Tài liệu Hưng Yên pdf

Hưng Yên
Tỉnh Hưng Yên
Tỉnh
Chính trị và hành chính
Bí thư tỉnh ủy Cao Văn Cường
Chủ tịch HĐND Nguyễn Đình Phách
Chủ tịch UBND Nguyễn Văn Cường
Địa lý
Tỉnh lỵ thành phố Hưng Yên
Miền Đồng bằng sông Hồng
Diện tích 923,1 km²
Các thị xã / huyện 9 huyện
Nhân khẩu
Số dân
• Mật độ
• Nông thôn
• Thành thị
1.120.300 người
1.213,6 người/km²
86%
14%
Dân tộc Việt
Mã điện thoại 321
Mã bưu chính: 39
ISO 3166-2 VN-66
Website [1]
Biển số xe: 89
Bản đồ Hưng Yên
Hưng Yên là một tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng Việt Nam. Trung tâm hành chính
của tỉnh là thành phố Hưng Yên nằm cách thủ đô Hà Nội 64 km về phía đông nam, cách
thành phố Hải Dương 50 km về phía tây nam. Phía bắc giáp tỉnh Bắc Ninh, phía đông giáp

tỉnh Hải Dương, phía tây và tây bắc giáp thủ đô Hà Nội, phía nam giáp tỉnh Thái Bình và
phía tây nam giáp tỉnh Hà Nam.
Hành chính
Hưng Yên bao gồm 1 thành phố và 9 huyện:
• Thành phố Hưng Yên
• Ân Thi
• Khoái Châu
• Kim Động
• Mỹ Hào
• Phù Cừ
• Tiên Lữ
• Văn Giang
• Văn Lâm
• Yên Mỹ
Lịch sử
Tỉnh Hưng Yên nguyên thuộc thừa tuyên Sơn Nam đặt vào năm Quang Thuận thứ 10 đời
Lê (1469). Đến năm Cảnh Hưng thứ 2 (1741) thì chia thành Sơn Nam Thượng và Sơn Nam
Hạ. Đời nhà Nguyễn năm Minh Mệnh thứ 3 (1822), Sơn Nam Thượng được đổi thành trấn
Sơn Nam còn Sơn Nam Hạ thì gọi là trấn Nam Định. Năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), tỉnh
Hưng Yên được thành lập gồm các huyện Đông Yên, Kim Động, Thiên Thi, Tiên Lữ, Phù
Dung của trấn Sơn Nam và Thần Khê, Hưng Nhân, Duyên Hà của trấn Nam Định (các
huyện Thần Khê, Duyên Hà và Hưng Nhân sau bị cắt vào tỉnh Thái Bình mới thành lập)
[1]
.
Tuy là tỉnh "mới" chỉ non 200 năm, vùng đất Hưng Yên đã nổi danh từ thời kỳ Trịnh -
Nguyễn phân tranh trước đó với Phố Hiến, vốn là thương cảng đô hội quan trọng bậc nhất
ở Đàng Ngoài. Thuyền bè ngược sông Hồng lên Thăng Long "Kẻ Chợ" đều phải dừng ở
Phố Hiến đợi giấy phép nên Phố Hiến trở thành tụ điểm sầm uất. Người Tàu, người Nhật
và người Tây phương đều đến đấy buôn bán. Do vậy dân gian đã có câu: "Thứ nhất kinh
kỳ, thứ nhì phố Hiến".

Điều kiện tự nhiên
Hưng Yên nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, trong vùng kinh tế trọng điểm phía bắc, là
tỉnh đồng bằng không có rừng, núi và biển. Độ cao đất đai không đồng đều mà hình thành
các dải, các khu, vùng cao thấp xen kẽ nhau như làn sóng. Điểm trung tâm của đồng bằng
Bắc Bộ nằm ở thôn Dung (Thiên Xuân), xã Hưng Đạo, huyện Tiên Lữ.
[2]
.
Hưng Yên nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, chia làm 4 mùa rõ rệt (xuân, hạ, thu,
đông). Mùa mưa kéo dài từ cuối tháng 4 đến tháng 10 hàng năm. Lượng mưa trong mùa
mưa chiếm tới 70% tổng lượng mưa cả năm.
• Diện tích: 923,09 km² (rộng hơn Hà Nam, Bắc Ninh)
[3]
.
• Lượng mưa trung bình hàng năm: 1.450 – 1.650 mm
• Nhiệt độ trung bình: 23,2°C
• Số giờ nắng trong năm: 1.519 giờ
• Độ ẩm tương đối trung bình: 85 – 87%
Tọa độ
• Vĩ độ: 20°36′-21°01′ Bắc
• Kinh độ: 105°53′-106°17′ Đông
Dân số
Năm 2003 Hưng Yên có 1.116.000 người với mật độ dân số 1.209 người/km².
Thành phần dân số
Tỷ lệ dân số làm nông nghiệp rất cao, ước tính 80-90%. Tuy nhiên, gần đây tỷ lệ này thay
đổi một cách nhanh chóng do tốc độ phát triển của công nghiệp, dịch vụ có xu hướng tăng
nhanh hơn. Tỷ lệ dân số làm nông nghiệp năm 2008 ước tính còn 50-55%, công nghiệp
37%, dịch vụ 13%
Kinh tế
Tổng sản phẩm trong tỉnh (GDP) năm 2003 ước đạt 4.169 tỷ đồng (chỉ số giá năm 1994).
Cơ cấu: Nông nghiệp - Công nghiệp - Dịch vụ là 35,34% - 33,17% - 31,48%

Giao thông
Trên địa bàn Hưng Yên có các quốc lộ sau chạy qua:
• 5A: Như Quỳnh - Minh Đức
• 39A: Phố Nối - Triều Dương
• 38: Cống Tranh - Trương Xá, thành phố Hưng Yên - cầu Yên Lệnh
• 38B (39B cũ): Cầu Tràng - Chợ Gạo
Đường sắt: tuyến đường sắt Hà Nội-Hải Phòng chạy qua địa phận Hưng Yên 17 km, từ
Như Quỳnh tới Lương Tài.
Đường thủy: Sông Hồng là ranh giới của Hưng Yên với các tỉnh, thành phía tây, dài 57
km. Sông Luộc là ranh giới với tỉnh Thái Bình dài 25 km. Sông Luộc và sông Hồng giao
nhau tại địa phận thành phố Hưng Yên. Ngoài ra còn các sông nhỏ khác như: sông
Sặt(sông Kẻ Sặt), sông Chanh, sông Cửu An (Cửu Yên), sông Tam Đô, sông Điện Biên,
v.v. Hệ thống đại thủy nông Bắc Hưng Hải chủ yếu phục vụ tưới tiêu cho nông nghiệp tỉnh
này.
Giáo dục
Năm 2003, theo số liệu của Sở Giáo dục và Đào tạo Hưng Yên, Hưng Yên có 95.160 học
sinh tiểu học, 98.240 học sinh trung học cơ sở và 39.459 học sinh trung học. Số trường học
tương ứng theo ba cấp là 168, 166 và 27.
Văn hóa-xã hội, các di tích lịch sử
Cư dân Hưng Yên chủ yếu là nông dân, lúa nước là cây trồng chính gắn với sự chinh phục
châu thổ sông Hồng nên văn minh, văn hóa Hưng Yên là văn minh, văn hóa lúa nước, văn
minh, văn hóa sông Hồng. Về văn học dân gian, ngoài cái chung của văn học dân gian
đồng bằng Bắc Bộ, còn có những cái riêng mà chỉ Hưng Yên mới có, chẳng hạn như lời
của các bài hát trống quân - một lối hát phổ biến ở Hưng Yên xưa kia, hiện nay vẫn còn
giữ được.
Một số câu ca dao tiêu biểu cho địa phương tỉnh:
• Thứ nhất kinh kỳ, thứ nhì Phố Hiến.
• Dù ai buôn bắc bán đông,
Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên
• Oai oái như phủ Khoái xin ăn

• Chè Yên Thái, gái Tiên Lữ
... Ngoài ra còn có các thể loại hát chèo, hát ả đào,...
[4]
.
Danh nhân
Hưng Yên là vùng đất địa linh nhân kiệt, là nơi sinh ra nhiều người đỗ đạt, nhiều nhân vật
tài giỏi, được sử sách ca ngợi, nhân dân truyền tụng.
• Quân sự: Triệu Quang Phục, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Thiện Thuật, Hoàng Hoa
Thám, Nguyễn Bình.
• Y học: Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.