Hoàn thiện hệ thống kiểm soát kiểm toán nội bộ ngân hàng nhà nước Việt Nam

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

Moi quoc gia voi dieu ki$n lichsa, van h6a, th~ che chfnh tr!. kinh

te

<small>-</small> X13hQi cOng nhLftrJnhdQ phattri~n khac nhau S8 !lfa chQn mQt

<small>mo hlnh to chLtc bQ may va phLfdng</small>

phap quan tri, dieu hanh NHTVphu h9P; song deu hLfong toi mQtml,jc tieu chung la baa dam khanang thlfC hi$n tot nhat nhiing h01?td9ng nghi$p Vl,jphl,jc Vl,jcho ml,jctieu cua chfnh sach tien t$ an toan,hi$u qua va dung hanh lang phaplu~t. H01?tdQng ki~m soat, ki~m

ThS. Le (tu6c Ngh@*toan nQi bQ dLf9c coi la mQt khautrQng yeu trong Cd che quan tr!.dieu hanh cua NHTV. Hi$n t1?i,mohlnh NHTV pho bien tren the gioiva khu Vlfc dLf9cto chLtcnhLfsau:HQi dong quan tri (ho$c HQi dongChfnh sach tien t$; HQi dongNHTV...); Ban dieu hanh (gomThong doc, Ph6 th6ng doc, cac tr9Iy...) va mQt so VI,j chuyen man.Ngoai ra, HQidong quan trj S8 I~pra Uy ban (Ban) ki~m toan nQi bQtrlfc thuQc slf chi d1?odieu hanhcua HQidong d~ tham mLfuve ITnhvlfc to chLtch$ thong kiem soat nQi<small>bQ va chi d1?oh01?tdQng ki~m toan</small>nQi bQ NHTV. TrLfochet, chung tacan hi~u rang, h$ thong ki~m soatnQibQla mQth$ thong baa gom tatca cac chfnh sach, bi$n phap, thutl,jC dLf9c qui dinh va thlfC hi$nnham d1?tdLf9c cac ml,jc tieu h01?tdQngcua NHTV an toan, hi$u qua,baa dam Slf tuan thu Lu~t, cac Cdche, chfnh sach va quy trlnh

<small>nghi$pvl,j d13 dLf9c Banl13nh d1?o</small>

Ngan hang de ra.

T1?iVi$t Nam, sau gan 10 namthlfC hi$n Lu~t Ngan hang NhanLfOC,vi the cua Ngan hang NhanLfoc Vi$t Nam (NHNN) d13dLf9cnang len tam cao mOi, nhLfngchLfa dLf9cthlfc slf kh~ng dinh voitLf cach la NHTV cua dat nLfoc;

NHNN ch!u slf quan Iy dieu hanh

<small>ve to chLtc va h01?t dQng cua Chfnh</small>phu; Thong doc NHNN la thanhvien cua Chfnh phu, c6 trach

nhi$m l13nhd1?o,dieu hanh NHNNva ch!u trach nhi$m trLfoc ThutLfong Chfnh phu va Quoc hQi veITnhvlfc mlnh phl,j trach. Ml,jc tieuh01?td(>ng cua NHNN dLf9c xacdinh kha nhieu: On dinh gia tridong tien, g6p phan dam baa antoan h01?td9ng ngan hang va h$thong cac to chLtc tin dl,jng; Thucday phat tri~n kinh te - x13hQitheodinh hLfong X13hQi chu nghTa...chLfa c6 slf phan bi$tr6ran'g giiiaml,jc tieu trLfocmat va ml,jc tieu laudai. Tv d6, d13c6 nhiing thd~di~m,thai ky nhat dinh, xay ra "xung dQt"giiia cac ml,jc tieu ma NHNN (voivai tro la NHTV) phai hLfongtoi.

Lu~t NHNN cOng qui d!nhChfnh phu thanh I~p HQi dong tLfvan chfnh sach tien t$ quoc gia d~tLf van cho Chfnh phu trong vi$cquyet dinh nhiing van de thuQCnhi$m vl,j, quyen h9n cua Chfnhphu ve chfnh sach tien t$. Tuynhien, HQi dong tLfvan chfnh sachtien t$ quoc gia chLfa phai la mQtcd quan c6 day du tham quyen,trach nhi$m trong vi$c dLfa ra cacquyet dinh quan trQng trong dieuhanh chfnh sach tien t$ va cac

.

<small>Ph6 v~ trvong V~ Tong kiem soot,</small>

T~ CIIi<small>NChNIIANc - &6 12 NhM2005</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

h09t d(>ng khac cua ngan hang.Ben c9nh d6, chlia c6 Cd che hiluhi~u giam sat h09t d(>ng nganhang. Dieu 6,7, 8 Lu~t NHNN quydinh cac B(>,cd quan ngang B(>,cdquan thu(>c Chfnh phu, cac Cdquan khac cua Nha nlidc

a

<small>Trung</small>lidng trong ph9m vi nhi~m vI,!,quyen h9n cua mJnh phoi hQp vdiNHNN trong vi~c qulm Iy nha nlidcve tien t~ va h09t d(>ngngan hang;H(>idong nhan dan, Uy ban nhandan cac cap trong ph9m vi nhi~mvI,!,quyen h9n cua mJnh giam sat,kiem tra vi$c thi hanh phap lu~t vetien t~ va h09t d(>ngngan hang t9idia phlidng; M~t tr~n To quoc Vi~tNam va cac to chuc thanh vientham gia vdi cac cd quan nha nlidctrong vi~c giam sat thi hanh phaplu~t ve tien t~ va h09t d(>ngnganhang. C6 qua nhieu Cd quan, tochuc tham gia giam sat vi~c thl/Cthi phap lu~t ve tien t~ va h09td(>ngngan hang. Nhling tren thl/cte, trach nhi~m giam sat, kiem traCl,!the vi~c thl/c hi~n phap lu~t vetien t~ va h09t d(>ng ngan hangcua cac to chuc tren khOng mangtfnh kha thi.

TLt nam 1990,NHNN di3 thanhI~p VI,! Tong kiem soat (d(>c I~pkhoi cac VI,!chuyen man khac) delam chuc nang tham mliu trongvi~c xay dl/ng h~ thong kiem soatn(>ib(>va to chuc thl/c hi~n kiemtra, kiem toan n(>ib(> doi vdi cacddn vi thl/c hi~n nghi~p VI,!NHTU,h09t d(>ng blidc dau c6 ket qua.Tuy nhien, con nhieu bat c~p candliQCnghien cuu hoan thi~n:

M(Jt <i>la, theo Dieu 57 Lu~t</i>

NHNN nam1997 quy dinh Tongkiem soat la ddn vi thu(>cb(>maycua NHNN c6 nhi$m VI,!kiem soath09t d(>ngcua cac ddn vi thu(>ch~

thong NHNN va kiem toan n(>ib(>doi vdi cac ddn vi thl/c hi~n nghi~pVI,!NHTU, di3 d~1nden Sl/ Ian I(>ngiila h09t d(>ngkiem soat n(>ib(>vakiem toan n(>ib(>.TLtd6, to chuc b(>may, ten gQi "VI,!Tong kiem soat",ph~m vi n(>idung kiem toan n(>ib(>gidi h9n doi vdi cac ddn vi thl/chi~n nghi~p VI,!NHTU, khOng phuhQpvdi thong I~ chung.

<i>Hai la, vi trf cua VI,!Tong kiem</i>

soat hi~n van dang dliQCd~t trongcung m(>tnh6m thanh tra - kiemsoat (nhli doi vdi cac VI,!, CI,!Cchuyen man khac). Hdn nila, t9iNHNN chlia hJnhthanh to chuc tlivan cho Thong doc ve h09t d(>ngkiem soat n(>ib(>va chi d90 congtac kiem toan n(>ib(>m(>tcach d(>c

I~p(nhli Uy ban/Ban kiem toan).Dieu d6 h9n che tfnh d(>cI~p, khanang ma r(>ngph9m vi anh hliangcOng nhli hi~u Il/C cua cac bi~nphap kiem tra, giam sat va thl/chi~n cac kien nghi kiem toan.

<i>Ba la, phlidng phap tien hanh</i>

kiem toan n(>ib(>NHNN hi~n conmang tfnh kiem tra truyen thong,chlia v~n dl,!ng ho~c v~n dl,!ngchlia day du h~ thong cac chuanml/C kiem toan n(>ib(>hi~n d9i.

<i>Bon la, Cd cau to chuc cua h~</i>

thong kiem soat, kiem toan n(>ib(>

<i>cua NHNN W Trung lidng den cac</i>

chi nhanh con cong kenh, trinh d(>can b(> con nhieu h9n che, kha

<i>nang nghien cCru,ung dl,!ng cong</i>

ngh~ mdi chlia cao.

<i>2. MQt so d~ xuat</i>

De trien khai xay dljng NHNNtra thanh NHTU hi$n d9i, trongkhuon kho cua bai viet nay, chungtoi t~p trung de xuat vi~c thiet

I~p

m(>tCd che quan tri, dieu hanh;trong d6, phai ho~mthi~n va nangcao hi~u qua h09t d(>ng cua h~

thong kiem soat, kiem toan n(>ib(>cua NHNN nhli sau:

<i>Thti'nhift, nhanh ch6ng trien</i>

khai de an xay dl/ng NHNN trathanh m(>t NHTU 'hi~n d9i c6 tochuc, b(> may va Cd che quan tridieu hanh hi~u qua, phu h9P vdithong I~ chung theo dinh hlidng:Trlidc nam 2010 thanh I~p H(>idong chfnh sach tien t$ va sau

nam 2010 thanh I~p H(>i dongNHTU / H(>idong quan tri c6 thl/Cquyen de quan tri, dieu hanhNHNN h09t d(>ngc6 hi~u qua nhlimo hinh NHTU nhieu nlidc trongkhu vl/c va tren the gidi. H(>idongNHTU / H(>idong quan trj phai la tochuc c6 tham quyen (chu khongchi la tli van), chiu trach nhi~mcuoi cung trong vi~c thiet I~p va tochuc thl/c hi~n d9t dliQC ml,!c tieucua chfnh sach tien t~; dong thai,thiet I~p va duy trJ m(>t h~ thongkiem soat n(>i b(> hilu hi~u, lamcong Cl,!quan tri, dieu hanh c6 hi~uqua.

<i>Thti' hai, Ban dieu hEmh chiu</i>

trach nhi~m quan Iy, dieu hanhh09t d(>ngcua NHTU de d~t dliQCml,!c tieu chien IliQC do H(>i dongNHTU / H(>i dong quan tri de rab~lng cach quan Iy cac ho~t d(>ngcua ngan hang tuan thu dung cacnguyen tac ve kiem soat n(>i b(>gom: (i) Xay dljng cac cd che,chfnh sach, qui trJnhho~t d(>ngcuangan hang theo ml,!c tieu chien

<small>IliQC</small>do H(>idongquantri de ra; (ii)

Xay dl/ng Cdcau to chuc tren Cdsophan dinh ro quyen h9n, trachnhi~m trong qua trJnh thl/C thinhi~m vI,!; (iii) Thiet I~p cd cheh9ch toan ke toan va to chuc cacbi~n phap bao dam an toan taisan; (iv) Thiet I~p va duy trJ cacbi~n phap danh gia va phat hi~nrui ro thfch hQp, dam bao kiem

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>.-.1</b>~

<small>Ii</small>

soat

<small>dLtc;1C</small>

ruiro, nhat la cac ruiro

d6 phat sinh tLtcac hO'i1td9ng phuct'i1P,rui ro lien quan den tai san, taichfnh...; (v) Thiet I~pva duy trl cacbi~n phap bao dam xU'Iythong tindang tin c~y, day du va chfnh xac.

<i>Thli' ba, hoan thi~n hO'i1td9ng</i>

ki~m soat, ki~m toan n9i b9 c6

<i>hi~u qua theo nhCtngchuan ml!C</i>

chung (sU'aDieu 57, Lu~tNHNN

<i>hi~n hanh), h6 trc;1dik Il!c cho</i>

quan tri, dieu hanh tren nguyenuk Cd cau t6 chuc ro rang, phandinh ro trach nhi~m t6 chuc thl!chi~n va nghTavI,!bao cao, dam baokhong c6 "khoang trong ki~msoat"trong m6i hO'i1td9ng cua NHNN,cl,!th~:

-

Hlnh thanh t6 chuc d~ tLtvan,

tham mLtu ve t6 chuc h~ thong

ki~m soat n9i b9 va chi d'i1o hO'i1td9ng ki~m tOEmn9i b9 NHNN (Uy

<i>ban I Ban Ki~m toan n9i b9) giupH9i dong NHTLJI H9i dong quan tri</i>

quan Iy,dieu hanh ngan hang m9tcach an toan va c6 hi~u qua Vdi

nhi~m vI,!chfnh la: (i) Xay dlfng mo

hinh va ap dl,!ngcac b(~n phapki~m soat n9i b9, chi d'i1ohO'i1td9ng, xem xet cac ke hO'i1ch,baocao ki~mtoan n9i b9 va danh gia

chat ILtc;1ngki~m tOEmn9i b9; (ii)

Duy trl thOng tin giCtacac thanhvien cua H9i dong NHTLJ,Bandieu hanh va VI,!/BanKi~m toann9i b9 cOng nhLt ki~m toan benngoai; (iii)Dam bao vdi H9i dongNHTLJrang ngan hang dang dLtc;1ChO'i1td9ng theo dung lu~t phap vacac quy dinh.

- T6 chuc l'i1ih~ thong ki~msoat, ki~mtoan n9i b9 NHNNhi~nnay tren Cd Sd coi tr<;>ngCd cauki~m soat, d~c bi~t la phai xaydlfng dLtc;1Cmoi trLtang ki~m soatlanh m'i1nh, c6 tac dl,!ng phOngngua rui ro cao. Ve hO'i1td9ng ki~m

toan n9i b9 (m9t phan d~c bi~t, ratquan trQngcua h~ thong ki~msoatn9i b9) Vdichuc nang tLtvan, danh

gia d9CI~p ve tinh hi~u qua cuacac bi~n phap ki~m soat n9i b9

khac se dLtc;1Cthl!c hi~n bdi VI,!Ki~mtoan n9i b9 (hi~n nay la VI,!T6ng ki~m soat) thu9C Cd cau t6chuc cua NHTLJ,bao gom ca cacKi~mtoan vien t'i1icac chi nhanh,d~c bi~t la cac chi nhanh khu vl!c.VI,! Ki~m toan n9i b9 c6 trachnhi~m bao cao len Uy ban ki~mtoan ke hO'i1chva ket qua ki~m<small>toan. HO'i1td9ng cua VI,! Ki§m toan</small>

n9i b9 can tuan theo cac nguyen

uk la hO'i1td9ng d9C I~p vdi hO'i1td9ng ki~m soat hang ngay, Wcphai d9C I~p vdi cac bi~n phapki~msoat trong quy trlnh va day languyen uk quan trQngnhat.

- Tung bLtdcdao t'i1o,tieu chuanh6a, nang cao kha nang thl!Chi~nnhi~m vI,!cua cac Ki§mtoan vienn9i b9 NHNN,bao dam tinh khachquan, trung thl!Cva kha nang tLt

van trong qua trinh thl!C hi~n ki~m

<i>toan theo cac chuan ml!c nghe</i>

nghi~p,khong bi chi phoi bdi cacap Il!clam giam tinh khach quan

khi dLta ra ket IU$n kiem toan. T'i1o

dieu ki~n tot nhat ve dieu ki~nphLtdngti~n, thong tin... d~ ki~mtoan vien n9i b9 thl!c hi~n nhi~m<small>vI,!.</small>

- Xay dlfng h~ thong chuan

<i>ml!C va qui trlnh ki§m toan tren Cd</i>

Sd danh gia, phan tich rui ro doi vdicac ITnhvl!c hO'i1td9ng nghi~p vI,!Cd ban thu9C doi tLtc;1ngcua kiemtoan n9i b9, gom: Bao cao taichfnh; Tai san, tien van; Quan IyNgo'i1i hoi; DI! an, cong trlnhXDCB; Cac hO'i1td9ng dau tLt;ungdl,!ng cong ngh~ tin hQc; Cac hO'i1t

d9ng xay dl!ngva ban hanh chfnh

sach, sU'dl,!ng nguon II!C;Rui ro ve

uy tin hlnh anh...

- Ap dl,!ngnguyen tac kiem soatrui ro trong hO'i1td9ng ki§m toann9i b9 NHNN.Trong qua trlnh hO'i1t

d9ng, NHTLJc6 rat nhieu 10'i1irui ro

khac nhau, VIv~y, nhi~m vI,!cuaki§m toan n9i b9 la phai bao damh~ thong kiem soat rui roo Vi~cthiet I~p cac bi~n phap kiem soatrui ro khixay dl!ng cac chfnh sach,quy trlnh phai dl!a tren cac nguyentac Cd ban: (i) Khong nen de chom9t ca nhan nao trong ddn vi dLtc;1Cthl!c hi~n tLt dau den cuoi (khepkfn) m9t hO'i1td9ng giao dich naod6; (ii)Thl!c hi~n nguyen tik kiemsoat kep, Wc la phai c6 ngLtaiki~mtra cong vi~c cua ngLtaikhac thl!c

hi~n; (iii) Thl!c hi~n phan cap

quyen h'i1n,trach nhi~m ro rang, Cl,!th~ va chi dLtc;1Cphep thl!c hi$ntrong ph'i1mvi da dLtc;1Cquy djnh,neu VLtc;1tphai bao cao ngLtai c6tham quyen; (iv) Doi vdi cac ITnhvl!c c6 rui ro cao can thiet phaithl!c hi~n quy dinh c6 ngLtaigiamsat tn,(c tiep trong suot qua trlnhngLtCJikhac thl!c hi~n nhi$m vI,!,d~c bi~t la cac hO'i1td9ng lien quantrl!Ctiep den tai san, tien m~t.

NHNNn6i rieng va nen kinh temfdc ta n6i chung dang trong quatrinh chuy~n d6i. D6 la qua trlnh tatyeu trong xu the h9i nh$p kinh te

quocte. Qua trlnhxay dl!ng

NHNN

thanh m9t NHTLJhi$n d'i1i,trong d6c6 vi~c phai hoan thien Cd chequan trL dieu hanh va kiem soatn9i b9 tren cd Sd ke thua va tienhanh dieu chinh tLtng bLtdC,dambao khong gay ra nhCtngxao tr9nqua Idn; dong thai, phai chuan bjcac phLtdng an nham chu d9nggiai quyet tot nhCtngvan de naysinh do sl! chuyen d6i t6 chuc gaynen.1I

</div>