giao an Sinh 11 GDTX tron bo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.14 MB, 100 trang )

(1)PhÇn 4: Sinh häc c¬ thÓ Ch¬ng I: ChuyÓn ho¸ vËt chÊt vµ n¨ng lîng A - ChuyÓn ho¸ vËt chÊt vµ n¨ng lîng ë thùc vËt Ngµy so¹n ................. Sù hÊp thô níc vµ muèi kho¸ng ë rÔ. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ Tri thøc: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: - Mô tả đợc cấu tạo của rễ cây trên cạn thích nghi với chức năng hấp thụ nớc và muèi kho¸ng. - Phân biệt đợc cơ chế hấp thụ nớc và ion khoáng ở rễ cây. - Trình bày đợc mối tơng tác môi trờng với rễ cây trong quá trình hấp thụ nớc vµ ion kho¸ng. 2/ Kü n¨ng: - Quan s¸t sù vËt vµ ph©n tÝch thµnh phÇn cÊu t¹o - Quan sát hiện tợng để đa ra nhận xét 3/ Thái độ: Sau khi học xong bài này học sinh thấy đợc tác dụng của rễ cây với môi trờng ngợc lại cũng thấy đợc tác dụng của môi trờng với rễ cây nên muốn có cây xanh tơi tốt thì phải bảo vệ môi trờng đất trong sạch và cũng biết thêm tác dụng của một số loại rễ cây để từ đó biết vận dụng bảo vệ môi trờng sống. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc. 1/ Gi¸o viªn chuÈn bÞ: - 4 khãm c©y lóa hoÆc ng« röa s¹ch rÔ. - Mét cèc thuû tinh níc vµ mét bót mùc. - PhiÕu häc tËp; M¸y tÝnh, m¸y chiÕu 2/ Häc sinh chuÈn bÞ: - S¸ch gi¸o khoa; Bót mµu - Mét sè mau rÔ c©y ë c¸c m«i trêng kh¸c nhau: trªn c¹n, díi níc...... III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè Đặt vấn đề: Đặc trng của sự sống là quá trình trao đổi chất và năng lợng. Thực vật thực hiện qua trình trao đổi chất và năng lợng nh thế nào? Chúng ta tìm hiểu phần A và bài hôm nay chúng ta tìm hiểu xem tại sao rễ cây có khả năng hút nớc và các ion khoáng? Rễ cây hấp thụ nớc và ion khoáng nh thế nào? ảnh hởng của môi trờng đất đến sự hút nớc và ion khoáng của rễ c©y nh thÕ nµo?. Hoạt động của GV - HS. Néi dung I/ RÔ lµ c¬ quan hÊp thô níc vµ muèi kho¸ng - RÔ c©y trªn c¹n hÊp thô níc vµ ion kho¸ng chñ yÕu qua miÒn l«ng hót..

(2) - §èi víi thùc vËt thñy sinh hÊp thô níc vµ ion kho¸ng trªn kh¾p bÒ mÆt c¬ thÓ Níc vµ ion kho¸ng ph¶i nhê l«ng hót míi II/ C¬ chÕ hÊp thô níc vµ ion cã thÓ x©m nhËp vµo c©y. Tríc hÕt chóng kho¸ng ë rÔ c©y. ta ph¶i t×m hiÓu 1 1/ HÊp thô níc vµ c¸c ion kho¸ng tõ đất vào lông hút. GV: H·y quan s¸t qu¸ tr×nh sau (slike 2) a/ HÊp thô níc vµ cho biÕt: L«ng hót hÊp thô níc cã cÇn chÊt vËn chuyÓn kh«ng? Cã cÇn b¬m ion (tiêu tốn năng lợng) không? Cơ chế đó là cơ chế chủ động hay thụ động? HS: Níc tù x©m nhËp tõ m«i trêng ngoµi vµo vµ kh«ng cÇn b¬m ion hay tiªu tèn năng lợng. Đó là cơ chế thụ động GV: Cơ chế thụ động là gì? HS: Là cơ chế nớc đi từ môi trờng nhợc trơng sang môi trờng u trơng (Nơi có thế n- Sự xâm nhập của nớc từ đất vào lông íc cao dÕn n¬i cã thÕ níc thÊp h¬n). hút theo cơ chế thụ động (thẩm thấu): N¬i cã thÕ níc cao dÕn n¬i cã thÕ níc GV: Gi¶i thÝch c¬ chÕ chung cña hÊp thô thÊp h¬n. thụ động các chất tan diễn ra theo cơ chế - Có 2 nguyên nhân tạo nên gradien khuyÕch t¸n vµ thÈm thÊu kh«ng tiªu tèn thÕ níc: n¨ng lîng. KhuyÕch t¸n lµ qu¸ tr×nh ph©n + ¸p suÊt thÈm thÊu trong tÕ bµo l«ng bố đồng đều các phân tử chất hoà tan và hút cao do sự thoát hơi nớc ở lá gây c¸c ph©n tö dung m«i ( GV Lµm thÝ nªn nghiÖm nhá giät mùc cho HS quan s¸t). + Trong dÞch tÕ bµo chøa c¸c chÊt hoµ Còn thẩm thấu là trờng hợp các chất đang tan là sản phẩm của quá trình trao đổi khuyÕch t¸n gÆp ph¶i mét mµng b¸n thÊm. chÊt cña c©y. GV: Nhờ động lực nào mà nớc từ đất vào lông hút luôn theo cơ chế thụ động? b/HÊp thô ion kho¸ng HS: V× 2 nguyªn nh©n SGK GV: NhËn xÐt vµ kÕt luËn Có thể hấp thụ thụ động hoặc hấp thụ GV: Hãy quan sát quá trình hấp thụ ion chủ động. kho¸ng vµ tr¶ lêi c©u hái: Phân biệt hấp thụ thụ động và chủ Sự hấp thụ ion K+, Ca2+ có cần chất vận động chuyÓn kh«ng? Cã cÇn b¬m ion (tiªu tèn năng lợng) không? Cơ chế đó là cơ chế chủ động hay bị động? §Æc ®iÓm Chủ động Thụ động HS: Cần và đó là cơ chế chủ động so s¸nh Lµ vËn Lµ vËn GV: H·y hoµn thµnh phiÕu häc tËp sau: Kh¸i chuyÓn chuyÓn niÖm §Æc ®iÓm Chủ động Thụ động c¸c ion c¸c ion so s¸nh Kh¸i ngîc theo chiÒu niÖm chiÒu gradien.

(3) Tiªu tèn n¨ng lîng Nồng độ c¸c chÊt trong tÕ bµo víi ngoµi tÕ bµo HS: Lµm viÖc theo nhãm trong 5 phót GV: Cho c¸c nhãm lªn treo kÕt qu¶ lªn bảng và nhận xét rồi đa ra đáp án. gradien nồng độ tiªu tèn n¨ng lîng CÇn. nồng độ kh«ng tiªu tèn n¨ng lîng Kh«ng cÇn. N¨ng lîng, b¬m ion ThÊp h¬n Nồng độ Cao hơn c¸c chÊt trong tÕ bµo víi ngoµi tÕ bµo - HÊp thô níc vµ i«n kho¸ng bÞ ¶nh hëng bëi c¸c yÕu tè: ¸p suÊt thÈm thÊu, pH và độ thoáng khí của đất. Vì lông hót dÔ bÞ g·y vµ tiªu biÕn ë m«i trêng GV: Sau khi nớc và ion khoáng đợc hấp quá u trơng, quá nhiều chua hay ít ôxi thụ vào lông hút thì chúng tiếp tục đợc 2/ Dßng níc vµ c¸c ion kho¸ng ®i tõ chuyÓn vµo m¹ch gç cña rÔ nh thÕ nµo? Quan sát hình vẽ và cho biết có các con đ- đất vào mạch gỗ. ờng nào và giải thích các cơ chế vận Gồm 2 con đờng: + Con đờng gian bào: Nhng con đờng chuyển đó? HS: Có 2 con đờng: Qua thẩm thấu tế bào này phải dừng lại ở đai Caspari và nó chuyển sang con đờng tế bào chất. vµ qua kho¶ng gian bµo - Thẩm thấu qua các tế bào nớc và ion + Con đờng theo tế bào chất: Các ion khoáng chuyển từ tế bào có nồng độ cao khoáng đợc hấp thụ từ tế bào này sang đến nơi có nồng độ thấp sau đó thấm vào tế bào khác nhờ chức năng bán thấm cña mµng tÕ bµo, qua tÕ bµo chÊt nhê m¹ch gç - Con đờng gian bào: Các ion khoáng theo kênh vận chuyển, sợi liên bào….Cuối cùng đợc chuyển vào mạch gỗ. c¸c lç gian bµo chui vµo m¹ch gç. GV: Nhắc lại đai Caspari đợc hình thành do thÓ nguyªn sinh cña tÕ bµo néi b× cho lắng đọng Suberin tạo thành tạo thành một d¶i liªn tôc. §ai Caspari kh«ng thÊm níc vµ c¸c chÊt tan. Cñng cè Hoµn thµnh phiÕu häc tËp sau: Nèi c¸c côm tõ trong hai cét sao cho phï hîp: 1/ Rễ có khả năng hấp thụ nớc và chất a/ Khả năng hấp thụ thụ động dinh dìng lµ nhê b/ Khả năng hấp thụ chủ động 2/Con đờng gian bào vận chuyển các c/ Hệ thống lông hút chÊt nhê d/ Chøc n¨ng b¸n thÊm cña mµng tÕ bµo, 3/ Con đờng tế bào chất vận chuyển qua tế bào chất nhờ kênh vận chuyển, sợi c¸c chÊt nhê liªn bµo 4/ Tiªu tèn n¨ng lîng e/ Qu¸ tr×nh khuyÕch t¸n vµ hÊp thô c¸c.

(4) 5/ Theo chiều gradien nồng độ. chất theo gradien nồng độ.

(5) Bµi so¹n sè 2:Ngµy so¹n ................. vËn chuyÓn vËt chÊt trong c©y. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ Tri thøc: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: Mô tả đợc hai dòng vận chuyển các chất trong cây bao gồm các nội dung sau: - CÊu t¹o cña c¸c c¬ quan phï hîp víi chøc n¨ng vËn chuyÓn. - Thành phần của dịch đợc vận chuyển - §éng lùc ®Èy dßng vËt chÊt di chuyÓn. 2/ Kü n¨ng: - Quan sát hiện tợng để đa ra nhận xét. 3/ Thái độ: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh nhËn thÊy c¬ chÕ cña dßng vËn chuyÓn c¸c chÊt trong cây và giải thích đợc các hiện tợng xảy ra trong tự nhiên nh hiện tợng ứ giọt …t¨ng thªm yªu thùc vËt h¬n. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc. 1/ Gi¸o viªn chuÈn bÞ: - PhiÕu häc tËp; M¸y tÝnh, m¸y chiÕu 2/ Häc sinh chuÈn bÞ: - S¸ch gi¸o khoa; Bót mµu III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè Đặt vấn đề: Bài hôm trớc chúng ta đã tìm hiểu về sự hấp thụ nớc và ion khoáng của rễ cây ở trên cạn. Vậy, sau khi nớc và ion khoáng đợc hấp thụ vào lông hút thì đợc vận chuyển đến đâu theo hai con đờng gian bào và tế bào chất? Nớc và ion khoáng đợc mạch gỗ vận chuyển đến các bộ phận khác của cây nh thế nào? Ngoài dòng vận chuyÓn rõ rÔ lªn (dßng nhùa nguyªn) cßn cã dßng vËn chuyÓn tõ l¸ xuèng (dßng nhựa luyện), cấu tạo của các thành phần vận chuyển, thành phần và động lực của dòng vận chuyển đó nh thế nào chúng ta tìm hiểu sang bài hôm nay. GV híng dÉn HS c¸ch ghi bµi thµnh hai cét:. §Æc ®iÓm so s¸nh CÊu t¹o phï hîp víi chøc n¨ng Thµnh phÇn dÞch m¹ch §éng lùc. Dßng m¹ch gç. Dßng m¹ch r©y. Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo phù hợp với chức năng vận chuyển. Hoạt động của GV - HS Hoạt động của HS ?) ChiÕu h×nh cÊu t¹o cña m¹ch gç vµ vÊn Quan s¸t h×nh vµ tr¶ lêi c©u hái đáp HS: M¹ch gç cÊu t¹o gåm 2 lo¹i tÕ bµo Mạch gỗ cấu tạo gồm mấy loại tế bào? đó là quản bào và mạch gỗ, chúng.

(6) Đặc điểm cấu tạo của các loại tế bào đó là gì ? (tế bào đó có nhân không? Có tế bào chất không? Màng của nó có đợc linhin ho¸ kh«ng ?)§Æc ®iÓm cÊu t¹o cña hai lo¹i tÕ bµo nµy cã g× kh¸c nhau? ?) C¸ch s¾p xÕp cña c¸c tÕ bµo cïng lo¹i nh thÕ nµo? ChiÕu h×nh thÓ hiÖn sù tiÕn ho¸ cña m¹ch gç Quan s¸t h×nh 2.5 vµ cho biÕt thµnh phÇn cÊu t¹o cña m¹ch r©y gåm mÊy lo¹i tÕ bµo và đặc điểm của loại tế bào đó?. đều không có nhân, không có tế bào chất và màng tế bào đều đợc linhin hoá để vững chắc chịu đợc áp lực của níc. Kh¸c nhau vÒ h×nh d¹ng C¸ch s¾p xÕp lµ xÕp chång xÝt lªn nhau sao cho c¸c lç thñng th«ng nhau để nớc và ion khoáng đi qua. Gåm c¸c tÕ bµo sèng lµ èng r©y vµ tÕ bµo kÌm. Hoạt động 2: Tìm hiểu thành phần của dịch, và động lực của dòng vận chuyển.. Hoạt động của GV - HS Hãy đọc SGK mục I.2 và II.2 để hoàn thµnh môc 2 cña b¶ng 1 Gäi 1 HS lªn b¶ng lµm vµ gäi mét em nhËn xÐt KÕt luËn Chiếu hình yêu cầu HS quan sát và đọc SGK để trả lời câu hỏi: Gồm các động lực nào giúp cây vận chuyÓn níc ngîc chiÒu víi träng lùc? §éng lùc nµo gióp c©y vËn chuyÓn dßng nhùa luyÖn tõ l¸ ®i c¸c bé phËn kh¸c trong c©y?. Hoạt động của HS §äc SGK vµ hoµn thµnh môc 2 b¶ng 1. 3 động lực Do sù chªnh lÖch ¸p suÊt thÈm thÊu gi÷a c¬ quan nguån vµ c¬ quan chøa.. Néi dung ghi VËn chuyÓn c¸c chÊt trong c©y theo dßng m¹ch gç vµ m¹ch r©y. Dßng m¹ch gç ( nhùa nguyªn, tõ rÔ lªn) Lµ dßng vËn chuyÓn níc vµ ion khoáng từ dất vào đến mạch gỗ của Kh¸i niÖm rÔ råi tiÕp tôc d©ng lªn th©n, l¸ vµ c¸c ¬ quan kh¸c CÊu t¹o phï hîp Gåm c¸c tÕ bµo chÕt lµ qu¶n bµo vµ víi chøc m¹ch èng. n¨ng Thµnh Níc, ion kho¸ng, c¸c chÊt h÷u c¬ phÇn dÞch (axit amin, amit, vitamin, hoocmon) m¹ch §éng lùc Lµ sù phèi hîp cña 3 lùuc: §Æc ®iÓm. Dßng m¹ch r©y ( nhùa luyÖn, tõ l¸ xuèng) VËn chuyÓn c¸c chÊt h÷u co tõ tÕ bµo quang hîp trong phiến lá vào cuống lá rồi đến n¬i cÇn sö dông hoÆc dù tr÷ Gåm c¸c tÕ bµo sèng lµ :. Saccaroz¬, axit amin, vitamin, hoocmon, kho¸ng Lµ sù chªnh lªch ¸p suÊt thÈm.

(7) - Lùc ®Èy (¸p suÊt rÔ) - Lực hút do thoát hơi nớc ở lá (đóng vai trß chÝnh). thÊu gi÷a c¬ quan nguån (l¸) vµ c¬ quan chøa (rÔ,…). - Lùc liªn kÕt c¸c ph©n tö níc víi nhau vµ víi thµnh tb m¹ch gç Ngoµi ra, C©y cßn tån t¹i dßng vËn chuyÓn ngang nhê c¸c lç bªn cña c¸c tÕ bµo m¹ch èng, qu¶n bµo vµ tÕ bµo h×nh r©y IV. Cñng cè: 1. Cã mÊy dßng vËn chuyÓn chÊt trong c©y? con đờng: qua dòng mạch gỗ và dòng mạch rây 2. Nếu 1 số ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch gỗ trong ống có thể di lên đợc hay kh«ng? t¹i sao? Dòng mạch gỗ trong ống vận có thể tiếp tục đi lên đợc bằng cách di chuyển ngang qua c¸c lç bªn c¹nh vµ tiÕp tôc di chuyÓn lªn 3. V× sao khi ta bãc vá quanh cµnh hay th©n c©y th× 1 thêi gian sau phÝa trªn chç vá bÞ bãc ph×nh to ra? Trả lời câu trắc nghiệm: chọn phơng án đúng. giải thích 1. n¬i níc vµ chÊt kho¸ng hoµ tan kh«ng ®i qua tríc khi vµo m¹ch gç cña rÔ: A. khÝ khæng B. tÕ bµo biÓu b× C. tÕ bµo néi b× D. tÕ bµo nhu m« vá E. tÕ bµo l«ng hót 2. qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc cña c©y sÏ bÞ ngõng khi: A. ®a c©y ra ngoµi ¸nh s¸ng B. bãn ph©n cho c©y C. tíi níc cho c©y D. ®a c©y vµo trong tèi E. tíi níc mÆn cho c©y 3. nồng độ Ca2+ trong cây là 0.3% trong đất là 0,1%. cây sẽ nhận Ca 2+ bằng c¸ch: A. hấp thụ bị động B. hấp thụ chủ động C. khuÕch t¸n D. thÈm thÊu V. Bµi tËp: - Tr¶ lêi c©u hái trong sgk - Lµm thÝ nghiÖm quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch ThÝ nghiÖm: lÊy 1 bao poliªtylen tr¾ng bao quanh 1 cµnh nhá cã l¸ cña c©y trång trong chậu hoặc ngoài vờn rồi cột miệng bao lại , để 1 ngày sau đó quan sát. VI. Rót kinh nghiÖm giê d¹y - kÓ chuyÖn cña c©y.

(8) - lÊy vÝ dô c¾m hoa c¹n níc.

(9) Bµi so¹n sè 3: Tho¸t h¬i níc ë l¸ Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc Sau khi häc xong bµi nµy, häc sinh ph¶i: - Trình bày đợc vai trò của sự thoát hơi nớc với đời sống thực vật. - M« t¶ cÊu t¹o cña l¸ thÝch nghi víi kh¶ n¨ng tho¸t h¬i níc . - Trình bày đợc cơ chế điều tiết độ mở của khí khổng và các tác nhân ảnh hởng tíi qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc ë l¸. 2/ Kü n¨ng - Khai th¸c SGK - So s¸nh - Ph©n tÝch h×nh vµ thuyÕt minh. 3/ Thái độ Qua bìa này HS biết đợc Tại sao trồng cây xanh lại điều hoà không khí từ đó có ý thøc trång vµ b¶o vÖ c©y xanh. - Vận dụng kiến thức vào thực tiễn đời sống tới tiêu nớc hợp lí cho cây trồng. - ThÊy râ tÝnh thèng nhÊt gi÷a cÊu tróc vµ chøc n¨ng. II. Ph¬ng tiÖn: 1/ GV chuÈn bÞ - Tranh h×nh 3.1; 3.2 vµ 3.3 III. TiÕn tr×nh bµi míi. * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò: M« t¶ CÊu t¹o cña m¹ch gç thÝch nghi víi chøc n¨ng vËn chuyÓn níc vµ ion kho¸ng tõ rÔ lªn l¸? 2. TiÕn tr×nh gi¶ng bµi míi: GV: Đặt vấn đề Bài trớc chúng ta đã nhắc đến động lực đầu trên của dòng vận chuyển nớc và ion kho¸ng tõ rÔ lªn l¸ lµ si tho¸t h¬i níc ë l¸. Bµi nµy chóng ta sÏ nghiªn cøu kü vÒ quá trình đó. Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của quá trình thoát hơi nớc.. Hoạt động của GV-HS Néi dung ?) Tại sao khi mất công sức để hút nớc I. Vai trò của quá trình thoát hơi nớc. mµ c©y l¹i tho¸t mÊt 98%?( dùa vµo SGK Gåm 3 vai trß quan träng: muck I tr 15) ?) Một trong 3 động lực giúp rễ hút nớc vµ ion kho¸ng lµ g×? ? ) T¹i sao khi trêi n¾ng ®i qua gèc c©y c¶m thÊy m¸t nh ®i ngang qua hå níc?.

(10) II. Tho¸t h¬i níc qua l¸ 1. L¸ lµ c¬ quan tho¸t h¬i níc. 2/ Hai con đờng qua khí khổng và qua cutin. Chủ yếu qua con đờng khí khổng (3/4 đối với cây u bóng, còn 9/10 với cây a s¸ng) - Cơ chế đóng mở khí khổng: - Qua con đờng khí khổng là chủ yếu và đợc điều chỉnh bằng sự đóng mở khí khæng. - Qua con đờng một lợng nhỏ và không tự điều chỉnh đợc. Các tác nhân ảnh hởng đến sự đóng mở III. Các tác nhân ảnh hởng tới sự thoát khí khổng là ảnh hởng đến sự thoát hơi hơi nớc : níc. ?) Dùa vµo SGK môc III tr 18 vµ hoµn thµnh b¶ng 2. Khi c©y h¹n h¸n cã hiÖn tîng g×? HS: C©y sÏ rông l¸, hÐo vµ chÕt IV. C©n b»ng níc vµ tíi tiªu hîp lý Khi c©y ngËp óng cã hiÖn tîng g×? dùa cho c©y. vào đâu để tới tiêu hợp lý? C©y cã c¬ chÕ ®iÒu hßa sù c©n b»ng níc HS: C©y sÏ rông l¸ vµ chÕt trong c©y. khi c¬ chÕ ®iÒu hßa kh«ng Dựa vào đặc điểm di truyền, pha sinh tr- thực hiện đợc cây sẽ phát triển không ởng, phát triển của giống và loài cây, đặc bình thờng điểm của đất và thời tiết mà tới tiêu hợp lý KÕt luËn l¹i Dùa vµo h×nh 3.4 h·y m« t¶ sù tho¸t h¬i níc qua khÝ khæng? VÏ h×nh vµ m« t¶ l¹i Líp cutin lµ g×? T¹i sao nã l¹i tham gia vµo qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc? So s¸nh sù tho¸t h¬i níc ë cu tin vµ lç khÝ khæng b»ng c¸ch hoµn thµnh b¶ng 1. Hoạt động 4: Củng cố Gọi một HS đứng lên đọc phần ghi nhớ Hãy giải thích: Cây trong vờn và cây trên đồi cây nào thoát hơi nớc qua cutin mạnh h¬n? V× sao? ? V× sao khi trång c©y ngêi ta ph¶i c¾t bít l¸? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(11) Bµi so¹n sè 4: Vai trß c¸c nguyªn tè kho¸ng Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc Sau khi häc xong b×a nµy häc sinh cÇn ph¶i: - Trình bày đợc các khái niệm: nguyên tố dinh dỡng thiết yếu, các nguyên tố dinh dỡng đại lợng và vi lợng. - Mô tả đợc một số dấu hiệu điển hình của sự thiếu một số nguyên tố dinh dỡng và trình bày đợc vai trò đặc trng của một số nguyên tố thiết yếu. - Liệt kê đợc các nguồn cung cấp chất dinh dỡng cho cây. - Giải thích đợc ý nghĩa của liều lợng phân bón đối với cây trồng, môi trờng vµ søc khoÎ con ngêi. 2/ Kü n¨ng - Khai th¸c SGK - So s¸nh II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc: 1/ GV chuÈn bÞ - Tranh vÏ h×nh 4.1 vµ 4.2 SGK Tr 18, 19. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò: Tác nhân chủ yếu nào điều tiết độ mở của khí khổng? 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Qua bài 1 chúng ta đã tìm hiểu sự hấp thụ nớc và ion khoáng ở rễ, bài 2 chúng ta đã tìm hiểu sự dẫn chuyển các ion khoáng từ rễ lên Lá và ở bài hôm nay chúng ta sẽ biết cây hút nớc và ion khoáng để làm gì? Hoạt động 1: Tìm hiểu một số khái niệm: nguyên tố thiết yếu trong cây, nguyên tố đa lợng và nguyªn tè vi lîng. Hoạt động của GV - HS H·y quan s¸t h×nh 4.1 m« t¶ hiÖn tîng? Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tợng đó? Nguyªn tè dinh dìng kho¸ng thiÕt yÕu lµ g×? Dùa vµo hµm lîng c¸c chÊt kho¸ng ngêi ta chia lµm mÊy loại? So sánh đặc điểm các loại đó? Dùa vµo h×nh 4.2 cho biÕt: Khi. Néi dung I. Nguyªn tè dinh dìng kho¸ng thiÕt yÕu trong c©y. - Kh¸i niÖm Nguyªn tè dinh dìng kho¸ng thiÕt yÕu (SGK) Tuú vµo hµm lîng c¸c nguyªn tè trong c©y chia lµm 2 lo¹i lµ vi lîng vµ ®a lîng + Vi lîng: chiÕm nhá h¬n 100mg/1kg chÊt kh« chñ yÕu lµ lµ Fe, Mn, B, Cl, Zn, Cu, Mo. + §a lîng: chiÕm lín h¬n 100mg/1kg chÊt kh« chủ yếu là , H, O, N, P, K, S, Ca, Mg trong đó.

(12) thiếu nguyên tố Mg lá cây có bốn nguyên tố C, O, N, H đợc gọi là nguyên tố biÓu hiÖn g×? Chøng tá Mg cã vai ph¸t sinh h÷u c¬. trß g×? Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò của cá nguyên tố dinh dỡng trong cơ thể thực vật và nguồn cung cÊp nguyªn tè dinh dìng kho¸ng cho c©y.. Hoạt động của GV - HS Yªu cÇu HS nghiªn cøu b¶ng 4 trong 5 phót vµ chøng minh b»ng c¸ch lÊy vÝ dô. KÕt luËn vµ chøng minh. ?) Bµi tríc häc vÒ sù hÊp thô níc vµ muèi kho¸ng ë rÔ, vËy c©y lÊy muèi kho¸ng tõ ®©u? ?) Đất có các muối khoáng nhờ đâu hay đất tù sinh ra muèi kho¸ng?. Néi dung II. vai trß cña c¸c nguyªn tè dinh dìng kho¸ng thiÕt yÕu cho c©y. B¶ng 4 III. Nguån cung cÊp c¸c nguyªn tè dinh dìng cho c©y: 1/ §Êt Lµ nguån chñ yÕu cung cÊp chÊt dinh dìng cho c©y.. +) Muối khoáng do đất cung cấp hoặc do ph©n bãn. ?) Trong đất muối khoáng tồn tại ở mấy d¹ng? §ã lµ nh÷ng d¹ng nµo? + Các muối khoáng trong đất tồn tại +) Lu ý HS hai kh¸i niÖm hµm lîng tæng sè d¹ng kh«ng tan hoÆc d¹ng tan (ion) . vµ hµm lîng dÔ hoµ tan C©y hÊp thô ë d¹ng hoµ tan. + Tæng lîng c¸c muèi kho¸ng ë hai d¹ng lµ hµm lîng tæng sè, lîng muèi ? ở hoá học các em đã đợc học độ hoà tan khoáng ở dạng hoà tan gọi là dạng dễ cña chÊt phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? tiªu +) GV liªn hÖ thùc tÕ trång trät cã nh÷ng + Sù chuyÓn ho¸ c¸c chÊt kho¸ng t biện pháp để tăng hàm lợng dễ tiêu: sục dạng không tan thành dạng hoà tan bïn, xíi v¸ng… chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè m«i trờng nh: hàm lợng nớc, độ thoáng, độ pH, nhiệt độ, vi sinh vật đất. 2.Ph©n bãn cho c©y trång ? Dùa vµo h×nh 4.3 h·y cho biÕt bãn ph©n - Ph©n bãn lµ nguån quan träng cung nh nµo lµ hîp lý? T¹i sao? cÊp chÊt din dìng cho c©y trång ?) Thế nào là bón phân đúng liều lợng? - Khi bón phân phải bón đúng liều l- Phải bón phân đúng liều lợng mới cho ợng vì: n¨ng suÊt cao + Nếu bón quá ít thì cây không đủ chÊt dinh dìng nªn sinh trëng ph¸t +) Tổng kết lại: Bón phân đúng liều lợng là triển kém cho năng suất thấp bón đủ để đảm bảo cho cây sinh trởng tốt + Khi bón quá nhiều không chỉ độc vµ kh«ng g©y « nhiÔm m«i trêng h¹i c©y mµ cßn g©y « nhiÔm n«ng s¶n - Là bón để cho cây cho năng suất cao nhất và môi trờng năng suất sản lợng kém. mµ kh«ng g©y « nhiÔm m«i trêng. Hoạt động 4: Củng cố:.

(13) Bµi so¹n sè 5 - 6: Dinh dìng nit¬ ë thùc vËt Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh cÇn ph¶i: - Trình bày đợc vai trò sinh lý của nitơ trong mô thực vật - Trình bày các con đờng đồng hoá nitơ trong thực vật và vai trò của quá tr×nh h×nh thµnh amÝt - Giải thích đợc nguồn cung cấp nitơ chủ yếu cho cây. - Trình bày quá trình chuyển hoá nitơ trong đất và cố định nitơ. - Giải thích đợc cơ sở khoa học của các phơng pháp bón phân cho cây 2/ Kü n¨ng - Khai th¸c SGK - So s¸nh 3/ Thái độ: Sau khi học xong bài này HS giải thích đợc hiện tợng tự nhiên “lúa chiêm lấp ló đầu bờ….”. Giải thích đợc cơ sở khoa học của bón phân hợp lý. Có ý thức bảo vệ môi trờng. II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc: 1/ GV chuÈn bÞ - Tranh vÏ h×nh 6.1 Tr 25 - PhiÕu häc tËp. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò: B»ng 5 c©u hái tr¾c nghiÖm trong 5 phót 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Bài trớc chúng ta tìm hiểu về vai trò của các nguyên tố dinh dỡng kho¸ng thiÕt yÕu. H«m nay chóng ta t×m hiÓu kü vÒ nguyªn tè nit¬. Hoạt động 1: Tìm hiểu Vai trò sinh lý của nguyên tố nitơ.. Hoạt động của GV - HS C©y hÊp thô nit¬ ë d¹ng nµo? Xem h×nh 5.1 vµ rót ra vai trß cña nit¬ víi sù ph¸t triÓn cña c©y? Nh©n xÐt. Néi dung I. Vai trß sinh lý cña nguyªn tè nit¬. - C©y hÊp thô c©y díi d¹ng NH4+; NO3-. Nit¬ cã vai trò đặc biệt quan trọng đối với cây trồng: + Vai trß cÊu tróc: Pr, enzim, coenzim, axit Nu, diÖp lôc. ATP.. + Vai trß ®iÒu tiÕt: lµ thµnh phµn cÊu t¹o nªn pr – enzim vµ coenzim, ATP nªn nã ®iÒu tiÕt tr¹ng th¸i ngËm níc, xóc t¸c, vµ cung cÊp n¨ng lîng..

(14) Hoạt động 3: Tìm hiểu về nguồn cung cấp nitơ tự nhiên cho cây và quá trình chuyển hoá nitơ trong đất.. Hoạt động của GV - HS C©y cã thÓ lÊy N ë ®©u? Trong kh«ng khÝ nit¬ tån t¹i díi d¹ng nµo? C©y hÊp thô N ë d¹ng nµo? VËy nhê qu¸ tr×nh nµo c©y míi hấp thụ đợc N không khí? Ngoµi ra cßn cã qu¸ tr×nh nµo? (Lóa chiªm..). Néi dung III. Nguån cung cÊp nit¬ tù nhiªn cho c©y 1. Nit¬ trong kh«ng khÝ 80% khÝ quyÓn lµ N. C©y chØ hÊp thô NO3- vµ NH4+ nªn ph¶i nhê vµo hai qu¸ tr×nh: + Sự phóng điện trong cơn giông đã ôxi hoá N2 thành NO3+ Quá trình cố định nitơ nhờ vi khuẩn tự do hay vi khuẩn cộng sinh biến đổi N2 thành NH3 (chñ yÕu) Trong đất N tồn tại ở dạng nào? 2. Nitơ trong đất: Lµ nguån cung cÊp nit¬ chñ yÕu cho c©y. gåm NhËn xÐt cã 2 d¹ng: + N kho¸ng(N v« c¬) cã trong c¸c muèi kho¸ng + N h÷u c¬: cã trong x¸c sinh vËt. Chú ý: NO3- và NH4+ dễ bị rửa trôi nó đợc giữ Hãy chỉ ra trên sơ đồ hình 6.1 con lại nhờ keo đất tích điện dơng và keo đất tích đờng chuyển hoá N trong đất điện âm. thµnh N muèi kho¸ng? IV. Quá trình chuyển hoá nitơ trong đất và Để tránh mất N trong đất thì cần cố định nitơ. ph¶i lµm g×? 1. Quá trình chuyển hoá nitơ trong đất Sơ đồ Hãy chỉ ra trên hình 6.1 con đờng cố định N phân tử xảy ra trong đất Để ngăn chặn sự mất N trong đất cần làm cho và sản phẩm của quá trình đó? đât tơ xốp, thoáng khí. (Qu¸ tr×nh nµy do nhãm VSV nµo thùc hiÖn) 2. Quá trình cố định N phân tử (N2+H2=NH3) Qu¸ tr×nh nµy do c¸c VSV thùc hiÖn. Gåm 2 nhãm VSV lµ: ? ý nghĩa của con đờng cố định N + VSV sống tự do nh VK lam và nhóm cộng sinh víi thùc vËt ®iÓn h×nh lµ Rhizobium t¹o pt Bù đắp lại lg nitơ của đất đã bị cây nốt sần ở rễ cây họ đậu. Các VK này có enzim Nitrogennaza cã thÓ bÎ g·y liªn kÕt 3 trong 2 lÊy ®i. nguyên tử N để liên kết với H trong môi trờng níc NH3 thµnh NH4+ Sơ đồ Điều kiện để quá trình cố định N phân tử xảy ra lµ: Cã lùc khö m¹nh; ATP; cã sù tham gia cña enzim Nitrogennaza vµ thùc hiÖn trong §K kÞ khÝ..

(15) Hoạt động 4: Tìm hiểu về phân bón với năng suất cây trồng và môi trờng.. Hoạt động của GV - HS ThÕ nµo lµ bãn ph©n hîp lý?. Néi dung V. Ph©n bãn víi n¨ng suÊt c©y trång vµ m«i trêng. C©y lÊy ch¸t dinh dìng qua c¸c bé phËn 1. Bãn ph©n hîp lý vµ n¨ng suÊt c©y nµo? trång. KÓ tªn c¸c c¸ch bãn ph©n mµ em biÕt? 2. C¸c ph¬ng ph¸p bãn ph©n Tại sao bón phân lại ảnh hởng đến môi trờng? 3. Bãn ph©n vµ m«i trêng. ? Nêu những ứng dụng của VSV cố định đạm KÕt luËn: N cã vai trß rÊt quan träng víi c©y trång (CÊu t¹o vµ ®iÒu tiÕt). C©y lÊy N từ không khí nhờ quá trình cố định N của VK lam và VK cộng sinh Rhizobium (N2+H2=NH3). Cây lấy N chủ yếu ở đất nhờ sự phân huỷ các chất hữu cơ trong đất của các VSV biến đổi N thành dạng cây hấp thụ tồn tại trong keo đất. Trong cây N đợc chuyển hoá thành dạng khử (-NH2; =NH) nhờ quá trình khử nitrat. Cây sử dụng N nhờ 3 con đờng đồng hoá N Hoạt động 5: Củng cố Trình bày vai trò của N đối với cây trồng và chỉ ra con đờng chuyển hoá N từ đất, kh«ng khÝ vµ c©y trång? ? Tại sao trồng cây họ đậu có tác dụng cải tạo đất? VI. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(16) Bµi so¹n sè 7: thÝ nghiÖm tho¸t h¬i níc vµ nhËn biÕt c¸c muèi kho¸ng Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: - Sử dụng giấy coban clorua để phát hiện tốc đọ thoát hơi nớc khác nhau ở hai mÆt l¸ - Biết sử dụng các hoá chất gây kết tủa và tạo màu đặc trng để nhận biết sự hiện diÖn cña c¸c nguyªn tè kho¸ng trong tro thùc vËt. - Vẽ đợc hình dạng đặc trng của các tinh thể muối khoáng đã phát hiện. II. ThiÕt bÞ d¹y häc: - C¸c dung dÞch HCl 10%, NaHC 4H4O6 1%, K4{Fe(CN)6] 1%, (NH4)2MoO41%, - 4 L¸ c©y nguyªn trªn c©y - 4 CÆp nhùa hoÆc cÆp gç - 4 B¶n kÝnh hoÆc lam kÝnh - GiÊy läc -4 §ång hå bÊm gi©y - Dung dÞch coban clorua 5 % - 4Bình hút ẩm để giữ giấy tẩm coban clorua. -KÝnh hiÓn vi vµ phô tïng - 4 ống nghiệm, phễu, giấy lọc, ống thuỷ tinh, đèn cồn, diêm, đũa thuỷ tinh ®Çu nhän. Sr(NO3)2 1%. -Tro thùc vËt. III. ChuÈn bÞ mÉu vËt - Tro thùc vËt - Giấy thấm coban clorua đã sấy khô III. TiÕn tr×nh bµi * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè GV: Gọi một HS đọc phần mục tiêu của bài thực hành. GV: Nªu kh¸i qu¸t c¸c c«ng viÖc cÇn ph¶i lµm trong giê thùc hµnh. GV: Nh bài trớc chúng ta đã biết hơi nớc thoát ra ở cả hai mặt lá vậy thì tốc độ thoát h¬i níc ë hai mÆt cña mét l¸ cã gièng nhau kh«ng chóng ta t×m hiÓu thÝ nghiÖm 1 Hoạt động 1: Làm thí nghiệm để so sánh tốc độ thoát hơi nớc ở hai mặt của lá GV: Chia nhãm mçi nhãm 6 em GV: Tiến hành làm mẫu tớc sau đó gh từng bớc làm lên bảng Bíc 1: - Dùng hai miếng giấy tẩm CoCl2 đã sấy khô đặt lên mặt trên và mặt dới đối xứng nhau qua lá. Tiếp theo đặt lên trên giấy ở cả hai mặt trên và dới lá. Dùng kÑp gç hoÆc kÑp nhùa Ðp hai miÕng kÝnh t¹o nªn hÖ thèng kÝn.

(17) Bớc 2: Bấm giây đồng hồ để so sánh thời gian giấy chuyển màu từ xanh da trời sang hång vµ so s¸nh diÖn tÝch giÊy cã mµu hång ë mÆt trªn l¸ vµ díi l¸ trong cïng mét đơn vị thời gian Bíc 3: Ghi kÕt qu¶ thÝ nghiÖm vµo b¶ng 7. HS: Lµm thÝ nghiÖm theo nhãm mçi nhãm lµm trªn mét c©y vµ lµm b¶n têng tr×nh sau 15 phót nép kÕt qu¶ thÝ nghiÖm GV: Cần hớng dẫn HS sử dụng đồng hồ bấm dây. Hoạt động 2: Thí nghiệm 2: Phân tích các nguyên tố khoáng bằng vi phân tích ho¸ häc. GV: ChuyÓn sang thÝ nghiÖm 2 t¬ng tù Gi¸o viªn tr×nh bµy nh÷ng bíc chung vµ gi¶i thÝch nguyªn lý cña tõng ph¶n øng GV: Nguyªn lý cña thÝ nghiÖm: - Do phần lớn các ion khoáng trong một hợp chất nhất định có cấu tạo dạng tinh thể đặc trng. Dựa vào cấu tạo tinh thể có thể thấy đợc sự hiện diện của tinh thể mà thấy đợc sự hiện diện của các ion khoáng có trong tro thực vật nên dïng c¸c chÊt ho¸ häc cã thÓ lµm xuÊt hiÖn c¸c tinh thÓ. GV: Lu ý HS: - Làm cẩn thận, nhẹ nhàng những đồ bằng thuỷ tinh - Cách gấp giấy lọc đế có dung dịch lọc tốt. - Khi thực hinệ đờng nối giữa hai giọt dung dịch đờng nối càng nhỏ thì càng dễ nh×n thÊy c¸c tinh thÓ trong kÝnh hiÓn vi - Để phản ứng xảy ra nhanh thì áo thể hơ nóng tren ngọn lửa đèn cồn cần cẩn thËn. HS: Lµm thÝ nghiÖm vµ vÏ nh÷ng tinh thÓ muèi kho¸ng ph¸t hiÖn ra qua thÝ nghiÖm (Mçi häc sinh vÏ riªng kh«ng theo nhãm).

(18) Bµi so¹n sè 8 Quang hîp ë thùc vËt Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: Häc xong bµi nµy häc sinh cã kh¶ n¨ng: - Phát biểu đợc khái niệm về quang hợp - Chøng minh vai trß quang hîp cña c©y xanh - Tr×nh bµy cÊu t¹o cña l¸ thÝch nghi víi chøc n¨ng quang hîp - LiÖt kª c¸c s¾c tè quang hîp, n¬i ph©n bè trong l¸ vµ chøc n¨ng chñ yÕu cña c¸c s¾c tè quang hîp. II. ThiÕt bÞ d¹y häc - Tranh ¶nh: + Bộ máy quang hợp; Sơ đồ quá trình quang hợp; Sự tạo thành tinh bột ở lá. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. KiÓm tra bµi cò: Vì sao thiếu nitơ trong môi trờng dinh dỡng cây lúa không thể sống đợc? 2. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè GV: Đặt vấn đề: Nguồn thức ăn và năng lợng cần để duy trì sự sống trên trái đất là bắt nguồn từ ®©u? Tõ quang hîp. VËy quang hîp lµ g×? Vai trß cña quang hîp víi sù sèng? T¹i sao c©y xanh cã thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng quang hîp? Chóng ta häc bµi h«m nay Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm quang hợp Hoạt động của GV - HS ?) Quan s¸t tranh trªn b¶ng vµ m« t¶ qu¸ tr×nh quang hîp lµ qu¸ tr×nh tæng hîp chÊt g× tõ chất gì nhờ tác động của tác nhân nào? Nơi diÔn ra? + GV: §a ra kh¸i niÖm ?) H·y viÕt ph¬ng tr×nh tæng quat cña quang hîp? +) VËy qu¸ tr×nh quang hîp t¹o chÊt h÷u c¬ tõ chÊt v« c¬ vµ ¸nh s¸ng mÆt trêi vËy nã cã vai trò gì với cây xanh và với sự sống trên Trái đất chóng ta t×m hiÓu phÇn 2. Néi dông I. Kh¸i qu¸t vÒ quang hîp 1.Quang hîp lµ g×? - Kh¸i niÖm: Quang hîp lµ qu¸ trình trong đó năng lợng ánh sáng mặt trời đợc diệp lục hấp thụ để t¹o ra cacbonhidrat vµ oxi tõ khÝ cacbonic vµ níc -Ph¬ng tr×nh tæng qu¸t 6CO2 +6 H2O → C6H12O6 + 6O2. 2. Vai trß cña quang hîp SGK Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của lá thích nghi với chức năng quang hợp và lục lạp là bào quan quang hîp:.

(19) Hoạt động của GV - HS GV: Bài 3 chúng ta đã biết trên lớp tÕ bµo biÓu b× cña l¸ cã chøa c¸c khÝ khæng. Vai trß cña khÝ khæng trong qu¸ tr×nh quang hîp lµ g×? (Cung cÊp níc hay khuyÕch t¸n khÝ cacbonic). ?) Ngoµi ra l¸ cßn cã cÊu t¹o bªn ngoµi nh thÕ nµo thÝch nghi víi chøc n¨ng quang hîp? (Dùa vµo SGK tr 34 môc II.1). Néi dung II. l¸ lµ c¬ quan quang hîp 1.H×nh th¸i, gi¶i phÉu cña l¸ thÝch nghi víi chøc n¨ng quang hîp 1. H×nh th¸i bªn ngoµi: SGK môc II.1 Tr 34 - Lá dạng bản,S bề mặt lớn, mang đặc tính hớng quang ngang  hấp thụ đợc nhiều tia s¸ng. - Phiến lá mỏng  các khí đễ dàng khuếch t¸n qua. - Biểu bì có nhiều khí khổng để khí CO2 vào 2. Gi¶i phÉu,:. ?) H·y quan s¸t tranh cÊu t¹o cña SGK lôc l¹p vµ cho biÕt lôc l¹p gåm 2. Lôc l¹p lµ bµo quan quang hîp nh÷ng thµnh phÇn nµo? (SGK II. 2 Tr35) +) ChØ vµ giíi thÖu cÊu t¹o, chøc 3. HÖ s¾c tè n¨ng cña tõng phÇn cña lôc l¹p ( SGK môc II.3 Tr 35) ?) Nh ë phÇn trªn th× hÖ s¾c tè ph©n bè ë phÇn nµo cña lôc l¹p? ?) Dùa vµo SGK Tr 35 môc II.3 H·y cho biết có mấy loại sắc tố đó là nh÷ng lo¹i s¾c tè nµo? s¾c tè nµo cã vai trß quan träng nhÊt v× sao? Hoạt động 3: Củng cố: Có ngời cho rằng cây xanh có vai trò quyết định sự sống trên trái đất theo em điều đó có đúng không? Vì sao? TL: Qua bài học ta thấy cây xanh thật kì diệu, có thể nói rằng QH là quá trình độc nhất biến những chất không ăn đợc thành chất ăn đợc – một quá trình mà tất cả các hoạt động sống đều lệ thuộc vào nó. Nói một cách khác thì nguồn gốc của tất cả nền văn minh hiện nay của loài ngời đều đợc sản sinh ra từ công thức đơn giản của QH. QH cßn ®iÒu hoµ kh«ng khÝ. Vì vậy cây xanh có vai trò quyết định sự sống trên trái đất VI. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(20) Ngµy so¹n ................. Bµi 9: Quang hîp ë c¸c nhãm thùc vËt C3, C4 vµ CAM Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu bµi d¹y: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh cÇn: -Phân biệt đợc pha sáng và pha tối ở các nội dung sau: Sản phẩm, nguyên liệu, nơi x¶y ra. -Phân biệt đợc các con đờng cố định CO2 trong pha tối của nhóm thực vật C3, C4 vµ CAM -Giải thích đợc các phản ứng thích nghi của nhóm thực vật C4 và thực vật mọng nớc đối với môi trờng sống ở vùng nhiệt đới và hoang mạc. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: -Sơ đồ H9.1, H9.2, H9.3, H9.4, phiếu học tập III. TiÕn tr×nh bµi d¹y: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè. Hoạt động của thầy và trò GV: y/c HS n/c sgk vµ cho biÕt: - Quá trình quang hợp đợc chia thành mÊy pha? - Pha s¸ng cña qu¸ tr×nh quang hîp lµ g×? DiÔn ra ë ®©u? - Pha s¸ng cña qu¸ tr×nh quang hîp gåm nh÷ng giai ®o¹n nµo? S¶n phÈm cña pha sáng là gì? Sản phẩm của pha sáng đợc sử dụng để thực hiện quá trình gì? HS: n/c sgk vµ tr¶ lêi GV: NhËn xÐt → KÕt luËn GV: H·y quan s¸t H9.1, H9.2 vµ cho biÕt: - Pha tèi cña qu¸ tr×nh quang hîp diÔn ra ë ®©u? - Pha tèi cña qu¸ tr×nh quang hîp diÔn ra gåm mÊy giai ®o¹n? - Hãy nêu đặc điểm của từng giai đoạn ? - S¶n phÈm cña pha tèi lµ g×? HS: n/c sgk vµ tr¶ lêi GV: NhËn xÐt vµ kÕt luËn. Néi dung I. Thùc vËt C3 1. Pha s¸ng * Kh¸i niÖm Lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ n¨ng lîng cña ánh sáng đẫ đợc diệp lục hấp thụ thành n¨ng lîng liªn kÕt ho¸ häc trong ATP vµ NADP+ * VÞ trÝ: DiÔn ra ë tilac«it * DiÔn biÕn: Trong pha s¸ng cã qu¸ tr×nh quang phân li nớc theo sơ đồ sau: H2O 4H+ + 4e_ + O2 Diep luc. - e đợc tạo ra sẽ bù cho diệp lục bị mất ®iÖn tö H+ + NADP+ → NADPH2 2. Pha tèi * VÞ trÝ : DiÔn ra ë stroma * DiÔn biÕn: Gåm 3 giai ®o¹n + GĐ: Cố định CO2 Ribul«z¬ 1,5 ®iph«tph¸t + CO2 → APG * G® khö APG + ATP + NADPH2 → AlPG.

(21) GV: y/c HS cho biết: Những cây thuộc * AlPG có 2 con đờng : nhãm C3 - Con đờng tạo sản phẩm HS: n/c tr¶ lêi AlPG → C6H12O6 GV: NhËn xÐt vµ KL - Con đờng tái tạo chất nhận : AlPG ATP Ribul«z¬ 1,5 ®iph«tph¸t * Nh÷ng c©y thuéc nhãm C3: rªu, c©y gç lín. GV: y/c HS n/c sgk vµ cho biÕt : II. Thùc vËt C4 - Thùc vËt C4 gåm nh÷ng lo¹i thùc vËt - Gåm 2 g®: nào? Điều kiện sống của các loại thực + Cố định CO2 theo con đờng C4 vËt C4 ? + Tái cố định CO2 theo con đờng C3 - Cây thực vật C4 u việt hơn thực vật C3 ở - Sản phẩm ổ định đầu tiên hợp chất 4C ®iÓm nµo?  Chu tr×nh C4 HS : n/c vµ tr¶ lêi TV C4 : MÝa, rau dÒn, ng«, cao l¬ng, GV : NhËn xÐt vµ KL kª…. - Điều kiện sống : Những nơi nhiệt đới, cận nhiệt đới - Quá trình cố định CO2 diễn ra trớc chu tr×nh Canvin ë m« dËu - ¦u viÖt cña thùc vËt C4 SGK GV: y/c HS n/c SGK vµ cho biÕt: III. Thùc vËt CAM - §Æc ®iÓm cña thùc vËt CAM * Thùc vËt CAM gåm nh÷ng loµi mäng - Đặc điểm quá trình cố định CO2 ở thực nớc sống ở các vùng hoang mạc khô hạn vËt CAM gièng vµ kh¸c nhau so víi vµ c¸c loµi c©y trång nh : døa, thanh thùc vËt C4 ë ®iÓm nµo? long HS : n/c sgk vµ tr¶ lêi * §Æc ®iÓm: GV: NhËn xÐt vµ tr¶ lêi - Giai đoạn cố định CO2 diễn ra vào ban đêm khi khí khổng mở - Giai đoạn tái cố định CO2 theo chu tr×nh Canvin thùc hiÖn vµo ban ngµy khi khí khổng đóng.  Ph¶n øng thÝch nghi cña thùc vËt CAM víi ®k kh« h¹n IV. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 4.1 Cñng cè - H·y so s¸nh qu¸ tr×nh quang hîp ë thùc vËt C3, C4 vµ CAM 4.2 Híng dÉn vÒ nhµ - §äc phÇn in nghiªng trong sgk, lµm bµi tËp trong sgk, chuÈn bÞ bµi 10 V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(22) Bµi so¹n sè 10: ảnh hởng của các yếu tố ngoại cảnh đến quang hợp Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: 1/ Tri thøc - Phân biệt đợc sự ảnh hởng của cờng độ AS và quang phổ AS đến quá trình quang hîp - Trình bày đợc sự ảnh hởng của nồng độ CO2 , nhiệt độ, nớc và muối khoáng đến cờng độ quang hợp - Trình bày đợc một số khái niệm: Điểm bù AS, điểm bão hoà AS, nồng độ bão hoµ CO2 2/ Kü n¨ng Khai th¸c SGK lµm phiÕu häc tËp So s¸nh 3/ Thái độ Biết đợc các yếu tố ảnh hởng đến quang hợp từ đó có ý thức tạo điều kiện tối u các yếu tố đó cho cây trồng. II. ThiÕt bÞ d¹y häc - PhiÕu häc tËp III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò: Nguån gèc cña oxi trong quang hîp? 2. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: GV: Đặt vấn đề: Bài trớc chúng ta đã đợc tìm hiểu kỹ về cơ chế của quá trình quang hợp chúng ta đã biết quá trình quang hợp liên quan đến các yếu tố nào của môi trờng. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu xem các yếu tố đó có ảnh hởng nh thế nào đến quá trình quang hợp. Hoạt động 1: Tìm hiểu ảnh hởng của AS. Hoạt động của GV - HS H·y viÕt l¹i ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña qu¸ tr×nh quang hîp? Từ đó cho biết các yếu tố nào có thÓ ¶nh hëng tíi quang hîp? AS ¶nh hëng tíi QH ë hai khÝa cạnh là cờng độ AS và quang phæ AS Quan s¸t h×nh 10.1 vµ cho biÕt I AS ảnh hởng nh thế nào đến IQH khi nồng độ CO2 bằng 0,01 vµ 0,032?. Néi dung I. ¸nh s¸ng 1. Cờng độ AS Mét sè kh¸i niÖm: Điểm bù ánh sáng: Điểm chỉ cờng độ ánh sáng khi cờng độ quang hợp cân bằng với cờng độ hô hÊp. §iÓm b·o hoµ ¸nh s¸ng: lµ trÞ sè ¸nh s¸ng mµ tõ đó cờng độ quang hợp không tăng thêm dù cho cờng độ ánh sáng tiếp tục tăng. Cờng độ ánh sáng ảnh hởng tới cờng độ quang hợp thể hiện cờng độ quang hợp tăng khi cờng độ.

(23) chiếu sáng tăng nhng chỉ tăng đến một mức độ nhất định đó chính là điểm no ánh sáng thì dù có tăng cờng độ ánh sáng thì cờng độ quang hợp cũng không tăng đợc. Quang phæ cña AS lµ g×? 2.Quang phæ ¸nh s¸ng C¸c tia s¸ng cã bíc sãng kh¸c nhau ¶nh hëng không giống nhau đến cờng độ quang hợp. T¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh? Quang hợp chỉ xảy ra tại vùng tia sáng đỏ Cây hấp thụ ánh sáng ở miền (650nm đến 700nm) yếu hơn tịa vùng ánh sáng nµo? xanh tím (400 đến 450) Quang phổ AS thay đổi theo yếu Quang phổ ánh snág ảnh hởng tới phẩm chất của tè nµo? quang hîp: C¸c tia xanh tÝm th× kÝch thÝch tæng hợp axit amin, protein các tia ánh sáng đỏ thì xúc tiÕn tæng hîp cacbonhidrat. Thành phần ánh sáng biến động theo môi trờng vµ theo buæi trong ngµy. Hoạt động 2: Tìm hiểu ảnh hởng của nồng độ CO2, nớc, muối khoáng, nhiệt độ GV: Phát phiếu học tập yêu cầu HS đọc SG tr 45 – 46 và làm trong 10 phút sau đó lªn b¶ng tr×nh bµy. Phiếu học tập: Các yếu tố AH đến quang hợp STT YÕu tè Vai trß 1 Nồng độ CO2 2 Níc 3 Muèi kho¸ng 4 Nhiệt độ Hoạt động 3: Tìm hiểu trồng cây dới AS nhân tạo.. Hoạt động của GV Néi dung Trång c©y díi AS nh©n to¹ lµ g×? VI. Trång c©y díi AS nh©n t¹o T¹i sao ph¶i trång c©y díi AS nh©n SGK tr 46 t¹o? Hoạt động 4: Củng cố Kể tên các yếu tố AH đến QH từ đó rút ra quy luật chung? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(24) Ngµy so¹n ................. Bµi 11: Quang hîp vµ n¨ng sÊt c©y trång Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: 1/ Tri trhøc: - Trình bày đợc vai trò quyết định của quang hợp đối với năng suất cây trồng - Phân biệt đợc năng suất sinh học và năng suất kinh tế. - Trìh bày đợc các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng thông qua sự điều tiết cờng độ quang hợp 2/kü n¨ng Khai th¸c SGK 3/ Thái độ Sau khi học xong bài này giải thích đợc cơ sở của các biện pháp tăng năng suất c©y trång. Cã ý thøc t×m ra c¸c biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt c©y trång. II. ThiÕt bÞ d¹y häc SGK, phiÕu häc tËp III. TiÕn tr×nh bµi d¹y: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè GV: Đặt vấn đề: Quang hợp có vai trò rất quan trọng đối với cây xanh. Quang hîp chiÕm 90 – 95% lîng chÊt h÷u c¬ trong c©y Hoạt động 1: Tìm hiểu QH quyết định năng suất cây trồng. Hoạt động của GV - HS VD: Một cây hớng dơng tích luỹ đợc trong rÔ, th©n, l¸ vµ hoa trong 1 ngµy lµ: 0,2; 0,3; 0.6 vµ 8,8 (g/m2/ ngµy) th×: N¨ng suÊt SH: 8,8 + 0,6 + 0,3 + 0,2 =9,9 g/ m2 /ngµy N¨ng suÊt kinh tÕ lµ : 8,8/9,9 = 90,8% N¨ng suÊt SH lµ g×? N¨ng suÊt KT lµ g×?. Néi dung I. QH quyết định năng suất cây trång Quang hîp chiÕm 90 – 95% lîng chÊt h÷u c¬ trong c©y Kh¸i niÖm: + N¨ng suÊt SH: + N¨ng suÊt KT:. Hoạt động 2: Tìm hiểu Tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều tiết quang hợp.. Hoạt động của GV - HS Néi dung KÓ tªn c¸c biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt c©y trång? II. T¨ng n¨ng suÊt c©y trång Hoµn thµnh phiÕu häc tËp trong 10 phót dùa vµo th«ng qua sù ®iÒu tiÕt quang hîp. SGK tr 48, 49 1. T¨ng diÖn tÝch l¸ 2. Tăng cờng độ quang hợp ? B¶n chÊt cña c¸c biÖn ph¸p trªn lµ g×? 3. T¨ng hÖ sè kinh tÕ. + Chän gièng + Ch¨m sãc, bãn ph©n, tíi tiªu c©y trång hîp lÝ.  §©y lµ nh÷ng bp ng n«ng vÉn lµm..

(25) PhiÕu häc tËp: C¸c biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt c©y trång th«ng qua sù ®iÒu tiÕt quang hîp. STT Mục đích C¸ch lµm 1 T¨ng S l¸ 2 T¨ng I QH 3 T¨ng hÖ sè KT Hoạt động 4 Củng cố: Hãy lấy ví dụ chứng minh quang hợp quyết định đến năng suất cây trồng? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(26) Bµi so¹n sè 12: H« hÊp ë thùc vËt Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: 1/ Tri thøc - Trình bày đợc khái niệm, viết PTTQ và vai trò của quá trình hô hấp - Giải thích và minh hoạ bằng sơ đồ quá trình đờng phân, hô hấp kị khí và hô hÊp hiÕu khÝ. - Trình bày đợc khái niệm, điều kiện và cơ chế hô hấp sáng. - Chứng minh đợc mối quan hệ mật thiết giữa hô hấp và quang hợp. 2/ Kü n¨ng Khai th¸c SGK Khai thác sơ đồ So s¸nh 3/ Thái độ Giải thích đợc hiện tợng tự nhiên: tại sao ban đêm nằm dới gốc cây lại mệt, tại sao n¾ng nãng kÐo dµi n¨ng suÊt c©y trång l¹i gi¶m nhiÒu… II. ThiÕt bÞ d¹y häc - PhiÕu häc tËp - M¸y tÝnh, m¸y chiÕu III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1.KiÓm tra bµi cò: Nguån gèc cña oxi trong quang hîp? 2.TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: GV: Đặt vấn đề: Hô hấp là gì? Thực vật có hô hấp không? Tại sao ban đêm khi ngủ dới gốc cây th× thÊy mÖt? §Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái nµy chóng ta t×m hiÓu bµi h«m nay Hoạt động 1: Tìm hiểu hô hấp ở thực vật. Hoạt động của GV - HS H·y quan s¸t ®o¹n b¨ng vµ cho biÕt: Nguyªn liÖu tham gia vµo h« hÊp? S¶n phÈm h« hÊp lµ g×? H·y quan s¸t h×nh 12.1 quan s¸t h×nh trªn b¶ng vµ tr¶ lêi c©u hái SGK môc I.1 tr51 ChiÕu h×nh Chøng tá ®iÒu g×? H« hÊp ë thùc vËt lµ g×? H·y viÕt ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña h« hÊp? (Ngîc l¹i víi quang hîp kh¸c ë. Néi dung - C¬ quan h« hÊp: Mäi c¬ quan trong c¬ thể TV. đặc biệt những cơ quan có hoạt động sinh lí mạnh. - Bµo quan h« hÊp: ti thÓ I. Kh¸i qu¸t vÒ h« hÊp ë thùc vËt 1. h« hÊp ë thùc vËt lµ g×? KN SGK.

(27) §K) S¶n ph¶m cña HH lµ g×? C©y sö dông 2. PTTQ nã vµo lµm g×? Ngoài ra còn các hợp chất trung gian 3. Vai trò hô hấp đối với cơ thể thực vật Gåm 2 vai trß…. c©y dïng vµo kiÕn t¹o TB… Hoạt động 2: Tìm hiểu con đờng hô hấp ở thực vật. Hoạt động của GV - HS Hô hấp ở thực vật có 2 con đờng là h« hÊp hiÕu khÝ (cÇn cã khÝ Oxi) vµ h« hÊp kÞ khÝ (kh«ng cÇn cã oxi). Nhng cả hai quá trình hô hấp đều phải trải qua con đờng chung là quá trình đờng phân. Quá trình này ph©n gi¶i C6H12O6 thµnh 2 hîp chÊt 3C (axit pyruvic) vµ t¹o ra 2 ph©n tö ATP. Quan s¸t ®o¹n b¨ng vµ m« t¶ diÔn biến của đờng phân? (Viết PTTQ, n¬i x¶y ra). Néi dung II. Các con đờng hô hấp ở thực vật 1. Ph©n gi¶i hiÕu khÝ - X¶y ra trong rÔ c©y bÞ ngËp óng, trong h¹t khi ng©m vµ níc, trong ®k thiÕu oxi a.Giai đoạn đờng phân Glucoz¬ Pyruvic + 2ATP + 2NADH - N¬i x¶y ra: ë TBC b. Lªn men A Pyruvic  rîu, axit lactic.. 2. ph©n gi¶i hiÕu khÝ - Diễn ra ở những cơ quan đang có hoạt động Quan s¸t h×nh 12.2 vµ ®o¹n b¨ng sinh lÝ m¹nh. cho biết để hoàn thành phiếu học a. .Đờng phân tËp b. H« hÊp hiÕu khÝ (X¶y ra trong ti thÓ) + Chu tr×nh Crep + Chuçi truyÒn e h« hÊp  38 ATP Hoạt động 3: Tìm hiểu hô hấp sáng và quan hệ giữa hô hấp với quang hợp và môi trờng. Hoạt động của GV - HS Néi dung Hãy đọc SGK tr 53 và cho biết: Hô III. Hô hấp sáng hÊp s¸ng lµ g×? X¶y ra trong ®iÒu kiÖn KN: nµo? §K: C¬ chÕ: IV. Mèi quan hÖ gi÷a h« hÊp víi quang hîp vµ m«i trêng H·y chøng minh QH vµ HH cã mèi 1. Mèi quan hÖ gi÷a h« hÊp víi quang hîp quan hÖ qua l¹i víi nhau? Qua l¹i víi nhau S¶n phÈm qu¸ tr×nh nµy lµ nguyªn 2. Mèi quan hÖ gi÷a h« hÊp víi m«i trêng liÖu cho qu¸ tr×nh kia vµ ngîc l¹i Dùa b¶ng 2 vµo SGK hoµn thµnh b¶ng 2 Hoạt động 4: Củng cố Giải thích sơ đò hinh 12.2 B¶ng 1: Ph©n biÖt ph©n gi¶i kÞ khÝ vµ h« hÊp hiÕu khÝ. §Æc ®iÓm N¬i x¶y ra. ph©n gi¶i kÞ khÝ. h« hÊp hiÕu khÝ.

(28) S¶n phÈm Sè ATP B¶ng 2: Mèi quan hÖ gi÷a h« hÊp víi m«i trêng. STT 1 2 3 4. T¸c nh©n Níc Nhiệt độ Oxi Hµm lîng CO2. IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. ¶nh hëng.

(29) Bài 13: THỰC HÀNH PHÁT HIỆN DIỆP LỤC VÀ CARÔTENÔIT Ngµy so¹n .................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. MỤC TIÊU BÀI THỰC HÀNH: 1. Kiến thức: Qua bài học này HV: - Tiến hành được các thí nghiệm về phát hiện diệp lục và carôtenôit. - Xác định được diệp lục trong lá, carôtenôit trong lá già, trong quả và trong củ. 2. Kỹ năng: Kỹ năng tiến hành thí nghiệm, kỹ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ: - Phát triển tư tưởng duy vật biện chứng và tình yêu thiên nhiên, môn học. - Nâng cao tính tự giác, cố gắng vươn lên của HV. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Dụng cụ và hoá chất như SGK hướng dẫn. 2. Học viên:Chuẩn bị mẫu vật như SGK hướng dẫn. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC. 1. Ổn định tổ chức : Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra đầu giờ : 1. Hô hấp ở cây xanh là gì? 2. Hô hấp hiếu hí có ưu thế gì so với hô hấp kị khí? 3. Trong những trườn hợp nào thì diễn ra lên men ở cơ thể thực vật? 4. Hãy khái quát về ảnh hưởng của môi trường đối với hô hấp của cây xanh. 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1 – Làm thí nghiệm I. Thí nghiệm 1: Chiết rút diệp lục. chiết rút diệp lục. * Các bước tiến hành: * Nếu có phim GV có thể chiếu cho 1. Lấy 0,2g các mẩu lá đã loại bỏ cuống lá HV xem các bước tiến hành, nếu và gân chính (Hoặc 20 – 30 lát cắt mỏng không GV sẽ nêu ra các bước cụ thể ngang lá tại nơi không có gân chính. để HV có cách làm đúng theo tuần tự. 2. Dùng kéo cắt ngang lá thành từng lát cắt thật mỏng. 3. Bỏ lá vừa cắt vào cốc đã ghi nhãn, lượng cho vào các cốc tương đương nhau. 4. Đong 20ml cồn bằng ống đong, rồi rót lượng cồn đó vào cốc thí nghiệm. 5. Lấy 20ml nước sạch và rót vào cốc đối chứng (nước cũng như cồn phải vừa ngập mẫu vật thí nghiệm). 6. Để các cốc chứa mẫu vật trong thời gian * Khoảng 2 – 3 nhóm HV làm thí 20 – 25 phút. nghiệm này..

(30) * Hoạt động 2 Làm thí nghiệm chiết II. Thí nghiệm 2 : Chiết rút carôtenôit rút carôtenôit * Làm như các bước từ 1 – 6 ở thí nghiệm * Cách tiến hành như với thíu nghiệm trên sau đó làm tiếp như sau: 1. (Từ bước 1 đến bước 6). Rót dung dịch có màu ở mỗi côc vào các ống đong khác nhau. * Hoạt động 3 – Viết thu hoạch III. Thu hoạch - GV yêu cầu HV kẻ bảng trang 58 SGK vào vở và quan sát, ghi kết quả vào các ô tương ứng và rút ra nhận xét. + HV hoạt động nhóm và điền vào bảng, sau đó báo cáo kết quả. - GV nhận xét và chính xác hoá. - GV: Trong mẫu thực vật nào có sắc tố gì? Tại sao? 4. Cũng cố: - Tóm tắt vai trò của lá xanh và cũ. - Nhận xét đánh giá giờ thực hành. 5. Dặn dò: - Hoàn thành bài thu hoạch. - Chuẩn bị bài thực hành tiếp theo..

(31) Bài 14. THỰC HÀNH: PHÁT HIỆN HÔ HẤP Ở THỰC VẬT Ngµy so¹n .................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. MỤC TIÊU BÀI THỰC HÀNH. 1. Kiến thức: Qua bài học này HS: - Tiến hành được các thí nghiệm phát hiện hô hấp ở thực vật qua sự thải CO2. - Tiến hành được các thí nghiệm phát hiện hô hấp ở thực vật qua sự hút O2. 2. Kỹ năng: Quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp, thực hành thí nghiệm. 3. Thái độ: - Phát triển tư tưởng duy vật biện chứng và tình yêu thiên nhiên, môn học. - Nâng cao tính tự giác, cố gắng vươn lên của HV. II. CHUẨN BỊ. 1. Giáo viên: - Dụng cụ và hoá chất như SGK. - Tranh vẽ phóng to hình 14.1 và 14.2 SGK. - Tài liệu, đoạn phim nếu có. 2. Học sinh: - Mẫu vật như SGK: hạt (lúa, ngô hay các loại đậu) mới nhú mầm cho vào bình thuỷ tinh trong khoảng 2 giờ trước giờ lên lớp. - Lấy 100g hạt mới nhú mầm chia thành 2 phần bằng nhau. Đổ nước sôi lên một trong hai phần đó để giết chết hạt. tiếp theo, cho mỗi phần hạt vào mỗi bình và nút chặt (Làm trước giờ lên lớp 1,5 – 2 giờ). III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC.: 1. Ổn định tổ chức : Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra đầu giờ : Kiểm tra bài thu hoạch của bài thực hành trước. 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản * Hoạt động 1. Làm thí nghiệm phát hiện I. PHÁT HIỆN HÔ HẤP QUA hô hấp qua sự thải CO2 SỰ THẢI CO2 GV: treo sơ đồ phóng to hình 14.1 SGK. HS: đọc phần thông tin về cáchlàm trong phần hướng dẫn của SGK. * Các bước tiến hành: GV: Vậy có thể tiến hành thí nghiệm qua - Học sinh llàm trước giờ thực những những bước cụ thể nào? hành từ 1,5 đến 2 giờ. HS: phát biểu, dự kiến các bước phải làm. - Các thao tác tại lớp( SGK) GV: nhận xét và chính xác hoá. - Ghi nhận kết quả. GV: hướng dẫn HS bố trí thí nghiệm như trong hình 14.1. HS: tiến hành thí nghiệm như hình 14.1 và hướng dẫn của SGK, sau đó nhận xét về các hiện tượng xảy ra. (HS thấy được là bình có.

(32) nước vôi sẽ bị vẩn đục). GV: Vậy có đúng là CO2 có thể làm vẩn đục nước vôi hay không? GV cho HS làm thí nghiệm để so sánh. HS: làm tiếp thí ngiệm: Hà hơi thở vào nước vôi trong. Sau đó rút ra kết luận. * Hoạt động 2. Làm thí nghiệm phát hiện II. PHÁT HIỆN HÔ HẤP QUA hô hấp qua sự hút O2 SỰ HÚT O2. GV: treo sơ đồ hình 14.2 SGK. Các bước tiến hành: GV: kiểm tra thêm sự chuẩn bị của mỗi - Mở nút bình hạt sống (a) nhanh nhóm. cóng đưa nến vào bình. GV: hướng dẫn HS các bước làm thí nghiệm - Mở nút bình hạt chết(b) đưa nến tiếp theo.(Lưu ý là các bước phải làm chính vào bình. xác và mau lẹ) - Ghi nhận kết quả quan sát được. HS: làm thí nghiệm và quan sát kết quả. *Hoạt động 3 – Viết thu hoạch. II. THU HOẠCH + Mỗi HS viết tường trình các thí nghiệm - Học sinh viết thu hoạch theo yêu trên, rút ra kết luận cho từng thí nghiệm và cầu SGK. chung cho cả 2 thí nghiệm. + Các nhóm báo cáo kết quả trước lớp, sau đó HS và các nhóm khác nhận xét, bổ sung. GV: nhận xét, chính xác hoá và bổ sung. . 4. Cũng cố: - Học sinh nêu ý nghĩa của tiết học. - Giáo viên nhận xét tiết thực hành. 5. Dặn dò: - Học bài cũ, trả lời câu hỏi SGK. - Đọc trước bài 15, đọc các tài liệu về tiêu hoá ở động vật..

(33) Bµi so¹n sè 15: Tiêu hoá ở động vật Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu 1/ Tri thøc - Phân biệt đợc tiêu hoá nội bào và tiêu hoá ngoại bào - Trình bày đợc quá trình tiêu hoá thức ăn trong không bào tiêu hoá, trong túi tiªu ho¸, trong èng tiªu ho¸ - Trình bày đợc u điểm trong tiêu hoá thức ăn trong túi tiêu hoá với tiêu hoá nội bµo - Thấy đợc sự tiến hoá của tiêu hoá ống tiêu hoá - Phân biệt đợc tiêu hoá ở động vật ăn thịt và động vật ăn cỏ. 2/ Kü n¨ng - So s¸nh; Khai th¸c h×nh vÏ 3/ Thái độ Sau khi biết sự tiến hoá của hệ tiêu hoá qua các ngành động vật, nhất là con ngời, HS có ý thức bảo vệ bản thân bằng cách ăn uống hợp vệ sinh và đúng cách. II. Ph¬ng tiÖn: - Tranh vÒ tiªu ho¸ néi bµo 15.1 - Sự biến đổi thức ăn trong ống tiêu hoá III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè GV: Đặt vấn đề: Các lớp dới các em đã đợc học về quá trình tiêu hoá ở các động vËt vµ ë con ngêi vËy ai cho c« biÕt Tiªu ho¸ lµ g×? Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm tiêu hoá. Hoạt động của GV - HS Néi dung Hãy đọc SGK tr 61 và chọn I. Khái quát về tiêu hoá ĐA đúng về tiêu hoá? Tiêu hoá là quá trình biến đổi các chất dinh dỡng Chữa bài tập ĐA D là đúng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ đợc. Hoạt động 2: Tìm hiểu các hình thức tiêu hoá ở động vật cha có cơ quan tiêu hoá, túi tiêu hoá và èng tiªu ho¸.. Hoạt động của GV - HS Có ở động vật nào? thế nào tiêu ho¸ néi bµo? Dùa cµo h×nh 15.1 vµ m« t¶ diÔn biÕn cña tiªu ho¸ néi bµo?. Có ở động vật nào?. Néi dung II. Tiêu hoá ở động vật cha có cơ quan tiêu ho¸ Có ở động vật đơn bào. Tiªu ho¸ néi bµo lµ tiªu ho¸ trong tÕ bµo. DiÔn biÕn: Gåm 3 qu¸ tr×nh…. III. Tiêu hoá ở động vật cóc túi tiêu hoá Gồm có tiêu hoá ngoại bào sau đó đén tiêu.

(34) Dùa vµo h×nh 15.2 vµ m« t¶? T¹i ho¸ néi bµo. sao sau khi tiªu ho¸ ngo¹i bµo l¹i DiÔn biÕn…. ph¶i tiªu ho¸ néi bµo? Có ở động vật nào? IV. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá ống tiêu hoá của giun đất: GV: M« t¶ qu¸ tr×nh tiªu ho¸ cña èng tiªu ho¸ cña c«n trïng: động vật ở hình èng tiªu ho¸ cña chim: H·y hoµn thµnh b¶ng 15 èng tiªu ho¸ cña ngêi (b¶ng 15) Sù tiÕn ho¸ cña c¬ quan tiªu ho¸ KL: Sù tiÕn ho¸ cña hÖ tiªu ho¸: quá các lớp động vật? + CÊu t¹o ngµy cµng phøc t¹p ? T¹i sao tiªu hãa ngo¹i bµo l¹i + Chuyªn ho¸ chøc n¨ng ngµy cµng cao tiÕn hãa h¬n tiªu hãa néi bµo? + Tõ tiªu ho¸ néi bµo sang tiªu ho¸ ngo¹i bµo. (Vì tiêu hóa đợc thức ăn lớn hơn). Yªu cÇu HS lµm viÖc theo nhãm để hoàn thành phiếu học tập số 1 trong 15 phút. Sau đó HS lên bảng V. Đặc điểm tiêu hoá của thú ăn thịt và thú tr×nh bµy. GV chèt l¹i vµ kÕt luËn. ¨n thùc vËt. PhiÕu häc tËp sè 1 Hoạt động 3: Củng cố Hoµn thµnh phiÕu häc tËp sau:. H×nh thøc tiªu ho¸ Néi bµo Tói tiªu ho¸ èng tiªu ho¸ PhiÕu häc tËp sè 1:. §¹i diÖn. DiÔn biÕn. §Æc ®iÓm tiªu ho¸ cña thó ¨n thÞt vµ thó ¨n thùc vËt.. Tªn bé phËn §éng vËt ¨n thÞt R¨ng - Răng cửa hình chêm để lấy thÞt ra khái x¬ng - R¨ng nanh nhän vµ dµi dïng để cắn giữ con mồi cho chặt - R¨ng c¹nh hµm vµ r¨ng ¨n thịt lớn dùng để cắt thịt thành các mảnh nhỏ để dễ nuốt - Răng hàm nhỏ nên ít đợc sử dông D¹ dµy - D¹ dµy lµ mét c¸i tói lín nªn gọi là dạ dày đơn. - Thịt đợc tiêu hoá cơ học và ho¸ häc gièng nh trong d¹ dµy ngời (Dạ dày co bóp để làm nhuyÔn thøc ¨n vµ lµm thøc ¨n trộn đều với dịch vị. Enzim pepsin thuû ph©n protein thµnh c¸c peptit). §éng vËt ¨n thùc vËt - R¨ng nanh gièng r¨ng cöa. Khi ¨n cá c¸c r¨ng nµy tú lªn tÊm sõng ở hàm trên để giữ chặt cỏ. - R¨ng c¹nh hµm vµ r¨ng hµm ph¸t triển, dùng để nghiền nát cỏ khi động vật nhai.. - Dạ dày thỏ, ngựa là dạ dày đơn (1 tói) - D¹ dµy tr©u, bß cã 4 tói. Ba tói ®Çu tiªn lµ d¹ cá, d¹ tæ ong vµ d¹ l¸ s¸ch. D¹ cá lµ n¬i lu tr÷, lµm mªm thøc ¨n kh« vµ lªn men. Trong d¹ cá cã rÊt nhiÒu vi sinh vËt tiªu ho¸ xenluloz¬ vµ c¸c chÊt dinh dìng.

(35) Ruét non. - Ng¾n h¬n nhiÒu so víi ruét non cña thùc vËt. - Các chất tiêu hoá đợc tiêu hoá h¸o häc vµ hÊp thô thøc ¨n gièng nh ngêi. Manh trµng. Manh trµng kh«ng ph¸t triÓn vµ kh«ng cã chøc n¨ng tiªu ho¸. IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. kh¸c. D¹ tæ ong vµ l¸ s¸ch gióp hÊp thô l¹i níc. D¹ mói khÕ tiÕt ra pepsin vµ HCl tiªu ho¸ protein cã trong cá vµ vi sinh vËt tõ d¹ cá xuèng. B¶n th©n vi sinh vËt còng bÞ tiªu ho¸. - Ruét non cã thÓ dµi hµng chôc mÐt vµ dµi h¬n rÊt nhiÒu so víi ruột non của động vật ăn thịt. - Các chất dinh dỡng đợc tiêu hóa hoá học và đợc thụ trong ruột non gièng nh ngêi Manh trµng rÊt ph¸t triÓn vµ cã nhiÒu vi sinh vËt sèng céng sinh tiÕp tôc tiªu ho¸ xenluloz¬ vµ c¸c chÊt dinh dìng (thá) cã trong tÕ bµo thùc vËt. C¸c chÊt dinh dìng đơn giản đợc hấp thụ qua thành tế bµo..

(36) Bµi so¹n sè 17- líp 11 Các hình thức hô hấp ở động vật Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: - Trình bày đợc đặc điểm chung của bề mặt hô hấp. - Kh¸i niÖm vÒ h« hÊp - Liệt kê đợc các hình thức hô hấp của động vật ở nớc và ở cạn. - Phân tích đợc tại sao động vật sống ở dới nớc và trên cạn trao đổi khí hiệu quả II/ ThiÕt bÞ d¹y häc Tranh h×nh 17.2, 17.3, 17.4 III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè TiÕn tr×nh bµi míi GV : Đặt vấn đề : Hô hấp là gì ? Chúng ta đã đợc tìm hiểu ở hô hấp thực vật. Nhng phân biệt hô hấp ngoài và hô hấp trong chúng ta cha đợc tìm hiểu kỹ. Vậy hô hấp ngoµi lµ g×? Cã c¸c lo¹i h×nh thøc h« hÊp ngoµi nh thÕ nµo chóng ta t×m hiÓu bµi h«m nay. GV: Cung cÊp th«ng tin h« hÊp ngoµi trong SGK Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hô hấp và đặc điểm bề mặt trao đổi khí. GV: Hớng dẫn HS làm bài tập mục I tr 71 để tìm ra KN về hô hấp. HS: Lµm bµi tËp rót ra KN GV : Lu ý tầm quan trọng của bề mặt trao đỏi khí HS : Đọc SGK và ghi nhớ 5 đặc điểm quan trọng đó GV : Căn căn cứ vào đặc điểm của bề mặt trao đổi khí ngời ta chia thành 4 hình thức h« hÊp : Hoạt động 2 : Tìm hiểu các hình thức hô hấp GV : Dựa vào những kiến thức đã học ở lớp dới và thông tin trong SGK hãy hoàn thµnh b¶ng sau : §Æc ®iÓm H×nh thøc h« C¬ quan h« Loµi sinh vËt cấu tạo thích Cơ chế trao đổi khí hÊp hÊp chÝnh nghi. HS: Lµm bµi trong 10 phót GV: Gîi ý tõng phÇn mét b»ng c¸c c©u hái gîi ý ghi lªn b¶ng trong khi HS lµm bµi: + Nh÷ng sinh vËt h« hÊp b»ng bÒ mÆt c¬ thÓ thêng cã kÝch thíc c¬ thÓ lín hay nhá? Cã t¸c dông g×? Da cña chóng kh« hay Èm ít? Cã t¸c dông g×? KhÝ oxi tõ m«i trêng vµo c¬ thÓ theo c¬ chÕ nµo?.

(37) + Cấu tạo của mang nh thế nào để thích nghi với hô hấp? Khí oxi từ môi trờng vào c¬ thÓ theo c¬ chÕ nµo? GV: Gọi một HS lên bảng chữa và nhận đa ra đáp án. H×nh thøc h« hÊp H« hÊp qua bÒ mÆt c¬ thÓ. H« b»ng mang. Loµi C¬ quan sinh h« hÊp vËt chÝnh C¸c BÒ mÆt c¬ động thÓ (da) vật đơn bµo vµ ®a bµo bËc thÊp hÊp C¸ Mang. H« hÊp b»ng hÖ thèng èng khÝ. H« hÊp b»ng phæi. §Æc ®iÓm cÊu t¹o thÝch nghi. + C¬ thÓ cã kÝch thíc kh¸ nhá nªn tû lÖ gi÷a diÖn tÝch bÒ mÆt c¬ thÓ vµ thÓ tÝch c¬ thÓ lµ kh¸ lín + Da lu«n Èm ít + Díi da cã nhiÒu mao m¹ch + Cã s¾c tè h« hÊp + Mang c¸ cã nhiÒu cung mang mçi cung mang cã nhiÒu phiÕn mang trªn c¸c phiÕn mang cã nhiÒu mao m¹ch m¸u + MiÖng vµ n¾p mang ho¹t động nhịp nhàng tạo nên dòng ch¶y mét chiÒu vµ gÇn nh liªn tôc tõ miÖng qua n¾p mang. + C¸ch s¾p xÕp cña mao m¹ch trong mang gióp cho dßng m¸u ch¶y trong mao m¹ch song song vµ ngîc chiÒu víi dßng ch¶y bªn ngoµi mao m¹ch c¶u mang C«n HÖ thèng + HÖ thèng èng dÉn khÝ cã trïng èng khÝ chøa ®Çy kh«ng khÝ + C¸c èng dÉn ph©n nh¸nh nhá dÇn vµ c¸c èng nhá nhÊt tiÕp xóc víi tÕ bµo cña c¬ thÓ. + C¸c èng khÝ th«ng ra bªn ngoµi nhê c¸c lç thë Bß s¸t, Phæi + TiÕn ho¸ dÇn tõ lìng c, bß s¸t chim, đến chim và đến thú thó + Phổi lỡng c chỉ là một túi đơn gi¶n, cÊu t¹o bëi mét sè Ýt c¸c phÕ nang nªn phÇn lín h« hÊp qua da + Phæi bß s¸t tiÕn ho¸ h¬n cã nhiÒu phÕ nang h¬n + Phæi chim vµ thó ph¸t triÓn h¬n chim cßn cã hÖ thèng tói khÝ. C¬ chÕ trao đổi khí KhuÕch t¸n. KhuÕch t¸n. KhuÕch t¸n. KhuyÕch t¸n.

(38) GV: Giải thích thêm đặc điểm thích nghi từng loài ví dụ nhue lỡng c tại sao hô hấp b»ng da lµ chñ yÕu? Chim t¹i sao cÇn hÖ thèng 9 tói khÝ…. Hoạt động 3: Củng cố GV: Hãy vẽ sơ đồ tiến hoá các cơ quan hô hấp? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(39) TiÕt 18 - Bµi 18 TuÇn hoµn m¸u Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I) Môc tiªu bµi häc: Sau bµi nµy häc sinh ph¶i: 1. VÒ kiÕn thøc: - Nêu đợc ý nghĩa của tuần hoàn máu. - Ph©n biÖt dîc tuÇn hoµn kÝn vµ tuÇn hoµn hë, tuÇn hoµn d¬n vµ tuÇn hoµn kÐp. 2. VÒ kü n¨ng: - Ph¸t triÓn t duy logic. 3. Về thái độ: - Có ý thức vận dụng kiến thức hiểu biết vào đời sống thực tiễn, biết giữ gìn sức kháe, gi÷ cho hÖ tuÇn hoµn kháe m¹nh. II) ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: Gi¸o ¸n ®iÖn tö, m¸y Projector vµ m¸y vi tÝnh. 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh: §äc tríc bµi ë nhµ. T×m hiÓu mét sè bÖnh thêng liªn quan đến huyết áp và nhịp tim. III) Néi dung vµ tiÕn tr×nh tiÕt d¹y: A) Tổ chức lớp: ổn định lớp, kiểm tra sĩ số B) TiÕn tr×nh tiÕt d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: (kiÓm tra trong giê häc) 2. Më bµi: 3. Tổ chức hoạt động dạy học:. Hoạt động của Giáo viên - Học sinh. Néi dung I) CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña hÖ tuÇn Hái: Nhí l¹i kiÕn thøc cña SH7,8 h·y hoµn nªu cÊu t¹o vµ chøc n¨ng chñ yÕu cña 1. CÊu t¹o chung hÖ tuÇn hoµn? - Hệ tuần hoàn đợc cấu tạo gồm: HS: ……. + DÞch tuÇn hoµn: M¸u (Hçn hîp m¸u dÞch m«). + Tim + HÖ m¹ch m¸u. 2. Chøc n¨ng chñ yÕu cña hÖ tuÇn hoµn - Vận chuyển các chất từ bộ phận này đến bé phËn kh¸c..

(40) II) Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật Hái: Quan s¸t tranh vµ nªu c¸c d¹ng hệ tuần hoàn ở động vật? - §éng vËt cã hÖ tuÇn hoµn: Th©n mÒm, HS: ……. chân khớp, động vật có xơng sống.. GV sö dông PHT sè 1, cho HS ho¹t 1. HÖ tuÇn hoµn hë vµ hÖ tuÇn hoµn kÝn. động nhóm. PHT HS: Nghiªn cøu SGK vµ hoµn thµnh PHT GV gäi mét sè HS lªn tr×nh bµy PHT GV bæ sung hoµn thiÖn PHT 2. Hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần hoàn kép HS: Tù häc ë nhµ 4. Cñng cè: Ph©n biÖt tuÇn hoµn hë vµ tuÇn hoµn kÝn C) Híng dÉn vÒ nhµ: - Lµm c¸c bµi tËp vÒ nhµ - Häc phÇn ghi nhí SGK - §äc tríc bµi 20. V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. Phụ lục: Phiếu học tập. Đặc điểm Động vật Dịch tuần hoàn Đường đi của máu. HTH hở. HTH kín.

(41) Áp lực máu Vận tốc máu chảy.

(42) Bµi 19 TuÇn hoµn m¸u (TT) Ngµy so¹n 24/10/13 Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. 11A1. 20. 30/10. 11A2 19 I) Môc tiªu bµi häc: Sau bµi nµy häc sinh ph¶i:. 28/10. 1. VÒ kiÕn thøc: - Giải thích đợc tại sao tim có khả năng đập tự động. - Nêu đợc định nghĩa chu kì tim (nhịp tim) và huyết áp, - Mô tả đợc sự biến động của vận tốc máu trong hệ mạch và nêu đợc nguyên nhân của sự biến động đó. - Nêu đợc ý nghĩa của tuần hoàn máu. 2. VÒ kü n¨ng: - Ph¸t triÓn t duy logic. 3. Về thái độ: - Có ý thức vận dụng kiến thức hiểu biết vào đời sống thực tiễn, biết giữ gìn sức kháe, gi÷ cho hÖ tuÇn hoµn kháe m¹nh. II) ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: Gi¸o ¸n ®iÖn tö, m¸y Projector vµ m¸y vi tÝnh. 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh: §äc tríc bµi ë nhµ. T×m hiÓu mét sè bÖnh thêng liªn quan đến huyết áp và nhịp tim. III) Néi dung vµ tiÕn tr×nh tiÕt d¹y: A) Tổ chức lớp: ổn định lớp, kiểm tra sĩ số B) TiÕn tr×nh tiÕt d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: (kiÓm tra trong giê häc) 2. Më bµi: 3. Tổ chức hoạt động dạy học: Trọng tâm KT là tính tự động của tim, chu kì tim và huyết ¸p.. Hoạt động của Giáo viên - Học sinh. Néi dung III) Hoạt động của tim 1. Tính tự động của tim. GV: M« t¶ thÝ nghiÖm. Đó chính là tính tự động của tim, vậy tính tự động của tim là gì? - Khái niệm: Là khả năng co dãn tự động HS: …… theo chu kú cña tim. Hái: T¹i sao tim l¹i cã kh¶ n¨ng co - Nguyªn nh©n: Do hÖ dÉn truyÒn tim ®iÒu khiÓn. giãn tự động? HS: .....

(43) GV: Quan s¸t h×nh 19.1 vµ Hoµn thµnh PHT sè 1. Nªu c¸c thµnh phÇn cña hÖ dÉn truyÒn tim? HS:…. Gv: yêu cầu 1 HS đọc SGK phần cơ chÕ ®iÒu khiÓn cña HDTT. GV gi¶ng trên sơ đồ HS xem lại hình của máy chiếu sau đó mét HS tr×nh bµy l¹i. - Cấu trúc: HDTT là tập hợp sợi đặc biệt bao gåm: nót xoang nhÜ, nót nhÜ thÊt, bã His, m¹ng Puèckin.. - C¬ chÕ ®iÒu khiÓn: Nót xoang nhÜ tù ph¸t xung ®iÖn  c¬ t©m nhÜ  t©m nhÜ co  nót nhÜ thÊt  bã His  m¹ng Puèckin  c¬. GV: Cø sau mét kho¶ng thêi gian nhất định, nút xoang nhĩ lại phát ra xung ®iÖn. Hoạt động này cứ lặp đi lặp lại sau một khoảng thời gian nhất định tạo nªn tÝnh chu k×. ? dùa vµo c¬ chÕ trªn vµ quan s¸t h×nh chiÕu h·y cho biÕt 1 chu k× tim gåm nh÷ng pha nµo? HS vÝ dô: chu k× tim ë ngêi. Hái: Quan s¸t h×nh 19.2 vµ tr¶ lêi em hiÓu chu k× tim lµ g×? HS:. t©m thÊt  t©m thÊt co.. 2. Chu kì hoạt động của tim: - Tim hoạt động theo chu kì - Chu k× tim gåm: + pha co t©m nhÜ + pha co t©m thÊt. + pha d·n chung.. - CKT: lµ kho¶ng thêi gian cña mét lµn tim co vµ d·n nghØ. (t¬ng øng víi mét nhÞp tim). ? Theo dâi b¶ng 19.1 vµ cho nhËn xÐt vÒ nhÞp tim cña c¸c §V kh¸c nhau - Nhịp tim của các loại động vật khác HS; ….. nhau th× kh¸c nhau IV. Hoạt động của hệ mạch: 1. CÊu tróc cña hÖ m¹ch: SGK 2. HuyÕt ¸p: ? HA lµ g×? Kh¸i niÖm: Lµ ¸p lùc m¸u t¸c dông lªn vÝ dô: (GV chiÕu h×nh) thµnh m¹ch. (mmHg) ? T¹i sao HA cã 2 chØ sè? Cã 2 chØ sè huyÕt ¸p: + HA t©m thu (øng víi lóc tim co): HA tèi ®a + HA t©m tr¬ng (øng víi lóc tim d·n): HA tèi thiÓu.

(44) ? HA cao, HA thÊp lµ g×? Ph©n biÖt ®©y lµ c¸c bÖnh vÒ HA - HuyÕt ¸p phô thuéc vµo: ? huyÕt ¸p phô thuéc vµo nh÷ng yÕu + Lùc co tim, nhÞp tim. tè nµo? + Khối lợng máu, độ quánh của máu. + Sự đàn hồi của mạch máu. GV: chÝnh v× vËy nh÷ng t¸c nh©n nµo làm thay đổi các yếu tố trên thì sẽ làm thay đổi huyết áp. ? BiÖn ph¸p b¶o vÖ tr¸nh c¸c t¸c nh©n cã h¹i cho hÖ tim m¹ch lµ g×? HS: GV: Më réng KT Qua đó ta thấy nhịp tim và huyết áp liên quan đến nhiều trạng thái bệnh lí trong cơ thể do đó ngời ta dựa vào nhịp tim và huyết áp để chuẩn đoán t×nh tr¹ng søc khoÎ . nghiªn cøu b¶ng 19.2 vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái s¸ch gi¸o khoa? 3. VËn tèc m¸u ? VËn tèc m¸u lµ g×? - Là tốc độ máu chảy trong lòng mạch GV; yªu cÇu hs vÒ nhµ tù nghiªn cøu (mm/s) SGK. 4. Cñng cè: PHT C) Híng dÉn vÒ nhµ: - Lµm c¸c bµi tËp vÒ nhµ - Häc phÇn ghi nhí SGK - §äc tríc bµi 20. V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(45) Bµi so¹n sè 20 C©n b»ng néi m«i Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh cÇn: - Nêu đợc cân bằng nội môi , ý nghĩa của cân bằng nội môi , hậu quả của mất cân b»ng néi m«i . - Vẽ đợc sơ đồ khái quát cơ chế duy trì cân bằng nội môi . - Nêu đợc vai trò của thận và gan trong cân bằng áp suất thẩm thấu . - Nêu đợc vai trò của hệ đệm trong cân bằng PH nội môi . - Rèn luyện t duy phân tích – tổng hợp, kỹ năng hợp tác nhóm và làm việc độc lËp cña häc sinh II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1- Gi¸o viªn: a) §å dïng d¹y häc: Tranh vÏ H20.1 , H20.2, b) PhiÕu häc tËp: kh«ng c) øng dông CNTT: Cã 2- Häc sinh : III. TiÕn tr×nh bµi d¹y: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm và ý nghĩa của cân bằng nội môi. Hoạt động GV - HS H·y nghiªn cøu SGK vµ lªn b¶ng tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: ThÕ nµo lµ c©n b»ng néi m«i? C©n b»ng néi m«i cã ý nghÜa g×? NhËn xÐt. Néi dung I. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña c©n b»ng néi m«i. KN: y nghÜa: T¹o m«i trêng trong c¬ thÓ thÝch hợp và ổn đinh giúp cho mọi hoạt động sống cña c¬ thÓ x¶y ra b×nh thêng.. Hoạt động 2: Tìm hiểu về sơ đồ khái quát cơ chế duy trì cân abừng nội môi ứng dụng vào giải thÝch vai trß cña gan vµ thËn. Hoạt động của GV - HS H·y quan s¸t h×nh 20.1 m« t¶ c¬ chÕ c©n b»ng néi m«i (Gåm c¸c bé phËn nµo vµ chøc n¨ng cña tõng bé phËn) NhËn xÐt Híng dÉn HS lµm bµi tËp tr 87 Lớp chúng ta đã học về chức năng của thËn ngêi. H·y nh¾c l¹i? Níc tiÓu chøa nhiÒu chÊt g×?. Néi dung II/ Sơ đồ khái quát cơ chế duy trì cân b»ng néi m«i. Gi¶i thÝch c¸c bé phËn. III. Vai trß cña thËn vµ gan trong c©n b»ng ¸p suÊt thÈm thÊu..

(46) Từ đó nó điều tiết Ptt Khi nµo kh¸t níc? Chøng tá ®iÒu g×?. M« t¶ c¬ chÕ ®iÒu hoµ glucoz¬ trong m¸u? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n g©y bÖnh tiÓu đờng? NhËn xÐt.. Trong máu có mấy hệ đệm? Hê đệm nào quan trọng nhất? Tại sao? T¹i sao phæi thËn còng tham gia ®iÒu ho¸ pH néi m«i?. 1/ Vai trß cña thËn Tham gia vµo qu¸ tr×nh ®iÒu hoµ c©n b»ng Ptt nhê kh¶ n¨ng t¸i hÊp thu hoÆc th¶i bít níc vµ c¸c chÊt hoµ tan trong m¸u - C¬ chÕ ®iÒu hoµ:.... 2/ Vai trß cña gan Còng cã vai trß ®iÒu tiÕt Ptt nhê ®iÒu hoµ nhiÒu chÊt trong huyÕt t¬ng C¬ chÕ ®iÒu hoµ glucoz¬ trong m¸u. IV. Vai trò của hệ đệm trong cân bằng pH néi m«i. pH ở ngời 7.35 – 7.45 để duy trì pH ổn định pải nhờ vào khả năng lấy đi H+ hoặc OH- khi nã xuÊt hiÖn trong m¸u cña hÖ đệm Các hệ đệm: Ngoµi ra, phæi thËn còng tham gia ®iÒu ho¸ pH néi m«i.. Hoạt động 3: Củng cố: Vẽ lại sơ đồ tổng quát cơ chế duy trì cân bằng nội môi? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(47) Bµi 21: Thùc hµnh ®o mét sè chØ tiªu sinh lÝ ë ngêi Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh cÇn: 1. KiÕn thøc - Đếm đợc nhịp tim, đo đợc huyết áp, thân nhiệt của ngời - Sử dụng đợc một số dụng cụ đo nhịp tim, huyết áp, thân nhiệt và biết đọc kết quả. 2. KÜ n¨ng - RÌn c¸c kÜ n¨ng thùc hµnh trªn mét sè m¸y ®o: nhÞp tim, huyÕt ¸p, nhiÖt kÕ,.... - Giải thích một số hiện tợng thực tiễn: Sự thay đổi các chỉ tiêu sinh lí khi tập thể thao, lao động và nghi ngơi. - RÌn c¸c kÜ n¨ng sèng: KÜ n¨ng thÓ hiÖn sù tù tin, kÜ n¨ng hîp t¸c, kÜ n¨ng t×m kiÕm vµ xö lÝ th«ng tin, kÜ n¨ng qu¶n lÝ thêi gian. 3. Thái độ - Có ý thức xây dựng thói quen rèn luyện thể thao để tăng cờng sức khỏe. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: 1- Gi¸o viªn: a) §å dïng d¹y häc: m¸y ®o nhÞp tim, huyÕt ¸p, nhiÖt kÕ,.... b) PhiÕu häc tËp: B¶ng 21 2- Häc sinh : §äc tríc bµi ë nhµ III. TiÕn tr×nh bµi d¹y: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè Hoạt động 1: Khám phá ? H·y cho biÕt nhÞp tim, huyÕt ¸p tèi ®a, tèi thiÓu cña ngêi trëng thµnh binh thêng lµ bao nhiªu ? ? các số đo trên có thay đổi không và thay đổi trong trờng hợp nào ? Hoạt động 2: Kết nối - GV chia líp thµnh 4 nhãm nhá, ph©n c«ng vi trÝ thùc hµnh. Ph¸t PHT. Hä vµ tªn:..............................................nhãm........líp.......... B¶ng 21: KÕt qu¶ ®o mét sè chØ tiªu sinh lÝ cña mçi ngêi. NhÞp tim HuyÕt ¸p tèi ®a HuyÕt ¸p tèi thiÓu (nhÞp/phót) (mmHg) (mmHg) Tríc khi ch¹y nhanh t¹i chç (2p) Ngay sau khi ch¹y nhanh Sau khi nghØ ch¹y. Th©n nhiÖt (độ C).

(48) 5p - GV giao cho học sinh đọc hớng dẫn cách đo SGK, Gv phát cho các nhóm giấy trắng để HS ghi những điều cha hiểu về cách đo để cả lớp cùng giải thích. - GV ph¸t dông cô ®o. - GV gọi một nhóm lên làm biểu diễn trớc lớp, một ngời đo, một ngời đợc đo, một ngêi híng dÉn thao t¸c, c¸c nhãm kh¸c quan s¸t vµ rót kinh nghiÖm, chia sÎ bæ sung ý kiÕn. GV lu ý mét sè ®iÓm. - c¸c nhãm lÇn lît ®o tõng thµnh viªn trong nhãm vµ ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 21 - Các nhóm đối chiếu kết quả đo của các thành viên trong nhóm, kết quả đo ở các thêi ®iÓm kh¸c nhau cña c¶ nhãm. - Giải thích tại sao lại có sự thay đổi đó Báo cáo thu hoạch: các nhóm nộp kết quả đo đợc và giải thích. 3. VËn dông: Về nhà các em thử đo cho các thành viên trong gia đình. - IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y - vÒ ý thøc HS, kÕt qu¶ giê häc,.

(49) Së GD§T Hµ Néi. Trung t©m gdtx & dn cÇu giÊy. -------. KiÓm tra m«n sinh häc líp 11 Thêi gian: 45 phót (TuÇn 8). §Ò 1. Hä vµ tªn häc sinh: ............................................. Líp: ............... Ngµy KT: ....../....../............ I.. Tr¶ lêi b»ng c¸ch khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu dßng cña c©u mµ em cho là đúng nhất: 7đ. C©u 1: C¬ chÕ hÊp thô níc cña rÔ c©y lµ A. ThÈm thÊu B. ThÈm t¸ch C©u 2: C¬ chÕ hÊp thô ion kho¸ng cña rÔ c©y lµ A. Cơ chế chủ động B. Cơ chế thụ động. C. Vận chuyển chủ động C. ThÈm thÊu. D. C¶ A, B vµ C . C¶ A, B vµ C. Câu 3: Con đờng vận chuyển nớc và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ cây là A. Con đờng gian bào B. Con đờng tế bào chất C. Qua đai Carpari D. Cả A và B C©u 4: RÔ c©y hÊp thô níc vµ c¸c ion kho¸ng chñ yÕu qua miÒn nµo A. MiÒn sinh trëng B. MiÒn trëng thµnh C. MiÒn l«ng hót . C¶ A, B vµ C C©u 5: Sù t¨ng sè lîng l«ng hót ë rÔ c©y cã ý nghÜa g× A. Lµm t¨ng tæng chiÒu dµi hÖ rÔ B. Làm tăng tổng diện tích tiếp xúc giữa rễ cây và đất C. Lµm t¨ng hiÖu qu¶ hÊp thô níc vµ ion kho¸ng D. C¶ A, B vµ C C©u 6: Thµnh phÇn chÝnh cña dßng m¹ch gç lµ A. Níc vµ ion kho¸ng B. ChÊt h÷u c¬: Vitamin, axit amin... C. C¸c ph©n tö ATP D. C¶ A, B vµ C C©u 7: Thµnh phÇn chÝnh cña dßng m¹ch r©y lµ A. Níc B. Ion kho¸ng. C. ChÊt h÷u c¬. C©u 8: CÊu t¹o cña m¹ch r©y lµ gåm A. èng r©y vµ tÕ bµo kÌm C. Qu¶n bµo vµ m¹ch èng. B. èng r©y vµ qu¶n bµo D. TÕ bµo kÌm vµ m¹ch èng. C©u 9: CÊu t¹o cña m¹ch gç lµ gåm A. èng r©y vµ tÕ bµo kÌm C. Qu¶n bµo vµ m¹ch èng. B. èng r©y vµ qu¶n bµo D. TÕ bµo kÌm vµ m¹ch èng. D. C¶ A, B vµ C. C©u 10: §éng lùc cña dßng m¹ch gç lµ A. Lùc ®Èy (¸p suÊt rÔ) B. Lùc hót do tho¸t h¬i níc ë l¸ C. Lùc liªn kÕt gi÷a c¸c ph©n tö níc víi nhau vµ víi thµnh m¹ch . C¶ A, B vµ C C©u 11: §éng lùc cña dßng m¹ch r©y lµ A. Sù chªnh lÖch ¸p suÊt thÈm thÊu gi÷a c¬ quan nguån vµ c¬ quan chøa B. Lùc hót C. Lùc ®Èy D. C¶ A, B vµ C C©u 12: L¸ tho¸t h¬i níc chñ yÕu qua A. Cusin B. BiÓu b×. C. KhÝ khæng. . C¶ A, B vµ C.

(50) Câu 13: Quá trình nào quyết định đến năng suất cây trồng A. H« hÊp ¸nh s¸ng B. H« hÊp hiÕu khÝ C. H« hÊp kÞ khÝ C©u 14: H« hÊp s¸ng lµ qu¸ tr×nh A. H« hÊp cÇn cã ¸nh s¸ng C. LÊy nguyªn liÖu lµ ¸nh s¸ng. D. Quang hîp. B. HÊp thô O2 vµ gi¶i phãng CO2 ë ngoµi s¸ng D. Tất cả đều sai. C©u 15: Nguån cung cÊp Nit¬ tù nhiªn cho c©y lµ A. Kh«ng khÝ B. §Êt. C. Níc. Câu 16: Dạng Nitơ mà cây hấp thụ đợc là A. NO2, N2, N2O B. Nit¬ h÷u c¬. C. NH4+, NO3-. D. C¶ A vµ B . C¶ A, B vµ C. Câu 17: Cấu tạo ngoài của lá có đặc điểm nào sau đây thích nghi với chức năng hấp thụ đợc nhiều ánh sáng A. Cã cuèng l¸ B. Cã phiÕn l¸ máng C. C¸c khÝ khæng tËp trung chñ yÕu ë mÆt díi l¸ D. Cã diÖn tÝch bÒ mÆt lín C©u 18: Pha s¸ng quang hîp cung cÊp cho pha tèi s¶n phÈm nµo A. CO2 vµ ATP B. N¨ng lîng ¸nh s¸ng C. Níc vµ O2, D. ATP vµ NADPH C©u 19: S¶n phÈm cña quang hîp t¹o ra lµ A. ATP vµ NADPH B. CO2 vµ H2O C©u 20: S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh h« hÊp lµ A. ATP vµ NADPH C. CO2, H2O vµ n¨ng lîng (nhiÖt + ATP). C. H2O vµ O2 B. CO2 vµ H2O D. O2 vµ C6H12O6. II. Tù luËn 3® Tính tự động của tim là gì? Tại sao tim lại có tính tự động?. D. O2 vµ C6H12O6.

(51) Së GD§T Hµ Néi. Trung t©m gdtx & dn cÇu giÊy. KiÓm tra m«n sinh häc líp 11 Thêi gian: 45 phót (TuÇn 8). §Ò 2. -------. Hä vµ tªn häc sinh: ............................................ Líp: ............... Ngµy KT: ....../....../............ I.. Tr¶ lêi b»ng c¸ch khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu dßng cña c©u mµ em cho lµ đúng nhất: 7đ. C©u 1: Pha s¸ng quang hîp cung cÊp cho pha tèi s¶n phÈm nµo A. CO2 vµ ATP B. N¨ng lîng ¸nh s¸ng C. Níc vµ O2 D. ATP vµ NADPH C©u 2: S¶n phÈm cña quang hîp t¹o ra lµ A. ATP vµ NADPH B. CO2 vµ H2O. C. H2O vµ O2. D. O2 vµ C6H12O6. C©u 3: S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh h« hÊp lµ A. ATP vµ NADPH C. CO2, H2O vµ n¨ng lîng (nhiÖt + ATP). B. CO2 vµ H2O D. O2 vµ C6H12O6. C©u 4: Bµo quan thùc hiÖn qu¸ tr×nh quang hîp lµ A. Lôc l¹p B. Ti thÓ. C. L¸. C©u 5: Bµo quan thùc hiÖn qu¸ tr×nh h« hÊp lµ A. Lôc l¹p B. Ti thÓ. C. L¸. D. TÕ bµo m« giËu D. TÕ bµo m« giËu. C©u 6: Qu¸ tr×nh nµo sau ®©y cÇn nguyªn liÖu ¸nh s¸ng mÆt trêi A. H« hÊp ¸nh s¸ng B. H« hÊp hiÕu khÝ C. H« hÊp kÞ khÝ. D. Quang hîp. Câu 7: Quá trình nào quyết định đến năng suất cây trồng A. H« hÊp ¸nh s¸ng B. H« hÊp hiÕu khÝ C. H« hÊp kÞ khÝ. D. Quang hîp. Câu 8: Cấu tạo ngoài của lá có đặc điểm nào sau đây thích nghi với chức năng hấp thụ đ ợc nhiÒu ¸nh s¸ng A. Cã cuèng l¸ B. Cã phiÕn l¸ máng C. C¸c khÝ khæng tËp trung chñ yÕu ë mÆt díi l¸ D. Cã diÖn tÝch bÒ mÆt lín C©u 9: H« hÊp s¸ng lµ qu¸ tr×nh A. H« hÊp cÇn cã ¸nh s¸ng C. LÊy nguyªn liÖu lµ ¸nh s¸ng. B. HÊp thô O2 vµ gi¶i phãng CO2 ë ngoµi s¸ng D. Tất cả đều sai. C©u 10: Nguån cung cÊp Nit¬ tù nhiªn cho c©y lµ A. Kh«ng khÝ B. §Êt Câu 11: Dạng Nitơ mà cây hấp thụ đợc là A. NO2, N2, N2O B. Nit¬ h÷u c¬. C. Níc. C. NH4+, NO3-. D. C¶ A vµ B D. C¶ A, B vµ C. C©u 12: Lo¹i s¾c tè nµo trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ n¨ng lîng ¸nh s¸ng thµnh n¨ng lîng cña c¸c liªn kÕt ho¸ häc A. DiÖp lôc a B. DiÖp lôc b C. Carotenoit D. C¶ A, B vµ C C©u 13: L¸ tho¸t h¬i níc chñ yÕu qua A. Cusin B. BiÓu b× C©u 14: §éng lùc cña dßng m¹ch gç lµ. C. KhÝ khæng. D. C¶ A, B vµ C.

(52) A. Lùc ®Èy (¸p suÊt rÔ) B. Lùc hót do tho¸t h¬i níc ë l¸ C. Lùc liªn kÕt gi÷a c¸c ph©n tö níc víi nhau vµ víi thµnh m¹ch D. C¶ A, B vµ C C©u 15: C¬ chÕ hÊp thô níc cña rÔ c©y lµ A. ThÈm thÊu B. ThÈm t¸ch C. Vận chuyển chủ động C©u 16: C¬ chÕ hÊp thô ion kho¸ng cña rÔ c©y lµ A. Cơ chế chủ động B. Cơ chế thụ động. C. ThÈm thÊu. D. C¶ A, B vµ C D. C¶ A, B vµ C. Câu 17: Con đờng vận chuyển nớc và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ cây là A. Con đờng gian bào B. Con đờng tế bào chất C. Qua đai Carpari D. Cả A và B C©u 18: RÔ c©y hÊp thô níc vµ c¸c ion kho¸ng chñ yÕu qua miÒn nµo A. MiÒn sinh trëng B. MiÒn trëng thµnh C. MiÒn l«ng hót D. C¶ A, B vµ C C©u 19: Sù t¨ng sè lîng l«ng hót ë rÔ c©y cã ý nghÜa g× A. Lµm t¨ng tæng chiÒu dµi hÖ rÔ B. Làm tăng tổng diện tích tiếp xúc giữa rễ cây và đất C. Lµm t¨ng hiÖu qu¶ hÊp thô níc vµ ion kho¸ng D. C¶ A, B vµ C C©u 20: §éng lùc cña dßng m¹ch r©y lµ A. Sù chªnh lÖch ¸p suÊt thÈm thÊu gi÷a c¬ quan nguån vµ c¬ quan chøa B. Lùc hót C. Lùc ®Èy D. C¶ A, B vµ C. II. Tù luËn 3® Tính tự động của tim là gì? Tại sao tim lại có tính tự động?.

(53) Ch¬ng II: C¶m øng A. C¶m øng ë thùc vËt Hớng động. Bµi 23 Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: 1/ Tri thøc: - Phát biểu đợc khái niệm cảm ứng và hớng động - Nêu đợc các tác nhân của môi trờng gây ra hiện tợng hớng động - Trình bày đợc vai trò của hớng động đối với đời sống của cây 2/ Kü n¨ng: - Khai th¸c h×nh vÏ, so s¸nh, gi¶i thÝch hiÖn tîng trong tù nhiªn. 3/ Thái độ Thêm hiểu và yêu thiên nhiên, ứng dụng các kiểu hớng động để trồng cây cảnh. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc - GV: Tranh hình 23.1 đến 23.4, mẫu vật, máy chiếu. - HS: MÉu vËt III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè GV: Đặt vấn đề: Hoạt động 1: Hình thành khái niệm cảm ứng, hớng động. Hoạt động của GV - HS Néi dung ChiÕu h×nh chim sÎ xï l«ng khi trêi rÐt vµ c©y xÊu hæ (trinh n÷) côp l¸ khi cã va ch¹m. ? C¶m øng lµ g×? - C¶m øng lµ ph¶n øng cña sinh vËt đối với kích thích. - Cảm ứng của thực vật đối với kích Trong ch¬ng tr×nh chóng ta sÏ nghiªn cøu thÝch gäi lµ tÝnh c¶m øng. 2 loại: Hớng động và ứng động. Thực vật khác với động vật là nó sống cố định vì vậy nguồn dinh dỡng lấy đợc cần cho sù tån t¹i cña thùc vËt phô thuéc vµo phản ứng vận động của cơ quan thực vật – hớng động. ChiÕu h×nh 23.1. ? Nªu nhËn xÐt vÒ sù sinh trëng cña th©n non ë c¸c ®iÒu kiÖn chiÕu s¸ng kh¸c nhau? Hiện tợng phản ứng của cây non sinh trởng hớng về phía AS khi chiếu từ một phía I. Khái niệm về hớng động goi là hiện tợng hớng động. Hớng động là (Vận động có hớng).

(54) g×? 1. Kh¸i niÖm ChiÕu h×nh - Lµ h×nh thøc ph¶n øng cña c¬ quan ? Nêu nhận xét về hớng phản ứng của thân, thực vật đối với tác nhân kích thích từ rÔ ë ®iÒu kiÖn chiÕu s¸ng tõ mét phÝa? một hớng xác định. Gồm mấy loại hớng động? Dựa vào đâu để - Hớng của phản ứng đợc xác định bởi ph©n lo¹i? híng cña t¸c nh©n kÝch thÝch. 2. Ph©n lo¹i ChiÕu h×nh Dùa vµo híng cña ph¶n øng cã 2 lo¹i ? Nêu nhận xét về sự sinh trởng của tế bào hớng động chính: ở 2 phía đối diện nhau của cơ quan thực + Hớng động dơng: sinh trởng hớng vËt khi cã kÝch thÝch tõ mét phÝa? tíi nguån kÝch thÝch. + Hớng động âm: sinh trởng theo hớng tránh xa nguồn kích thích. 3. C¬ chÕ Do sự sinh trởng không đồng đều của c¸c TB ë hai phÝa c¬ quan bÞ kÝch thÝch Hoạt động 2: Tìm hiểu các kiểu hớng động và vai trò của hớng động Hoạt động của GV - HS Híng dÉn HS khai th¸c h×nh 23.2; 23.3 vµ tr¶ lêi c©u hái SGK Phát phiếu học tập yêu cầu HS đọc SGK lµm b¶ng NhËn xÐt. Néi dung II. Các kiểu hớng động Tuú vµo t¸c nh©n kÝch thÝch mµ chia lµm c¸c kiểu hớng động sau B¶ng2 III. Vai trò của hớng động Giúp cây thích nghi với sự biến đổi của môi ? trong thực tế hiện tợng ứng động trờng để tồn tại đợc ứng dụng để làm gì? * øng dông: Hoạt động 3:Củng cố HS tr¶ lêi c©u hái cuèi bµi Phô lôc 1: PhiÕu häc tËp Hä vµ tªn: ………………………………………nhãm…………líp…….. Nghiªn cøu SGK, quan s¸t mÉu vËt, h×nh minh häa vµ hoµn thµnh b¶ng sau:. SST. KiÓu hớng động. 1. Híng s¸ng. 2. Híng träng lùc. 3. Híng ho¸. 4. Híng níc. T¸c nh©n kÝch thÝch. Đặc điểm hớng động. Vai trß, VD.

(55) 5. Híng tiÕp xóc.

(56) Phụ lục 2: Các kiểu hớng động SST. 1. 2. 3. 4 5. KiÓu hớng động. T¸c nh©n kÝch thÝch. Đặc điểm hớng động. Vai trß, VD. Th©n c©y híng s¸ng d- Gióp l¸ c©y th©n ¬ng. c©y híng ra ¸nh Híng s¸ng ¸nh s¸ng RÔ c©y híng s¸ng ©m. sáng để hứng ánh s¸ng cho qu¸ tr×nh quang hîp Đỉnh thân hớng trọng lực Giúp cây đứng ©m. v÷ng trªn mÆt Đỉnh rễ hớng trọng lực d- đất, hớng tới Híng träng lùc träng lùc ¬ng nguån níc vµ chất khoáng đẻ dinh dìng. Lµ ph¶n øng sinh trëng Gióp cho c©y t×m của cây đối với các hợp đến nguồn dinh c¸c hîp chÊt chÊt ho¸ häc. Cã ë rÔ, dìng Híng ho¸ ho¸ häc èng phÊn vµ l«ng tuyÕn c©y gäng vã ¨n c«n trïng. Lµ mét d¹ng híng ho¸, lµ Gióp rÔ c©y t×m Híng níc nguồn nớc sự sinh trởng của rễ cây đến nguồn nớc. híng tíi nguån níc C©y d©y leo, cã tua cuèn Gióp c¸c c©y d©y Hớng tiếp xúc sự tiếp xúc quấn quanh giá thể khi leo bám đợc vào nã tiÕp xóc. gi¸ thÓ.. V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(57) Bµi so¹n sè 24:. Ngµy so¹n: .................................... ứng động. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ Tri thøc - Hiểu khái niệm về ứng động và lấy đợc ví dụ - Phân biệt đợc khái niệm ứng động với hớng động - Phân biệt đợc các kiểu ứng động trong thực tế. 2/ Kü n¨ng: So s¸nh, gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng tù nhiªn b»ng c¬ së sinh häc 3/ Thái độ Giải thích đợc các hiện tợng tự nhiên, yêu thiên nhiên. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc Tranh hình 24.1 đến 24.3 III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè A. KiÓm tra bµi cò C¶m øng cña thùc vËt lµ g×? Tr×nh bµy vai trß cña c¶m øng híng s¸ng d¬ng cña th©n, l¸ vµ cµnh c©y ? B. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Bài trớc chúng ta đã tìm hiểu về hiện tợng hớng động ví dụ nh hớng s¸ng, bµi h«m nay chóng ta t×m hiÓu hiÖn tîng kh¸c trong thùc vËt nh hiÖn tîng në hoa, hiện tợng cụp lại của lá khi ta chạm phải chúng... Cơ chế của hiện tợng đó nh thế nào có gì giống và khác so với hiện tợng hớng động chúng ta tìm hiểu bài hôm nay Hoạt động1: Tìm hiểu khái niệm chung về ứng động Hoạt động của GV - HS Xem h×nh 23.1; 24.1 vµ t×m sù kh¸c biÖt trong ph¶n øng híng s¸ng cña c©y với sự vận động nở hoa? (Tác nhân kích thích, hình dạng cơ quan chịu tác động kÝch thÝch) Nhận xét hớng động tác nhân từ một phÝa vµ c¬ quan cã kiÓu h×nh trô, øng động tác nhân từ mọi phía, cơ quan có kiÓu h×nh dÑp.. Néi dung I. Khái niệm về ứng động (Vận động cảm ứng) KN: VD:. Hoạt động 2: Các kiểu ứng động sinh học. Hoạt động của GV - HS Néi dung Hớng dẫn HS khai thác hình 24.2; 24.3 II. Các kiểu ứng động vµ tr¶ lêi c©u hái SGK Tuỳ vào nguyên nhân sinh ra ứng động Phát phiếu học tập số 1 yêu cầu HS đọc chia làm hai loại.

(58) SGK lµm b¶ng NhËn xÐt. B¶ng2 Vai trß: Gióp c©y thÝch nghi víi sù biÕn đổi của môi trờng để tồn tại. Hoạt động 3: Củng cố GV: Kết luận: Sự giống và khác giữa ứng động và hớng động Cơ chế cảu ứng động sinh trởng và không sinh trởng. HS: tr¶ lêi c©u hái cuèi bµi. Bảng 1: Phân biệt ứng động và hớng động. §Æc ®iÓm Kh¸i niÖm. C¬ chÕ. Híng. Hớng động Hớng động là phản ứng sinh trởng không đồng đều tại hai phía cơ quan của cây đối với kÝch thÝch tõ mét híng cña t¸c nh©n ngo¹i c¶nh Do sự phát triển không đồng đều của các tế bào ở hai phía cña c¸c c¬ quan cã cÊu t¹o kiểu hình tròn đối với sự kích thÝch tõ mét phÝa cña t¸c nh©n. Xác định theo hớng của tác nh©n. ứng động Là sự vận động thuận nghịch của c¸c c¬ quan cã cÊu t¹o kiÓu h×nh dÑp đối với sự biến đổi của tác nhân kích thÝch cña ngo¹i c¶nh Do sự phát triển không đồng đều cña c¸c tÕ bµo mÆt trªn vµ mÆt díi cña c¸c c¬ quan cã cÊu t¹o kiÓu h×nh dẹp đối với sự biến đổi của các tác nhân kích thích hoặc chỉ do biến đổi hµm lîng níc Không xác định theo hớng của tác nh©n mµ phô thuéc vµo cÊu tróc cña b¶n th©n c¬ quan. Bảng 2: Phân biệt ứng động sinh trởng và ứng động không sinh trởng. STT 1 2 3. §Æc ®iÓm KN C¬ chÕ VD. ứng động sinh trởng. V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. ứng động không sinh trởng.

(59) Ngày soạn: …../......./………. Ngày dạy :…../……/………. Bài 25: THỰC HÀNH HƯỚNG ĐỘNG I. MỤC TIÊU BÀI THỰC HÀNH. Sau khi học xong bài này học sinh cần phải: - Thực hiện được các thí nghiệm phát hiện hướng trọng lực của cây. II. CHUẨN BỊ. + Dụng cụ :- Đĩa đáy sâu. - Chuông thuỷ tinh. - Nút cao su. + Mẫu vật: - Hạt (đậu) nẩy mầm. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra chuẩn bị của học sinh. 2. Nội dung bài mới: - Chia nhóm (4 nhóm) - Các nhóm chuẩn bị trước mẫu vật thí nghiệm. - GV hướng dẫn H/S làm thí nghiệm. * Cách làm: - Chọn hạt có rễ mầm mọc thẳng, dùng gim xuyên 2 hạt vừa chọn cho rễ nằm ở thế nằm ngang, cách mép cao su - Cắt tận cùng của rễ ở 1 hạt . Đặt nút cao su lên đáy của đĩa. - Dùng giấy lọc phủ lá mầm, giấy nhúng vào nước trong đĩa. - Đậy chuông và đặt vào buồng tối. - Sau 2 ngày, quan sát, nhận xét. IV. THU HOẠCH - H /S làm tường trình về kết quả thí nghiệm. - Báo cáo (theo nhóm). - GV nhận xét, đánh giá..

(60) Bµi so¹n sè 26 ,27 Ngµy so¹n .................. B - Cảm ứng ở động vật Cảm ứng ở động vật. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ Tri thøc - Trình bày đợc khái niệm cảm ứng ở động vật. Trình bày các thành phần của mét cung ph¶n x¹. - Mô tả đợc cấu tạo của hệ thần kinh dạng lới và khả năng cảm ứng của động vËt cã hÖ thÇn kinh d¹ng líi - Mô tả đợc cấu tạo của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch và khả năng cảm ứng của động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch, dạng ống - Phân biệt đợc phản xạ có điều kiện và phẩn xạ không điều kiện. 2./ Kü n¨ng - Khai th¸c SGK, tranh - Tæng hîp, so s¸nh 3/ Thái độ Sau khi học xong bài này HS giải thích đợc các hiện tợng thần kinh của động vật trong cuộc sống. Từ đó, có ý thức trong nuôi dạy động vật. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc M¸y tÝnh, m¸y chiÕu III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè A. KiÓm tra bµi cò C¶m øng cña thùc vËt lµ g×? Cã mÊy lo¹i c¶m øng thùc vËt? §ã lµ nh÷ng lo¹i nµo? B. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Thực vật có những phản ứng chậm chạm với các kích thích ngoài môi trờng để thích nghi với những thay đổi của môi trờng nh đã học ở phần trớc. Vậy động vật thì sao? Những phẩn ứng của các loại động vật diễn ra theo cơ chế nào? Các động vật khác nhau có các phản ứng giống nhau hay khác nhau trớc cùng biến đổi của môi trờng? Tại sao? Chúng ta sẽ tìm hiểu sang phần hôm nay. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm chung về cảm ứng của động vật: C¸ch tiÕn hµnh:. Hoạt động của GV - HS §a VD: Khi ch¹m tay vËt nãng lËp tøc tay ta rôt l¹i. khi nghe khÕ chua ta tiÕt níc bät. Lµ c¶m øng. C¶m øng lµ g×? Thùc hiÖn theo c¬ chÕ? H·y ph©n tÝch hai VD trªn? (KT, bé phËn tiÕp nhËn kÝch thÝch, bé. Néi dung I. Khái niệm cảm ứng ở động vật - VD: - KN: - C¬ chÕ : Ph¶n x¹ Thµnh phÇn cung ph¶n x¹: + Bé phËn tiÕp nhËn kÝch thÝch (Thô quan hoÆc c¬ quan thô c¶m).

(61) phận phân tích tổng hợp, thực + Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin để hiÖn) quyết định hình thức và mức độ phản ứng (hệ KÝch thÝch lµ g×? thÇn kinh) + Bé phËn thùc hiÖn ph¶n øng (C¬ hoÆc tuyÕn) Hoạt động 2: Tìm hiểu cảm ứng của động vật có tổ chức thần kinh khác nhau Hoạt động của GV - HS Néi dung III. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh 1. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lới. Hãy cho biết con thuỷ tức sẽ phản - Có ở động vật có đối xứng toả tròn thuộc øng nh thÕ nµo khi ta dïng kim ngµnh ruét khoang - §Æc ®iÓm cÊu t¹o: C¸c tÕ bµo thÇn kinh n»m nhän ch©m vµo th©n nã? Nã co toµn bé c¬ thÓ do khi ch©m r¶i r¸c kh¾p c¬ thÓ vµ liªn hÖ víi nhau qua c¸c kim vµo th©n thuû tøc, xung thÇn sîi TK. kinh sÏ lan nhanh ra kh¾p m¹ng líi - Khi kÝch thÝch t¹i mét ®iÓm c¶ c¬ thÓ ph¶n thÇn kinh, lµm thuû tøc co toµn bé øng, tèn n¨ng lîng. c¬ thÓ. Do co toµn bé c¬ thÓ (khi chØ bÞ kÝch thÝch t¹i mét ®iÓm) nªn tiªu phÝ n¨ng lîng. T¹i sao nã co toµn bé c¬ thÓ? 2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuçi h¹ch. Có ở động vật nào? - Có ở động vật có đối xứng 2 bên T¹i sao hÖ thÇn kinh d¹ng chuçi - C¸c tÕ bµo thÇn kinh tËp trung l¹i t¹o thµnh các hạch thần kinh các hạch thần kinh đợc nối h¹ch cã thÓ tr¶ lêi côc bé? víi nhau bëi c¸c d©y thÇn kinh vµ t¹o thµnh chuçi h¹ch thÇn kinh n»m däc theo chiÒu dµi cña c¬ thÓ. Mçi h¹ch thÇn kinh lµ mét trung tâm diều khiển hoạt động của một vùng xác định của cơ thể. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng Híng dÉn HS lµm bµi tËp tr 109 èng Dùa vµo hiÓu biÕt vÒ hÖ thÇn kinh a) CÊu tróc cña ngêi h·y gi¶i thÝch t¹i sao gäi - HÖ thÇn kinh cã d¹ng h×nh èng do c¸c tÕ bµo thÇn kinh tËp hîp thµnh vµ n»m ë phÝa lng con lµ hÖ thÇn kinh d¹ng èng? vËt. §Çu tríc ph¸t triÓn m¹nh thµnh n·o bé, Nghiên cứu hình 27.1, sau đó điền phần sau hình trụ gọi là tuỷ sống (TK TW), tªn c¸c bé phËn hÖ thÇn kinh d¹ng TKNB lµ d©y TK vµ h¹ch TK. - Các động vật có xơng sống có hệ thần kinh èng? tiến hoá dần từ cá đến lỡng c đến bò sát đến chim vµ thó loµi ngêi cã hÖ thÇn kinh tiÕn ho¸ nhÊt. Thùc hiÖn theo nguyªn t¾c g×? Chiếu hình phản xạ đơn giản và b) Hoạt động.

(62) ph¶n x¹ phøc t¹p vµ yªu cÇu HS Theo nguyªn t¾c ph¶n x¹ ph©n tÝch ph¶n x¹? (Tr¶ lêi c©u hái SGK) Qua các đại diện của các loại hình Phân biệt phản xạ có điều kiện và không điều thÇn kinh, h·y chØ ra chiÒu híng kiÖn (B¶ng) tiÕn ho¸ cña hÖ thÇn kinh? ChiÒu híng tiÕn ho¸ cña hÖ thÇn kinh: + Từ cha có đến có + TËp trung ho¸ + Từ đối xứng toả tròn sang đối xứng hai bên + HiÖn tîng ®Çu ho¸. Hoạt động3: Củng cố Ph©n biÖt thÇn kinh d¹ng èng víi sinh vËt thÇn kinh d¹ng líi vµ chuçi h¹ch? Ph©n biÖt PXC§K vµ PXK§K?. B¶ng 1: Ph©n biÖt PXC§K vµ PXK§K §Æc ®iÓm so s¸nh VD Thô quan TWTK Bé phËn thùc hiÖn §Æc ®iÓm V. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. PXK§K. PXC§K.

(63) Bµi so¹n sè 28 & 29 §iÖn thÕ nghØ Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ Tri thøc - Trình bày đợc khái niệm và cách ghi điện thế nghỉ. - Vẽ đợc đồ thị điện thế hoạt động và điền đợc tên các giai đoạn của điện thế hoạt động vào đồ thị - Giải thích cách lan truyền của điện thế hoạt động trên sợi thần kinh có mielin vµ kh«ng cã mielin 2/kü n¨ng Gi¶i thÝch hiÖn tîng 3/ Thái độ Sau khi học xong bài này HS hiểu đợc tại sao trong cơ thể tồn tại dòng điện sinh học. Cơ chế duy trì dòng điện đó phụ thuộc nhiều vào Na + có trong muối ăn. Từ đó ý thức đợc tầm quan trọng của muối. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc M¸y tÝnh, m¸y chiÕu III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè A. KiÓm tra bµi cò Cảm ứng của động vật là gì? Phân biệt hệ thần kinh dạng ống với thần kinh dạng lới và chuỗi? B. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Chúng ta đã tìm hiểu cơ chế hoạt động của hệ thần kinh dạng ống. Để có đợc cơ chế hoạt động đó phải nhờ vào cơ chế hoạt động đặc biệt của tế bào thần kinh đó là khả năng biến kích thích thành hng tính và dẫn truyền hng tính. Vậy, hng tÝnh lµ g× vµ c¬ chÕ dÉn truyÒn ra sao chóng ta t×m hiÓu sang bµi h«m nay. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm điện thế nghỉ. Hoạt động của GV - HS Néi dung H·y quan s¸t h×nh 28.1 vµ m« t¶ I. Kh¸i niÖm ®iÖn thÕ nghØ c¸ch ®o ®iÖn thÕ nghØ? KN: Lµ sù chªnh lÖch ®iÖn thÕ gi÷a hai bªn mµng TB khi TB kh«ng bÞ kÝch thÝch, phÝa §iÖn thÕ nghØ lµ g×? trong ©m ngoµi d¬ng VD Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm, cơ chế hình thành điện thế hoạt động. Hoạt động của GV - HS Néi dung Hãy quan sát hình 28.1 và cho II. Điện thế hoạt động biết điện thế hoạt động gồm 1/ Đồ thi điện thế hoạt động mÊy giai ®o¹n? Vẽ đồ thi và điền tên 3 giai đoạn.

(64) 2/ Cơ chế hình thành điện thế hoạt động SGK Hoạt động 3: Tìm hiểu sự lan truyền của điện thế hoạt động lan truyền trên sợi thần kinh.. Hoạt động của GV - HS Néi dung GV Gi¶i thÝch vÒ kh¸i niÖm xung III. Lan truyÒn xung thÇn kinh trªn sîi thÇn thÇn kinh, sîi thÇn kinh, bao kinh. mielin 1/ Lan truyÒn trªn sîi kh«ng cã mielin H·y quan s¸t h×nh 29.3 vµ m« t¶ TruyÒn mét c¸ch liªn tôc sù lan truyÒn xung thÇn kinh trªn 2/ Lan truyÒn trªn sîi kh«ng cã mielin säi thÇn kinh kh«ng cã mµng Bao mielin cã b¶n chÊt lµ photpho lipit nªn cã mielin? mµu tr¾ng vµ c¸ch ®iÖn. Nªn trªn sîi thÇn kinh H·y quan s¸t h×nh 29.3 vµ m« t¶ cã bao mielin rtuyÒn xung thÇn kinh theo c¸ch sù lan truyÒn xung thÇn kinh trªn nh¶y cãc, tõ eo ranvie nµy sang eo ranvie kh¸c, sợi thần kinh không có màng nên truyền tốc độ nhanh hơn nhiều so với sợi mielin? kh«ng cã mµng mielin. NhËn xÐt Híng dÉn HS tr¶ lêi c©u hái trong SGK tr 119 Hoạt động 4 Củng cố: HS trả lời câu hỏi cuối bài. IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(65) Ngµy so¹n: ............................. Bµi so¹n sè 30 TruyÒn tin qua xin¸p Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ Tri thøc - Vẽ hoặc mô tả đợc cấu tạo cấu một xinap - Trình bày đợc cơ chế lan truyền của điện thế hoạt động qua xinap 2/ Kü n¨ng Khai th¸c h×nh vÏ vµ m« t¶ qu¸ tr×nh 3/ Thái độ Sau khi học xong phần này HS thấy đợc vai trò quan trọng của Ca++ trong truyền xung thần kinh. Từ đó có ý thức trong vấn đề ăn uống cần bổ sung đủ khoáng chất. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc Tranh vÒ cÊu t¹o cña mét xinap Tranh vÒ c¬ chÕ truyÒn xung qua xinap III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò ChuÈn bÞ c©u hái tr¾c nghiÖm ra b¶ng phô vµ yªu cÇu HS tr¶ lêi qua b¶ng con vµ thu bÊt kú cña 5 em chÊm lÊy ®iÓm. 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Chúng ta đã tìm hiểu về cơ chế truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh vậy sự truyền xung từ tế bào này sang tế bào khác đợc thực hiện nh thế nào? Chúng ta tìm hiÓu bµi h«m nay. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm xinap. Hoạt động của GV - HS Gåm c¸c lo¹i xinap nµo? Xinap lµ g×?. Néi dung I/ Kh¸i niÖm xinap Lµ diÖn tiÕp xóc gi÷a tÕ bµo thÇn kinh víi tÕ bµo thÇn kinh vµ tÕ bµo thÇn kinh víi c¬, thÇn kinh víi tuyÕn. II/ CÊu t¹o cña mét xin¸p Treo tranh vÒ xinap vµ hæi HS vÒ Gåm: Chuú xin¸p thµnh phÇn cÊu t¹o c¶u Xinap Khe xin¸p, mµng tríc vµ mµng sau xinap gåm nh÷ng thµnh phÇn nµo? Hoạt động 2:Tìm hiểu quá trình truyền xung qua xinap Mục tiêu: Sau khi học xong phần này HS phải: Trình bày đợc cơ chế lan truyền của điện thế hoạt động qua xinap C¸ch tiÕn hµnh:. Hoạt động của GV - HS Néi dung H·y nghiªn cøu h×nh 30.3 vµ cho III/ Qu¸ tr×nh lan truyÒn cña ®iÖn thÕ ho¹t biÕt động qua xinap.

(66) Điện thế hoạt đọng lan truyền qua xinap nh thÕ nµo? Tại sao điện thế hoạt động lan truyÒn theo xinap chØ theo mét chiÒu tõ mµng tríc ra mµng sau? Tại soa tốc độ lan truyền của điện thế hoạt động lan truyền qua xinap l¹i chËm h¬n so víi trªn sîi thÇn kinh?. Gåm 3 bíc SGK - §Æc ®iÓm: chËm h¬n so víi truyÒn trªn sîi thÇn kinh v×: + Tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n vµ sù lan truyÒn lµ nhê qu¸ tr×nh khuyÕch t¸n chÊt trung gian ho¸ học qua một dịch lỏng, trong khi đó sợi lan truyÒn trªn sîi thÇn kinh l¹i gÇn gièng nh kiÓu truyÒn ®iÖn trªn d©y. + ChØ truyÒn xung theo mét chiÒu tõ mµng tríc ra mµng sau v× chØ mµng sau kh«ng cã chÊt trung gian để đi về phía trớc.. Hoạt đọng 3: Củng cố GV: treo tranh lªn vµ hái häc sinh c¸ch dÉn truyÒn xung thÇn kinh qua xinap? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(67) Bài 31: Tập tính của động vật Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: - Trình bày đợc định nghĩa tập tính - Phân biệt tập tính bẩm sinh với tập tính học đợc - Nêu đợc cơ sở thần kinh của tập tính - LÊy vÝ dô vÒ kÝch thÝch dÊu hiÖu II/ ThiÕt bÞ d¹y häc Mét sè tranh ¶nh vÒ tËp tÝnh PhiÕu häc tËp III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò ChuÈn bÞ c©u hái tr¾c nghiÖm ra b¶ng phô vµ yªu cÇu HS tr¶ lêi qua b¶ng con vµ thu bÊt kú cña 5 em chÊm lÊy ®iÓm. 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Một trong những đặc điểm của động vật là có những tập tính riêng của từng loài nh gấu ngủ đông, chim én về khi mùa thu đến…Vậy tập tính là gì? Chúng ta tìm hiểu bµi h«m nay Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm tập tính. Hoạt động của GV - HS VÝ dô: nhÖn gi¨ng t¬, mÌo s¨n b¾t chuột đợc gọi là tập tính? TËp tÝnh lµ g×? H·y ph©n biÖt vÒ hai lo¹i tËp tÝnh b»ng c¸ch hoµn thµnh b¶ng phiÕu häc tËp. Néi dung I/ Kh¸i niÖm tËp tÝnh Khái niệm: Là những hoạt động sống của động vật giúp chúng thích nghi với điều kiện sống để tồn tại. II/ Ph©n lo¹i tËp tÝnh - Ph©n biÖt hai lo¹i tËp tÝnh PhiÕu häc tËp b¶ng 1 Chú ý nhiều lúc không phân biệt đợc hai lo¹i tËp tÝnh. Hoạt động 2:Tìm hiểu cơ sở thần kinh của tập tính. Hoạt động của GV - HS Néi dung C¬ së thÇn kinh cña tËp tÝnh lµ ph¶n x¹ III/ C¬ së thÇn kinh cña tËp tÝnh (cung phản xạ) Hãy viết sơ đồ của một cung Là phản xạ ph¶n x¹ TËp tÝnh bÈm sinh lµ mét chuçi c¸c ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn Tại sao động vật có hệ thần kinh dạng lới và Tập tính học đợc là một chuỗi các dạng chuỗi lại không có tập tính học đợc? ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn HS: V× chóng kh«ng cã kh¶ n¨ng häc tËp vµ.

(68) rút kinh nghiệm và đời sống của chúng ng¾n. Hoạt động 3: Tìm hiểu một số hình thức học tập ở động vật.. Hoạt động của GV - HS Néi dung Hớng dẫn HS làm phiếu học tập IV/ Một số hình thức học tập ở động vật. (§äc SGK môc IV tr127) B¶ng 2 V/ Một số tập tính phổ biến ở động vật. B¶ng 2 VI/ øng dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tËp tÝnh Cho một số ví dụ về ứng dụng vào đời sống và sản xuất. những hiểu biết về tập tính vào đời Bảng 3 sèng vµ s¶n xuÊt(gi¶i thÝch, s¨n b¾n, b¶o vÖ mïa mµng, ch¨n nu«i, an ninh quèc phßng…) Híng dÉn HS lµm b¶ng 3 Hoạt động 4: Củng cố LÊy vÝ dô vÒ c¸c lo¹i tËp tÝnh, tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiÖm. B¶ng 1: Phân biệt tập tính bẩm sinh và tập tính học đợc. §Æc ®iÓm Kh¸i niÖm. VÝ dô TÝnh chÊt. TËp tÝnh bÈm sinh Tập tính học đợc Là tập tính sinh ra đã có, đợc di Là tập tính đợc hình truyền từ bố mẹ, đặc trng cho loài thµnh trong qu¸ tr×nh sèng cña c¸ thÓ, th«ng qua häc tËp vµ rót kinh nghiÖm NhÖn gi¨ng t¬ Gâ kÎng vÞt vÒ. Di truyền, bền vững, đặc trng cho loài Không DT, không bền vững và không đặc trng cho loµi. B¶ng 2: Một số hình thức học tập ở động vật. STT 1 2 3 4 5 B¶ng 3:. H×nh thøc häc tËp Quen nhên In vÕt §iÒu kiÖn ho¸ Häc ngÇm Häc kh«n. §Æc ®iÓm. VÝ dô. Một số dạng tập tính phổ biến ở động vật. STT 1 2 3 4 5. TËp tÝnh KiÕm ¨n B¶o vÖ l·nh thæ Sinh s¶n Di c X· héi. §Æc ®iÓm. IV.. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. VÝ dô.

(69) Tiết 32: THI HỌC KÌ I I. Mục tiêu bài học. - hệ thống lại kiến thức của chương 1,2 - nhớ, nắm vững kiến thức và liên hệ thực tế. - biết vận dụng kiến thức bài học vào thực tiễn. - phân loại được đối tượng học sinh. II. Hình thức. - Trắc nghiệm khách quan 5đ - Tự luận 5đ. III. Cấu trúc, nội dung bài kiểm tra. KHUNG MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA (Dùng cho loại đề kiểm tra kết hợp TL và TNKQ) Cấp độ. Tên Chủ đề (nội chương…). Nhận biết. Thông hiểu. Vận dụng Cấp độ thấp. dung,. TNKQ. Chương 1: chuyển hóa vật chất và năng lượng. Số câu11 Số điểm Tỉ lệ 50%. Số câu 5. Cộng. Cấp độ cao. TL. TNKQ. TL. TNKQ. TL. TNKQ. TL. (Ch). (Ch). (Ch). (Ch). (Ch). (Ch). (Ch). Số câu 3 Số câu: 1 Số câu2. Số câu. Số câu. Số câu. Số điểm1,5. Số điểm:2,5. Số điểm1,0. Số điểm Số điểm Số điểm ... điểm=...%. (Ch). (Ch). (Ch). Số câu. Số điểm2,5 Số điểm. Số câu. Chương 2: cảm ứng. Số câu11 Số điểm Tỉ lệ 50% Tổng số câu 22 Tổng số điểm 10 Tỉ lệ 100%. (Ch). (Ch). Số câu5. Số câu. Số điểm2,5. Số điểm. Số câu10 Số điểm 5 50%. (Ch). (Ch). (Ch). Số câu3 Số câu: 1 Số câu2. Số câu. Số câu. Số câu. Số điểm1,5. Số điểm Số điểm Số điểm ... điểm=...%. Số điểm:2,5. Số câu Số điểm %. Số điểm1,0. Số câu Số điểm %. Số câu. Số câu Số điểm.

(70) Ch¬ng III: Sinh trëng vµ ph¸t triÓn A- sinh trëng vµ ph¸t triÓn ë thùc vËt Bµi so¹n sè 34: sinh trëng ë thùc vËt Ngµy so¹n ................. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy HS cã kh¶ n¨ng: - Hiểu và trình bày đợc khái niệm sinh trởng của thực vật - Phân biệt đợc mô phân sinh của thực vật một lá mầm và thực vật hai lá mầm - Phân biệt đợc sinh trởng thứ cấp và sinh trởng sơ cấp - Gi¶i thÝch sù h×nh thµnh vßng n¨m II/ ThiÕt bÞ d¹y häc Tranh h×nh 34.1, 34.2, 34.3, 34.4,34.5 III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè Hoạt động 1: Tìm hiểu các khái niệm sinh trởng. Hoạt động của GV - HS Néi dung H·y lªn b¶ng viÕt chu kú sèng cña c©y I/ Kh¸i niÖm sinh trëng ®Ëu? - Kh¸i niÖm: SGK Chỉ trong sơ đồ: Các giai đoạn sinh trởng chiếm u thế và phát triển chiếm u thÕ. ThÕ nµo lµ sinh trëng? KL: Hoạt động 2: Tìm hiểu mô phân sinh sinh trởng sơ cấp và sinh trởng thứ cấp.. Hoạt động của GV - HS. Néi dung II/ Sinh trëng s¬ cÊp vµ sinh trëng thø cÊp H·y quan s¸t h×nh 34.1 vµ cho biÕt: M« 1/ M« ph©n sinh ph©n sinh lµ g×? Cã mÊy lo¹i m« ph©n Kh¸i niÖm:M« ph©n sinh lµ gåm nhãm sinh? các tế bào cha phân hoá, duy trì đợc HS: Gåm 3 lo¹i M« ph©n sinh lãng, m« kh¶ n¨ng ph©n bµo nguyªn nhiÔm. phân sinh bên và mô phân sinh đỉnh (đỉnh rễ, đỉnh ngọn) C¸c lo¹i m« ph©n sinh (b¶ng 1) H·y cho biÕt vÞ trÝ, chøc n¨ng cña tõng lo¹i m« ph©n sinh? Cã ë lo¹i TV nµo? b»ng c¸ch hoµn thµnh b¶ng 1 H·y quan s¸t h×nh 34.2 vµ chØ râ vÞ trÝ vµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh sinh trëng s¬ cÊp, råi cho biÕt sinh trëng s¬ c¸p cña c©y lµ g×?. 2/ Sinh trëng s¬ cÊp - do hoạt động của các tế bào mô phân sinh đỉnh thân và đỉnh rễ tạo nên. - KÕt qu¶ cña sinh trëng s¬ cÊp cña c©y lµm t¨ng chiÒu dµi cña th©n vµ rÔ.

(71) - Cã ë c¶ thùc vËt hai l¸ mÇm vµ mét l¸ mÇm 3/ Sinh trëng thø cÊp Quan sát hình 34.2 và trả lời câu hỏi mục - Sinh trởng thứ cấp: do hoạt động của m« ph©n sinh bªn (tÇng sinh bÇn vµ 3 tr 135 tÇng sinh m¹ch) - lµm t¨ng bÒ dµy (§êng kÝnh cña c©y) Gi¶i thÝch vÒ vßng n¨m cña c©y gç. chØ cã ë c©y hai l¸ mÇm Cñng cè: B¶ng 2 4/ Các nhân tố ảnh hởng đến sinh trởng H·y nghiªn cøu môc 4 tr 137 hoµn thµnh B¶ng 3 b¶ng 3 Hoạt động 3: Củng cố: Nguyên nhân dẫn đến sự sinh trởng của cây? Cây một lá mầm sinh trởng nhờ đâu? C©y hai l¸ mÇm sinh trëng nhê ®©u? Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiÖm B¶ng 1: Ph©n biÖt c¸c lo¹i m« ph©n sinh Lo¹i m« ph©n Ph©n bè T¸c dông, cã ë thùc vËt sinh Chồi đỉnh, chồi nách, làm cho thân và rễ dài ra ( sinh trởng §Ønh đỉnh rễ s¬ cÊp), c¶ thùc vËt 1 l¸ mÇm vµ 2 l¸ mÇm đợc sinh ra từ mô phân tạo nên sinh trởng thứ cấp làm tăng Bªn sinh đỉnh và phân bố độ dày của cây, chỉ có ở cây 2 lá theo h×nh trô. mÇm T¹i c¸c lãng gia t¨ng sù sinh trëng chiÒu dµi cña Lãng lãng, chØ cã ë c©y 1 l¸ mÇm B¶ng 2: Ph©n biÖt sinh trëng s¬ cÊp vµ sinh trëng thø cÊp §Æc ®iÓm S¬ cÊp Thø cÊp 1 vµ 2 l¸ mÇm chØ cã ë 2 l¸ mÇm Cã ë thùc vËt Lµm cho th©n vµ rÔ dµi ra T¨ng kÝch thíc chiÒu ngang T¸c dông Do mô phân sinh đỉnh và Do m« ph©n sinh bªn Nguyªn nh©n m« ph©n sinh lãng B¶ng 3: Các nhân tố ảnh hởng đến sinh trởng STT Nh©n tè ¶nh hëng 1 Bªn trong 2 Nhiệt độ 3 Níc 4 AS 5 Oxi 6 Dinh dìng kho¸ng IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(72) Ngµy so¹n: ……………………. Bµi so¹n sè 35: Hoocmon thùc vËt Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy HS cã kh¶ n¨ng: - Hiểu và phát biểu đợc khái niệm về hoomon thực vật. - Kể ra 5 hoocmôn thực vật đã biết và trình bày tác dụng đặc trng của mỗi hoocmon. - Mô tả 3 ứng dụng trong nông nghiệp đối với mỗi một trong ba hoocmon thuéc nhãm chÊt kÝch thÝch. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc Tranh h×nh 35.1, 35.2, 35.3, 35.4 III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1/ KiÓm tra bµi cò: H·y cho biÕt sinh trëng lµ g×? Ph©n biÖt sinh trëng s¬ cÊp vµ sinh trëng 2/ TiÕn tr×nh bµi míi Hoạt động 1: Tìm hiểu các khái niệm hoocmon GV: Nh¾c l¹i c¸c bµi tríc chóng ta t×m hiÓu vÒ tÝnh c¶m øng cña thùc vËt. Nguyªn nhân dẫn đến tính hớng sáng của thực vật là gì? HS: Nhờ vào sự sinh trởng không đồng đều của các tế bào ở phía đối diện do sự ph©n bè kh«ng b×nh thêng cña hoocmon auxin. GV: Auxin lµ mét lo¹i hoocmon lÝch thÝch sinh trëng. Hoocmon thùc vËt lµ g×? HS: Lµ chÊt h÷u c¬ do b¶n th©n c¬ thÓ thùc vËt tiÕt ra nã cã t¸c dông ®iÒu tiÕt sù hoạt động của cây. GV: Hoocmon thực có các đặc điểm gì? Có gì giống và khác so với hoocmon động vËt? HS: §äc th«ng tin trong SGK môc I tr 135 vµ tr¶ lêi GV: Tæng kÕt Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại hoocmon GV: Tuỳ theo mức độ biểu hiện tính kích thích hay tính ức chế sinh trởng, các hoocmon thực vật đợc phân thành hai nhóm nhỏ là hoocmon kích thích và hoocmon kÝch thÝch vµ hoocmon øc chÕ sinh trëng. GV: Ph¸t cho HS phiÕu häc tËp vµ yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK môc II, III trang 136.137 và quan sát các hình 35.1 đến 35.4 để hoàn thành phiếu học tập sau:. Lo¹i hoocmon. Tªn hoocmon. KÝch thÝch Auxin sinh trëng (AIA) Giberelin (GA). N¬i sinh ra vµ sù ph©n bè. T¸c dông sinh lý Cấp độ Cấp độ cơ thể tÕ bµo. øng dông.

(73) Xitokinin Hoocmon øc chÕ sinh trëng. £tylen. Axit abxixic HS: Hoạt động cá nhân làm bài trong 15 phút GV: Gäi mét em bÊt kú lªn ®iÒn vµo b¶ng GV: Nhận xét và đa ra bảng đáp án. Tªn hoocmon Auxin (AIA). N¬i sinh ra vµ sù ph©n bè §Ønh c¸c th©n (cµnh) chÝnh. Cã trong chåi, h¹t ®ang n¶y mÇm, l¸ ®ang sinh trëng tÇng sinh bªn vµ nhÞ. Giberelin (GA). Chñ yÕu ë trong l¸ vµ trong rÔ. Cã trong h¹t, l¸, cñ, chåi ®ang n¶y mÇm, lãng ®ang sinh trëng. Xitokinin. Chåi bªn. £tylen. Sinh ra ë hÇu. T¸c dông sinh lý Cấp độ tế Cấp độ cơ thể bµo KÝch thÝch Tham gia vµo qu¸ tr×nh nhiÒu qu¸ tr×nh ph©n bµo hoạt động sống nguyªn cña c©y nh híng nhiÔm vµ động, ứng động, sinh trëng kÝch thÝch sù n¶y kÐo dµi mÇm cña h¹t vµ của chồi đỉnh, kÝch thÝch ra rÔ phụ, thể hiện tính u thế đỉnh. øng dông. KÝch thÝch sù ra rÔ ë cµnh gi©m, cµnh chiÕt, t¨ng tû lÖ thô qu¶, t¹o qu¶ kh«ng h¹t, nu«i cÊy m« vµ tÕ bµo thùc vËt, diÖt cá. Nhng không đợc dïng AIA trùc tiÕp cho thùc phÈm vµ không đợc dùng qu¸ nhiÒu. Tăng số lần Kích thích hạt nảy Dùng để kích thích nguyªn mÇm cña h¹t, cñ, n¶y mÇm cña h¹t, ph©n vµ chåi chåi, cñ, chåi, c¨n t¨ng sinh trhµnh n¶y mÇm, ëng kÐo dµi kÝch thÝch sinh trcña mçi tÕ ëng chiÒu cao cña bµo c©y lÊy sîi, t¹o qu¶ kh«ng h¹t, tăng tốc độ phân gi¶i tinh bét trong s¶n xuÊt m¹ch nha, c«ng nghiÖp đồ uống. KÝch thÝch Loại bỏ u thế đỉnh Trong công tác sù ph©n chia cña AIA kÝch thÝch nh©n gièng sinh dtÕ bµo, lµm sù sinh tr¬ng cña ỡng để bảo tồn chËm qu¸ chåi n¸ch gièng c©y quý, t¹o tr×nh giµ cña gièng s¹ch bÖnh, tÕ bµo phôc chÕ c¸c gièng quý bÞ tho¸i ho¸. øc chÕ sù øc chÕ t¨ng trëng KÝch thÝch qu¶.

(74) hÕt c¸c phÇn kh¸c nhau cña c¬ thÓ thùc vËt. Tèc độ hình thành phô thuéc vµo tng lo¹i m« vµ tõng gia ®o¹n ph¸t triÓn Cã trong m« cña thùc vËt cã m¹ch, sinh ra trong l¸, chãp rÔ. t¨ng sinh tÕ bµo. chiÒu dµi nhng l¹i chÝn, t¹o qu¶ tr¸i t¨ng sinh bÒ vô ngang. Khới động t¹o l«ng rÔ ë c©y rau diÕp, c¶m øng ra hoa cña hä døa, gây ứng động ở lá cµ chua, kÝch thÝch qu¶ chÝn t¹o qu¶ tr¸i vô Axit øc chÕ sù KÝch thÝch sù rông §iÒu tiÕt sù n¶y abxixic t¨ng sinh tÕ l¸, sù ngñ cña h¹t mÇm hay sù ngñ bµo vµ chåi. Cïng víi cña h¹t gièng, t¨ng GA điều tiết trạng sức chịu đựng của th¸i ngñ vµ ho¹t c©y thÝch nghi víi động của hạt và đời sống khắc chåi. Gióp c©y nghiÖt. chịu đợc khô hạn, l¹nh vµ mÆn GV: Sự phân chia thành hai nhóm chỉ có tính tơng đối vì hoocmon này ức chế quá tr×nh nµy nhng l¹i kÝch thÝch qu¸ tr×nh kh¸c. Hoạt động 3: Mối quan hệ giữa các loại hoocmôn GV: Nghiªn cøu SGK vµ h·y nªu mèi t¬ng quan gi÷a c¸c lo¹i H? Hoạt động 4: Củng cố Nèi hai cét sao cho phï hîp:. Hoocmon 1. Auxin 2. Giberelin 3. Xi tokinin 4. etylen 5. Axit abxixic IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. Tác động sinh lý a.Kích thích u thế bên và ức chế u thế đỉnh b. Kích thích u thế đỉnh c. KÝch thÝch qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ tinh bét d. kÝch thÝch sù ngñ cña h¹t vµ chåi e. KÝch thÝch qu¶ chÝn.

(75) Bµi so¹n sè 36: Líp d¹y. Ngµy so¹n: …………………… Sù ph¸t triÓn cña thùc vËt TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy HS cã kh¶ n¨ng: - Hiểu và phát biểu đợc khái niệm về sự phát triển của thực vật - Trình bày đợc khái niệm về quang chu kỳ - Nªu vai trß cña hoocmon thùc vËt víi sù ra hoa cña thùc vËt - Chứng minh đợc mối quan hệ giữa sinh trởng và phát triển. - Kể đợc một số ứng dụng sinh trởng và phát triển vào trồng trọt và công nghiÖp II/ ThiÕt bÞ d¹y häc Tranh h×nh 36.1, 36.2, 36.3 III/ TiÕn tr×nh bµi gi¶ng * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1/ KiÓm tra bµi cò: H·y cho biÕt hoocmon thùc vËt lµ g×? §Æc ®iÓm cña hoocmon thùc vËt? 2/ TiÕn tr×nh bµi míi Hoạt động 1: Tìm hiểu các khái niệm chung Hoạt động của GV - HS Néi dung §a ra mét vÝ dô vÒ qu¸ tr×nh n¶y mÇm cña h¹t. I/ Ph¸t triÓn lµ g×? Ví dụ: Một hạt cây đậu đợc rơi xuống đất trong thời tiết khô VD h¹n h¹t ë tr¹ng th¸i ngñ, khi gÆp ma h¹t hót níc vµ c¸c tÕ KN: SGK bào hô hấp mạnh để chuyển hoá tinh bột dự trữ trong nội nhò thµnh n¨ng lîng ( ATP) gióp cho hîp tö( Ph«i) b¾t ®Çu phân chia tạo thành nhiều tế bào sau đó phân hoá thành các mô khác nhau để phân hoá thành các cơ quan khác nhau nh rÔ, th©n, l¸. Muèn ph©n ho¸ thµnh c¸c m« kh¸c nhau th× ph¶i có số lợng tế bào đợc sinh ra nhất định. Kết quả từ một hạt đậu đã hình thành một cây đậu. Quá trình đó gọi là quá trình ph¸t triÓn cña thùc vËt. VËy ph¸t triÓn cña thùc vËt lµ g×? Hoạt động 2: Tìm hiểu các nhân tố chi phối sự ra hoa. Hoạt động của GV - HS Néi dung Quan s¸t h×nh 36 cho biÕt: Khi nµo c©y II/ Nh÷ng nh©n tè chi phèi sù ra hoa cà chua bắt đầu ra hoa? Dựa vào đâu để 1/ Tuổi cây xác định tuổi thực vật một năm? Tuỳ vào giống loài, đến độ tuổi xác định thì cây ra hoa. Hãy kể tên một số cây chỉ miền bắc 2/ Nhiệt độ thấp và quang chu kỳ trồng đơc, miền nam không trồng đơc? a) Nhiệt độ thấp HiÖn tîng ra hoa cña c©y phô thuéc vµo Gi¶i thÝch t¹i sao? Giải thích: Vì các cây này nó đòi hỏi nhiệt độ thấp gọi là xuân hóa phải trải qua một mùa đông lạnh giá thì VD.

(76) mới ra hoa kết trái đợc. Đó đợc gọi là hiÖn tîng xu©n hãa. Xu©n ho¸ lµ g×? Hãy đọc mục 2.b và cho biết quang chu kú lµ g×? Gåm mÊy lo¹i c©y (dùa vµo quang chu b) Quang chu kú KN: SGK kú) 3 lo¹i c©y: c) Phitocrom Phitocrom lµ g×? cã mÊy lo¹i? T¹i sao nã lµ s¾c tè c¶m nhËn quang chu kú vµ còng lµ sÊc tè c¶m nhËn AS. Cã hai ảnh hởng đến sự ra hoa? loại: hấp thụ AS đỏ (Pđ) hấp thụ AS đỏ xa (P®x). Hai d¹ng nµy chuyÓn ho¸ cho nhau. C¬ chÕ nµo chuyÓn c©y tõ tr¹ng th¸i sinh 3/ Hoocmon ra hoa (florigen) dìng sang tr¹ng th¸i ra hoa khi c©y ë §K HM nµy lµ hîp chÊt gåm Giberilin vµ antezin (antezin là chất giả định) quang chu kú thÝch hîp? Di chuyển từ lá lên đỉnh thân làm cho c©y ra hoa. Hoạt động 3: Tìm hiểu mối quan hệ sinh trởng và phát triển.. Hoạt động của GV - HS Cho một HS lên bảng viết sơ đồ vòng đời của cây đậu? Ph©n tÝch cho HS thÊy mèi quan hÖ. Néi dung III/ Mèi quan hÖ gi÷a sinh trëng vµ ph¸t triÓn. §©y lµ nh÷ng qu¸ tr×nh t¬ng t¸c lÉn nhau ph¶i cã qu¸ tr×nh sinh trëng míi cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Nh vËy, sinh trëng g¾n víi ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së cña sinh trëng. §ã lµ hai qu¸ tr×nh cã quan hÖ t¬ng t¸c lÉn nhau, 2 mÆt cña chu tr×nh sèng cña c©y. Hoạt động 4: Tìm hiểu ứng dụng kiến thức sinh trởng và phát triển Hoạt động của GV - HS Néi dung H·y kÓ mét sè VD vÒ vËn dông kiÕn IV/ øng dông kiÕn thøc sinh trëng vµ thøc sinh trëng vµo xö lý h¹t, cñ n¶y ph¸t triÓn mÇm? KÓ øng dông Hoạt động 4: Củng cố: Phân biệt quá trình sinh trởng và quá trình phát triển? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(77) B - Sinh trởng và phát triển ở động vật Bµi so¹n sè 37 Ngµy so¹n: …………………… Sinh trởng và phát triển ở động vật Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: - Trình bày đợc một số kháI niệm: Sinh trởng, phát triển ở động vật, biển thái - Phân biệt đợc sinh trởng và phát triển qua biến thái và không qua biến thái. - Phân biệt đợc sinh trởng và phát triển qua biến thái hoàn toàn và không qua biÕn th¸i hoµn toµn - Lấy đợc ví dụ về sinh trởng và phát triển không qua biến thái hoàn toàn và qua biÕn th¸i hoµn toµn. II. ThiÕt bÞ d¹y häc PhiÕu häc tËp Tranh h×nh 37.2, 37.3 vµ 37.4 III. TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm sinh trởng và phát triển ở động vật Hoạt động của GV - HS Néi dung Viết vòng đời của con lợn? I. Khái niệm sinh trởng và phát triển ở động T¬ng tù TV h·y chØ ra giai ®o¹n vËt sinh trởng và phát triển của động KN sinh trởng vËt. KN ph¸t triÓn H·y lÊy VD KN biÕn th¸i Hoạt động 2:Tìm hiểu các hình thức phát triển của động vật. Hoạt động của GV - HS Néi dung Hớng dẫn HS khai thác SGK để II/ Các hình thức phát triển của động vật hoµn thµnh b¶ng phiÕu häc tËp trong 15 phót B¶ng Các hình thức phát triển của động vật. §Æc ®iÓm Cã ë §V. Kh¸i niÖm. Kh«ng qua biÕn th¸i Đa số động vật có x¬ng sèng vµ nhiÒu loài động vật không x¬ng sèng lµ kiÓu sinh trëng vµ ph¸t triÓn mµ con non có các đặc điểm h×nh th¸i, cÊu t¹o, sinh lý gÇn gièng víi con trëng thµnh, kh«ng qua giai ®o¹n lét x¸c.. BiÕn th¸i hoµn toµn §a sè c«n trïng. BiÕn th¸i kh«ng hoµn toµn Mét sè c«n trïng ch©u chÊu, cµo cµo, gi¸n…. Êu trïng ( s©u ë c«n trïng, nßng näc ë Õch nh¸i) cã h×nh d¹ng vµ cÊu t¹o rÊt kh¸c víi con trëng thµnh, Êu trïng tr¶i qua nhiÒu lÇn lét x¸c vµ giai ®o¹n trung gian (giai. lµ kiÓu sinh trëng vµ ph¸t triÓn mµ Êu trïng cã h×nh d¹ng, cÊu t¹o vµ sinh l¸ gÇn gièng víi con trëng thµnh, tr¶i qua nhiÒu lÇn lét x¸c, Êu trùng biến đổi thành.

(78) ®o¹n nhéng ë c«n con trëng thµnh. trùng) biến đổi thành con trëng thµnh. Giai ®o¹n ph«i thai Giai ®o¹n hËu ph«i Hoạt động 3: Củng cố: Ph©n biÖt c¸c h×nh thøc biÕn th¸i IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(79) Bµi so¹n sè 38 – 39 Ngµy so¹n: …………………… Các nhân tố ảnh hởng đến sinh trởng và phát triển của động vật Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: Häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: - Kể tên các hoocmon ảnh hởng lên sự sinh trởng và phát triển của động vật có x¬ng sèng vµ kh«ng x¬ng sèng. - Nêu đợc vai trò của hoocmon đối với sinh trởng và phát triển của động vật có x¬ng sèng vµ kh«ng x¬ng sèng. II. ThiÕt bÞ d¹y häc PhiÕu häc tËp III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1/ KiÓm tra bµi cò: Phân biệt 3 kiểu sinh trởng và phát triển của động vật? 2/ TiÕn tr×nh bµi míi: GV: Đặt vấn đề: T¹i sao l¹i cã sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn kh«ng qua biÕn th¸i, qua biÕn th¸i hoµn toàn và qua biến thái không hoàn toàn? Đó chính là nhờ vào sự tác động của các loại hoocmon sinh trởng. Vai trò của các loại hoocmon đối với sự sinh trởng và phát triển của động vật nh thế nào? Chúng ta tìm hiểu bài hôm nay. Hoạt động 1: Tìm hiểu các loại hoocmon ảnh hởng lên sinh trởng và phát triển của động vật có x¬ng sèng.. Hoạt động của GV - HS H·y quan s¸t h×nh 38.1 vµ cho biÕt tªn hoocmon vµ chóng do c¸c yÕu tè nµo tiÕt ra? Híng dÉn HS lµm phiÕu häc tËp sè 1 trong 5 phót Híng dÉn HS tr¶ lêi c©u hái h×nh 38.2: T¹i sao thiÕu ièt trong thøc ¨ng vµ níc uống thì động vật non và trẻ em chậm lín, chÞu l¹nh kÐm, n·o Ýt nÕp nh¨n, trÝ tuÖ thÊp? Gµ trèng sau khi bÞ c¾t bá tinh hoµn th× ph¸t triÓn kh«ng b×nh thêng: mµo nhá, kh«ng cã cùa, kh«ng biÕt g¸y, mÊt b¶n n¨ng sinh dôc vµ bÐo lªn?. Néi dung I- Nh©n tè bªn trong 1. Các hoocmon ảnh hởng đến sự sinh trởng và phát triển của động vật có xơng sống. B¶ng 1. Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại hoocmon ảnh hởng lên sinh trởng và phát triển của động vật kh«ng x¬ng sèng.. Hoạt động của GV - HS. Néi dung.

(80) Hãy quan sát hình 38.3 để giải thÝch nguyªn nh©n lét x¸c ë s©u bím vµ nguyªn nh©n s©u bím biÕn thµnh nhéng vµ bím? NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch l¹i. 2. Các hoocmon ảnh hởng đến sự sinh trởng và phát triển của động vật không xơng sống. Gåm hai lo¹i: Giải thích sơ đồ hình 38.3 Nồng độ của écđisơn và juvenin khác nhau sẽ có tác động khác nhau đến quá trình sinh trởng và ph¸t triÓn cña s©u. Ðc®is¬n g©y lét x¸c vµ biÕn s©u thµnh nhéng vµ tõ nhéng thµnh bím, cßn juvenin øc chÕ qu¸ tr×nh biÕn s©u thµnh nhéng vµ tõ nhéng thµnh bím. S©u bím cã thÓ lét x¸c nhiÒu lÇn lµ do t¸c dông cña Ðc®isown, nhng không thể biến thành nhộng và bớm đợc là do tác dụng ức chế của juvenin. Khi nồng độ juvenin gi¶m dÇn, kh«ng g©y t¸c dông øc chÕ n÷a, th× Ðc®es¬n biÕn s©u thµnh nhéng vµ nhéng thµnh bím.. Hoạt động 3 Củng cố: Tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiÖm Bảng: ảnh hởng của hoocmon lên sinh trởng và phát triển của động vật có xơng sống.. Hoocmon hoocmon sinh trëng Tiroxin. TuyÕn tiÕt ra TuyÕn yªn. TuyÕn gi¸p. T¸c dông sinh lý + KÝch thÝch sù ph©n chia tÕ bµo vµ t¨ng kÝch thíc tÕ bµo qua t¨ng tæng hîp protein + KÝch thÝch ph¸t triÓn x¬ng(x¬ng dµi ra vµ to lªn) cã vai trß kÝch thÝch sù chuyÓn ho¸ cña tÕ bµo vµ kÝch thÝch qu¸ tr×nh sinh trëng b×nh thêng cña c¬ thÓ(canxitonin kÝch thÝch qu¸ tr×nh canxi ho¸ c¸c tæ chøc x¬ng). §èi víi lìng c, tiroxin g©y biÕn th¸i tõ nßng näc thµnh Õch. Ièt lµ thµnh phÇn cÊu t¹o nªn tirixin nªn thiÕu ièt sÏ g©y ra thiÕu tiroxin gi¶m kh¶ n¨ng chuyÓn hãa.. Estrogen vµ Buång trøng cã vai trß kÝch thÝch sinh trëng vµ ph¸t triÓn m¹nh ë testosteron vµ tinh hoµn giai ®o¹n dËy th×, t¨ng ph¸t triÓn x¬ng, kÝch thÝch ph©n hoá tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục thứ cÊp. Riªng testosteron cßn lµm t¨ng m¹nh tæng hîp protein. IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(81) Bµi so¹n sè 39 Ngµy so¹n: …………………… ảnh hởng của môi trờng đối với sinh trởng và phát triển của động vật Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc: Sau khi häc xong bµi nµy, häc sinh ph¶i: - KÓ tªn mét sè yÕu tè cña m«i trêng ¶nh hëng lªn sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña động vật. - Phân tích tác động của các yếu tố của môi trờng lên sinh trởng và phát triển của động vật - Trình bày đợc ứng dụng tìm hiểu các nhân tố ảnh hởng đến sinh trởng phát triển của động vật vào đời sống 2/ Kü n¨ng: - So s¸nh, ph©n tÝch... 3/ Thái độ: §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc vµo viÖc t¨ng n¨ng suÊt ch¨n nu«i nhê t¸c động các yếu tố môi trờng. II/ Ph¬ng tiÖn d¹y vµ häc. 1/ Gi¸o viªn chuÈn bÞ - PhiÕu häc tËp 2/ Häc sinh chuÈn bÞ - SGK- Thíc kÎ, bót ch×, bót mµu III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè KiÓm tra bai cò Kể tên các hoocmon ảnh hởng tới sinh trởng và phát triển của động vật có xơng sèng? TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Ngoài yếu tố hoocmon chúng ta đã học bài trớc hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu những yếu tố bên ngoài ảnh hởng tới sinh trởng và phát triển của động vËt. Hoạt động 1: Tìm hiểu về ảnh hởng của các yếu tố thức ăn. Hoạt động của GV - HS H·y lÊy vÝ dô chøng minh thøc ¨n có ảnh hởng lớn đến sinh trởng và phát triển của động vật? Hãy đọc SGK và hoàn thành b¶ng1 trong 5 phót. Néi dung I- Thøc ¨n Các chất dinh dỡng ảnh hởng lớn đến sinh trởng và phát triển của động vật. Biểu hiện ở b¶ng 1.. Hoạt động 2: Tìm hiểu về ảnh hởng của các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Hoạt động của GV - HS Hãy đọc SGK mục II, III, IV tr. Néi dung II. ảnh hởng của các yếu tố nhiệt độ, độ.

(82) 154 – 155 vµ hoµn thµnh b¶ng 2. Èm, ¸nh s¸ng. B¶ng 2. Hoạt động 3: Tìm hiểu về một số biện pháp điều khiển sinh trởng và phát triển ở động vật vµ ngêi. Hoạt động của GV - HS KÕ mét sè biÖn ph¸p c¶i t¹o gièng mµ em biÕt? H·y t×m VD? H·y nªu c¸c biÖn ph¸p lü thuËt thóc ®Èy qu¸ tr×nh sinh trëng vµ ph¸t triÓn, t¨ng n¨ng suÊt vËt nu«i? NhËn xÐt. Néi dung III. Một số biện pháp điều khiển sinh trởng và phát triển ở động vật và ngời 1/ C¶i t¹o gièng ¸p dông biÖn ph¸p chän läc nh©n t¹o,lai gièng vµ c«ng nghÖ ph«i 2/ Cải thiện môi trờng sống của động vật: Thµnh phÇn thøc ¨n, ®iÒu kiÖn chuång tr¹i… 3/ C¶i thiÖn ch¸t lîng d©n sè: Nâng cao đời sống, luyện tập thể dục,…... Hoạt động 3: củng cố H·y tr¶ lêi c©u hái sau: T¹i sao ph¶i cho trÎ t¾m n¾ng? T¹i sao gµ ph¶i Êp trøng? Tại sao mùa đông ăn ngon và ăn nhiều hơn mùa hè? B¶ng 1: ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè thøc ¨n ChÊt dinh dìng ¶nh hëng vÝ dô Protein Kho¸ng Vitamin Bảng 2: ảnh hởng của các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng YÕu tè ¶nh hëng vÝ dô Nhiệt độ §é Èm ¸nh s¸ng IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(83) Bài 40. THỰC HÀNH-XEM PHIM VỀ SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. MỤC TIÊU BÀI HỌC - Quan sát sự ST và PT không qua biến thái và qua biến thái - Phân tích được sự sai khác giữa 2 kiểu ST và PT trên - Trình bày được các giai đoạn chủ yếu của quá trình ST và PT của 1 hoặc 1 số loài ĐV II. CHUẨN BỊ - Giáo viên : Đĩa CD về quá trình sinh trưởng và phát triển của một số loài động vật hoặc ổ cứng của máy vi tính kết nối với mý chiếu hoặc ti vi. - Học sinh : Đọc trước nội dung bài thực hành. III. NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH: * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. QUAN SÁT SỰ PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI Ở NGƯỜI à Phaùt trieån khoâng qua bieán thaùi: • - Là quá trình phát triển trong đó con non mới sinh ra đã có cấu tạo giống con trưởng thành. •.

(84) 2. QUAN SÁT SỰ PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI HOÀN TOÀN a. BIẾN THÁI HOÀN TOÀN Ở ẾCH. Nêu sự khác nhau giữa nòng nọc và ếch?  Nòng nọc sống dưới nước: có đuôi để bơi, có mang ngoài để hô hấp.  Ếch sống trên cạn: có 4 chi, hô hấp bằng phổi và da. b. BIẾN THÁI HOÀN TOÀN Ở BƯỚM. Nêu sự khác nhau giữa sâu non, nhộng, ngài?  Sâu non: có đốt, không có cánh, có chi để bò, có hàm để ăn lá cây.  Nhộng: được bao trong kén, ở trạng thái tiềm sinh không cử động, không ăn, không có chi, hàm, cánh,..  Bướm trưởng thành: có cánh, có chi, có vòi hút. Chúng có nhiệm vụ sinh sản,...

(85) c. BIẾN THÁI KHÔNG HOÀN TOÀN Ở CHÂU CHẤU. Phaân bieät phaùt trieån qua khoâng qua bieán thaùi vaø phaùt trieàn qua bieán thaùi? 1. Phaùt trieån khoâng qua bieán thaùi: • - Là quá trình phát triển trong đó con non mới sinh ra đã có cấu tạo giống con trưởng thành. 2. Phaùt trieån qua bieán thaùi: • - Là quá trình phát triển trong đó con non mới sinh ra (ấu trùng) chưa giống con trưởng thành. • - Qua nhiều biến đổi về hình thái và sinh lí à tạo thành cơ thể trưởng thaønh Phân biện biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn? • àPhát triển qua biến thái hoàn toàn: • •. Giai đọan con non hoàn toàn khác con trưởng thành àPhát triển qua biến thái không hoàn toàn:. • Giai đọan ấu trùng giống con trưởng thành nhưng để trở thành cơ thể trưởng thành chúng phải trải qua nhiều lần lột xác Câu hỏi thu hoạch: • Câu 1: Phân biệt sinh trưởng với phát triển? •. Câu 2: Qúa trình phát triển của các động vật trong phim thuộc kiểu biến. thaùi naøo? Taïi sao?.

(86) KIỂM TRA 1 TIẾT Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. MỤC TIÊU KIỂM TRA - Cũng cố cho học sinh nắm vững các kiến thức về tiến hóa. - Thông qua kiểm tra để đánh giá việc học tập của học sinh, đồng thời có kế hoạch thay đổi cách thức tổ chức và phương pháp giảng dạy để nâng cao chất lượng giảng dạy. II. NỘI DUNG KIỂM TRA * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè PHẦN I. TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN( 3.0 điểm ). 1. Ở thực vật 2 lá mầm, thân và rễ dài ra là nhờ hoạt động của mô phân sinh A. đỉnh. B. bên. C. lóng. D. cành 2. Xuân hoá là mối phụ thuộc của sự ra hoa vào A. nhiệt độ. B. tuổi cây. C. chu kỳ quang. D. độ dài ngày. 3- Ở động vật, phát triển qua biến thái hoàn toàn và qua biến thái không hoàn toàn giống nhau ở điểm A. đều phải qua giai đoạn lột xác. B. con non giống con trưởng thành. C. đều không qua giai đoạn lột xác. D. con non khác con trưởng thành. 4. Ở động vật, hoocmôn tirôxin được tiết ra từ A. tuyến yên. B. buồng trứng. C. tuyến giáp. D. tinh hoàn. 5. Ở sâu bướm tác dụng của juvenin là A. ức chế sâu biến thành nhộng và bướm B. kích thích tuyến trước ngực tiết ra ecdisơn. C. kích thích sâu biến thành nhộng và bướm. D. ức chế tuyến trước ngực tiết ra ecdisơn. 6. Trẻ em chậm lớn hoặc ngừng lớn, chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp là do cơ thể không có đủ hoocmôn A. tirôxin. B. sinh trưởng. C. ơstrôgen. D. testostêrôn. PHẦN II. TỰ LUẬN.( 7.0 điểm ) Câu 1( 2.0 điểm ): Thế nào là tập tính bẩm sinh? Nêu một số dạng tập tính ở động vật Câu 2( 1.0 điểm ): Nêu các khái niệm: sinh trưởng và phát triển ở động vật ? Câu 3( 3.0 điểm ): Nêu tác dụng sinh lí của hoocmôn: Sinh trưởng, tirôxin, testostêrôn và Ơstrôgen Câu 4( 1.0 điểm ): Tại sao vào những ngày mùa đông cần cho gia súc ăn nhiều hơn? NỘI DUNG CẦN TRẢ LỜI TỰ LUẬN: Câu1:.

(87) - Tập tính bẩm sinh: Là loại tập tính sinh ra đã có, được di truyền từ bố mẹ, đặc trưng cho loài. Ví dụ: Nhên chăng tơ, thú con bú sữa mẹ.( 0.5đ ) - Một số dạng tập tính ở động vật: + Tập tính kiếm ăn. Ví dụ.(0.25) + Tập tính bảo vệ lãnh thổ. Ví dụ.(0.25) + Tập tính sinh sản. Ví dụ.(0.25) + Tập tính di cư. Ví dụ.(0.25) + Tập tính thứ bậc. Ví dụ.(0.25) + Tập tính vị tha. Ví dụ.(0.25) Câu 2: Các khái niệm - Sinh trưởng ở động vật: Là quá trình tăng kích thước của cơ thể do tăng số lượng và khích thước tế bào. Ví dụ( 0.5đ ) - Phát triển ở động vật: Là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hóa tế bào và phát sinh hình thái các cơ quan và cơ thể. Ví dụ( 0.5đ ) Câu 3: Tác dụng sinh lí của các hoocmôn ảnh hưởng đến sinh trưởng của động vật có xương sống. * Hooc môn sinh trưởng: - Kích thích phân chia tế bào và tăng kích thước tế bào.( 0.5đ ) - Kích thích xương phát triển( xương dài ra và to lên).( 0.5đ ) * Tiroxin: - Kích thích chuyển hóa ở tế bào.( 0.5đ ) - Kích thích quá trình sinh trưởng và phát triển bình thường của cơ thể. ( 0.5đ ) * Ơstrogen, Testosteron: - Kích thích sinh trưởng và phát triển ở giai đoạn dậy thì nhờ: tăng phát triển xương, kích thích phân hóa tế bào để hình thành các đặc tính sinh dục phụ thứ cấp.( 0.5đ ) - Riêng Testosteron còn làm tăng mạnh tổng hợp prôtêin, phát triển mạnh cơ bắp. ( 0.5đ ) Câu 4:Vào những ngày mùa đông cần cho gia súc ăn nhiều vì: - Vào mùa đông hiệt đọ môi trừờng hạ thấp, gia súc non mất nhiều nhiệt vào môi trường xung quanh.( 0.5đ ) - Cần cho gia súc an nhiều hơn để bù lại lượng chất hữu cơ bị phân hủy dùng cho chống lạnh.( 0.5đ ).

(88) Bµi so¹n sè 41:. Ch¬ng III: Sinh s¶n A) sinh s¶n v« tÝnh ë thùc vËt Ngµy so¹n: …………………… sinh s¶n v« tÝnh ë thùc vËt. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc: Sau khi häc xong bµi nµy, häc sinh ph¶i: - Trình bày đợc khái niệm: sinh sản, sinh sản vô tính - Trình bày đợc các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật - Trình bày ứng dụng các hình thức sinh sản đó voà sản xuát 2/ Kü n¨ng: - So s¸nh, khai th¸c h×nh vÏ 3/ Thái độ: §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc vµo viÖc t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ c¸c biÖn ph¸p nh©n gièng. II/ Ph¬ng tiÖn d¹y vµ häc. 1/ Gi¸o viªn chuÈn bÞ - PhiÕu häc tËp 2/ Häc sinh chuÈn bÞ - SGK- Thíc kÎ, bót ch×, bót mµu III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò KÓ tªn c¸c hoocmon ¶nh hëng tíi sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña thùc vËt? 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Sinh sản là một trong những dấu hiệu không thể thiếu cảu cơ thể sèng. Sinh s¶n lµ g×? Cã c¸c h×nh thøc sinh s¶n nµo? Chóng ta t×m hiÓu sang ch¬ng cuèi cïng nµy. Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm sinh sản. Hoạt động của GV - HS Néi dung §a ra VD: Mét c©y chuèi mäc chåi ra c¸c I/ Kh¸i niÖm chung vÒ sinh s¶n c©y con, mét c©y s¾n chÆt tøng ®o¹n ®em KN: trång mäc thµnh c¸c c©y con, c©y ®Ëu ra hoa kÕt qu¶ t¹o h¹t h¹t rông xuèng mäc lªn c¸c c©y con…. Gäi lµ sinh s¶n. Sinh s¶n lµ g×? VD: Sinh s¶n v« tÝnh lµ g×?. II/ Sinh s¶n v« tÝnh ë thùc vËt 1/ Sinh s¶n v« tÝnh lµ g×? VD: KN:.

(89) Gi¶i thÝch sù xen kÏ thÕ hÖ. Quan s¸t h×nh 41.1 vµ tr¶ lêi c©u hái: Cho VD vÒ mét sè thùc vËt cã h×nh thøc sinh sản bằng bào tử? Nêu con đờng phát tán bµo tö? Quan s¸t h×nh 41.2 cho biÕt tªn c¸c h×nh thøc sinh s¶n sinh dìng?. 2/ C¸c h×nh thøc sinh s¶n v« tÝnh ë thùc vËt a) Sinh s¶n b»ng bµo tö. Cơ thể mới đợc phát triển từ bào tử, bào tử đợc hình thành trong túi bào tử tõ thÓ bµo tö. Cã ë rªu,d¬ng xØ b) Sinh s¶n sinh dìng Lµ h×nh thøc t¹o c¬ thÓ míi tõ mét bé ph©n sinh dìng cña c¬ thÓ.. Hoạt động 2: Tìm hiểu về phơng pháp nhân giống vô tính và vai trò của sinh sản vô tính với thùc vËt vµ con ngêi.. Hoạt động của GV - HS Néi dung Quan s¸t h×nh 43 vµ tr¶ lêi c©u hái 3. Ph¬ng ph¸p nh©n gièng v« tÝnh a) GhÐp chåi vµ ghÐp cµnh môc 3 tr 161 b) ChiÕt cµnh vµ gi©m cµnh Gi¶i thÝch c¬ së khoa häc cña nu«i cÊy c) Nu«i cÊy Tb vµ m« thùc vËt 4. Vai trò của sinh sản vô tính đối với TB vµ m« thùc vËt. thùc vËt vµ con ngêi Tr×nh bµy vai trß cña sinh s¶n sinh dìng đối với ngành nông nghiệp, cho VD minh ho¹? Hoạt động 2:Củng cố: HS trả lời câu hỏi cuối bài IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(90) Bµi so¹n sè 42:. Ngµy so¹n: …………………… sinh s¶n h÷u tÝnh ë thùc vËt. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc: Sau khi häc xong bµi nµy, häc sinh ph¶i: - Trình bày đợc khái niệm sinh sản hữu tính, phân biệt với sinh sản vô tính - Trình bày đợc các quá trình trong sinh sản hữu tính 2/ Kü n¨ng: - So s¸nh, khai th¸c h×nh vÏ 3/ Thái độ: §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc vµo viÖc t¨ng n¨ng sóat vµ ch¸t lîng s¶n phÈm c©y trång: t¹o qu¶ kh«ng h¹t... II/ Ph¬ng tiÖn d¹y vµ häc. 1/ Gi¸o viªn chuÈn bÞ - PhiÕu häc tËp, mét b«ng hoa 2/ Häc sinh chuÈn bÞ - SGK, Thíc kÎ, bót ch×, bót mµu III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè KiÓm tra bµi cò KÓ tªn c¸c hoocmon ¶nh hëng tíi sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña thùc vËt? TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Ngoài sinh sản vô tính còn có sinh sản hữu tính. Sinh sản hữu tính có đặc điểm gì khác so với sinh sảnn vô tính? Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm sinh sản hữu tính. Hoạt động của GV - HS VD: Sinh s¶n h÷u tÝnh lµ g×?. Néi dung I/ Kh¸i niÖm vÒ sinh s¶n h÷u tÝnh VD: KN: §Æc ®iÓm:. Hoạt động 2: Tìm hiểu về các quá trình sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa Hoạt động của GV - HS M« t¶ cÊu t¹o hoa. Néi dung II/ Sinh sản hữu tính ở động vật có hoa. 1/ CÊu t¹o cña hoa 2/ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh h¹t phÊn vµ tói ph«i Quan s¸t h×nh 42.1 vµ tr¶ lêi c©u hái - Qu¸ tr×nh h×nh thµnh h¹t phÊn:Tõ mét môc 2 tr 163 TB mÑ (2n) trong bao phÊn cña nhÞ hoa qua NhËn xÐt l¹i gi¶m ph©n h×nh thµnh 4 TB con (n). C¸c TB con này cha phải giao tử đực mà là các tiểu.

(91) bào tử đon bội (bào tử đực) Tiếp theo mỗi tiểu bào tử đực tiến hành một lần nguyên phân không cân đối để hình thành nên cấu tạo đa bào đơn bội gọi là hạt phấn (thể giao tử đực). Hạt phấn có hai tế bào, một Tb bé là TB sinh sản và 1 TB lớn là TB ống phấn đợc bao bäc trong mét v¸ch chung mµu vµng. Hạt phán là thể giao tử đực. - Qu¸ tr×nh h×nh thµnh tói ph«i: Tõ mét TB mÑ (2n) trong bao no·n bÇu nhuþ qua gi¶m ph©n h×nh thµnh 4 TB con (n) xÕp chồng đè lên nhau Các TB con này cha phải giao tử cái mà là các bào tử đơn bội cái (đại bào tử đơn bội). Trong 4 đại bào tử đơn bội đó có 3 Tb xếp phía dới tiêu biến chỉ còn mét Tb bªn trªn sèng sãt. TB sèng sãt sinh trëng dµi ra thµnh h×nh qu¶ trøng, thùc hiÖn 3 lÇn nguyªn ph©n t¹o nªn cÊu tróc 7 TB vµ 8 nh©n gäi lµ tói ph«i. Tói ph«i lµ thÓ giao tö c¸i. 3/ Qu¸ tr×nh thô phÊn vµ thô tinh a) Thô phÊn. b) Thô tinh 4/ qu¸ tr×nh h×nh thµnh h¹t, qu¶ a) H×nh thµnh h¹t Hạt tạo thành từ noãn đã thụ tinh. Gồm hợp tö vµ TB tam béi, hîp tö ph¸t triÓn thµnh ph«i vµ TB tam béi t¹o thµnh néi nhò. Hai lo¹i h¹t.... b) H×nh thµnh qu¶ Dùa vµo SGK môc 3 tr 164, 165 Qu¶ h×nh thµnh tö bÇu nhuþ Qu¶ chÝn:.... ph©n biÖt thô phÊn vµ thô tinh Gi¶i thÝch thô tinh kÐp Hạt đợc tạo thành từ thành phần nµo? H¹t chøa thµnh phÇn nµo? Néi nhò đợc tạo thành từ thành phần nào? Qu¶ h×nh thµnh tõ thµnh phÇn nµo?... Hoạt động 3:Củng cố: HS trả lời câu hỏi cuối bài IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(92) Bµi so¹n sè 44 Líp d¹y. Ngµy so¹n: …………………… Sinh sản vô tính ở động vật TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: 1/ Tri thøc - Trình bày đợc khái niệm sinh sản vô tính ở động vật - Phân biệt đợc các hình thức sinh sản vô tính - Trình bày đợc u điểm và nhợc điểm của hình thức sin sản vô tính ở động vật. - Trình bày các ứng dụng sinh sản vô tính của động vật vào đời sống. 2/ Kü n¨ng Khai th¸c SGK, 3/ Thái độ Yªu thÝch nghiªn cøu khoa häc øng dông vµo s¶n xó©t… II/ ThiÕt bÞ d¹y häc H×nh 44.1, 44.2. III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò Tr×nh bµy kh¸i niÖm cña sinh s¶n v« tÝnh vµ sinh s¶n h÷u tÝnh ë thùc vËt? 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: CHúng ta đã nghiên cứu xong các hình thức sinh sản ở thực vật, vậy ở động vật có các hình thức sinh sản nào? Giống và khác nh thế nào đối với sinh sản vô tính và hữu tính của động vật? Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm và các hình thức sinh sản của động vật: Mục tiêu: Trình bày đợc khái niệm sinh sản vô tính ở động vật; Phân biệt đợc các h×nh thøc sinh s¶n v« tÝnh GV: Hãy đọc SGK tr 170 mục I và chọn đáp án đúng? HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, ai lµm nhanh nhÊt sÏ ch÷a GV: NhËn xÐt HS: Đánh dấu khái niệm sinh sản vô tính ở động vật để về học GV: NhÊn m¹nh thªm: HÇu hÕt mäi trêng hîp sinh s¶n v« tÝnh dùa trªn c¬ së ph©n bào nguyên nhiễm, các tế bào phâ chia nguyên phân và phân hoá để tạo ra các cá thể míi. GV: Hãy kể tên các hình thức sinh sản vô tính ở động vật mà em biết và mỗi hình thức kể tên một đại diện? HS: phát biểu: Hình thức sinh sản phân đôi, nảy chồi, phân mảnh, trinh sản… GV: H·y dùa vµo SGK môc II tr 170, 171 vµ hoµn thµnh b¶ng sau:. STT H×nh thøc 1 Phân đôi 2 N¶y chåi 3 Ph©n m¶nh 4 Trinh s¶n. Kh¸i niÖm. §¹i diÖn.

(93) GV: Ph¸t cho mçi HS mét phiÕu häc tËp lµm trong 7 phót ai lµm xong tríc lªn tr×nh bµy trªn b¶ng HS: Lµm bµi c¸ nh©n GV: Nhận xét và đa ra đáp án. STT 1. H×nh thøc Phân đôi. Kh¸i niÖm §¹i diÖn Là hình thức sinh sản bằng cách Động vật đơn bào(Trùng ph©n chia c¬ thÓ gèc thµnh 2 c¬ thÓ biÕn h×nh), giun dÑp míi cso kÝch thíc xÊp xØ nhau 2 Nảy chồi Là hình thức sinh sản trong đó cá Bọt biển, ruột khoang thÓ mÑ h×nh thµnh c¸c chåi trªn bÒ mÆt cña c¬ thÓ, c¸c chåi lín dÇn lªn nhê c¸c tÕ bµo cña chåi ph©n bµo nguyªn nhiÔm, cuèi cïng chåi tách ra khỏi cơ thể mẹ để tạo thành c¸ thÓ míi 3 Phân mảnh Là hình thức sinh ản, trong đó các Bọt biển, giun dẹp m¶nh vôn cña c¬ thÓ ph¸t triÓn thµnh c¸c c¸ thÓ míi 4 Trinh sản Là hình thức sinh sản, trong đó các Các loài chân đốt nh ong, trøng kh«ng thô tinh ph¸t triÓn kiÕn, rÖp… vµ mét sè loµi thµnh c¸c c¸ thÓ míi cã bé nhiÔm lìng c, bã s¸t sắc thể đơn bội Hoạt động 2: Tìm hiểu u nhợc điểm của sinh sản sản vô tính ở động vật: Mục tiêu: Trình bày đợc các u nhợc điểm của sinh sản vô tính và hữu tính. GV: Hãy đọc SGK tr 172. 173 hoàn thành bài tập SGK HS: Lµm viÖc theo nhãm GV: Gọi từng nhóm lên trình bày và giải thích tại sao chọn các phơng án đó GV: Tổng kết lại đa ra u điểm và nhợc điểm của hình thức sinh sản vô tính ở động vËt: - ¦u ®iÓm: + Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể có thể tạo ra con cháu vì vậy có lợi trong trờng hợp mật độ quần thể thấp + T¹o ra c¸c c¸ thÓ míi gièng nhau vµ gièng víi c¸ thÓ mÑ vÒ mÆt di truyÒn + T¹o ra sè lîng con chÊu gièng nhau trong mét thêi gian ng¾n + Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trờng sống ổn định, ít biến động, nhờ vậy quÇn thÓ ph¸t triÓn nhanh - Nhîc ®iÓm + T¹o ra thÕ hÖ con ch¸u gièng nhau vÒ mÆt di truyÒn v× vËy khi ®iÒu kienÑ sèng thay đổi, có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết, thậm chí toàn bộ quần thể bị tiêu diÖt. Hoạt động 3: tìm hiểu về ứng dụng sinh sản vô tính động vật Mục tiêu: HS kể đợc một số ứng dụng của sinh sản vô tính động vật vào chữa bệnh vµ s¶n xó©t. GV: H·y kÓ tªn c¸c øng dông cña nu«i cÊy m« sèng HS: KÓ GV: KL.

(94) GV: KÓ thµnh tùu nh©n b¶n v« tÝnh ë trong níc vµ quèc tÕ? HS: KÓ GV: Gi¶i thÝch c¬ së khoa häc Hoạt động 3: Củng cố: HS đọc phần ghi nhớ IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(95) Bµi so¹n sè 45:. Ngµy so¹n: …………………… Sinh sản hữu tính ở động vật. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I. Môc tiªu: 1/ KiÕn thøc Sau khi häc xong b×a nµy häc sinh cÇn ph¶i: - Trình bày đợc khái niệm sinh sản hữu tính ở động vật - Nêu đợc 3 giai đoạn của quá trình sinh sản hữu tính - Phân biệt đợc thụ tinh ngoài với thụ tinh trong - Nêu đợc u điểm và nhợc điểm của đẻ trứng và đẻ con 2/ Kü n¨ng - Khai th¸c SGK - So s¸nh 3/ Thái độ Sau khi häc xong bµi nµy HS hiÓu biÕt thªm nhiÒu vÒ thiªn nhiªn vµ thªm yªu thiªn nhiªn. II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc: 1/ GV chuÈn bÞ - Tranh vÏ h×nh 45.1 III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò: Trình bày khái niệm của sinh sản vô tính ở động vật? 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Quá trình sinh sản hữu tính của thực vật bao gồm quá trình thụ phấn và quá trình thụ tinh, còn qua trình sinh sản hữu tính của động vật không có qu¸ tr×nh thô phÊn mµ cã 3 qu¸ tr×nh lµ : H×nh thµnh giao tö, thô tinh vµ ph¸t triÓn ph«i, thô tinh cã thÓ x¶y ra ë m«i trêng ngoµi vµ cã thÓ x¶y ra ë trong c¬ thÓ, ph¸t triÓn ph«i cã thÓ ph¸t triÓn trong c¬ thÓ mÑ cã thÓ ph¸t triÓn ngoµi c¬ thÓ mÑ. Chóng ta t×m hiÓu bµi h«m nay Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm sinh sản hữu tính và quá trình hình thành trứng, tinh trùng vµ qu¸ tr×nh thô tinh:. Hoạt động của GV - HS H·y cho VD vÒ loµi §V sinh s¶n hữu tính ở động vật? Híng dÉn HS lµm bµi tËp. Nhận xét ĐA C là đúng nhất.. Néi dung I. Sinh s¶n h÷u tÝnh lµ g×? VD: KN: C II. Quá trình sinh sản hữu tính ở động vật - Gåm 3 giai ®o¹n nèi tiÕp nhau: : H×nh thµnh Híng dÉn HS tr¶ lêi c©u hái tr giao tö, thô tinh vµ ph¸t triÓn ph«i h×nh thµnh 175. Gäi 4 em lªn b¶ng tr¶ lêi 4 c¬ thÓ míi. câu sau đó nhận xét. - Đối với một vài loài giun đốt và vài loài thân.

(96) mềm là động vật lỡng tính nghĩa là trên mỗi cá thể có cả cơ quan sinh dục đực và cơ quan sinh dục cái nhng nó không thể tự thụ tinh đợc mà nã ph¶i thô tinh víi c¸ thÓ kh¸c. Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm thụ tinh ngoài và thụ tinh trong và hình thức đẻ trắng và đẻ con. Hoạt động của GV - HS H·y quan s¸t h×nh 45.3 vµ 45.4 vµ cho biÕt: Õch , r¾n thô tinh trong hay ngoµi? t¹i sao? H·y cho biÕt u thÕ cña thô tinh trong so víi thô tinh ngoµi?. Néi dung III. C¸c h×nh thøc thô tinh 1/ Thô tinh ngoµi VD: KN 2/ Thô tinh trong VD: KN:. Hãy kể tên các loài động vật đẻ Ưu thế thụ tinh trong so với thụ tinh ngoài: trứng và đẻ con? IV/ Đẻ trứng và đẻ con Tất cả thú( trừ thú thấp) đẻ con, phôi thai phát Để trứng và đẻ con có u điểm và triển trong cơ thể mẹ nhờ chất đinhỡng nhận cơ nhîc ®iÓm g×? thÓ mÑ qua nhau thai cá lỡng c, bò sát, chim và rất nhiều loài động vật không xơng sống đẻ trứng. Một số loài cá và bò sát đẻ con nhờ trứng thụ tinh n»m l¹i trong èng dÉn trøng vµ ph¸t triÓn thµnh ph«i nhê chÊt dù tr÷ cã ë no·n hoµng chø không phải nhờ trao đổi chất qua nhau thai. Hoạt động 3: Củng cố:Trả lời câu hỏi cuối bài IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(97) Bµi so¹n sè 46. Ngµy so¹n: …………………… C¬ chÕ ®iÒu hoµ sinh s¶n. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: - Trình bày đợc cơ chế điều hoà sản sinh tinh trùng và trứng - Trình bày đợc ảnh hởng của môi trờng và hệ thần kinh đến sinh sản. II/ ThiÕt bÞ d¹y häc H×nh 46.1 vµ 46.2 III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò Qu¸ tr×nh sinh s¶n h÷u tÝnh gåm c¸c giai ®o¹n nµo? 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Quá trình sinh sản của động vật diễn ra bình thờng là nhờ có cơ chế ®iÒu hoµ sinh s¶n. C¬ chÕ ®iÒu hoµ sinh s¶n chñ yÕu lµ c¬ chÕ ®iÒu hoµ sinh trøng vµ sinh tinh.Qúa trình đó chịu sự chi phối của hệ nội tiết, hệ thần kinh và các yếu tố môi trờng. Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu cơ chế ảnh hởng của các nhân tố đó đến quá trình sinh sản. Hoạt động 1: Tìm hiểu cơ chế điều hoà sinh tinh và sinh trứng. Hoạt động của GV - HS Hãy quan sát sơ đồ 46.1 và cho biết: Tªn c¸c hoocmon kÝch thÝch s¶n sinh tinh trïngë tinh hoµn? Từng hoocmon đó ảnh hởng đến quá tr×nh sinh tinh nh thÕ nµo? GV nhËn xÐt m« t¶ qu¸ tr×nh ®iÒu tiết theo sơ đồ. Néi dung I. C¬ chÕ ®iÒu hoµ sinh tinh vµ sinh trøng 1/ C¬ chÕ ®iÒu hoµ sinh tinh Môi trờng có kích thích tác động vào hệ thần kinh thì vùng dới đồi nhận xung thần kinh vµ xö lý( T¸c nh©n kÝch thÝch hay øc chÕ). NÕu lµ t¸c nh©n kÝch thÝch th× vïng díi đồi sẽ tiết ra một GnRH kích thích tuyến yªn tiÕt FSH vµ LH. + FSH: KÝch thÝch èng sinh tinh s¶n xuÊt tinh trïng + LH : KÝch thÝch tÕ bµo kÏ s¶n xuÊt testosteron + Testosteron kÝch thÝch ph¸t triÓn èng sinh tinh vµ s¶n xuÊt tinh trïng. Khi lîng testosteron tiÕt ra nhiÒu nã sÏ t¸c động trở lại vùng dới đồi tiết hoocmon GnRH, tuyÕn yªn tiÕt FSH vµ LH. Do tuyÕn Hãy phân tích sơ đồ 46.2 để thấy đ- yên và vùng dới đồi giảm tiết GnRH, FSH, ợc vai trò của hoocmon đối với quá LH dẫn đến tế bào kẽ giảm tiết testosteron. tr×nh sinh trøng? Nồng độ testosteron giảm không gây ức chế lên vùng dới đồi và tuyến yên nữa nên hai bé phËn nµy l¹i t¨ng tiÕt hoocmon..

(98) 2/ C¬ chÕ ®iÒu hoµ sinh trøng Môi trờng có kích thích tác động vào hệ thần kinh thì vùng dới đồi nhận xung thần kinh vµ xö lý( T¸c nh©n kÝch thÝch hay øc chÕ). NÕu lµ t¸c nh©n kÝch thÝch th× vïng díi đồi sẽ tiết ra một GnRH kích thích tuyến yªn tiÕt FSH vµ LH. + FSH: KÝch thÝch nang trøng ph¸t triÓn vµ tiÕt ¬trogen + LH : lµm trøng chÝn, rông vµ t¹o thÓ vµng. ThÓ vµng tiÕt progesteron vµ ¬trogen. + progesteron vµ ¬trogen lµm ho niªm m¹c tö cung ph¸t triÓn dµy lªn. Nếu trứng đợc thụ tinh thì thể vàng tồn tại lợng progesteron và ơtrogen tăng cao ức chế tuyÕn yªn tiÕt GnRH ,FSH vµ LH lµm cho trøng kh«ng chÝn vµ rông. NÕu trøng kh«ng đợc thụ tinh thì thẻ vàng teo đi và bắt đầu chu kú míi. Hoạt động 2: Tìm hiểu ảnh hởng của thần kinh và môi trờng. Néi dung Hoạt động của GV - HS Hãy nêu VD về ảnh hởng của thần II. ảnh hởng của thần kinh và môi trờng đến kinh đến sinh tinh và sinh trứng? qu¸ tr×nh sinh tinh vµ sinh trøng NhËn xÐt: Hoạt động 3: Củng cố HS giải thích lại 2 sơ đồ..

(99) Bµi so¹n sè 47. Ngµy so¹n: …………………… Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở ngời. Líp d¹y. TiÕt PPCT. Ngµy d¹y. I/ Môc tiªu: - Trình bày một số biện pháp điều khiển sinh sản ở động vật - KÓ tªn c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai vµ nªu c¬ chÕ t¸c dông cña chóng II/ ThiÕt bÞ d¹y häc PhiÕu häc tËp III/ TiÕn tr×nh bµi häc * æn ®inh líp vµ kiÓm tra sÜ sè 1. KiÓm tra bµi cò Tr×nh bµy vai trß cña hoocm«n FSH, LH vµ testosteron? 2. TiÕn tr×nh bµi míi GV: Đặt vấn đề: Dựa trên hiểu biết về quá trình sinh sản và cơ chế điều hoà sinh sản con ngời có thể tìm ra các biện pháp làm tăng khả năng sinh sản của động vật để phục vụ nhu cầu về trứng, sữa, và thịt… ngày càng cao động thời có thể chủ động điều chỉnh sinh con theo ý muốn để nâng cao chất lợng đời sống gia đình và xã hội. Hoạt động 1: Tìm hiểu một số biện pháp làm tăng sinh sản ở động vật. Hoạt động của GV - HS Néi dung Hãy cho biết một số kinh I. Điều khiển sinh sản ở động vật nghiệm làm tăng sinh sản ở 1. Một số biện pháp làm thay đổi số con ch¨n nu«i? a) Sö dông hoocmon hoÆc chÊt kÝch thÝch tæng hîp VD: ë c¸ b) Thay đổi các yếu tố môi trờng VD: ë gµ c) Nu«i cÊy ph«i VD: ë bß d) Thô tinh nh©n t¹o 2/ Mét sè biÖn ph¸p ®iÒu khiÓn giíi tÝnh - Sö dông mét sè biÖn ph¸p kü thuËt läc, li t©m, ®iÖn di để tách tinh trùng thành 2 loại. - Nu«i c¸c r« phi bét b»ng hoocmon testosteron tæng Nêu một số biện pháp điều hợp kèm theo vitamin C sẽ tạo ra 90% các rô phi đực. khiển giới tính ở động vật - cho gà, lợn chim mái ăn thức ăn chứa nhiều Pr su đẻ mà em biết? í nghĩa trong nhiều con đực hơn ch¨n nu«i? - Dïng tia tö ngo¹i chiÕu lªn t»m t¹o ra nhiÒu t»m Tại sao ở ngời phải cấm xác đực hơn. định giới tính của thai nhi? Hoạt động 2: Tìm hiểu về vấn đề sinh đẻ có kế hoạch..

(100) Hoạt động của GV - HS Vì sao phải sinh đẻ có kế hoạch?. Néi dung II. Sinh đẻ có kế hoạch 1/ Sinh đẻ có kế hoạch là gì? Hoµn thµnh phiÕu häc tËp b¶ng 47 tr KN: 185 trong 7 phót 2/ C¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai Gọi bất kỳ HS nào lên bảng sau đó gọi Bảng HS khác nhận xét và đa ra đáp án C¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai. STT 1. Tªn biÖn ph¸p tr¸nh thai TÝnh vßng kinh. Gi¶i thÝch. Tránh giao hợp vào ngày trứng rụng để tránh tinh trùng không gặp đợc trứng 2 Bao cao su tr¸nh thai Dùng bao cao su để hứng tinh trùng không vào đợc cơ quan sinh dục cái để gặp trứng 3 Thuèc viªn tr¸nh thai Thuèc cã chøa Progesteron vµ estrogen trong m¸u cao gây ức chế lên tuyến yên và vùng dới đồi, làm trứng không chín và không rụng, đồng thời làm cho chất nhày ở cổ tử cung đặc lại không cho tinh trùng vào tử cung và ống dẫn trứng để gặp trứng. 4 Dông cô tö cung KÝch thÝch niªm m¹c tö cung g©y ph¶n øng chèng l¹i sù lµm tæ cña tæ hîp tö ë tö cung. Hîp tö kh«ng làm tổ đợc sẽ rơi ra ngoài cơ thể. 5 TriÖt s¶n n÷ C¾t vµ th¾t hai ®Çu cña èng dÉn trøng ng¨n kh«ng cho tinh trïng gÆp trøng trong èng dÉn trøng 6 TriÖt s¶n nam C¾t vµ th¾t hai ®Çu cña èng dÉn tinh ng¨n kh«ng cho tinh trùng đi ra và do vậy không gặp đợc trứng. Hoạt động 3: Củng cố: Hãy giải thích tại sao nữ dới 19 tuổi không nên sử dụng thuèc tr¸nh thai cã chøa nhiÒu hoocmon sinh dôc? IV. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(101)

giao an Sinh 11 GDTX tron bo

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về