Hướng dẫn quản lý môi trường trong đầu tư nuôi trồng thủy sản ở việt nam bộ thủy sản viet nam (MOFI) va ngan hang the gioi

H

NG D N QU N LÝ MÔI TR
NG TRONG
NUÔI TR NG THU S N VI T NAM

UT

Tháng 6/2006

Tài li u

M ng l

c xây d ng theo yêu c u c a B Thu s n và
Ngân hàng Th gi i b i

Vi n Qu n lý Thu s n
Vi n Nghiên c u Nuôi tr ng Thu s n 1
i các Trung tâm Nuôi tr ng Thu s n Châu Á-Thái Bình D
Tr ng i h c C n Th
Qu Qu c t v! B o v Thiên nhiên

ng


L I NÓI

U

B Thu s n (MOFI) Vi t Nam và Ngân hàng Th gi i r t hân h nh gi i thi u tài li u h ng d n

quan tr ng v qu n lý môi tr ng trong ngành nuôi tr ng thu s n Vi t Nam. Nuôi tr ng thu s n
là m t trong nh ng ngành kinh t quan tr ng nh t c a Vi t Nam do ã có óng góp quan tr ng
vào xóa ói gi m nghèo, t o ra kim ng ch xu t kh u cao và có ti m n ng phát m nh trong th i
gian t i. V i l i th so sánh l n và tính n ng ng ngày càng t ng trong kinh doanh, ngh nuôi
tr ng thu s n ang trên à t ng tr ng. B Thu s n ang ph n u
a giá tr kim ng ch
xu t kh u các s n ph m thu s n t 2,6 t USD n m 2005 lên 4 t USD vào n m 2010, trong ó
ni tr ng thu s n là ngu n óng góp quan tr ng cho s t ng tr ng này. M c dù có ti m n ng
l n nh ng nuôi tr ng thu s n hi n ang ph i i m t v i các thách th c v mơi tr ng có liên
quan n s c nh tranh ngày càng t ng v ngu n tài nguyên t và n c nh ng n i di n ra ho t
ng ni tr ng thu s n. Chính vì th c n ph i t ng c ng qu n lý môi tr ng gi m b t các
tác ng môi tr ng tiêu c c c a ngh này n ngu n tài nguyên thiên nhiên.
Báo cáo nghiên c u này
c chu n b b i m t nhóm chuyên gia Vi t Nam v i s h tr c a m t
s chuyên gia khu v c và qu c t cùng v i t v n c a ng i nuôi tr ng thu s n, h i nơng dân,
các c quan chính ph , các t! ch c phi chính ph và các chuyên gia trên kh"p t n c. Nghiên
c u ch# ra nh ng thách th c chính i v i ni tr ng thu s n và a ra m t b h ng d n qu n
lý và xây d ng c n ph i u tiên khi u t vào nuôi tr ng thu s n trong giai o n ti p theo. Báo
cáo c$ng cung c p các khuy n ngh quan tr ng cho vi c th c hi n các h ng d n nh%m t o thu&n
l i cho vi c s' d(ng r ng rãi các h ng d n này trong nuôi tr ng thu s n.
B Thu s n và Ngân hàng Th gi i xin g'i l i cám n n Chính ph )an M ch vì ã tài tr cho
nghiên c u này, n các chuyên gia c a nhóm công tác thu c các vi n Nghiên c u Nuôi tr ng
Thu s n 1, 2, 3, tr ng ) i h c C n Th , Vi n Qu n lý Thu s n ()an M ch), M ng l i các
trung tâm nuôi tr ng thu s n Châu Á - Thái Bình D ng (NACA), Qu* Qu c t v B o v Thiên
nhiên (WWF), T! ch c L ng nông c a Liên h p qu c (FAO) vì nh ng óng góp và h p tác
trong vi c th c hi n nghiên c u và chu n b báo cáo này.
B Thu s n Vi t Nam

Ngân hàng Th gi i

i


CÁC T" VI#T T$T
BSP
BMP
CIB
Danida
DARD
DPF
DoA
DOFI
DONRE
DoST
DPC
EC
ECC
FAO
GAP
GoV
MARD
MOF
MOFI
MOLISA
MONRE
MOST
MOSTE
MPA
MPI
NACA

NAFEC
NAFIQAVED
PPC
RIA
VAC
VASEP
VBARD
VIFEP
VIFINET
VINAFIS
WTO

Ngân hàng Chính sách
Qu n lý th c hành t t
Ngân hàng Công Th ng
C quan H tr phát tri n qu c t c a )an M ch
S Nông nghi p và phát tri n nông thơn
S K ho ch và Tài chính
V( Ni tr ng thu s n
S Thu s n
S Tài nguyên và Môi tr ng
S Khoa h c và K* thu&t
U ban nhân dân huy n
N ng l c môi tr ng
S c t i môi tr ng
T! ch c L ng nông th gi i
Quy ph m th c hành nuôi tr ng thu s n t t
Chính ph Vi t Nam–th ng dùng ch# các c quan qu n lý nhà n c
B Nông nghi p và phát tri n nông thơn
B Tài chính

B Thu s n
B Lao ng, Th ng binh và Xã h i
B Tài nguyên và Môi tr ng
B Khoa h c và Công ngh
B Khoa h c, Công ngh và Môi tr ng
Khu b o t n bi n
B K ho ch và ) u t
M ng l i các trung tâm Nuôi tr ng thu s n Châu Á-Thái Bình D ng
Trung tâm Khuy n ng Trung ng
C(c Qu n lý ch t l ng, an toàn v sinh và thú y thu s n
U ban nhân dân t#nh
Vi n nghiên c u Nuôi tr ng thu s n
Mơ hình V n – Ao - Chu ng
Hi p h i ch bi n và xu t kh u thu s n Vi t Nam
Ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn Vi t Nam
Vi n Kinh t và Quy ho ch thu s n Vi t Nam
H th ng các Vi n nghiên c u thu s n và nuôi tr ng thu s n Vi t Nam
H i Ngh cá Vi t Nam
T! ch c Th ng m i th gi i

ii


TÓM T$T T%NG QUÁT
Báo cáo nghiên c u v thu s n và ngành nuôi tr ng thu s n Vi t Nam do B Thu s n
(MOFI) và Ngân hàng Th gi i th c hi n n m 2004 k t lu&n ngành nuôi tr ng thu s n ã có
óng góp r t l n vào phát tri n kinh t và xố ói gi m nghèo Vi t Nam. Nghiên c u c$ng l u ý
r%ng s phát tri n c a nuôi tr ng thu s n, c bi t là vùng ven bi n, ã góp ph n vào các v n
mơi tr ng nh s suy thoái c a các sinh c nh s ng ven b và các tác ng môi tr ng khác.
)

t
c k ho ch nhà n c ra cho s phát tri n nuôi tr ng thu s n trong giai o n ti p
theo, trong ó có giá tr xu t kh u các s n ph m nuôi tr ng thu s n t 2,5 t USD vào n m
2010, th c hi n các bi n pháp t ng c ng qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n là h t s c
quan tr ng nh%m phát tri n b n v ng ngành này.
Tài li u này a ra nh ng phân tích v các tác ng và nguy c mơi tr ng có liên quan n s
phát tri n c a nuôi tr ng thu s n Vi t Nam và h ng d n v giám sát, qu n lý th c hành t t cho
s phát tri n c a ngành này trong giai t ng lai. Ph n 1 nêu tóm t"t các k t qu nghiên c u chính
và các h ng d n cho s phát tri n ti p theo c a nuôi tr ng thu s n. Ph n 2 cung c p chi ti t các
k t qu c a nghiên c u thí i m.
Các h ng d n
c trình bày Ph n 1 d a trên các nghiên c u thí i m v t t c các lồi ni
tr ng thu s n ch y u Vi t Nam nh ng i sâu h n vào các mơ hình ni phù h p v i các t#nh
nghèo ven bi n và ng b%ng mi n B"c, mi n Trung và mi n Nam.
Tài li u có nhi u ch
•
•
•
•
•
•
•
•

ng, m i ch

ng

c&p

n

n m t trong các mơ hình ni/lồi ni chính:

Ni tơm ven bi n
Ni cá mú/cá giị (b p) l ng trên bi n
Ni tơm hùm l ng trên bi n
Nuôi cá tra/basa trong bè và trong ao n c ng t
Nuôi cá tr"m c+ trong bè n c ng t
Nuôi cá chép/cá rô phi trong ao n c ng t và mơ hình k t h p (VAC)
Nuôi nhuy n th ven bi n (nghêu/ngao)
Tr ng rong ven bi n

D a trên các k t qu có
c t các nghiên c u thí i m, báo cáo ánh giá các v n môi tr ng
và xu t các th c hành qu n lý t t, nh%m cung c p m t b h ng d n mang tính kh thi h
tr s phát tri n c a ngành trong giai o n ti p theo.
Ph n cu i c a tài li u a ra các khuy n ngh quan tr ng cho vi c th c hi n các h ng d n mơi
tr ng; nó nh n m nh r%ng s
u t c a nhà n c và t nhân vào qu n lý môi tr ng và nâng
cao n ng l c giám sát là vô cùng c n thi t cho s phát tri n b n v ng c a nuôi tr ng thu s n
c$ng nh cho n n kinh t Vi t Nam.

iii


M&C L&C
Ph n 1
1.1. Gi i thi u.........................................................................................................................................1
1.1.1 B i c nh.....................................................................................................................................1

1.1.2 M c ích và ph ng pháp ........................................................................................................1
1.1.3 C u trúc c a Báo cáo................................................................................................................2
1.2 Nuôi tr ng thu s n Vi t Nam ....................................................................................................4
1.2.1 B i c nh.....................................................................................................................................4
1.2.2 Chính sách c a Chính ph .......................................................................................................5
1.2.3 Th ch và các bên có liên quan...............................................................................................7
1.2.3 Các mơ hình ni và s n ph m nuôi tr ng thu s n.............................................................13
1.2.4 Tóm l i .....................................................................................................................................17
1.3 ánh giá mơi tr ng nuôi tr ng th y s n...................................................................................18
1.3.1 T ng quan................................................................................................................................18
1.3.2 Tác ng c a thay i môi tr ng n nuôi tr ng thu s n .................................................19
1.3.3 Tác ng môi tr ng c a nuôi tr ng thu s n ......................................................................21
1.3.4 Nh ng t n th t do các v n môi tr ng .............................................................................28
1.3.5 Tri n v ng n n m 2010 .......................................................................................................28
1.4 Qu n lý t t trong nuôi tr ng thu s n.........................................................................................30
1.4.1 Gi i thi u .................................................................................................................................30
1.4.2 V trí tr i ni và quy ho ch khơng gian ...............................................................................31
1.4.3 Các mơ hình ni, thi t k và xây d ng.................................................................................32
1.4.4 Ngu n n c và qu n lý ngu n n c......................................................................................33
1.4.5 Các ngu n cung c p gi ng và du nh p các loài ngo i lai.....................................................34
1.4.6 Th c n và qu n lý th c n ....................................................................................................35
1.4.7 Qu n lý s c kho
ng v t th y sinh và ki m soát b nh d ch...............................................36
1.4.8 Ch t l ng và an toàn v sinh cho các s n ph m thu s n ..................................................37
1.4.9 Các l i ích xã h i, xố ói gi m nghèo và vi c làm...............................................................38
1.4.10 Các v n v qu n lý liên ngành.........................................................................................39
1.5 T'ng c ng th( ch cho qu n lý nuôi tr ng thu s n ................................................................41
1.5.1 Gi i thi u .................................................................................................................................41
1.5.2 Nâng cao n ng l c cho các th ch công...............................................................................42
1.5.3 Các t ch c xã h i và các t ch c phi chính ph ..................................................................42

1.5.4 Nâng cao n ng l c cho khu v c t nhân...............................................................................43
1.5.5 Nâng cao n ng l c cho các c quan
a ph ng ph i h p các n l c và th c thi
các v n b n pháp quy, các chi n l c.............................................................................................43
1.5.6 Ph i h p liên ngành................................................................................................................44
1.6 Th c thi và các hành ng sau khi th c thi................................................................................44

Ph n 2 và Ph) l)c
2. Mô t h th ng nuôi tr ng thu s n và các h ng d*n................................................................50
2.1. Ngh! ni tơm ven bi(n ...............................................................................................................50
2.1.1 Tình hình m t hàng và mô t h th ng..................................................................................50
2.1.2 !ánh giá v môi tr ng ..........................................................................................................70
2.1.3 Ph ng h ng th c hi n qu n lý t t h n .............................................................................81
2.1.4 Trách nhi m t ch c th c hi n ..............................................................................................84
2.2 Ni cá song/cá giị l ng bi(n .......................................................................................................85
2.2.1. Miêu t tình hình lồi ni và h th ng nuôi .......................................................................85
2.2.2 !ánh giá v môi tr ng ..........................................................................................................91
2.2.3. Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n ...........................................................................97
2.2.4. Trách nhi m th c thi ...........................................................................................................104
iv


2.3. Ni tơm hùm l ng bi(n ............................................................................................................106
2.3.1 Tình hình m t hàng và mô t h th ng................................................................................106
2.3.2 !ánh giá v môi tr ng ........................................................................................................116
2.3.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................121
2.3.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................126
2.4. Nuôi n c ng t (cá tra/basa) .....................................................................................................127
2.4.1 Tình hình m t hàng và mô t h th ng................................................................................127
2.4.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................147

2.4.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................157
2.5. Nuôi ao cá chép/cá tr+m c,........................................................................................................160
2.5.1 Tình hình ni cá n c ng t và mô t h th ng .................................................................160
2.5.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................169
2.5.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................174
2.5.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................177
2.6. Nuôi cá l ng n c ng t ..............................................................................................................178
2.6.1 Mô t h th ng.......................................................................................................................178
2.6.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................185
2.6.3 Các h ng d"n cho qu n lý t t h n .....................................................................................187
2.7. Nuôi nhuy-n th( ven bi(n ..........................................................................................................189
2.7.1 Mô t h th ng.......................................................................................................................189
2.7.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................202
2.7.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................205
2.7.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................208
2.8. Tr ng rong bi(n ven bi(n (Gracilaria và Kapaphycus)............................................................210
2.8.1 Tình hình m t hàng và mơ t h th ng................................................................................210
2.8.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................218
2.8.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................221
2.8.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................224
Ph) l)c 1: Tài li u tham kh o ..........................................................................................................225
Ph) l)c 2: Danh sách nh.ng ng i tham gia h i th o và thành viên nhóm nghiên c u ............231
Ph) l)c 3: Các quy /nh c a chính ph liên quan n ni tr ng thu s n ................................233
Ph) l)c 4: B ng t0ng h p các hành ng qu n lý môi tr ng cho t1ng lồi ni ......................238

v


Ph n 1: H

ng d*n ngành

1.1. Gi i thi u
1.1.1 B i c nh
Báo cáo nghiên c u v Ngành Thu s n và nuôi tr ng thu s n Vi t Nam do B Thu s n và
Ngân hàng Th gi i th c hi n n m 2004 ã k t lu&n Ngành Thu s n ã có óng góp r t l n vào
t ng tr ng kinh t và xố ói gi m nghèo Vi t Nam. ) c bi t là nuôi tr ng thu s n ang phát
tri n m nh
áp ng nhu c u ngày càng t ng v các s n ph m thu s n và ã tr thành ngành
s n xu t
c u tiên phát tri n hàng u c a Chính ph trong giai o n ti p theo. , các t#nh ven
bi n và mi n núi phía B"c, ni tr ng thu s n
c Chính ph
c bi t quan tâm phát tri n vì nó
có vai trị quan tr ng trong xố ói gi m nghèo nh ng vùng sâu, vùng xa.
Bên c nh nh ng óng góp vào phát tri n kinh t và xố ói gi m nghèo, phát tri n nuôi tr ng thu
s n Vi t Nam c bi t t i vùng ven bi n c$ng ã gây ra nh ng v n v mơi tr ng, trong ó
có s xu ng c p c a h sinh thái ven b và các tác ng tiêu c c khác i v i môi tr ng. M(c
tiêu c a ngành nuôi tr ng thu s n Vi t Nam là t giá tr s n l ng xu t kh u 2.5 t USD/n m
vào n m 2010 s- làm t ng thêm m i nguy v m t môi tr ng n u nh không
c quy ho ch và
qu n lý t t h n. Báo cáo c a B Thu s n/Ngân hàng th gi i ã xác nh tính c p thi t c a vi c
nâng cao qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n
t
c s phát tri n b n v ng trong
giai o n ti p theo.
Tài li u này nh%m cung c p h ng d n v qu n lý môi tr ng t t h n trong nuôi tr ng thu s n
cho B Thu s n và Ngân hàng Th gi i. Nó d a trên các nghiên c u chi ti t v tác ng và qu n
lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n Vi t Nam, bao g m các nghiên c u thí i m các mơ
hình ni tr ng thu s n

c l a ch n và ánh giá nh ng k t qu ã t
c. Tài li u c$ng
cung c p nh ng h ng d n s b v
u t nuôi tr ng thu s n thân thi n v i môi tr ng. Nh ng
v n môi tr ng mà nuôi tr ng thu s n c a các n c khác ang ph i i m t c$ng
c mơ t
và t vào hồn c nh c a Vi t Nam. Nghiên c u này c$ng xem xét k* nh ng thu&n l i và khó
kh n khi áp d(ng các nguyên t"c qu c t v th c hành qu n lý t t trong nuôi tr ng thu s n c a
Ch ng trình liên k t v Nuôi tôm và môi tr ng do Ngân hàng Th gi i/NACA/WWF/FAO xây
d ng vào hoàn c nh th c t c a Vi t Nam.

1.1.2 M c ích và ph

ng pháp

M(c ích chính c a nghiên c u này là xây d ng các h ng d n gi m thi u tác ng môi
tr ng trong quy ho ch và qu n lý u t nuôi tr ng thu s n Vi t Nam, t ó có th t i u hóa
s óng góp c a nuôi tr ng thu s n vào công cu c xố ói gi m nghèo mà v n b o m an tồn
v mơi tr ng.
Báo cáo này c&p nh ng i t ng nuôi tr ng thu s n chính Vi t Nam, nh ng c bi t quan
tâm n các mơ hình ni phù h p v i các t#nh ven bi n và ng b%ng nghèo mi n B"c, mi n
Trung và mi n Nam c a Vi t Nam.
) b o m có th s' d(ng có hi u qu các h ng d n, các c ch hi n có và ti m n ng th c
hi n và tri n khai các khuy n ngh
a ra trong h ng d n ã
c nghiên c u và xem xét. Trách
nhi m c a các c quan ch c n ng và các bên có liên quan tham gia vào vi c ánh giá tác ng
mơi tr ng ã
c phân tích và xu t các h ng d n có th phát huy tác d(ng t i a trong
c ch hi n nay.

Bên c nh ó, m t xem xét ánh giá thông qua các nghiên c u thí i m v 8 i t ng nuôi tr ng
thu s n ã
c th c hi n (B ng 1). Nhi u nhóm nghiên c u thu c nhi u c quan và t! ch c ã
c giao th c hi n các nghiên c u thí i m d i s h tr c a m t nhóm chuyên gia t v n
qu c t . Trong q trình nghiên c u thí i m m i nhóm ã th c hi n các ho t ng sau:

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 1


•
•
•
•
•
•
•
•

Thu th&p các s li u th c p (công tác chu n b cho vi c xem xét các tài li u/thơng tin
mơi tr ng có liên quan n nuôi tr ng th y s n Vi t Nam nói chung và n m i
lồi ni/mơ hình ni nói riêng)
L a ch n a i m i th c a cho các nghiên c u thí i m c a các mơ hình ni/lồi
ni ã
c l a ch n
Th c hi n các nghiên c u thí i m c a các mơ hình ni/lồi ni ã
c l a ch n

Ti n hành phân tích h th ng qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n và qu n lý
ngu n tài nguyên có liên quan Vi t Nam
Phân tích, x' lý các s li u ã thu th&p
c và vi t báo cáo
T! ch c h i th o xem xét và th ng nh t các k t qu và các khuy n ngh
Hồn ch#nh báo cáo cu i cùng trình lên B Thu s n/Ngân hàng Th gi i
Nghiên c u nuôi cá n c ng t bao g m phân tích k* v ni tr ng thu s n mi n
núi và các l i ích mơi tr ng c a lo i hình ni tr ng thu s n này

Công tác l a ch n a i m ã
c th c hi n v i s t v n c a B Thu s n và các nhóm nghiên
c u trong giai o n kh i ng d án (tháng 2/2006). Các loài
c l a ch n bao g m các loài
thu c u tiên phát tri n c a B Thu s n và rong bi n vì kh n ng h p thu dinh d .ng và khơng
ịi ịi h+i cao v các y u t
u vào c$ng nh k* thu&t nuôi. ) c i m khi n nó tr thành i
t ng ni r t phù h p cho các c ng ng dân c nghèo (B ng 1).
B ng 1 T!ng quan v các loài ni và vùng ni

c l a ch n

Mơ hình ni/ lồi ni
Ni tơm ven bi n

nghiên c u thí i m

T2nh nghiên c u thí i(m
Qu ng Ninh, Ngh An
Cà Mau/) ng b%ng sông C'u Long

Nuôi cá l ng trên bi n (Cá mú/cá giò)

Qu ng Ninh (H Long) và H i Phịng

Ni tơm hùm l ng trên bi n

Khánh Hịa/Phú n

Ni cá tra, cá ba sa trong bè và ao n
Nuôi cá chép/cá tr"m c+ trong bè n
Nuôi n

c ng t
c ng t

c ng t cá chép/rô phi/VAC/ ru ng lúa

Nuôi nhuy n th ven bi n

An Giang/) ng b%ng sơng C'u Long
Tun Quang
Ngh An (Có nghiên c u thêm
t#nh mi n núi)
) ng b%ng sông C'u Long

t t c các

Nam ) nh
B n Tre

Tr ng rong ven bi n (rong câu và rong s(n)

H i Phòng
Ninh Thu&n

Nghiên c u
c ti n hành t tháng 4-6/2006 và k t thúc v i m t h i th o do B Thu s n t!
ch c vào ngày 23/6/2006 t i Vi n nghiên c u nuôi tr ng thu s n 1. Các i bi u tham d ã xem
xét k t qu c a nghiên c u, d th o h ng d n và xu t k ho ch hành ng ti p theo. Danh
sách các thành viên c a nhóm nghiên c u và i bi u tham d h i th o
c trình bày trong Ph(
l(c 1.

1.1.3 C u trúc c a Báo cáo
Báo cáo này

Ph n 1- H

c chia thành 3 ph n chính:

ng d n ngành

Trang 2


Ph n 1: H ng d*n Ngành
Ph n này trình bày t!ng h p các k t qu nghiên c u g m m t ph n v b i c nh c a nuôi
tr ng thu s n Vi t Nam, ánh giá môi tr ng, khuy n ngh các th c hành qu n lý và các
xu t th c hi n. M(c ích c a ph n này là cung c p b h ng d n phù h p h tr
phát tri n nuôi tr ng thu s n trong t ng lai.

Ph n 2: Báo cáo nghiên c u các lồi ni
Ph n này bao g m nhi u ch ng, m i ch ng c&p m t trong các mơ hình ni/lồi
ni sau:
Ni tơm ven bi n
Ni cá mú/cá giị l ng trên bi n
Nuôi tôm hùm l ng trên bi n
Nuôi cá tra/ basa trong bè và trong ao n c ng t
Nuôi cá chép/cá tr"m c+ trong bè n c ng t
Nuôi cá chép/cá rô phi trong ao n c ng t và mơ hình k t h p VAC
Ni nhuy n th ven bi n (nghêu/ngao)
Tr ng rong ven bi n (rong câu ch# vàng Gracilaria và rong s(n Kapaphycus)
Ph) l)c:
Các ph( l(c cung c p các thông tin c s chi ti t h n v nghiên c u g m danh sách
nh ng ng i tham gia, danh m(c các tài li u tham kh o, các b ng t!ng h p mô t các
xu t qu n lý mơi tr ng cho m i lồi ni chính.

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 3


1.2 Nuôi tr ng thu s n

Vi t Nam

1.2.1 B i c nh
Nuôi tr ng thu s n Vi t Nam ã phát tri n r t nhanh trong hai th&p k qua a n c ta vào
nhóm 10 n c xu t kh u thu s n hàng u c a th gi i, trong ó s n l ng Nuôi tr ng thu s n

chi m h n 40%. N m 2005 nuôi tr ng thu s n ã t
c h n 1 tri u t n s n ph m v i s n
l ng nuôi n c ng t và nuôi n c m n, l có t l t ng
ng (B ng 2). Ngành thu s n ã
mang l i vi c làm cho trên 2 tri u ng i và t giá tr xu t kh u là 2,65 t USD, riêng nuôi tr ng
thu s n chi m trên 1,6 t USD (B Thu s n, 2006a). Di n tích ni trên b vào kho ng 1 tri u
ha ch a k
n di n tích l n m t n c bi n và sông/h
c t&n d(ng nuôi cá và nuôi tôm hùm
trong các l ng bè.
Hoàn thành v t m c k ho ch nhà n c giao trong quy ho ch t!ng th nuôi tr ng thu s n giai
o n 1999-2010 c v s n l ng và giá tr , Chính ph và B Thu s n c tính nuôi tr ng thu
s n s- t ng tr ng m nh trong giai o n 2006-2010. Tháng 1/2006 B Thu s n ã ti n hành ánh
giá l i quy ho ch t!ng th giai o n 2001-2010 và bàn bi n pháp th c hi n k ho ch phát tri n
nuôi tr ng thu s n giai o n 2006-2010. Tháng 3/2006 B Thu s n c$ng ã công b k ho ch
phát tri n chi ti t h n cho n n m 2010, trong ó ã ch# rõ r%ng Chính ph v n tin t ng vào
vi c t
c m(c tiêu phát tri n ngành. S n l ng c tính s- t ng h n 25%, cùng v i ó là vi c
t o thêm v vi c làm và di n tích ni. S gia t ng v kim ng ch xu t kh u t thu s n là ng
l c chính xác nh chi n l c phát tri n ng th i b o m s óng góp c a ngành vào cơng
cu c xố ói, gi m nghèo thơng qua vi c !n nh và t o thêm vi c làm cho nh ng ng i ang
tham gia vào l/nh v c này. Ch# tiêu phát tri n nuôi tr ng thu s n n n m 2010
c trình bày
trong B ng 2.
B ng 2 S n l ng nuôi tr ng thu s n n m 2005 và m(c tiêu phát tri n
tính c a Chính ph và B Thu s n

n n m 2010 theo

K t qu th c hi n Ch2 tiêu ! ra cho n n'm 2010

n'm 2005
(MOFI, 2006)
(GoV, 1999)
(GoV, 2006)
S n l ng (t n)
1.437.350
2.000.000
2.000.000
Nuôi n c ng t
958.870
938.000
980.000
Tôm
324.680
360.000
Nuôi cá bi n
3.510
200.000
200.000
Nhuy n th
114.570
380.000
Rong bi n
20.260
50.000
Khác
85.270
Giá tr xu t kh u (tri u USD)
1.627
2.500

Lao ng (ng i)
2.550.000
2.000.000
Di n tích (ha)
959.945
992.000
1.1-1.400.000
N c ng t
318.900
652.000
500-600.000
Bi n và n c m n
641.045
340.000
600-800.000

c

(MOFI, 2006)
2.100.000
998.000
400.000
200.000
380.000
50.000
72.000
2.500
2.800.000
1.100.000
-

Chính vì phát tri n nhanh, nuôi tr ng thu s n Vi t Nam trong nh ng n m g n ây c$ng ang
ph i i m t v i nh ng thách th c l n nh b nh d ch bùng phát, v n an toàn th c ph m cho
s n ph m xu t kh u và tiêu th( trong n c, mơi tr ng sinh thái b suy thối và ch t l ng n c
x u i, t i m t s vùng ã xu t hi n nh ng mâu thu n v m t xã h i (MOFI, 2005a). Các v n
này n y sinh t nh h ng tiêu c c c a vi c t ng nhanh các c s nuôi quy mô nh+ vùng t c%n
c i ho c chuy n !i m t cách t nh ng vùng t s n xu t nông nghi p kém hi u qu và r ng
ng&p m n sang nuôi tr ng thu s n. Trong khi các mơ hình ni tr ng thu s n qu ng canh c i
ti n
c xây d ng r i rác ít tác ng x u n mơi tr ng và xã h i thì các mơ hình nuôi tr ng
thu s n quy mô nh+ t&p trung ã t o nên nh ng tác ng tiêu c c n môi tr ng và xã h i
(MOFI, 2005b). V n môi tr ng c bi t nghiêm tr ng t i nh ng khu v c m phá kín, c'a

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 4


sông và các h sinh thái r ng ng&p m n n i mà môi tr ng s ng nh y c m và vi c trao !i n c
b h n ch . H n th n a s phát tri n t phát ã d n n vi c nh h ng l n nhau và t gây ô
nhi m, k t qu là b nh d ch bùng phát liên miên d n n thi t h i l n v m t kinh t cho ng i
nuôi. Vi c du nh&p và d ch chuy n các loài thu s n ngo i lai làm t ng thêm nguy c do vi c du
nh&p các tác nhân gây b nh m i, các nguy c làm nh h ng n s a d ng sinh thái b n a v n
ã b t!n th ng nghiêm tr ng.
Tr c d ốn v phát tri n ni tr ng thu s n trong t ng lai, vi c xây d ng chi n l c kh thi
cho phát tri n và u t
b o m phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng và t
c các ch#

tiêu k ho ch ã ra mà v n không gây tác ng tiêu c c n môi tr ng là vô cùng quan tr ng.
Nuôi tr ng thu s n không th gi
c t c phát tri n nh hi n nay n u không có s c i ti n
l n trong qu n lý. Nghiên c u này và các h ng d n kèm theo a ra c s
xác nh các v n
then ch t và các u t c n thi t.

1.2.2 Chính sách c a Chính ph
Các chính sách c a Chính ph Vi t Nam ã và ang ti p t(c h tr t i a cho phát tri n nuôi tr ng
thu s n, cùng v i s n ng ng và sáng t o c a nông dân Vi t Nam là nhân t chính làm cho
ni tr ng thu s n có s t ng tr ng nhanh. Các chính sách c a Chính ph Vi t Nam v phát
tri n nuôi tr ng thu s n
c th hi n các lu&t và các v n b n d i lu&t nh các ngh nh, quy
nh, quy t nh, thông t và quy ch 1 (Ph( l(c 2).
Lu&t Thu s n m i ã
c Qu c h i thông qua n m 2004. Lu&t Thu s n không quy nh chi ti t
các ho t ng trong nuôi tr ng thu s n mà giao cho B Thu s n ch u trách nhi m2 xây d ng các
h ng d n, các v n b n d i lu&t và các tiêu chu n cho m(c tiêu phát tri n nuôi tr ng thu s n
b n v ng.
Lu&t Thu s n trao quy n cho các nhà qu n lý, c bi t c p t#nh, qu n lý các ngu n tài nguyên
thông qua vi c xây d ng và th c hi n các v n b n pháp quy và các k ho ch. Lu&t Thu s n
c
th hi n rõ Ch ng trình Qu c gia v phát tri n nuôi tr ng thu s n – Quy ho ch t!ng th giai
o n 1999-2010, trong ó có m(c tiêu phát tri n Ngành. Nh ã c&p trên, B ang rà sốt l i
q trình th c hi n Quy ho ch t!ng th và xây d ng ch# tiêu k ho ch cho n n m 2010 trong ó
có m t s ch# tiêu cho n n m 2020.
Nhi u sáng ki n nh%m khuy n khích phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng phù h p v i Lu&t
Thu s n và các chính sách c a nhà n c ang
c B Thu s n và các bên có liên quan tri n
khai trên ph m vi c n c. M t lo t các ch ng trình nâng cao n ng l c ti p thu công ngh

m i. Các ch ng trình và d án bao g m nhi u ho t ng c p qu c gia nh%m h tr các d án
ng tài tr , các d án u t c a các nhà u t trong n c và ngoài n c. Quy ho ch t!ng th
c a Chính ph và các ch ng trình phát tri n nuôi tr ng thu s n do B Thu s n ra g m:
•
•
•
•

Ch ng trình Phát tri n nuôi tr ng thu s n th i k0 1999-2010 (Quy t nh s
224/1999/Q)-BTS) V( Nuôi tr ng Th y s n-B Thu s n
Quy ho ch t!ng th phát tri n ngành thu s n n n m 2010 và nh h ng n n m 2020
(Quy t nh s 246/2005/Q)-TTg ngày 6/10/2005) c a Th t ng Chính ph
Ch ng trình khuy n ng qu c gia giai o n 1999-2010 (s n xu t gi ng, nuôi tôm sú,
ánh b"t xa b , nuôi cá n c ng t, nuôi bi n và n c l , b o qu n sau thu ho ch và ch
bi n) c a Trung tâm Khuy n ng Qu c gia
Ch ng trình phát tri n gi ng thu s n n n m 2010 (Quy t nh s 112/2004/Q)-TTg)

1

Các thí d( v v n b n pháp lý có liên quan: Quy t nh s 06/2006 v vi c ban hành quy ch qu n lý vùng
và c s ni tơm an tồn. Ch# th s 32/1998 Quy ho ch t!ng th phát tri n kinh t -xã h i. Quy t nh c a
B Thu s n quy nh ch c n ng, trách nhi m, quy n hàn và c c u t! ch c c a các c quan thu c B . Tiêu
chu n Ngành 28/2004 v vùng nuôi tôm - i u ki n m b o v sinh an toàn th c ph m.
2
Ngh nh 43/2003 quy nh trách nhi m c a B Thu s n là c quan qu n lý nhà n c v nuôi tr ng thu
s n

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 5


•
•
•
•

Ch ng trình hành ng c a B Thu s n v
y nhanh cơng nghi p hố, hi n i hoá
ngành Thu s n giai o n 2001 - 2010 (Ban hành kèm theo quy t nh s 21/2004/Q)BTS ngày 15/9/2004)
)ánh giá và t ng c ng n ng l c cho th ch qu n lý khu v c ven bi n và c i thi n i u
ki n s ng khu v c mi n Trung do B Thu s n th c hi n t n m 2006-2010
Ch ng trình t ng c ng cơng tác ph! bi n, giáo d(c pháp lu&t trong ngành Thu s n
(Quy t nh s 11 /2004/Q)-BTS)
Ch ng trình phát tri n c khí ngành th y s n n n m 2010 - nh h ng n n m 2020
(Quy t nh s 33/2005/Q)-BTS)

B Thu s n c$ng ã ra m t s ho t ng chính h tr phát tri n các lồi ni m i nh ã
c&p B ng 2, trong ó có m t s lồi
c xác nh là c n ph i t ng c ng các bi n pháp qu n
lý môi tr ng. Các ho t ng ã
c ra th c hi n “c i ti n công ngh ” t 2006-2010 g m:
•
•
•
•
•
•

) y m nh quy ho ch phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng
Xây d ng b n
sinh thái s' d(ng k* thu&t nh v v tinh tồn c u GIS xác nh vùng
ni t i u cho các loài thu s n
M r ng mơ hình ni theo GAP/BMP ra t t c các vùng nuôi tôm và d n d n áp d(ng
cho các lồi ni khác nh cá ba sa, cá rô phi, tôm càng xanh và nuôi cá bi n
T&p trung vào vi c xây d ng vùng tr i gi ng “t&p trung”, vùng nuôi tôm “t&p trung” và
vùng ni cá bi n “t&p trung”
Hồn thi n các quy trình s n xu t gi ng, th c hi n các nghiên c u và xây d ng công ngh
s n xu t gi ng cho các lồi ni bi n, t&p trung vào các lồi có giá tr cao nh tôm hùm,
nhuy n th và rong bi n
Xây d ng các trung tâm gi ng quy mô l n s n xu t ra con gi ng ch t l ng cao, giá thành
h và không gây tác ng x u n môi tr ng

Nhi u v n v t! ch c và ho t ng c$ng ã
ho ch t!ng th giai o n 2006-2010
•
•
•
•

c B Thu s n d c&p trong i u ch#nh k

Các nguyên t"c quy ho ch phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng ph i
c th ch hoá
cùng v i các quy nh rõ ràng v trách nhi m bao g m c vi c nâng cao n ng l c l&p k
ho ch và qu n lý cho các c quan qu n lý nhà n c
Xác nh các tiêu chu n, gi i h n, các th t(c hành chính c$ng nh ch c n ng và trách
nhi m cho các c ng ng có liên quan trong vi c qu n lý tài nguyên thiên nhiên

Thi t l&p h th ng giám sát và ánh giá
)i u tra, quy ho ch và xây d ng các khu b o t n sinh thái b o v các bãi gi ng t
nhiên và các khu v c s ng t nhiên cho các loài, trong ó có c vi c b o v các vùng san
hô

Trên th c t chi n l c th c hi n chi ti t các v n trên v n ch a
th c hi n m t cách có hi u qu v n ch a rõ ràng. H n n a các
các v n chính c n gi i quy t.

c xây d ng và làm th nào
xu t trên v n ch a c&p h t

M t n m sau khi phê duy t Quy ho ch T!ng th phát tri n nuôi tr ng thu s n th i k0 1999-2010,
Chính ph ã t! ch c m t h i th o qu c t
xây d ng chi n l c “Phát tri n nuôi tr ng thu s n
b n v ng xố ói gi m nghèo” – Chi n l c SAPA. Chi n l c SAPA tuân theo Quy ho ch
t!ng th 1999-2010 nh ng t&p trung vào vi c xố ói gi m nghèo thông qua nâng cao n ng l c
cho th ch qu n lý và nh&n th c t t h n c a các c ng ng dân c
a ph ng.
Bi n pháp nh%m th c hi n m(c tiêu b n v ng v m t kinh t xã h i và môi tr ng là xây d ng
H ng d n ánh giá tác ng liên ngành và H ng d n l&p quy ho ch nuôi tr ng thu s n ven b
b n v ng. H ng d n ánh giá tác ng môi tr ng (EIA) ã
c B Thu s n xây d ng v i s
h tr c a DANIDA và ang trong giai o n phê duy t l n cu i. H ng d n này sc áp d(ng

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 6

tr c hoàn thi n các d án phát tri n nuôi tr ng thu s n và là n l c chung c a B Thu s n
và B Tài nguyên & Môi tr ng. H ng d n l&p quy ho ch nuôi tr ng thu s n ven b b n v ng
c$ng ch a
c phê duy t, m c dù quan tr ng, nh ng vi c phê duy t các H ng d n này c$ng skhông bù "p
c s thi u h(t các chi n l c qu n lý môi tr ng chi ti t cho các lồi ni và
các vùng ni. C n l u ý r%ng trong vài n m t i ây n u Vi t Nam mu n duy trì s t ng tr ng v
ni tr ng thu s n thì nhu c u ph i u t vào qu n lý môi tr ng s- là r t l n.
M c dù nuôi tr ng thu s n ang ph i ch u tác ng x u v m t môi tr ng do nhi u ngành s n
xu t khác gây ra, hi n ch# có r t ít các ho t ng qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n
c g i là “)a ngành”. )ây th c s là m t khi m khuy t r t l n cho s phát tri n b n v ng c a
ngành.

1.2.3 Th ch và các bên có liên quan
H th ng hành chính cơng Vi t Nam ã có thay !i r t l n t khi áp d(ng chính sách )!i m i
vào n m 1986, nh%m chu n b cho t n c chuy n t n n kinh t t&p trung xã h i ch ngh/a
sang n n kinh t th tr ng. Vi c Chính ph phê duy t ) án t!ng th v C i cách hành chính
cơng (PAR) vào tháng 9/2001 là m t b c ti p theo c a chính sách này.
Nh ng thay !i trong hành chính cơng kéo dài cho n n m 1990 ã
c th hi n qua vi c phân
quy n t c p Trung ng cho các a ph ng. T n m 1997 n 2002 nh ng v( vi c
c gi i
quy t Trung ng gi m t 41% xu ng 22%, trong khi ó các v( vi c
c gi i quy t c p
a ph ng t ng t 59% lên 78% (Ngu n B Thu s n và Ngân hàng Th gi i, 2005).
Vi c s"p x p l i h th ng qu n lý cơng là m t q trình lâu dài bao g m các chi n l c nâng cao ý
th c ph(c v( dân s , s tham gia c a h th ng hành chính và c a cơng chúng nói chung trong q
trình !i m i. M c nhanh chóng c a s thay !i có khác nhau gi a các ngành và các a
ph ng. M c dù ã có ý th c và hi u bi t y

v l i ích c a vi c phân quy n và chia s1 trong
vi c ra quy t nh, nh ng sáng ki n này v n còn t ng i m i Vi t Nam và v n ang là nh ng
thách th c cho cán b , nhân dân trong quá trình th c hi n, trong ó có c nh ng ng i thu c l/nh
v c nuôi tr ng thu s n.
D i ây là nh ng mơ t tóm t"t v trách nhi m và n ng l c c a các th ch có liên quan trong
qu n lý phát tri n nuôi tr ng thu s n.

B Thu s n (MOFI)
B Thu s n (MOFI) là c quan qu n lý hành chính c p qu c gia i v i nuôi tr ng thu s n
Vi t Nam. Trách nhi m c a B Thu s n g m qu n lý ngu n tài nguyên, th c hi n các nghiên
c u khoa h c, phát tri n nuôi tr ng thu s n, xây d ng và th c hi n các v n b n pháp quy theo k
ho ch và ch# o t Chính ph . B ch u trách nhi m t! ch c và h ng d n các ho t ng khuy n
ng , cung c p các tr giúp k* thu&t, ph! bi n thông tin và chuy n giao các ti n b k* thu&t v
nuôi tr ng thu s n. Ngoài ra B Thu s n c$ng tham gia vào nghiên c u th tr ng và các ho t
ng phát tri n th tr ng khác.
B Thu s n ph i h p ho t ng v i các B khác theo ch# o c a Chính ph . B có 11 n v
hành chính gi i quy t các nhi m v(
c giao (nh V( Nuôi tr ng thu s n, V( K ho ch và
Tài chính, V( Khoa h c và Công ngh ) và 9 n v ph(c v( (g m c ba Vi n nghiên c u nuôi
tr ng thu s n 1-3). T!ng s cán b công nhân viên c a B hi n nay là 222 ng i (không k lái xe,
t p v( và h i viên các hi p h i). Ngân sách cho ho t ng hàng n m c a B hi n kho ng 9 t
ng (B Thu s n và Ngân hàng Th gi i, 2005).
B Thu s n c$ng là c quan qu n lý nhà n
quy ho ch c p qu c gia.

Ph n 1- H

ng d n ngành

c cao nh t trong vi c xây d ng các khu b o t n bi n

Trang 7


M c dù t t c các c quan thu c B Thu s n u ít nhi u có trách nhi m trong vi c qu n lý môi
tr ng trong l/nh v c ngh cá, nh ng các C(c/V( d i ây óng vai trị chính:
V) Khoa h c và Công ngh (DoST) Giúp B tr ng qu n lý các ho t ng có liên quan n
khoa h c, công ngh và môi tr ng. V( Khoa h c và Cơng ngh có trách nhi m xây d ng các v n
b n pháp quy v khoa h c, công ngh và môi tr ng thu c l/nh v c ngh cá. T t c các tiêu chu n
ngành có liên quan n thu s n u do V( này so n th o, Tuy nhiên trong m t s tr ng h p V(
c$ng ph i h p v i các c quan khác trong B Thu s n (nh NAFIQAVED).
C)c Qu n lý Ch3t l ng, An toàn v sinh và Thú y Thu s n (NAFIQAVED) là c quan qu n
lý nhà n c v m t ch t l ng an toàn v sinh các s n ph m thu s n. C(c có V n phịng chính
B và có sáu chi nhánh các vùng tr ng i m v thu s n. T tháng 8/2003, C(c
c giao thêm
trách nhi m b o v s c kho1 ng v&t d i n c và l .ng c , hi n C(c ang th c hi n Quy ph m
th c hành nuôi t t (GAP) v i m(c ích b o m ch t l ng s n ph m thông qua b o v môi
tr ng.
V) Nuôi tr ng Thu s n (DoA) có trách nhi m xây d ng các chi n l c, quy ho ch t!ng th , k
ho ch dài h n và ng"n h n, các ch ng trình, d án v ni tr ng thu s n. V( Ni tr ng thu
s n c$ng có trách nhi m xây d ng các v n b n pháp quy liên quan n nuôi tr ng thu s n trình
B Thu s n ban hành nh “Quy ch qu n lý vùng và c s nuôi tôm an toàn” (tháng 4/2006).
C quan qu n lý c3p t2nh và huy n: , c p t#nh và huy n, B Thu s n v&n hành thông qua các
S Thu s n (DOFI) - 28 t#nh thành ven bi n và phòng thu s n m t s huy n. Huy n là c p
hành chính th p h n có m t s cán b chuyên ngành ph( trách m ng nuôi tr ng thu s n. C p xã
không có i di n chính th c c a B Thu s n, tuy nhiên các ho t ng có liên quan n nuôi
tr ng thu s n
ây
c th c hi n thông qua các cán b khuy n ng c s . T i các t#nh ng
b%ng, các ho t ng nuôi tr ng thu s n do các phịng thu s n thu c các s Nơng nghi p và phát

tri n nông thôn (DARD) m trách.

B Tài nguyên và Môi tr

ng (MONRE)

B Tài nguyên và Môi tr ng (MONRE) có ch c n ng qu n lý nhà n c v s' d(ng t, m t
n c, khống s n, mơi tr ng, khí t ng h c, thu nh .ng h c. Trách nhi m chính c a B Tài
nguyên và Môi tr ng là xây d ng các tài li u pháp lý, các chi n l c phát tri n và các k ho ch
hàng n m v vi c s' d(ng tài nguyên thiên nhiên. B c$ng t! ch c và ch# o vi c th c hi n các
v n b n pháp quy, các k ho ch, chi n l c ã
c duy t và qu n lý3 vi c c p, cho thuê, ph(c
h i vi c s' d(ng t và chuy n quy n s' d(ng t.
Trách nhi m c a B Tài nguyên và Môi tr ng trong l/nh v c phát tri n nuôi tr ng th y s n là
i u ch#nh và ch# o th c hi n các bi n pháp b o v tài nguyên n c, C(c Qu n lý tài nguyên
n c giúp B th c hi n nhi m v( này.
M t s C(c, V( khác trong B Tài nguyên và môi tr ng c$ng h tr vi c th c hi n các bi n
pháp b o v môi tr ng có liên quan n ni tr ng thu s n nh V( Môi tr ng, C quan B o v
môi tr ng Vi t Nam, V( Khoa h c và Công ngh .
S Tài nguyên và Môi tr ng (DONRE) là c quan qu n lý nhà n c c p t#nh v tài nguyên và
môi tr ng.
B Tài nguyên và Môi tr ng và các s Tài nguyên và Môi tr ng hi n ang
c giao nhi m v(
ánh giá l i vi c tình hình d(ng t t i m i t#nh. M c dù vi c ánh giá s- th c hi n c v i t s'
3

Bao g m thanh tra UBND các t#nh và thành ph tr c thu c trung ng v nh giá t theo khung giá t
và các nguyên t"c, ph ng pháp do Chính ph quy nh v giá t c a các lo i t khác nhau (Ngh nh s
91/2002/N)-CP)

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 8


d(ng cho nuôi tr ng th y s n nh ng l i có s t v n r t h n ch v i B Th y s n và các s Th y
s n.

Các B khác
Quy ho ch ni tr ng th y s n có s tham gia c a nhi u B và C quan qu n lý khác. B Nông
nghi p và phát tri n nơng thơn (MARD) óng vai trị chính trong vi c qu n lý h th ng th y l i,
s' d(ng t, và phân b! l i t c a nh ng ng i có liên quan n v n chuy n !i m(c ích s'
d(ng t. B K ho ch và ) u t (MPI), B Tài chính (MOF) tham gia vào quá trình ánh giá,
phê duy t ngân sách cho các k ho ch và chi n l c qu n lý nuôi tr ng th y s n các c p
Trung ng c$ng nh
a ph ng.

4y ban Nhân dân các c3p
2y ban nhân (PC) t#nh và các c p d i có quy n h n và ngh/a v( ban hành các k ho ch qu n lý
nuôi tr ng th y s n trong ph m vi qu n lý c a mình trên c s nh ng k ho ch ã
c duy t c a
c p hành chính cao h n. 2y ban nhân dân các c p ph i phê chu n ngân sách chung và các k
ho ch c a a ph ng v s' d(ng tài nguyên và b o m vi c th c hi n các chính sách kinh t xã
h i. 2y ban nhân dân các c p có vai trò r t khác nhau trong qu n lý phát tri n nuôi tr ng thu s n
tùy theo chính sách t ng a ph ng. , m t s vùng 2y ban nhân dân các c p ang t o i u ki n
thu&n l i cho s c i cách trong khi ó 2y ban nhân dân các c p vài n i v n còn b o th ho c
phó m c ho t ng này cho các c quan khác (s th y s n).

Các c quan nghiên c u, tr i s n xu3t gi ng và các trung tâm khuy n ng
Các Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n (RIAs) g m 3 Vi n (RIA 1,2 và 3) v i nhi u c s
nghiên c u tr c thu c trên kh"p t n c. Các Vi n nghiên c u chia thành 5 phòng: phòng Di
truy n và Ch n gi ng, phịng K* thu&t ni cá n c ng t, phịng Ni n c l , phịng Mơi tr ng
và phịng Kinh t xã h i. Vi n 1 có h n 250 cán b công nhân viên v i r t nhi u kinh nghi m và
chuyên ngành khác nhau.
Các nhà khoa h c a ra l i khuyên cho các nhà ho ch nh chính sách và cung c p các c s
khoa h c cho vi c xây d ng các v n b n pháp quy, các k ho ch, chi n l c, ng th i nâng cao
n ng l c cho các trung tâm khuy n ng
các c p t#nh, huy n. Các Vi n nghiên c u th y s n ã
c B Th y s n giao trách nhi m thi t l&p và v&n hành h th ng c nh báo s m d ch b nh và
môi tr ng trong nuôi tr ng th y s n. Các h th ng này hi n ã i vào ho t ng.
Các tr ng i h c c$ng góp ph n quan tr ng vào nghiên c u và h tr vi c ra các quy t nh.
Trong ó Tr ng ) i h c Thu s n (Nha Trang), Tr ng ) i h c C n Th , Tr ng ) i h c
Nông Lâm (hay còn g i là Tr ng ) i h c Nơng Lâm thành ph H Chí Minh) có vai trị chính
trong xây d ng n ng l c và hình thành các ki n th c v phát tri n ngành nuôi tr ng thu s n.
G n ây ã hình thành h th ng các vi n nghiên c u thu s n và nuôi tr ng thu s n Vi t Nam
(VIFINET) ó là m t h th ng c a các c quan nghiên c u nh%m khuy n khích s h p tác có hi u
qu gi a các c quan nghiên c u và ào t o cho phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng Vi t
Nam. Ban )i u hành VIFINET g m có i di n c a các c quan nghiên c u chính nh 3 vi n
nghiên c u nuôi tr ng thu s n và 3 tr ng i h c nêu trên.
S Th y s n qu n lý các trung tâm khuy n ng
các t#nh ven bi n, trong khi ó các ho t ng
khuy n ng cho nuôi tr ng th y s n t i các t#nh sâu trong t li n l i tr c thu c ho c ch# là m t b
ph&n trong trung tâm khuy n nông thu c s Nông nghi p và Phát tri n nông thôn. M c dù ã
c h tr nhi u t Nhà n c và các nhà tài tr (nh DANIDA) các trung tâm khuy n ng v n
ch a ho t ng hi u qu . S thi u h(t v con ng i và n ng l c k* thu&t các m c khác nhau
th áp ng s phát tri n r t nhanh s l ng ng i tham gia vào nuôi tr ng th y s n và các v n
môi tr ng là nh ng tr ng i chính.

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 9


Các cán b khuy n ng óng vai trị quan tr ng là c u n i gi a các th ch nhà n c c p trung
ng/t#nh v i ng i nuôi. Do s y u kém khâu t! ch c nông dân trong c n c các cán b
khuy n ng th ng ph i liên h và thơng tin n nh ng nhóm nh+ nơng dân. )i u này t n th i
gian nh ng c$ng t o nên m i quan h g"n bó thân thi t v i ng i ni. S kính tr ng c a nông
dân i v i các cán b khuy n ng là ng l c chính d n n s thay !i trong hành vi, thái
c a nông dân và thúc y s thành l&p các nhóm/ h i.
Kh n ng ti p c&n c a ng i nuôi v i ngu n gi ng và ngu n gi ng ch t l ng cao r t c n thi t
cho vi c thi t l&p h th ng ni tr ng th y s n an tồn v d ch b nh, thân thi n v i môi tr ng và
có hi u qu v kinh t . Ba Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n qu n lý ba trung tâm gi ng b m3
Qu c gia v i 14 trung tâm s n xu t gi ng phân b d c theo t n c. M c dù s n l ng con gi ng
ch t l ng cao c a các trung tâm này có t ng lên nh ng v n ch a áp ng
c nhu c u ngày
càng t ng, chính vì th các tr i s n xu t gi ng t nhân v n ang
c xây d ng r t nhi u các
t#nh mi n Trung và mi n Nam làm gi m i s n l ng c a các tr i s n xu t gi ng do nhà n c
qu n lý.
Tình tr ng thi u con gi ng cho s n xu t nh ng vùng sâu vùng xa và các khu v c kém phát tri n
nuôi tr ng thu s n Vi t Nam (Khu v c phía Nam và mi n núi) v n là v n l n c n gi i quy t.

Nông dân nuôi tr ng th y s n
) c i m n!i b&t c a ngh nuôi tr ng th y s n Vi t Nam là có r t ơng ng i tham gia v i con
s lên hàng tr m ngàn ng i. Gi i nông dân nuôi tr ng th y s n không ng nh t, bao g m các h
s n xu t quy mơ nh+ mang tính t cung t c p ho c cung c p cho th tr ng a ph ng và các

trang tr i s n xu t mang tính th ng m i cao. S a d ng v thành ph n c a nh ng ng i s n xu t
ng ngh/a v i vi c có r t nhi u m i quan tâm khác nhau c n ph i
c cân nh"c k* l .ng khi
l&p k ho ch cho phát tri n ni tr ng th y s n.
Nhìn chung nông dân Vi t Nam không
c t! ch c t t thành các t!/nhóm và hi p h i, i u này
gây tr ng i trong vi c tham gia vào các quá trình ra quy t nh ( ng qu n lý), chia s1 hi u bi t,
thích nghi v i các c h i thay !i… Th c hi n qu n lý mơi tr ng ịi h+i ng i nông dân ph i
thay !i cách s n xu t và tuân th các quy ch m i. Vi c nh ng ng i làm lu&t có th chia s1
ho c trao !i v i các bên có liên quan trong ó có nơng dân là y u t quy t nh s thành công
c a m i ch ng trình mơi tr ng.
Các hi p h i và nhóm nơng dân hi n có m t trên kh"p t n c. Các t! ch c qu n chúng là m t
b ph&n chính th c khơng th thi u trong h th ng chính quy n c a Vi t Nam, hình thành nên m t
m ng riêng trong c c u c a các b
Trung ng và s
các t#nh. H là thành viên c a M t tr&n
T! qu c và có ti ng nói quan tr ng trong Qu c h i. H có qu*, nhân viên và các ch ng trình
hành ng riêng.
VINAFIS là t! ch c qu n chúng u tiên ho t ng trong nuôi tr ng th y s n, khai thác, ch bi n và
d ch v( h&u c n ngh cá. VINAFIS có chi nhánh t i 13 t#nh thành. H i có c c u t! ch c t ng i
m+ng và ch a
c t! ch c t c p c s . Trong khi ó, s c m nh c a các h i d ng nh s- t ng thêm
khi nh ng ng i nông dân t&p h p nhau l i trong các nhóm ho c câu l c b c a mình. Nh ng sáng
ki n nh%m h tr vi c thành l&p t! ch c c a nh ng ng i nuôi tr ng th y s n c$ng nh&n
c s ng
h c a các nhà xu t kh u th y s n và t! ch c c a h (VASEP). Các thành viên c a VASEP c n
c
thơng tin có hi u qu và ng th i v i các hi p h i nông dân gi i quy t nh ng ịi h+i ngày càng
cao v an tồn th c ph m cho các s n ph m tôm, cá xu t kh u.
H i Nông dân (kho ng 10 tri u h i viên) c$ng là m t

Ph n 1- H

ng d n ngành

i di n quan tr ng khác c a nông dân.

Trang 10


Các chu5n và quy /nh pháp lu6t
Các th c hành c a nông dân ch u s chi ph i l n c a các chu n, truy n th ng và quy nh pháp
lu&t trong qu n lý nuôi tr ng th y s n và d a vào nhu c u c a th tr ng. N u các quy t nh qu n
lý không h i
c các th ch khơng chính th ng thì các quy nh và các k ho ch phát tri n
c$ng s- không
c nh ng ng i s' d(ng tài nguyên ch p nh&n và th c hi n y . Qua quá
trình l&p quy ho ch theo ph ng pháp có s tham gia c a ng i dân các nhà qu n lý có
cs
hi u bi t chu n ang th nh hành gi a nh ng ng i nông dân.

Nh.ng ng

i thu mua và nh.ng nhà ch bi n th y s n

Hi p h i nh ng nhà ch bi n và xu t kh u th y s n (VASEP)
c thành l&p n m 1998. Hôi viên
c a H i ch y u là nh ng nhà s n xu t th y s n l n. H i có vai trị quan tr ng trong vi c t v n
cho B Th y s n v chính sách th ng m i và là thành viên chính h ng s phát tri n nuôi
tr ng thu s n theo nhu c u th tr ng xu t kh u (B Th y s n, Ngân hàng Th Gi i, 2005). )

t o i u ki n thu&n l i cho hi p h i nh ng nhà ch bi n th y s n và nh ó t ng c ng n ng l c
cho các nhà ch bi n quy mơ nh+, nên có m c h i phí khác nhau gi a các thành viên VASEP
b%ng cách gi nguyên m c h i phí hi n nay v i các công ty xu t kh u áp d(ng ch
h i phí th p
h n cho các công ty s n xu t các m t hàng ph(c v( cho th tr ng n i a. Trên th c t , s tham
gia c a các nhà ch bi n và s n xu t quy mơ nh+ hi n v n cịn h n ch .
VASEP c$ng có vai trị chính trong chi n l c qu ng bá các s n ph m
c “dán nhãn sinh thái”
trên th tr ng, nh MSC cho s n ph m khai thác ngoài t nhiên và xây d ng các k ho ch ghi
nhãn sinh thái cho các s n ph m nuôi tr ng th y s n. Khi Vi t Nam càng thâm nh&p vào các th
tr ng m , thì yêu c u v vi c ch ng nh&n các s n ph m thân thi n v i mơi tr ng, nh ịi h+i
c a ng i tiêu dùng Châu Âu và B"c M*, có xu h ng ngày càng t ng. VASEP, v i t cách là
i di n chính c a các nhà ch bi n thu s n s- có vai trò r t quan tr ng.

Các t0 ch c tín d)ng và t th
M t tr
n ng ti
thu&n l
khó kh

ng

ng i cho nh ng ng i nghèo tham gia vào nuôi tr ng th y s n là thi u v n và khó có kh
p c&n tín d(ng vì v&y các t! ch c tín d(ng có vai trò quan tr ng trong vi c t o i u ki n
i cho s phát tri n th y s n trong khu v c này. Nh ng ng i nông dân nghèo th ng g p
n khi ti p c&n các ngu n vay ph i có th ch p.

Có nhi u t! ch c cung c p tín d(ng cho ngành ni tr ng th y s n (và ánh b"t) Vi t Nam.
Trong s ó có các ngân hàng nhà n c nh Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Vi t
Nam (VBARD), Ngân hàng Cơng th ng (CIB), Ngân hàng Chính sách xã h i (BSP) và Ngân

hàng ) u t và phát tri n. H i ph( n , Hôi nơng dân và )ồn Thanh niên c$ng ang cung c p tín
d(ng cho các h i viên c a mình t các ch ng trình phát tri n c a Qu c gia và t ngu n h tr
c a các nhà tài tr n c ngồi.
Trong ni tr ng thu s n, nh ng ng i buôn bán và cung c p các y u t
u vào (nh các công
ty th c n) c$ng là m t ngu n tín d(ng quan tr ng cho ng i ni và gia ình h t i các a
ph ng. Vi t Nam có m t h th ng r t ph c t p cung c p tín d(ng cho u vào nh gi ng và th c
n.
Tuy nhiên t th ng là ngu n tín d(ng quan tr ng nh t cho nh ng ng i nuôi tr ng th y s n và
gia ình h t i các a ph ng. Vi t Nam có h th ng t th ng r t ph c t p cung c p tín d(ng
cho u t trong ni tr ng th y s n.

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 11


Các t0 ch c qu n chúng và t0 ch c xã h i
H i ph( n , m t hi p h i mang tính qu c gia Vi t Nam r t n ng ng trong vi c khuy n khích
ph( n tham gia vào ni tr ng th y s n và các ch ng trình tín d(ng nh+ cho nuôi tr ng thu s n
thông qua h i ph( n ã ho t ng có hi u qu . )oàn Thanh Niên c$ng là t! ch c qu n chúng
quan tr ng có óng góp nhi u vào cung c p thông tin và giúp nông dân ti p c&n
c v i các
ngu n tín d(ng nh+. )ồn Thanh niên ơi khi c$ng tham gia vào nh ng d án u t nuôi tr ng
thu s n l n (lên n nhi u t
ng).
Hi n nay có nhi u t! ch c phi chính ph qu c t ho t ng Vi t Nam v i m(c ích khuy n
khích ni tơm b n v ng. N m 1999, Qu* Qu c t v B o v Thiên nhiên (WWF) ph i h p v i

Ngân hàng th gi i (WB), T! ch c Nông L ng Th Gi i (FAO) và M ng l i các trung tâm
nuôi tr ng th y s n Châu Á- Thái Bình D ng (NACA) thành l&p Ch ng trình Ni tơm và mơi
tr ng, Ch ng trình này hi n ang làm vi c v i nhi u d án t i Vi t Nam và các n c
khác.CARE là m t t! ch c phi chính ph khác ang ph i h p v i Chính ph Vi t Nam trong các
d án qu n lý tài nguyên thiên nhiên, t&p trung chính vào các c ng ng nghèo và nuôi tr ng th y
s n.
IUCN- T! ch c b o t n th gi i c$ng ang th c hi n các ho t ng có liên quan n nuôi tr ng
th y s n Vi t Nam. Nh ng nghiên c u v nuôi tôm trên cát và s' d(ng nuôi tr ng th y s n nh
m t ngu n thu nh&p thay th trong các khu b o t n bi n (MPA) là hai thí d(.

Các t0 ch c qu c t có liên quan
Là thành viên c a FAO, Vi t Nam là m t trong nh ng chính ph thành viên th c hi n Quy t"c
ng x' ngh cá có trách nhi m c a FAO (1995) quy t"c có liên quan n qu n lý mơi tr ng
trong nuôi tr ng th y s n. Vi t Nam c$ng gia nh&p vào các t! ch c liên quan n qu n lý nuôi
tr ng thu s n trong khu v c nh ASEAN, SEAFDEC, NACA, APEC và APFIC. ASEAN ang
n l c hài hoà các tiêu chu n v th ng m i khu v c trong khuôn kh! Hi p nh Th ng m i
t do ASEAN, và áp d(ng các tiêu chu n này cho qu n lý nuôi tr ng thu s n
M t s ki n c bi t quan tr ng là Vi t Nam s"p tr thành thành viên c a T! ch c Th ng m i
Th gi i (WTO) và s- ph i tuân th các Hi p nh v các bi n pháp an toàn v sinh và an toàn
d ch b nh, các rào c n k* thu&t trong th ng m i, th ng nh t các tiêu chu n và t ng ng trong
h th ng qu n lý th c ph m và s' d(ng các tiêu chu n trên c s khoa h c. V i vi c th c hi n các
tiêu chu n c a WTO các nhà nuôi tr ng thu s n ph i áp ng các yêu c u cao h n v ch t l ng,
i u này s- có nh h ng n chi phí và các th c hành trong nuôi tr ng th y s n. Nhi u ng i
ni quy mơ nh+ có th s- ch u b t l i và c n ph i có các bi n pháp c( th
giúp cho h có th
ti p t(c tham gia vào ni tr ng thu s n trong môi tr ng kinh doanh qu c t ngày càng nghiêm
ng t i v i các s n ph m ni.
Hi n ang có ngày càng nhi u các k ho ch ch ng nh&n và ghi nhãn v i m(c ích chính là b o
m cho các s n ph m nuôi tr ng thu s n có th ti p c&n v i m t s th tr ng
c a vào

Vi t Nam thông qua nhi u t! ch c t nhân. Trong s nh ng k ho ch l n ph i k
n Naturland
(nuôi tôm h u c ), ACC (H i ng ch ng nh&n nuôi tr ng th y s n) và Euregap. Tuy nhiên vi c
th c hi n các k ho ch ó trên th c t hi n v n còn r t h n ch .
Các nhà tài tr óng góp r t l n vào s phát tri n c a ngành. Nh ng nhà tài tr qu c t chính cho
ngành th y s n là DANIDA và NORAD cùng v i nhi u t! ch c qu c t nh UNDP, FAO, NACA,
IUCN và các t! ch c phi chính ph nh WWF.
Ngành nuôi tr ng th y s n Vi t Nam c$ng ngày càng thu hút s quan tâm c a các nhà u t
n c ngoài, c bi t trong l/nh v c d ch v(, s n xu t th c n cho tơm, cá và ni các lồi có giá
tr cao nh tơm và cá bi n.

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 12


1.2.3 Các mơ hình ni và s n ph m nuôi tr ng thu s n
Nuôi tr ng th y s n
m nl .
Nuôi th y s n n

Vi t Nam r t phong phú v i nhi u loài nuôi n

c ng t và n

c

c ng t

Ngh nuôi cá n c ng t ã có l ch s' lâu i Vi t Nam. Nó b"t ngu n t vi c ánh b"t
t nhiên và d n d n chuy n sang nuôi qu n canh và thâm canh. Các lồi ni b n a
chính là các lồi trong nhóm cá chép ( trôi, mè, chép…), và cá ba sa, m t s loài du nh&p
t n c ngoài nh cá rô phi, chép 4n ) , mè tr"ng và tr"m c+. M t s loài ngo i lai m i
c a vào nuôi nh cá h i vân và cá t m
a d ng s n ph m và t ng thêm giá tr .
N m 2004, t!ng di n tích ni n c ng t c a Vi t Nam vào kho ng 335.760 ha, t ng 2,7% so v i
n m 2003 (B Th y s n, 2005c). T!ng s n l ng nuôi tr ng th y s n n c ng t vào kho ng
693.700 t n/n m, trong ó cá ba sa chi m 300.000 t n, rô phi chi m 20.000 t n. S n l ng nuôi cá
n c ng t c a c n c
c trình bày trong B ng 3.
Tri n v ng phát tri n thêm c a ngành là r t l n, n n m 2010 d tính s n l ng t 600.000 t n
hàng n m hi n nay s- t ng lên n 900.000 – 1.150.000 t n. Trong khi các loài cá trong nhóm cá
chép có giá tr th p và ch y u cung c p cho tiêu th( n i a, chúng là các loài cá quen thu c v i
ng i tiêu dùng và là ngu n cung c p m quan tr ng cho ng i dân, ng th i t o thêm vi c làm
cho nh ng ng i tham gia vào trong chu i th tr ng. Các lồi cá này th ng
c ni v i quy
mơ nh+ trong h th ng k t h p V n - Ao - Chu ng, tái s' d(ng ngu n phân h u c t các ho t
ng s n xu t nông nghi p c a ng i nơng dân. Chính ph Vi t Nam ã xác nh các lồi các
trong nhóm cá chép và cá rơ phi r t thích h p phát tri n ni vùng núi và các vùng xa xôi
h1o lánh, hi n ã có m t s k t qu t t áng
c khuy n khích phát tri n các lồi này nh ng
khu v c nói trên.

Ni cá tra, cá ba sa là ngh r t phát tri n trong nuôi cá n c ng t v i s n l ng xu t
kh u l n. ) ng b%ng Sông C'u Long là vùng ni chính có di n tích ni b%ng 37% di n
tích ni cá n c ng t c a c n c, chi m 62,9% s n l ng cá n c ng t c a c n c. An
Giang là t#nh có s n l ng cá l n nh t v i 151.391 t n n m 2004. C n Th , ) ng Tháp
x p th hai v i s n l ng t ng ng là 80.000 và 72.500 t n. Bên ó, ng b%ng sơng

H ng c$ng có s n l ng cá n c ng t áng k v i t!ng s n l ng lên n 141.076 t n.
B ng 3 S n l

ng cá n m 2004 so v i n m 2003 (B Th y s n, 2005c)

Khu v c/t2nh
Mi n núi phía B"c
) ng b%ng sơng H ng
B"c trung b
Nam trung b
Tây nguyên
)ông nam b
) ng b%ng Sông C'u
Long

T
T
T
T
T
T

n v/
n
n
n
n
n
n

T n

2004
37,557
141,076
34.634
9,500
8,991
41,789

T'ng so v i n'm 2003
18.1
13.5
26.6
28.5
32.2
17.2

464,148

-

Cá n c ng t
c nuôi c ao và bè, nh ng ph n l n s n l
nh+ r t a d ng v hình th c.

Ph n 1- H

ng d n ngành

ng t các ao nuôi quy mô

Trang 13


Nuôi tr ng thu s n bi(n và n

cl

Nuôi tôm
Ngh nuôi tôm sú Vi t Nam b"t u t nh ng n m 1980, nh ng không phát tri n và, k*
thu&t nuôi th p, ngu n gi ng ph( thu c hoàn toàn vào t nhiên và ch# b! sung thêm th c
n t ch .
)i u ó khơng cịn úng i v i ngh ni tơm Vi t Nam hi n nay. S t ng m nh v di n tích
và s n l ng ã kéo theo nhu c u cao v con gi ng và ngh s n xu t gi ng ã ra i t o ra ngu n
cung c p gi ng !n nh, kéo theo s phát tri n c a công nghi p s n xu t th c n (d a vào b t cá
là chính). Th c hành qu n lý
c c i ti n và công ngh nuôi m i ã a nuôi tôm tr thành ngh
s n xu t t o ra hàng hóa xu t kh u quan tr ng nh t trong ngành th y s n Vi t Nam. M c dù phát
tri n nh ng ph n l n s n ph m v n n t các c s nuôi quy mô nh+ v i các hình th c ni qu n
canh c i ti n và bán thâm canh (chi m kho ng 60% s n l ng), m t khác s gia t ng v s n l ng
l i ch y u là do gia t ng v di n tích ni v i cơng ngh ít
c c i ti n c a r t nhi u ng i nuôi.
N ng su t nuôi tôm qu n canh c i ti n, bán thâm canh và thâm canh l n l t vào kho ng 0,25-0,3
t n/ha, 2,5-3 t n/ha và 5-7 t n/ha/v( (B Thu s n, 2005c).
Tôm sú là lồi ni quan tr ng nh t ven bi n c v s n l ng, di n tích và giá tr . )ó ã là ngh
s n xu t chính c a ngành trong su t hai th&p niên qua và
c d tính là có s t ng tr ng cao.
Di n tích ni n m 2005 kho ng 600.000 ha, v i s n l ng kho ng 325.000 t n.
) ng b%ng Sông C'u Long

c coi là vùng quan tr ng nh t cho phát tri n nuôi tr ng th y s n
Vi t Nam c v di n tích v n r t phù h p hình thành các trang tr i ni và s n l ng. Nh&n
nh này c$ng chính xác v i ngh ni tơm. )ó là do i u ki n thu&n l i nh khí h&u nhi t i,
mơi tr ng sinh thái và m t di n tích ti m n ng l n v i ngu n n c l và ch t t phù h p (Niên,
2004).
M c dù là m t lồi ni r t quan tr ng nh ng v n có nhi u h n ch v nguy c n ng su t th p và
suy thối mơi tr ng. B nh ln luôn t n t i m t s vùng do gi ng ch t l ng x u cùng v i s
t gây ô nhi m. H th ng c p và thốt n c ít
c chú ý xây d ng. Các bi n pháp b o v môi
tr ng c$ng ít
c quan tâm do thi u kinh phí
u t cho c s h t ng. M t s h n ch n a
là ngu n l c con ng i, trình
k* thu&t c a cán b và ng i nuôi, nh ng h n ch v n ng l c
qu n lý phát tri n nuôi tr ng th y s n b n v ng và trình
v n hóa th p c a ng i ni tr ng
th y s n.

Thêm vào ó, s phát tri n c a ngành cho n nay v n n ng vào t
c m(c tiêu v s n
l ng h n là m(c tiêu s n xu t có hi u qu . Hi u qu c a s n xu t sc c i thi n n u
ngh ni tơm có th c nh tranh trên th tr ng qu c t và nh ng u t cho môi tr ng
s- là m t gi i pháp gi m thi u các r i ro cho s n xu t và t o uy tín cho s n ph m.
Ni cá bi(n
Trong th&p niên qua nuôi cá bi n ch y u là nuôi l ng quy mô nh+ nh ng vùng v nh kín
gió và hi n b"t u có s t ng t c nhanh. ) c thù c a ngh nuôi này là
c v&n hành b i
các h kinh doanh cá th , m i h có t 5 n 50 l ng tùy thu c vào tình hình tài chính và
kh n ng ti p c&n tín d(ng c a t ng h . Hi n nay ã có m t s c s ni do n c ngồi
u t , nh ng các h ni quy mô nh+ v n chi m a s . Các lồi cá ni chính là cá giị

(b p), cá mú, cá ch-m, cá h ng M* (loài ngo i lai
c du nh&p t M*).
B Th y s n t nhi u hy v ng vào s phát tri n m nh c a ngh ni cá bi n vì giá tr
cao c a các s n ph m này trên th tr ng. S n l ng n m 2001 kho ng 5.000 t n, c

Ph n 1- H

ng d n ngành

Trang 14