Giáo trình Tiện, phay CNC nâng cao (Nghề Cắt gọt kim loại)

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH HÀ TĨNH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ VIỆT - ĐỨC HÀ TĨNH

GIÁO TRÌNH

Mơ đun: Tiện, phay CNC nâng cao
NGHỀ: CẮT GỌT KIM LOẠI
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
Tài liêụ lưu hành nội bộ
Nhóm biên soạn

Năm 2017


1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

LỜI GIỚI THIỆU
Trong chiến lược phát triển và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ
cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Đào tạo nguồn nhân
lực phục vụ cho cơng nghiệp hóa nhất là trong lĩnh vực cơ khí – Nghề cắt gọt
kim loại là một nghề đào tạo ra nguồn nhân lực tham gia chế tạo các chi tiết máy
móc địi hỏi các sinh viên học trong trường cần được trang bị những kiến thức,
kỹ năng cần thiết để làm chủ các công nghệ sau khi ra trường tiếp cận được các
điều kiện sản xuất của các doanh nghiệp trong và ngồi nước. Khoa Cơ khí
Trường Cao đẳng nghề Việt -Đức Hà Tĩnhđã biên soạn cuốn giáo trình mơ đun
Phay, bào rãnh chốt đi én. Nội dung của mô đun để cập đến các công việc, bài

tập cụ thể về phương pháp và trình tự gia cơng các chi tiết.
Căn cứ vào trang thiết bị của các trường và khả năng tổ chức học sinh thực tập ở
các cơng ty, doanh nghiệp bên ngồi mà nhà trường xây dựng các bài tập thực
hành áp dụng cụ thể phù hợp với điều kiện hoàn cảnh hiện tại.
Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình biên soạn, song khơng tránh khỏi những
sai sót. Chúng tơi rất mong nhận được những đóng góp ý kiến của các bạn và
đồng nghiệp để cuốn giáo trình hồn thiện hơn.
Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về địa chỉ: Khoa Cơ khí – Trường Cao đẳng nghề
Việt -Đức Hà Tĩnh
Hà Nội, ngày

1

tháng

năm 2013


2
MỤC LỤC
TRANG
Lời giới thiệu

1

Mục lục

2

Bài1: LẬP TRÌNH PHAY CNC TRÊN TRỤC PHÂN ĐỘ

3

1. Tìm hiểu cấu tạo, nguyên lý hoạt động trục phân độ

3

2. Tính tốn bước xoắn, góc quay khi gia cơng

6

3. Giới thiệu một số lệnh lập trình phân độ.

8

4. Lập trình gia cơng đường xoắn, phân độ

9

Bài 2: GIA CÔNG PHAY CNC TRÊN TRỤC PHÂN ĐỘ

12

1. Phay đa giác

12

2. Phay trục vít

16

3. Phay rãnh xoắn

19

4. Phay cam

21

5. Phay mặt xoắn được lập trình bằng phần mềm CAD/CAM

23

Bài 3: LẬP TRÌNH PHAY TRÊN TRỤC THỨ 3 MÁY TIỆN CNC

25

1. Tìm hiểu cấu tạo, nguyên lý hoạt động trục thứ 3

25

2. Tính tốn bước xoắn, góc quay khi gia cơng

26

3. Giới thiệu một số lệnh lập trình phân độ trên trục thứ 3

28

4. Lập trình gia cơng đường xoắn, phân độ trên trục thứ 3

29

Bài 4 . GIA CÔNG PHAY TRÊN TRỤC THỨ 3 MÁY TIỆN CNC

31

1. Phay đa giác

31

2. Phay trục vít

33

3. Phay rãnh xoắn

36

4. Phay cam thùng, rãnh xoắn trên mặt côn

37

5. Phay rãnh mặt đầu

40

6. Phay mặt xoắn được lập trình bằng phần mềm CAD/CAM

41

Tài liệu tham khảo:

45

2


3
BÀI 1: LẬP TRÌNH PHAY CNC TRÊN TRỤC PHÂN ĐỘ
Giới thiệu: Cơ cấu phân độ được sử dụng nhiều trong ngành cơ khí như tiện vạn
năng, phay vạn năng. Cơ cấu phân độ đóng van trị như một đồ gá giúp cho việc
gá đặt chi tiết khi gia công. Đối với các máy gia công tự động cơ cấu phân độ
cũng đóng một vai trị quan trọng. Trong bài này sẽ giới thiệu công dụng và
phương pháp gá đặt trên cơ cấu phân độ để gia công trên máy CNC.
Mục tiêu:
+ Trình bày được cấu tạo, nguyên lý ụ phân độ;
+ So sánh điểm giống nhau và khác nhau giữa phay đường xoắn trên máy phay
vạn năng và máy phay CNC;
+ Lập được chương trình gia cơng phay trên trục phân độ;
+ Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, chủ động và tích cực sáng tạo trong
học tập.
1. Tìm hiểu cấu tạo, nguyên lý hoạt động trục phân độ
Ngày nay máy CNC nhiều trục rất phổ biến tuy nhiên giá thành khá cao
do đó một biện pháp nhằm thay thế những máy nhiều trục giảm giá thành trang
bị máy nhiều trục là gắn thêm trên máy một thiết bị gọi là bàn xoay.
Bàn xoay hay còn gọi là trục phân độ lắp trên các máy phay CNC hoặc
trung tâm gia công thường được gắn động cơ để điều khiển phân độ (hình 1.1).
Đối với loại bàn xoay có một trục quay nằm ngang thì nó có vai trị như
trục thứ 4 của máy. Đối với loại bàn xoay nghiêng hai trục quay thì nó đóng vai

trị như trục thứ 4 và thứ 5 của máy, các trục này thường có tên là trục A và trục
B.
Bàn xoay của máy CNC có tác dụng làm tăng thêm tính vạn năng cho
máy, giúp giảm số lần gá lắp, tăng độ chính xác gia cơng. Ứng dụng chủ yếu là
để gia cơng các chi tiết có u cầu cao có nhiều bề mặt phức tạp mà chỉ cần gia
công trên một lần gá.
Trong phạm vi mô đun này ta làm quen với trục phân độ tương ứng với
trục thứ 4 của máy.
3


4
Tùy thuộc vào đầu phân độ được lắp bên trái hay bên phải của bàn máy
mà chiều dương của trục quay có thể thay đổi.

Hình 1.1 Trục phân độ trên máy CNC

4


5

Hình 1.2 : Hệ tọa độ trên máy phay CNC
Cấu tạo trục phân độ
Cấu tạo của trục phân độ giống với đầu phân độ vạn năng nhưng có các đĩa chia,
bánh răng thay thế được thay bằng một động cơ nối với bộ điều khiển CNC để
điều khiển phân độ (hình 1.3)

Hình 1.3: Các bộ phận của trục quay
Nguyên lý hoạt động

Tương tự như đầu phân độ sử dụng trên máy vạn năng tuy nhiên đầu phân
độ trên máy cnc được điều khiển bởi bộ điều khiển thông qua động cơ servo.
Dựa trên nguyên lý ăn khớp của trục vít bánh vít để phơi quay được một vịng
(3600) thì động cơ phải quay được K vòng, số vòng quay của động cơ ln ln
được giám sát nên góc quay của đầu phân độ rất chính xác xấp xỉ 0.0010.

5


6
Để cố định phơi tại một vị trí nào đó thì trên trục chính của đầu phân độ
có gắn cơ cấu đĩa phanh giúp chi tiết không bị thay đổi vị trí khác do tác dụng
của lực cắt
2. Tính tốn bước xoắn, góc quay khi gia cơng
Bước xoắn là chiều dài theo trục X máy dịch chuyển được khi trục phân
độ quay được một vịng (3600)(hình 1.4)

Góc quay

Khoảng dịch chuyển
Bước xoắn

Bước xoắn

Hình 1.4: Khai triển bước xoắn trên mặt phẳng
Với bước xoắn đã cho thì khi dao dịch chuyển theo trục X một khoảng
phơi phải quay được một góc. Bước xoắn và góc quay ln ln liên quan đến
nhau. Giả sử tính góc quay khi phay một rãnh xoắn trên chiều dài L1, bán kính
quay R (tọa độ Z), bước xoắn P ta tính theo cơng thức sau A=360xLl/P trong đó
A là góc quay cần tính, L1 là chiều dài rãnh theo trục X, P là bước xoắn khi trục

quay một góc 360 độ.
Ví dụ (hình 1.5):

6


7

Hình 1.5: Sơ đồ tạo bước xoắn
Tọa độ điểm A
Z=40.0; X=100.0; A=120 độ
Tọa độ điểm B
Z=40.0; X=50.0; A=210 độ
Tính khoảng cách từ A đến B(hình
1.6)
Khoảng cách L1 là khoảng cách theo

Hình 1.6: Sơ đồ tính khoảng cánh AB

trục quay
L1=80xx90/360=63 mm
Khoảng cách L2 là khoảng cách từ A đến B
L2 =

=80mm

Chú ý: trong q trình gia cơng để phù hợp với đơn vị sử dụng thì bước tiến dao
đối với một số hệ điều khiển cũng phải đổi từ mm/phút sang độ/phút


Hình 1.7: Sơ đồ bước xoắn
7


8
Thời gian để trục quay được một vịng (Hình 1.7)
T=

phút

T là thời gian để trục quay quay được một vòng.
X bước xoắn (khoảng dịch chuyển theo trục X khi trục quay quay được một
vịng)
A là góc quay
Bước tiến góc FA =

độ/phút

3. Giới thiệu một số lệnh lập trình phân độ.
Tùy theo các hệ điều khiển khác nhau và nhà sản xuất khác nhau mà có thể có
các mã điều khiển khác nhau, dưới đây xin giới thiệu một số mã thơng dụng
theo tiêu chuẩn ISO
Ngồi các lệnh như máy 3 trục thì để điều khiển trục quay cần thêm vào câu
lệnh từ lệnh điều khiển góc quay A
Ví dụ A0.001 (quay đi 0.001 độ)
Lệnh khóa trục phân độ M10
Lệnh bỏ khóa trục phân độ M11
Điều khiển trục phân độ quay cùng chiều kim đồng hồ M22
Điều khiển trục phân độ quay ngược chiều kim đồng hồ M21
G00 Lệnh chạy dao nhanh (X,Y,Z,A,)

Ví dụ: G0 X100.A30.
G01 Nội suy đường thẳng (X,Y,Z,A,F)
Ví dụ: G01X30.A40.
G02 Nội suy cung tròn cùng chiều kim đồng hồ (X,Y,Z,A,I,J,K,R,F)
G03 Nội suy cung tròn cùng chiều kim đồng hồ (X,Y,Z,A,I,J,K,R,F)
G28 Về điểm tham chiếu (X,Y,Z,A,)

8


9
Ví dụ:Để gia cơng rãnh cam như hình dưới ta tính tọa độ theo hai trục X và A
như sau(hình 1.8)

Hình 1.8: Sơ đồ triển khai rãnh cam
...
N5 G01X120.A30.
N6 G02X90.A60.R30.
N7 G01X70.
N8 G03X60.A70.R10.
N9 G01A150.
N10 G02X70.A190.R75.
N11 G01X110.A230.
N12 G03X120.A270.R75.
N13 G01A360.
G01A150.
...
4. Lập trình gia cơng đường xoắn, phân độ
4.1 Lập trình gia cơng đường xoắn.
Là phương pháp lập trình điều khiển cho trục quay đồng thời chuyển động dọc

trục, lập trình đường xoắn được thực hiện theo các bước sau:
Bật chức năng đầu phân độ
Chạy dao tới điểm bắt đầu gia công
Chuyển động cắt theo trục Z để lấy chiều sâu cắt
Nội suy theo hai trục X, A
9


10
Ví dụ: Gia cơng đường xoắn AB (hình 1.9)
Tọa độ điểm A
Z=40.0; X=100.0; A=120 độ
Tọa độ điểm B
Z=40.0; X=50.0; A=210 độ
O1234 (CHUONG TRINH);
G91G28Z0;
G28X0Y0A0;

Hình 1.9: Sơ đồ phay rãnh xoắn

T1;
M6;
G00G90G54X40.0Y0 A120. S8000;
G43H1Z100.;
M03;
Z45.;
G01Z40.F100;
M22;
G01X50.A210.F650.;
G00Z100.;

G91G28Z0;
M30;
4.2 Lập trình phân độ
Thơng thường phân độ để gia cơng mặt phẳng, rãnh, khoan, vv đầu phân độ
đóng vai trò giống như ụ chia sử dụng trên máy phay vạn năng, sau khi phân độ
thì mới thực hiện gia cơng, và để tránh vị trí phân độ bị thay đổi do lực trong
quá trình cắt thì chức năng phanh hãm phải bật trước khi gia cơng.
Ví dụ:
...
M11; Lệnh bỏ khóa trục phân độ
M22 ;Điều khiển trục phân độ quay cùng chiều kim đồng hồ
G91G01A60.F100.; Điều khiển trục phân độ quay đi một góc 60 độ
10


11
M10 ; Lệnh khóa trục phân độ
G90

11


12
BÀI 2: GIA CÔNG PHAY CNC TRÊN TRỤC PHÂN ĐỘ
Giới thiệu: Nội dung bài học này giới thiệu một số công nghệ gia công trên máy
phay CNC sử dụng cơ cấu phân độ để gá đặt.
Mục tiêu:
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật khi phay phân độ, rãnh xoắn;
+ Vận hành thành thạo máy phay CNC để phay đúng quy trình quy phạm, đạt
cấp chính xác 7-6, độ nhám cấp 7-9, đạt yêu cầu kỹ thuật, đúng thời gian quy

định, đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh cơng nghiệp;
+ Phân tích được các dạng sai hỏng, ngun nhân và cách khắc phục;
+ Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích cực
sáng tạo trong học tập.
1. Phay đa giác
Phay đa giác là phương pháp phay phân độ cố định. Để phay đa giác thì sau khi
ta điều khiển trục quay đi một góc bằng 360/ số cạnh của đa giác điều khiển
khóa đầu phân độ sau đó điều khiển phay như máy 3 trục, sau khi phay xong
cạnh thứ nhất thì phân độ cạnh thứ hai thứ 3 cho đến khi hết cạnh đa giác.
- Chọn trình tự gia cơng, phương pháp gá.
Gá chi tiết trên đầu phân độ, tâm phôi trùng với tâm quay.
- Chọn dụng cụ cắt, tính chế độ cắt.
Dao phay ngón 10 hợp kim hai lưỡi cắt V=70m/phút; fz=0.08mm/răng
N=(70x1000)/(3.14x10) = 2229 làm tròn lấy N= 2200 vòng/phút
F = Nxfz xZ = 2200x0.08x2 = 352 mm/phút
Tính tọa độ để lập trình.
- Lập trình phay đa giác
Ví dụ: phay chi tiết 6 cạnh (hình 2.1)

12


13

Hình 2.1: Sơ đồ phay lục giác
O0001;
G21
G91G28Z0;
T1;
M06;

G0G90G54X100.0Y80.0A0.0; (góc bắt đầu 0 độ)
G43Z150.0H1S2200 ;
M03 ;
13


14
M08 ;
Z60.0
G01 Z50.0F100;
M10 ;
G01Y-80.0F352;
G0Z60.0;
Y80.0;
M11;
M22;
G91A60.0 ; (phân độ một góc 60 độ)
M10 ;
G90 G01 Z50.0F100;
M10 ;
G01Y-80.0F352;
G0Z60.0;
Y80.0;
M11;
M22;
G91A60.0 ; (phân độ một góc 60 độ)
M10 ;
G90 G01 Z50.0F100;
M10 ;
G01Y-80.0F352;

G0Z60.0;
Y80.0;
M11;
M22;
G91A60.0 ; (phân độ một góc 60 độ)
M10 ;
G90 G01 Z50.0F100;
14


15
M10 ;
G01Y-80.0F352;
G0Z60.0;
Y80.0;
M11;
M22;
G91A60.0 ; (phân độ một góc 60 độ)
M10 ;
G90 G01 Z50.0F100;
M10 ;
G01Y-80.0F352;
G0Z60.0;
Y80.0;
M11;
M22;
G91A60.0 ; (phân độ một góc 60 độ)
M10 ;
G90 G01 Z50.0F100;
M10 ;

G01Y-80.0F352;
G0Z100.0
G91G28Z0.
M30 ;
- Gá dao đăng ký dao.
Nhập thông số bù chiều dài dao, giá trị bù bán kính dao tương tự như đã thực
hiện gia cơng 3 trục.
Kiểm tra bù chiều dài dao để đảm bảo đã nhập đúng giá trị bù chiều dài dao.
- Gá phôi, nhập giá trị offset phôi
Nếu như chi tiết kém cứng vững ta có thể gá một đầu cặp trên đầu phân độ, một
đầu chống tâm. Rà phôi để đảm bảo trục quay trùng tâm chi tiết, cài gốc tọa độ
15


16
phôi để để tâm quay trùng với tâm chi tiết.
- Nhập chương trình, kiểm tra chương trình bằng đồ họa.
- Kiểm tra chương trình bằng chạy thử bằng Dry Run.
Đưa trục Z lên cao tiến hành chạy Dry Run để kiểm tra đường chạy dao.
- Chạy chương trình gia cơng.
Kiểm tra các chế độ, các lựa chọn trong quá trình gia cơng, % tốc độ trục chính,
% bước tiến, % chạy dao nhanh, chọn chạy từng câu lệnh để kiểm tra.
Kiểm tra chi tiết.
Nên cắt thử sau đó kiểm tra tránh cắt hụt kích thước hoặc chưa cắt hết lượng dư,
điều chỉnh chương trình nếu cần thiết tránh mất thời gian chạy lại chương trình
nhiều lần
2. Phay trục vít
Để phay trục vít trên máy vạn năng ta cần dao phay định hình (mơ đun), ụ
phân độ được nối với chuyển động của trục vít me bằng bánh răng thay thế
nhằm đảm bảo được ngun lý tạo hình phơi chuyển động tịnh tiến đồng thời

quay phân độ. Trên máy CNC có đầu phân độ thì chuyển động này được điều
khiển bởi bộ điều khiển thông qua nội suy hai trục đồng thời là trục quay A và
trục tịnh tiến X. Với trục quay được tích hợp với máy CNC ta có thể gia cơng
được trục vít với bước xoắn theo u cầu mà khơng cần phải tính lắp bánh răng
thay thế như trên máy phay vạn năng thông thường.
Giả sử phay trục vít (hình 2.2).
Chọn dao phay là dao phay ngón mơ đun, có kích thước tương ứng với hình
dạng profin của trục vít.

Dd

- Tính tốn để lập trình

Hình 2.2: Bản vẽ trục vít
16


17
L chiều dài đoạn vít
Dc đường kính chân trục vít
Dd đường kính đỉnh trục vít
Tính góc quay của đầu phân độ A = Lx360/P (độ) giá trị góc quay tính phải nhỏ
hơn 4 con số, nếu trường hợp tính lớn hơn 4 con số ta phải phân đoạn trục vít để
gia cơng.
P là bước của trục vít
Chú ý nên lấy chiều dài đoạn vít là bội của bước trục vít để đảm bảo chính xác
trong q trình tính.

Hình 2.3: Sơ đồ tiến dao gia cơng
Tính bước tiến dao đổi từ mm/phút sang độ/phút

Thời gian để trục quay được một vịng



Hình 2.4: Sơ đồ bước xoắn
17


18

T=

phút

T là thời gian để trục quay quay được một vòng
P bước xoắn (khoảng dịch chuyển theo trục X khi trục quay quay được một
vịng)
Bước tiến góc FA =

độ/phút

- Lập trình
Chọn gốc tọa độ, trục quay sao cho việc tính tốn lập trình, cài đặt khi gia cơng
là đơn giản nhất. Tùy thuộc vào bước của trục vít mà ta có thể gia cơng một lần
hoặc gia cơng nhiều lần (cần mở rộng rãnh hoặc phân chia chiều sâu cắt). Căn
cứ vào số đầu mối của trục vít để chia đều rãnh ren. Trong ví dụ này ta thực hiện
một lần đạt được chiều cao ren.
O0001;
G21 ;
G91G28Z0;

T_;
M06;
G0G90G54X_Y_A_;
G43Z_H_S_ ;
M03 ;
M08 ;
Z_;
G01Z_F_;
Y0 ;
X_A_ F_;
G0Z_ ;
G91G28Z0.;
M30;
18


19
- Gá dao đăng ký dao.
Nhập thông số bù chiều dài dao, giá trị bù bán kính dao tương tự như đã thực
hiện gia công 3 trục.
Kiểm tra bù chiều dài dao để đảm bảo đã nhập đúng giá trị bù chiều dài dao.
- Gá phôi, nhập giá trị offset phơi
Nếu như chi tiết kém cứng vững ta có thể gá một đầu cặp trên đầu phân độ, một
đầu chống tâm. Rà phôi để đảm bảo trục quay trùng tâm chi tiết, cài gốc tọa độ
phôi để để tâm quay trùng với tâm chi tiết( hình 2.5).

Hình 2.5: Sơ đồ gá phơi
- Nhập chương trình, kiểm tra chương trình bằng đồ họa.
- Kiểm tra chương trình bằng chạy thử bằng Dry Run.
Đưa trục Z lên cao tiến hành chạy Dry Run để kiểm tra đường chạy dao.

- Chạy chương trình gia công.
Kiểm tra các chế độ, các lựa chọn trong q trình gia cơng, % tốc độ trục chính,
% bước tiến, % chạy dao nhanh, chọn chạy từng câu lệnh để kiểm tra.
Kiểm tra chi tiết.
Nên cắt thử sau đó kiểm tra tránh cắt hụt kích thước hoặc chưa cắt hết lượng dư,
điều chỉnh chương trình nếu cần thiết tránh mất thời gian chạy lại chương trình
nhiều lần
3. Phay rãnh xoắn
Phay rãnh xoắn tương tự như phay trục vít, tuy nhiên dao phay là dao
phay ngón có hình dạng giống như hình dạng của rãnh cần gia cơng. Đối với
19


20
rãnh xoắn thì thơng thường có bước xoắn lớn hơn rất nhiều so với trục vít. Việc
tính tốn các thơng số để lập trình hồn tồn giống với phay trục vít.

Hình 2.6: Sơ đồ khai triển rãnh xoắn
O0001;
G21 ;
G91G28Z0;
T1;
M06;
G0G90G54X0.Y0.A0.;
G43Z100.H1.S1200 ;
M03 ;
M08 ;
Z85.;
G01Z80.F50;
X120.A90.F100;

G0Z85. ;
G91G28Z0.;
M30;
- Gá dao đăng ký dao.
Nhập thông số bù chiều dài dao, giá trị bù bán kính dao tương tự như đã thực
hiện gia công 3 trục.
Kiểm tra bù chiều dài dao để đảm bảo đã nhập đúng giá trị bù chiều dài dao.
- Gá phôi, nhập giá trị offset phôi
20


21
Nếu như chi tiết kém cứng vững ta có thể gá một đầu cặp trên đầu phân độ, một
đầu chống tâm. Rà phôi để đảm bảo trục quay trùng tâm chi tiết, cài gốc tọa độ
phôi để để tâm quay trùng với tâm chi tiết(hình 2.7).

Hình 2.7: Sơ đồ gá phơi
- Nhập chương trình, kiểm tra chương trình bằng đồ họa.
- Kiểm tra chương trình bằng chạy thử bằng Dry Run.
Đưa trục Z lên cao tiến hành chạy Dry Run để kiểm tra đường chạy dao.
- Chạy chương trình gia công.
Kiểm tra các chế độ, các lựa chọn trong quá trình gia cơng, % tốc độ trục chính,
% bước tiến, % chạy dao nhanh, chọn chạy từng câu lệnh để kiểm tra.
Kiểm tra chi tiết.
Nên cắt thử sau đó kiểm tra tránh cắt hụt kích thước hoặc chưa cắt hết lượng dư,
điều chỉnh chương trình nếu cần thiết tránh mất thời gian chạy lại chương trình
nhiều lần.
4. Phay cam
Phay rãnh cam trên bề mặt trụ (cam thùng) là sự phối hợp chuyển động
đồng thời của hai trục là trục quay A và trục tịnh tiến X, việc nội suy trên mặt

trụ ta coi như nội suy trên mặt phẳng với hai trục X và trục A bằng cách khai
triển cam trên mặt phẳng để tính tọa độ lập trình
- Lập trình
Chọn gốc tọa độ, trục quay sao cho việc tính tốn lập trình là đơn giản nhất
- Gá dao, cài dao hoàn toàn tương tự như phay 3 trục tọa độ
- Gá phôi, cài phôi
21


22
Cài gốc tương tự như phay ba trục tọa độ tuy nhiên chú ý rà sao cho tâm quay
trung với tâm trục phân độ
- Nhập chương trình, kiểm tra chương trình bằng đồ họa
- Kiểm tra chương trình cắt thử bằng Dry Run
- Chạy chương trình gia cơng
Kiểm tra chi tiết
Để gia cơng rãnh cam như hình dưới ta tính tọa độ theo hai truc X và A như
sau(hình 2.8)

Hình 2.8: Sơ đồ hình khai triển rãnh cam
...
N5 G01X120.A30.
N6 G02X90.A60.R30.
N7 G01X70.
N8 G03X60.A70.R10.
N9 G01A150.
N10 G02X70.A190.R75.
N11 G01X110.A230.
N12 G03X120.A270.R75.
N13 G01A360.

G01A150.
...
- Gá dao đăng ký dao.
22


23
Nhập thông số bù chiều dài dao, giá trị bù bán kính dao tương tự như đã thực
hiện gia cơng 3 trục.
Kiểm tra bù chiều dài dao để đảm bảo đã nhập đúng giá trị bù chiều dài dao.
- Gá phôi, nhập giá trị offset phôi
Nếu như chi tiết kém cứng vững ta có thể gá một đầu cặp trên đầu phân độ, một
đầu chống tâm. Rà phôi để đảm bảo trục quay trùng tâm chi tiết, cài gốc tọa độ
phôi để để tâm quay trùng với tâm chi tiết.
- Nhập chương trình, kiểm tra chương trình bằng đồ họa.
- Kiểm tra chương trình bằng chạy thử bằng Dry Run.
Đưa trục Z lên cao tiến hành chạy Dry Run để kiểm tra đường chạy dao.
- Chạy chương trình gia cơng.
Kiểm tra các chế độ, các lựa chọn trong quá trình gia cơng, % tốc độ trục chính,
% bước tiến, % chạy dao nhanh, chọn chạy từng câu lệnh để kiểm tra.
Kiểm tra chi tiết.
Nên cắt thử sau đó kiểm tra tránh cắt hụt kích thước hoặc chưa cắt hết lượng dư,
điều chỉnh chương trình nếu cần thiết tránh mất thời gian chạy lại chương trình
nhiều lần
5. Phay mặt xoắn được lập trình bằng phần mềm CAD/CAM
Mặt xoắn là một bề mặt phức tạp với việc sử dụng các lệnh lập trình, các
phép tính thơng thường thì rất khó khăn có thể lập trình gia cơng được vì vậy
cần phần mềm CAD/CAM để lập trình gia cơng mặt xoắn thơng qua các thơng
số hình học của chi tiết(hình 2.9).
Ngày nay có rất nhiều hãng sản xuất cho

ra đời nhiều thế hệ phần mềm hỗ trợ gia
công nhiều trục, cho nên việc lập trình gia
cơng cũng được đơn giản hơn rất nhiều.
Trong trường học hiện nay rất phổ biến
phần mềm CAD/CAM hỗ trợ gia cơng

23

Hình 2.9: Rãnh xoắn 3d


24
nhiều trục đó là MasterCAM, SolidCAM, Cimatron, vv

24