giao an day them ngu van 6

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (478.13 KB, 71 trang )

(1)Ngày soạn 13/9/2016 Ngày dạy: lớp 6A……. Buổi 1. tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng viÖt. A. Môc tiªu bµi häc: _ Cñng cè vµ më réng cho HS nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt. _ LuyÖn gi¶i mét sè bµi tËp vÒ tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt. B . CHUẨN BI. - GV:Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y , SGK,tµi liÖu tham kh¶o: … - HS : SGK , đồ dùng học tập C . TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Ổn định lớp: 2. Bài cũ 3. Bài mới. I. Lý thuyÕt: 1. Tõ. _ Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt * GV nhÊn m¹nh: c©u. Định nghĩa trên nêu lên 2 đặc điểm của 2. Phân biệt từ và tiếng. Tõ TiÕng tõ: + Đặc điểm về chức năng: Từ là đơn vị - Đơn vị để tạo câu. - Đơn vị để tạo từ. - Tõ cã thÓ hai hay - TiÕng chØ cã mét dùng để đặt câu. h×nh vÞ (©m tiÕt). + Đặc điểm về cấu trúc: Từ là đơn vị nhỏ nhiều tiếng nhÊt. - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ lµ g×? - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ lµ tiÕng. - VÏ m« h×nh cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt? - M« h×nh: ( HS tù vÏ). _ Phân biệt từ đơn với từ phức? Cho VD 3. Phân loại. a. Từ đơn: Chỉ có một tiếng. minh ho¹? _ Tõ lµ g×?. VÝ dô: «ng , bµ, hoa, bót, s¸ch, b. Tõ phøc: _ lµ tõ gåm hai hoÆc nhiÒu tiÕng. VÝ dô: + «ng bµ ( 2 tiÕng) + hîp t¸c x· ( 3 tiÕng) + khÊp kha khÊp khÓnh ( 4 tiÕng) _ Dùa vµo sè lîng c¸c tiÕng trong tõ. _ Dựa vào đâu để phân loại nh vậy? _ Phân biệt từ ghép với từ láy? Cho VD _ Từ ghép : Là kiểu từ phức trong đó giữa các tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa. minh ho¹? VÝ dô: hoa hång, «ng néi, hîp t¸c x·, _ Từ láy: Là kiểu từ phức trong đó giữa các tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ ©m. VÝ dô: đo đỏ, sạch sành sanh, khấp kha khấp khÓnh, II. Bµi tËp: Bµi tËp 1: Bµi tËp 1: Câu trên gồm 8 từ, trong đó: Hãy xác định số lợng tiếng của mỗi từ _ Tõ chØ cã 1 tiÕng: Em, ®i, xem, t¹i, giÊy. vµ sè lîng tõ trong c©u sau: Em ®i xem v« tuyÕn truyÒn h×nh t¹i _ Tõ gåm 2 tiÕng: Nhµ m¸y. _ Tõ gåm 3 tiÕng: C©u l¹c bé. c©u l¹c bé nhµ m¸y giÊy..

(2) * GV híng dÉn HS: _ Xác định số lợng từ trớc. _ Sau đó mới xác định số lợng tiếng của mçi tõ. Bµi tËp 2: G¹ch ch©n díi nh÷ng tõ l¸y trong c¸c c©u sau: a. Xanh xanh b·i mÝa bê d©u Ng« khoai biªng biÕc §øng bªn nµy s«ng sao nhí tiÕc Sao xãt xa nh rông bµn tay ( Hoµng CÇm) b. Lom khom díi nói tiÒu vµi chó Lác đác bên sông chợ mấy nhà ( Bµ HuyÖn Thanh Quan) c. Bay vót tËn trêi xanh ChiÒn chiÖn cao tiÕng hãt TiÕng chim nghe th¸nh thãt Văng vẳng khắp cánh đồng ( TrÇn H÷u Thung) Bµi tËp 3: Từ láy đợc in đậm trong câu sau miêu tả c¸i g×? NghÜ tñi th©n, c«ng chóa ót ngåi khãc thót thÝt. ( Nµng ót lµm b¸nh ãt) H·y t×m nh÷ng tõ l¸y cã cïng t¸c dông Êy. Bµi tËp 4: Thi t×m nhanh tõ l¸y: a. T¶ tiÕng cêi. b. T¶ tiÕng nãi. c. T¶ d¸ng ®iÖu.. _ Tõ gåm 4 tiÕng : V« tuyÕn truyÒn h×nh.. Bµi tËp 2: G¹ch ch©n c¸c tõ l¸y: a. Xanh xanh b·i mÝa bê d©u Ng« khoai biªng biÕc §øng bªn nµy s«ng sao nhí tiÕc Sao xãt xa nh rông bµn tay ( Hoµng CÇm) b. Lom khom díi nói tiÒu vµi chó Lác đác bên sông chợ mấy nhà ( Bµ HuyÖn Thanh Quan) c. Bay vót tËn trêi xanh ChiÒn chiÖn cao tiÕng hãt TiÕng chim nghe th¸nh thãt Văng vẳng khắp cánh đồng ( TrÇn H÷u Thung) Bµi tËp 3: _ Từ láy đợc in đậm trong câu sau miêu tả tiÕng khãc. _ Nh÷ng tõ l¸y cã cïng t¸c dông Êy lµ: nøc në, nghÑn ngµo, ti tØ, rng røc, tøc tëi, nØ non, n·o nïng, Bµi tËp 4: C¸c tõ l¸y: a. T¶ tiÕng cêi: Ha h¶, khanh kh¸ch, hi hÝ, h« h«, nh¨n nhë, toe toÐt, khóc khÝch, s»ng sÆc, b. T¶ tiÕng nãi: Khµn khµn, «ng æng, lÌ nhÌ, lÐo nhÐo, oang oang, sang s¶ng, trong trÎo, thá thÎ, trÇm trÇm, c. T¶ d¸ng ®iÖu: Lừ đừ, lả lớt, nghêng ngang, khệnh khạng, ngật ngỡng, đủng đỉnh, vênh váo, Bµi tËp 5: a. _ Nh÷ng tõ l¸y lµ: nhanh nhÑn , ch¨m chØ, cÇn cï, s¸ng l¸ng. _ Nh÷ng tõ ghÐp lµ: th«ng minh, ch¨m häc, kiªn nhÉn, g¬ng mÉu. b. Những từ đó nói lên sự chăm học và chịu khã cña ngêi häc sinh. Bµi tËp 6:. Bµi tËp 5: Cho c¸c tõ sau: Th«ng minh, nhanh nhÑn, ch¨m chØ, cÇn cï, ch¨m häc, kiªn nhÉn, s¸ng l¸ng, g¬ng mÉu. a. H·y chØ ra nh÷ng tõ nµo lµ tõ ghÐp, nh÷ng tõ nµo lµ tõ l¸y? b. Những từ ghép và từ láy đó nói lên điều g× ë ngêi häc sinh? Bµi tËp 6: H·y kÓ ra: _ 2 tõ l¸y ba t¶ tÝnh chÊt cña sù vËt. _ 2 từ láy t tả thấi độ, hành động của ngời. _ 2 tõ l¸y ba t¶ tÝnh chÊt cña sù vËt: xèp xåm _ 2 tõ l¸y t t¶ c¶nh thiªn nhiªn. xép, s¹ch sµnh sanh. _ 2 từ láy t tả thấi độ, hành động của ngời: Bµi tËp 7: §iÒn thªm c¸c tiÕng vµo chç trèng trong hít ha hít h¶i, khÊp kha khÊp khÓnh. đoạn văn sau để tạo các từ phức, làm cho _ 2 từ láy t tả cảnh thiên nhiên: vi va vi vu, trïng trïng ®iÖp ®iÖp. câu văn đợc rõ nghĩa: Trªn c©y cao, kiÕn suèt ngµy cÆm (1) Bµi tËp 7:.

(3) lµm tæ, tha måi. KiÕn kiÕm måi ¨n h»ng ngày, lại lo cất giữ phòng khi mùa đông tháng giá không tìm đợc thức (2). Còn (3) sÇu thÊy kiÕn (4) chØ, (5) v¶ nh vËy th× tá vÎ (6) h¹i vµ coi thêng gièng kiÕn chẳng biết đến thú vui ở đời. Ve sầu cứ nhën (7), ca h¸t vÐo (8) suèt c¶ mïa hÌ. Bµi tËp 8: Khách đến nhà, hỏi em bé: _ Anh em cã ë nhµ kh«ng? (víi nghÜa lµ anh cña em). Em bÐ tr¶ lêi: _ Anh em ®i v¾ng råi ¹. “Anh em” trong 2 câu này là hai từ đơn hay lµ mét tõ phøc? Trong c©u “Chóng t«i coi nhau nh anh em” thì “anh em” là hai từ đơn hay là một tõ phøc. LÇn lît ®iÒn c¸c tõ sau: (1) côi (2) ¨n (3) ve (4) ch¨m (5) vÊt (6) th¬ng (7) nh¬ (8) von Bµi tËp 8: _ “Anh em” víi nghÜa lµ “anh cña em” trong 2 c©u ®Çu kh«ng ph¶i lµ tõ phøc mµ lµ mét tæ hợp từ gồm có 2 từ đơn. _ “ Anh em” trong c©u “Chóng t«i coi nhau nh anh em” lµ tõ phøc. 4 . C ủng c ố : * GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học Ngày soạn 23/9/2016 Ngày dạy:. Buổi 2. truyÒn thuyÕt DÂN GIAN VI ỆT NAM A. Môc tiªu bµi häc: _ Ôn tập lại khái niệm về truyền thuyết và ý nghĩa của các truyền thuyết đã học. _ Tìm hiểu cơ sở lịch sử và những yếu tố tởng tợng, kì ảo trong các truyền thuyết đã học. B . Chuẩn bị *-. GV:Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y , SGK,tµi liÖu tham kh¶o: - HS : SGK , đồ dùng học tập C . Tiến trình lên lớp 1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số 2. Bài cũ3. Bài mới. I. Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt: _ KÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn lÞch sö thêi qu¸ khø. _ Cã nhiÒu yÕu tè tëng tîng, k× ¶o. _ Cã c¬ së lÞch sö, cèt lâi sù thËt lÞch sö. _ Ngêi kÓ vµ ngêi nghe tin c©u chuyÖn lµ cã thùc dï truyÖn cã nh÷ng chi tiÕt tëng tîng, k× ¶o. _ Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các nhân vật và sự kiện lịch sö. II. Các truyền thuyết đã học: _ Kể tên các truyền thuyết đã học trong _ Con Rồng, cháu Tiên. ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 6? _ B¸nh chng, b¸nh giÇy. _ Th¸nh Giãng. _ S¬n Tinh, Thuû Tinh. _ Sù tÝch Hå G¬m. * GV nhÊn m¹nh: + 4 truyÒn thuyÕt ®Çu lµ truyÒn thuyÕt vÒ _ ThÕ nµo lµ truyÒn thuyÕt?.

(4) thời đại Hùng Vơng. + TruyÒn thuyÕt cuèi lµ truyÒn thuyÕt vÒ thêi HËu Lª. II. KiÓu v¨n b¶n vµ PTB§ cña c¸c truyÒn thuyết đã học: _ KiÓu v¨n b¶n: Tù sù. ? Nh÷ng v¨n b¶n trªn thuéc kiÓu v¨n b¶n _ PTB§: KÓ. nào? Trong những VB ấy đã sử dụng IV. ý nghĩa của các truyền thuyết: PTB§ nµo? 1. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn: _ Gi¶i thÝch, suy t«n nguån gèc gièng nßi. _ Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt “Con _ ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt Rång, ch¸u Tiªn”? của cộng đồng ngời Việt. 2. TruyÒn thuyÕt B¸nh chng, b¸nh giÇy: _ Gi¶i thÝch nguån gèc b¸nh chng, b¸nh giÇy vµ tôc lµm 2 thø b¸nh trong ngµy TÕt. _ Nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Bánh _ Đề cao lao động; đề cao nghề nông; đề cao chng, b¸nh giÇy”? sù thê kÝnh Trêi, §Êt, Tæ tiªn cña nh©n d©n ta. 3. TruyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng: _ Nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Thánh _ Thể hiện sức mạnh và ý thức bảo về đất nGióng”? íc. _ ThÓ hiÖn quan niÖm vµ íc m¬ cña nh©n d©n ta vÒ ngêi anh hïng cøu níc chèng ngo¹i x©m. 4. TruyÒn thuyÕt S¬n Tinh, Thuû Tinh: _ Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt “S¬n _ Gi¶i thÝch hiÖn tîng lò lôt hµng n¨m . Tinh, Thuû Tinh”? _ ThÓ hiÖn søc m¹nh, mong íc chÕ ngù thiªn tai. _ Suy t«n, ca ngîi c«ng lao dùng níc cña c¸c vua Hïng. 5. TruyÒn thuyÕt Sù tÝch Hå G¬m: _ Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt “Sù tÝch _ Gi¶i thÝch tªn gäi Hå G¬m. Hå G¬m”? _ Ca ngîi tÝnh chÊt chÝnh nghÜa, tÝnh chÊt nh©n d©n cña cuéc khëi nghÜa Lam S¬n. _ ThÓ hiÖn kh¸t väng hoµ b×nh cña d©n téc. VI. ý nghÜa cña mét sè chi tiÕt tiªu biÓu trong truyÖn Thánh Gióng * TiÕng nãi ®Çu tiªn cña cËu bÐ lªn ba lµ tiếng nói đòi đi đánh giặc. - Ca ngîi tinh thÇn yªu níc cña d©n téc VN. §Ò cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña mçi ngêi d©n đối với đất nớc. - TruyÒn thèng d©n téc, dßng m¸u yªu níc, ý chÝ quyÕt t©m cña mét d©n téc kh«ng bao giê chÞu khuÊt phôc tríc kÎ thï. - H×nh ¶nh cËu bÐ lµng Giãng lµ h/a cña nhân dân lao động VN cần cù, lam lũ. Họ lÆng lÏ lµm ¨n, nhng khi cã giÆc ngo¹i x©m thì họ dũng cảm đứng lên, trở thành anh hïng. * Bµ con d©n lµng vui lßng gãp g¹o nu«i Giãng. - Gióng sinh ra từ nhân dân, đợc nhân dân nu«i dìng -> kÕt tinh søc m¹nh yªu níc, Th¸nh Giãng. ®oµn kÕt, chèng giÆc ngo¹i x©m, b¶o vÖ a. Hoang đờng: Xây dựng một nhân vật đất nớc của nhân dân. anh hùng có nguồn gốc kì lạ, vẻ đẹp siêu.

(5) phµm, lín m¹nh. b. HiÖn thùc: - C«ng cuéc chèng ngo¹i x©m, gi÷ níc thêi c¸c vua Hïng. - Thời đại của nền kinh tế nông nghiệp trång lóa níc th« s¬ vµ kh¶ n¨ng chÕ t¹o vò khÝ chèng giÆc ngo¹i x©m b»ng chÊt liÖu kim lo¹i (s¾t). - Søc m¹nh chèng giÆc ngo¹i x©m, b¶o vệ đất nớc của toàn dân tộc. ? Nêu ý nghĩa của một số chi tiết tiêu biểu trong truyện Thánh Gióng? . S¬n Tinh, Thñy Tinh. a. Hoang đờng: Mợn câu chuyện tình kì l¹, l·ng m¹n vµ nªn th¬ cña S¬n Tinh vµ Thñy Tinh. b. HiÖn thùc: C«ng cuéc gi÷ níc cña ngêi ViÖt cæ trong viÖc chÕ ngù thiªn tai. - Thñy Tinh: k× ¶o hãa - biÓu trng cho hiÖn tîng thiªn tai, lò lôt cã tÝnh chu k× (tháng 7, 8 ở đông bằng sông Hồng), sức c«ng ph¸ ghª gím - th¶m häa khñng khiÕp cña loµi ngêi. - S¬n Tinh: søc m¹nh, sù kiªn quyÕt, bÒn bỉ chống đỡ cơn giận của TT. Đó chính là h×nh ¶nh ngêi ViÖt cæ trong c«ng cuéc chÕ ngù, chinh phôc thiªn tai. c. Chi tiÕt cã ý nghÜa. - “Níc s«ng d©ng cao…bÊy nhiªu” -> Kì lạ, hoang đờng + NT: so s¸nh, Èn dô. => Cảnh đánh nhau dữ dội và quyết liệt gi÷a ST, TT. + Cả hai đều thể hiện uy lực - sức mạnh v« biªn: - Sù tµn ph¸ khñng khiÕp cña thiªn tai. - Nç lùc sèng cßn, kiªn cêng, bÊt khuÊt cña nh©n d©n trong viÖc b¶o vÖ cuéc sèng cña m×nh. -> Khóc tr¸ng ngîi ca c«ng cuéc kh¸ng chiÕn dung níc, gi÷ níc cña «ng cha.. Bài 1: Hình ảnh nào của Gióng đẹp nhất trong em? V× sao?. Bµi 2: H×nh tîng Th¸nh Giãng cho em nh÷ng suy nghÜ g× vÒ quan niÖm vµ íc. => Niềm tin đánh thắng giặc. * Giãng lín nhanh nh thæi, v¬n vai thµnh tr¸ng sÜ. - Hình ảnh kì vĩ, đẹp đẽ, phi thờng của Gióng đã thể hiện sức bật mạnh mẽ của nh©n d©n. Khi vËn mÖnh d©n téc bÞ ®e däa, con ngêi VN v¬n lªn víi mét tÇm vãc phi thêng. - Quan niÖm cña cha «ng vÒ ngêi anh hïng: khæng lå vÒ thÓ x¸c, oai phong lÉm liÖt, m¹nh mÏ vÒ tµi trÝ, phi thêng vÒ nh©n c¸ch. * Roi sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đờng đánh giÆc. - Vò khÝ cña ngêi anh hïng lµng Giãng kh«ng chØ lµ roi s¾t, ngùa s¾t, ¸o gi¸p s¾t hiÖn đại mà còn là vũ khí thô sơ, vốn rất quen thuéc víi nh©n d©n nh tre ngµ. Víi lßng yªu nớc, những gì có thể giết giặc đều đợc biến thµnh vò khÝ. - Ngîi ca søc m¹nh cña Giãng. * Đánh giặc xong, Gióng cởi áo giáp sắt để l¹i, råi bay th¼ng vÒ trêi. -> Hình ảnh - khung cảnh đẹp, nên thơ, là sù th¨ng hoa trong trÝ tëng cña ngêi xa. - Gióng là ngời anh hùng không đòi hỏi công danh, lợi lộc. Chàng đã hoàn thành sø mÖnh dÑp giÆc vµ ra ®i -> n©ng cao vÎ đẹp của ngời anh hùng, đó cũng là phẩm chất chung vĩ đại của ngời anh hùng. - Trong quan niÖm d©n gian, nh÷ng c¸i g× tốt đẹp, cao quí thì không mất đi mà trở thµnh bÊt tö. Giãng bay vÒ trêi lµ vÒ víi nguồn gốc cao đẹp của mình và chỉ nơi đó mới xứng đáng với ngời anh hùng. - Nh©n d©n ngìng mé, tr©n träng: sèng m·i víi non s«ng. VI. Nh÷ng chi tiÕt tëng tîng, k× ¶o trong c¸c truyÒn thuyÕt: . TruyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng : _ Bµ mÑ mang thai 12 th¸ng míi sinh ra Giãng. _ Lªn ba vÉn kh«ng biÕt nãi, biÕt cêi, biÕt đi, cứ đặt đâu nằm đấy. _ C¬m ¨n mÊy còng kh«ng no, ¸o võa mÆc xong đã căng đứt chỉ. _ Giãng v¬n vai biÕn thµnh tr¸ng sÜ. _ Giãng nhæ tre quËt giÆc. _ Giãng vµ ngùa bay vÒ trêi. . TruyÒn thuyÕt S¬n Tinh, Thuû Tinh: _ PhÐp l¹ cña S¬n Tinh: vÉy tay vÒ phÝa §«ng, phÝa §«ng næi cån b·i; vÉy tay vÒ phía Tây, phía Tây nổi lên từng dãy núi đồi. _ Phép lạ của Thuỷ Tinh: gọi gió, gió đến; h« ma, ma vÒ. _ Mãn sÝnh lÔ: voi chÝnngµ, gµ chÝn cùa,.

(6) m¬ cña nh©n d©n.. ngùa chÝn hång mao. _ Thiªng liªng ho¸ sù thËt lÞch sö. Bµi tËp vËn dông: HS cã thÓ chän mét trong nh÷ng h×nh ¶nh đẹp giàu ý nghĩa: - Giãng v¬n vai thµnh tr¸ng sÜ. - Giãng nhæ tre quËt vµo giÆc. - Giãng cìi ngùa bay lªn trêi. * Gîi ý: - TG là hình ảnh cao đẹp, lí tởng của ngời anh hùng đánh giặc giữ nớc theo quan niÖm cña nh©n d©n. Giãng võa rÊt anh hïng, võa thËt b×nh dÞ. - TG lµ íc m¬ cña nh©n d©n vÒ søc m¹nh tù cêng cña d©n téc. H×nh ¶nh TG hiÖn lªn k× vÜ, phi thêng, rùc rì lµ biÓu tîng cho lßng yªu níc, søc quËt cêng cña d©n téc ta trong buæi ®Çu lÞch sö chèng ngo¹i x©m.. 4 . Củng c ố :. * GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học . 5. Hướng dẫn HS về nhà :. Ngày soạn 2/10/2015 Ngày dạy: Buổi 3.

(7) ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: _Cñng cè, kh¾c s©u kiÐn thøc vÒ vai trß vµ ý nghÜa cña c¸c yÕu tè nh©n vËt vµ sù viÖc trong v¨n tù sù. _ Thêm một lần nữa hiểu đợc thế nào là chủ đề của bài văn tự sự. _ LuyÖn gi¶i mét sè BT cã liªn quan. B . Chuẩn bị *-. GV:Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y , SGK,tµi liÖu tham kh¶o: - HS : SGK , đồ dùng học tập C . Tiến trình lên lớp 1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số 2. Bài cũ 3. Bài mới. Phần I : Sù viÖc và nh©n vËt trong v¨n tù sù A. Lý thuyÕt: 1. Sù viÖc trong v¨n tù sù: _ Sự việc trong văn tự sự đợc trình bày nh thế _ Sự việc trong văn tự sự đợc trình bày nµo? mét c¸ch cô thÓ: Sù viÖc x¶y ra trong thời gian, địa điểm cụ thể, do nhân vật cô thÓ thùc hiÖn, cã nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶ _ Sự việc trong văn tự sự đợc sắp xếp theo mét trËt tù , diÔn biÕn sao cho thÓ hiện đợc t tởng mà ngời kể muốn biểu đạt. _ Nh©n vËt trong v¨n tù sù cã vai trß g×? 2. Nh©n vËt trong v¨n tù sù: _ Nh©n vËt trong v¨n tù sù thùc hiÖn c¸c _ Vai trò của nhân vật chính và nhân vật phụ sự việc và đợc thể hiện trong văn bản. trong v¨n tù sù? _ Nh©n vËt trong v¨n tù sù gåm: nh©n vËt chÝnh vµ nh©n vËt phô. + Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong viÖc thÓ hiÖn t tëng cña v¨n b¶n. + Nh©n vËt phô gióp cho nh©n vËt chÝnh _ Nhân vật trong văn tự sự đợc thể hiện qua hoạt động. c¸c mÆt nµo? _ Nhân vật đợc thể hiện qua các mặt: tªn gäi, lai lÞch, tÝnh nÕt, h×nh d¸ng, viÖc lµm, 3.Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự . ?. Thế nào là chủ đề văn bản? a. Khái niệm chủ đề : - Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản ( tác phẩm ). b. Dàn bài của bài văn tự sự : (?) Phần mở bài của bài văn tự sự viết gì ? a) Mở bài - Có thể thể giới thiệu nhân vật và tình huống xảy ra câu chuyện …cũng có lúc người ta bắt đầu từ một sự cố nào đó , hoặc kết cục câu chuyện , số phận câu.

(8) (?) Thân bài ?. (?) Kết bài ? Bµi tËp 1: Tãm t¾t truyÖn “ S¬n Tinh, Thuû Tinh” theo sù viÖc g¾n víi c¸c nh©n vËt chÝnh.. Bµi tËp 2: Hãy sắp xếp lại các sự việc sau theo đúng tr×nh tù truyÖn “Th¸nh Giãng”: _ Th¸nh Giãng lªn ba mµ ch¼ng biÕt nãi, biÕt cêi. _ Th¸nh Giãng yªu cÇu vua cho lµm ngùa s¾t, ¸o gi¸p s¾t, roi s¾t. _ §êi Hïng V¬ng thø s¸u cã hai vî chång ông lão đã già mà vẫn cha có con. _ Th¸nh Giãng v¬n vai biÕn thµnh tr¸ng sÜ. _ Th¸nh Giãng cìi ngùa s¾t ra trËn, giÕt giÆc. _ Dân nhớ công ơn lập đền thờ ngời anh hùng cøu níc. _ Th¾ng giÆc, Th¸nh Giãng cìi ngùa bay vÒ trêi. Bµi tËp 3: Cho ®o¹n v¨n sau: “…Thoắt cái Diều Giấy đã rơi gần sát ngọn tre. Cuèng quýt, nã kªu lªn: _ B¹n Giã ¬i, thæi l¹i ®i nµo, t«i chÕt mÊt th«i. Quả bạn nói đúng, không có bạn, tôi không thể nào bay đợc. Cứu tôi với, nhanh lên, cứu t«i… Gió cũng nhận thấy điều nguy hiểm đã gần kÒ DiÒu GiÊy. Th¬ng h¹i, Giã dïng hÕt søc thæi m¹nh. Nhng muén mÊt råi! Hai c¸i ®u«i xinh đẹp của Diều Giấy đã bị quấn chặt vào bôi tre. Giã kÞp n©ng DiÒu GiÊy lªn, nhng hai. chuyện rồi ngược lên kể lại từ đầu . b) Thân bài - Kể các tình tiết làm nên câu chuyện . Nếu tác phẩm chuyện có nhiều nhân vật thì các tình tiết lồng vào nhau , đan xen nhautheo diễn biến câu chuyện . c) Kết bài - Câu chuyện kể đi vào kết cục . Sự việc kết thúc , tình trạng và số phận nhân vật được nhận diện khá rõ B. Bµi tËp: Bµi tËp 1: _ Vua Hïng kÐn rÓ. _ Hai thần đến cầu hôn. _ Vua Hïng ra ®iÒu kiÖn, cè ý thiªn lÖch cho S¬n Tinh. _ Sơn Tinh đến trớc, đợc vợ. Thuỷ Tinh đến sau, mất Mị Nơng, đuổi theo định cíp nµng. _ Trận đánh dữ dội giữa hai thần. Kết qu¶: S¬n Tinh th¾ng, Thuû Tinh thua, đành rút quân. _ H»ng n¨m, hai thÇn vÉn kÞch chiÕn mÊy th¸ng trêi, nhng lÇn nµo Thuû Tinh cũng đều thất bại, rút lui. Bµi tËp 2: S¾p xÕp l¹i nh sau: _ §êi Hïng V¬ng thø s¸u cã hai vî chồng ông lão đã già mà vẫn cha có con. _ Th¸nh Giãng lªn ba mµ ch¼ng biÕt nãi, biÕt cêi. _ Th¸nh Giãng yªu cÇu vua cho lµm ngùa s¾t, ¸o gi¸p s¾t, roi s¾t. _ Th¸nh Giãng v¬n vai biÕn thµnh tr¸ng sÜ. _ Th¸nh Giãng cìi ngùa s¾t ra trËn, giÕt giÆc. _ Th¾ng giÆc, Th¸nh Giãng cìi ngùa bay vÒ trêi. _ Dân nhớ công ơn lập đền thờ ngời anh hïng cøu níc. Bµi tËp 3: a. _ C¸c nh©n vËt: DiÒu GiÊy, Giã. _ NghÖ thuËt: Nh©n ho¸. b. * C¸c sù viÖc: _ DiÒu GiÊy bÞ víng vµo ngän tre, DiÒu kªu Giã cøu. _ Gió thổi mạnh để cứu Diều. _ DiÒu GiÊy vïng vÉy nhng kh«ng tho¸t ra đợc..

(9) cái đuôi đã giữ nó lại. Diều Giấy cố vùng vÉy.” ( Trích báo Nhi đồng chăm học) a. ChØ ra c¸c nh©n vËt trong ®o¹n v¨n trªn? Ngời kể chuyện đã khéo sử dụng nghệ thuật tu từ nào để xây dựng nhân vật? b. KÓ ra c¸c sù viÖc trong ®o¹n v¨n? Chuçi sù viÖc Êy cã ý nghÜa nh thÕ nµo? c. VËy, ®o¹n v¨n trªn cã néi dung tù sù kh«ng?. * Chuỗi sự việc đó có ý nghĩa: Kh«ng nªn kiªu c¨ng, tù phô, nÕu không có sự hỗ trợ của cộng đồng và bè bạn, sẽ thất bại đau đớn. c. §o¹n v¨n trªn cã néi dung tù sù.. Bài tập 6: Kể lại một câu chuyện đã học. * Yªu cÇu: - N¾m v÷ng cèt truyÖn - KÓ chi tiÕt néi dung vèn cã cña c©u chuyÖn. - Gi÷ nguyªn nh©n vËt, bè côc cña c©u chuyÖn. - Phải có cảm xúc đối với nhân vật. * Các hình thức ra đề: a. KÓ theo nguyªn b¶n. - Dạng đề: (1) B»ng lêi v¨n cña m×nh, em h·y kÓ l¹i truyÖn Th¸nh Giãng. (2) Em h·y kÓ l¹i mét c©u chuyÖn mµ em cho lµ lÝ thó nhÊt. - Hớng giải quyết vấn đề: Dựa vào tác phẩm để kể lại nhng không phải là sao chép. (Tìm và nhớ ý chính, sau đó diễn đạt bằng lời của mình). Ngày soạn 11/10/2015.

(10) Ngày dạy: Buổi 4. ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ( Tiếp) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: _Cñng cè, kh¾c s©u kiÐn thøc vÒ vai trß vµ ý nghÜa cña c¸c yÕu tè nh©n vËt vµ sù viÖc trong v¨n tù sù. _ Thêm một lần nữa hiểu đợc thế nào là chủ đề của bài văn tự sự. _ LuyÖn gi¶i mét sè BT cã liªn quan. II.Nội dung ôn tập. I.Tìm hiểu đề và lập dàn ý một số đề văn tự sự. A. Lý thuyÕt: 1 . Đề , tìm hiểu đề - Mỗi đề văn đều mang sắc thái riêng , có yêu cầu riêng rất cụ thể > Ta phải đọc kĩ đầu đề , tìm hiểu kĩ lời văn , trên cơ sở đó tìm ra yêu cầu của đề ( Luận đề ) - Cần tránh vội vã hấp tấp khi đọc đề văn 2 . Cách làm bài văn tự sự . a) Lập ý - Là suy nghĩ , định hướng , xác định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của đề , cụ thể là : xác định nhân vật , sự việc , tình tiết , diễn biến , kết quả và ý nghĩa của truyện. Nếu là truyện sáng tạo , ta còn nghĩ về đặt tên truyện . b) Lập dàn ý - Là sắp xếp các tình tiết , diễn biến câu chuyện , việc gì kể trước , việc gì kể sau …hình thành cốt truyện để người đọc có §Ò 1: thể nắm bắt được câu chuyện , hiểu KÓ buæi lÔ chµo cê ®Çu n¨m (hoÆc ®Çu được , cảm nhận được ý nghĩa truyện . tuÇn ) ë trêng em. c) Viết thành bài văn theo bố cục ba Yªu cÇu: Hãy tìm hiểu đề và lập bài ý cho đề văn phần : Mở bài – thõn bài - kết bài . B. Bµi tËp vËn dông: trªn. §Ò 1: * GV gợi ý các câu hỏi để HS tìm hiểu đề: _ §Ò v¨n trªn thuéc kiÓu bµi nµo? 1. Tìm hiểu đề: _ Néi dung tù sù lµ g×? _ KiÓu bµi: Tù sù. _ Néi dung: Buæi lÔ chµo cê ®Çu n¨m * GV cho HS thảo luận nhóm để lập dàn ý (hoặc đầu tuần ) ở trờng em. 2. LËp dµn ý: cho đề bài trên. a. Më bµi: _ Giới thiệu đối tợng kể: buổi lễ chào cờ ®Çu tuÇn ë trêng em. _ Thời gian, địa điểm của buổi chào cờ. _ Ên tîng chung vÒ buæi chµo cê: rÊt.

(11) §Ò 2: H·y kÓ chuyÖn vÒ mét ngêi b¹n tèt. a. Tìm hiểu đề bài trên. b. Tìm ý cần thiết phục vụ đề bài. c. Lập dàn ý cho đề bài. d. TËp viÕt mét ®o¹n v¨n. e. ViÕt thµnh bµi tù sù hoµn chØnh.. nghiªm trang. b. Th©n bµi: _ C«ng viÖc chuÈn bÞ tríc khi chµo cê: + ChuÈn bÞ cê. + Bµn ghÕ. + C¸c líp xÕp hµng. _ Néi dung cña buæi chµo cê: + Chµo cê, h¸t quèc ca. + Nh÷ng sù viÖc diÔn ra trong buæi chµo cê. c. KÕt bµi: _ KÕt thóc buæi chµo cê. _ T¸c dông, ý nghÜa cña buæi lÔ chµo cê. §Ò 2: a. Tìm hiểu đề: _ Bớc 1: Đọc kĩ đề, gạch dới các từ quan träng . H·y kÓ chuyÖn vÒ mét ngêi b¹n tèt. _ Bớc 2: Xác định: + ThÓ lo¹i: KÓ chuyÖn ( Tù sù). + Näi dung: Mét b¹n tèt ( néi dung vÒ đời thờng). b. T×m ý: ( Dựa vào tình huống đã chọn để tìm ý). c. LËp dµn ý: * Më bµi: Giíi thiÖu hoµn c¶nh diÔn ra c©u chuyÖn vµ xuÊt hiÖn nh©n vËt. * Th©n bµi: KÓ diÔn biÕn truyÖn (gåm c¸c sù viÖc đã lựa chọn). * KÕt bµi: KÕt qu¶ cña sù viÖc. T×nh b¹n bÒn v÷ng m·i m·i. d. ViÕt mét ®o¹n v¨n tù sù dùa vµo dµn bài đã lập. e. ViÕt toµn bµi v¨n.. II. Híng dÉn hs viÕt mét sè ®o¹n v¨n tù sù _ Em hiÓu thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n?. A. Lý thuyÕt: _ §o¹n v¨n lµ phÇn v¨n b¶n tÝnh tõ chç viÕt _ Đoạn văn có câu chủ đề không? hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm xuống dòng. _ Câu chủ đề thờng đứng ở vị trí nào trong _ Đoạn văn thờng có câu chủ đề. ®o¹n v¨n? + §øng ®Çu ®o¹n. * GV híng dÉn HS c¸ch viÕt ®o¹n v¨n theo + HoÆc cuèi ®o¹n. kiÓu: _ DiÔn dÞch. _ Quy n¹p. _ Mãc xÝch. _ Song hµnh ( GV minh ho¹ b»ng mét sè ®o¹n v¨n ) Bµi tËp 1: Thö tËp viÕt mét ®o¹n v¨n tù sù. Néi B. Bµi tËp thùc hµnh: dung tuú chän. ®o¹n v¨n dïng ng«i kÓ thø ba, thỉnh thoảng xen ngôi kể thứ nhất để.

(12) diÔn t¶ néi t©m (6- 8 c©u). Bµi tËp 2: Viết đoạn văn ngắn từ 6 đến 8 câu, ngời viết đóng vai cô út kể lại lần mang cơm cho Sä Dõa vµ ph¸t hiÖn Sä Dõa kh«ng ph¶i ngêi phµm trÇn. III. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự (?) Thế nào là ngôi kể ?. (?) Nêu đặc điểm của ngôi kể thứ 3 ?. (?) Nêu đặc điểm của ngôi kể thứ 1 ?. (?) Em hiểu gì về lời kể trong văn tự sự ?. A . Lý thuyết 1 . Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện . 2 . Các ngôi kể thường gặp trong văn tự sự a) Ngôi kể thứ 3 : - Khi gọi nhân vật bằng tên gọi của chúng , người kể tự dấu mình đi , tức là kể theo ngôi thứ 3 ; nhừ thế mà người kể có thể kể linh hoạt kể tự do ,kể những gì diễn ra với nhân vật . - Các truyện cổ dân gian , truyện văn xuôi trung đại trong SGK ngữ văn 6 đều được kể theo ngôi thứ 3 . * VÝ dô minh ho¹ - TruyÒn truyÕt "con Rång, ch¸u Tiªn": §îc kÓ theo ng«i thø ba. b) Ngôi kể thứ nhất . - Khi xưng “ tôi ” là kể theo ngôi thứ nhất , người kể có thể trực tiếp những gì mình nghe , mình thấy , mình trải qua , có thể trực tiếp nói lên suy nghĩ , tình cảm của mình . - Ví dụ : " Bởi tôi ăn uống điều độ và làm viÖc cã chõng mùc nªn t«i chãng lín l¾m. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chµng dÕ thanh niªn cêng tr¸ng. §«i cµng t«i mÉm bãng. Nh÷ng c¸i vuèt ë ch©n, ë khoeo cø cøng dÇn vµ nhän ho¾t. ThØnh tho¶ng, muèn thö sù lîi h¹i cña nh÷ng chiÕc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách và các ngän cá.Nh÷ng ngän cá g·y r¹p, y nh cã nh¸t dao võa lia qua. §«i c¸nh t«i, tríc kia ng¾n hñn ho¼n, b©y giê thµnh c¸i ¸o dµi kÝn xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiÕng phµnh ph¹ch gißn gi·." ( T« Hoµi, DÕ MÌn phiªu lu kÝ) Đoạn văn trên đợc kể theo ngôi kể thứ nhất. Căn cứ vào từ "tôi"- đại từ xng hô. 3 . Lời kể trong văn tự sự . - Ngôi kể thể hiện diễn biến cốt truyện ..

(13) - Ngôn ngữ tả : tả nhân vật , tả khung cảnh – làm nền , làm phông cho câu chuyện . - Ngôn ngữ nhân vật : lời đối thoại , độc thoại . - - Lêi v¨n giíi thiÖu nh©n vËt: giíi thiÖu tªn, hä, lai lÞch, tinh t×nh, tµi n¨ng,h×nh d¹ng, quan hÖ, ý nghÜa cña nh©n vËt. - Khi kể việc thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành động ấy đem l¹i. B . Bài tập vật dụng. 1. Kể lại chuyện “ Thạch Sanh ” bằng các ngôi kể sau : - Đoạn 1 : Ngôi thứ 3 . - Đoạn 2 : Ngôi thứ 1 - Thạch Sanh . - Đoạn 3 : Ngôi thứ 1 - L ý Th ông . 2 . Mượn lời “ Bút thần ” kể lại chuyện “ Cây bút thần ” theo ngôi thứ nhất ? Nhận xét hai ngôi kể trên ? IV. Một số bài tập về văn tự sự Bài tập 1 : (?) H·y kÓ l¹i truyÒn thuyÕt “ Con Rång ,ch¸u tiªn”b»ng lêi v¨n cña em (?) GV cho HS đọc lại đề ,xác định nội dung yêu cầu của đề sau đó đọc văn bản . Cho h/s th¶o luËn nhãm . - T×m ý chÝnh cña v¨n b¶n . - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy . - Gv chèt l¹i c¸c ý c¬ b¶n sau:. * LËp dµn ý : 1 -Më bµi :Giíi thiÖu nguån gèc L¹c Long Qu©n vµ ©u C¬ . 2-Th©n bµi : -L¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬ kÕt thµnh vî chång ,sèng ë cung ®iÖn Long Trang . - ¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng sau në thµnh tr¨m con trai ,lín nhanh ,kháe m¹nh nh thÇn . -Lạc Long Quân không ở lâu trên cạn đợc ,họ bèn chia đôi số con :Ngời xuống biển ,ngêi lªn rõng chia nhau cai qu¶n c¸c ph¬ng . -Ngêi con trëng cña ¢u C¬ lªn lµm vua lÊy hiệu Hùng Vơng ,đặt tên nớc là Văn Lang . 3-KÕt bµi . -Ngêi ViÖt Nam tù xng lµ Con Rång ,ch¸u Tiªn. Bài tập 2 :.

(14) ( ? ) Dùa vµo ý 1 phÇn th©n bµi em h·y viÕt thµnh thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh. - Gv híng dÉn Hs viÕt Yªu cÇu ph¶i kÓ b»ng lêi v¨n cña em, kh«ng đợc kể nguyên vẹn nh văn bản vì vậy bài lµm ph¶i cã sù s¸ng t¹o. - Chú ý cách dùng từ, đặt câu chính xác, có c¶m xóc, lêi v¨n ph¶i trong s¸ng cã søc thuyÕt phôc. - Hs viÕt bµi, Gv theo dâi. - Gv gäi Hs tr×nh bµy bµi viÕt. Hs c¶ líp nhËn xÐt u khuyÕt ®iÓm. Gv đọc một đoạn mẫu: “Lạc Long Quân thờng lên cạn giúp dân diệt trừ yêu quai, còn nàng Âu Cơ xinh đẹp nghe nói miền đất lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ bèn tìm đến thăm. ở đó nàng gặp Lạc Long Quân, họ ®em lßng yªu nhau råi 2 ngêi kÕt duyªn thµnh vî chång hä sèng víi nhau h¹nh phóc trong cung ®iÖn Long Trang. H·y kÓ l¹i truyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” b»ng lêi v¨n cña em. *Gv hớng dẫn Hs đọc lại đề, tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i: tù sù - Néi dung: TruyÒn thuyÕt “S¬n Tinh Thñy Tinh” * Gv híng dÉn Hs t×m ý, lËp dµn ý ? TruyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” cã bè côc mÊy phÇn? ? PhÇn më bµi giíi thiÖu c¸i g×? ? PhÇn th©n bµi cã nh÷ng néi dung nµo? ? Phần kết bài kết thúc vấn đề gì? - Hs viÕt bµi hoµn chØnh – Gv theo dâi. - Gọi đại diện Hs lên trình bày – Gv hớng dÉn Hs trong líp nhËn xÐt, bæ sung. (?) KÓ l¹i c©u chuyÖn mµ em biÕt trong cuéc sèng h»ng ngµy Hớng dẫn Hs tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i tù sù: Néi dung truyÖn Th¹ch Sanh. H×nh thøc b»ng lêi kÓ cña em. - Gv híng dÉn Hs t×m ý, lËp dµn ý. Yªu cÇu: Më bµi giíi thiÖu nh©n vËt vµ sù viÖc Th©n bµi kÓ diÔn biÕn truyÖn ?TruyÖn cã diÔn biÕn nh thÕ nµo? ? Diễn biến truyện đợc sắp xếp theo thứ tù nµo? Tr×nh bµy diÔn biÕn truyÖn theo thø tù cña truyÖn. ? TruyÖn cã kÕt thóc nh thÕ nµo? - KÕt bµi: KÕt thóc c©u chuyÖn. Bài tập 3 1) LËp dµn ý a. Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt vµ sù viÖc. b. Th©n bµi: - 2 thần đến cầu hôn - Vua Hïng yªu cÇu sÝnh lÔ - Sơn Tinh mang sính lễ đến trớc lấy đợc vợ, Thủy Tinh đến sau không lấy đợc vợ, đuổi theo đánh nhau với Sơn Tinh để cớp lại Mị N¬ng. - Cuéc giao tranh gi÷a 2 thÇn diÔn ra quyÕt liÖt. Cuèi cïng, Thñy Tinh thua ph¶i rót qu©n vÒ. c. KÕt bµi: HiÖn tîng lò lôt hµng n¨m x¶y ra 2 ) ViÕt bµi: Bài tập 4 1 . Tìm hiểu đề: 2 . LËp dµn ý: a) Më bµi:. -giíi thiÖu vÒ c©u chuyÖn vµ nh©n vËt , hoÆc sù viÖc mµ em biÕt . b). Th©n bµi: .nªu diÔn biÕn c©u chuyÖn. c). KÕt bµi:. - nªu kÕt thóc c©u chuyÖn vµ ý nghÜa . 3 Bµi viÕt: Hs viÕt bµi Bài tập 5.

(15) (?) KÓ vÒ 1 kØ niÖm thêi th¬ Êu kh«ng phai mê cña em. 1 . Tìm hiểu đề: - GV Hớng dẫn Hs tìm hiểu đề ? §Ò bµi y/c nh÷ng g×? ? ThÓ lo¹i: Tù sù ? Nôi dung: Kể về 1 kỉ niệm đáng nhớ. Híng dÉn Hs t×m ý,lËp dµn ý, 2 . LËp dµn ý: ? Phần mở bài nêu đợc yêu cầu gi? a) Më bµi: - Giíi thiÖu kØ niÖm tuæi th¬ cña em (Gîi ý: ? Thân bài:diễn biến câu chuyện xảy ra nh 1 lần đi chơi, 1 lần đợc điểm tốt, 1 lần gây thÕ nµo? truyÖn hiÓu lÇm, .....) ? KØ niÖm Êy x¶y ra vµo thêi gian nµo? b) Th©n bµi: ? Nguyên nhân xảy ra câu truyện đó là gì? - KÓ diÔn biÕn kØ niÖm - T©m tr¹ng cña em: Tríc, trong vµ sau khi c) KÕt bµi: xảy ra câu chuyện đó - Cảm xúc của em khi nghĩ về kỉ niệm đó ? DiÔn biÕn c©u truyÖn 3. Bµi viÕt: - Tác động của câu chuyện đó đối với em Hs viÕt bµi hoµn chØnh . Hs viÕt, Gv theo dâi. Bài tập 6 1 . Tìm hiểu đề (?) Kể về một tấm gơng tốt hay giúp đỡ bạn bÌ mµ em biÕt. * GV cho Hs đọc lại đề. (?) §Ò bµi y/c lµm g×? (?) ThÓ lo¹i: Tù sù (?) Néi dung: G¬ng ngêi tèt Gv h/d Hs lËp dµn ý Hs lËp dµn ý – Tr×nh bµy. Dµn ý cña Hs yªu cÇu (?) Më bµi (?) Thân bài phải đạt đợc những nội dung nµo?. (?) KÕt bµi: t×nh c¶m, suy nghÜ cña em Hs viÕt bµi, Gv theo dâi - Bài viết của Hs yêu cầu đảm bảo đủ các ý chính đã nêu trong 3 phần mở, thân, kết của dµn ý - Trong qu¸ tr×nh Hs lµm bµi, cã thÓ cho 1 vµi em lªn b¶ng tr×nh bµy tõng phÇn VÝ dô: + PhÇn më bµi 1 hs + PhÇn th©n bµi: PhÇn giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ hoµn c¶nh, h×nh d¸ng, tÝnh t×nh (1 Hs) PhÇn kÓ vÒ viÖc lµm cña b¹n (1 Hs) + PhÇn kÕt bµi: 1Hs Gv híng dÉn hs nhËn xÐt tõng phÇn.. 2 . LËp dµn ý: a) Më bµi: - Giíi thiÖu tªn ngêi, viÖc tèt. b) Th©n bµi: * Giíi thiÖu chung kh¸i qu¸t vÒ b¹n (hoµn c¶nh, h×nh d¸ng, tÝnh nÕt, trang phôc,...) - KÓ vÒ viÖc lµm cña b¹n + Gióp b¹n häc ë líp, ë nhµ + Gióp b¹n cã hoµn c¶nh khã kh¨n. + Thái độ của bạn khi giúp bạn.... - T×nh c¶m cña em víi b¹n. c) KÕt bµi: - C¶m nghÜ cña m×nh vÒ ngêi b¹n Êy 3 . Bµi viÕt:. 4 . Củng c ố :. * GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học ..

(16) 5. Hướng dẫn HS về nhà : * HS hệ thống lại kiến thức đã học chuẩn bị cho chuyên đề sau : “ Truyện cổ tích ”. Ngày soạn 19/10/2015 Ngày dạy:. Buổi 5 TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM. A. Môc tiªu bµi häc: _ ¤n tËp vµ cñng cè kiÕn thøc vÒ truyÖn cæ tÝch. _ Luyện giải một số câu hỏi về một số truyện cổ tích đã học. B . Chuẩn bị *-. GV:Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y , SGK,tµi liÖu tham kh¶o: - HS : SGK , đồ dùng học tập C . Tiến trình lên lớp. (?) Cæ tÝch lµ g×?. (?) §Æc ®iÓm tiªu biÓu cña cæ tÝch?. TruyÖn cæ tÝch gåm mÊy lo¹i?. So s¸nh truyÒn thuyÕt vµ truyÖn cæ tÝch?. A. Lý thuyết 1. §Þnh nghÜa: - TruyÖn cæ tÝch lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuéc: nh©n vËt bÊt h¹nh, nh©n vËt dòng sÜ, nh©n vËt cã tµi n¨ng k× l¹, nh©n vËt th«ng minh, nh©n vËt ngèc nghÕch, nh©n vËt lµ động vật. - Truyện cổ tích thờng có yếu tố hoang đờng thÓ hiÖn íc m¬, niÒm tin cña nh©n d©n vÒ chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt đối với cái xấu, sự công bằng đối với sự bất công. 2. Ph©n lo¹i: - TruyÖn cæ tÝch vÒ loµi vËt - TruyÖn cæ tÝch thÇn k× - TruyÖn cæ tÝch sinh ho¹t. 3. So s¸nh truyÒn thuyÕt vµ truyÖn cæ tÝch: - Gièng nhau: + §Òu cã yÕu tè tëng tîng, k× ¶o; + Cã nhiÒu chi tiÕt( m« tÝp) gièng nhau: sù ra đời thần kì, nhân vật có những tài năng phi thêng… - Kh¸c nhau: + TruyÒn thuyÕt kÓ vÒ c¸c nh©n vËt, sù kiÖn lịch sử và thể hiện cách đánh giá của nhân dân… còn cổ tích kể về cuộc đời của một số loại nhân vật nhất định và thể hiện quan niÖm, íc m¬ cña nh©n d©n. + Truyền thuyết đợc cả ngời kể lẫn ngời nghe tin lµ nh÷ng c©u chuyÖn cã thËt; cßn truyÖn cæ tÝch.

(17) (?) Kể tên các truyện cổ tích mà em đã học?. ? Nh÷ng v¨n b¶n trªn thuéc kiÓu v¨n b¶n nào? Trong những VB ấy đã sử dụng PTBĐ nµo? ? Nh©n vËt Th¹ch Sanh thuéc kiÓu nh©n vËt nµo? ? Nh©n vËt em bÐ ( truyÖn Em bÐ th«ng minh) thuéc kiÓu nh©n vËt nµo? ? Nh©n vËt M· L¬ng thuéc kiÓu nh©n vËt nµo? ? Nhân vật ông lão đánh cá thuộc kiểu nhân vËt nµo?. (?) H·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nôi dung vµ nt cña mét sè truyÖn cæ tÝch VN vµ níc ngoài mà em đã học và đọc thêm?. C¶ ngêi kÓ lÉn ngêi nghe coi lµ nh÷ng c©u chuyÖn kh«ng cã thËt. 4. Những truyện cổ tích đã học: _ Th¹ch Sanh. _ Em bÐ th«ng minh. _ C©y bót thÇn. _ Ông lão đánh cá và con cá vàng. 5. KiÓu v¨n b¶n vµ PTB§ cña c¸c truyÒn thuyết đã học: _ KiÓu v¨n b¶n: Tù sù. _ PTB§: KÓ. 6. Xác định kiểu nhân vật trong các truyện cổ tích đã học: _ Nh©n vËt Th¹ch Sanh: KiÓu nh©n vËt dòng sÜ. _ Nh©n vËt em bÐ ( truyÖn Em bÐ th«ng minh): KiÓu nh©n vËt th«ng minh. _ Nh©n vËt M· L¬ng: KiÓu nh©n vËt cã tµi n¨ng k× l¹. _ Nhân vật ông lão đánh cá: Kiểu nhân vật ngèc nghÕch. II. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè truyÖn cæ tÝch ViÖt Nam vµ níc ngoµi: 1) Th¹ch Sanh: * NghÖ thuËt: - TruyÖn cã nhiÒu chi tiÕt tëng tîng thÇn k× độc đáo và giàu ý nghĩa. - KÕt cÊu, cèt truyÖn m¹ch l¹c, s¾p xÕp t×nh tiÕt khÐo lÐo, hoµn chØnh. * Néi dung ý nghÜa: - Ngîi ca nh÷ng chiÕn c«ng rùc rì vµ phÈm chất cao đẹp của ngời anh hùng- dũng sĩ dân gian b¸ch chiÕn b¸ch th¾ng Th¹ch Sanh. - Thể hiện ớc mơ, niềm tin về đạo đức, công lí xã hội và lí tởng nhân đạo, yêu hòa bình cña nh©n d©n ta. 2. Em bÐ th«ng minh: * NghÖ thuËt: - Hình thức câu đố hay, bát ngờ, lí thú. - T¹o t×nh huèng bÊt ngê vµ x©u chuçi sù kiÖn. * Néi dung ý nghÜa: - Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn d©n gian. - T¹o nªn tiÕng cêi vui vÎ, hån nhiªn. 3) C©y bót thÇn: * NghÖ thuËt: - Chi tiết tởng tợng thần kì, đặc sắc. - Cèt truyÖn li k×. - Giäng kÓ khi trang nghiªm,khi hµi híc, dÝ dám. * Néi dung ý nghÜa: - ThÓ hiÖn quan niÖm cña nh©n d©n ta vÒ c«ng lÝ x· héi. - Khẳng định tài năng phải phục vụ nhân.

(18) d©n, phôc vô chÝnh nghÜa, chèng l¹i c¸i ¸c; nghÖ thuËt ch©n chÝnh thuéc vÒ nh©n d©n. - ThÓ hiÖn íc m¬, niÒm tin cña nh©n d©n vÒ kh¶ n¨ng k× diÖu cña con ngêi. III. C¶m nhËn mét sè nh©n vËt cæ tÝch: 1. Th¹ch Sanh: - KiÓu nh©n vËt dòng sÜ cã tµi n¨ng k× l¹. - Ra đời và lớn lên rất kì lạ. - Tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch, khã kh¨n: + Sù hung b¹o cña thiªn nhiªn + Sự thâm độc của kẻ xấu + Sù x©m lîc cña kÎ thï. - Cã nhiÒu phÈm chÊt quÝ b¸u: + ThËt thµ, chÊt ph¸c. + Vô t, hết lòng giúp đỡ ngời khác. + Dòng c¶m, tµi n¨ng, cã søc kháe phi thêng. + Yªu chuéng hßa b×nh, c«ng lÝ. - Lµ chµng dòng sÜ d©n gian b¸ch chiÕn bách thắng, đại diện cho cái thiện. - Lµ nh©n vËt lÝ tëng mµ nh©n d©n íc ao vµ ngìng mé. 2. Em bÐ th«ng minh: - KiÓu nh©n vËt th«ng minh, tµi giái. - Con ngêi thî cµy nhng th«ng minh, mu trÝ. - Giải đố hay, độc đáo, bất ngờ. - Nhanh nhÑn, cøng cái. - §øa trÎ ®Çy b¶n lÜnh, øng xö nhanh, khÐo lÐo, hån nhiªn vµ ng©y th¬. 3. M· L¬ng: - KiÓu nh©n vËt cã tµi n¨ng k× l¹. - CËu bÐ må c«i, th«ng minh, say mª häc vÏ. - Khæ luyÖn thµnh tµi. - Đợc thần linh giúp đỡ. - Nh©n hËu, yªu th¬ng ngêi nghÌo. - Dòng c¶m, mu trÝ, th«ng minh, c¨m ghÐt cêng quyÒn vµ b¹o lùc. - Là ngời nghệ sĩ chân chính đợc nhân dân yªu mÕn vµ ngìng mé. IV. ý nghĩa của các truyện cổ tích đã học: 1. TruyÖn Th¹ch Sanh: _ Thể hiện ớc mơ, niềm tin về đạo đức và c«ng lÝ x· héi. _ Thể hiện t tởng nhân đạo, yêu hoà bình cña nh©n d©n ta. 2. TruyÖn Em bÐ th«ng minh: _ §Ò cao trÝ kh«n d©n gian. _ T¹o tiÕng cêi vui vÎ. 3. TruyÖn C©y bót thÇn: _ ThÓ hiÖn quan niÖm cña nh©n d©n vÒ c«ng lí xã hội, về mục đích của tài năng nghệ thuËt. _ ThÓ hiÖn íc m¬ vÒ kh¶ n¨ng k× diÖu cña con ngêi..

(19) V. Luyện tập C©u 1: Sự đối lập về tính cách và hành động của hai nh©n vËt Th¹ch Sanh vµ LÝ Th«ng: C©u 1: Trong truyÖn “Th¹ch Sanh”, hai nh©n vËt Thạch Sanh và Lí Thông luôn đối lập nhau về tính cách và hành động. Hãy chỉ ra những đối lập đó? C©u 2: Trong truyÖn “C©y bót thÇn”, v× sao M· L¬ng chØ vÏ cho ngêi nghÌo dông cô lao động mà không vẽ cho họ sản phẩm lao động? Qua đây, em có nhận xét gì về mục đích của tài năng nghệ thuật đối với cuộc sèng con ngêi?. C©u 3: TruyÖn “Em bÐ th«ng minh” hÊp dÉn em v× nh÷ng lÝ do nµo? Cõu 4: Phân tích chi tiết tiếng đàn và niêu c¬m thÇn k× trong truyÖn “Th¹ch Sanh”. Bài về nhà: Bằng một số truyện đã học, em hãy làm sáng rõ đặc điểm của truyện cổ tÝch.. _ Th¹ch Sanh: l¬ng thiÖn, tèt bông. ( DÉn chøng ) _ Lí Thông: độc ác, mu mẹo. ( DÉn chøng ). C©u 2: _ Trong truyÖn “C©y bót thÇn”, M· L¬ng chỉ vẽ cho ngời nghèo dụng cụ lao động mà không vẽ cho họ sản phẩm lao động. Vì: Mã Lơng là ngời lao động nên coi trọng lao động, tin ở lao động sẽ làm ra của cải. _ Qua đây, ta có thể nhận xét về mục đích của tài năng nghệ thuật đối với cuộc sống con ngêi: + Nghệ thuật phải đợc nuôi dỡng từ thực tế. + NghÖ thuËt ph¶i cã Ých cho nh©n d©n, ph¶i phôc vô nh©n d©n. + Nghệ thuật phải chiến đấu tiêu diệt cái ác. C©u 3: _ V× truyÖn ca ngîi trÝ th«ng minh h¬n ngêi cña mét em bÐ n«ng d©n. _ V× truyÖn kÓ rÊt vui, g©y cêi. _ Vì các lời giải đố tự nhiên, hóm hỉnh. Câu 4 - Tiếng đàn: + §©y lµ mét vò khÝ k× diÖu. Trong truyÖn cæ tÝch, nh÷ng chi tiÕt vÒ ©m nh¹c cã vÞ trÝ quan trọng góp phần bộc lộ vẻ đẹp của nhân vật và thể hiện thái độ của nhân dân. + Tiếng đàn trong truyện TS có bốn lớp nghĩa chính: tiếng đàn giải oan, tiếng đàn tình yêu, tiếng đàn vạch trần tội ác, tiếng đàn hòa bình. - Niªu c¬m: + §©y lµ niªu c¬m k× l¹ (nhá xÝu nhng ¨n mãi không hết). Niêu cơm đồng nghĩa với sù v« tËn. + §ã lµ niªu c¬m hßa b×nh thÊm ®Ém tinh thần nhân đạo.. 4 . Củng c ố :. * GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học ..

(20) Ngày soạn 25/10/2015 Ngày dạy Buổi 6. ÔN TẬP TIẾNG VIỆT A. Môc tiªu bµi häc: _ Cñng cè vµ më réng cho HS nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ mîn.Nghĩa của từ _ LuyÖn gi¶i mét sè bµi tËp vÒ tõ mîn.Nghĩa của từ B . Chuẩn bị * - GV:Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y , SGK,tµi liÖu tham kh¶o: - HS : SGK , đồ dùng học tập C . Tiến trình lên lớp 1. Ổn định lớp: 2. Bài cũ 3. Bài mới. I. Lý thuyÕt: XÐt vÒ nguån gèc, tiÕng ViÖt cã 2 líp tõ: _ Tõ thuÇn ViÖt lµ tõ do cha «ng ta s¸ng t¹o tõ thuÇn ViÖt vµ tõ mîn. ra. _ Tõ mîn lµ tõ cña ng«n ng÷ kh¸c nhËp vµo.

(21) ThÕ nµo lµ tõ thuÇn ViÖt?. níc ta. VÝ dô: ThÕ nµo lµ tõ mîn? độc lập, tự do, hạnh phúc (Hán) ti vi, ra- ®i- « (Anh) LÊy vÝ dô vÒ tõ mîn? ghi đông, pê- đan (Ph¸p) _ Trong ng«n ng÷ ViÖt do hoµn c¶nh lÞch sö nªn tõ H¸n ViÖt chiÕm tØ lÖ kh¸ lín trong hÖ thèng tõ mîn . TiÕng ViÖt chñ yÕu mîn cña ng«n ng÷ nµo? _ Cã 2 c¸ch thøc vay mîn: V× sao? + Mîn hoµn toµn: Lµ mîn c¶ ý nghÜa lÉn d¹ng ©m thanh cña tõ níc ngoµi (cã thÓ thay Cã mÊy c¸ch mîn? KÓ tªn? đổi âm thanh chút ít cho phù hợp với âm thanh cña tiÕng ViÖt). VÝ dô: xµ phßng, mÝt tinh, b«n- sª- vÝch, + DÞch ý: Lµ dïng c¸c h×nh vÞ thuÇn ViÖt hay Hán Việt để dịch nghĩa cho các hình vị trong c¸c tõ Ên ¢u. VÝ dô: star (tiÕng Anh) dÞch ý thµnh “ng«i sao” (chỉ ngời đẹp, diễn viên xuất sắc, cầu thủ xuÊt s¾c). “chắn bùn” đợc dịch ý từ garde- boue trong tiÕng Ph¸p. _ C¸ch viÕt tõ mîn: + Từ mợn đợc Việt hoá cao: Viết nh từ thuÇn ViÖt. Nªu c¸ch viÕt tõ mîn? VÝ dô: mÝt tinh, x« viÕt, + Từ mợn cha đợc Việt hoá hoàn toàn: Khi viết dùng gạch ngang để nối các tiếng với nhau. VÝ dô: ra- ®i- «, in- t¬- nÐt, Cã nªn l¹m dông tõ mîn kh«ng? - Kh«ng nªn l¹m dông tõ mîn. II. Bµi tËp: 1 Bµi tËp 1: Bµi tËp 1: _ giang s¬n: s«ng nói. KÓ 10 tõ H¸n ViÖt mµ em biÕt. Thö gi¶i _ phi c¬: m¸y bay. nghĩa những từ đó? _ cøu ho¶: ch÷a ch¸y. _ mïi soa: kh¨n tay. _ h¶i cÈu: chã biÓn. _ bÊt tö: kh«ng chÕt. _ quèc k×: cê cña níc. _ cêng quèc: níc m¹nh. _ ng nghiệp: nghề đánh cá. _ nh©n lo¹i: loµi ngêi. Bµi tËp 2: Bµi tËp 2: §äc kÜ c©u sau ®©y: Viện Khoa học Việt Nam đã xúc tiến ch- a. Những từ Hán Việt trong câu đó là: ¬ng tr×nh ®iÒu tra, nghiªn cøu vÒ ®iÒu ViÖn, Khoa häc, ViÖt Nam, xóc tiÕn, chkiÖn tù nhiªn vïng T©y Nguyªn, mµ träng ¬ng tr×nh, ®iÒu tra, nghiªn cøu, ®iÒu kiÖn, tâm là tài nguyên nớc, khí hậu, đất, sinh tự nhiên, tài nguyên, thiên nhiên, Tây vËt vµ kho¸ng s¶n. Nguyªn, träng t©m, tµi nguyªn, khÝ hËu, a. G¹ch díi nh÷ng tõ cßn râ lµ tõ H¸n ViÖt? sinh vËt, kho¸ng s¶n..

(22) b. Em cã nhËn xÐt g× vÒ tÇm quan träng cña tõ H¸n ViÖt trong tiÕng nãi cña chóng ta? Bµi tËp 3: S¾p xÕp c¸c cÆp tõ sau ®©y thµnh cÆp tõ đồng nghĩa và gạch dới các từ mợn: mì chính, trái đất, hi vọng, cattut, pianô, gắng sức, hoàng đế, đa số, xi rô, chuyên cần, bột ngọt, nỗ lực, địa cầu, vua, mong muốn, số đông, vỏ đạn, nớc ngọt, dơng cÇm, siªng n¨ng.. Bµi tËp 4: KÓ tªn mét sè tõ mîn lµm tªn gäi c¸c bé phận của xe đạp.. b. Tõ H¸n ViÖt chiÕm sè lîng lín trong kho tõ tiÕng ViÖt. Bµi tËp 3: Các cặp từ đồng nghĩa là: m× chÝnh - bét ngät địa cầu - trái đất hi väng - mong muèn cattut - vỏ đạn pian« - d¬ng cÇm nç lùc - cè g¾ng hoàng đế – vua ®a sè – số đông xi r« - níc ngät chuyªn cÇn – siªng n¨ng Bµi tËp 4: Mét sè tõ mîn lµm tªn gäi c¸c bé phËn của xe đạp: ghi đông, phanh, lốp, pê đan, gác- đờ- bu, Bµi tËp 5: Các từ “phụ nữ”, “nhi đồng”, “phu nhân” đều là từ mợn, mang sắc thái trang trọng. Vì vậy, trong các tổ hợp từ đã nêu không thể thay chúng bằng từ đồng nghĩa.. Bµi tËp 5: a. Trong các cặp từ đồng nghĩa sau đây, từ nµo lµ tõ mîn, tõ nµo kh«ng ph¶i lµ tõ mîn? phụ nữ - đàn bà, nhi đồng trẻ em, phu nh©n vî. b. T¹i sao “ Héi liªn hiÖp phô n÷ ViÖt Nam” không thể đổi thành “Hội liên hiệp đàn bà Việt Nam”; “Báo Nhi đồng” không thể đổi thành “ Báo trẻ em”; “Thủ tớng và phu nhân” không thể đổi thành “Thủ tớng vµ vî”? Bµi tËp 6: H·y kÓ tªn mét sè tõ mîn: a. Là tên các đơn vị đo lờng. Bµi tËp 6: VÝ dô: mÐt Tõ mîn: b. Là tên một số đồ vật. a. Là tên các đơn vị đo lờng: VÝ dô: ra- ®i- « mÐt, lÝt, ki- l«- mÐt, ki- l«- gam, b. Là tên một số đồ vật: ? NghÜa cña tõ gåm cã nh÷ng c¸ch hiÓu nµo ra- ®i- «, vi- «- l«ng, ? ThÕ nµo lµ nghÜa cña tõ 3/ Kh¸i niÖm nghÜa cña tõ: Lµ néi dung mµ ? Cã nh÷ng c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ tõ biÓu thÞ. nµo? - Cã 2 c¸ch gi¶i nghÜa tõ: +/ Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ +/ Đa ra những từ đồng nghĩa hoặc trái nghÜa víi tõ cÇn gi¶i thÝch -VD:LÉm liÖt : Hïng dòng,oai nghiªm. (gi¶i nghÜa theo c¸ch ®a ra tõ tr¸i nghÜa víi Bµi tËp 1: nã) Gi¶i thÝch nghÜa cña tõ in nghiªng trong II. Bµi tËp: ®o¹n v¨n sau: Bµi tËp 1: Ma đã ngớt. Trời rạng dần. Mấy con Gi¶i thÝch nghÜa cña tõ: chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra _ Ngớt: giảm đi một phần đáng kể. hót râm ran. Ma tạnh. Phía đông, một _ Rạng: trời chuyển dần từ tối sang sáng. m¶ng trêi trong v¾t. MÆt trêi lã ra, chãi läi _ Chµo mµo: chim nhá, ®Çu cã tóm l«ng trªn nh÷ng chïm l¸ bëi lÊp l¸nh. nhọn, đít có túm lông nhỏ, ăn các quả mềm. ( T« Hoµi) _ Râm ran: rộn rã liên tiếp thành từng đợt khi to khi nhá..

(23) _ T¹nh: (ma) ngõng hoÆc døt h¼n. _ Ló: để một bộ phận nhô ra khỏi vật che Bµi tËp 2: Hãy sửa lại cho đúng chính tả các từ in khuất. nghiªng trong nh÷ng c©u sau: Bµi tËp 2: _ TÝnh anh Êy rÊt ngang tµn. CÇn söa l¹i lµ: _ Nã ®i phÊp ph¬ ngoµi phè. Bµi tËp 3: Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c cÆp tõ sau: a. “ViÕt” vµ “vÏ”. b. “Tát” và đấm”. c. “GiËn” vµ “c¨m”. d. “H¬” (quÇn ¸o) vµ “ph¬i” (quÇn ¸o).. _ TÝnh anh Êy rÊt ngang tµng. _ Nã ®i phÊt ph¬ ngoµi phè. Bµi tËp 3: a. “Viết” và “vẽ” đều dùng dụng cụ giống nhau, nhng “viÕt” lµ t¹o ra ch÷, cßn “vÏ” lµ t¹o ra h×nh ¶nh sù vËt. b. “Tát” và đấm”đều là hoạt động đánh của tay. Nhng “tát” là đánh vào mặt bằng bàn tay xoè, còn “đấm” là đánh bằng nắm tay. c. “Giận” và “căm”khác nhau ở mức độ. “Căm” có mức độ cao hơn “giận”. d. “Hơ” (quần áo) và “phơi” (quần áo) đều là hoạt động làm khô (quần áo). Nhng “hơ” lµ ®a vµo gÇn n¬i to¶ nhiÖt, cßn “ph¬i” lµ Bµi tËp 4: tr¶i hoÆc gi¨ng ra chç n¾ng, chç tho¸ng cho Em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña 2 tõ “côc t¸c” kh«. vµ “ñn Øn” trong bµi th¬ sau: Bµi tËp 4: Con gµ côc t¸c l¸ chanh _ Cục tác: (gà mái) kêu to sau khi đẻ hoặc Con lîn ñn Øn mua hµnh cho t«i khi ho¶ng sî. Con chó khóc đứng khóc ngồi _ ủn ỉn: (lợn) kêu nhỏ (khi đòi ăn). Mẹ ơi đi chợ mua tôi đồng riềng. Bµi tËp 5: Điền các từ đề bạt, đề cử, đề xuất, đề đạt vµo chç trèng cho phï hîp víi néi dung: Bµi tËp 5: _ …..: tr×nh bµy ý kiÕn hoÆc nguyÖn väng LÇn lît ®iÒn c¸c tõ: lªn cÊp trªn. _ đề đạt. _.....: cử ai đó giữ chức vụ cao hơn. _.....: giới thiệu ra để lựa chọn và bầu cử. _ đề bạt. _.....: đa vấn đề ra để xem xét, giải quyết. _ đề cử. _ đề xuất. ? Gi¶i thÝch nghÜa cña tõ chÝn trong c¸c c©u Bài tập 6: sau : a) a) Vờn cam chín đỏ . Vờn cam chín đỏ => Quả ở vào giai đoạn b) Trớc khi quyết định phải suy nghĩ cho phát triển đầy đủ nhất thờng có màu đỏ hoặc chÝn ch¾n . vµng , cã h¬ng th¬m vÞ ngät . c) Ngîng chÝn c¶ mÆt . b) Trớc khi quyết định phải suy nghĩ cho chín chắn => Sự suy nghĩ ở mức đầy đủ để đợc hiÖu qu¶ . c) Ngợng chín cả mặt => Màu da đỏ ửng ? §Æt c©u víi c¸c tõ chÝn theo c¸c nÐt nghÜa lªn . * trªn §Æt c©u - Trên cây, hồng xiêm đã bắt đầu chín - Gß m¸ cao chÝn nh qu¶ bå qu©n . - Tµi n¨ng cña anh Êy ®ang chÝn ré. 4 . C ủng c ố :.

(24) * GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ bản HS khắc sâu kiến thức đã học . 5 . Hướng dẫn HS về nhà : * HS hệ thống lại kiến thức đã học chu ẩn bị cho chuyên đề sau .. Ngày soạn 1/11/2015 Ngày dạy Buæi 7. ch÷a lçi dïng tõ A. Mục tiêu cần đạt Gióp HS thµnh th¹o trong viÖc nhËn diÖn vµ ch÷a mét sè lçi c¬ b¶n: dïng tõ, chÝnh t¶, c©u, diễn đạt. Viết đợc các đoạn văn không mắc lỗi B. Tæ chøc d¹y häc I. C¸c lçi dïng tõ 1. LÆp tõ lµ hiÖn tîng dïng nhiÒu lÇn mét tõ trong c©u hoÆc trong c¸c c©u liÒn kÒ nhau trong mét ®o¹n v¨n - Lặp từ nhiều khi rất cần thiết nh để nhấn mạnh nội dung, diễn đạt chính xác để nhấn m¹nh vµ liªn kÕt c©u. - Lçi lÆp tõ lµm cho c©u v¨n rêm rµ, nÆng nÒ. - C¸ch ch÷a: + Bá nh÷ng tõ ng÷ bÞ lÆp + Thay thÕ tõ lÆp b»ng nh÷ng tõ cïng nghÜa. Ví dụ: Con mèo nhà em rất đẹp nên em rất thích con mèo nhà em. Chữa lại: - Con mèo nhà em rất đẹp nên em rất thích - Con mèo nhà em rất đẹp nên em rất thích nó 2. Lẫn lộn các từ gần âm là do cha nắm đợc nghĩa của từ, chỉ nhớ mang máng nhng không hiÓu râ nªn dïng chÖch sang mét tõ gÇn ©m quen dïng kh¸c. Ví dụ: cây bạch đàn thành cây bạch đằng, tinh tuý thành tinh tú - C¸ch ch÷a + N¾m ch¾c nghÜa cña tõ. NÕu kh«ng hiÓu ph¶i hái hoÆc tra tõ ®iÓn + HiÓu nghÜa cña tõ míi dïng 3. Dùng từ không đúng nghĩa là do không hiểu nghĩa của từ - Cách chữa: Đối chiếu với từ điển để chữa lại cho đúng VÝ dô: NguyÔn §×nh ChiÓu lang thang tõ tØnh nµy sang tØnh kh¸c Thay tõ " lang thang" b»ng "®i" hoÆc “ngîc xu«i" II. Bµi tËp Bµi tËp 1: Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi dïng tõ trong nh÷ng c©u sau a. Cã thÓ nãi em cã thÓ tiÕn bé nÕu líp em cã thÇy c« d¹y giái.

(25) b. Nhân dân ta đang ngày đêm chăm lo kiến thiết xây dựng nớc nhà c. Tỉnh uỷ đa 50 con bò về giúp hợp tác xã chỉ đạo sản xuất vụ mùa. d.Khu nhµ nµy thËt lµ hoang mang e.Ông em đợc Đảng gắn danh hiệu 50 năm tuổi Đảng Bài tập 2: Tìm lỗi dùng từ trong những câu dới đây và chữa lại cho đúng a. Lòng yêu mến thiên nhiên say đắm đã làm cho ngời quên đi nỗi vất vả trên đờng đi b. Trong truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh ngời xa đã nhân cách hoá các hiện tợng thiên nhiên rất sinh động c. Bè em lµ th¬ng binh, «ng cã dÞ vËt l¹ ë phÇn mÒm d. Lªn líp 6 em míi thÊy viÖc häc lµ nghiªm träng e. Mái tóc ông em đã sửa soạn bạc trắng g. Bãi biển quê em mùa này đẹp ghê ghớm h.¤ng nghe b× bâm c©u chuyÖn cña vî chång luËt s. Bài tập 3: Thay thế các từ đồng nghĩa với từ " Phù đổng Thiên Vơng" trong đoạn văn sau : (GV treo b¶ng phô) " Nghe chuyện Phù Đổng Thiên Vơng tôi tởng tợng đến một trang nam nhi sức vóc khác thêng nhng t©m hån cßn th« s¬ vµ gi¶n dÞ nh t©m hån tÊt c¶ mäi ngêi xa. " Phï §æng Thiªn Vơng gặp lúc quốc gia lâm nguy đã xông pha ra trận, đem sức khoẻ mà đánh tan giặc, nhng bÞ th¬ng nÆng. Tuy thÕ " Phï §æng Thiªn V¬ng vÉn ¨n mét b÷a c¬m råi nh¶y xuèng hå T©y t¾m, xong míi «m vÕt th¬ng lªn ngùa ®i t×m mét rõng c©y ©m u, ngåi dùa vµo mét gèc c©y to, giấu kín nỗi đau đớn mà chết." Gợi ý: HS có thể chọn những từ ( cụm từ) đồng nghĩa để thay thế nh: - ngêi trai lµng Phï §æng - cËu bÐ k× l¹ Êy - ngêi anh hïng lµng Giãng - Tr¸ng sÜ Êy Bµi tËp 4: Ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp lÆp tõ trong c¸c vÝ dô sau: a. Tre §ång Nai, nøa ViÖt B¾c, tre ngót ngµn §iÖn Biªn Phñ, luü tre th©n mËt lµng t«i…§©u ®©u ta còng cã nøa tre lµm b¹n b. Ngời xa có câu: " Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng" . Tre là thẳng thắn bất khuất! Ta kháng chiến, tre lại là đồng chí chiến đấu của ta. Tre vốn cùng ta làm ăn, lại vì ta mà cùng ta đánh giặc. V¨n tù sù (TiÕp) I. Mục tiêu cần đạt LuyÖn kÜ n¨ng viÕt lêi v¨n, ®o¹n v¨n tù sù vËn dông ng«i kÓ, lêi kÓ, thø tù kÓ TËp dùng ®o¹n, viÕt bµi cô thÓ II. Tæ chøc «n tËp 1. Lý thuyÕt a. Lêi v¨n - Lêi v¨n giíi thiÖu nh©n vËt th× cã thÓ giíi thiÖu hä tªn, lai lÞch, quan hÖ, tÝnh t×nh, t©m hån…cña nh©n vËt. VÝ dô : giíi thiÖu nh©n vËt L¹c Long Qu©n: " ThÇn m×nh rång…phÐp l¹…".

(26) Thờng sử dụng các cụm từ: " Ngày xa…", " Thuở ấy…", " Về đời vua…" khi mở đầu các truyện đời xa. - Lời văn kể sự việc trong văn tự sự thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại. VÝ dô: §o¹n v¨n kÓ sù viÖc Th¹ch Sanh giÕt ch»n tinh: " Nửa đêm, Thạch Sanh đang lim dim mắt…chặt đầu quái vật và xách bộ cung tên đem về" b. §o¹n v¨n tù sù Cốt truyện đợc kể qua một chuỗi các tình tiết. Thông thờng mỗi tình tiết đợc kể bằng một đoạn văn. Mỗi đoạn văn thờng có một câu chủ đề nói lên ý chính, các câu còn lại nhằm bổ sung, minh hoạ cho câu chủ đề. VÝ dô : Dïng c©y buý thÇn, M· L¬ng vÏ cho tÊt c¶ ngêi nghÌo trong lµng. Nhµ nµo kh«ng có cày em vẽ cho cày. Nhà nào không có cuốc, em vẽ cho cuốc. Nhà nào không có đèn, em vẽ cho đèn. Nhà nào không có thùng múc nớc, em vẽ cho thùng". -> Câu in đậm là câu chủ đề, các câu còn lại kể rõ những việc làm của Mã Lơng c. Ng«i kÓ, lêi kÓ - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà ngời kể sử dụng để kể chuyện - Cã 3 c¸ch sö dông ng«i kÓ + Ng«i kÓ thø 3: gäi nh©n vËt b»ng tªn, ngêi kÓ giÊu m×nh-> Linh ho¹t kÓ tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt-> TÝnh kh¸ch quan + Ng«i kÓ thø nhÊt: Ngêi kÓ xng t«i, trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy + Phối hợp ngôi kể 1 và 3 : giọng điệu tự nhiên, sinh động, chủ thể và khách thể tự sự giao hoµ giao c¶m ? Tìm các văn bản đợc kể ở ngôi 1, ngôi 3, kết hợp ngôi 1 và 3. - Lêi kÓ trong v¨n tù sù: Mét t¸c phÈm tù sù thêng cã nhiÒu lo¹i ng«n ng÷ xen nhau, phèi hîp víi nhau: ng«n ng÷ kÓ, ng«n ng÷ t¶, ng«n ng÷ nh©n vËt + ng«n ng÷ kÓ thÓ hiÖn diÔn biÕn cèt truyÖn. + ng«n ng÷ t¶: t¶ nh©n vtj, t¶ khung c¶nh- lµm nÒn, lµm ph«ng cho c©u chuyÖn + ngôn ngữ nhân vật: lời đối thoại và độc thoại d. Thø tù kÓ - KÓ xu«i( kÓ theo dßng ch¶y thêi gian) sù viÖc x¶y ra tríc kÓ tríc, sù viÖc x¶y ra sau kÓ sau đến hết Ví dụ: truyện cổ dân gian, truyện văn xuôi trung đại. - kể ngợc( sử dụng hồi tởng và phép đồng hiện trong thứ tự kể) có lúc chuyện sau kể trớc, chuyện trớc kể sau, các sự việc đan chéo nhau. Mục đích là ngời kể gây bất ngờ, hứng thú t« ®Ëm tÝnh c¸ch nh©n vËt e. C¸c lo¹i bµi kÓ: 1. Kể chuyện đời thờng, 2. KÓ chuyÖn tëng tîng - Kể chuyện đời thờng là kể lại những việc mà mình đã thấy, đã nghe, đã biết… Kể chuyện đời thờng phải coi trọng sự thật, ngời viết chỉ lựa chọn, sắp xếp… chứ không đ ợc bịa. VÝ dô: Em h·y kÓ l¹i mét sè chuyÖn vui trong líp tuÇn qua - H·y kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c vÒ t×nh b¹n cña em.

(27) - KÓ chuyÖn vÒ «ng bµ cña em - KÓ chuyÖn tëng tîng: TruyÖn tëng tîng lµ nh÷ng truyÖn do ngêi kÓ s¸ng t¹o ra b»ng trÝ tëng tîng cña m×nh, kh«ng cã s½n trong s¸ch vë hay trong thùc tÕ, nhng nã vÉn cã mét ý nghĩa nào đó. VÝ dô: - H¹t lóa tù kÓ chuyÖn m×nh. - H·y kÓ vÒ giÊc m¬ cña mét b«ng hoa - Hµng c©y xanh nãi vÒ m×nh 2.Thùc hµnh luyÖn tËp BT 1: Hãy dùng lời văn tự sự để viết đoạn văn giới thiệu từng nhân vật sau ( tự đặt tên cho nh©n vËt) a. Một cậu học sinh thông minh, nhanh nhẹn, thích vui đùa. b. Một cầu thủ bóng đá thiếu niên đầy tài năng. BT 2 : Hãy dùng lời văn tự sự để viết các đoạn văn kể từng sự việc sau a. Mét häc sinh dòng c¶m nhËn lçi cña m×nh tríc c« gi¸o vµ tríc c¶ líp b. Hai anh em nhêng nhau mét b¾p ng« luéc BT 3 : H·y chuyÓn ®o¹n v¨n tù sù dïng ng«i kÓ thø nhÊt sau ®©y thµnh ®o¹n v¨n tù sù dùng ngôi kể thứ 3 sao cho hợp lý và nêu rõ việc thay đổi ngôi kể đem lại điều gì mới cho ®o¹n v¨n: " Anh Xiến tóc vểnh hai cái sừng dài nh hai chiếc lng cong cong có khấc từng đốt, chõ xuèng m¾ng t«i: - Dế Mèn nghếch ngác kia! Mày to đầu thế mà mày nở đánh thằng bé bằng ngần ấy à? Không đợc quen thói bắt nạt. Tôi ngoảnh nhìn lên: Anh Xiến Tóc lực lỡng và uy nghi bọc mình trong bộ giáp đồng hun rÊt cøng, bé hung tîn d÷ déi l¾m. Nhng t«i cãc sî. Coi bé ch¼ng lµm g× næi t«i tèt! Bëi t«i biết anh ta cũng hãi lũ trẻ, chỉ đứng trên cây không dám xuống" BT 4: H·y chuyÓn ®o¹n v¨n tù sù dïng ng«i kÓ thø ba sau ®©y thµnh ®o¹n v¨n tù sù dùng ngôi kể thứ nhất sao cho hợp lý và nêu rõ việc thay đổi ngôi kể đem lại điều gì mới cho ®o¹n v¨n: ' Quân của Triệu Đà kéo vào chiếm đóng Loa Thành; còn Trọng Thuỷ một mình một ngựa theo dÊu l«ng ngçng ®i t×m MÞ Ch©u. §Õn gÇn bê biÓn, thÊy x¸c vî n»m trªn b·i cá, tuy chÕt mµ nhan s¾c kh«ng mê phai, Träng Thuû khãc oµ lªn, thu nhÆt thi hµi ®em vÒ ch«n trong Loa Thµnh råi ®©m ®Çu xuèng giÕng trong thµnh mµ chÕt" BT 5: Cho đề văn" Kể một kỉ niệm sâu sắc về tình cảm của ông( bà) giành cho mình Chän ng«i kÓ vµ thø tù kÓ cho c©u chuyÖn? Lý gi¶i v× sao em l¹i chän nh vËy?.

(28) Ngày soạn 8 /11/2015 Ngày dạy Buổi 8. DANH TỪ VÀ CỤM DANH TỪ. A. Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ danh tõ , cụm danh từ - RÌn kÜ n¨ng sö dông danh tõ vµ cụm danh từ ¸p dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp. B . §å dïng d¹y häc C . TiÕn tr×nh c¸c bíc d¹y vµ häc * ổn định lớp * KiÓm tra bµi cò - KÕt hîp trong giê. * Bµi míi 1. Kh¸i niÖm I. Danh từ - Y/C HS nªu kh¸i niÖm vÒ danh tõ 2. §Æc ®iÓm cña danh tõ - HS nªu - Kh¶ n¨ng kÕt hîp cña danh tõ - Y/C HS nh¾c l¹i + Danh tõ cã ý nghÜa sù vËt - Chøc vô có ph¸p trong c©u cña danh tõ. + Có khả năng kết hợp với từ chỉ lợng đứng trớc và chỉ từ đứng sau. GV; Em h·y lÊy mét sè DT chØ ngêi? Danh tõ thêng lµm chñ ng÷ trong c©u, khi HS: Cha, mẹ, anh em, đông chí, công nhân, -> lµm vÞ ng÷ thêng ph¶i cã tõ lµ. học sinh, cán bộ, bộ đội....

(29) GV: Em hãy lấy một số DT chỉ động vật? VÝ dô: C¸i bót mµu ®en -> DT lµm CN HS: Chim choc, bå c©u, vÞt, gµ, tr©u, c¸,voi C« Êy lµ sinh viªn -> DT lµm VN chã,lîn... GV: Em h·y lÉy mét sè DT chØ thùc vËt? HS: c©y cèi, cam quýt, chuèi, xoµi,m¨ng côt... GV: EM hãy lây một số DT chỉ đồ vật? HS: Bµn, ghÕ, s¸ch, bót... GV: G¹ch díi nh÷ng DT trong c©u sau? " C©y bót thÇn lµ truyÖn cæ tÝch vÒ nh©n vËt cã tµi n¨ng kú l¹" HS: suy nghÜ tr¶ lêi GV: LiÖt kª mét sè Dt chØ sù vËt mµ em biÕt. §Æt c©u víi mét trong nh÷ng DT Êy? HS: - Nhµ, ca, bµn, ghÕ, chai, lä... - §Æt c©u: + Nhµ cöa cña anh sao bÈn thÕ. + C¸i bµn nµy cã bèn ch©n. GV:Yêu cầu HS đọc Đề bài? HS: §äc GV:Yªu cÇu HS lµm bµi? HS: - Từ loại chuyên đứng trớc DT chỉ ngời: anh, chÞ, «ng, ngµi... - Từ loại chuyên đứng trớc DT chỉ đồ vât: hoa, qu¶, tê, chiÕc... GV: Yêu cầu HS đọc Bài tập? HS: §äc GV: Yªu cÇu HS lµm ra giÊy nh¸p. HS: Lµm bµi. GV: Gäi 1-2 HS lªn b¶ng lµm bµi. HS: - DT chỉ đơn vị quy ớc chính xác: Ki- lôgam, tạ, tấn, met... - DT chỉ đơn vị quy ớc ớc chừng: vài, đàn, mí... GV: NhËn xÐt bµi lµm cña HS 3.Ph©n lo¹i danh tõ trong tiÕng ViÖt. ? Danh từ trong tiếng Việt đợc chia làm mấy lo¹i lín? §ã lµ nh÷ng lo¹i nµo? Nêu đặc điểm của từng loại và cho ví dụ? ? Danh từ chỉ sự vật đợc chia làm mấy loại ? §ã lµ nh÷ng lo¹i nµo?. - §îc chia lµm hai lo¹i lín: Danh tõ chØ sù vật và danh từ chỉ đơn vị. + Danh từ chỉ đơn vị có thể kết hợp trực tiếp víi c¸c sè tõ VD: Ba con tr©u Êy + Danh tõ chØ sù vËt: Chia lµm 2 lo¹i: *Danh tõ chung: Gäi tªn chung cña mét lo¹i sù vËt *Danh tõ riªng: Lµ tªn gäi riªng cña mét ngời, một sự vật riêng lẻ, một địa danh . . II. Côm danh tõ 1. Khái niệm: lµ tæ hîp tõ do danh tõ vµ c¸c tõ ng÷ phô thuéc nã t¹o thµnh. + CÊu t¹o cña côm danh tõ gåm ba phÇn: - Phần trớc: Bổ sung ý nghĩa về số lợng; thờng do số từ,lợng từ đảm nhiệm. - PhÇn trung t©m : Nªu sù vËt, hiÖn tîng; do danh từ đảm nhiệm.

(30) - Phần sau: Bổ sung ý nghĩa về đặc điểm, xác định vị trí của sự vật trong không gian, thời gian; Thờng do tính từ, chỉ từ đảm nhiÖm. 2. M« h×nh cÊu t¹o GV yªu cÇu HS lËp m« h×nh cÊu t¹o, lÊy vÝ dô ®iÒn vµo m« h×nh : PhÇn PhÇn PhÇn phô phô tríc trung t©m sau t1 T1 T s s t2 2 1 2 TÊt nh÷ng con gµ m¸i Êy c¶ t¬. II. Bµi tËp 1. Bµi tËp 1 Mét b¹n liÖt kª c¸c danh tõ chØ sù vËt nh sau: bàn ghế, sách vở, quần áo, đồ đạc, bụng dạ, nhµ cöa, bÕp lóc, con ch¸u, tíng t¸, tre pheo, Êm chÐn, chai, m¸y mãc, chµo mµo, ®a ®a. a. Các danh từ trên là từ ghép tất cả có đúng kh«ng? b. Cã bao nhiªu tõ ghÐp? Em cã thÓ t¸ch chúng thành bao nhiêu từ đơn ? 2. Bµi tËp 2: Trong bài Cây bút thần có ba danh từ : đồ đạc, bụng dạ, cha mẹ. a. Em h·y cho biÕt cÊu t¹o c¸c tõ trªn theo kiÓu nµo ? b. §Æt c©u cã danh tõ trªn ë phÇn chñ ng÷ , ë phÇn vÞ ng÷. c. Đây là danh từ vật thể hay danh từ đơn vị ? Bµi tËp 3: T×m danh tõ vµ côm danh tõ trong c©u sau ®©y: “Lµng t«i vèn lµm nghÒ chµi líi Níc bao v©y c¸ch biÓn nöa ngµy s«ng” (Quª h¬ng - TÕ Hanh) Bµi tËp 4: T×m vµ ph©n lo¹i danh tõ, trong ®o¹n th¬ sau : S©u nhÊt lµ s«ng B¹ch §»ng Ba lần giặc đến, ba lần giặc tan Cao nhÊt lµ nói Lam S¬n Cã «ng Lª Lîi trong ngµn bíc ra. Bài tập 5 . Cho ®o¹n th¬ sau: “Hìi nh÷ng chµng trai, nh÷ng c« g¸i yªu Trên những đèo mây, những tầng núi đá Hai bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶. 3. Ph©n biÖt danh tõ, côm danh tõ - Tõ cÊu t¹o chÆt chÏ, kh«ng thªm mét tiÕng nào vào đợc Cụm từ cấu tạo lỏng, xen tiếng vào đợc - Đặt vào văn cảnh để phân biệt a. HS dựa vào kiến thức phần cấu tạo từ để lµm. b. Trõ c¸c tõ l¸y ra, trong sè tõ ghÐp tiÕng nào tách ra mà dùng độc lập đợc đó chính là tõ.. a. §©y lµ c¸c tõ cã sù phèi hîp nghÜa nªn chúng đợc cấu tạo theo kiểu đẳng lập. b. Y/C 3 HS lên bảng đặt câu c. §©y lµ danh tõ chØ vËt thÓ. Tr¶ lêi: - C¸c danh tõ cã trong c©u th¬ lµ: lµng, nghÒ, chµi líi, níc, biÓn, ngµy, s«ng. - C¸c côm danh tõ lµ : - lµng t«i - nghÒ chµi líi - nöa ngµy s«ng + Danh tõ : - Danh tõ riªng: B¹ch §»ng, Lam S¬n, Lª Lîi - Danh tõ chung: s«ng, giÆc, nói, ngµn, «ng, lÇn. Bµi tËp 5:.

(31) Xuân đã đến rồi, hối hả tơng lai. Khãi nh÷ng nhµ m¸y míi ban mai.” (Bµi ca xu©n 61 – Tè H÷u” a. ChØ ra c¸c côm danh tõ trong ®o¹n th¬? Bµi tËp 6: Cho ®o¹n v¨n sau: “ Mỗi ngời đều có một cá tính, một sở thÝch riªng. Bëi vËy tËp thÓ cÇn ph¶i biÕt t«n trọng những cá tính đó, sở thích đó. Nhng ngợc lại, để hoà mình vào tập thể, mỗi ngời cũng không đợc vì cá tính riêng, sở thích riêng mà ảnh hởng đến tập thể.” a. T×m danh tõ,? côm danh tõ ?. Bµi tËp 7: ChØ ra c¸c côm danh tõ trong khæ th¬ sau: “H¹t g¹o lµng ta Cã vÞ phï sa Cña s«ng Kinh ThÇy Cã h¬ng sen th¬m Trong hå níc ®Çy Cã lêi mÑ h¸t Ngät bïi h«m nay.” (H¹t g¹o lµng ta - TrÇn §¨ng Khoa) Bµi tËp 8: T×m vµ ph©n tÝch cÊu t¹o cña c¸c côm danh tõ trong phÇn trÝch sau : “...Tõ trong c¸c bôi rËm xa, gÇn,nh÷ng chó chån,nh÷ng con dói víi bé l«ng ít mÒm,võa mõng rì, võa lo l¾ng nèi tiÕp nhau nh¶y ra råi biÕn mÊt. Trªn c¸c vßm l¸ dµy ít ®Ém, nh÷ng con chim k lang m¹nh mÏ, d÷ tîn, b¾t ®Çu dang những đôi cánh lớn giũ nớc phành phach. CÊt lªn nh÷ng tiÕng kªu kh«, s¾c chóng nhún bay lên, làm cho những đám lá úa rơi rông l¶ t¶. Xa xa, nh÷ng chám nói mµu tÝm biÕc c¾t chÐo nÒn trêi. Mét d¶i m©y máng, mÒm mại mét d¶i lôa tr¾ng dµi v« tËn «m Êp, quÊn ngang c¸c chám nói nh quyÕn luyÕn bÞn rÞn.”. + Xác định đúng các cụm danh từ: - Nh÷ng chµng trai; Nh÷ng c« g¸i yªu; - Những đèo mây; Những tầng núi đá; - Hai bµn tay; Nh÷ng nhµ m¸y míi; - nh÷ng nhµ m¸y míi ; Bµi tËp 6: Danh tõ: ngêi, c¸ tÝnh, së thÝch, tËp thÓ, m×nh. C¸c côm danh tõ: - mçi ngêi; - sở thích đó; - mét c¸ tÝnh; - mçi ngêi; - mét së thÝch; - c¸ tÝnh riªng; - những cá tính đó; - së thÝch riªng; Bµi tËp 7: Xác định đúng các cụm danh từ: - h¹t g¹o lµng ta, - vÞ phï sa, - s«ng Kinh ThÇy, - h¬ng sen th¬m - hå níc ®Çy, - hå níc ®Çy, - lêi mÑ. Bµi tËp 8: * Xác định đúng các cụm danh từ nh sau (thµnh tè trung t©m in ®Ëm) - c¸c bôi rËm xa, gÇn; - nh÷ng chó chån; - nh÷ng con dói víi bé l«ng ít mÒm; - c¸c vßm l¸ dµy ít ®Ém; - nh÷ng con chim klang m¹nh mÏ, d÷ tîn; - những đôi cánh lớn; - nh÷ng tiÕng kªu kh«, s¾c; - những đám lá úa; - nh÷ng chám nói mµu tÝm biÕc; - mét d¶i m©y máng mÒm m¹i; Bài 9. Viết một đoạn văn ngắn chủ đề bạn bè - mét d¶i lôa tr¾ng dµi v« rồi xác định các danh từ, cụm danh từ trong tËn; ®o¹n v¨n em võa viÕt. - c¸c chám nói;.

(32) Ngày soạn 1/12/2015 Ngày dạy Buæi 9.. «n tËp vÒ sè tõ, lîng tõ, chØ tõ. A. Môc tiªu bµi häc: _ ¤n tËp vµ cñng cè nh÷ng kiÕn thøc vÒ sè tõ, lîng tõ, chØ tõ. _ LuyÖn gi¶i mét sè c©u hái vÒ sè tõ, lîng tõ, chØ tõ. B. Néi dung kiÕn thøc: Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò A. Lý thuyÕt: I. Sè tõ: 1. §Þnh nghÜa: _ ThÕ nµo lµ sè tõ? Cho vÝ dô? Sè tõ lµ nh÷ng tõ chØ sè lîng vµ thø tù sù vËt. VÝ dô: Tôi là con thứ hai trong gia đình. ST 2. Ph©n lo¹i: _ Sè tõ chia lµm mÊy lo¹i ( KÓ tªn)? Mçi 2 lo¹i. lo¹i cho mét vÝ dô? _ Sè tõ chØ sè lîng sù vËt: Số từ đứng trớc danh từ. _ Sè tõ chØ thø tù sù vËt: Số từ đứng sau danh từ. II. Lîng tõ: 1. §Þnh nghÜa: _ ThÕ nµo lµ lîng tõ? Cho VD? Lîng tõ lµ nh÷ng tõ chØ lîng Ýt hay nhiÒu cña sù vËt. VÝ dô1: Hai đứa tôi mỗi ngời một ngả. LT VÝ dô 2: Tất cả trờng hôm nay đợc nghỉ LT häc. 2. Ph©n lo¹i: _ Lîng tõ chia lµm mÊy lo¹i? §ã lµ nh÷ng 2 lo¹i. lo¹i nµo? _ Lîng tõ chØ ý nghÜa toµn thÓ: c¶, tÊt c¶, tÊt th¶y, _ Lîng tõ chØ ý nghÜa tËp hîp hay ph©n phèi: nh÷ng, c¸c, mäi, mçi, tõng, III. ChØ tõ: _ ChØ tõ lµ g× ? Cho vÝ dô? Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoÆc thêi gian. VÝ dô 1: Håi Êy, ë Thanh Ho¸ cã mét ngêi Chỉ từ ( định vị sự vật trong t.gian) làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. VÝ dô 2: Ngoµi kia, c¸c b¹n häc sinh ®ang n« Chỉ từ ( định vị sự vật trong k.gian).

(33) Bµi tËp 1: T×m sè tõ trong nh÷ng c©u sau vµ cho biÕt chóng thuéc lo¹i nµo? a. ¢u C¬ ë l¹i mét m×nh nu«i con, th¸ng ngµy chê mong, buån tñi. ( Con Rång, ch¸u Tiªn ) b. Nay ta ®a n¨m m¬i con xuèng biÓn, nµng ®a n¨m m¬i con lªn nói, chia nhau cai qu¶n c¸c ph¬ng. ( Con Rång, ch¸u Tiªn ) c. Hïng V¬ng lóc vÒ giµ, muèn truyÒn ng«i, nhng nhµ vua cã nh÷ng hai m¬i ngêi con trai, kh«ng biÕt chän ai cho xøng đáng. ( B¸nh chng, b¸nh giÇy) d. Tục truyền đời Hùng Vơng thứ sáu, ở lµng Giãng cã hai vî chång «ng l·o ch¨m chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. ( Th¸nh Giãng ) Bµi tËp 2: T×m lîng tõ trong nh÷ng c©u sau vµ cho biÕt chóng thuéc lo¹i nµo? a. Nh÷ng hån TrÇn Phó v« danh. b. T«i cïng mäi ngêi ®ang lµm viÖc trong nhµ m¸y. c. Tra nay, các em đợc về nhà cơ mà! d. C¶ hai ngêi cïng mÆc ¸o hoa. e. LÇn lît tõng ngêi ®ang vµo líp. Bµi tËp 3: Qua hai vÝ dô sau, em thÊy nghÜa cña tõng vµ mçi cã g× kh¸c nhau? a. Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dêi tõng d·y nói… ( S¬n Tinh, Thuû Tinh ) b. Mét h«m, bÞ giÆc ®uæi, Lª Lîi vµ c¸c tíng rót lui mçi ngêi mét ng¶. ( Sù tÝch Hå G¬m ) Bµi tËp 4: Tìm chỉ từ trong những câu sau. Xác định ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy. a. Vua cha ngÉm nghÜ rÊt l©u råi chän hai thø b¸nh Êy ®em tÕ Trêi, §Êt cïng Tiªn v¬ng. ( B¸nh chng, b¸nh giÇy) b. Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lÝ chãi qua tim. ( Tè H÷u ) c. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày mét t¨ng. ( Sù tÝch Hå G¬m ) Bµi tËp 5: §iÒn nh÷ng tõ sau vµo chç trèng trong. đùa. B. Bµi tËp vËn dông: Bµi tËp 1: a. Sè tõ : mét ( chØ sè lîng sù vËt ). b. Sè tõ: n¨m m¬i (chØ sè lîng sù vËt ).. c. Sè tõ: hai m¬i (chØ sè lîng sù vËt ).. d. _ Sè tõ : s¸u (chØ thø tù sù vËt ). _ Sè tõ: hai (chØ sè lîng sù vËt ). Bµi tËp 2: a. Lîng tõ: nh÷ng ( chØ ý nghÜa tËp hîp). b. Lîng tõ: mäi ( chØ ý nghÜa ph©n phèi). c. Lîng tõ: c¸c ( chØ ý nghÜa tËp hîp). d. Lîng tõ: c¶ ( chØ ý nghÜa toµn thÓ ). e. Lîng tõ: tõng ( chØ ý nghÜa ph©n phèi ). Bµi tËp 3: §iÓm kh¸c nhau gi÷a tõng vµ mçi: _ tõng: mang ý nghÜa lÇn lît theo tr×nh tù, hết cá thể này đến cá thể khác. _ mçi: mang ý nghÜa nhÊn m¹nh, t¸ch riªng tõng c¸ thÓ, kh«ng mang ý nghÜa lÇn lît.. Bµi tËp 4: ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ nh sau: a. Êy: _ §Þnh vÞ sù vËt trong kh«ng gian. _ Lµm phô ng÷ sau trong côm danh tõ. b. Êy: _ §Þnh vÞ sù vËt trong thêi gian. _ Lµm tr¹ng ng÷ . c. đó: _ §Þnh vÞ sù vËt trong thêi gian. _ Lµm tr¹ng ng÷ ..

(34) nh÷ng c©u th¬ díi ®©y: mÊy, mét, tõng, hai, đây, đấy, hai, năm, mời. _ ..............duyên..........nợ âu đành phận ..............n¾ng ...........ma d¸m qu¶n c«ng. _ Råi B¸c ®i dÐm ch¨n ........... ngêi .......... ngêi mét. _ Yªu nhau ............. nói còng trÌo .......... sông cũng lội............đèo cũng qua. _ ............ đông thì...........bên tây, ...........cha cã vî, ........ nay cha chång. Bài tập 5. Trong câu “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.” Có ý kiến cho rằng các từ nhất, nhì, tam, tứ đó là số từ chỉ số lượng. ý kiến của em? Gợi ý Đây là tục ngữ nên cách nói súc tích, cô đọng, các từ ngữ đều bị rút gọn. Phục hồi lại như sau: Thứ nhất là nước, thứ nhì là phân, thứ ba chuyên cần, thứ tư là giống tốt  do đó đây là các số từ chỉ số thứ tự. Bài tập 6. Đặt câu có các số từ và lượng từ với các yêu cầu: + st chỉ số lượng giữ vai trò làm phụ ngữ t1 ở trước trung tâm + số từ thứ tự giữ vai trò làm phụ ngữ s1 + LT chỉ ý nghĩa toàn thể giữ vai trò làm phụ ngữ t2. + LT chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối giữ trò làm phụ ngữ t1. Bài tập 7. Viết đoạn văn (3-4 câu) có dùng số từ và lượng từ. * Dặn dò: nhớ các kiến thức về st và lt; xác định st, lt trong một vb cụ thể (Lợn cưới, áo mới).

(35) Ngày soạn 5/12/2015 Ngày dạy Buæi 10.. Ôn tập động từ ,tính từ ,cụm động từ ,cụm tính từ Mục tiêu Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về đt, cụm đt ,tính từ ,cụm tt Nhận diện đt, cụm đt ,tt,cụm tt trong câu Rèn kĩ năng làm bài tập tiếng Việt Tiến trình lên lớp * Tổ chức: * Kiểm tra: - Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh * Bài mới I , Lí thuyết ? Nhắc lại các khái niệm về: - Động từ là những từ chỉ hành -Động từ, phân loại đt động, trạng thái - Cụm đt - Động từ gồm: đt tình thái, đt chỉ - Chức năng ngữ pháp của đt và cụm hành động, đt chỉ trạng thái đt - Cụm đt là tổ hợp từ do đt và các Học sinh trao đổi nhóm 3 phút, trình phụ ngữ khác đi kèm tạo thành bày, nhận xét, Giáo viên chốt - Chức năng ngữ pháp chính: làm vị ?Vẽ mô hình cấu tạo cụm đt ngữ 1 Học sinh lên bảng vẽ, các học sinh Phần PT Phần TT Phần PS khác vẽ ra giấy nháp, học sinh nhận Do các Do động Do các từ xét bài trên bảng, Giáo viên nhận xét phụ ngữ từ đảm ngữ bổ sung bổ sung chỉ thời nhiệm ý nghĩa: gian, sự hướng, mục tiếp diễn, đích,phương mệnh tiện, cách lệnh, thức… cho khẳng hoạt động, định, phủ trạng thái định đảm nêu ở đt nhiệm ? Đặt câu trong đó có cụm đt, đt? G cho học sinh chơi trò chơi “ ai nhanh hơn”. Thời gian chuẩn bị 3 phút, nhóm nào đặt được nhiều câu đúng-> chiến thắng II, Bài tập Bài 1: Tìm cụm đt “ ếch ngồi đáy giếng” xếp vào mô hình Học sinh thảo luận nhóm 3 phút, cử Phần PT Phần TT Phần PS.

(36) đại diện lên bảng trình bày, học sinh khác nhận xét, Giáo viên chốt. Sống. Lâu ngày trong 1 giếng nọ Cứ Tưởng Bầu trời… vung đưa ếch ta ra ngoài Học sinh thảo luận 2 phút, trả lời, Bài 2: Các phụ ngữ sau ở bài tập 1 học sinh khác nhận xét, Giáo viên nêu lên đặc điểm gì của hành động chốt nói đến ở động từ? PS 1: lâu ngày-> bổ sung ý nghĩa thời gian PS 2: bầu trời…vung->đối tượng PS 3: ếch ta-> …đối tượng Ra ngoài-> hướng Bài 3: Viết đoạn văn tả cảnh giờ ra chơi ở trường em, sau đó xác định cụm đt, đt trong đó Học sinh viết đoạn văn trong thời gian 10 phút, trình bày ,học sinh khác nhận xét, Giáo viên nhận xét bổ sung *, Tính từ ? Tính từ là gì? Là những từ chỉ đặc điểm, tính chất ? Tìm VD về tính từ và đặt câu? của sự vật, hành động, trạng thái ? Các loại tính từ? *, Các loại tính từ ? Dấu hiệu nào giúp em nhận ra 2 - Tính từ chỉ đặc điểm tương đối: có loại tính từ đó? khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ( rất, hơi, khá, lắm..) - Tính từ chỉ đặc điểm tuyệt đối: không có khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ * Tính từ có khả năng làm chủ ngữ, ? Chức năng ngữ pháp của tính từ vị ngữ trong câu? VD: Đỏ là màu tôi thích ? Đặt câu với tính từ ở các chức năng Cô ấy khá xinh ngữ pháp đó? *, Cụm tính từ Phần PT Phần TT Phần PS ? Vẽ mô hình cấu tạo cụm tt? Do các Do tính từ Do các 1 học sinh lên bảng vẽ, các học sinh phụ ngữ đảm phụ ngữ khác làm ra giấy nháp, nhận xét bài chỉ thời nhiệm biểu thị vị của bạn, Giáo viên chốt thể , sự trí, sự so tiếp diễn, sánh, mức.

(37) chỉ mức độ…đảm nhiệm ? Tìm 1 số tt và phát triển thành cụm tt rồi đặt câu Học sinh đọc và nêu yêu cầu BT 1, thảo luận nhóm2 phút, trình bày, nhận xét, Giáo viên chốt. Học sinh thi tiếp sức. Chia lớp thành 3 nhóm. Trong thời gian 2 phút, nhóm nào tìm được nhiều cụm tt theo yêu cầu-> thắng Giáo viên nhận xét Học sinh viết đoạn văn trong thời gian 10 phút, đọc, nhận xét Giáo viên nhận xét bổ sung Củng cố Nhắc lại những kiến thức đã học? Hướng dẫn: Học bài. độ, phạm vi. - Tính từ: đẹp-> đẹp quá - -> Bông hoa đẹp quá II, Luyện tập Bài 1: Tìm phụ ngữ trong cụm tính từ, cho biết mỗi phụ ngữ biểu thị những ý nghĩa gì? 1, Suốt ngày, nàng chẳng nói, chẳng cười, mặt buồn rười rượi - rười rượi: PN miêu tả 2, Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ - ngày: PN định tính 3, ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung - bằng chiếc vung: PN so sánh Bài 2: Tìm các cụm từ có PN so sánh được dùng thường xuyên trong lời nói hàng ngày VD: Rẻ như bèo Bài 3: Viết đoạn văn có sử dụng TT, cụm TT tả cảnh dòng sông quê em.

(38) Ngày 17/1/2016 Buổi 11. Chủ đề : Văn miêu tả. A . Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh : - TiÕp tôc cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ v¨n miªu t¶ - áp dụng những kiến thức đã học vào làm các bài tập cụ thể B . §å dïng d¹y häc C . TiÕn tr×nh c¸c bíc d¹y vµ häc * ổn định lớp * KiÓm tra bµi cò - KÕt hîp trong giê * Bµi míi I. §Æc ®iÓm cña v¨n miªu t¶ 1. Kh¸i niÖm ? Em h·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ - Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp ngời đọc hình dung v¨n miªu t¶ ? ra đợc những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con ngời, phong cảnh... làm cho những cái đó hiện lên trớc mắt ngời đoc.Qua đó ngời đọc không chỉ cảm nhận đợc vẻ bề ngoài mà còn hiểu rõ đợc bản chất bên trong của đối tợng, sự vật. - Trình tự thời gian: Tình tự này thờng đợc dùng trong 2. Tr×nh tù trong v¨n miªu t¶. c¸c d¹ng v¨n t¶ c¶nh c©y cèi, t¶ sinh ho¹t( thêi gian ? Trong v¨n miªu t¶ ta cã thÓ trong n¨m: theo mïa; thêi gian trong ngµy. . .) thùc hiÖn theo c¸c tr×nh tù nµo? - Tình tự không gian: Thờng đợc dùng trong dạng văn tả c¶nh thiªn nhiªn vµ c¶nh sinh ho¹t( tõ gÇn-> xa;tõ bao qu¸t-> cô thÓ . . .) - Tríc hÕt, ng«n ng÷ ph¶i phong phó, giµu h×nh ¶nh vµ cã søc biÓu c¶m lín 3. Ng«n ng÷ trong v¨n miªu t¶ - Bên cạnh đó ngôn ngữ trong văn miêu tả phải thật ? Trong v¨n miªu t¶ cÇn ph¶i chÝnh x¸c đảm bảo yêu cầu gì về mặt ngôn - Ngoài ra ngôn ngữ trong văn miêu tả phải là thứ ngôn ng÷ ? ngữ có sức liên tởng, tức là có khả năng gợi chí tởng tợng cho ngời đọc - Cuèi cïng ph¶i nãi tíi viÖc s¾p xÕp ng«n ng÷ trong c©u v¨n t¶, ®o¹n v¨n t¶. - Đằng sau mỗi bức tranh tả cảnh phải là những thái độ.

(39) 4. YÕu tè tr÷ t×nh trong v¨n miªu t¶ ? ThÕ nµo lµ yÕu tè tr÷ t×nh trong v¨n miªu t¶ ? ? Chất trữ tình đợc thể hiện nh thÕ nµo trong bµi v¨n ? II. Nh÷ng lu ý khi lµm v¨n miªu t¶ 1. C¸c kü n¨ng chung cÇn sö dông khi lµm v¨n miªu t¶ ? Theo em khi lµm v¨n miªu t¶ ta cÇn cã nh÷ng kü n¨ng g× ? ? T¹i sao chóng ta ph¶i quan s¸t vµ chóng ta quan s¸t nh thÕ nµo ?. ? Theo em, t¹i sao trong v¨n miªu t¶ l¹i cÇn cã yÕu tè tëng tîng ? - GV ®a ra mét sè vÝ dô cô thÓ.. ? Theo em, tëng tîng vµ so s¸nh cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n miªu t¶ ?. ? Kỹ năng nhận xét đợc thể hiện nh thÕ nµo trong v¨n miªu t¶ ? - GV nªu mét sè vÝ dô cô thÓ III. Cách làm bài văn tả cảnh GV chon và đọc các đoạn văn. - Gi¸o viªn chia c«ng viÖc chuÈn bÞ theo nhãm.. râ rµng, nh÷ng tÊm lßng, nh÷ng t©m hån nh¹y c¶m, biÕt rung động trớc cái đẹp . Đó chính là chất trữ tình trong v¨n miªu t¶. - Cã thÓ béc lé trùc tiÕp b»ng nh÷ng c©u c¶m th¸n, b»ng nh÷ng lêi b×nh, lêi nhËn xÐt. HoÆc gi¸n tiÕp qua nghÖ thuËt sö dông tõ ng÷, c©u v¨n. . . - Các kỹ năng cần có khi làm văn miêu tả đó là : kỹ n¨ng quan s¸t, ghi chÐp; kü n¨ng tëng tîng, so s¸nh; kü năng nhận xét đánh giá. a. Kü n¨ng quan s¸t - Đó là kỹ năng quan sát, ghi chép. Do đối tợng của văn miªu t¶ lµ thÕ giíi tù nhiªn, lµ con ngêi vµ cuéc sèng luôn thay đổi. Vì vậy muốn tái hiện nó phải quan sát và ghi chÐp. - Chúng ta có thể quan sát trực tiếp đối tợng hoặc qua phim ¶nh, tµi liÖu. b. Kü n¨ng tëng tîng. - Nếu chỉ quan sát và ghi chép lại những gì đã thấy thì bøc tranh miªu t¶ sÏ qu¸ trÇn trôi, thiÕu søc hÊp dÉn. V× vậy cần tởng tợng thêm để bổ sung những hình ảnh phù hợp, làm cho bức tranh phong phú và sinh động hơn. c. Kü n¨ng so s¸nh - So s¸nh lµ hÖ qu¶ cña qu¸ tr×nh liªn tëng, tëng tîng. Khi quan sát một đối tợng nào đó, hình ảnh của đối tợng Êy thêng gîi cho ngêi quan s¸t nghÜ tíi h×nh ¶nh kh¸c có cùng một nét tơng đồng nào đấy. Chính sự liên tởng so sánh này làm cho trang văn miêu tả hay hơn, đối tợng miêu tả hiện lên rõ hơn, đẹp hơn, hấp dẫn hơn. d. Kü n¨ng nhËn xÐt. - Tríc hÕt cã thÓ nhËn xÐt trùc tiÕp b»ng nh÷ng lêi b×nh, nh÷ng c©u c¶m th¸n, nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh. - Thứ hai, có thể bộc lộ một cách kín đáo qua việc lựa chän h×nh ¶nh miªu t¶. V¨n t¶ c¶nh: §o¹n 1 Tả Dợng Hơng Th trong một chặng đờng của cuộc vợt th¸c.. ? Đoạn 1 tả đối tợng nào ? ? Nh©n vËt Dîng H¬ng Th ®ang => H×nh dung c¶nh s¾c ë khóc s«ng cã nhiÒu th¸c d÷. Bởi ngời vợt thác phải đem hết gân sức, tinh thần để lµm c«ng viÖc g× ? chiến đấu chống chọi thác dữ (qua ngoại hình, động ? Qua h×nh ¶nh Dîng H¬ng Th, t¸c). em có thể hình dung đợc cảnh §o¹n 2 g× ? ? V× sao em l¹i cã thÓ h×nh dung T¶ c¶nh s¾c mét vïng s«ng níc Cµ Mau. đợc cảnh sắc khúc sông có nhiều - Theo trình tự từ dới sông nhìn lên bờ, từ gần đến xa. thác dữ đó? - Tr×nh tù t¶ hîp lý bëi ngêi t¶ ®ang ngåi trªn thuyÒn xu«i ? §o¹n 2 t¶ c¶nh g× ?.

(40) ? Cảnh đợc tả theo trình tự nào ? ? Theo em, trình tự tả đó có hợp lý kh«ng ? ? LËp dµn ý cho ®o¹n 3 ? Tr×nh tù miªu t¶ cña ®o¹n 3? (Từ khái quát đến cụ thể, từ ngoµi vµo trong. C¸ch t¶ hîp lý bëi c¸i nh×n cña ngêi t¶ lµ híng tõ bªn ngoµi.) ? VËy qua c¸c vÝ dô trªn, em thÊy để làm tốt bài văn tả cảnh, chúng ta cÇn lu ý nh÷ng g×?. ? Bè côc cña mét bµi v¨n t¶ c¶nh nh thÕ nµo?. GV cho HS đọc kĩ các đề bài trªn. Yêu cầu HS tự tìm từng đề bài rồi tr×nh bµy. GV cho HS nhËn xÐt, bæ sung vµ rút kinh nghiệm theo từng đề bài cho đến hết. Gợi ý cho đề 1. tõ kªnh ra s«ng. §o¹n 3 Gåm 3 phÇn. - Më bµi: Gåm 3 c©u ®Çu. T¶ kh¸i qu¸t t¸c dông, cÊu t¹o, mµu s¾c luü tre lµng. - Th©n bµi: T¶ kü lÇn lît 3 vßng luü tre. - KÕt bµi: T¶ m¨ng tre -> Suy nghÜ cña ngêi viÕt. => Khi t¶ c¶nh ph¶i: - Xác định đợc đối tợng miêu tả. - Quan s¸t vµ lùa chän nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu. - Tr×nh bµy nh÷ng ®iÒu quan s¸t theo mét thø tù. - Bè côc cña bµi gåm 3 phÇn: + Mở bài: giới thiệu cảnh đợc tả. + Th©n bµi: TËp trung t¶ c¶nh vËt chi tiÕt theo mét thø tù. + Kết bài: phát biểu cảm tởng về cảnh đó. II. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1 §Ò 1 Lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu để miêu tả cảnh lớp em ®ang häc. §Ò 2 Lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu để miêu tả con sông quª em. §Ò 3 Lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu để miêu tả mái trờng em häc. §Ò 4 Lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu để miêu tả cảnh bình minh trªn quª h¬ng em.. *Tr×nh tù t¶ c¶nh líp häc. - Tõ ngoµi vµo trong (kh«ng Bµi tËp 2 gian). - Từ khi trống vào lớp đến hết giờ Lập dàn ý chi tiết cho đề bài 4 ở bài tập 1 (thêi gian). - KÕt hîp c¶ 2 tr×nh tù trªn..

(41) *H×nh ¶nh tiªu biÓu: - C¶nh c« gi¸o trªn bôc gi¶ng. - C¶nh häc sinh ch¨m chó häc bµi. - C¶nh HS th¶o luËn theo nhãm. - C¶nh HS lµm bµi tËp. - Quang c¶nh thiªn nhiªn. GV cho HS đọc kĩ đề bài trên. Yªu cÇu HS tù t×m nh÷ng ý c¬ bản để lập dàn ý cho đề bài rồi tr×nh bµy. GV cho HS nhËn xÐt, bæ sung vµ rót kinh nghiÖm. GV nhËn xÐt vµ kh¸i qu¸t l¹i toµn bé kiÕn thøc trong bµi.. * Cñng cè ? Nªu mét sè kü n¨ng cÇn thiÕt khi lµm v¨n miªu t¶? * Híng dÉn häc tËp - N¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ v¨n miªu t¶, c¸c kü n¨ng lµm bµi v¨n miªu t¶ - Tìm đọc thêm một số bài văn miêu tả .. Ngày soạn 20/2/2016 Ngày dạy: 6A Buổi 12. ÔN TẬP TRUYỆN VIỆT NAM HIỆN ĐẠI. 6B. 6C.

(42) I. Môc tiªu bµi häc: - Qua bài học nhằm giúp học sinh có đợc những hiểu biết cơ bản về một số thể loại nh Truyện ngắn, kí, thơ Việt Nam hiện đại. - Từ đó các em có thể phân biệt đợc với các thể loại khác. - Rèn kỹ năng phân tích tác phẩm văn xuôi Việt Nam hiện đại. III. tiÕn tr×nh d¹y-häc: C. Bµi míi: I. TruyÖn ng¾n 1. ThÕ nµo lµ truyÖn ng¾n?. - Lµ nh÷ng v¨n b¶n v¨n xu«i, viÕt vÒ nh÷ng đề tài khác nhau nh thiên nhiên, con ngời, và c¸c vÊn dÒ x· héi kh¸c. - TruyÖn cã nh©n vËt, cã cèt truyÖn, cã chuçi sự việc và các tình huống đợc nảy sinh, phát triÓn vµ gi¶i quyÕt trong truyÖn. 2. Những truyện ngắn mà các em đã đợ - Bài học đờng đời đầu tiên. - Bøc tranh cña em g¸i t«i. häc. - Vît th¸c. - S«ng níc Cµ Mau. II. Gi¸ trÞ néi dung. 1. Bài học đờng đời đầu tiên( Dế Mèn phiªu lu ký). a) H×nh ¶nh DÕ MÌn. ? Theo em nhân vật Dế Mèn có giá trị gì Dế Mèn là một hình ảnh cao đẹp đợc tác giả xây dựng để mang một thông điệp xây dựng vÒ mÆt néi dung t¸c phÈm? một xã hội đoàn kết tơi đẹp. Vì thế mọi suy ? Tại sao "Tại sao Dế Mèn phiêu lu kí" nghĩ, hành động đều rất cao đẹp. Một t tởng lại đợc không những thiếu nhi mà tất cả mới đợc tác giả gây dựng qua một nhân vật mà ở đó ngời đọc có thể thấy mình trong đó. các độc giả yêu thích? Từ bài học đờng đời đầu tiên cho đến khi kêu gọi thế giới đại đồng, Dế Mèn đã trải qua bao ? T¹i sao DÕ MÌn l¹i cã thÓ vît qua mäi khã kh¨n gian khæ nhng kh«ng lïi bíc v× khó khăn trong con đờng phiêu lu của nhân vật này luôn đợc tạo sức mạnh bởi một lý tỏng sống cao đẹp. m×nh? ? C¸c nh©n vËt kh¸c cã ý nghÜa nh thÕ nµo b) C¸c nh©n vËt kh¸c. đối với nhân vật Dế Mèn và giá trị nội Từ hình ảnh Dế Choắt đến các chị Cào Cào, dung cña c©u chuyÖn? bác Châu Chấu Ma hay võ sĩ Bọ Ngựa đều đợc tác giả gửi gắm một tình cảm sâu sắc, có sự liên hệ chặt chẽ đến lý tởng sống của Dế MÌn. V× vËy, tuy kh«ng ph¶i lµ nh©n vËt chính nhng đều mang một nét đẹp riêng ngoài hình dáng đó là những suy nghĩ, hành động và việc làm đều hết sức lý tởng. Những nhân vËt nµy gãp phÇn t¹o dùng thµnh c«ng cho t¸c phÈm.

(43) 2. Bài” Sông nước Cà Mau - G hướng dẫn H ôn tập lại kiến thức đã học ở lớp. ? Cảnh sông nước Cà Mau được miêu tả như thế nào qua đoạn trích?. ? Để miêu tả tác giả sử dụng chủ yếu các biện pháp nghệ thuật nào?. ? Ý nghĩa chủ yếu được sử dụng trong văn bản là gì?. - H thực hiện bài tập theo hướng dẫn. ? Em có cảm nhận gì về thiên nhiên nơi. Bµi 1:(Trang 11SGK) ViÕt ®o¹n v¨n t¶ t©m tr¹ng MÌn * Néi dung: + Cay đắng vì lỗi lầm + Xãt th¬ng DÕ Cho¾t + ăn năn về hành động tội lỗi + Lời hứa với ngời đã khuất: thay đổi cách sèng (Chó ý khung c¶nh xung quanh nÊm må) * H×nh thøc: + §o¹n v¨n 5 - 7 c©u + Ngåi kÓ 1 - nh©n vËt MÌn xng t«i Bài tập 2:ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt DÕ MÌn * Ngo¹i h×nh: - Nét đẹp, khoẻ mạnh * TÝnh c¸ch: - Nét cha đẹp; kiêu căng tự phụ - Nét đẹp; yêu đời, tự tin - ân hận, sám hối I. Kiến thức chung 1. Tóm tắt văn bản: Bài văn miêu tả cảnh quan thiên nhiên sông nước vùng Cà Mau, mảnh đất tận cùng phía Nam của Tổ quốc. Cảnh thiên nhiên ở đây thật hoang sơ và hùnh vĩ, đặc biệt là hình ảnh dòng sông và rừng đước. Cảnh chợ Năm Căn là hình ảnh trù phú, độc đáo, tấp nập về sinh hoạt của con người ở vùng ấy. 2. Nghệ thuật: - Miêu tả từ bao quát đến cụ thể. - Lựa chọn những từ ngữ chính xác; kết hợp các phép tu từ. - Sử dụng ngôn ngữ địa phương. - Kết hợp miêu tả và thuyết minh. 3. Ý nghĩa: - Sông nước Cà Mau là đoạn trích độc đáo và hấp dẫn, thể hiện sự am hiểu,tấm lòng gắn bó của tác giả đối với thiên nhiên và con người vùng đất Cà Mau. II. Bài tập Bài 1:(trang 23) * Cảm nhận về vùng đất Cà Mau.

(44) đây? (Qua âm thanh, không gian, hệ thống sông ngòi, đặc biệt là con sông Năm Căn, rừng đước được mô tả như thế nào?). ? Hình ảnh chợ Năm Căn ra sao? Có nét gì độc đáo? - Dựa vào hướng dẫn H thực hiện đoạn văn hoàn chỉnh, trình bày trước lớp. - G nhận xét chốt ý.. - G hướng dẫn H thực hiện. ? Hãy chỉ các động từ mà tác giả sử dụng trong câu? ? Có thể thay thế vị trí các động từ ấy không? Vì sao? ? Nói “thoát qua” chứng tỏ con thuyên đã vượt qua nơi như thế nào? ? Động từ “đổ ra” diễn tả con thuyền ra sao? ? Với từ “xuôi về” em thấy con thuyền đi với vận tốc như thế nào? - H thực hiện bài tập củng cố. ?Đoạn trích Sông nước Cà Mau miêu tả quang cảnh vùng nào?. - Cảm nhận về thiên nhiên vẻ đẹp hùng vĩ đầy sức sống. + Không gian mênh mông trời nước cây lá toàn màu xanh thơ mộng. + Âm thanh rì rào bất tận của tiếng sóng, gió, rừng cây. + Sông ngòi kênh rạch chi chít: Rạch Mái Giầm, kênh Ba Khía, kênh Bọ Mắt +Dòng sông Năm Căn; rộng hơn ngàn thước, nước đổ ầm ầm ngày đêm, cá bơi hàng đàn đen trũi. + Rừng đước cao ngất như bức trường thành vô tận. + Chợ Năm Căn; trù phú, đông vui, tấp nập, thuyền bè san sát, những đống gỗ cao như núi, bến vận hà nhộn nhịp, những ngôi nhà bè ánh đèn măng sông sáng rực. + Độc đáo; họp trên sông như khu phố nổi, thuyền bán hàng len lỏi, tiếng nói, màu sắc quần áo người bán hàng... Bài 2: Câu 4b (trang 22 SGK) * Các động từ trong câu: thoát qua, đổ ra, xuôi về * Không thể thay đổi trình tự các động từ ấy vì như thế sẽ làm sai lạc nội dung đặc biệt là sự diễn tả trạng thái hoạt động của con thuyền trong mỗi khung cảnh. - Thoát qua; nói con thuyền vượt qua một nơi khó khăn nguy hiểm. - Đổ ra; diễn tả con thuyền từ con kênh nhỏ đổ ra dòng sông lớn. - Xuôi về; diễn tả con thuyền nhẹ nhàng xuôi theo dòng nước ở nơi dòng sông êm ả. Bài 3: Làm một số bài tập củng cố. Câu 1: Đoạn trích Sông nước Cà Mau miêu.

(45) ? Trích từ tác phẩm nào? ? Ấn tượng chung của tác giả về thiên nhiên Cà Mau như thế nào?. tả quang cảnh vùng cực nam Nam Bộ. Câu 2: Trích từ tác phẩm Đất rừng phương Nam. Câu 3: Ấn tượng chung của tác gỉa về quang cảnh sông nươc Cà Mau là: không gian rộng lớn, sông ngòi kênh rạch chằng chịt, thuyên bè đi lại tấp nập.. D. Cñng cè: ? H·y tãm t¾t l¹i néi dung cña c©u chuyÖn "DÕ MÌn phiªu lu kÝ"? ? Theo em nhân vật Dế Mèn có vai trò nh thế nào đối với giá trị nội dung của câu chuyÖn? ? Cảnh sông nước Cà Mau có gì nổi bật? §. Híng dÉn vÒ nhµ: - Về nhà học bài cũ, tóm tắt đợc nội dung của câu chuyện. - Chuẩn bị bài: Truyện ngắn, kí, thơ hiện đại Việt Nam. (tiếp). Ngày soạn 6/3/2016 Ngày dạy: 6A. 6B. 6C. Buổi 13. ÔN TẬP TRUYỆN VIỆT NAM HIỆN ĐẠI( Tiếp) I. Môc tiªu bµi häc: - Qua bài học nhằm giúp học sinh có đợc những hiểu biết cơ bản về một số thể loại nh Truyện ngắn, kí, thơ Việt Nam hiện đại. - Từ đó các em có thể phân biệt đợc với các thể loại khác. - Rèn kỹ năng phân tích tác phẩm văn xuôi Việt Nam hiện đại. III. tiÕn tr×nh d¹y-häc: C. Bµi míi:.

(46) Hoạt động của thầy và trò. Nội dung bài học I- Nội dung kiến thức: - GV cho HS đọc chú thích A. Bức tranh của em gái tôi: 1. Tóm tắt văn bản: - GV cho HS đọc văn bản: Em gái tôi tên là Kiều Phương nhưng tôi hay gọi -Yêu câu học sinh tóm tắt văn nó là Mèo. Mèo bí mật tự chế ra những lọ phẩm màu bản để vẽ. Chú Tiến Lê, một họa sĩ đến chơi mới phát hiện ra tranh của Mèo vẽ rất đẹp. Cả nhà vui mừng , tạo điều kiện cho Mèo phát triển tài năng , chỉ có tôi là thầm ganh tị với nó. Chú Tiến Lê giới thiệu cho Mèo tham gia trại vẽ Quốc tế , Mèo đạt giải nhất. Tôi lại càng kém vui. Nó rũ tôi cùng đi lãnh thưởng và xem bức tranh nó vẽ đạt giải. Trong phòng tranh; tôi mới giật mình thì ra Mèo đã vẽ tôi để tham gia cuộc thi. Trong tranh, tôi thật hoàn hảo, với một gương mặt thật đáng yêu. Tôi xấu hổ về sự ganh tị nhỏ nhen của mình.Tôi không dám nhận mình là người trong tranh vì người trong tranh - GV yêu cầu HS nêu nội dung và không phải là tôi, mà chính là lòng nhân hậu và tâm nghệ thuật. hồn trong sáng của em tôi. 2. Nghệ thuật: - Kể theo ngôi thứ nhất tạo nên sự chân thật cho chuyện. - Miêu tả chân thực diễn biến tâm lí của nhân vật. - GV cho HS đọc chú thích 3. Ý nghĩa: - GV cho HS đọc văn bản: - Tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng -Yêu câu học sinh tóm tắt văn lớn hơn lòng ghen ghét, đố kị. bản B. Vượt thác: 1. Tóm tắt văn bản: * Bài văn miêu tả cảnh dòng sông Thu Bồn và - GV yêu cầu HS nêu nội dung và cảnh hai bên bờ sông theo hành trình của con thuyền qua những vùng địa hình khác nhau: đoạn sông phẳng nghệ thuật. lặng trước khi đến chân thác; đoạn sông có nhiều thác dữ và đoạn sông đã qua thác dữ. Bằng việc tập trung vào cảnh vượt thác tác giả làm nổi bật vẻ hùng hùng dũng và sức mạnh của nhân vật dượng Hương Thư trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ. 2. Nghệ thuật: - Phối hợp tả cảnh, tả người rất tự nhiên, sinh - GV cho HS đọc chú thích động . - GV cho HS đọc văn bản: - Sử dụng nhân hóa, so sánh phong phú, có -Yêu câu học sinh tóm tắt văn hiệu quả. bản.

(47) - Các chi tiết miêu tả đặc sắc, chọn lọc. - GV yêu cầu HS nêu nội dung và - Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm và gợi nghệ thuật. nhiều liên tưởng. 3. Ý nghĩa: - Vượt thác là bài ca về thiên nhiên, đất nước quê hương, về lao động; từ đó đã kín đáo nói lên tình yêu đất nước, dân tộc của nhà văn. II- Bài tập mẫu: Bài tập 1: Thuật lại tâm trạng của người anh trong truyện Bức tranh của em gái tôi. Bài tập 2: Tìm những nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên được miêu tả ở bài "sông nước và trượt thác" 1. Sông nước Cà Mau - Sông ngòi dày đặc chi chít - Bao trùm là màu xanh - Tiếng rì rào bất tận của rừng cây sóng biển  Cảnh thơ mộng hoang sơ, đầy sức sống 2. Vượt thác - Sông rộng bờ bãi ngút ngàn - Thác ghềnh dữ hiểm trở  Thơ mộng, hùng vĩ III- Bài tập vận dụng: HDHS thực hành bài tập Bài tập 1:Viết đoạn văn miêu tả lại hình ảnh hai *Học sinh làm bài tập trong anh em Kiều Phương trong truyện Bức tranh của em SGK gái tôi. HS viết đoạn văn Bài tập 2: Viết đoạn văn nêu suy nghĩ của em về nhân vật dượng Hương Thư. 4.Củng cố Hướng dẫn: - GV cho HS thực hành lần lược các bài tập - Nắm vững nội dung bài học; Làm hoàn chỉnh bài tập..

(48) Ngày soạn 12/3/2016 Ngày dạy: 6A Buổi 14. 6B. 6C. ÔN TẬP TIẾNG VIỆT. A. MỤC TIÊU Giúp học sinh ôn luyện, củng cố các kiến thức về phó từ Nắm khái niệm , các loại phó từ và chức năng ngữ pháp của phó từ Nhận diện phó từ trong câu, đoạn văn Rèn kĩ năng sử dụng phó từ khi nói và viết đoạn văn B. CHUẨN BỊ -G/v: Đáp án và những tình huống -H/s đọc kĩ bài Phó từ, làm trước BT C.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra bài tập về nhà của học sinh 3. Bài mới I, Lí thuyết ? Phó từ là gì? cho VD và đặt câu? 1, Khái niệm phó từ Phó từ là những từ chuyên đi kèm và bổ sung ý nghĩa cho đt, tt VD: hãy, đừng, chớ… Phó từ được coi là những từ chỉ có ý nghĩa ngữ pháp, không có ý nghĩa từ vựng 2, Chức năng ngữ pháp ? Phó từ có khả năng làm thành phần - Thường làm phụ ngữ trong cụm đt, cụm tt. chính của câu khong? Chúng không có khả năng làm thành phần ? Phó từ thường giữ chức vụ gì? chính của câu ? Người ta thường dùng phó từ để - Dùng phó từ để phân biệt dt với đt, tt.Danh từ phân biệt dt với đt, tt như thế nào? không có khả năng kêt hợp với phó từ VD: không thể nói: rất hét, đã trẻ hoặc đã áo 3, Các loại phó từ - Phó từ chỉ thời gian: đã, sẽ, đang, vừa, mới, sắp, từng… - Phó từ chỉ mức độ: rất, hơi, khá, quá, lắm, cực ? Phó từ gồm những loại nào? kì ? Hãy đặt câu với mỗi loại phó từ - Phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự: đều, cùng, đó? vẫn, cứ, cũng, còn, nữa… - Phó từ khẳng định, phủ định: không, chưa, chẳng… - Phó từ chỉ ý cầu khiến: hãy, đừng, chớ….

(49) G bổ sung thêm một số kiến thức mới.. G đưa đoạn văn lên bảng phụ: “ Biển vẫn gào thét. Gió vẫn từng cơn đẩy nước dồn ứ lại rồi đột ngột dãn ra. Con tàu vẫn lặn hụp như con cá kình giữa muôn nghìn lớp sóng.Thuyền trưởng Thắng vẫn điềm tĩnh chỉ huy đoàn tàu vượt cơn lốc dữ” Học sinh đọc đoạn văn, xác định yêu cầu, thảo luận nhóm, trình bày, nhận xét, Giáo viên chốt G đưa đoạn văn lên bảng phụ: “ Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng không khôn được. Đụng đến việc là em thở rồi không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em cũng nghĩ nỗi nhà cửa như thế này là nguy hiểm, nhưng em nghèo sức quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy tháng cũng không biết làm thế nào. Hay là bây giờ em nghĩ thế này…” Học sinh chơi trò chơi tiếp sức, thời gian chuẩn bị 1 phút, trong thời gian 2 phút nhóm nào thay nhau viết đúng, đủ các phó từ trong đoạn trích> chiến thắng Sau khi thời gian kết thúc, Giáo viên cho học sinh nhận xét, Giáo viên chốt Học sinh viết bài trong thời gian 10 phút, đọc, nhận xét, Giáo viên nhận. - Phó từ chỉ kết quả, hướng: được, ra, vào, lên, xuống… - Phó từ tần số: thường thường, ít, hiếm… * Dựa vào vị trí đứng trước, sau đt,tt ta có thể chia làm 2 nhóm: + Nhóm phó từ đứng trước động từ, tính từ bổ sung ý các nghĩa sau: thời gian, mức độ, sự tiếp diễn tương tự, sự khẳng định, phủ định, cầu khiến… + Nhóm phó từ đứng sau động từ, tính từ bổ sung ý các nghĩa sau: mức độ, khả năng, kết qủa, chỉ sự hoàn thành,chỉ tình huống, cách thức… II, Bài tập Bài 1: Xác định phó từ và ý nghĩa của phó từ đó - Vẫn: chỉ sự tiếp diễn của thiên nhiên và sự điềm tĩnh của thuyền trưởng Thắng-> tính cách kiên định, không nao núng của người chỉ huy. Bài 2: Tìm phó từ trong đoạn trích sau và xác định ý nghĩa của phó từ đó - cũng: chỉ sự tiếp diễn tương tự - không: chỉ ý phủ định - được : chỉ kết quả - không( còn..đâu): chỉ ý phủ định - cũng : chỉ sự tiếp diễn tương tự - đã: chỉ quan hệ thời gian - không( biết): chỉ ý phủ định.

(50) xét bổ sung. Bài 3: Đặt hai câu có phó từ đứng trước và hai G hướng dẫn H thực hiện. Yêu cầu H câu có phó từ đứng sau động từ hoặc tính từ. dựa vào kiến thức G mới cung cấp - Tôi sẽ còn đi nhiều nơi. thêm. - Lúa sắp vàng rồi. - Bạn có cái mũ đẹp quá! - Cậu đi ngay nhé. Bài 4: Viết đoạn văn tả cảnh buổi sáng mùa hè trên quê hương em trong đó có sử dụng phó từ. G hướng dẫn H viết đọan văn, gạch chân các phó từ mà mình sử dụng. - H sinh đọc đoạn văn mình viết, G góp ý nhận xét. 4.Củng cố - Hướng dẫn: Nhắc lại các kiến thức về phó từ? Làm các bài tập vào vở Xem trước phần văn bản đã học.. Ngày soạn 15/3/2016 Ngày dạy: 6A. 6B. Buổi 15. PHONG CÁCH NGÔN NGỮ VÀ BIỆN PHÁP TU TỪ TIẾNG VIỆT A. Mục tiêu bài học: - Củng cố kiến thức về phép tu từ so sánh đã học - Më réng, n©ng cao kiÕn thøc: cÊu t¹o cña phÐp so s¸nh. - BÝªt sö dông phÐp so s¸nh hîp lý, cã hiÖu qu¶. - Gi¸o dôc ý thøc sö dông tõng÷, h×nh ¶nh so s¸nh khi t¹o lËp v¨n b¶n B . Chuẩn bị * - GV:Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y , SGK,tµi liÖu tham kh¶o: - HS : SGK , đồ dùng học tập C . Tiến trình lên lớp. 6C.

(51) 1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số 2. Bài cũ 3. Bài mới. _ ThÕ nµo lµ so s¸nh?. _ LÊy vÝ dô minh ho¹?. _ Nªu cÊu t¹o cña phÐp so s¸nh?. _ Ph©n tÝch cÊu t¹o cña phÐp so s¸nh trong vÝ dô trªn?. I. So sánh A. Lý thuyÕt: 1. §Þnh nghÜa: So sánh là đối chiếu sự vật , sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tơng đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. VÝ dô: CÇu Thª Hóc cong cong nh con t«m dÉn vào đền Ngọc Sơn. 2. CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh: 4 phÇn _ Vế A ( sự vật, sự việc đợc so sánh). _ Ph¬ng diÖn so s¸nh. _ Tõ ng÷ so s¸nh. _ Vế B ( sự vật, sự việc dùng để so sánh). VÝ dô: Ph¬ng Vế A diÖn so (Sù vËt s¸nh đợc so s¸nh ) CÇu Thª cong Hóc cong. Tõ ng÷ so s¸nh nh. Vế B ( Sù vËt dùng để so s¸nh) con t«m. 3. C¸c kiÓu so s¸nh: _ KÓ tªn c¸c kiÓu so s¸nh? Nh÷ng tõ ng÷ 2 kiÓu so sánh thuộc các kiểu đó? _ So s¸nh ngang b»ng: lµ, nh, y nh, gièng nh, tùa nh, tùa nh lµ, bao nhiªu bÊy nhiªu, _ So s¸nh kh«ng ngang b»ng: h¬n, h¬n lµ, kh«ng b»ng, cha b»ng, ch¼ng b»ng, 4. T¸c dông cña phÐp so s¸nh: _ T¸c dông gîi h×nh, gióp cho viÖc miªu t¶ sù vật, sự việc đợc cụ thể, sinh động. _ PhÐp so s¸nh cã nh÷ng t¸c dông nµo? _ T¸c dông biÓu hiÖn t tëng, t×nh c¶m s©u s¾c. B. Bµi tËp: Bµi tËp 1: a. _ VÕ A: TriÖu qu©n Bµi tËp 1: _ VÕ B: c¸t Ph©n tÝch cÊu t¹o cña phÐp so s¸nh trong _ T: b»ng nh÷ng c©u díi ®©y: b. a. An D¬ng thua trËn ch¹y ra, _ VÕ A: ¸o chµng, ngùa chµng TriÖu qu©n b»ng c¸t h»ng hµ ®uæi theo. _ VÕ B: r¸ng pha, tuyÕt in ( Thiªn Nam ng÷ lôc ) _ T: tùa, nh lµ b. áo chàng đỏ tựa ráng pha, _ PD: đỏ, sắc trắng Ngùa chµng s¾c tr¾ng nh lµ tuyÕt in. c. ( Chinh phô ng©m ) _ VÕ A: Th©n em _ VÕ B: ít trªn c©y c. Th©n em nh ít trªn c©y _ T: nh Cµng t¬i ngoµi vá cµng cay trong lßng. _ PD: Èn ( sè phËn trí trªu, ®Çy nghÞch lÝ ) ( Ca dao ) Bµi tËp 2:.

(52) a. _ Tõ ng÷ so s¸nh: lµ Bµi tËp 2: _ So s¸nh ngang b»ng. T×m tõ ng÷ so s¸nh trong nh÷ng c©u díi b. ®©y vµ cho biÕt chóng thuéc kiÓu so s¸nh _ Tõ ng÷ so s¸nh: nh nµo? _ So s¸nh ngang b»ng. a. Giã thæi lµ chæi trêi c. Níc ma lµ ca trêi _ Tõ ng÷ so s¸nh: bao nhiªu bÊy nhiªu ( Tôc ng÷ ) _ So s¸nh ngang b»ng. b. Th©n em nh cñ Êu gai d. Ruét trong th× tr¾ng, vá ngoµi th× ®en. _ Tõ ng÷ so s¸nh: chõng nh ( Ca dao ) _ So s¸nh ngang b»ng. c. Qua đình ngả nón trông đình, e. §×nh bao nhiªu ngãi th¬ng m×nh bÊy _ Tõ ng÷ so s¸nh: cßn h¬n nhiªu. _ So s¸nh kh«ng ngang b»ng. ( Ca dao ) d. N¬i B¸c n»m, réng mªnh m«ng, Chõng nh n¨m th¸ng, non s«ng tô vµo. ( Giang Qu©n ) II. Nhân hoá e. Thµ r»ng ¨n b¸t c¬m rau Cßn h¬n c¸ thÞt nãi nhau nÆng lêi. A. Lý thuyết ( Ca dao ) 1. Khái niệm - Nhân hoá là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật…bằng những từ ngữ vốn được dùng để (?) Thế nào là nhân hoá ? gọi hoặc tả con người, làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật …trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người. - Ví dụ: “Vì sương nên núi bạc đầu Biển lay bởi gió hoa sầu vì mưa” ( Ca dao ) 2. Các kiểu nhân hoá a) Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật. * “ Chị Điệp nhanh nhảu: - Bồ các là bác chim ri. Chim ri là dì sáo sậu. Sáo sậu là cậu sáo đen. Sáo đen là em tu hú. (?) Có mấy kiểu nhân hoá ? Lấy ví dụ minh Tu hú là chú bồ các…”. hoạ ? b) Dùng những từ vốn chỉ hoạt động tính chất của người để chỉ hoạt động tính chất của vật. - “Tôi đưa tay ôm nước vào lòng Sông mở nước ôm tôi vào dạ.” c) Trò chuyện xưng hô với vật như với người. - “Đã dậy chưa hả trầu? Tao hái vài lá nhé Cho bà và cho mẹ.

(53) (?) Nhân hoá có giá trị và ý nghĩa gì ?. Đừng lụi đi trầu ơi ! ” 3. Giá trị và ý nghĩa - Biện pháp nghệ thuật nhân hoá được sử dụng làm cho thơ văn giàu hình tượng và biểu cảm: cảnh vật được nói đến mang tình người và hồn người, gợi cho người đọc bao liên tưởng thú vị. B. Bài tập Bài tập 1. 1. Những hình ảnh nào sau đây không 1. C. phải là hình ảnh nhân hoá ? A. Cây dừa sải tay bơi. B. Cỏ gà rung tai. C. Bố em đi cày về. D. Kiến hành quân đầy đường. 2. Phép nhân hoá trong câu sau được tạo ra bằng cách nào ? “Cứ chốc chốc tôi ( Dế Mèn ) lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu”. A. Dùng những từ vốn chỉ hoạt động tính 2. A chất của người để chỉ hoạt động tính chất của vật. B. Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật. C. Trò chuyện xưng hô với vật như với người. D. Dùng từ chỉ tâm tư tình cảm của người để chỉ tâm tư tình cảm của vật. 3. Tác giả sử dụng biện pháp gì trong câu 3. A thơ sau: “Tôi giơ tay ôm nước vào lòng Sông mở nước ôm tôi vào dạ”. A. Nhân hoá, B. So sánh, C. Ẩn dụ, D. Điệp ngữ. - HS tự viết, GV theo dõi hướng dẫn gợi ý . Bài tập 2 Viết một đoạn văn khoảng 10 – 12 câu ( Chủ đề mùa xuân ) trong đó có sử dụng phép nhân hoá ? 4 . Củng c ố :.

(54) * GV củng cố , khái quát cho HS nội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học . 5. Hướng dẫn HS về nhà : * HS hệ thống lại kiến thức đã học chuẩn bị cho chuyên đề sau : Ôn tập tiếng việt ( Tiếp). Ngày soạn 19/3/2016 Ngày dạy: 6A. 6B. Buổi 16. PHONG CÁCH NGÔN NGỮ VÀ BIỆN PHÁP TU TỪ TIẾNG VIỆT( Tiếp) A. Mục tiêu bài học: - Củng cố kiến thức về phép tu từ ẩn dụ,hoỏn dụ đã học - Më réng, n©ng cao kiÕn thøc: cÊu t¹o cña phÐp ẩn dụ, hoán dụ - BÝªt sö dông phÐp ẩn dụ, hoán dụ hîp lý, cã hiÖu qu¶. - Gi¸o dôc ý thøc sö dông tõng÷, h×nh ¶nh ẩn dụ, hoán dụ khi t¹o lËp v¨n b¶n B . Chuẩn bị * - GV:Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y , SGK,tµi liÖu tham kh¶o: - HS : SGK , đồ dùng học tập. 6C.

(55) C . Tiến trình lên lớp 1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số 2. Bài cũ 3. Bài mới. Hoạt động của thầy (?) Thế nào là ẩn dụ ?. Dòng nào nêu đúng phương thức ẩn dụ của câu thơ: “Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông” ? A. Ẩn dụ hình thức. B. Ẩn dụ cách thức. C. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. D. Ẩn dụ phẩm chất Chỉ ra phép so sánh và ẩn dụ trong đoạn thơ sau : “Vân xem trang trọng khác vời Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang Hoa cười, ngọc thốt đoan trang Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu ra”. Chỉ ra phương thức ẩn dụ trong những câu thơ sau: a) “Ngoài thềm rơi chiếc lá đa Tiếng rơi nghe mỏng như là rơi nghiêng”. b) Người cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm. c) Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ. Hoạt động của trò III. Ẩn dụ A. Lý thuyết 1.Khái niệm - Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng kháccó nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho lời văn. - Ví dụ: “Thuyền ơi có nhớ bến chăng Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền”. ( Ca dao ) B. Bài tập Bài tập 1. B Bài tập 2 - Phép so sánh: Khuôn trăng, nét ngài, mây, nước tóc, tuyết, màu ra”. - Phép ẩn dụ: thua, nhường. - Chú ý: Thua, nhường là so sánh và cũng là ẩn dụ. Bài tập 3:. - Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. - Ẩn dụ phẩm chất. - Ẩn dụ phẩm chất. Bài tập 4:.

(56) - HS tự viết, GV theo dõi hướng dẫn Viết một đoạn văn khoảng 10 – 12 câu ( Chủ đề gợi ý . mùa thu ) trong đó có sử dụng phép ẩn dụ ? IV. Hoán dụ A. Lý thuyết 1. Khái niệm - Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái (?) Thế nào là hoán dụ ? niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có qua hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt. - Ví dụ: “Núi không đè nổi vai vươn tới Lá ngụy trang gieo với gió đèo”. ( Lên Tây Bắc- Tố Hữu ) 2. Các kiểu hoán dụ: a) Lấy bộ phận để gọi toàn thể. - “Những bàn chân từ than bụi lầy bùn Đã đứng dưới mặt cách mạng.” ( Ta đi tới – Tố Hữu ) b) Lấy vật bị chứa đựng để gọi vật chứa đựng (?) Có mấy kiểu hoán dụ ? Lấy ví - “Một lá về đâu xa thăm thẳm dụ minh hoạ ? Nghìn nhà trong xuống bé con con”. ( Vịnh núi An Lão – Nguyễn Khuyến ) c) Lấy dấu hiệu sự vật để gọi sự vật - “Áo chàm đưa buổi phân li Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay” ( Việt Bắc – Tố Hữu ) d) Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng - “Ờ đã chín năm rồi đấy nhỉ Kháng chiến ba ngàn ngày không nghỉ Bắp chân đầu gối vẫn săn gân”. B. Bài tập 1. Trong những câu sau, câu nào Bài tập 1 không sử dụng phép hoán dụ ? A. Áo chàm đưa buổi phân li. B. Người Cha mái tóc bạc. C. Ngày Huế đổ máu. 1. B. D. Bàn tay ta làm nên tất cả. 2. Dòng nào sau đây không nêu đúng tên gọi của những kiểu hoán dụ thường gặp ? A. Lấy bộ phận để gọi toàn thể. B. Lấy vật bị chứa đựng để gọi vật chứa đựng C. Chuyển đổi tên gọi của sự vật 2. C..

(57) trên quan hệ tương đồng. D. Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng. Phân biệt ẩn dụ và hoán dụ ?. Bài tập 2 Ẩn dụ Giống Khác nhau. Hoán dụ. - Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác. - Dựa vào mối - Dựa vào mối quan hệ tương quan hệ tương đồng ( qua so cận ( gần gũi ) sánh ngầm ) đi đôi với về: nhau: + Hình thức. + Bộ phận – + Cách thức. toàn thể. + Phẩm chất. + Vật chứa – + Cảm giác. Vật bị chứa. + Dấu hiệu – Sự vật . + Cụ thể - trừu tượng.. Bài tập 3 - Phép hoán dụ: Cả nước. Xác định và chỉ rõ mối quan hệ của - Quan hệ: Vật chứa ( cả nước ) và vật được chứa biện pháp hoán dụ trong khổ thơ sau ( nhân dân Việt Nam sống trên đất nước Việt Nam ). : Em đã sống bởi vì em đã thắng ! Cả nước bên em, bên giường nệm Bài tập 4: trắng, Hát cho em nghe như tiếng mẹ - HS tự viết, GV theo dõi hướng dẫn gợi ý . ngày xưa, Sông Thu Bồn giọng hát đò đưa… Viết một đoạn văn khoảng 10 – 12 câu ( Chủ đề mùa đông ) trong đó có sử dụng phép hoán dụ ?.

(58) Ngày soạn 26/3/2016 Ngày dạy: 6A. 6B. 6C. Buổi 17 Ôn tập các văn bản: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ LƯỢM BUỔI HỌC CUỐI CÙNG A. MỤC TIÊU: - Học sinh hiểu sâu hơn về nội dung và nghệ thuật văn bản. - Rèn kỹ năng cảm thụ văn bản truyện. B. CHUẨN BỊ - Giáo viên: SGK, SGV, Sách tham khảo, soạn bài, bảng phụ… - Học sinh: Ôn bài. C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 3: Bài mới : Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học I- Nội dung kiến thức: A. Buổi học cuối cùng: - GV cho HS đọc văn bản: 1. Tóm tắt văn bản: -Yêu câu học sinh tóm tắt văn Vào một buổi sáng, tại trường làng vùng An-dát bản nước Pháp, lúc đó đang bị giặc Phổ chiếm đóng, đó là buổi học tiếng Pháp cuối cùng của thầy Ha-men. Hôm đó, cậu bé Phrăng định trốn học vì đã trễ giờ và sợ thầy kiểm tra bài nhưng cậu đã cưỡng lại ý định ấy và chạy đến trường. Phrăng được chứng kiến những hình ảnh cảm động của các cụ già đến dự buổi học cuối cùng, nghe và hiểu được những lời nhắc nhở tha thiết của thầy Ha-men. Qua tất cả mọi việc đã diễn ra trong buổi học ấy, nhận thức và tâm trạng của Phrăng đã có những biến đổi sâu sắc, cậu hiểu được ý nghĩa thiêng liêng của việc học tiếng pháp và tha thiết muốn được trau dồi học tập nhưng đã muộn. - GV yêu cầu HS nêu nội dung 2. Nghệ thuật: và nghệ thuật - Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất. - GV cho HS đọc chú thích - Xây dựng tình huống truyện độc đáo. - Miêu tả tâm lí nhân vật qua tâm trạng, suy nghĩ, - GV cho HS đọc văn bản: ngoại hình. -Yêu câu học sinh tóm - Ngôn ngữ tự nhiên, sử dụng câu văn biểu cảm, tắt văn bản.

(59) - GV yêu cầu HS nêu nội dung và nghệ thuật.. - GV cho HS đọc chú thích - GV cho HS đọc văn bản: -Yêu câu học sinh tóm tắt văn bản. - GV yêu cầu HS nêu nội dung và nghệ thuật.. - GV cho HS đọc chú thích - GV cho HS đọc văn bản: -Yêu câu học sinh tóm tắt văn bản. từ cảm thán và các hình ảnh so sánh. 3. Ý nghĩa: - Tiếng nói là một giá trị văn hóa cao quý của dân tộc, yêu tiếng nói là yêu văn hóa dân tộc. tình yêu tiếng nói dân tộc là một biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước. Sức mạnh của tiếng nói dân tộc là sức mạnh của văn hóa, không một thế lực nào có thể thủ tiêu. Tự do của một dân tộc gắn liền với việc giữ gìn và phát triển tiếng nói dân tộc mình. - Văn bản cho thấy tác giả là một người yêu nước, yêu độc lập tự do, am hiểu sâu sắc về tiếng mẹ đẻ. B. Đêm nay Bác không ngủ: 1. Tóm tắt văn bản: Trong một túp lều xơ xác giữa đêm khuya, anh đội viên thức dậy thấy Bác còn thức, ngồi bên bếp lửa cho thêm củi vào. Rồi Người nhẹ nhàng đứng dậy đi dém chăn cho từng chiến sĩ. Xúc động trước cử chỉ Bác lo lắng cho của Bác, anh năn nỉ mời Bác ngủ. Người khuyên anh ngủ ngon để ngày mai đánh giặc. Lần thứ ba thức dậy, anh giật mình thấy Bác vẫn còn thức. Anh nài nỉ nhưng Bác bảo Bác không ngủ vì thương và lo cho đoàn dân công. Anh đội viên cảm động và thức luôn cùng với Bác. 2. Nghệ thuật: - Lựa chọn, sử dụng thể thơ 5 chữ, kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm. - Lựa chọn, sử dụng lời thơ giản dị, có nhiều hình ảnh thể hiện tình cảm tự nhiên, chân thành. - Sử dụng từ láy tạo giá trị gợi hình và biểu cảm, khắc họa hình ảnh cao đẹp về Bác Hồ kính yêu. 3. Ý nghĩa: - Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ thể hiện tấm lòng yêu thươngbao la của Bác với bộ đội và nhân dân, tình cảm yêu kính, cảm phục của bộ đội, của nhân dân đối với Bác.. C. Lượm: 1. Tóm tắt văn bản: Bài thơ kể lại cuộc đời của Lượm, một em bé liên lạc trong những ngày đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Lượm là một em bé hồn nhiên, nhí nhảnh, nhận nhiệm vụ đưa thư “thượng khẩn” trong lúc cuộc chiến đấu đang diễn ra ác liệt. Em đã hi sinh nhưng tấm gương anh dũng của em còn sống mãi – Bài thơ kể bằng lời của tác giả..

(60) - GV yêu cầu HS nêu nội dung và nghệ thuật.. HDHS thực hành bài tập *Học sinh làm bài tập trong SGK. HS viết đoạn văn. 2. Nghệ thuật: - Sử dụng thể thơ bốn chữ giàu chất dân gian, phù hợp với lối kể chuyện. - Sử dụng nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu. - Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt: miêu tả, tự sự và biểu cảm. - Cách ngắt dòng các câu thơ: thể hiên sự đau xót, xúc động đến nghẹn ngào của tác giả khi hay tin Lượm hi sinh. - Kết cấu cuối cùng tương ứng trong bài thơ khắc sâu hình ảnh của nhân vật, làm nổi bật chủ đề của tác phẩm: hình ảnh chú bé Lượm vui tươi, hồn nhiên, hăng hái, dũng cảm sẽ sống mãi trong lòng tác giả, trong lòng chúng ta. 3. Ý nghĩa: - Bài thơ khắc họa hình ảnh một chú bé hồn nhiên, dũng cảm hi sinh vì nhiệm vụ kháng chiến. Đó là một hình tượng cao đẹp trong thơ Tố Hữu. Đồng thời bài thơ thể hiện chân thật tình cảm mến thương và cảm phục của tác giả dành cho chú bé Lượm nói riêng và những em bé yêu nước nói chung. II- Bài tập mẫu: Bài 1: Viết đoạn văn 10 dòng miêu tả hình ảnh Bác trong bài thơ . Trong một túp lều xơ xác giữa đêm khuya trên đường đi chiến dịch. Hôm ấy các anh bộ đi một ngày đường nên ai nấy đều mệt mõi vừa nằm xuống là ngủ say. Riêng Bác vẫn thức không ngủ ngồi bên đóng lửa , hai tay bó gối, đôi mắt trầm ngâm, những vết nhăn như hằn sâu trên vầng trán rộng. Bác khơi bếp lửa cháy bùng lên, hơi ấm tỏa khắp căn lều dã chiến. Rồi Người đi dém chăn cho từng chiến sĩ. Bác coi trọng giấc ngủ của mọi người nên nhón chân nhẹ nhàng cố gắng không gây ra tiếng động . Bác ân cần săn sóc các chiến sĩ không khác gì bà mẹ thương yêu lo lắng cho đàn con. Khi anh đội viên hỏi sao Bác chưa ngủ và nằn nặc mời Bác ngủ, Người bảo anh cứ ngủ để ngày mai lo đánh giặc và tâm sự vì thương và lo cho đoàn dân công phải ngủ ngoài rừng trong đêm trời mưa gió lạnh lẽo. Bác chỉ mong trời mau sán. Bác đã khơi dậy trong long người chiến sĩ tình đồng đội, tình giai cấp thật đẹp đẽ và cao quý nên anh đã thức luôn cùng Bác. Bài 2: Viết đoạn văn 10 dòng miêu tả chuyến đi liên.

(61) lạc cuối cùng. Buổi trưa hôm đó như mọi ngày, Lượm nhận bức thư đề hai chữ "Thượng khẩn" bỏ vào bao. Mặt trận thật gay go ác liệt, đạn bay vèo vèo. Chớp lửa loé lên liên tiếp với những tiếng nổ đinh tai nhức óc. Lượm dũng cảm băng qua lao vụt đi như một mũi tên dưới làn mưa bom bão đạn. Bóng áo trắng của chú bé và chiếc mũ ca lô vẫn nhấp nhô trên cánh đồng quê vắng vẻ. Bỗng loè chớp đỏ, “đoàng” một tiếng nổ chát chúa vang lên. Thôi rồi Lượm ơi! Chú bé đã ngã xuống. Một dòng máu tươi trào ra nơi lưng áo. Chú nằm trên lúa tay nắm chặt bông. Hồn chú bé như hoà quyện với hương lúa quê hương. III- Bài tập vận dụng: Bài tập 1: Phát biểu cảm nghĩ của em về hình ảnh Bác Hồ trong bài thơ. Bài 2: Phát biểu cảm nghĩ của em về hình ảnh Lượm trong bài thơ. 4.Củng cố Hướng dẫn: - GV cho HS thực hành lần lược các bài tập - Nắm vững nội dung bài học; - Làm hoàn chỉnh bài tập..

(62) Ngày soạn 28/3/2016 Ngày dạy: 6A 6B. 6C. Buổi 18 PHƯƠNG PHÁP LÀM VĂN MIÊU TẢ LUYỆN CÁCH LÀM VĂN MIÊU TẢ A. MỤC TIÊU 1.Kiến thức: Giúp HS hiểu được phương pháp làm bài văn tả người; rèn kĩ năng làm bài văn tả người theo thứ tự; bố cục hình thức của một đoạn, một bài văn tả người. 2 Kĩ năng: Luyện tập kỹ năng quan sát và lựa chọn kỹ năng trình bày những điều quan sát, lựa chọn được theo thứ tự hợp lý. Tích hợp với phần văn ở văn bản “Vượt thác” và “Buổi học cuối cùng” với TV ở bài “so sánh”. 3. Thái độ: ý thức trong việc viết bài văn tả người; giáo dục kĩ năng sống cho HS ý thức, tự tin, hợp tác, tìm kiếm xử lí thông tin. B. CHUẨN BỊ - Giáo viên: SGK, SGV, Sách tham khảo, soạn bài, - Học sinh: Ôn bài. C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ? Thế nào là văn miêu tả? ? Yêu cầu đối với người víêt văn miêu tả? 3: Bài mới : Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học Hướng dẫn HS tìm hiểu kiến I- Nội dung kiến thức: thức * Muốn tả người cần: - Học sinh nhắc lại các yêu cầu kỹ + Xác định đối tượng cần tả..

(63) năng cần thiết trong văn miêu tả. ? Muốn bài văn tả cảnh sinh động cần đòi hòi điều gì? ? Trình bày bố cục một bài văn tả cảnh?. + Quan sát lựa chọn các chi tiết tiêu biểu. + Trình bày kết quả quan sát theo thứ tự. * Bố cục đủ 3 phần: Mở bài: Giới thiệu người được tả. Thân bài: Miêu tả chi tiết (ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói…). Kết bài: Nhận xét hoặc nêu cảm nghĩ về người đó.. HDHS thực hành bài tập Chia lớp làm 3 nhóm. Mỗi nhóm làm một bài tập.  Thảo luận theo nhóm. Một số trình bày vào bảng phụ, còn lại làm vào vở BT. II. Bài tập mẫu: 1/ Chọn chi tiết khi miêu tả a. Em bé: Mắt đen lóng lánh, môi đỏ chon chót (như son), hay cười toe toét, mũi tẹt, thỉnh thoảng thò lò sụt sịt, răng sún, nói ngọng, chưa sõi, tai vễnh và to... b. Cụ già: Mái tóc trắng phau, hoặc tóc bạc như mây trắng hoặc rụng lơ thơ;râu dài, da đồi mồi nhăn nheo, hoặc đỏ hồng hào; mắt vẫn tinh tường hoặc mắt lờ đơ đùn đục, tiếng nói trầm vang hoặc thều thào yếu ớt... c.Cô giáo giảng bài: Tiếng nói trong trẻo, dịu dàng sáng sủa…., đôi mắt lấp lánh niềm vui, bàn tay nhịp nhàng viên phấn, chân bước chậm rãi từ trên bục xuống lối đi giữa lớp....cô như đang trò chuyện với nhà văn, với chúng em, với cả người trong sách... 2/ Dàn ý miêu tả em bé, Cụ già, Cô giáo giảng bài : + MB: Giới thiệu em bé (tên tuổi, quan hệ….) + TB: - Hình dáng: khuôn mặt, cái miệng, tóc, tay chân, nứơc da…. - Cử chỉ - Đặc điểm nổi bật nhất 3/ Điền vào ngoặc: - Đỏ như: đồng tụ.  hoặc (đồng hun, một pho tượng, tôm hay cua luộc, mặt trời, người say rượu...) - Trông không khác gì: Tượng hai ông tướng Đá Rãi. hoặc(thiên tướng võ, con gấu lớn, hộ pháp trong chùa, lê Phụng Hiểu, thần Sấm, pho tượng...) * Miêu tả ông Cản Ngũ đang chuẩn bị vào đấu vật. III- Bài tập vận dụng:. HS trình bày vào bảng phụ. Lớp nhận xét, sửa chữa. (Nếu không đủ thời gian có thể cho về nhà làm tiếp). GV cho HS viết đoạn. Cho H tham khảo đoạn văn: - Một buổi chiều cứ đi học về, vừa bước vào nhà là tôi lại thấy tiếng bé Minh reo lên: "A!...Chị chị về", Minh là em trai tôi đấy. - Một người luôn yêu thương em, luôn che chở cho em trong từng bước đi mà đồng thời em cũng kính trọng nhất. Đó chính là nội của em..

(64) - Hôm nay là thứ ba, lớp em có Viết đoạn mở bài, kết bài, thân bài cho các bài tiết kể chuyện. Ngay trong tiết học tập 2 đó, cô Ngân trông thật là duyên dáng và đầy kính mến. 4. Củng cố Hướng dẫn: - Nắm vững nội dung bài học; - Làm hoàn chỉnh bài tập..

(65) Ngày soạn 10 /4/2016 Ngày dạy: 6A 6B. 6C. Buổi 19. LUYỆN TẬP CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU, CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT A. MỤC TIÊU - Bước đầu nhận biết và phân biệt các thành phần chính của câu và thành phần phụ và các kiểu câu trần thuật - Củng cố kiến thức về 2 thành phần CN - VN trong câu; và các kiểu câu trần thuật; - Luyện tập làm bài tập. B. CHUẨN BỊ - Giáo viên: SGK, SGV, Sách tham khảo, soạn bài, - Học sinh: Ôn bài. C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũKiểm tra sự chuẩn bị bài tập của học sinh 3: Bài mới : Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học Hướng dẫn HS tìm hiểu kiến I- Nội dung kiến thức: thức A. Các thành phần chính của câu - GV cho HS hệ thống lại kiến 1. Phân biệt thành phần chính với thành thức phần phụ: ? Hãy nêu vai trò của thành - Thành phần chính là những thành phần bắt phần chính và thành phần phụ? buộc phải có mặt: CN, VN. ? Nêu đặc điểm, cấu tạo của vị - Thành phần phụ không bắt buộc có mặt: trạng ngữ? ngữ. 2. Vị ngữ: - VN là thành phần chính của câu; -Kết hợp hợp với các phó từ: đã, sẽ, đang, sắp, từng, vừa, mới... - Trả lời cho câu hỏi làm gì? ,làm sao? là gì? ? Chức năng của chủ ngữ là như thế nào? gì? - Thường là cụm động từ, cụm danh từ, cụm tính từ . - Một câu có thể có 1 hoặc nhiều VN 3. Chủ ngữ: - CN biểu thị những sự vật có hành động, trạng ? Câu trần thuật đơn là gì? Tác thái, đặc điểm nêu ở VN. dụng? - Trả lời cho câu hỏi con gì? cái gì? ai? - Thường là danh từ hoặc cụm danh từ, đại từ B. Câu trần thuật đơn: - là câu có một kết cấu c- v dùng để kể, tả, giới.

(66) ? Nêu đặc điểm của câu trần thuật có từ là? ? Hãy nêu một số kiểu câu trần thuật đơn có từ là thường gặp?. thiệu, nêu ý kiến nhận xét đánh giá. C. Câu trần thuật đơn có từ là: -VN: do từ là + danh từ hoặc từ là + động từ; từ là + tính từ. -Khi VN biểu thị ý phủ định nó kết hợp với cụm từ không phải, chưa phải. - Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là: -Câu giới thiệu. - Câu miêu tả. - Câu đánh giá. - Câu định nghĩa. II- Bài tập mẫu: Bài tập 1. CN: Gậy tre, chông tre. VN: chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Bài tập 2: Trong những câu sau, câu nào là câu tồn tại? A – Chim hót líu lo. B – Những đoá hoa thi nhau khoe sắc. C – Trên đồng ruộng, những cánh cò bay lượn trắng phau. D - Trên đồng ruộng, trắng phau những cánh cò. Bài tập 3: Hãy chuyển những câu miêu tả sau sang câu tồn tại. A – Cuối vườn, những chiếc lá khô rơi lác đác. B – Xa xa, một hồi trống nổi lên. C – Trước nhà, những hàng cây xanh mát. D – Buổi sáng, mặt trời chiếu sáng lấp lánh. Bài tập 4: Đặt 3 câu có chủ ngữ là danh, động, tính(cụm danh, động, tính), có một chủ ngữ. Bài tập 5: Đặt 3 câu có chủ ngữ là danh, động, tính(cụm danh, động, tính), có hai chủ ngữ trở lên. Bài tập 6: Đặt 3 câu có vị ngữ là danh, động, tính(cụm danh, động, tính), có một vị ngữ. Bài tập 7: Đặt câu 3 có vị ngữ là danh, động, tính(cụm danh, động, tính), có hai vị ngữ trở lên.. IV. Củng cố và luyện tập: GV cho HS thực hành lần lược các bài tập V. Hướng dẫn HS tự học ở nhà: Làm hoàn chỉnh các bài tập..

(67) Ngày soạn 17/4 / 2016 Ngày dạy: 6A 6B. 6C. Buổi 20 LUYỆN TẬP CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU, CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬTCÁC DẤU CÂU (Tiếp) A. MỤC TIÊU - Bước đầu nhận biết và phân biệt các thành phần chính của câu và thành phần phụ và các kiểu câu trần thuật - Củng cố kiến thức về 2 thành phần CN - VN trong câu; và các kiểu câu trần thuật; về các câu sai chủ ngữ -vị ngữ; nắm vững công dụng của các dấu câu: Chấm, chấm hỏi, chấm than, phẩy. - Luyện tập rèn luyện kỹ năng phát hiện câu sai viết các câu văn đúng ngữ pháp;sử dụng dấu câu chính xác. - Luyện tập làm bài tập. B. CHUẨN BỊ - Giáo viên: SGK, SGV, Sách tham khảo, soạn bài, - Học sinh: Ôn bài..

(68) C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũKiểm tra sự chuẩn bị bài tập của học sinh 3: Bài mới : Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học Hướng dẫn HS tìm hiểu kiến I- Nội dung kiến thức: thức A. Câu trần thuật đơn không có từ là: - GV cho HS hệ thống lại kiến - VN thường do động từ, tính từ hoặc cụm động thức từ, cụm tính từ tạo thành. ?Nêu đặc điểm của kiểu câu - Khi VN biểu thị ý phủ định kết hợp với các trần thuật đơn không có từ là? từ phủ định không, chưa. - Câu miêu tả :dùng để miêu tả hành động, trạng thái, đặc điểm …của sự vật nêu ở CN.Có CN đứng trước VN ? Thế nào là câu miêu tả? Thế - Câu tồn tại : dùng để thông báo sự xuất hiện, nào là câu tồn tại? tồn tại, tiêu biến của sự vật. Có VN đứng trước ?So sánh đặc điểm của câu CN. trần thuật đơn có từ là và câu trần thuật đơn không có từ là? Giống: đều là câu trần thuật đơn.(hay câu đơn) Câu trần thuật đơn có từ là: - CN + Từ phủ định + Động từ B. Câu thiếu chủ ngữ tình thái + là + VN Có 3 cách chữa Câu trần thuật đơn không + Thêm chủ nhữ có từ là : + Biến một thành phần nào đó trong câu - CN + Từ phủ định + VN (thường là TN) thành chủ ngữ của câu ? Nêu cách chữa câu thiếu chủ +Biến chủ ngữ thành một cụm chủ vị ngữ? cụm từ C. Câu thiếu vị ngữ : 3 cách +Thêm vị ngữ +Biến cụm từ đã cho thành một cụm chủ ngữ +Biến cụm từ đã cho thành một bộ phậm của vị ngữ ? Nêu cách chữa câu thiếu vị 3.Chú ý ngữ? +Khi chữa câu phải tìm hiểu rõ ý định của người nói, người viết từ đó đề xuất được cách chữa đúng +Không phải câu nào sai cũng có thể sửa theo 3 cách đã nêu phải tuỳ trường hợp cụ thể để chọn cách chữa thích hợp, nhanh nhất, đúng nhất. D. Câu thiếu chủ ngữ lẫn vị ngữ: thêm CN VN.

(69) ? Nêu cách chữa câu thiếu chủ G. Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các ngữ lẫn vị ngữ? thành phần câu: ? Nêu cách sữa câu sai về quan Tuỳ vào nội dung câu ta có thể sửa chữ: Sắp xếp hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần lại trật tự cho đúng nghĩa…. câu: H. Dấu câu: ? Nêu công dụng của các dấu - Dấu chấm câu TT câu? - Dấu chấm hỏi câu nghi vấn - Dấu chấm than câu CK và câu cảm - Dấu phẩy: - Ngăn cách các từ ngữ có cùng chức vụ ngữ pháp - Ngăn cách thành phần phụ với CN - VN - Ngăn cách giữa các vế trong câu - Ngăn cách thành phần chú thích II- Bài tập: Bài tập 1 . Đặt hai câu miêu tả và hai câu tồn tại HDHS thực hành bài tập sử dụng những từ sau làm VN : thấp thoáng, chạy *Học sinh làm bài tập trong tới. SGK Bài tập 2: Chữa lỗi sai và sửa Điền vào chỗ trống CN – VN a) Qua truyện Thạch Sanh thấy Lí Thông là kẻ độc của câu : “Gậy tre, chông tre ác nham hiểm chống lại sắt thép của quân thù.” b) Những học sinh chăm ngoan học giỏi của lớp A – Chủ ngữ : 6B trong học kỳ 1 vừa qua B – Vị ngữ : c) Quyến sách bố tôi mới mua hôm qua d) Qua văn bản " Vượt thác" cho ta thấy hình ảnh người lao động khoẻ mạnh, đầy bản lĩnh đã chinh phục thiên nhiên. Bài tập 3: Điền dấu chấm thích hợp vào đoạn văn Mưa đã ngớt trời rạng dần mấy con chào mào từ hốc cây nào đó bay ra hót râm ran mưa tạnh phía đông một mảng trời trong vắt mặt trời ló ra, chói lọi trên những vòm lá bưởi lấp lánh… Bài tập 4: Dùng dấu phẩy đặt vào chỗ thích hợp. Cây đa cổ thụ cành lá rậm xùm xoà đang quằn lên vật xuống. Trời mỗi lúc một tối lại. Vũ trụ quay cuồng trong cơn mưa gió mãnh liệt. Những tia chớp xé rạch bầu trời đen kịt phát ra những tiếng nổ kinh thiên động địa. Bài tập 5: So sánh nhận xét cách dùng dấu phẩy trong các câu sau: a) Tôi có người bạn học ở Nam Định Tôi có người bạn, học ở Nam Định b) Đêm hôm qua, cầu gãy Đêm hôm, qua cầu gãy.

(70) III- Bài tập vận dụng: Bài tập 1: Viết đoạn theo chủ đề.SGK/116 Bài tập 2: Viết đoạn.SGK/120 Bài tập 3: Viết đoạn văn miêu tả mẹ lúc đang chăm sóc em ốm. Xác định chủ ngữ, vị ngữ, nêu cấu tạo của chủ ngữ, vị ngữ trong đoạn văn trên. 4. Củng cố Hướng dẫn: GV cho HS thực hành lần lược các bài tập Làm hoàn chỉnh các bài tập..

(71)

(72)

giao an day them ngu van 6

Trích đoạn

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về