Chương 5:
Các loại hình dịch vụ thoại
qua IP
Truyền thông thoại qua môi trường Internet chứ không qua
môi trường PSTN như thông thường đã được Vocaltec hiện thực
hoá l
ần đầu tiên vào tháng 2 năm 1995 khi Vocaltec đưa ra phần
m
ềm điện thoại internet. Phần mềm này được thiết kế cho nền máy
tính cá nhân PC 486/33 MHz (ho
ặc cao hơn) có trang bị card âm
thanh, loa, micro tho
ại và modem, phần mềm thực hiện nén tín
hi
ệu thoại và chuyển đổi thành các gói tin IP để truyền dẫn qua
môi trường Internet. Tuy nhiên, việc truyền thoại qua Internet giữa
hai máy PC này ch
ỉ thực hiện được khi cùng đang sử dụng phần
m
ềm thoại Internet.
Sau đó một thời gian ngắn, điện thoại Internet đã phát triển
nhanh chóng. Nhi
ều nhà phát triển phần mềm đã đưa ra phần mềm
điện thoại PC, nhưng quan trọng hơn là các Gateway Server đã
được sử dụng đóng vai trò là giao diện giữa Internet và PSTN. Với
trang b
ị các card xử lý âm thanh, các Gateway Server này cho phép
khách hàng có th
ể truyền thông thông qua các máy điện thoại
thông thường.
Ban đầu, chỉ với sự mới lạ, điện thoại Internet đã cuốn hút
được ngày càng nhiều khách hàng bởi sự tiết kiệm rất hiệu quả giá
thành cu
ộc gọi do nó đem lại so với cuộc gọi thoại truyền thống.
Khách hàng có thể tránh được các chi phí cho thoại đường dài
b
ằng cách thực hiện cuộc gọi qua mạng Internet với chi phí tương
ứ
ng với chi phí truy nhập Internet.
T
ất nhiên, so với mạng PSTN thì điện thoại Internet còn phải
gi
ải quyết các vấn đề như độ tin cậy, chất lượng dịch vụ thoại, đó
là những yêu cầu mà khách hàng mong đợi giống như các cuộc gọi
trong PSTN. Tuy nhiên, t
ại thời điểm hiện nay, vấn đề chủ yếu vẫn
là gi
ới hạn về độ rộng băng tần dẫn đến mất gói. Trong truyền
thông tho
ại, việc mất mát gói tin sẽ dẫn đến những ngắt quãng,
kho
ảng lặng trong cuộc đàm thoại, dẫn đến sự cắt đoạn cuộc đàm
thoại, đó là điều không mong muốn đối với khách hàng và khó có
th
ể chấp nhận trong thông tin thương mại.
Các cu
ộc gọi thông qua mạng PSTN nội hạt đến Gateway
Server g
ần nhất, tại đó, tín hiệu thoại được số hoá (nếu chưa số
hoá), nén vào các gói tin IP và chuyển lên Internet để truyền tải
đến Gateway ở phía đầu cuối thu. Với việc hỗ trợ cho cả các cuộc
tho
ại PC-to-telephone, telephone-to-PC và telephone-to-telephone,
điện thoại Internet đã chiếm được vai trò quan trọng trong hướng
phát tri
ển tiến tới tích hợp các mạng thoại và mạng dữ liệu. Như
vậy, về nguyên tắc các dịch vụ thoại qua giao thức IP bao gồm một
s
ố loại sau đây:
Máy điện thoại tới máy điện thoại (Phone to Phone).
Máy tính tới máy điện thoại (PC to Phone).
Máy tính tới máy tính (PC to PC).
2.4.1 Phone to phone
Trong loại hình dịch vụ này, bên chủ gọi và bên bị gọi đều sử
dụng điện thoại thông thường. Gateway ở mỗi phía làm nhiệm vụ
chuyển tín hiệu thoại PCM 64 Kbps thành các gói tin IP và ngược
l
ại. Các gói tin này được gửi từ bên nói tới bên nghe trong một
m
ạng gói hoạt động dựa trên giao thức IP.
Hình 2.14 Kết nối từ máy điện thoại đến máy điện
tho
ại.
2.4.2 PC to phone
Trong loại hình dịch vụ này, người gọi sử dụng một máy tính
đa phương tiện để thực hiện một cuộc gọi tới một thuê bao cố định
PSTN ho
ặc thuê bao di động thông thường. Tín hiệu thoại từ phía
người gọi thông qua máy tính được đóng gói vào các gói tin IP
truyền qua mạng IP tới Gateway. Tại đó, các gói tin IP được
chuy
ển đổi thành tín hiệu 64 Kbps thông thường và chuyển tới
t
ổng đài nội hạt của thuê bao bị gọi. Sau đó, chuyển tới máy điện
tho
ại của thuê bao bị gọi.
Hình 2.15 Kết nối từ máy tính đến máy điện
tho
ại.
2.4.3 PC to PC
Trong loại hình dịch vụ này, hai PC có thể được kết nối trực
ti
ếp với nhau trong cùng một mạng IP hay giữa các mạng IP với
nhau thông qua m
ột mạng trung gian khác (như ISDN/PSTN).
Trong các k
ết nối này, các PC đóng vai trò như các đầu cuối VoIP.
Nó là m
ột máy tính đa phương tiện gồm sound card, loa, micro...và
có ph
ần mềm phục vụ dịch vụ thoại Internet. Tín hiệu thoại từ phía
người gọi thông thường qua máy tính đa phương tiện được đóng
vào các gói IP và truyền qua mạng. Hai đầu cuối có thể ở trong
cùng m
ột mạng IP hoặc thuộc các mạng IP khác nhau. Trong
tr
ường hựop thứ hai, các mạng IP có thể được kết nối với nhau qua
m
ột mạng trung gian. Mạng này có thể là ISDN, PSTN hay
Internet.
Hình 2.16 Kết nối từ máy tính tới máy tính.
2.5 Giới thiệu về mạng VoIP Việt Nam
2.5.1 T
ổng quan về mạng VoIP của Việt Nam
Hoà cùng xu hướng phát triển của nền viễn thông thế giới,
trong nh
ững năm gần đây mạng viễn thông Việt Nam đã phát triển
m
ột cách nhanh chóng đặc biệt là công nghệ IP. Năm 2000, dịch
v
ụ điện thoại qua mạng IP đã được công ty viễn thông quân đội
tri
ển khai thử nghiệm. Tháng 7/2001, Vietel và VNPT đã chính
th
ức được Tổng cục Bưu điện cấp phép để khai thác loại hình dịch
v
ụ này trong phạm vi trong nước và quốc tế. Hiện nay, dịch vụ 171
liên t
ỉnh và quốc tế đã có mặt tại tất cả các tỉnh trong cả nước. Đây
là một dịch vụ dựa trên mạng gói IP với giá cước rẻ và chất lượng
có th
ể chấp nhận được bên cạnh dịch vụ thoại truyền thống PSTN.
S
ự ra đời của VoIP đã cho phép khách hàng có nhiều sự lựa chọn
h
ơn khi sử dụng các dịch vụ của mạng viễn thông. Triển khai dịch
v
ụ VoIP là một bước tiến quan trọng trong quá trình nâng cấp
m
ạng viễn thông và xây dựng mạng thế hệ sau. Phần này sẽ trình
bày m
ột cách tóm lược về tình hình triển khai mạng và dịch vụ
VoIP ở nước ta.
2.5.1.1 Phần mềm đầu cuối
Phần mềm đầu cuối là một thành phần cơ bản để một đầu
cu
ối máy tính kết nối mạng có thể tham gia vào một cuộc gọi điện
tho
ại Internet. Mặc dù mới ra đời chưa lâu nhưng ngày càng có
nhi
ều chương trình cho phép thực hiện các cuộc gọi điện thoại qua
Internet. Tại Việt Nam, dịch vụ điện thoại Internet mới chính thức
được Bộ Bưu Chính Viễn Thông cho phép triển khai từ ngày
1/7/2003 và m
ới được phép cung cấp các dịch vụ điện thoại
Internet qu
ốc tế. Các chương trình phần mềm được sử dụng phổ
biến hiện nay là các chương trình do các hãng sản xuất lớn và có
kinh nghi
ệm lâu năm trong lĩnh vực sản xuất phần mềm. Trong đó,
điển hình là các chương trình như Personal Edition V1.01 của Free
Tel, Internet Connection Phone 2.0 c
ủa IBM, Internet Phone với
video 4.5 c
ủa VocalTec, Netscape CoolTalk 3.0 đi kèm với trình
duy
ện Netscape Navigator 3.0 và NetMeeting 2.0 đi kèm với trình
duy
ệt Internet Exploer 4.0 của Microsoft. Đa số những chương
trình này cho phép ng
ười dùng đàm thoại miễn phí và chỉ mất cước
truy nh
ập Internet. Với một số chương trình còn cho phép dùng
chung tài li
ệu trên màn hình, truyền nhận file hay điều khiển các
cu
ộc điện đàm giữa ba người cũng như sử dụng thêm camera để có
th
ể nhìn thấy nhau khi đàm thoại.
B
ảng dưới đây sẽ đưa ra một số phần mềm tiêu biểu và trang
Web liên k
ết với chúng:
TT
Tên sản phẩm URL
1 VocalTec
Internet Phone
2 TeleVox
3 NetMetting