Bai 43 Thuc hanh Nhan giong vo tinh o thuc vat bang giam chiet ghep

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Bài 43-Thực hành: Nhân giống vô tính ở thực vật bằng giâm, chiết, ghép I. MỤC TIấU: Sau khi học xong bài học học sinh phải đạt được. 1. Kiến thức: Bổ sung, củng cố được về lí thuyết về sinh sản của thực vật. 2. Kĩ năng: Biết cách và rèn luyện kĩ năng thực hiện một vài ứng dụng dựa vào hỡnh thức sinh sản vụ tớnh ở thực vật cú hoa. 3. Thái độ: Có thái độ nghiêm túc trong khi lao động, yêu thích lao động hơn. II. CHUẨN BỊ Kéo cắt cây, dao cắt, dao ghép, băng chất dẻo, dây buộc, các cây (tuỳ theo cách nhân giống). III. TIẾN HÀNH Thí nghiệm ở vườn trường và vườn gia đình. Làm thí nghiệm cá nhân hay nhóm với các cây khác nhau để so sánh đối chiếu, tuỳ điều kiện ở từng địa phương lựa chọn thí nghiệm thích hợp. 1. Giâm cành, lá, rễ Chuẩn bị các loại cành, đoạn thân (mía, sắn, hoa giấy, dâu tằm, rau muống, chè, rau ngót), lá (thu hải đường, thuốc bỏng), rễ (hành búi, rau cần, huệ, thược dược). * Tiến hành thí nghiệm: Làm đất tơi vụn, trộn 1/3 mùn hay phân mục, đánh thành luống nhỏ cao 10 – 12 cm. Có thể dùng bùn trộn cát, hay cát non tạo thành luống dưới bóng mát - Cắt thân bánh tẻ nằm ở giữa cây (cắt vào sáng sớm hay chiều tối) thành đoạn nhỏ (5 – 7cm), đặt nghiêng 2/3 phần gốc trên rãnh luống, vun đất và tưới ẩm. Có thể xử lí bằng chất kích thích ở nồng độ 2000 – 8000 ppm cho rễ ra nhanh. - Cắt các mảnh lá đặt nằm ngang trên đất ẩm (thu hải đường, thuốc bỏng) vòng cung hay đứng (lá lưỡi hổ). Duy trì độ ẩm, theo dõi sự ra chồi và thành cây mới. - Cắt rễ chùm thành từng phần nhỏ đem giâm và theo dõi sự ra cây mới Mật độ cành giâm tuỳ thuộc vào kích thước và thời vụ. Từ sau lúc cắm cành đến lúc ra rễ, phải thường xuyên tưới nước để độ ẩm trên mặt lá đạt 90 – 95% và nền đất 70%. Nhiệt độ thích hợp cho quá trình ra rễ là 20 – . 2. Chiết cành Cành đã bóc một đoạn vỏ. Có thể vít cành vùi vào đất hay đắp bầu trên cành - Các cây ăn quả (vải, nhãn, ổi, mơ, mậm, cam, quýt, bưởi…) trồng bằng cách chiết cành nhanh cho thu hoạch quả. Chọn cành chiết cũng tương tự cành để giâm. Cành nhỏ có khả năng ra rễ tốt hơn cành to. - Ghim chặt cành chiết và lấp đất ẩm lên trên. Sau 30 – 60 ngày cành mọc rễ, cắt rời cành chiết và theo dõi sinh trưởng. - Chuẩn bị đất bó bầu: 2/3 đất vườn hay bùn ao phơi khô, đập nhỏ trộn với 1/3 mùn cưa, trấu, rơm rác mục, rễ bèo tây, đảm bảo độ ẩm khoảng 70%. Mỗi bầu chiết có đường kính 6 – 8 cm, chiều dài 10 – 12 cm. Chọn ngày có thời tiết tốt,.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> dùng dao sắc cắt khoanh vỏ cách gốc cành 10 – 15 cm, chiều dài khoanh vỏ gấp 1,5 – 2 lần đường kính cành chiết, vỏ cắt sát đến lớp gỗ. Ở cây có nhựa mủ nên cắt vỏ vào buổi sáng, bó bầu chiết vào buổi chiều. Phía ngoài bầu chiết bọc bằng giấy nilon mỏng, buộc hai đầu bằng dây mềm và chắc sao cho bầu chiết không xoay tròn quanh cành chiết . Nếu dùng chất kích thích (nồng độ 2000 – 4000 ppm), dùng bông thấm vào chỗ cắt vỏ trước khi bó bầu. 3. Ghép cành Ghép là sự kết hợp một cành ghép lên gốc ghép (có đặc tính tốt về năng suất và phẩm chất) tạo thành tổ hợp ghép cùng sinh trưởng, phát triển như một cây thống nhất Một số kiểu ghép thường gặp a. Ghép áp c. Ghép nêm e. Ghép dưới vỏ g. Ghép cửa sổ b. Ghép nối d. Ghép mắt f. Ghép chữ T Có các kiểu ghép cành như: a) Ghép áp: Có tỉ lệ sống cao (90 – 95%). Cành ghép có đường kính tương đương với gốc ghép đặt sát nhau. Dùng dao sắc cắt vát một miếng nhỏ (dài 1,5 – 2 cm, rộng 0,4 – 0,5 cm) vừa chạm vào lớp gỗ ở cả cành và gốc ghép, cắt gốc cành ghép cách chỗ buộc 2 cm. Phương pháp này có thể dùng nhân giống cây hoa và cây cảnh. Thường chọn cây có quan hệ họ hàng để làm gốc ghép. Ghép cùng giống, cùng loại dễ thành công nhất. - Chanh Eureka, chanh yên, chanh 4 mùa, cam ngọt, cam voi Quảng Bình, chấp Thái Bình, quýt hôi, bưởi chua làm gốc ghép cho cam, quýt, chanh, bưởi. - Táo nhỏ quả, táo dai làm gốc ghép cho táo Gia Lộc, táo Biên Hoà, táo Thiện Phiến - Mít mật làm gốc ghép cho mít dai, mít tố nữ Nhân trơ làm gốc ghép cho nhãn lồng - Lê dại (mắc coọc) làm gốc ghép cho lê… Cũng có thể ghép cây khác họ: hồng gai làm gốc ghép cho nhót, dâu tằm, hay chanh làm gốc ghép cho lê. b) Ghép nối cành: Cắt vát hình lưỡi gà, ngọn gốc ghép cách mặt đất 10 – 15 cm. Cũng cắt vát như vậy đoạn cành ghép có cùng đường kính, có 2 – 3 chồi ngủ, đặt khít lên gốc ghép. Buộc chặt bằng dải nilon mảnh và dai. Buộc càng chặt càng tốt. Tưới ẩm. Sau 30 – 35 ngày có thể mở dây buộc. Khi gốc ghép có kích thước lớn, có thể dùng cách ghép nêm, ghép dưới vỏ. - Ghép nêm: Cắt ngang gốc ghép (cách mặt đất 10 – 20 cm). Dùng dao xẻ một rãnh dọc (sâu 3 cm) ở chính giữa thân đã cắt. Cành ghép chỉ để lại chồi nách và cắt vát dài 2 cm ở 2 bên, phần dưới tạo thành một cái nêm. Đặt nêm vào rãnh xẻ ở gốc ghép lệch về phía vỏ để vỏ cành ghép và gốc ghép tương ứng với nhau. Toàn bộ mặt cắt của nêm nằm lọt vào rãnh, có thể dùng 2 nêm. Buộc chặt gốc ghép và cành ghép trong 15 – 20 ngày. - Ghép dưới vỏ: Cắt ngang gốc ghép (cách mặt đất 15 – 20 cm). Dùng dao sắc rạch lớp vỏ thành một đường thẳng đứng, dài 3cm. Tách lớp vỏ ở hai bên.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> đường rạch một khoảng vừa đủ đặt cành ghép (chỉ còn chồi nách). Cắt vát 1 bên phần dưới cành ghép dài 3 cm và đặt vào chỗ mở của vỏ, sao cho phần vỏ cành ghép và gốc ghép tiếp xúc với nhau. Buộc chặt chỗ ghép, sau 15 – 20 ngày tháo dây buộc. c) Ghép mắt: Là cách ghép phổ biến, áp dụng cho nhiều loại cây có thể vận chuyển cành ghép đi xa, ít bị nhiễm bệnh, kết quả cao. - Mắt ghép lấy ở cành bánh tẻ (đường kính gốc cành 6 – 10 mm), mỗi cành có 6 – 8 chồi ngủ ở các nách lá to). Dùng dao sắc cắt mắt ghép, mỗi mắt có lớp gỗ rất mỏng, phía trong có kèm 2 đuôi 15 – 20 mm. Lát cắt phải thật “nọgt” tránh dập nát tế bào. - Ghép chữ T : Dùng dao ghép rạch 1 đường ngang 1 cm cách mặt đất 10 – 20 cm. Sau đó rạch một đường vuông góc dài 2 cm ở giữa (hình chữ T). Dùng dao tách vỏ theo chiều dọ, cắm đuôi mắt ghép gài và đẩy nhẹ vào khe chữ T. Buộc chặt và làm kín vết ghép. Sau 15 – 20 ngày có thể mở dây buộc. 7 – 10 ngày sau cắt ngọn gốc ghép để chất dinh dưỡng ở gốc ghép nuôi mắt ghép. - Ghép cửa sổ Dùng dao ghép mở cửa sổ 1 x 2cm ở vỏ gốc ghép. Cắt một miếng vỏ trên cành ghép có mắt ghép ở giữa với kích thước bằng miệng cửa sổ. Đặt mắt ghép vào và quấn dây nilon bịt cửa sổ lại. Sau 15 – 20 ngày có thể mở dây buộc, 7 – 10 ngày sau đó cắt nghiêng ngọn gốc ghép cách mắt ghép 2cm. Cần tưới nước, phun thuốc trừ sâu bệnh và bón phân để chăm sóc cành ghép. Khi cành ghép mọc cao 40 – 50cm, tuỳ giống cây ăn quả, tuỳ dạng hình gốc ghép mà tiến hành tỉa cành con, bấm ngọn, tạo tán cho cành ghép. Trên một cành ghép chỉ để 2 – 3 cành chính khỏe, phân bố về mọi phía. Khi cành chính mọc dai 20 – 30 cm lại tiếp tục bấm ngọn, để lại ở mỗi cành chính 2 – 3 cành cấp 2 IV. THU HOẠCH - Mỗi thí nghiệm có thể thực hiện do từng cá nhân hay nhóm trên nhiều cây và nhiều phương pháp khác nhau. Sau khi thu hoạch, trao đổi kết quả. - Lập bảng thu hoạch (cây thí nghiệm và đối chứng), theo các mục sau: Ngày tháng – Điều kiện khí hậu – Tên cây – Phương pháp – kết quả thu được - nhận xét. V. BÀI TẬP VỀ NHÀ. -Giáo viên cho học sinh về nhà làm bản tường trình. -Cho học sinh chuẩn bị bài hôm sau. VIII. Rót kinh nghiÖm giê d¹y ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ...............................................................................................

<span class='text_page_counter'>(4)</span>