Bộ câu hỏi ôn tập tình huống Luật hiến pháp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
-----BỘ CÂU HỎI TÌNH HUỐNG ÔN TẬP THI KẾT THÚC HỌC PHẦN
Dành cho chương trình đào tạo: Luật học CLC, Luật học, Luật kinh doanh
Tên học phần: LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM
1) Bình luận về quan điểm của Patrick Henry, thành viên của Hội nghị lập hiến của
Hoa Kỳ 1787, rằng: “Hiến pháp không phải là một cơng cụ của chính quyền để
đàn áp nhân dân, mà là một công cụ để nhân dân kiềm chế chính quyền”.
2) Bình luận về câu nói của Thomas Jefferson (vào năm 1789) rằng: “Trong các vấn
đề về quyền lực, đừng nói thêm gì về lịng tin vào đức tính tốt của con người, mà
phải trói anh ta lại bằng sợi dây Hiến pháp để anh ta không cịn làm được điều
ác”.
3) Bình luận về quan điểm của luật sư Lý Ba (người Trung Quốc): “Ở một quốc gia
tự do dân chủ, bản hiến pháp không chỉ ràng buộc chính quyền mà cịn ràng buộc
nhân dân nữa. Thơng qua hiến pháp, tập thể dân chúng cam kết tuân theo một thủ
tục tổ chức nhất định về cách thức quản trị công việc chung và giải quyết xung đột
xã hội.”
4) Bình luận về quan điểm của Alexander Hamilton rằng: “Bản thân Hiến pháp, với ý
nghĩa thực sự và mục đích hữu dụng thực sự, chính là một đạo luật về các quyền
con người” (The Federalist Papers).
5) Lời nói đầu của Hiến pháp Hoa Kỳ có đoạn: "Chúng tơi, nhân dân Hoa Kỳ... quyết
tâm chấp thuận và thiết lập bản Hiến pháp này của Hợp Chủng Quốc". Hãy bình
luận đoạn trên từ góc độ lý luận của Luật Hiến pháp.
6) Trong phiên họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ lâm thời năm 1945, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã nói: "Trước chúng ta đã bị chế độ quân chủ chuyên chế rồi đến
chế độ thực dân không kém phần chuyên chế, nên nước ta khơng có Hiến pháp,
Nhân dân ta không hưởng quyền tự do dân chủ. Chúng ta phải có một Hiến pháp".
Hãy bình luận câu nói trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
7) Bình luận quan điểm của Phan Chu Trinh cho rằng: "Trong nước có Hiến pháp, ai
cũng phải tơn trọng Hiến pháp, cái quyền của Chính phủ cũng bởi Hiến pháp quy
1

định cho, lười biếng khơng được mà dẫu có muốn áp chế cũng khơng chỗ nào thị
ra được".
8) Nhiều sách, giáo trình về hiến pháp tại Pháp, hoặc ở Sài Gịn trước đây, hay gộp
chung với chủ đề về chính trị học, chẳng hạn như các sách “Luật Hiến pháp và
Chính trị học” (Nguyễn Văn Bơng), “Luật Hiến pháp và các định chế chính trị”
(Lê Đình Chân), “Luật Hiến pháp và các định chế chánh trị” (Nguyễn Văn
Tưởng). Hãy bình luận về điều này.
9) Bộ trưởng Bộ A ban hành một Quyết định theo đó mỗi người chỉ được sở hữu 01
xe gắn máy. Hãy bình luận từ góc độ Hiến pháp đối với Quyết định trên. Giả sử
Quyết định đó được coi là bất hợp hiến thì cơ chế xử lý theo Hiến pháp hiện hành
của Việt Nam là như thế nào ? Hãy bình luận cơ chế đó.
10)Điều 2 mục 2 Quyết định 97/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (ngày 24
tháng 7 năm 2009) về việc ban hành Danh mục các lĩnh vực cá nhân được thành
lập tổ chức khoa học và cơng nghệ u cầu: “nếu có ý kiến phản biện về đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước cần gửi ý kiến đó cho cơ quan
Đảng, Nhà nước có thẩm quyền, khơng được cơng bố công khai với danh nghĩa
hoặc gắn với danh nghĩa của tổ chức khoa học và cơng nghệ”. Bình luận về quy
định này dưới góc độ lý luận của Luật Hiến pháp.
11)HĐND tỉnh N ra Nghị quyết quy định việc tuyển cơng chức vào các cơ quan hành
chính trong tỉnh sẽ hạn chế tiếp nhận những người có bằng đại học tại chức hoặc
đại học dân lập. Điều này có vi phạm luật và Hiến pháp khơng? Nếu có thì sẽ được
cơ quan có thẩm quyền xử lý như thế nào? Đánh giá về cơ chế xử lý đó.
12)HĐND thành phố Đ (là thành phố trực thuộc trung ương), ra Nghị quyết dừng
đăng ký thường trú mới vào khu vực nội thành đối với những người khơng có
nghề nghiệp hoặc có nhiều tiền án, tiền sự. Nghị quyết của HĐND nói trên có vi
phạm luật và Hiến pháp khơng? Nếu có thì cơ chế xử lý hiện hành như thế nào?
Đánh giá về cơ chế xử lý đó.

2


13)HĐND thành phố H (là thành phố trực thuộc trung ương), ra Nghị quyết dừng
đăng ký thường trú mới vào khu vực nội thành đối với những người khơng có
nghề nghiệp hoặc có nhiều tiền án, tiền sự. Nhiều tổ chức và cá nhân cho rằng
Nghị quyết này vi phạm Luật cư trú (trái luật). Trong khi đó, HĐND thành phố H
lại cho rằng họ ban hành Nghị quyết này theo quy định của Luật tổ chức và hoạt
động của HĐND, do đó khơng thể nói rằng Nghị quyết đó trái luật. Hãy đánh giá
về quan điểm trên.
14)Căn cứ vào Nghị quyết của HĐND thành phố H, một thành phố trực thuộc trung
ương về việc dừng đăng ký thường trú mới vào khu vực nội thành đối với những
người không có nghề nghiệp hoặc có nhiều tiền án, tiền sự, UBND cùng cấp đã
không giải quyết các hồ sơ xin đăng ký hộ khẩu thường trú của những đối tượng
trên. Hành vi của UBND nói trên có vi phạm luật và Hiến pháp khơng? Nếu có thì
cơ chế xử lý hiện hành như thế nào? Đánh giá về cơ chế xử lý đó.
15)Ủy ban nhân dân tỉnh X ban hành một Quyết định theo đó xe gắn máy ngồi ngoại
tỉnh khơng được vào tỉnh X. Hãy bình luận Quyết định trên dưới góc độ Luật Hiến
pháp.
16)Ủy ban nhân dân tỉnh X ban hành một quyết định theo đó người nào đua xe trái
phép thì tịch thu xe và bán đấu giá. Hãy bình luận về tính pháp lý và tính hợp lý
của quyết định này.
17)Luật sư X cho rằng một điều khoản trong Bộ luật Hình sự khơng phù hợp với một
quy định về quyền công dân trong Hiến pháp hiện hành. Luật sư X có thể kiến
nghị đến cơ quan nào để xem xét?
18)Công dân A đã viện dẫn Hiến pháp trong một phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích
liên quan của mình. Hội đồng xét xử khơng đồng ý cách viện dẫn của cơng dân A,
vì cho rằng Hội đồng xét xử khơng có thẩm quyền căn cứ vào Hiến pháp để giải
quyết vụ việc. Hãy bình luận về cách giải quyết của Hội đồng xét xử.
19)Có quan điểm cho rằng cho rằng việc Nghị viện trì hỗn thơng qua luật để thực thi

Hiến pháp là vi hiến. Bình luận về quan điểm đó.
20)Trong ngày bầu cử, công dân A đủ điều kiện đi bầu cử, có tên trong danh sách cử
tri nhưng khơng đi bầu. Sau đó, khi anh ta đến Ủy ban nhân dân xã X nơi anh ta cư
trú để làm hổ khẩu. Nhân viên của Ủy ban nhân dân đã không tiến hành làm thủ
3


tục cho anh ta với lý do anh ta đã không đi bầu cử. Nhân viên Ủy ban nhân dân
hành động có đúng Hiến pháp khơng?
21)Có ý kiến cho rằng Việt Nam chưa có luật biểu tình, nên việc tham gia biểu tình là
vi phạm pháp luật. Hãy bình luận về ý kiến đó.
22)Cơng dân H u cầu một Bộ cung cấp các thông tin về một vấn đề mà Bộ đang
chịu trách nhiệm quản lý trực tiếp. Bộ không cung cấp với lập luận rằng Hiến pháp
chỉ quy định quyền tiếp cận thông tin, tức là quyền được truy cập các thông tin mà
cơ quan nhà nước công khai, chứ không quy định quyền của công dân được yêu
cầu cơ quan nhà nước cung cấp thông tin mà cơ quan đó đang nắm giữ. Hãy bình
luận về hành động và sự giải thích của Bộ.
23)Theo VietnamNet và nhiều tờ báo mạng chính thống khác, tháng 10/2015, một
giáo viên ở tỉnh A tải thơng tin Thanh tra Chính phủ đề nghị kiểm điểm Chủ tịch
UBND tỉnh về yếu kém trong quản lý đất đai lên facebook của mình với lời bình
“nhìn cái mặt kênh kiệu” và được một cán bộ khác của tỉnh vào “like” (thích). Sau
đó, hai người này bị Sở Thông tin-Truyền thông tỉnh phạt mỗi người 5 triệu đồng
vì hành vi “sử dụng thơng tin nhằm xúc phạm uy tín, danh dự người khác”. Bình
luận về vụ việc này.
24)Theo một văn bản pháp luật về việc thành lập tổ chức khoa học và cơng nghệ:
“nếu có ý kiến phản biện về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà
nước cần gửi ý kiến đó cho cơ quan Đảng, Nhà nước có thẩm quyền, khơng được
cơng bố công khai với danh nghĩa hoặc gắn với danh nghĩa của tổ chức khoa học
và cơng nghệ”. Bình luận về quy định này dưới góc độ lý luận của Luật Hiến
pháp.

25)Công dân A không tham gia bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội, vì cho rằng bầu
cử là quyền chứ không phải là nghĩa vụ. Nhưng các tổ chức chính trị-xã hội khu
vực dân cư nơi cơng dân A yêu cầu công dân A phải thực hiện nghĩa vụ bầu cử.
Hãy bình luận về các ý kiến trên.
26)Một đại biểu Quốc hội có dự định đề xuất một dự án luật nhưng khơng biết trình
tự, thủ tục cho việc này như thế nào? Hãy tư vấn cho đại biểu đó.

4


27)Quốc hội tổ chức bỏ phiếu để kéo dài nhiệm kỳ của mình thêm một năm. Kết quả
có 70% tổng số đại biểu tán thành việc kéo dài. Kết quả bỏ phiếu này có đủ để
Quốc hội kéo dài nhiệm kỳ không?
28)Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, được Quốc hội thơng qua vào ngày 20/11/2014,
có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2016 (theo Điều 124). Vào đầu năm 2015, hàng
ngàn công nhân tại nhiều địa phương đã ngừng việc tập thể phản đối để phản đối
quy định tại Điều 60 của Luật này. Sau khi xem xét báo cáo của Chính phủ (ngày
19/5/2015) về quy định tại Điều 60 của Luật này, Quốc hội đã phải thông qua Nghị
quyết 93/2015/QH13 (ngày 22/6/2015) về thực hiện chính sách hưởng Bảo hiểm
Xã hội một lần đối với người lao động. Theo đó, từ ngày 1/1/2016, khi Luật Bảo
hiểm xã hội 2014 có hiệu lực, điều khoản về điều kiện hưởng BHXH một lần
(Điều 60) sẽ có sự điều chỉnh (theo hướng linh hoạt, cho người lao động được
nhận trợ cấp một lần). Qua vụ việc này, hãy bình luận về thực tiễn lập pháp ở nước
ta.
29)Trước tình trạng một doanh nghiệp nhà nước thua lỗ năng, gây thất thoát số tiền
rất lớn, tại diễn đàn Quốc hội, một đại biểu Quốc hội kiến nghị: “Ủy ban Thường
vụ Quốc hội cần tổ chức để Quốc hội biểu quyết thành lập ủy ban lâm thời điều tra
trách nhiệm của các thành viên Chính phủ trong vụ việc này". Qua vụ việc này,
hãy bình luận về vị trí, vai trị của Ủy ban lâm thời của Quốc hội.
30)Sinh viên Nguyễn Văn A, không phải là đại biểu Quốc hội, nhận thấy rằng cần

thiết phải có một đạo luật về giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Anh ta cũng đã
có những ý tưởng cơ bản thuộc nội dung của đạo luật đó. Anh A phải làm thế nào
để đề xuất ý tưởng của mình thành luật?
31)Một số cử tri trong cùng một khu vực dân cư cho rằng cần sửa đổi một đạo luật
hiện hành để có thể gần hơn với thực tiễn đời sống và áp dụng hiệu quả hơn. Các
cử tri này cần làm gì?
32)Sau khi Quốc hội thơng qua một đạo luật và chuyển sang cho Chủ tịch nước công
bố nhưng Chủ tịch nước nhận thấy đạo luật có dấu hiệu bất hợp hiến. Chủ tịch
nước có thể làm gì trong trường hợp này? Hãy bình luận về quy định của Hiến
pháp hiện hành về vấn đề này.
5


33)Sau khi Ủy ban thường vụ Quốc hội ban thông qua một Pháp lệnh và chuyển sang
cho Chủ tịch nước công bố nhưng Chủ tịch nước nhận thấy rằng pháp lệnh này có
dấu hiệu bất hợp hiến. Theo bạn, Chủ tịch nước có thể làm gì trong trường hợp
này? Hãy bình luận về quy định của Hiến pháp hiện hành về vấn đề này.
34)Bình luận nhận định của một đại biểu Quốc hội cho rằng trong thời gian qua, Quốc
hội “chưa thực sự thực hiện quyền quyết định của mình mà phần lớn là dựa vào
đề nghị của Chính phủ rồi đồng ý.”
35)Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn A cho rằng hoạt động của Bộ trưởng Bộ B không
hiệu quả. Đại biểu A có ý định Bộ trưởng B phải bị bỏ phiếu bất tín nhiệm trước
Quốc hội. Hỏi Đại biểu A phải làm gì theo đúng trình tự của Hiến pháp hiện hành.
36)Trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, có ý kiến cho rằng Đại biểu Quốc hội khơng
có quyền chất vấn về những vụ việc xảy ra ở địa phương không thuộc nơi đại biểu
ứng cử. Hãy bình luận về ý kiến này.
37)Quốc hội bỏ phiếu bãi nhiệm một đại biểu Quốc hội, có 60% tổng số đại biểu tán
thành việc bãi nhiệm đại biểu này. Kết quả bỏ phiếu này có giá trị như thế nào?
38)Quốc hội bỏ phiếu bãi nhiệm một đại biểu Quốc hội vì có nhiều ý kiến cho rằng
đại biểu khơng cịn được cử tri tín nhiệm. Có 70% tổng số đại biểu tán thành việc

bãi nhiệm đại biểu này. Kết quả bỏ phiếu này có giá trị như thế nào?
39)Có quan điểm cho rằng quy định tại Điều 81 Hiến pháp 2013 (về thủ tục bắt, giam,
giữ, khởi tố đối với một đại biểu Quốc hội phải có sự đồng ý của Quốc hội) là trái
với nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật được Điều 16 Hiến pháp khẳng định.
Hãy bình luận.
40)Đại biểu Quốc hội N đã bị khởi tố và bắt tạm giam, nhưng chưa được đưa ra xét
xử và tuyên án. Khi đặt vấn đề bãi nhiệm tư cách đại biểu của đại biểu này, một số
đại biểu Quốc hội phân vân rằng đại biểu Quốc hội N chưa bị tịa tun án nghĩa là
chưa bị coi có tội, nên chưa thể khẳng định là bà “khơng cịn xứng đáng với sự tín
nhiệm của nhân dân” (khoản 2, Điều 7 Hiến pháp) để đề nghị miễn nhiệm. Bình
luận về tình huống này.
41)Có ý kiến của một đại biểu Quốc hội cho rằng: Quốc hội là cơ quan lập pháp, nếu
quyết sai cũng phải nhận khuyết điểm chứ không phải kỷ luật, Chủ tịch Quốc hội
cũng không phải người đứng đầu Quốc hội. Vì thế, khơng thể vì cả 500 đại biểu
6


bỏ phiếu mà kỷ luật cả 500 vị hay kỷ luật ông Chủ tịch. Quốc hội tức là dân, dân
quyết sai thì dân chịu, chứ kỷ luật ai. Hãy bình luận nhận định trên từ góc độ lý
luận của Luật Hiến pháp.
42)Trả lời phỏng vấn của một phóng viên về tình trạng quá tải của bệnh viện tuyến
trên, một vị lãnh đạo của Bộ Y Tế ngành y cho rằng: “Thiếu giường bệnh thì phải
hỏi Nhà nước”. Hãy bình luận quan điểm trên từ góc độ lý luận của Luật Hiến
pháp.
43)Bàn về chương tình làm luật, có đại biểu Quốc hội cho rằng: “Tôi đề nghị Quốc
hội lên tiếng để Chính phủ và các cơ quan giải thích vì sao đưa vào (đưa dự luật
vào chương trình làm luật) rất nhiều lập luận, đưa ra (rút dự luật khỏi chương
trình làm luật) lại rất nhẹ nhõm. Nhiều bộ luật lấy lý do nhạy cảm liên quan quốc
phòng an ninh hay quan hệ quốc tế thì đồng ý, nhưng nhiều vấn đề khơng nhạy
cảm thì sao?” Hãy bình luận quan điểm trên.

44)Tại phiên thảo luận tổ tại Quốc hội ngày 22/5/2015 về Điều 60 của Luật Bảo hiểm
xã hội năm 2014 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2016), đại biểu Quốc hội Võ
Thị D. (TP.HCM) cho rằng mình tự cảm thấy có lỗi trong tư cách một đại biểu đã
góp ý và biểu quyết Luật Bảo hiểm xã hội trong năm 2014. Bà D cũng đề nghị:
“Bên cạnh việc sửa đổi điều này thì Quốc hội cũng phải nhận lỗi với người lao
động chứ không phải chỉ sửa rồi nhận lỗi cho có. Quốc hội phải cầu thị và thật tâm
trong lần sửa đổi này”. Hãy bình luận về đề nghị của đại biểu D.
45)Quốc hội tổ chức bỏ phiếu để kéo dài nhiệm kỳ của mình thêm một năm. Kết quả
có 60% tổng số đại biểu tán thành việc kéo dài. Kết quả bỏ phiếu này đã đủ để
Quốc hội kéo dài nhiệm kỳ khơng?
46)Ơng H. là Giám đốc Công ty điện lực tỉnh C, đồng thời là đại biểu Quốc hội. Cơ
quan Công an phát hiện ông H có hành vi tham ơ, muốn ra lệnh bắt để tạm giam
ông này phục vụ cho việc điều tra. Để thực hiện ý định đó, cơ quan chức năng phải
thực hiện thủ tục gì? Giả sử Ơng H chỉ là đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh C, cơ
quan chức năng phải thực hiện thủ tục gì?
47)Trả lời phỏng vấn báo chí, một đại biểu Quốc hội phát biểu về vai trò của luật sư:
“Luật sư ở Việt Nam chỉ bào chữa cho những người có tiền”. Phản ứng trước phát
biểu này, Liên đồn Luật sư đã có cơng văn đề nghị Chủ tịch Quốc hội và Chủ tịch
7


Ủy ban tư pháp xem xét tư cách và trách nhiệm của đại biểu Quốc hội đó. Hãy
bình luận về vụ việc trên dưới góc độ lý luận của Luật Hiến pháp.
48)Trên một diễn đàn blog cá nhân của mình, một đại biểu Quốc hội đã có những
nhận định thiếu văn minh về một vị đại biểu Quốc hội khác. Cho rằng phát biểu
của đại biểu Quốc hội này là khơng phù hợp với chuẩn mực văn hóa tranh luận và
làm ảnh hưởng đến ủy tín của Đồn đại biểu, Đoàn đại biểu Quốc hội đã họp yêu
cầu đại biểu Quốc hội đó xin lỗi cơng khai. Hãy bình luận về vụ việc trên dưới góc
độ lý luận của Luật Hiến pháp.
49)Trên diễn đàn Quốc hội, một đại biểu, đồng thời là Bộ trưởng, thường mở đầu

phần trình bày của mình bằng câu: “Kính thưa Quốc hội, tơi xin phát biểu với tư
cách đại biểu”. Bình luận về mối quan hệ giữa tư cách thành viên Chính phủ với
tư cách đại biểu Quốc hội.
50)Khi thảo luận về dự thảo Nội quy kỳ họp Quốc hội sửa đổi, một đại biểu Quốc hội
cho rằng các đại biểu Quốc hội như ông không được đối thoại trực tiếp với ban
soạn thảo, chỉ được nghe báo cáo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, "nghe xong
đồng ý hay không cũng không được đối thoại lại". Hãy bình luận nhận định trên.
51)Bình luận về quan điểm cho rằng cần tăng số đại biểu Quốc hội chuyên trách để
nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội nước ta hiện nay.
52)Bàn về hoạt động của Quốc Hội, trong kỳ họp Quốc hội khoá 13, một đại biểu
cho rằng thảo luận ở Quốc Hội giống như công chức, “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”,
đúng giờ là nghỉ dù vẫn còn nhiều ý kiến. Hãy bình luận về phát biểu này.
53)Bộ trưởng Bộ A cho rằng một lĩnh vực do Bộ mình đang chịu trách nhiệm nhưng
lại được giao cho một Bộ khác quản lý. Bộ trưởng A có thể xử lý như thế nào?
54)Hãy bình luận về chính sách thí điểm khơng tổ chức hội đồng nhân dân huyện,
quận, phường ở một số địa phương.
55)Bình luận về nhận định rằng “tính độc lập” là u cầu quan trọng nhất đối với các
tồ án.
56) Trình bày tóm tắt vụ Marbury kiện Madison (1803). Cho biết vai trò của vụ án này
đối với nền tư pháp của Hoa Kỳ và trên thế giới.

8