Tài liệu Xử lý kết quả thí nghiệm - Ứng dụng IRRISTAT 4.0 cho Window doc

Xử Lý KếT QUả THí NGHIệM
ứng dụng IRRISTAT 4.0 for Windows
Analysis Experimental Data
Using IRRISTAT 4.0 for Windows
Phạm Tiến Dũng

Kasetsart University, Thailand, 2001
Thanks!
Thank to the help of Thailand Government’s finances in the Faculty Staff
and Student Exchaenges Program between Kasetsart University (KU) and
Hanoi Agricultural University (HAU), the arrangement of the KU
International Programs, HAU International Office, the Individuals such as
Professor Doctor Dang Vu Binh, Associate Professor Doctor Chitapa
Ketewan, Doctor Tran Duc Vien, Associate Professor Doctor Suwapong
Swasdiphanich, Associate Professor Doctor Rangsarid Kaveeta, Mr
Choosak Jompuk, Mr. Piya Kittipadakul and others that I had a good
chance to study in Thailand and to compose this book.
On this occasion I have great thanks to the institutions and individuals
mentioned above.
Pham Tien Dung
Hanoi Agricultural University, Vietnam
Cám ơn!

Nhờ sự giúp đỡ về tài chính của Chính phủ Thai lan trong khuôn khổ
chương trình trao đổi cán bộ và học sinh các khoa giữa Đại học Kaetsart
(KU) Thai lan và Đại học Nông nghiệp Hà nội (HAU), Phòng Quan hệ
Quốc tế KU, Phòng Quản lý Khoa học và Quan hệ Quốc tế HAU, Giáo sư
Tiến sỹ Đặng Vũ Bình, Phó giáo sư, Tiến sỹ Chitapa Ketewan, Tiến sỹ
Trần Đức Viên, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Suwapong Swasdiphanich, Phó
Giáo sư, Tiến sỹ Rangsarid Kaveeta, ông Choosak Jomput, ông Piya
Kittipadakul và những người giúp việc khác mà tôi đ• có cơ hội tốt cho

nghiên cứu ở Thái lan và biên soạn cuốn sách này.
Nhân dịp này tôi xin cảm ơn tất cả các tổ chức và cá nhân trên đ•
tạo điều kiện giúp đỡ tôi.
Phạm Tiến Dũng
Đại học Nông nghiệp I Hà nội
Comments
Considering about this book, I believe that Doctor Dung had worked very
hard to have the book. This is one of the products that Doctor Dung has
gained in the period of three months working at Agronomy Department,
Kasetsart University in the Faculty Staff and Student Exchange Program
Between Kasetsart University and Hanoi Agricultural University.
Contents of the book are simple, understandable and very useful to the
Agricultural Researchers using for their experimental data analysis.
Like in our Department of Agronomy, the book should be put into
teaching practice to your agricultural students.
I wish you more successful.
November 5th, 2001
Associate Professor Doctor Suwapong Swasdiphanich
Head of Department of Agronomy
Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Thailand
Contents
Nội dung Trang
Phần I: Giới thiệu ( Introduction to ) IRISTAT 4.0
I. Các cửa sổ Window 2
II. Menus 6
III. Job Specification Components 13
IV. Ngẫu nhiên hoá và tạo sơ đồ thí nghiệm
( Randomization and Layout ) 18
Phần II. Quản lý file số liệu ( Data and file Management )23
I. Bộ số liệu mẫu ( Sample data set ) 23

II. Tạo file số liệu ( Data creation ) 24
Phần III. Một số mẫu phân tích phương sai
( Some samples of Analysis of variance ) 47
I. Thí nghiệm một nhân tố ( Sigle factor Experiment ) 47
1.1 Mô hình kiểu hoàn toàn ngẫu nhiên 47
( Completely Randomized Design: CRD)
1.2. Mô hình kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ 52
( Randomized Complete Block Design, RCB ).
1.3. Thiết kế Ô vuông La tin ( Latin Square Design, LS ) 55
1.4. Thí nghiệm bố trí kiểu Lattice – Lattice cân đối 59
( Lattice Design - Balanced Lattice )
II. Thí nghiệm hai nhân tố ( Two factors Experiment ) 65
2.1 Thiết kế khối ngẫu nhiên đầy đủ (Factorial experiment ) 65
2.2 Thí nghiệm thiết kế kiểu chia ô lớn, ô nhỏ (Split-plot). 70
2.3 Thí nghiệm kiểu chia băng ( Strip-Plot Design ) 76
III. Thí nghiệm 3 yếu tố bố trí kiểu chia ô lớn, ô vừa, ô nhỏ (Split-split-
plot). 82
IV. Phân tích số liệu qua nhiều nơi ( Analysis over Sites ) 91
V. Phân tích số liệu qua nhiều năm ( Analysis over Yeas ) 95
Phần IV. Phân tích hồi qui ( Regreesion Analysis )
4.1. Hồi qui tuyến tính đơn ( Simple Liner Regreesion ) 100
4.2. Hồi qui bội tuyến tính ( Multiple Liner Regreesion ) 104
Giới thiệu
Đây la cuốn sách thực hành để phân tích các kết quả thực nghiệm bằng
IRRISTAT 4.0 trong Window. Rất tiện lợi cho người sử dụng vì có hình
ảnh minh hoạ các bước cụ thể cho người sử dụng làm theo. Đặc biệt với
những người không am hiểu nhiều về máy tính cũng như kiến thức về
thống kê cũng có thể sử dụng được.
Nội dung cơ bản gồm 2 phần:
1. Giới thiệu khái quát những nội dung và chức năng cơ bản của

IRRISTAT 4.0 trong Window.
2. Một số mẫu phân tích phương sai, hồi qui cơ bản thường được sử
dụng trong nghiên cứu nông nghiệp như các thí nghiệm 1 nhân tố, nhiều
nhân tố theo các kiểu thiết kế khác nhau, thí nghiệm làm nhiều năm, thí
nghiệm làm ở nhiều nơi, phân tích hồi qui đường thẳng 1 biến và nhiều
biến.
Sách này sẽ rất hữu ích cho sinh viên và các nhà nghiên cứu trong lĩnh
vực nông nghiệp.
INTRODUCTIONS
This is a practising book for Analysis experimental data by IRRISTAT
4.0 for Windows. It is very convinience and easy to users because it was
written mainly by figures step by step. Expecially, those who do not
know well about computer techniques and statistical knowledges can use.
The book has two parts:
1. Some genaral introductions of the contents, funtions of IRRISTAT
4.0 for Windows.
2. Some sample models of analysing of variance and regression
following different experimental designs that are often used in
agricultural research such as: single-factor experiment; two factor
experiment; three factor experiment; experiment by sites; experiment by
years and regression analysis.
This book will be very useful for students and researchers in agricultural
fields.
References.
1. Biometrics Unit, International Rice Research Institute.
IRRISTAT 4.0 Window, Tutorial Manual.
2. KWANCHAI A. GOMEZ, ARTURO A. GOMEZ, 1984.
Statistical Procedures for Agricultural Research. Copyright 1984 by John
Wiley& Sons, Inc.
3. Choosak Jompuk. 1998. Computer Application in Agronomy

Research. Agronomy Department, Faculty of Agriculture, Kasetsart
University. 221 p. (in Thai).
Phần I
Giới thiệu IRRISTAT 4.0

IRRISTAT là một chương trình máy tính để quản lý số liệu và phân tích
thống kê cơ bản các số liệu thí nghiệm. Nó có thể chạy trong bất kỳ hệ
thống hoạt động nào của Window 32 bít. Để cài đặt chương trình vào
máy
tính, h•y chạy file SETUP. EXE. trên đĩa cài đặt. Khởi động chương
trình, h•y chạy file IRRISTAT.EXE, hoặc nháy biểu tượng đ• được cài
đặt.
IRRISTAT được biên soạn chủ yếu để phân tích các số liệu thu được từ
thí nghiệm đồng ruộng, nhưng có nhiều nội dung có thể sử dụng để phân
tích các số liệu từ các nguồn nghiên cứu khác Các mô hình phân tích
chính và các chức năng khác bao gồm:
1. Quản lý số liệu bằng spreadsheet
2. Trang ghi kết quả
3. Phân tích phương sai
4. Phân tích hồi qui
5. Phân tích ảnh hưởng của giống và môi trường
6. Phân tích di truyền số lượng
7. Phân tích riêng rẽ nơi nghiên cứu
8. Phân tích mô hình chia nhóm
9. Vẽ đồ thị
10. Ngẫu nhiên hoá sơ đồ thí nghiệm, phương sai của trung bình nhiều
nhân tố, và đa thức trực giao.
Môi trường làm việc của IRRISTAT
Khi kết thúc chương trình, người học phải biết làm quen với các chức
năng cơ bản của IRRISTAT như các cửa sổ Window, các danh mục nội

dung, Các hợp phần chức năng đặc biệt và các thao tác file.
I. Các cửa sổ Window
Trong IRRISTAT có 4 cửa sổ chính của Window.
A. Cửa sổ window chính (Main window)
Cửa sổ chính window của IRRISTAT sẽ cung cấp cho người sử dụng các
menu và các thanh công cụ như hình dưới đây;

B. Cửa sổ quản lý số liệu (Data Editor)

Data editor trình bày số liệu dưới dạng hàng và cột. Mỗi hàng là một
trường hợp và mỗi cột là một biến. Bạn có thể ghi số liệu mới vào những
chỗ trống trên hàng số liệu hoặc nhập số liệu từ file của trang văn bản
hoặc file Excel và file dbase. Bạn có thể mở đồng thời một hoặc nhiều
file số liệu. Số file được mở nhiều hay ít phụ thuộc khả năng nhớ của máy
tính.

Text Editor
Trong Text Editor cũng có thể tạo file ASCII .

File lệnh và các kết quả phân tích thống kê cũng được tóm tắt trong Text
Editor.

Graph Window
Trong Graph Window cho phép vẽ các loại đồ thị



II. Menus
Mỗi cửa sổ Window trong IRRISTAT có các menu riêng của nó và có
các lựa chọn thích hợp cho cửa sổ đó.

A. Main Window Menus
Sử dụng menu file để mở file, người ta sử dụng Data Editor
hoặc Text Editor ( phụ thuộc vào kiểu file), cũng có thể save the log file,
save-as the log file hoặc là in the log file từ đây.
Sử dụng menu Edit để cut, copy, past
hoặc xoá the Log window
Sử dụng menu Analysis để chạy các phân tích thống kê, bao gồm
các thống kê mô tả, phân tích phương sai phân
tích hồi qui, phân
tích GxE của thí nghiệm giống, phân tích quantitative trait loci, phân tích
Single site, phân tích Pattern và vẽ scatter.
Sử dụng menu Utilities để xây dựng thiết kế thí nghiệm, tạo các thí
nghiệm tổng quát có trung bình bình phương và các hệ số tương phản
đa thức trực giao.
Sử dụng menu Window để thay đổi các cửa Window
khác nhau trong IRRISTAT hoặc sắp xếp lại các trình bày của Window.



Sử dụng menu Help để tìm hệ thống trợ giúp của IRRISTAT
B. Data Editor Menus
Sử dụng menu File để xây dựng, cất giữ, mở lại, và in file số liệu; để
nhập số liệu từ Excel Workbook, từ Text file, và Dbase file; và đưa số
liệu từ file có đuôi SYS sang Excel hoặc Text file.

Sử dụng menu Edit để cut, copy, và dán các giá trị trong datasheet.

Sử dụng Options để sửa chữa các đề mục, chuyển đổi số liệu, xếp hạng,
tạo các mục, thêm, bớt, nhập số liệu, xoá biến và đặt độ chính xác riêng
cho số liệu.

Sử dụng Tools để sắp xếp trật tự số liệu, chuyển đổi d•y số liệu song
song hoặc ngược lại.
Sử dụng menu Window để sắp xếp lại một hoặc nhiều cửa Window khác.

Sử dụng menu Help để tìm kiếm hệ thống trợ giúp của IRRISTAT.

C. Text Editor Menus.
Sử dụng menu File để tạo, mở, in và cất gĩư text file , để tóm tắt
các kết quả thống kê và ra lệnh
Sử dụng Edit để sửa chữa file văn bản
Sử dụng menu Format để thay đổi đặc điểm font của file văn bản.
Sử dụng menu Window để sắp xếp lạI cách trình bày của cửa Window.


Sử dụng menu Help để tìm kiếm hệ thống trợ giúp của IRRISTAT.

III. Job Specification Components
Vi du về sử dụng các hợp phần khác trong IRRISTAT như sau:
1. Các nut điều khiển (Command Buttons).
Command buttons là sự điều khiển bằng hình mà nó chỉ hành động.
Người sử dụng có thể chọn nút bấm bằng cách kích chuột khi con trỏ ở
trên nút.


2. Các hộp soạn thảo: Text (Edit) Boxes

Text boxes được sử dụng để sửa chữa, tự vào thông tin.

3. Hộp danh sách (List Boxes).
List Boxes được sử dụng để đưa ra lựa chọn cho người sử dụng.



Trong IRRISTAT có 2 loạI là danh sách nguồn và danh sách mục tiêu.
Danh sách mục tiêu chứa các mục cần cho phân tích. Danh sách mục tiêu
được lấy ra từ danh sách nguồn
Lựa chọn các biến từ danh sách nguồn cho các biến mục tiêu
1. Lựa chọn biến từ danh sách biến của file số liệu bằng cách kích chuột
trên biến. 2. Kích nút Add ở
phía dưới danh sách mục tiêu (analysis variate list) để nhận
biến đ• được chọn 3. LoạI bỏ biến từ danh sách biến mục tiêu (trong
trường hợp danh sách nhân tố) thì kích vào nút Remove.

4. Hộp kiểm soát (Check Boxes).

Check Boxes điều khiển các lựa chọn riêng mà nó hoặc hiện, hoặc ẩn.
Khi lựa chọn biến thì dấu check mark xuất hiện. Khi lựa chọn ẩn thì dấu
check mark biến mất. Người sử dụng có thể thay đổi trạng thái của check
boxes bằng cách kích chuột vào hộp hoặc ấn nút Select (Spacebar) khi
dấu check boxe đ• được đặt vào.

5. Nút tuỳ chọn (Option Buttons).
Một Option buttons thể hiện một lựa chọn đơn lẻ trong bộ các lựa chọn
loại trừ có giới hạn. Khi sự lựa chọn của option button được lựa chọn,
điểm vòng tròn được điền dấu chấm, khi không có lựa chọn thì trong
vòng tròn trống.

6. Hộp tăng giảm (Spin Boxes).
Spin boxes chỉ chấp nhận một bộ số có giới hạn các giá trị được đưa vào
thứ tự. Người sử dụng có thể đánh một giá trị mới vào text box,
kích chuột vào mũi tên lên để tăng giá trị, hoặc mũi tên xuống để giảm
giá trị

7. Danh sách tuỳ chọn (Drop-down List).

Một drop-down list là một danh sách có thể thay đổi trạng thái giữa đóng
và mở. Một trong số lựa chọn của danh sách có thể được bôi đen và được
chuyển vào text line bằng cách kích đúp chuột.

IV. Ngẫu nhiên hoá và tạo sơ đồ thí nghiệm
Sau khi học, người sử dụng cần biết cách ngẫu nhiên hoá và tạo một sơ
đồ thí nghiệm theo một thiết kế nhất định.
Ví dụ mẫu.
Tạo một sơ đồ thí nghiệm theo thiết kế sau:
Tên thí nghiệm: ảnh hưởng của tỷ lệ và nguồn đạm đến sản lượng lúa của
9 công thức bón phân và 3 lần nhắc lạI trong thiết kế khối hoàn toàn ngẫu
nhiên (RCB).
Phân chia các ô thí nghiệm như sau:
72 m chiều doc (A) Kích thước ô: 8
m x 4 m
Ngẫu nhiên hoá và tạo sơ đồ thí nghiệm bằng IRRISTAT
• Chọn Utilities Randomization and Layout từ cửa sổ
chính Window


• Khi Open a Randomization and Layout mở, có hộp thoại xuất hiện.
Kích chuột vào hộp Look in và chọn ổ C. Sau đó kích đúp chuột vào

IRRISTAT TUTORIAL từ danh sách bên dưới.
Gõ ISDESIGN vào hộp File name và kích Open.


• Kích vào yes ở trong hộp để khẳng định tạo file lệnh mới có tên
ISDESIGN.RND.
• Hộp thoại Randomization and Layout sẽ xuất hiện. Đánh dòng
chữ : Effect of Nitrogen Rate and Source on Grain Yield of Rice vào hộp
Design Title.

• Kích chuột vào mũi tên trong hộp Design type và chọn
Randomized Complete Block.
• Kích chuột vào mũi tên trong Spinbox. Xong đặt số 3.
• Để xác định một nhân tố, kích chuột vào hộp Factor name bên dưới
Define factor group. Xong đánh chữ FERT trong hộp Factor name, có thể
đánh tối đa đến 8 ký tự. Trong hộp Factor ID, đánh chữ F. Trong hộp của
Number of levels đặt số 9. Kích chuột vào hai mũi tên kép >> trong
Factor plot assignment. Nhắc lạI quá trình này cho đến khi vào đủ các
nhân tố của công thức thí nghiệm. Trong ví dụ này chỉ cần vào 1 nhân tố,
đó là fertilizer.
• Chọn số 3 trong No. of plot along length of the field trong hộp Plot
dimensions đế xác định số nhắc lại. Kích chuột vào OK để tạo thiết kế.
Sản phẩm của ví dụ.
Sản phẩm của thiết kế sẽ xuất hiện trong Text Editor. Nó được cất giữ
như một file tạm thời với tên file: RNDLYT.OUT.Bạn có thể cất giữ vào
một file khác để có file cố định bằng cách chọn FILE SAVE AS từ
Text Editor.
1. Thiết kế và xác định nhân tố

2. Sơ đồ thí nghiệm (Experimental lay out).

Ngẫu nhiên hoá và sơ đồ (RANDOMIZATION AND LAYOUT)
====================================================
==================
Experimental layout for file: "C:\PROGRAM
FILES\IRRISTAT\TUTORIAL\ISDESIGN.RND"
(RANDOMIZED COMPLETE BLOCK)
The following field layout applies to all replications:
(Note: layout is not drawn to scale)
+ + + +
| 1 | 2 | 3 |
+ + + +
| 4 | 5 | 6 |
+ + + +
| 7 | 8 | 9 |
+ + + +
REPLICATION NO. 1

PLOT NO. | TREATMENT ID
1 | F1
2 | F5
3 | F7
4 | F3
5 | F4
6 | F2
7 | F8
8 | F9
9 | F6
REPLICATION NO. 2

PLOT NO. | TREATMENT ID

1 | F6
2 | F1
3 | F3
4 | F8
5 | F7
6 | F2
7 | F4
8 | F9
9 | F5
REPLICATION NO. 3

PLOT NO. | TREATMENT ID
1 | F6
2 | F3
3 | F8
4 | F5
5 | F9
6 | F7
7 | F2
8 | F1
9 | F4
Phần II
Quản lý FILE số liệu
Cuối phần này người học phải biết cách:
- Vào số liệu trực tiếp từ Data Editor
- Nhập số liệu từ text file, print file, excel file, và dbase file.
- Tạo biến mới bằng cách sử dụng các phép tính số học, các hàm số,
các
tính toán khác.
- Tạo biến mới từ các biến đ• có hoặc các giá trị thiếu.

- Đưa số liệu từ file có đuôI SYS sang excel hoặc text file.
Bộ số liệu mẫu
Một thí nghiệm phân bón được làm với 6 công thức sau:
1: Đối chứng
2: Low N-rate urea
3: Low N-rate SCU
4: Low N-rate USG
5: Low N-rate USG/urea 6: High N-rate Urea
7: High N-rate SCU
8: High N-rate USG
9: High N-rate USG/urea
Số liệu đựơc thể hiện như sau:

Tạo file số liệu
Bước đầu tiên phân tích số liệu trong IRRISTAT là chuyển đổi số liệu
vào file có đuôI SYS bằng Data Editor. Có thể lấy file số liệu từ file trong
ASCII, excel, dbase hoặc vào số liệu trực tiếp cho Data Editor. Data
Editor cũng giống như một workshet, trong đó các biến để ở cột và các số
liệu quan sát để ở hàng.
Để mở được Data Editor, từ cửa số chính window chọn Data Editor.
Bắt đầu vào Data Editor, các menu có thể làm việc là File, Window, Help
(biểu hiện đậm và rõ) trong khi các menu Edit, Options, Tools (biểu hiện
mờ) chưa có khả năng làm việc nhưng chúng sẽ làm việc ngay sau khi mở
file.
Có thể lấy số liệu qua menu File bằng 4 cách khác nhau:
A. New Vào số liệu trực tiếp bằng Data Editor
B. Open Mở file có sẵn với đuôi SYS
C.Reopen Mở những file vừa mới được làm gần nhất
D.Import Nhập file từ excel, text hoặc dbase.
New – Nhập số liệu qua Data Editor

- Để mở New, h•y chọn File New từ cửa sổ Data Editor.
- Trên màn hình thể hiện một ô đậm có nghĩa là một biến và một
quan sát. Thêm hàng hoặc cột nữa bằng cách dịch chuyển mũi tên xuống
hoặc sang ngang cho đến khi có đủ số hàng, cột như mong muốn.
- Khi hàng và cột mới xuất hiện, IRRISTAT luôn thể hiện các ô
bằng
các dấu chấm.

- IRRISTAT tạo ra các tên biến giả cho mỗi cột (ví dụ như VAR01,
VAR02, VAR03,…). Có thể đổi tên biến bằng cách kích chuột tráI vào
tên biến muốn đổi, một hộp nhỏ xuất hiện để vào tên biến. Có nghĩa là
bạn có thể đặt tên và mô tả biến cho số liệu đưa vào.

- ấn định tên cho mỗi cột theo cách sau: TRTNAME$, REP, MOIST,
vàGRWT. Chú ý là biến định tính luôn có dấu $ ở cuối và tên biến không
dài quá 8 ký tự (không kể $).

- Ghi số liệu vào từng ô. Có thể dùng (Tab) hoặc mũi tên để chuyển
qua hàng, cột. Các giá trị của biến không được dài quá 12 ký tự.
- Các giá trị hoặc biến có thể copy được bằng cách vào Edit, chọn
Copy hoặc là dùng các biểu tượng copy thông thường của Window có sẵn
trên màn hình.

- Khi vào xong số liệu, chon OPTIONS Edit Descreption để đưa
thông tin chi tiết về thí nghiệm. Đánh dòng chữ sau vào hộp Heading:
‘ảnh hưởng của tỷ lệ và nguồn đạm tới năng suất lúa’. ( tên biến và mô tả
biến sẽ tự động được lưu vào). Xong kích chuột vào OK để đóng hộp
Heading.

- Chọn FILE SAVE .


Chọn SAVE As để ghi tên file với đuôi SYS. Kích chuột vào hộp Look in
, chọn ổ đĩa C. Kích 2 lần vào IRRISTAT TUTORIAL trong danh sách
phía dưới. Đánh chữ NRATE ( đuôi SYS sẽ tự động vào) vào ô của File
name xong kích vào SAVE

- Khi số liệu được save, vị trí và tên của file sẽ được chỉ định ở góc
phảI bên dưới của màn Data Editor.

B. Open: Vào số liệu bằng cách mở file có sẵn
• Để mở, sửa đổi, thêm biến, thêm số liệu, xoá biến, xoá số liệu và
làm một số phép tính trên file có đuôI SYS h•y chọn File Open.

• Hộp đối thoại mở sẽ giúp bạn chọn file có đuôI SYS mà bạn muốn
mở, chọn file và kích Open.
• Data Editor sẽ cho bạn thấy số liệu, số biến và vị trí của file bạn
mở.

• Để mở một file khác, h•y kích File Open và chọn file có đuôI
SYS. Bạn có thể mở một file đuôi SYS từ một folder khác. Để xem 2 file
SYS, kích vào Window chọn từ các fomat khác như Cascade, Tile
Horizontally và Tile Vertically.

Cascade


Tile Horizontally

Tile verticall
C. Mở lại ( Re-Open ).
Mở file số liệu bằng cách mở lạI những file mới được mở gần nhất.
Mở lạI file có đuôI SYS vừa mới bị đóng, h•y chọn File Re-Open,
chọn file cần mở và kích chuột vào.

Nhập số liệu vào IRRISTAT ( Import ):
• Từ một file trong Excel.
- IRRISTAT chỉ đọc được sheet đầu tiên trong workbook được
mở.Tên biến cần để ở hàng đầu tiên bên trên, chỉ 8 ký tự ( không kể $ ),
tên
- biến định tính cần có dấu $ ở cuối.
- Để nhập số liệu từ Excel h•y chọn FILE mport data
Excel workbook.

- Khi hộp thoại mở h•y vào tên file Excel cần mở, sau đó kích đúp
chuột vào file Excel có đuôi XLS đ• được chọn.


- Hộp thoai SAVE AS sẽ nhắc bạn phải cung cấp đuôi SYS cho tên
của file mới. còn XLS là đuôi của file Excel. Kích chuột vào SAVE để
nhập số liệu vào.
• Từ một file TEXT ( ASC, TXT, PRN )
- Chuẩn bị số liệu
Số liệu và các nội dung chi tiết của thí nghiệm có thể được nhập vào
IRRISTAT qua file ASC với số ký tự không ít hơn 256. Chúng có thể
được tạo và sửa đổi trên Text Editor. Có 2 phần cho file ASC: phần thứ
nhất chứa nội dung mô tả biến và phần thứ hai chứa thiết kế và các số liệu
thích ứng.
Phần thứ nhất của file ASC cho một thí nghiệm cụ thể cần có tất cả các

chi tiết cho phần tính kết quả bao gồm các nội dung sau:
1. Tên thí nghiệm.
2. Người nghiên cứu
3. Mô tả thiết kế cơ bản đ• dùng.
4. Chi tiết điểm nghiên cứu: tên, bản đồ hướng dẫn, ngày trồng, lượng
mưa, mô tả đất, ngày thu hoạch,
5. Liệt kê các công thức và phương pháp áp dụng.
6. Những mất mát hoặc còn thiếu.
Sau đây là ví dụ về mô tả phần thứ nhất
- Vào số liệu.
Có 2 dạng số liệu để vào cho IRRISTAT: dạng số và dạng chữ. Tất cả các
giá trị trong 1 biến phải cùng kiểu. Tên của biến bằng chữ phải có dấu $
để IRRISTAT có thể phân biệt 2 kiểu. Các biến số luôn được giữ trong
file có đuôi sys.
- Nhập file số liệu dạng ASC vào IRRISTAT.
Bộ số liệu ví dụ được hình thành trong file dạng ASC như dưới đây. H•y
copy file này vào C:\IRRISTAT TUTORIAL với tên file NRATE.ASC.

Nhập file số liệu này theo các bước sau:
1. Chon FILE Import data Text file từ Data Editor
Window


2. Sau khi hộp thoại mở, bạn có thể chọn tên file muốn gọi. Chọn file có
đuôI ASCII, kích chuột vào mũi tên dưới chữ File of type và chọn file có
đuôi ASCII. Kích chuột vào file Nrate.asc và kích vào Open.

3. Hộp thoại SAVE AS muốn bạn cho thêm đuôi SYS vào tên file. Sau đó
kích Save để nhập file.

4. Hộp Import Text File sẽ xuất hiện. Bắt đầu của dòng mô tả là từ dòng
thứ nhất đến ////.Dòng tài liệu sẽ bắt đầu sau //// đến kết thúc ( dòng cuối
= 0 nghĩa là dòng cuối cùng của số liệu ). File ASC được hình thành theo
cách các hàng cho mô tả, tên biến và số liệu được cung cấp từ dòng.
Không cần thay đổi bất kỳ một hàng số nào ( có nghĩa là nếu thay đổi
hàng số sẽ dẫn đến đọc sai file ).

5. Bạn có thể sửa chữa ,sử dụng ký hiệu cho các giá trị thiếu, hoặc muốn
đọc file ASC bằng cách kích chuột vào Option từ Import Text File
Window.

6. Kích vào OK để nhập số liệu.
• Free format text file.
Chuẩn bị tài liệu.
Rất tiện khi đưa headings vào việc mô tả thí nghiệm, thiết kế thí nghiệm
và các thông tin khác về tàI liệu trên text file. Heading có thể được đặt
ởmột hoặc nhiều hàng, ở trên, dưới hoặc dọc theo lề hàng. Biến có thể
được đặt trong một hoặc nhiều hàng kề liền , nhưng phảI có một hàng
cách giữa heading và số liệu. Số liệu có thể được đặt sau heading và tên
biến. Dưới đây là sửa đổi của text với tên Maize.txt. Headings từ dòng 1 –
8, tên biến tạI dòng10 và số liệu từ dòng11 – 90.