Xuất huyết não do tăng huyết áp

XUẤT HUYẾT NÃO DO TĂNG HUYẾT ÁP


TÓM TẮT
Mục tiêu: Khảo sát một cách tổng quát các đặc điểm về dịch tễ học (DTH), lâm
sàng (LS), và cận lâm sàng (CLS) của xuất huyết não (XHN) do tăng huyết áp
(THA).
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả, được tiến hành trên
318 bệnh nhân (BN) XHN do THA điều trị tại khoa Nội thần kinh – BV Chợ Rẫy
từ tháng 4 năm 2007 đến tháng 11/2007.
Kết quả: Tuổi mắc bệnh trung bình: 59,2; tỷ lệ nam/nữ là 2,3:1; có tiền sử THA:
71%, trong đó số BN có theo dõi và điều trị HA liên tục chiếm tỷ lệ 1%. Vị trí
XHN thường gặp nhất là nhân bèo, chiếm tỷ lệ 46,2%, tiếp theo là đồi thị (27,0%);
thùy não (10,4%); thân não (6,3%); tiểu não (5,3%); và nhân đuôi (4,7%).
ABSTRACT
CHARACTERISTICS OF HYPERTENSIVE INTRACEREBRAL
HEMORRHAGE
Ho Huu That, Vu Anh Nhi * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 - Supplement of No
1 - 2009: 394 - 398
Objective: The aim of this prospective study was to investigate generally the
epidemiological, clinical, and imaging characteristics of hypertensive intracerebral
hemorrhage (ICH).
Methods: The subjects were 318 patients with acute hypertensive ICH admitted to
Neurology departement - Cho Ray hospital from April 2007 to November 2007.
Results: Mean age is 59.2; male/female ratio is 2.3:1; the antecedent of
hypertension was reported in 71% of the patients, of which there are only 1% were
treated and followed continuously. The most common sites of hypertensive ICH
was the putamen (46.2%), followed by the thalamus (27.0%), lobar areas (10.4%),
brainstem (6.3%), cerebellum (5.3%), and caudate nucleus (4.7%).
ĐẶT VẤN ĐỀ
Đột quỵ (ĐQ) là bệnh lý thường gặp nhất trong thực hành lâm sàng thần kinh, là

nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba (sau ung thư và bệnh tim mạch) tại Hoa
Kỳ
(0,Error! Reference source not found.)
.
XHN chỉ chiếm khoảng 10% đến 15% tất cả các trường hợp ĐQ, nhưng có tỷ lệ tử
vong cao nhất. Chỉ 38% BN XHN sống sót sau năm đầu tiên.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, XHN được chia thành 2 nhóm: XHN nguyên phát và
XHN thứ phát. XHN nguyên phát là tình trạng xuất huyết (XH) trong nhu mô não, có
thể lan vào não thất và/hoặc khoang dưới nhện, do vỡ tự phát các mạch máu (MM)
nhỏ bị tổn thương bởi THA mãn tính hoặc bệnh lý MM dạng bột
(0,0,Error! Reference source
not found.,Error! Reference source not found.)
. XHN nguyên phát chiếm khoảng 78% – 88% các
trường hợp, trong đó THA là nguyên nhân thường gặp nhất
(Error! Reference source not found.)
.
XHN thứ phát ít gặp hơn, do biến chứng của các tổn thương như bất thường MM não,
u não, bệnh lý về đông máu, hoặc do điều trị thuốc.
Tại Việt Nam, trước đây đã có một số nghiên cứu về XHN do THA, tuy nhiên chưa
có nghiên cứu nào khảo sát một cách tổng quát các đặc điểm về DTH, LS, cũng như
các vị trí XH điển hình do THA trên hình ảnh học.
Mục đích nghiên cứu của chúng tôi là khảo sát một cách tổng quát các đặc điểm về
DTH, LS, và CLS của XHN do THA.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Mẫu nghiên cứu bao gồm tất cả các BN XHN cấp do THA nhập vào khoa Nội thần
kinh – bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 5/2007 đến tháng 11/2007. Các BN được chẩn
đoán bằng LS và CT scan não. Chẩn đoán LS ĐQ dựa theo tiêu chuẩn của tổ chức y
tế thế giới. ĐQ cấp được tính trong tháng đầu của bệnh. Chẩn đoán nguyên nhân là
THA khi BN ĐQ XHN cấp có HATT lúc NV ≥ 140 mmHg và/hoặc HATTr ≥ 90
mmHg, và có tiền sử THA và/hoặc có dày thất trái trên điện tâm đồ (ECG). Tất cả các

BN có các XN về đông máu và/hoặc số lượng tiểu cầu bất thường, hoặc có bằng
chứng của XHN do vỡ dị dạng MM não trên hình ảnh chụp mạch máu não đều bị loại
khỏi nghiên cứu.
Tất cả các BN được hỏi bệnh sử, tiền sử, thăm khám LS và CLS ngay lúc NV để
ghi nhận các yếu tố: tuổi, giới, thời gian từ lúc khởi phát đến lúc NV (tính bằng
ngày), HA lúc NV, mức độ ý thức theo thang điểm GCS, tiền sử THA và quá trình
theo dõi điều trị, tiền sử uống rượu, đo ECG, chụp CT scan sọ não, và các XN về
số lượng tiểu cầu, đông máu, đường huyết, và men gan.
Số liệu thu thập sẽ được xử lý và phân tích bằng phần mềm thống kê SPSS phiên bản
16.0. Các biến định tính được thống kê theo tần suất, tỷ lệ phần trăm. Các biến định
lượng được thống kê theo giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất, trung bình, độ lệch chuẩn.
Sau đó, tất cả các biến được trình bày dưới dạng các bảng, hoặc biểu đồ.
KẾT QUẢ
Trong thời gian nghiên cứu từ 15/04/2007 đến 04/11/2007, tổng cộng có 318 BN thỏa
mãn tiêu chuẩn XHN do THA với các đặc điểm sau:
Các đặc điểm dịch tễ học
Bảng 1: Các đặc điểm DTH.
Các thông số Kết quả Tỷ lệ
Đối tượng (n) 318
Giới (nam/nữ) 221/97
2,28 :
1
Tuổi (năm)
59,2 ±
13,5

Không/thỉnh
thoảng
220 70%
Mỗi ngày 98 30%

Tiền sử
uống rượu
Tiền sử THA 227/318 71%
Không điều trị 66/227 29%
Điều trị liên tục 2/227 1%
Qúa trình
điều trị của
BN trong
nhóm có
tiền sử
THA
Điều trị không
liên tục
159/227 70%