Tính độc lập của Ngân hàng Trung ương - Một nền tảng quan trọng .pdf

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<small>xAv Dl/NG NGAN HANG NHA NLfOC VI~T NAM TRO THANHNGAN HANG TRUNG LfONG HI~N DAI</small>

<i>TINH</i>00c!.<i>lAp (\jA</i>.<i>Nt;ANHANt;TRllNt;I/C1Nt;-HOTN~NTANt;~AN</i>

<small>.</small>

.

TS. Le. Xuilu Nghia

*

<i>Ndngcao tinh dQcI~p cua NHNN canphoi dl1qcxem nhu Id maucMt cuocoi</i>

L

Trung vdng^{iChSlt phat trien Ngan hang}(NHTV) cuacac quoc gia trEm the gidida chi ra rang khong co m(>tmohinh NHTU duy nhat c6 th& apd~ng cho tat ca cac nen kinh te.Moi quoc gia tuy thu('>cd~c di&m,trinh d('>pMt tri&n kinh te va th&che chfnh tri cua minh ma ilIachQn me hinh NHTU phu h<;1p.Hi~n nay, trEm the gidi co 3 mehinh NHTU pho bien la NHTU

tn!c thu('>cQuoc h('>i,NHTU tn,tcthue?cChfnh phu va NHTU namtrong Be?Tai chfnh. M~c du v$y,tfnh chat ho9t d('>ngcua NHTU d

<small>cae nL1dc deuc6 xu hL1dng h('>i tl,J</small>

dong nhat la ve ml,Jc tieu ho9tde?ngchu yeu cua NHTU la ond!nh gia ca va NHTU tVdng doi

d('>cI$p vdi Chfnh phu.

Tren thlfC te, cho den nay, vanchLta c6 m('>tkhai ni$m thong nhatve me hinh NHTU hi$n d9i. Tuynhien, c6 th& hi&u rang day phaila me hinh hLtu hi$u dam bao choNHTU c6 th& thlfC hi$n dL1<;1cvaitro cua minh doi vdi nen kinh te,trLtdChet la ml,Jc tieu on djnh giaca. M('>t NHTU hi$n d9i h('>itl,Jnhieu yeu to tfch Clfc va dieu ki$n,trong d6 slf dQc I$p cua NHTU layeu to nen tang. Tang CLtdngtfnhd('>cI$p cua NHTU la xu hLtdngc6tfnh noi tr('>ihi$n nay tren the gidi.Vi$t Nam dang, dEiy nhanh quatrinh hQi nh$p kinh te quoc te vaChfnh phu cOng dang c6 nhCtngtru tfnh d& cai cach can ban Nganhang Nha nLtdc (NHNN) va khu

vlfc ngan hang n6i chung; vi v$y,Vi$t Nam cOng can phai xem xetm('>t cach nghiem tuc ve vi$cnang cao tfnh d('>cI$p cua NHNN.Trong khuon kho chu de "Xaydlfng NHNN Vi$t Nam trd thanhNHTU hi$n d9i", nang cao tfnhd('>cI$p cua NHNN can phai dLt<;1cxem nhLt

la

<small>m('>ttrong nhCtng di&m</small>

mau chat cua toan b('>tien trinh

cai cach NHNN Vi$t Nam theo xuhLtdng hi$n d9i, hi$u qua, an toanva h('>inh$p quoc te.

<i>Tinh d9c I?p cua m9t NHTU'</i>

Trong suot nhCtngnam 90, tfnhdQc I$p cua NHTU dLt<;1Cxem nhL1la nen tang cua nhCtng cai cachve m~t th& che d& giam slf canthi$p bat h<;1p1'1cua chfnh tri denqua trinh xay dlfng va dieu hanhchfnh sach tien t$ (CSTT) nhamd9t dL1<;1Cml,Jctieu on d!nh gia ca.Ly do dan den cu('>ccai to nay d6la vi$c xay dlfng va dieu hanhCSTT ma c6 Slf can thi$p chfnh tr!thLtdng chi d9t dL1<;1cnhCtng ml,Jctieu ngan h9n. Dieu nay se lamgia tang tfnh t9m thdi va khengben vCtngcua kinh te VI mo, d~tbi$t la nguy cd bung no 19mphatva theo d6 h9n che tang trL1dngkinh te va lam gia tang ty 1$thatnghi$p. Cac nha chfnh tr! cOngnh$n ra dieu nay va quyet djnht9m gac 19ivi$c theo duoi cac l<;1ifch ngan h9n va lam cho NHTU

.

<small>Vl) trvongVl) ChienIVQC Ph6t trienNgonhOng.NHNN</small>

T~ Cll NGAN<small>IIANG</small>

86

<small>CtIUYENDE NAM 20057</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<small>xAv Dl/NG NGAN HANG NHA NV0C VII;T NAM TRO THANHNGAN HANG TRUNG VONG HI~N 8';1</small>

tr6 nen dQc I$p hemve phap Iy va

hO'?t dQng.

Khai ni$m ve Hnh dQc I$p cuaNHTU dLf<;1Chi~u theo nghTatl1dng doi. Thl!C chat khong c6 sl!dQc I$p tuy$t doi cua mQt NHTU.Nhin chung, mQt NHTU dQc I$ptrl1dc het phai la mQt cd quan c6<small>quyen Il!C ra rang, dl1<;1cdQc I$p tl!</small>chu trong thl!c thi va dieu MnhCSTT d~ d'?t dl1<;1cml)c tieu cuoicung d6 la on dinh gia ca. 86 la

van de

<small>quan</small> trQng nhat. NHTUcOng can dl1<;1cdQc I$p vdi Sl! canthi$p h~mh chinh, chinh tri tl1 phiacac Cd quan nha nl1dC va Vdi cacnh6m l<;1iieh ddn hi Hi$n t,?i, HnhdQc I$p cua NHTU dl1<;1cxac dinh

dl!atren mQtso lieu thUcsau:

<i>- DQcI?pveho?t6Qng</i>

<i>nghi$p</i>

<i><small>VI!</small>khOi<small>81/ can thi$p</small>chinh tri:</i>

Tieu thuc nay phan anh khanang cua NHTUtrong vi$c dl1a racac quyet dinh thuQc ve chinhsach ma khong c6 sl! can thi$p tl1

phia cae cd

quan

nM nl1dCva ap

Il!Cchinh tri khac. NHTU co HnhdQcI$p cao thl1dngc6 toan quyenquyet dinh doi vdi cac van de c6lien quan den dieu hanh CSTT vaml)c lieu CSTT. NHTU phai c6quyen ki~m soat tat ca cac congcl) c6 anh hl16ng tai cac ml)c tieucua CSTT, nhat la l(jlmphat, h(jlnche vi$c tai tr<;1trl!Ctiep cho thamhl,ltng21nsach.

<i>- DQcI?p ve t6 chUc:</i>

<small>+</small> Van de la NHTU dl1<;1cd~t 6dau trong th~ che hanh chinh -kinh te. Tren thl!C te, nhCtngNHTU trl!C thuQc Quoc hQithl1dng c6 Hnh dQc I$p cao hdnmo hinh NHTUtrl!c thuQc BQTaichinh. Tuy nhien, cOng c6 nhCtng

NHTU dl1<;1cd~t trang

BQTai

chinh nhl1ng Hnh dQc I$p cua n6van dl1<;1Cbao v$ nhd vi$c tontrQng phap lu$t va ky lu$t tien t$,ng21nsach cua Chinh phu.

+ Moi quan h$ giCtaChinh phuvdi Thong doc NHTU va cacthanh vien cua HQidong Thongdoc ho~c HQi dong NHTU. Cac

lieu chi

trong

nhomnay phai dec$p' tdi vi$c bo nhi$m, miennhi$m, taiba" nhi$m, thoi giandam nh$n nhi~mvl) trang mQt.nhi$mkycua Thongdoc, cua ca'c

thanh ,vien thUQCHQi dong Thong

doc sedien ra nhl1the nao va c6can phaico -Sl!XL/athi$nd(jli

di$ncuaQhiqh phu frongh9i, dongquan!I~ N~TUhay kho~.g:'

NJ:iTU

cptinh. dQcl$p Cem thl1drig.coquyen ll!achQn; b6 nhi$m cae.thanh vien cuahQi dong quan Iy

<i>ma khong bi h,?n che b6i bat cU</i>

mQt ap Il!Cnao.

+ Sl! can thi$p cua Chinh phuden qua trlnh ra cac quyet dinhcua NHTUnhl,1lacac quyet dinhlien quan den vi$c dieu hanh va

thl!Cthi CSTT; cac quyet dinh

ve

<i>- DQcI?pve tai chinh:</i>

Tieu thuc dQcI$p ve tai chinh

<i>phan anh muc dQtl! chu ve ngan</i>

sach cua NHTU. MQt NHTU luon

bi rang bUQcb6i cac quy dinh vaSl! ki~m tra cua Chinh phu se

khong dl1<;1cdanh gia la NHTU c6Hnh dQc I$p cao. Quyen ki~msoat ngan sach thl1dng dan tdi Sl!can thi$p vao hO'?t dQng cua

NHTU. NhCtngvan de lien quanden Hnh dQc I$p ve tai chinh cuaNHTU nhl1 Sl! can thi$p cua

<i>Chinh phu trong vi$c an dinh mUc</i>

ll1dng cho cac tMrih vien trongHQi dong NHTU; NHTU c6 duvan va nguon Il!c d~ thl!c thi chUc

nang, nhi$m vI) hay khong va cacCd che dai ngQ can bQ NHNNnhL1the nao. NHTU dQc I$p phai c6nguon tai chinh phu h<;1pvdi yeu

cau thl!c

hi$nm(,lclieu hO'?tdQngva c6 quyen quyet dinh vdi ngankho cua minh.

D~ baa dam va bao v$ HnhdQC I$p cua NHTU, can c6 mQtkliuon

kho hO(jltdQng va khuon

khophap Iy minhb,?ch, c6 hi$u

qua va

hi$u

Il!Ccao. Trang d6,

khuon kho th~ che phai th~ chehaa mQtcach ra rang vi the, m(,lclieu, sU m,?ng, nghTaV(,lva quyen19i.cua NHTU; khuon kho hO'?tdQng can xac dinh ra xem NHTUdang co gang thl!cgi$n m(,lclieu

giva'cac cong c(,l CSTT dl1<;1csCt

dl)ng. Yeu cau ve Hnh minh b,?chcU'a NHTU cOng rat quan trQng,theo d6 NHTU can thl1dng xuyenphai cong bo thong tin ve CSTTva hO'?t dQng NHTU cho congchung.

<i>Tfnh dQc</i>

<i><b>lejpcua NHNNVi~t</b></i>

NHNN

Vi$t Nam hO'?t dQngtren Cd s6 Lu$t NHNN ViE;!tNam(dl1<;1cban hanh nam 1997

va

dl1<;1CSLradoi vao nam 2003). Can

<i>cU nen tang d~ xay dl!ng Lu$t nay</i>

la Hien phap nl1dCCQng hoa xahQi chu nghia Vi$t Nam nam1992. Vi v$y, Hnh dQc I$p cuaNHNNVi$t Nam se dl1<;1cxem xetdl!a tren cac dieu quy dinh V8chuc nang, nhi$m VI)va cd caubQmay to chuc trang Lu$t NHNNva cac lu$t khac c6 lien quan.

Dieu 84 Hien phap

1992

quy

dinh: "Quoc hQi quyet dinh chinhsach tai chinh tien t$ quoc gia";

Dieu 3 Lu$t

NHNN c(,l

th~ hoa:

"Quoc hQiquyet dinh va giam satviE;!cthl!C hi$n CSTT quac gia,

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<small>xAv Dl/NG NGAN HANG NHA NlfoeVII;T NAM TRO THANHNGAN HANG TRUNG lfONG HI~N DAI</small>

phat dl! kien hang nam trinh

QuachQiquyet dinh; t6 chuc thl/c

hi$nCSTTquoc gia; quyet djnh

1L19ngtien cung ung b6 sung choIw thOnghang nam, ml)c dich sud~ng56 tien nay va dinh ky baoCaDUyban Thuc'1ngvl) Quoc h(>i;quyetdinh cac chinh 5ach cl) th~khac va cac giai phap thl/c

+ Chucnang: NHNNthl/c hi~n

<small>chCtc</small>nang

quan Iy nhanuocve

lien

t$ va ho~td(>ngngan hang;

13ngan

hang phat hanh tien,

nganhang

cua cac t6 chuctin

d~ngva ngan hang lam cac dichv~tient$ cho Chinh phu.

+ Ml)c

tieu: Ho~td(>ngcua

NHNNnham

6n dinh gia trj dong

tien,

g6pphan bao dam an toan

hD~td9ng ngan hang va h~ thongcac to chuc tin dl)ng, thuc d~yphat tri~n kinh te - xa h(>itheo

<small>d!nh</small>hl!ong xa h(>ichu nghia.+ Djavi phaply: NHNNla<small>m(>t</small>pMp nhan, c6 von pMp djnhthuQcsa hCtu Nha nuoc.

<i>- f)ieu 4, 10 va 11 Lu~t NHNNquy C/!nh:</i>

+ Chinh phu thanh I~p <small>H(>i</small>

dongtl! van CSTT quoc gia d~ tu

van cho Chinh phu trong vi~cquyet dinh nhCtng van de thu(>c ve

nhi$mvl), quyen h~n cua Chinh

phu ve CSTT. Nhi~m vl) va quyenn~n cQa H(,)Idong tu van CSTTquoc gia do Chinh phu quy dinh.

+ T6 chuc, I1hi~m Vl), quyenh~n cua b(>may dieu hanh cuaNHNN do Chfnh phu quy dinh.

+ Thong doc la thanh vien

Chfnhphu, chju trach nhi$m

lanh

d~o va dieu hanh

NHNN.Qua m(>tso cac quy dinh Cdban ve khu6n kh6 phap Iy vakhu6n kh6 ho~t d(>ngcua NHNNVi~t Nam, chung ta c6 th~ nh~nthay

rang khu6n kh6 phap Iy va

khu6n kh6 ho~t <small>d(>ng cua NHNN</small>

Vi~t Nam chUadU<;1cxac djnh rorang va NHNN can chiu Sl/ canthi~p toan di~n tlt phia Chfnh phu

tren cac m~t t6 chuc b(>may, ho~t

vi~c dieu hanh CSTT

va cac ho~t

d(>ng khac cua NHNN. Tren thl/cte, H(>idong nay chua d6ng vaitro phoi h<;1pchinh 5ach tien t~ voichfnh sach tai khoa m(>t cach c6hi~u qua.

- Vi~c chi d~o, dieu hanh

ho~t d(>ngcua NHNN<small>dU<;1c giao</small>

cho Thong doc NHNN (theo quydjnh t~i Dieu 11 Lu~t NHNN), tuynhien nhCtng quyen

h~n va

dieu

Thong doc NHNN c6 th~ hoanthanh tot nhi~m vl) cua minh vat6 chuc thl/C hi~n c6 hi$u quaml)c lieu cua NHNN, d~c bi$t<small>113</small>

ml)c lieu 6n djnhgia trj dong tlen

can hsm che.

- NHNN chua dl1<;:Jcquyenquyet dinh ve bien che lac d(>ng,che d(> dai ng(>, t6 chuc b(> may,d~ dam bao cho NHNN lu6n dapung dU<;1cm(>t cach nhanh nh~y,linh

ho~t doi voi

nhiing thay d6i

cua m6i trudng ho~t d(>ng.- Nhi~m Vl) theo chuc nangqUEm Iy nha nUoc va nhi$m Vl,jtheo chuc nang NHTV chua dU<;1Cphan dinh ro rang. La Cd quancua Chfnh pM, nhiing nhi$m Vl,jcua NHNN nham thl!C hi~n chucnang quan Iy nha nuoc dU<;1cnhan m~nh hC1nnhCtngnhi~m Vl)va chuc nang cua NHTV. Trenthl/C te, NHNN c6 khi phai lamthay<small>m(>t</small> so nhi~m vl) kh6ng

bao

dam cho m(>tCSTT hi~u qua nhucho vay tai cap van dai h~n, t~onguon khoanh, xoa cac khoancho vay theo chi djnh, cho vaythee ke ho~ch Nha nuoc.

NhCtngphan tich tren cho thayhi~n nay NHNN <i>c6 muc d(>d(>c</i>

I~p thap va chiu 51! can thi~phanh chfnh toan di~n cua Chfnh

phu. Day cOng <small>113 m(>t</small> trong

nhiing nguyen nhan lam h~n chehi~u qua ho~t d(>ngcua NHNN.

nhat113trong vi~c thl/C hi~nml)clieu 6n dinh gia tri dong tien. Viv~y, nang cao tinh d(>cI~p cua

<small>Lu~t NHNN</small>

va Lu~tcac To chuctin

dl)ng can phai som dl1<;1Csua

doi de the che hoa tfnh d(>cI~pcua NHNN..

T~ CmNCAN<small>IIANc-</small> 80<small>CflUYENDE NAM 20059</small>

</div>