THUYẾT MINH SKKN sổ TAY từ VỰNG TIẾNG ANH CHO HS lớp 6

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Rạng Đông, ngày 25 tháng 03 năm 2021
THUYẾT MINH SÁNG KIẾN
Tên sáng kiến: ‘‘Hướng dẫn học sinh lớp 6 trường THCS Rạng
Đông tự làm sổ tay từ vựng Tiếng Anh bằng hình ảnh nhằm tăng
khả năng ghi nhớ từ’’
Tên cá nhân thực hiện: Nguyễn Thị Phượng
Thời gian đã được triển khai thực hiện: Từ ngày: 25/8/2020 đến ngày
25/3/2021
1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến
Trong Tiếng Anh chúng ta không thể rèn luyện và phát triển bốn kỹ năng
nghe, nói, đọc, viết của học sinh mà không dựa vào nền tảng của từ vựng. Nếu
khơng có số vốn từ cần thiết, các em sẽ khơng nghe được và hệ quả của nó là
khơng nói được, đọc khơng được và viết cũng khơng xong, cho dù các em có
nắm vững mẫu câu.
Đối với vấn đề giao tiếp thì từ vựng chính là gốc rễ của vấn đề. Khi giao
tiếp, người đọc và người nghe thường xuyên chú ý vào nội dung của người xung
quanh muốn thể hiện ra hơn là ngữ pháp câu từ. Một trong những câu nói khá
nổi tiếng của David A. Wilkins từng nói: “Khơng có ngữ pháp thì ít thơng tin
truyền đạt. Khơng có từ vựng thì khơng có một thông tin nào được truyền đạt
cả.”
Qua thực tế dạy học những năm qua, mặc dù khi ở trên lớp đã được giáo
viên áp dụng các hình thức và phương pháp dạy từ vựng tối ưu hiệu quả nhất,
nhưng việc ghi nhớ từ của các em vẫn còn rất hạn chế. Phương pháp học từ
vựng ở nhà của các em học sinh vẫn thường được diễn ra theo kiểu hoàn toàn
quên ngay 80% số từ đã học một cách rất dễ dàng như: học từ vựng theo cột
riêng lẻ, học từ xong không ôn tập và sử dụng, học không cảm xúc, học từ vựng
khơng có chủ đề, học từ vựng không theo ngữ cảnh cụ thể… Khi được hỏi đến,
nhiều học sinh rơi vào trạng thái: Học 10 từ nhưng chỉ nhớ được 2-3 từ, từ này
trông “quen quen” nhưng không nhớ đã gặp ở đâu rồi, không biết từ này mình

dùng đã đúng chưa, học thuộc từ rồi nhưng đến khi dùng đến lại nhớ nhớ quên
1


qn… Thậm chí nhiều học sinh ln coi từ vựng là một thứ đáng sợ, khơng thể
làm chủ được nó.
Vấn đề được đặt ra ở đây là làm thế nào để học sinh ghi nhớ từ lâu trong
quá trình học để vận dụng từ sao cho phù hợp và có hiệu quả tốt. Hiện nay với
sự phát triển của công nghệ thơng tin, việc tìm nguồn tài liệu cho việc học của
học sinh trở nên thuận tiện hơn rất nhiều; trên thị trường cũng có rất nhiều sản
phẩm phục vụ cho việc học từ vựng. Tuy nhiên để những học sinh vùng khó
khăn như học sinh trường THCS Rạng Đơng có thể tiếp cận và vận dụng thì
khơng phải dễ. Và đó cũng là lí do tơi áp dụng giải pháp “Hướng dẫn học
sinh lớp 6 trường THCS Rạng Đông tự làm sổ tay từ vựng
Tiếng Anh bằng hình ảnh nhằm tăng khả năng ghi nhớ
từ” với mong muốn góp một phần để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng
Anh, đồng thời phát triển một số phẩm chất và năng lực cho học sinh lớp 6
trường THCS Rạng Đông.
2. Phạm vi triển khai thực hiện
Phạm vi: Sáng kiến được áp dụng đối với học sinh lớp 6 trường THCS
Rạng Đơng.
3. Mơ tả sáng kiến
a. Tình trạng giải pháp đã biết
Tôi đã tiến hành khảo sát với 30 học sinh lớp 6 trường THCS Rạng Đông
mà tôi đang trực tiếp giảng dạy về cách học từ vựng ở nhà của các em với các
câu hỏi:
1. Em học từ vựng ở nhà như thế nào?
2. Với cách học đó em có nhớ từ được lâu khơng và em có thấy hứng thú
khi học từ vựng như thế khơng?
3. Khi muốn tìm lại từ vựng để ôn tập, em làm thế nào?

Tôi nhận được các câu trả lời như sau:
- Đối với câu hỏi 1: 100% học sinh trả lời là các em học thuộc lòng bằng
cách đọc hoặc viết đi viết lại theo nội dung trong vở ghi hoặc sách giáo khoa.
- Đối với câu hỏi 2: 100% học sinh trả lời là các em không nhớ được
nhiều từ và cảm thấy rất lộn xộn, các em cũng cảm thấy uể oải, không hứng thú.
- Đối với câu hỏi 3: 100% học sinh trả lời là các em phải lục và tìm lại
trong vở ghi hoặc sách giáo khoa.
* Ưu điểm:
Với phương pháp học “thủ công” này, các em không phải tốn kém nhiều
công sức cũng như tiền bạc cho việc học thuộc từ vựng. Các em chỉ cần ghi chép
và học thuộc lòng các từ.
2


* Nhược điểm:
Tuy nhiên, với phương pháp học từ trên, các em chỉ nhìn mặt chữ rồi nhớ
một cách thụ động và thường qn rất nhanh, bởi nó khơng gợi được sự tư duy,
không ghi dấu ấn được trong đầu các em về các từ vựng đó. Đặc biệt, đối với
đối tượng học sinh lớp 6 tại trường THCS Rạng Đông, các em ở độ tuổi hiếu
động, thường ham chơi hơn ham học nên cách học này vừa tốn nhiều thời gian,
vừa không mang lại hiệu quả cao cho việc học và ghi nhớ từ vựng của các em.
b. Nội dung của giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến
Mục đích của giải pháp
Trong sáng kiến này tơi tiến hành nghiên cứu tính hiệu quả của việc
hướng dẫn học sinh lớp 6 tự làm sổ tay từ vựng nhằm đạt được những mục đích
sau:
Phân tích so sánh về thực trạng trong quá trình học sinh tự học từ vựng
theo cách truyền thống và tự học với cuốn sổ tay tự làm.
Phân tích và chứng minh những điểm mới, điểm sáng của giải pháp mới
nhằm mục đích phối hợp hiệu quả nhất với những phương pháp cũ đã áp dụng.

Nêu cụ thể khả năng áp dụng của giải pháp mới nhằm đem lại hiệu quả
trong quá trình dạy và học Tiếng Anh ở đơn vị.
Chứng minh giải pháp mới có lợi ích cao để có thể đạt đến mục tiêu của
quá trình dạy học ngoại ngữ cũng như chứng minh tính hiệu quả, chất lượng của
phương pháp tự học từ vựng bằng sổ tay tự làm.
Mô tả chi tiết bản chất, nội dung của giải pháp
“Hướng dẫn học sinh lớp 6 trường THCS Rạng Đông
tự làm sổ tay từ vựng Tiếng Anh bằng hình ảnh nhằm
tăng khả năng ghi nhớ từ”
Sử dụng hình ảnh là cách học và ghi nhớ các từ vựng Tiếng Anh
bằng cách sử dụng các hình ảnh để minh họa cho các từ vựng cần học. Tại sao
học bằng hình ảnh lại giúp học sinh nhớ được từ vựng nhanh và lâu hơn? Vì khi
ghi nhớ, não bộ có xu hướng ghi nhớ những hình ảnh nhiều hơn là chỉ chữ đơn
thuần và khi phải nhớ lại, não bộ cũng có xu hướng đưa lại những hình ảnh
trước tiên, sau đó là sự móc nối tới các chữ cái. Phương pháp này đã được các
nhà khoa học chứng mình rằng hiệu quả gấp nhiều lần so với cách học vẹt đọc
thuộc từ và nghĩa một cách lặp đi lặp lại. Chính vì vậy mà, phương pháp học và
ghi nhớ Tiếng Anh bằng hình ảnh ngày càng trở nên phổ biến và được sử dụng
rộng rãi.
Dưới đây là 3 bước tôi đã hướng dẫn học sinh thực hiện để có thể tự tạo ra
được cuốn sổ tay từ vựng bằng hình ảnh để có được trí nhớ từ vựng tốt nhất:
3


Bước 1: Chuẩn bị các chủ đề từ vựng
Trước tiên, cần chuẩn bị những chủ đề phù hợp nhất. Đối với học sinh lớp
6 thì các chủ đề từ vựng Tiếng Anh bằng hình ảnh đơn giản, gần gũi sẽ giúp các
em có một khởi đầu tốt và khơng bị nản chí ngay từ đầu. Để thuận lợi cho q
trình các em thực hiện, tơi cung cấp hình ảnh theo các chủ đề cho các em. Các
chủ đề có thể như:

Vegetables: rau củ

Fruits: các loại quả trái cây

Jobs:

nghề

nghiệp

4


Colors:
Màu
sắc

School: các từ vựng liên quan đến trường học

5


Weather: thời tiết

Feelings:
Cảm xúc

6

Parts of the body: Các bộ phận cơ thể người.

Bước 2: Chuẩn bị bút màu, vở để vẽ sẵn sàng
Sau khi có được những từ vựng và nhóm từ vựng Tiếng Anh để sẵn
sàng nạp vào trí nhớ, bạn nào có điều kiện thì có thể chọn cách lên mạng và tìm
kiếm các hình ảnh về những từ vựng này, hoặc các thẻ từ vựng (flashcard) đã
được dựng sẵn để tải về rồi in ra học. Cách này có thể tiết kiệm được thời
gian và đồng thời cũng khá tiện lợi vì các thẻ từ vựng theo chủ đề hiện nay có
sẵn rất nhiều trên mạng.
Tuy nhiên, đối với hầu hết học sinh tại trường THCS Rạng Đơng khơng
có điều kiện như vậy, tôi hướng dẫn các em tự bắt tay và sử dụng màu mà các
em vẫn dùng khi học mơn Mĩ thuật, bút chì, bút của mình để thiết kế riêng
những hình ảnh sinh động cho từ vựng các em muốn học, có thể dựa theo tư liệu
giáo viên cung cấp, rồi cho ra lò một cuốn sổ từ vựng Tiếng Anh bằng hình ảnh
của riêng mình. Một điểm đáng lưu ý khi tự thiết kế hình ảnh cho từ vựng của
các em là khuyến khích các em sử dụng thật nhiều màu sắc, bởi nhiều màu sắc
sẽ khiến cho việc học từ vựng khơng cịn khơ khan, lý thuyết và nhàm chán nữa
7


mà cực kì sinh động, lúc các em giở ra học sẽ cảm thấy hứng thú, việc ghi nhớ
từ trở nên dễ dàng hơn và có thêm động lực học tập.
Bước 3: Kiểm tra và vận dụng trí nhớ
Khi đã nắm được những từ vựng trong tay rồi, công việc lúc này là áp
dụng những từ vựng các em đã học được vào lời nói và những tình huống giao
tiếp hằng ngày. Để có thể biết cách áp dụng những từ vựng này một cách tự
nhiên và trôi chảy nhất, sau mỗi lần minh họa từ vựng, tôi yêu cầu học sinh có
thể đặt câu ln cho những từ đó. Và cần lưu ý học sinh không thể bỏ qua phần
phát âm. Khi mỗi khi hình ảnh xuất hiện trong đầu, các em hãy đọc lớn lên tên
gọi của hình ảnh đó bằng từ vựng tiếng Anh. Sự kết hợp giữa hình ảnh và âm

thanh một cách bài bản sẽ giúp bộ não hoạt động hiệu quả trong việc ghi nhớ
thơng tin tốt hơn nữa.
Những khác biệt, tính mới của giải pháp
Việc dùng hình ảnh để học sinh tiếp thu từ vựng không phải mới trong
công tác giảng dạy môn Tiếng Anh ở trường THCS Rạng Đông. Tuy nhiên để
học sinh tự tổng hợp lại từ vựng như 1 cuốn sổ tay bằng hình ảnh để làm thành
tư liệu tự học bài thì chưa được áp dụng. Hướng dẫn các em tự làm sổ tay từ
vựng bằng hình ảnh khơng những tiết kiệm được chi phí phù hợp với hồn cảnh
và điều kiện kinh tế của các em mà còn khơi gợi sự hứng thú của các em đối với
môn học. Các em sẽ chủ động tiếp thu kiến thức từ trong quá trình các em thực
hiện nhiệm vụ. Quyển sổ tay như 1 chiến lợi phẩm mà các em thu được để háo
hức so sánh với bạn bè. Khi học sinh có hứng thú, niềm say mê sẽ giúp các em
phát huy được năng lực tư duy, khả năng tự học và óc sáng tạo; để từ đó nâng
cao chất lượng bộ mơn nói riêng và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói
chung là vấn đề hết sức quan trọng trong quá trình dạy học của giáo viên và đáp
ứng được yêu cầu về đổi mới giáo dục hiện nay.
Theo Tiến sĩ Trần Ðình Châu, Vụ trưởng, Giám đốc Dự án phát triển giáo
dục THCS 2, một số kết quả nghiên cứu cho thấy bộ não người sẽ hiểu sâu, nhớ
lâu và in đậm cái mà chính mình suy nghĩ, tự viết, vẽ ra. Vì vậy, việc hướng dẫn
học sinh tự làm nên cuốn sổ tay từ vựng bằng hình ảnh sẽ giúp học sinh học tập
một cách tích cực, huy động tối đa tiềm năng của bộ não; giúp cho các em phát
triển khả năng thẩm mỹ do việc thiết kế mầu sắc đẹp, sắp xếp các từ vựng theo
chủ đề một cách khoa học, lơ-gích, dễ hiểu và sống động. Việc nâng cao khả
năng ghi nhớ từ vựng của các em học sinh sẽ góp phần vào nâng cao chất lượng
môn học tại trường THCS Rạng Đông.
4. Khả năng áp dụng của giải pháp
8


Giải pháp có khả năng áp dụng với đối tượng học sinh lớp 6 trong tồn

trường THCS Rạng Đơng nói riêng và các trường THCS vùng khó nói chung.
5. Kết quả, hiệu quả mang lại
- Dưới đây là ví dụ một số trang trong những cuốn sổ tay học tập của
học sinh tự làm được sau khi tôi hướng dẫn:

9


10


11


12


- Tôi tiến hành khảo sát lại 30 em học sinh trên về việc học và ghi nhớ từ
vựng ở nhà có áp dụng biện pháp tơi hướng dẫn là tự làm sổ tay từ vựng bằng
hình ảnh:
1. Với cách học với sổ tay bằng hình ảnh, em có nhớ từ được lâu khơng?
2. Em có hứng thú với cách học này không?
3. Khi muốn nhớ lại những từ vựng để ôn tập, em làm thế nào?
Tôi nhận được các câu trả lời như sau:
+ Đối với câu hỏi 1: 100% học sinh trả lời là các em nhớ từ dễ và lâu
hơn.
+ Đối với câu hỏi 2: 100% học sinh trả lời là các em thấy rất thú vị khi
có thể vừa chơi, vừa học và tự tay thiết kế được cuốn sổ tay từ vựng bằng hình
ảnh của riêng mình, việc học từ vựng khơng cịn q khó khăn đối với các em.
+ Đối với câu hỏi 3: 100% học sinh trả lời là các em chỉ cần mường

tượng đến những hình ảnh mình đã vẽ và ghi chú từ vựng đó trong các trang của
cuốn sổ tay là có thể nhớ được nhiều từ hơn trước. Cách học này vừa dễ hiểu,
vừa không bị tốn tiền mua, vừa thú vị nữa.

13


- Kết quả tiến bộ cũng được chứng thực qua so sánh công tác kiểm tra
thường xuyên về việc nhớ và vận dụng từ vựng của các em trên lớp trong năm
học 2020-2021 như sau:
Lượng từ nhớ được
Lượng từ vận dụng được
( %)
( %)
Khảo sát trước khi áp
20- 30
15-20
dụng giải pháp
Khảo sát sau khi áp
70-80
65-70
dụng giải pháp
- Kết quả học tập tiến bộ được chứng thực qua so sánh kết quả kiểm tra
định kì của các em trên lớp trong năm học 2020-2021 như sau:
Giỏi (%)
Khá (%)
TB, Y, Kém (%)
Khảo sát trước khi
6,7
40

53,3
áp dụng giải pháp
Khảo sát sau khi áp
13,3
40,1
46,6
dụng giải pháp
Nhìn vào các bảng đối chiếu trên thấy được kết quả học tập bộ môn
Tiếng Anh của các em tiến bộ rõ ràng sau khi được hướng dẫn thực hiện giải
pháp.
6. Đánh giá về phạm vi ảnh hưởng của giải pháp
Giải pháp “Hướng dẫn học sinh lớp 6 trường THCS Rạng
Đông tự làm sổ tay từ vựng Tiếng Anh bằng hình ảnh
nhằm tăng khả năng ghi nhớ từ” có tác dụng tối ưu trong việc thu
hút hầu hết đối tượng học sinh vào việc học từ vựng, kích thích khả năng tư duy,
sáng tạo, sự tự tin của học sinh và giúp các em dễ dàng nắm bắt cũng như khắc
sâu được lượng từ mới được học. Hơn thế nữa, việc hướng dẫn học sinh tự làm
sổ tay từ vựng khơng chỉ bó hẹp trong việc dùng hình ảnh mà cịn có thể từ đó
mở rộng thêm tùy vào nội dung chương trình từng khối trong việc học Tiếng
Anh ở bậc THCS, bậc Tiểu Học cho học sinh các trường vùng khó thuộc Phịng
Giáo dục và đào tạo Huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên.
7. Kiến nghị, đề xuất:
- Về phía phụ huynh học sinh cần: Kiểm tra đơn đốc việc chuẩn bị bài,
học bài của học sinh ở nhà. Tạo điều kiện và khuyến khích học sinh học tập tích
cực.
14


- Về phía nhà trường: Hỗ trợ, ủng hộ tích cực cho giáo viên trong việc áp
dụng giải pháp mới này vào trong thực tiễn.

- Về phía giáo viên: phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ, khoa
học, chủ động, không gây tốn kém về tài chính, nhưng phải đem lại hiệu quả
cao.
Trên đây là giải pháp “Hướng dẫn học sinh lớp 6 trường
THCS Rạng Đông tự làm sổ tay từ vựng Tiếng Anh bằng
hình ảnh nhằm tăng khả năng ghi nhớ từ” của tôi, rất mong
nhận được sự đóng góp, bổ sung ý kiến của các đồng nghiệp để cho giải pháp
trên được hoàn thiện hơn.

Ý kiến xác nhận

Rạng Đông, ngày 25 tháng 3 năm 2021

của thủ trưởng đơn vị

Người thuyết minh

Nguyễn Thị Phượng

XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG

15


DANH MỤC CHÚ THÍCH CHỮ VIẾT TẮT, KHÁI NIỆM
THCS

Trung học cơ sở

16

PHỤ LỤC
Phụ lục

Trang

1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến
2. Phạm vi triển khai thực hiện

1- 2
2
2

3. Mơ tả sáng kiến
a. Tình trạng giải pháp đã biết

2-3

b. Nội dung giải pháp

3-9

4. Khả năng áp dụng của giải pháp

9
9-12

5. Kết quả, hiệu quả mang lại
17

6. Phạm vi ảnh hưởng của giải pháp

12-13
13

7. Kiến nghị, đề xuất
Danh mục chú thích chữ viết tắt

14

18