Quả Lắc Sinh Học
Để giúp cho thầy thuốc có 1 cái nhìn tổng hợp về Đông Tây Y, chúng tôi
xin giới thiệu dưới đây, 1 môn học đang được các nhà nghiên cứu Tây phương chú
tâm đến, nội dung của nó rất sát gần với học thuyết Thiên Nân Hợp Nhất, chỉ khác
là đào sâu hơn, cụ thể hơn về con người, đó là NHỊP SINH HỌC, cụ thể là đồng
hồ hoặc quả lắc sinh học. A.- ĐẠI CƯƠNG
Năm 1964, F. Halberg đầu tiên sử dụng danh từ "Circadian" và được định
nghĩa là: "thuộc vào 1 thời gian khoảng 24g. Đặc biệt áp dụng cho sự lập lại đều
đặn của 1 số hiện tượng vào khoảng cùng 1 giờ mỗi ngày trong các cơ thể sống"
(Circadian; pertaining to a Period of about 24 hours applied especially to the
Rhythmic Repetition of certatin Phenomens in living organisms at about the same
time each day).
Dần dần môn học này phát triển rộng và nhằm mô tả hoạt động nhịp nhàng
và nhất là có tính cách tuần hoàn của môi trường nội thể và được gọi chung là :
"Cyclostasis". Kyklos tiếng Hy Lạp là vòng tròn và stasis là bất động, mang ý
nghĩa như 1 chu kỳ, giống như ý niệm "Hoàn vô đan" mà người xưa quan niệm
trong thiên "Nguyên Kỷ Đại Luận" (TVấn 66) : "Thiên hữu Ngũ hành, dĩ sinh
Hàn, Thử, Táo, Thấp, Phong, Ngũ khí vận hành như Hoàn vô đoan" (Trời có 5
hành sinh ra, lạnh, nóng, khô, ẩm, gió, 5 khí vận hành là chiếc vòng không đầu
mối).
B.- NHỮNG LIÊN HỆ GIỮA CƠ THỂ VÀ NHỊP SINH HỌC
Vì khuôn khổ tài liệu có hạn, chúng tôi chỉ trích dẫn 1 đoạn vào những mối
liên hệ giữa cơ thể và đồng hồ sinh học thôi, muốn biết thêm, xin tra cứu ở các tài
liệu đã trích dẫn.
1. Về thân nhiệt :
- Giờ có thân nhiệt thấp nhất ở trẻ 2-3 tuần, vào lúc 21 giờ, trẻ 10-14 tuổi
lúc 5g, ở trẻ 6 tháng lúc 23g, ở trẻ 2-3 tuổi lúc 3g, ở người lớn lúc 7g.
2. Về huyết áp và mạch :
- Giờ có mạch cao nhất : ở trẻ 6-8 tuần vào khoảng 1-3g, ở trẻ 5-8 tháng
vào khoảng 3-5g, ở trẻ 2-3 năm vào khoảng 5-7g.
- Tần số co bóp tim ban ngày cao hơn ban đêm tới 30%.
- Nhịp huyết áp có cực tiểu vào lúc 23-24g, cực đại vào 11-12g hoặc 18-
19g.
- Tần số co bóp của tim và mạch đập tụt xuống thấp nhất vào lúc sáng sớm
(cuối giấc ngủ).
- Huyết áp động mạch thường cao nhất lúc 18g và thấp nhất vào buổi sáng
khoảng 8-9g.
3. Mắt :
- Nhãn áp tăng buổi sáng và giảm buổi chiều.
4. Gan mật :
- Mật tiết ra từ Gan buổi sáng nhiều hơn.
- Hàm lượng Glycogen trong Gan đạt tối đa lúc 3g và thấp nhất lúc 15g. Tỷ
lệ đường huyết cao nhất lúc 9g và thấp nhất lúc 18g.
5. Dịch vị bao tử :
- Dịch vị buổi sáng ít Acit hơn buổi chiều.
6. Bài tiết nước tiểu :
- Bài tiết nước tiểu cao nhất vào ban ngày, ít nhất vào ban đêm khoảng 24-
4g.
7. Nội tiết :
- Sự bài tiết Cocticosteriot (tuyến thượng thận) trong huyết tương cao nhất
vào lúc 4-6g và thấp nhất vào 24g, còn trong nước tiểu thì nhiều nhất 7-11g, ít
nhất vào 23-3g.
C. ÁP DỤNG VÀO Y HỌC
Biết rõ thời khắc mạnh yếu của từng cơ quan tạng phủ sẽ giúp việc điều trị
đạt nhiều hiệu quả cao dù nhiều khi chỉ dùng liều lượng, thuốc rất ít, cũng từ đó,
có thể dẫn đến việc phòng bệnh 1 cách thiết thực.
Việc nghiên cứu các Nhịp Sinh Học để phục vụ cho Y Học đã đi đến 3
nhận xét quan trọng :
a) Một số bệnh là kết quả của rối loạn Nhịp sinh học.
b) Triệu chứng nhiều bệnh có những biểu hiện chu kỳ, có thể làm cơ sở cho
chẩn đoán.
c) Dùng thuốc chữa bệnh phải tính toán giờ giấc cho thuốc.
1. Trong chẩn đoán
- Tần số co bóp của Tim và mạch đập tụt xuống thấp nhất vào lúc sáng sớm
(cuối giấc ngủ), lúc độ máu tụ lại trong các buồng phổi, điều đó cắt nghĩa tại sao
hay có các cơn ho buổi sáng sớm ở những người bị viêm phổi, như vậy chứng ho
này do ảnh hưởng của Tim.
- Thời gian lên cơn hen trùng hợp với thời gian bài tiết Cocticoit ra nước
tiểu xuống tới mức thấp nhất (24-4g), nhờ đó, người ta dùng Corticosteroit có thể
cắt cơn hen như vẫn làm trên lâm sàng. (Như vậy cơn hen có nguồn gốc ít và
nhiều ở Tuyến Thượng Thận).
2. Trong điều trị
+ Thời điểm cho thuốc tốt nhất :
- Tác dụng kích thích thần kinh trung ương của Nhân Sâm mạnh nhất vào
mùa Thu và mùa Đông, còn về mùa hè và mùa xuân, tác dụng thấp nhất.
(Brekhman 1976).
- Thuốc gây tê để nhổ răng sâu, có tác dụng lâu nhất vào lúc 15g và ngắn
nhất vào khoảng 7g (Reinberg 1976).
- Thuốc ngủ, tác dụng dài nhất vào mùa đông và xuân ngắn nhất vào mùa
hè và Thu (P. P. Golicop 1966).
- Penixilin chích vào buổi chiều tối bao giờ cũng cho nồng độ trong máu
cao hơn và giữ được lâu hơn là chích vào buổi sáng và ban ngày (V. Petkop 1
1974).
- Ouabain chích vào cho tỷ lệ chết rất cao vào khoảng 8-12g nhưng chích
vào lúc 24g tỉ lệ chết rất thấp.