt mổi ngûúâi”.
Nhûng chùỉc chùỉn Watson, sau trêån lt, àậ cưng
khai trúã thânh cấi gai àưëi vúái Patterson. Tôa phc
thêím u cêìu têët cẫ nhûäng ngûúâi ca NCR bõ truy
tưë k cam kïët khưng tấi phẩm nhûng Watson lâ
ngûúâi duy nhêët khưng k vò ưng cho rùçng mònh
khưng cố tưåi.
XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
7372
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
Àiïìu quan trổng lâ giúâ àêy châng trai trễ àậ àïën
tíi 40 vâ àậ àïí mêët têët cẫ. Sau 17 nùm gùỉn bố

vúái NCR, Watson rúâi tôa nhâ quen thåc, ngûúác
nhòn nố lêìn cëi.
Jeannette sinh con àêìu lông. Àûáa bế àûúåc àùåt tïn
lâ Thomas John Watson – ngûúâi mâ sau nây sệ kïë
nghiïåp ưng vâ trúã thânh mưåt trong mưåt trùm ngûúâi
cố ẫnh hûúãng lïn nhên loẩi trong thïë k XX.
Nhûng Watson àânh chia tay ngûúâi vúå trễ vâ bế
Tom àïí lïn New York tòm cú hưåi.
Hânh trang mang theo: Niïìm cay àùỉng vúái
nhûäng kinh nghiïåm qu giấ, mưåt bẫn ấn treo lú
lûãng vâ 50.000 àưla nhêån àûúåc tûâ cưng ty.
Lõch sûã IBM bùỉt àêìu.
*
* *
Ai lâ nhûäng nhâ lậnh àẩo kinh doanh hâng àêìu
ca thïë k XX? Chùỉc chùỉn sệ cố mưåt sưë cấi tïn nưíi
cưåm nhû: Henry Ford, Jack Welch vâ William H.
Gates III (tûác Bill Gates). Mưåt sưë đt khấc sệ nhùỉc àïën
Thomas Watson, ngûúâi àậ sấng lêåp ra IBM, àậ cai
quẫn cưng ty tûâ nùm 1914 cho àïën lc qua àúâi
nùm 1956. Nhâ bònh lån Spencer E. Ante àậ viïët
nhû thïë trïn Business Week Online, ngây 12.5.2003.
Ante khưng thđch cën sấch The Marverick ca
Maney úã àiïím “tưn sng cấ nhên” nhûng “Watson
xûáng àấng lâ cấi tïn àêìu tiïn mâ mổi ngûúâi nghơ
àïën” (cho cêu hỗi trïn).
Ante quay trúã lẩi vúái chđnh Watson: “Têìm vơ àẩi
ban àêìu ca IBM àõnh hònh tûâ trong bống tưëi vâ
tûâ trong mưåt chûúng gêìn nhû lâ thẫm kõch ca
cåc àúâi Watson”. Chûúng àêìu tiïn trong huìn

thoẩi Thomas Watson chđnh lâ bống tưëi thẫm kõch
ca cåc àúâi ưng. Nố àûúåc viïët dâi hún 17 nùm,
bao gưìm cẫ thúâi niïn thiïëu. Nhûng IBM àûúåc sinh
ra tûâ àố. Àiïìu nây cố nghơa lâ trûúác khi tẩo dûång
nïn IBM, Watson àậ trẫ hổc phđ quấ nhiïìu vâ quấ
àùỉt: Tíi trễ ca mònh.
Ưng hổc thûåc sûå úã àố, bùçng cåc àúâi ca mònh.
IBM sau nây, àậ phẫn ấnh rộ nết nhûäng àiïìu ưng
hổc àûúåc, d nhỗ nhêët. Àố lâ: con ngûúâi thò quan
trổng hún viïåc kiïëm tiïìn, nhên viïn cêìn giûä sûác
khỗe vâ trấnh xa rûúåu cng thëc lấ, nhên viïn thò
cêìn àûúåc ưng ch àưëi xûã cưng bùçng cng nghiïm
khùỉc, nhûäng ngûúâi lâm nghïì bấn hâng thò cêìn ùn
mùåc nghiïm chónh vâ tưn trổng khấch hâng, cưng
nghïå thò sinh ra khuynh hûúáng kinh doanh vâ lâ
cấch àïí dêỵn àêìu, dû lån vâ sûå nưíi tiïëng cêìn àûúåc
kiïím soất.
Khưng trẫi qua nhiïìu trûúâng lúáp mâ vïì sau tẩo
ra nhiïìu l thuët, vúái IBM, Watson lâ trûúâng húåp
tâi nùng tûå hổc, tûå suy gêỵm.
Trong sûå nghiïåp ca mònh, Watson ln àấnh
giấ cao vai trô ca cấc trûúâng àẩi hổc vúái thânh
cưng ca doanh nghiïåp cưng nghïå. Mưåt trong
nhûäng viïåc lâm quan trổng nhêët ca ưng lâ kïët
XẤC LÊÅP CƯNG THÛÁC TÛ DUY
7574
THOMAS J. WATSON SR. & IBM
húåp vúái àẩi hổc hâng àêìu thïë giúái, trûúâng Harvard,
àïí cng nghiïn cûáu mấy tđnh. Mưëi quan hïå khưng
dêỵn àïën kïët quẫ húåp tấc mơ mận nhûng àậ àấnh

dêëu cưåt mưëc quan trổng trong lõch sûã mấy vi tđnh.
Ưng cng lâm y viïn ban quẫn trõ ca Àẩi hổc
Columbia vâ trûúâng Cao àùèng Lafayette trong
nhiïìu nùm. Ưng àûúåc trao bùçng danh dûå ca 27
trûúâng cao àùèng vâ àẩi hổc úã Hoa K vâ 4 bùçng
ca nûúác ngoâi.
Cåc sưëng chđnh lâ trûúâng hổc lúán nhêët ca Tho-
mas Watson. Vâ búãi vò xët phất tûâ thûåc tïë cåc
sưëng, Watson àậ sấng tẩo ra vâ àïí lẩi nhiïìu bâi
hổc cho hêåu thïë trong quẫn trõ vâ quẫn l doanh
nghiïåp, cng nhû àưëi nhên xûã thïë.
Chûúng 4.
C
HUÍN
B
ẨI
T
HÂNH
T
HÙỈNG
Cấi tïn àố (IBM) cho thêëy rùçng cấc mấy mốc ca chng tưi lâ
nhûäng cưng c hưỵ trúå cho viïåc kinh doanh úã cẫ quy mư lúán
lêỵn nhỗ, tûâ bưå phêån kïë toấn ca cấc hậng xe lûãa àïën nhûäng
giao dõch thưng thûúâng ca cấc cûãa hâng bấn lễ. Vâ chng
cố nghơa thûåc tïë trong thïë giúái vùn minh.
Thomas J. Watson Sr.Thomas J. Watson Sr.
Thomas J. Watson Sr.Thomas J. Watson Sr.
Thomas J. Watson Sr.
Thomas Watson àậ kinh doanh hay sûã dng
kinh doanh nhû lâ phûúng tiïån

cho mc tiïu khấc?