Năng suất lao động việt nam hiện nay 2

tai lieu, document1 of 66.

KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH
ĐẠI HỌC KINH TẾ NGHỆ AN

KINH TẾ NGUỒN NHÂN LỰC

TIỂU LUẬN
NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG VIỆT NAM HIỆN NAY
Sinh viên: Bạch Thị Thương
Mã sinh viên: 18DH03126
Lớp: Kinh tế k5

Năm học 2020-2021

luan van, khoa luan 1 of 66.


tai lieu, document2 of 66.

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... 1
Giới thiệu vấn đề ............................................................................................................. 1

I.
II.

Tầm quan trọng của nâng cao năng suất lao động ....................................................... 2

III.

Cấu trúc tiểu luận ......................................................................................................... 2

PHẦN NỘI DUNG ................................................................................................................... 2
Chương 1: Cơ sở lý thuyết của năng suất lao động ........................................................... 2
1.1

Các khái niệm cơ bản ............................................................................................... 2

1.2

Các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động ....................................................... 3

Chương 2: Thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam.................................................. 4
2.1 Năng suất lao động toàn bộ nền kinh tế ....................................................................... 4
2.2 Năng suất lao động theo ngành kinh tế ........................................................................ 6
2.3 Năng suất lao động theo khu vực kinh tế ..................................................................... 9
2.4. Đánh giá nguyên nhân của thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam .................. 11
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao năng suất lao động tại Việt Nam ...................... 13
3.1. Nhóm giải pháp cho khu vực doanh nghiệp .............................................................. 13
3.2. Nhóm giải pháp về thể chế, chính sách ..................................................................... 14
3.3. Nhóm giải pháp chung cho nền kinh tế ..................................................................... 14
KẾT LUẬN ............................................................................................................................. 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................... 16

luan van, khoa luan 2 of 66.


tai lieu, document3 of 66.

DANH MỤC VIẾT TẮT

WTO- World trade organization: Tổ chức thương mại thế giới
ASEAN-Association of Southeast Asian Nations:hiệp hội các nước Đông Nam
Á
GDP- Gross domestic product: Tổng sản phẩm quốc nội
TFP- Total factor productivity: Năng suất nhân tố tổng hợp
NSLĐ: năng suất lao động
CNTT: công nghệ thông tin
DN: doanh nghiệp
DNNVV: doanh nghiệp nhỏ và vừa
KHCN: khoa học công nghệ

luan van, khoa luan 3 of 66.


tai lieu, document4 of 66.

LỜI MỞ ĐẦU
I.

Giới thiệu vấn đề

Năm 2007, Việt Nam chính thức gia nhập WTO, mở ra nhiều cơ hội cũng như thách
thức lớn đối với nền kinh tê. Xu thế hội nhập kinh tế quốc tế địi hỏi q trình chuyển
đổi sâu rộng trong từng hướng đi nhằm phát triển kinh tế bền vững, hiện đại, nâng cao
năng lực cạnh tranh quốc gia. Nền kinh tế nước nhà đang từng bước thể hiện sức trỗi
dậy và khát khao vươn xa hơn trên bảng chỉ số tăng trưởng của khu vực.
Giai đoạn 2016-2020, kinh tế Việt Nam đạt được những bước phát triển quan trọng,
gây tiếng vang trên thế giới. Việt Nam được đánh giá là một trong 16 nền kinh tế mới
nổi thành công nhất.

Đến năm 2020, Việt Nam vươn lên đứng thứ 4 trong ASEAN về quy mô GDP. Theo
đánh giá của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nếu tính theo sức mua tương đương, nền kinh
tế Việt Nam đã vượt 1.000 tỷ USD. Vượt qua những khó khăn, thách thức, đặc biệt là
dịch Covid-19, kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 đạt được nhiều thành tựu quan
trọng, khá toàn diện trên hầu hết lĩnh vực, tạo nhiều dấu ấn nổi bật.
Tăng trưởng GDP trung bình giai đoạn 2016-2019 (4 năm đầu của kế hoạch 5 năm) đạt
trung bình 6,8%, cao hơn hẳn mức trung bình của 5 năm 2011-2015 (5,91%). Năm
2020, tăng trưởng GDP của Việt Nam chỉ đạt 2,91% do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Tuy nhiên, Việt Nam là một trong số ít quốc gia đạt mức tăng trưởng dương, thuộc
hàng cao nhất thế giới.
Theo dự thảo báo cáo chính trị dự kiến trình Đại hội Đảng lần thứ XIII, năng suất lao
động giai đoạn 2016-2020 được cải thiện rõ nét. Đến năm 2020 năng suất lao động
tăng gần 1,5 lần so với năm 2015, tốc độ tăng bình quân giai đoạn 2016-2020 ước đạt
5,8%/năm, cao hơn giai đoạn 2011-2015 (4,3%) và vượt mục tiêu đề ra (5%).
Mức đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) tăng cao, bình quân giai đoạn
2016-2020 ước đạt 45,21%, vượt mục tiêu đặt ra (30-35%). Đáng chú ý, trong giai
đoạn 2016-2019, khi chưa chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, mức đóng góp của TFP
đạt tới gần 46%, cao gấp rưỡi giai đoạn trước.
Năng suất của các nhân tố tổng hợp TFP- Total factor productivity là chỉ tiêu phản ánh
kết quả sản xuất mang lại do nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và lao động, nhờ vào tác
động của các nhân tố đổi mới cơng nghệ, hợp lí hóa sản xuất, cải tiến quản lí, nâng cao
trình độ lao động…
Trong đó hiểu quả sử dụng lao động được ám chỉ thông qua thuật ngữ “năng suất lao
động”. Năng suất lao động là chỉ tiêu liên quan đến yếu tố nguồn nhân lực và khoa học
công nghệ, tức là yếu tố con người và kỹ thuật trong quá trình sản xuất.
“Năng suất lao động” luôn là đề tài quan trọng cần được lựa chọn đánh giá và nghiên
cứu nó là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh tình hình phát triển và mức độ
tăng trưởng của quốc gia qua các giai đoạn.
1
luan van, khoa luan 4 of 66.

tai lieu, document5 of 66.

II.

Tầm quan trọng của nâng cao năng suất lao động

Năng suất lao động là yếu tố then chốt quyết định khả năng cạnh tranh và sự tồn
tại lâu dài của một doanh nghiệp, là cơ sở để nâng cao thu nhập, tạo môi trường và
điều kiện làm việc tốt cho người lao động. Tăng năng suất lao động là nâng cao được
chất lượng cuộc sống và đảm bảo một xã hội tốt đẹp hơn. Ở cấp độ quốc gia, trong
điều kiện hội nhập quốc tế và cạnh tranh gay gắt hiện nay, năng suất lao động xã hội
là yếu tố có ảnh hưởng quyết định đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, của cả
nền kinh tế. Vai trò của năng suất lao động càng được khẳng định khi nền kinh tế thế
giới đi vào khủng hoảng, nhiều nước phát triển đã định hướng cách thức phục hồi
nền kinh tế nhanh nhất là thông qua phát triển công nghệ và cải tiến năng suất lao
động.
Tổ chức lao động quốc tế ILO-International labour organization tại Việt Nam cho
rằng có ít nhất 4 lí do tăng năng suất lao động là quan trọng đối với nước ta trong
thời đại mới:
Thứ nhất, nó thúc đẩy nền kinh tế
Thứ hai, năng suất lao động ảnh hưởng đến tất cả mọi người
Thứ ba, thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam
Thứ tư, dân số già trong tương lai và hội nhập kinh tế cần được xem xét
Vì vậy, có thể nói nâng cao Năng suất lao động quyết định một nền kinh tế có
đang và sẽ phát triển bền vững hay không .

III.

Cấu trúc tiểu luận

Tiểu luận gồm 3 chương :
Chương 1: Cơ sở lý thuyết của năng suất lao động
Chương 2: Thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao năng suất lao động Việt Nam

PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lý thuyết của năng suất lao động
1.1 Các khái niệm cơ bản
1.1.1 Khái niệm năng suất lao động
Theo cách tiếp cận của giáo trình Kinh tế nguồn nhân lực:
“Năng suất lao động được hiểu là hiểu quả hoạt động có ích của con người trong một
đơn vị thời gian.”
Năng suất lao động được đo bằng số lượng sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị thời
gian hoặc lượng thời gian lao động hao phí để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm.
2
luan van, khoa luan 5 of 66.


tai lieu, document6 of 66.

Theo C.Mác, năng suất lao động là sức sản xuất của lao động cụ thể có ích.
Theo cách tiếp cận của tổ chức lao động quốc tế ILO:
“Năng suất lao động là một chỉ số kinh tế quan trọng có liên quan chặt chẽ với tăng
trưởng kinh tế, khả năng cạnh tranh và mức sống trong một nền kinh tế. Năng suất lao
động thể hiện tổng khối lượng sản lượng (đo lường về Tổng sản phẩm quốc nội, GDP)
được sản xuất trên một đơn vị lao động (đo lường về số lượng người có việc làm hoặc
số giờ làm việc) trong một khoảng thời gian nhất định. Chỉ số này cho phép người sử
dụng dữ liệu đánh giá mức đầu vào gdp so với lao động và tốc độ tăng trưởng theo

thời gian, do đó cung cấp thông tin chung về hiệu quả và chất lượng vốn nhân lực
trong quá trình sản xuất cho một bối cảnh kinh tế và xã hội nhất định, bao gồm các đầu
vào bổ sung và đổi mới khác được sử dụng trong sản xuất.”
Từ các khái niệm trên, công thức chung để tính năng suất lao động được thành lập như
sau:
W=Q/T hoặc t=T/Q
Trong đó:
W: năng suất lao động
Q: Tổng khối lượng sản phẩm sản xuất ra
T: Tổng khối lượng thời gian lao động hao phí
t: lượng thời gian lao động hao phí để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm
1.1.2 Tăng năng suất lao động
Tăng năng suất lao động là: “ Sự tăng lên của sức sản xuất hay năng suất lao động, nói
chung chúng ta hiểu là sự thay đổi trong cách thức lao động, một sự thay đổi làm rút
ngắn thời gian lao động cần thiết để sản xuất ra một hàng hóa, sao cho lượng lao động
ít hơn mà lại sản xuất ra nhiều giá trị sử dụng hơn”.
Ý nghĩa của tăng năng suất lao động
- Là con đường tăng tổng sản phẩm xã hội không có giới hạn, con đường làn giàu cho
mỗi quốc gia và từng thành viên trong xã hội.
- Tạo cơ hội giảm bớt thời gian hao phí lao động vào quá trình sản xuất vật chất, làm
tăng khả năng thỏa mãn nhu cầu về tinh thần, tạo cơ hội cho con người phát triển toàn
diện.
- Là cơ sở vật chất cho sự tiến bộ xã hội bao gồm tích lũy tái sản xuất và tăng cường
quỹ tiêu dùng thỏa mãn nhu cầu của xã hội.

1.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động

3
luan van, khoa luan 6 of 66.

tai lieu, document7 of 66.

Dựa vào nội dung và bản chất của năng suất lao động, các nhân tố ảnh hưởng đến năng
suất lao động được chia thành 3 nhóm cơ bản:
- Nhân tố vật chất kỹ thuật được gắn chặt với trình độ phát triển của kỹ thuật và cơng
nghệ, hồn thiện cơng cụ và tư liệu lao động.
- Nhân tố tổ chức sản xuất, tổ chức và quản lý nguồn nhân lực, bao gồm yếu tố kinh tế
xã hội gắn liền với cơ cấu lao động, trình độ lành nghề, điều kiện lao động, chế độ sở
hữu, cường độ lao động, hiệu quả kích thích lao động và sự quan tâm tới kết quả sản
xuất cuối cùng, tức là tất cả liên quan đến con người và quan hệ con người với lao
động.
- Các nhân tố gắn liền với điều kiện tự nhiên

Chương 2: Thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam
2.1 Năng suất lao động toàn bộ nền kinh tế
Những năm qua, năng suất lao động của Việt Nam liên tục gia tăng cả về giá trị và tốc
độ, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Năm 2019, NSLĐ
của Việt Nam đạt 110,4 triệu đồng/lao động (tương đương 4,792 USD/lao động, tăng
272 USD so với năm 2018). Theo sức mua tương đương (PPP) 2011, NSLĐ Việt Nam
năm 2019 đạt 11.757 USD, tăng 1.766 USD; tăng 6,2% so với năm 2018, là năm có
mức tăng NSLĐ cao nhất trong giai đoạn 2016-2019. Điều này đưa Việt Nam trở
thành một trong những nước có tốc độ tăng NSLĐ cao nhất trong khu vực.

Năng suất lao động Việt Nam 2016-2020

1000USD/LĐ/1y
6
4.52

4.792

5.081

4.166
3.853
4

2

0
2016

2017

2018

2019

2020

1000USD/LĐ/1Y

Theo tính tốn của nhóm nghiên cứu và tham khảo từ Tổ chức Lao động quốc tế
(ILO), năng suất lao động năm 2020 của Việt Nam tăng 5,4% so với năm 2010, đạt
mức 117,94 triệu đồng/lao động theo giá hiện hành (tương đương 5.081 USD/lao
4
luan van, khoa luan 7 of 66.

tai lieu, document8 of 66.

động). Mức tăng này ở mức thấp nhất trong 5 năm gần đây nhưng có cao hơn khi so
sánh với các quốc gia trong khu vực do diễn biến của dịch covid-19.
Bên cạnh đó, bình qn giai đoạn 2016 – 2020, năng suất lao động Việt Nam tăng
5,8%/năm, cao hơn giai đoạn 2011 - 2015 (4,3%) và vượt mục tiêu đề ra (5%).
Mặc dù có mức tăng trưởng năng suất lao động cao, năng suất lao động của Việt Nam
năm 2020, theo ước tính của ILO, vẫn thấp hơn 7 lần so với Malaysia, 4 lần so với
Trung Quốc; 3 lần so với Thái Lan, 2 lần so với Philippines và 26 lần so với
Singapore. Báo cáo 2020 của Tổ chức Năng suất châu Á (APO) cũng cho thấy, năng
suất lao động Việt Nam tụt hậu so với Nhật Bản 60 năm, so với Malaysia 40 năm và
Thái Lan 10 năm.

Năng suất lao động Các nước Châu Á 2019
(Theo ppp 2011)- đơn vị usd

Asia
90000
80000

77490

81060

70000
60000
50000
40000
29363

30000
20000

13817

10000
0
Nhật Bản

Hàn Quốc

Trung Quốc

Việt Nam

Asia

Theo báo cáo thường niên của ILO năm 2019 năng suất lao động nước ta tính theo chỉ
số giá tiêu dùng ppp 2011 là 13.817$, trong khi đó Nhật Bản ở con số 77.490$ gấp 5,6
lần, Hàn Quốc gấp 5,8 lần và Trung Quốc gấp 2,1 lần.
Việt Nam có xuất phát điểm thấp nên bị tụt lại phía sau trên bản đồ kinh tế Châu lục.
Tuy những năm gần đây năng suất lao động nước ta đã có sự tăng trưởng rõ rệt nhưng
nhìn chung khoảng cách cịn q xa so với các nền kinh tế lớn. Là một nước đi sau,
chúng ta có nhiều cơ hội hơn để học hỏi cũng như khắc phục những nhược điểm của
các nền kinh tế lớn. Tuy nhiên, việc đuổi kịp các nước đồng thời phát triển một cách
bền vững trong từng bước đi, độc lập trên con đường của riêng mình cũng là thách
thức lớn.
So sánh chỉ số này với nước bạn Lào có cùng xuất phát điểm, chúng ta đang ở vị trí
thấp hơn (thấp hơn 1070$). Rõ ràng, chúng ta cần cố gắng hơn nữa trong tiến trình này
để khơng bị bỏ lại phía sau.

5
luan van, khoa luan 8 of 66.


tai lieu, document9 of 66.

Asean
Sản lượng trên mỗi lao động 2019
( theo ppp 2011 )- đơn vị usd

180000

159680

160000
140000
120000
100000
80000

59364

60000
33502

40000

14887

20000

13817

0
Singapore

Thailand

Laos

Malaysia

Việt Nam

Axis Title
Asean

2.2 Năng suất lao động theo ngành kinh tế
Về cơ cấu nền kinh tế năm 2020, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỷ trọng
thấp nhất là 14,85%; khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm 33,72%; khu vực dịch
vụ cao nhất chiếm 41,63%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 9,8% .(Cơ cấu
tương ứng của năm 2019 là: 13,96%; 34,49%; 41,64%; 9,91%).

Cơ cấu kinh tế năm 2020 -đơn vị %
9.8

14.85

41.63

Nông, lâm nghiệp, thủy sản

33.72

công nghiệp và xây dựng

6
luan van, khoa luan 9 of 66.

dịch vụ

thuế sản phẩm


tai lieu, document10 of 66.

Tốc độ tăng năng suất của các ngành giai đoạn 2016-2020
Ngành
2016
2017
2018
2019
2020
Nông, lâm, thủy sản
1,36%
2,90%
3,76%
2,01%
2,68%

Công nghiệp và xây
7,57%
8,00%
8,85%
8,90%
3,98%
dựng
Dịch vụ
6,98%
7,44%
7,03%
7,3%
2,34%
Bảng 1- Nguồn: Tổng cục thống kê
Tình hình tăng trưởng của các ngành kinh tế qua các năm thể hiện mức tăng cao hơn ở
2 ngành là dịch vụ, cơng nghiệp và xây dựng ( trung bình từ 7-9%). Cá biệt năm 2020,
do ảnh hưởng của đại dịch covid-19 tác động xấu đến nền kinh tế chung toàn cầu, tốc
độ tăng trưởng giảm mạnh. Tuy vậy ở ngành nông, lâm, thủy sản tốc độ tăng trưởng
vẫn tăng, 2 ngành còn lại tuy giảm nhưng vẫn ở con số dương là một kết quả đáng ghi
nhận trước tình hình khó khăn hiện tại.
Lao động 15 tuổi trở lên đang làm việc q IV/2020 ước tính 54 triệu người. Trong đó,
tính chung cả năm 2020, lao động 15 tuổi trở lên đang làm việc là 53,4 triệu người,
bao gồm 17,5 triệu người đang làm việc ở khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, giảm
7,2% so với năm trước; khu vực công nghiệp và xây dựng 16,5 triệu người, tăng 0,3%;
khu vực dịch vụ 19,4 triệu người, tăng 0,1%.

Quy mô lao động 2020-đơn vị triệu lđ

17.5

19.4

16.5

Nông, lâm, thủy sản

Công nghiệp và xây dựng

Dịch vụ

Số liệu trên cho thấy lao động phân bố tương đối đồng đều ở cả 3 ngành. Lớn nhất là
dịch vụ ( 19,4 trlđ), tiếp đến là nông, lâm, thủy sản ( 17,5 trlđ) với mức chênh lệch
không cao ( 1,9 trlđ), thấp nhất là công nghiệp và xây dựng ( 16,5 trlđ) thấp hơn so với
nông, lâm, thủy sản 1trlđ. Xu hướng chuyển dịch tăng lao động các ngành công
nghiệp, xây dựng và dịch vụ, giảm lao động các ngành nông, lâm, thủy sản, tuy nhiên
tốc độ chuyển dịch còn thấp và chưa bền vững.

7
luan van, khoa luan 10 of 66.


tai lieu, document11 of 66.

a. Ngành nông, lâm, thủy sản
Mặc dù khu vực nơng, lâm nghiệp và thủy sản có tốc độ tăng trưởng bình quân đều
nhưng năng suất lao động vẫn thuộc nhóm thấp nhất châu Á và có mức NSLĐ thấp
nhất trong các khu vực kinh tế, đến năm 2018 theo giá hiện hành đạt 39,8 triệu
VND/lao động, chỉ bằng 38,9% NSLĐ của toàn nền kinh tế, bằng 30,4% NSLĐ của
khu vực công nghiệp và xây dựng, bằng 33,7% khu vực dịch vụ. Trong các nước
ASEAN, NSLĐ khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản của Malaysia cao gấp 11,9 lần;

Indonesia cao gấp 2,4 lần; Thái Lan cao gấp 2,1 lần và Philippine cao gấp 1,8 lần mức
NSLĐ của Việt Nam. Nguyên nhân chủ yếu khiến năng suất lao động của ngành nơng
nghiệp Việt Nam vẫn cịn thuộc nhóm thấp nhất châu Á là do quy mơ sản xuất nhỏ,
manh mún, trình độ chun mơn và tính chun nghiệp của nơng dân thấp, thể trạng
người nơng dân cịn thấp và yếu, lao động trực tiếp trên đồng ruộng chủ yếu là người
có tuổi và trẻ nhỏ.
b. Ngành cơng nghiệp
Cơng nghiệp có tốc độ tăng trưởng qua các năm khá cao, tuy nhiên có xu hướng chững
lại. Đánh giá về thực trạng cơng nghiệp Việt Nam có nhiều điểm tắc nghẽn lớn khiến
cho tốc độ tăng trưởng chậm lại và chưa thực sự bền vững. Thứ nhất, tăng trưởng công
nghiệp phụ thuộc nhiều vào các yếu tố về vốn, tài nguyên, lao động trình độ thấp, chưa
dựa nhiều vào tri thức, khoa học và cơng nghệ, lao động có kỹ năng.Thứ hai, một số
ngành công nghiệp chủ đạo chưa được tổ chức theo mơ hình chuỗi giá trị, đặc biệt là
các ngành công nghiệp định hướng xuất khẩu. Việt Nam chỉ tham gia được ở các cơng
đoạn có giá trị gia tăng thấp như gia công, lắp ráp, không chủ động được nguồn cung
cho sản xuất, đặc biệt là đối với. Thứ ba, đầu tư trong công nghiệp chưa đi vào chiều
sâu, việc thu hút và tận dụng nguồn đầu tư trực tiếp của nước ngồi (FDI) cịn nhiều
hạn chế, đặc biệt là việc tiếp nhận chuyển giao công nghệ; các doanh nghiệp công
nghiệp nội địa quy mô nhỏ, năng lực cạnh tranh nhìn chung cịn thấp; phân bố không
gian của các ngành công nghiệp chưa hiệu quả, vấn đề ô nhiễm môi trường…
c. Ngành dịch vụ
Năm 2020, lao động đang làm việc trong khu vực dịch vụ là 19,4 triệu người, tăng gần
0,1%. Chuyển dịch lao động tiếp tục theo xu hướng từ khu vực nông, lâm nghiệp và
thủy sản sang khu vực công nghiệp, xây dựng và khu vực dịch vụ với tỷ trọng lao động
tương ứng trong các khu vực năm 2020 là: 32,8%; 30,9%; 36,3% (năm 2019 tương
ứng là 34,5%; 30,1% và 35,4%). Như vậy, lao động trong khu vực dịch vụ chiếm tỷ
trọng cao nhất trong các khu vực của nền kinh tế và có xu hướng tăng. Tuy vậy, thực
tế hiện nay, nguồn nhận lực dịch vụ còn bất cập cả về chất lượng và số lượng.
Theo dự báo, đến năm 2020, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp là 1 triệu nhân
lực công nghệ thông tin (CNTT). Tuy nhiên, hiện mỗi năm có khoảng 50.000 sinh viên

CNTT tốt nghiệp. Mặc dù nhu cầu nguồn nhân lực CNTT lớn như vậy nhưng theo ơng
Phí Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Tin học TP.HCM - HCA, hiện nay, các chương trình
đào tạo ngành CNTT trong nước được cho là chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển
8
luan van, khoa luan 11 of 66.


tai lieu, document12 of 66.

của xã hội, đặc biệt là trong việc đào tạo kỹ sư chất lượng cao. Hiện chỉ có khoảng
27% lao động CNTT là có thể đáp ứng yêu cầu.
Hiện nay tại Việt Nam có khoảng 3.000 doanh nghiệp (DN) logistics và dự kiến đến
năm 2030, nhu cầu nguồn nhân lực về logistics là trên 200.000 nhân lực. Trong khi đó,
khả năng đáp ứng về nhu cầu nguồn nhân lực logistics chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu
cầu của thị trường nên có thể nói nguồn nhân lực logistics tại Việt Nam đang thiếu cả
về số lượng lẫn chất lượng.( số liệu năm 2021)
Theo Hiệp hội DN dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), ngồi khó khăn về vốn, DN
logistics Việt Nam đang phải đối mặt với tình hình thiếu đội ngũ nhân viên chuyên
nghiệp, lao động được đào tạo bài bản trong lĩnh vực dịch vụ logistics. Theo kết quả
khảo sát của Hiệp hội, số lao động được đào tạo bài bản về dịch vụ logistics chỉ chiếm
khoảng 5 - 7% số lao động hiện đang làm việc trong lĩnh vực này.
Ngoài ra các ngành dịch vụ khác cũng đang gặp vấn đề về nguồn nhân lực như
marketing, dịch vụ tài chính ngân hàng, bảo hiểm, cơng ty chứng khoán…là những
ngành mới, đang tạo nên những “cơn sốt” nhân lực hiện nay, có tiềm năng phát triển
lớn và được xem là đòn bẩy cho nền kinh tế.
Năng lực cạnh tranh của du lịch Việt Nam liên tục được cải thiện trong bảng xếp hạng
của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), xếp hạng 63/140 nền kinh tế. Tuy nhiên, chỉ số
về nhân lực và thị trường lao động lại sụt giảm 10 bậc, từ vị trí 37 xuống vị trí 47.
Trong khối ASEAN, chỉ số về nhân lực và thị trường lao động của Du lịch Việt Nam
xếp thứ 6, xếp trên Lào (hạng 67) và Campuchia (hạng 95), xếp sau Singapore (hạng

5), Malaysia (hạng 15), Thái Lan (hạng 27), Philippines (hạng 37) và Indonesia (hạng
44). Điều đáng nói là chỉ số về nhân lực và thị trường lao động của hầu hết cả quốc gia
khối ASEAN đều tăng, chỉ có Việt Nam và Lào bị sụt giảm thứ bậc trên bảng xếp
hạng. phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam cịn nhiều hạn chế, khó khăn, thách
thức: sự phân bố lao động du lịch không đồng đều giữa các vùng, miền, địa phương
trong cả nước dẫn đến tình trạng vừa thiếu vừa thừa giữa các vùng, miền và địa bàn
trọng điểm du lịch; lao động chưa qua đào tạo chính quy và lao động trái ngành đang
chiếm tỷ trọng lớn hơn số lao động được đào tạo chính quy về du lịch; ngồi ra, nhân
lực ngành có khả năng sử dụng thành thạo máy tính và các thiết bị công nghệ phục vụ
công việc, nhưng chủ yếu là các công việc giản đơn và số này tập trung chủ yếu ở khối
cơ quan quản lý du lịch cấp cơ quan, chính quyền và ở các doanh nghiệp đặt tại các
thành phố lớn,… Ảnh hưởng của đại dịch covid-19 với ngành du lịch năm vừa qua đòi
hỏi sự chuyển biến sâu sắc và hướng đi mới thách thức hơn.

2.3 Năng suất lao động theo khu vực kinh tế
Các khu vực kinh tế chính của Việt Nam gồm: Doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp nhà
nước và doanh nghiệp tư nhân.
Cơ cấu kinh tế đang có sự thay đổi, khu vực tư nhân và nước ngồi ngày càng đóng vai
trị trụ cột, hiện đang chiếm 90% lực lượng lao động, 80% giá trị sản xuất công nghiệp,
70% GDP và khoảng 65% tổng đầu tư xã hội.
9
luan van, khoa luan 12 of 66.


tai lieu, document13 of 66.

Khu vực kinh tế tư nhân-cột trụ của nền kinhh tế đang lớn mạnh từng ngày. Đến năm
2018, ước lực lượng này đóng góp 42,1% GDP của nền kinh tế và có dấu hiệu tăng
lên.
Khu vực này cũng tạo nhiều việc làm mới, đặc biệt là số lượng lao động từ 15 tuổi trở

lên. Năm 2019, số lao động đang làm việc trong khu vực kinh tế tư nhân chiếm 83,3%
tổng số lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc của cả nước, tương đương gần 45,2
triệu người (năm 2017 là 44,9 triệu người).
Tuy nhiên,khu vực tư nhân chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ(chiếm 95% tổng
số doanh nghiệp đăng kí-năm2020), đa phần làm dịch vụ, chỉ khoảng trên 20% là hoạt
động sản xuất; trên 40% DN có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/1 năm; 85% DN có doanh
thu dưới 2 tỷ đồng/năm.
Trong cộng đồng DN Việt Nam, trên 95% là DNNVV-doanh nghiệp vừa và nhỏ, quy
mô nhỏ nên phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong cạnh tranh trên thị
trường trong và ngoài nước, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế và thị trường toàn
cầu do các công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia chi phối.
Điển hình các khó khăn chung DNNVV đang gặp phải như: Tình trạng thiếu vốn, khó
tiếp cận các nguồn vốn tín dụng, đặc biệt là nguồn vốn trung và dài hạn đang là rào
cản lớn nhất cho sự phát triển của DNNVV Việt Nam; Máy móc, thiết bị đang được sử
dụng ở các DN Việt Nam chỉ có 10% hiện đại, 38% trung bình và 52% là lạc hậu và
rất lạc hậu; tỷ lệ sử dụng công nghệ cao mới chỉ có 2%; Các DN Việt Nam đầu tư cho
đổi mới công nghệ rất thấp, chỉ khoảng 0,2% - 0,3% tổng doanh thu... Trình độ thiết bị
cơng nghệ trong các DNNVV ngoài nhà nước chỉ bằng 3% mức trang bị kỹ thuật trong
các DN lớn...
Bên cạnh đó, một trong những thách thức rất lớn của DN Việt Nam là chất lượng nhân
lực thấp. Đội ngũ chủ DN, cán bộ quản lý DN rất thiếu kiến thức quản trị và kỹ năng,
kinh nghiệm quản lý. Đa số các chủ DN và giám đốc DN tư nhân chưa được đào tạo
bài bản, trang bị kiến thức kinh doanh, quản lý, kinh tế - xã hội, văn hóa, luật pháp, kỹ
năng quản trị kinh doanh, nhất là kỹ năng kinh doanh trong điều kiện hội nhập quốc tế.
Điều này thể hiện rõ trong việc nhiều DN chưa chấp hành tốt các quy định về thuế,
quản lý nhân sự, quản lý tài chính, chất lượng hàng hóa, sở hữu cơng nghiệp… Tất cả
các yếu tố hạn chế trên đều phản ánh năng lực cạnh tranh của DN.
Chiến lược cơng nghiệp hóa hướng vào thu hút vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài đã
thúc đẩy hoạt động xuất khẩu tăng trưởng đáng kể. Tổng kim ngạch xuất khẩu tăng từ
14,4 tỷ USD năm 2000 lên 264,2 tỷ USD năm 2019, chiếm 1,2% tổng kim ngạch xuất

khẩu của thế giới. Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu bị chi phối bởi các doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp FDI vượt
qua doanh nghiệp nội địa, khoảng cách này ngày càng mở rộng cho thấy sự phụ thuộc
ngày càng lớn vào các doanh nghiệp FDI, trong xuất khẩu chủ yếu ở ngành công
nghiệp chế biến chế tạo.
10
luan van, khoa luan 13 of 66.


tai lieu, document14 of 66.

Khoảng cách về NSLĐ giữa các doanh nghiệp FDI và các doanh nghiệp nội địa của
Việt Nam là trên 30% (tính tốn của Viện Năng suất Việt Nam năm 2019). Khoảng
cách này liên quan đến quyền sở hữu cũng như trình độ cơng nghệ. Đây cũng là một
hạn chế đối với vấn đề tăng trưởng trong tương lai của Việt Nam.

2.4. Đánh giá nguyên nhân của thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam
-Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến NSLĐ của nước ta vẫn ở mức thấp, trong đó có
một số nguyên nhân chủ yếu.
2.4.1 Nguyên nhân khách quan
-quy mô kinh tế của nước ta còn nhỏ, xuất phát điểm thấp. So với quy mô GDP của
các nước ASEAN, quy mô kinh tế nước ta chỉ cao hơn Lào, Brunei, Campuchia,
Myanmar; thấp hơn các nước Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan, Singapore.
Năm 2017, 2018 quy mô GDP theo giá hiện hành của Việt Nam đạt 223,7 tỷ USD và
245,2 tỷ USD, gấp 18,5 lần và 18,1 lần quy mô GDP Brunei (12,1 tỷ USD; 13,5 tỷ
USD), gấp 13,28 lần và 13,52 lần quy mô GDP Lào (16,9 tỷ USD; 18,0 tỷ USD), gấp
10,1 lần và 10,0 lần quy mô GDP của Campuchia; chỉ bằng 0,22 lần và 0,24 lần quy
mô của GDP Indonesia (1015,5 tỷ USD; 1.042,2 tỷ USD); bằng 0,71 lần và 0,69 lần
quy mô GDP Malaysia (318,96 tỷ USD; 358,58 tỷ USD) và đều bằng 0,49 lần quy mô
GDP Thái Lan (455,2 tỷ USD; 505,0 tỷ USD). GDP năm 2019 đạt trên 267 tỷ USD,

ước đạt 271,2 tỷ USD vào năm 2020.
2.4.2 Nguyên nhân chủ quan
-Xét về tốc độ tăng NSLĐ thì chúng ta có tăng, nhưng xét về mặt giá trị tuyệt đối thì
Việt Nam lại thấp hơn nhiều so với các nước ASEAN. NSLĐ được đo bằng tổng hòa
nhiều yếu tố, gồm có yếu tố vĩ mơ như quy mơ nền kinh tế, thể chế, cơ chế chính
sách…, hay yếu tố vi mô như quy mô, nội lực của doanh nghiệp, khả năng ứng dụng
những thành tựu KHCN vào sản xuất kinh doanh; chất lượng nguồn nhân lực, kỹ năng
của người lao động, khả năng sử dụng nhân lực của các doanh nghiệp… các chủ thể sử
dụng lao động, đã tác động đến việc tăng NSLĐ và các yếu tố khác cũng ảnh hưởng
tới sự tăng lên hoặc giảm đi của NSLĐ.
-sản xuất cơng nghiệp của Việt Nam hiện nay nhìn chung vẫn đang tập trung chủ yếu
vào các hoạt động sản xuất ở công đoạn cuối cùng, đem lại giá trị gia tăng thấp; động
lực trong sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp của chúng ta hiện nay vẫn
đang chủ yếu được thúc đẩy bởi khu vực FDI, chiếm xấp xỉ 70% tổng kim ngạch xuất
khẩu của cả nước- Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh trong phiên thảo luận
sáng 28-1 tại ĐH XIII.
- tính bền vững trong phát triển sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam còn tiềm ẩn nhiều
rủi ro, đặc biệt trong bối cảnh thế giới ngày càng có những diễn biến phức tạp hơn,
nhanh hơn và khó đốn định hơn trước. Ngồi ra, chi phí thương mại của Việt Nam
vẫn đang cịn cao hơn mức trung bình của ASEAN về chi phí logistics và việc tổ chức,
phân bố khơng gian phát triển các ngành công nghiệp chưa khai thác tốt lợi thế cạnh
11
luan van, khoa luan 14 of 66.


tai lieu, document15 of 66.

tranh của các vùng; chưa hình thành được nhiều cụm ngành cơng nghiệp chun mơn
hóa để liên kết phát triển theo chuỗi.
- cơ cấu kinh tế cịn lạc hậu, chậm chuyển dịch theo hướng cơng nghiệp - dịch vụ.Cơ

cấu kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 10 năm vừa qua mặc dù có sự chuyển dịch theo
hướng tăng công nghiệp - dịch vụ, giảm nông nghiệp, song tốc độ giảm của khu vực
nông lâm thuỷ sản khá chậm, từ 19,57% năm 2011 xuống còn 14,42% vào năm 2020.
Cơng nghiệp - dịch vụ có tăng nhưng chưa bền vững.
- Sản xuất nông nghiệp chưa thực sự đạt hiệu quả cao, tương xứng với tiềm năng.
Trong những năm qua, nơng sản ln là nhóm hàng chủ lực trong tổng kim ngạch xuất
khẩu của Việt Nam, nhất là trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19, nông nghiệp đã thể
hiện thế mạnh không thể phủ nhận nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế
và nhu cầu của thị trường, sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều khó
khăn.
- tỷ trọng lao động trong nơng nghiệp và lao động khu vực phi chính thức cịn chiếm tỷ
lệ cao, trong khi NSLĐ trong khu vực này ở nước ta thấp. Máy móc, thiết bị và dây
chuyền cơng nghệ sản xuất, kinh doanh cịn lạc hậu. Thêm vào đó, chuyển dịch cơ cấu
lao động cịn chậm, khơng theo kịp chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Lao động vẫn tiếp tục
bị dồn nén trong khu vực nông nghiệp, nông thôn với năng suất thấp.
- NSLĐ thấp còn phải kể đến chất lượng, cơ cấu và hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực
chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Trình độ tổ chức, quản lý và hiệu quả sử dụng các
nguồn lực còn nhiều bất cập.
Chất lượng nguồn nhân lực là một trong những nhân tố quyết định đến tăng NSLĐ.
Nguồn nhân lực của chúng ta đang có sự gia tăng nhưng quy mô không lớn như trước
do chúng ta đã bước vào giai đoạn già hoá dân số. Chất lượng nguồn nhân lực tuy có
sự cải thiện, nâng cao, nhưng vẫn thấp hơn so với các nước trong khu vực. Tỷ lệ lao
động qua đào tạo có bằng cấp chứng chỉ của Việt Nam hiện đạt khoảng 23% năm 2019
so với 53% của Indonesia, 51% của Philippines… Nhân lực phân bố không đồng đều
giữa các ngành/lĩnh vực và theo vùng miền. Nước ta còn thiếu nguồn nhân lực chất
lượng cao ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề. Chuyên môn, tay nghề, kỹ năng cứng, mềm
chưa cao, đặc biệt nhân lực ở nước ta chưa sẵn sàng cho cuộc CMCN 4.0. Việc làm
chủ công nghệ của chúng ta đang thua kém so với các nước. Đây là nguyên nhân nổi
bật tác động rất lớn đến việc nâng cao NSLĐ.
- Ông Phạm Mạnh Thùy, Trưởng Ban Chiến lược Phát triển nhân lực và xã hội, Viện

Chiến lược phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, Việt Nam đang tăng trưởng
chủ yếu dựa vào đóng góp của yếu tố vốn và lao động, đóng góp của năng suất các
nhân tố tổng hợp (TFP) cịn thấp. TFP năm 2019 chỉ đóng góp khoảng 19,5% vào tăng
trưởng; bình qn cả giai đoạn 2011-2020, đóng góp của TFP vào tăng trưởng GDP là
37,5%.

12
luan van, khoa luan 15 of 66.


tai lieu, document16 of 66.

Việc đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN), ứng dụng thành tựu
của cuộc CMCN 4.0 trong quản lý, kinh doanh của doanh nghiệp chưa đáp ứng được
yêu cầu phát triển. Số lượng doanh nghiệp của chúng ta ít, đặc biệt có khoảng trên
90% là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ. Chúng ta đang thiếu những doanh nghiệp lớn dẫn
dắt thúc đẩy phát triển. Hiện nay đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam cho KHCN thấp
hơn rất nhiều so với các nước trên thế giới. Hoạt động KHCN chủ yếu được đầu tư từ
ngân sách nhà nước.
Ngồi ra, chúng ta cịn tồn tại một số “điểm nghẽn” và “rào cản” về cải cách thể chế và
thủ tục hành chính chậm được khắc phục.
Đứng trước thực trạng về NSLĐ thấp của Việt Nam, chúng ta cần tích cực tìm giải
pháp tối ưu để nâng cao NSLĐ, tạo tiền đề để thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền
kinh tế nước nhà.

Chương 3: Một số giải pháp nâng cao năng suất lao động tại Việt Nam
Để nâng cao NSLĐ, có một số giải pháp cần được đặc biệt quan tâm:

3.1. Nhóm giải pháp cho khu vực doanh nghiệp
Khu vực doanh nghiệp chiếm vị trí hết sức quan trọng trong nền kinh tế; nâng cao

NSLĐ khu vực doanh nghiệp đóng vai trị quyết định tới việc nâng cao NSLĐ của toàn
bộ nền kinh tế. Do vậy, các doanh nghiệp cần tập trung vào một số giải pháp chủ yếu
sau:
- Cần xác định chiến lược kinh doanh phù hợp với tình hình thực tế và sở trường, năng
lực tài chính của doanh nghiệp. Lựa chọn quy mơ phù hợp, phát triển những sản phẩm
mới có giá trị gia tăng và hàm lượng công nghệ cao. Tham gia sâu vào chuỗi giá trị
toàn cầu. Giữ vững các thị trường truyền thống và từng bước thâm nhập vào các thị
trường hoặc những phân đoạn thị trường cao cấp.
- Đổi mới tư duy để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả hoạt động thông qua việc
ứng dụng các công nghệ quản lý tiên tiến trên thế giới có điều chỉnh cho phù hợp
vớiđặc thù và văn hóa của doanh nghiệp Việt Đẩy mạnh việc ứng dụng điện toán đám
mây nhằm cắt giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả hoạt động của
doanh nghiệp.
- Có chiến lược và thực thi chiến lược nâng cao NSLĐ thông qua chú trọng tăng
trưởng dựa vào tri thức và công nghệ; tập trung đầu tư nâng cao năng lực khoa học
công nghệ và đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại vào sản xuất,
quản trị doanh nghiệp.
- Tập trung đào tạo kỹ năng cho người lao động; tổ chức lại lao động, trong đó chú
trọng kết hợp hiệu quả giữa lao động và người máy theo từng công đoạn sản xuất, giúp
tăng NSLĐ. Doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng và đổi mới biện pháp quản lý,điều
hành doanh nghiệp… Các doanh nhân phải chủ động nâng cao trình độ, cập nhật tri
13
luan van, khoa luan 16 of 66.


tai lieu, document17 of 66.

thức, nâng cao năng lực và kỹ năng quản lý, năng động, sáng tạo tìm kiếm phương
pháp làm việc mới và hiệu quả, nắm bắt kịp thời nhu cầu của thị trường trong nước và
quốc tế.

- Cung cấp sản phẩm hướng tới nhu cầu của người tiêu dùng, thúc đẩy phát triển
những giải pháp sản xuất và kinh doanh dựa trên số hóa, tích hợp cơng nghệ tiên tiến.

3.2. Nhóm giải pháp về thể chế, chính sách
- Chính phủ sớm thành lập Ủy ban Năng suất Quốc gia, trong đó thiết lập một cơ quan
thường trực, chuyên sâu về năng suất lao động có nhiệm vụ phối hợp các động lực
tăng năng suất quốc gia của Việt Nam. Cử các đoàn sang học tập kinh nghiệm của
Xin-ga-po, Nhật Bản và Hàn Quốc để áp dụng vào Việt Nam.
- Xây dựng và thực hiện thành công Chiến lược quốc gia về nâng cao năng suất lao
động của Việt Nam với mục tiêu chung và cụ thể trong từng giai đoạn để năng suất lao
động của Việt Nam bắt kịp các nước trong khu vực.
- Phát động phong trào tăng năng suất trong tất cả các khu vực của nền kinh tế; chọn
một số lĩnh vực (may mặc, sản xuất máy móc thiết bị, điện tử), một số địa phương thực
hiện thí điểm Chương trình thúc đẩy tăng năng suất lao động, từ đó nhân rộng ra tồn
bộ nền kinh tế. Chọn một tháng trong năm là “Tháng Năng suất Quốc gia” nhằm thúc
đẩy phong trào tăng năng suất lao động, thể hiện sự quyết tâm của cả hệ thống chính
trị và đồng thuận của tồn xã hội đối với việc thúc đẩy tăng năng suất lao động.
- Ban hành và thực thi các giải pháp mang tính đột phá, tạo áp lực để các tổ chức kinh
tế tiếp cận, ứng dụng công nghệ, từng bước nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo trong
hoạt động sản xuất kinh doanh. Cần đặt doanh nghiệp vào vị trí trung tâm của các
chính sách đổi mới, tạo mơi trường chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực công nghệ cho
doanh nghiệp nhằm tăng NSLĐ với các sản phẩm mới, công nghệ cao.
- Hỗ trợ doanh nghiệp tạo liên kết chặt chẽ với khu vực FDI, tăng cường chuyển giao
công nghệ, tăng tỷ lệ nội địa hóa, tỷ trọng cung ứng sản phẩm, linh kiện, chi tiết nội
địa cho các doanh nghiệp FDI.
- Cải cách chính sách tiền lương, tiền cơng theo nguyên tắc thị trường, phù hợp giữa
tăng tiền lương và tăng năng suất lao động. Tăng cường chăm lo đời sống vật chất,
tinh thần của người lao động trong các doanh nghiệp, nhất là lao động trong các khu
công nghiệp.
- Đổi mới phương thức thu hút đầu tư nước ngoài, tập trung thu hút các nhà đầu tư

nước ngoài hàng đầu thế giới, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp FDI và doanh
nghiệp nội địa.

3.3. Nhóm giải pháp chung cho nền kinh tế
- Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mơ
hình tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ, tri thức và sáng tạo.

14
luan van, khoa luan 17 of 66.


tai lieu, document18 of 66.

- Cơ cấu lại nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, chuyển đổi cơ cấu cây
trồng, vật nuôi phù hợp thực tế, gắn với thị trường và thích nghi biến đổi khí hậu. Tăng
cường ứng dụng tiến bộ khoa học, nhất là công nghệ sinh học, phát triển công nghiệp
phục vụ nông nghiệp. Thu hút mạnh doanh nghiệp đầu tư vào địa bàn nông thôn để
chuyển nhanh lao động nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ có năng suất cao hơn.
- Tập trung phát triển sản xuất sản phẩm có giá trị gia tăng cao, giá trị xuất khẩu lớn,
sử dụng công nghệ cao, tự động hóa, giảm dần các ngành sử dụng nhiều tài nguyên,
khoáng sản và lao động giản đơn. Phát triển mạnh ngành công nghiệp chế biến, chế tạo
và dịch vụ; chuyển dịch trong nội bộ ngành công nghiệp từ sản xuất dựa vào lao động
sang dựa vào công nghệ, hàng hóa có giá trị gia tăng cao.
- Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế,khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại đã ký
kết, nhất là các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Nâng cao khả năng tiếp cận thị
trường, liên kết với các tập đoàn nước ngồi. Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp cơng
nghệ phát triển sản phẩm mới, tham gia đấu thầu mua sắm công, tạo thị trường hỗ trợ
phát triển.
- Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động đầu tư cho khoa học công nghệ; phát triển đầy đủ thị
trường khoa học và công nghệ, tăng cường hiệu quả hoạt động các chợ công nghệ,

chuyển giao công nghệ.
- Giảm nhanh số lao động giản đơn, gia tăng số lao động có trình độ, tay nghề phù hợp
bằng cách đổi mới phương thức, chương trình đào tạo, kết hợp giữa lý thuyết và thực
hành, dạy nghề theo hướng hiện đại,...
- Giải quyết có hiệu quả những bất cập liên quan đến q trình đơ thị hóa. Thúc đẩy sự
phát triển của các đơ thị loại 2 để tạo ra những cụm liên kết ngành. Có chính sách và
giải pháp phù hợp với các đơ thị loại 3 nhằm gắn các vùng nguyên liệu nông, lâm, ngư
nghiệp với khu vực doanh nghiệp để hình thành các trung tâm chế biến nông sản phục
vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

KẾT LUẬN
Chủ trương của nhà nước về cải thiện năng suất lao động lấy động lực từ đổi mới khoa
học công nghệ, cải tiến phương thức sản xuất theo hướng hiện đại hóa trong bối cảnh
cách mạng cơng nghệ số. Trong suốt q trình thực hiện cải cách từ những năm 90 của
thế kỷ trước, Việt Nam đã nỗ lực rất nhiều để chuyển đổi hệ thống đổi mới sáng tạo,
tìm kiếm con đường tăng trưởng và phát triển bền vững. Theo xu hướng này, Chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam giai đoạn 2011-2020 đã nhấn mạnh tầm
quan trọng của đổi mới sáng tạo và KH&CN. Chiến lược nêu rõ “Hướng trọng tâm
hoạt động khoa học, công nghệ vào phục vụ cơng nghiệp hố, hiện đại hố, phát triển
theo chiều sâu góp phần tăng nhanh năng suất, chất lượng, hiệu quả và nâng cao sức
cạnh tranh của nền kinh tế. Thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ: nâng cao năng lực, đổi
mới cơ chế quản lý, đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ, tăng cường hội nhập
quốc tế về khoa học, công nghệ”. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 20212030: Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, con
15
luan van, khoa luan 18 of 66.


tai lieu, document19 of 66.

người Việt Nam và sức mạnh thời đại, huy động mọi nguồn lực, phát triển nhanh và

bền vững trên cơ sở khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, phấn đấu
đến năm 2030 là nước đang phát triển có cơng nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình
cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. C.Mác và F.Ănghen, tập 3.NXB Chính trị Quốc gia, năm 1995.
2. Trần Xuân Cầu và Mai Quốc Chánh (2012),Giáo trình Kinh tế nguồn nhân lực,
NXB Đại học Kinh tế Quốc dân.
3. Tương vy(2021). Thực trạng năng suất lao động tại Việt Nam. Báo quân đội
nhân dân.
4. ILOSTAT(2019), Statistics on labour productivity, Labour productivity ILOSTAT, 18/6/2021.
5. Tổng cục thống kê (2020), Báo cáo tình hình kinh tế- xã hội quý IV và năm
2020
6. Tổng cục thống kê(2019), Báo cáo tình hình kinh tế- xã hội năm 2019.
7. Tổng cục thống kê(2018), Báo cáo tình hình kinh tế- xã hội năm 2018.
8. Kinh tế tư nhân Việt Nam: Động lực phát triển và những kỳ vọng mới(2020),
Kinh tế tư nhân Việt Nam: Động lực phát triển và những kỳ vọng mới
(tapchitaichinh.vn), 18/6/2021.

16
luan van, khoa luan 19 of 66.