Tài liệu HEMOGLOBIN 2008 pdf

HÓA HỌC HEMOGLOBIN
BS. HOÀNG HIẾU NGỌC
BỘ MÔN SINH HÓA – KHOA Y – ĐẠI HỌC Y DƯỢC
MỤC TIÊU
1. PHÂN LOẠI CROMOPROTEIN
2. MÔ TẢ CẤU TẠO HEME VÀ GLOBIN
3. PHÂN TÍCH SỰ KẾT HỢP GIỮA HEME VÀ
GLOBIN
4. CÁC DẠNG HEMOGLOBIN
5. VAI TRÒ CỦA HEME TRONG VẬN CHUYỂN
KHÍ (O
2
; CO
2
)
6. KHẢ NĂNG TẠO CARBON MONOXYD Hb VÀ
KHẢ NĂNG OXY HÓA Hb.
7. TÍNH CHẤT ENZYM CỦA HEMOGLOBIN
CROMOPROTEIN
•
PROTEIN TẠP, CÓ CHỨA CHẤT MÀU
•
GỒM:
1. CÓ NHÂN PORPHYRIN:
PORPHYRINOPROTEIN
VD: HEMOGLOBIN; MYOGLOBIN; OXYDOREDUCTASE
1. KHÔNG CÓ NHÂN PORPHYRIN:
CROMOPROTEIN
VD: FLAVOPROTEIN; FERRITIN; HEMOCYAMIN
PORPHYRIN
PORPHYRIN

•
CẤU TẠO BẮT NGUỒN TỪ VÒNG PYROL
•
VÒNG PYROL:
N
N
|
H
CH
CH
HC
HC
•
BỐN VÒNG PYROL LIÊN KẾT VỚI NHAU
QUA BỐN CẦU NỐI METHYLEN (-CH
2
=)
TẠO NÊN PORPHIN
5
6
NH
N
NH
N
1
2
3
4
7
8

1
2
3
4
5
6
7
8
I
II
III
IV
(1) (2)
CHC
C CH
CH
NH
CHC
C
NH
N
CCH
CH
CH C
CH
C
N
CH CH
C
CH CH

(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
II
III
IV
I
α
γ
β
δ
α
β
γ
δ
NHÂN PORPHIN
•
ĐÁNH SỐ THỨ TỰ VÒNG PYROL:
–
SỐ LA MÃ: I, II, III, IV
–
THEO CHIỀU KIM ĐỒNG HỒ
•
ĐÁNH DẤU CẦU NỐI METHYLEN
–
α (GIỮA PYROL I VÀ PYROL II)
–

Β (GIỮA PYROL II VÀ PYROL III)
–
γ (GIỮA PYROL III VÀ PYROL IV)
–
δ (GIỮA PYROL IV VÀ PYROL I)
•
ĐÁNH SỐ CÁC ĐỈNH PORPHIN:
–
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA PORPHIN
• PORPHIN ĐƯỢC GẮN THÊM CÁC GỐC HÓA
HỌC TẠI CÁC VỊ TRÍ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 SẼ
TẠO THÀNH PORPHYRIN
4 PYROL PORPHIN
PORPHYRIN
GỐC THẾ
N

P
A
P
A
P
A
P
A
BẢNG 1: CÁC GỐC THẾ CỦA PORPHYRIN
TÊN GỐC THẾ CÔNG THỨC KÝ HIỆU
METHYL
-CH

3
-M
ETHYL
-CH
2
-CH
3
-E
HYDROXYETHYL
-CH
2
-CH
2
OH
-EOH
VYNYL
-CH=CH
2
-V
GỐC ACETYL
-CH
2
-COOH
-A
GỐC PROPIONYL
-CH
2
-CH
2
-COOH

-P
CÔNG THỨC CẤU TẠO
CỦA MỘT SỐ PORPHYRIN
V
M
V
M
P
P
M
M
Protoporphyri
n
P
A
P
A
P
A
P
A
Uroporphyrin I
p
M
p
M
P
M
P
M

Coproporphyrin
E-OH
M
E-OH
M
P
P
M
M
Hematoporphyrin
TÍNH CHẤT CỦA PORPHYRIN
•
BA LOẠI PORPHYRIN Ở NGƯỜI:
–
PROTOPORPHYRIN
–
UROPORPHYRIN
–
COPROPORPHYRIN
•
TÍNH TAN CỦA PORPHYRIN PHỤ THUỘC
NHÓM CARBOXYL THẾ
–
UROPORPHYRIN: 8 NHÓM CARBOXYL
–
PROTOPORPHYRIN: 2 NHÓM CARBOXYL
–
COPROPORPHYRIN: 4 NHÓM CARBOXYL
HEMOGLOBIN
•

Hb: protein hình cầu, đường kính # 55A
o
•
PTL Hb: 64456
•
Ở HỒNG CẦU ĐỘNG VẬT
•
LÀ PORPHYRINOPROTEIN
•
GỒM GLOBIN VÀ HEME
•
Hb: 15,5 ± 1g/100 ml máu tp (nam)
14,5 ± 1g/100 ml máu tp (nữ)
Heme
Globin
CẤU TẠO
•
PHẦN PROTEIN THUẦN: GLOBIN
•
PHẦN NHÓM NGOẠI: HEME
Hemoglobin
Globin
Heme
2 chuỗi alpha
2 chuỗi beta
Protoporphyrin IX
Fe
2+
HEME
PROTOPORPHYRIN IX

•
TETRAPYROL
–
METHYL: 1, 3, 5, 8
–
VINYL: 2, 4
–
PROPIONYL: 6, 7
•
NGUYÊN TỬ SẮT GẮN VỚI 4 NGUYÊN TỬ N
CỦA 4 VÒNG PYROL
–
2 LK CỘNG HÓA TRỊ
–
2 LK PHỐI TRÍ
PROTOPORPHYRIN IX Fe
2+
HEME