Tải bản đầy đủ (.doc) (4 trang)

Tài liệu Lê Long Đĩnh pptx

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (112.87 KB, 4 trang )

Lê Long Đĩnh
Lê Ngọa Triều (986 – 1009) [húy là Lê Long Đĩnh (黎龍鋌), còn có tên khác là Chí
Trung (至忠)], là vị vua cuối cùng của nhà Tiền Lê, trị vì 4 năm từ 1005 đến 1009. Cái
chết của ông ở tuổi 24 dẫn đến việc chấm dứt nhà Tiền Lê, quyền lực rơi vào tay nhà Lý.
Trong sử sách, ông vua này hầu như luôn được nhắc đến như là một kẻ dâm đãng, tàn bạo
và độc ác. Gần đây xuất hiện các ý kiến cho rằng Lê Long Đĩnh là ông vua bị bôi nhọ và
"đóng đinh" trong lịch sử
[1][2]
Lên ngôi
Lê Ngọa Triều là con trai thứ 5 của Lê Đại Hành, mẹ là Chi Hậu Diệu Nữ. Sau khi vua
Lê Đại Hành mất, bốn hoàng tử tranh giành ngôi trong tám tháng. Năm 1006, anh cùng
mẹ của ông là Lê Long Việt giành được ngôi vua. Đến khi Long Việt lên ngôi làm vua là
Lê Trung Tông, được 3 ngày thì Lê Long Đĩnh sai kẻ trộm trèo tường vào trong cung,
giết chết, rồi cướp ngôi, tự lập làm vua.
[3]
Lê Long Đĩnh truy đặt tên thuỵ vua Long Việt là Trung Tông hoàng đế; truy tôn mẹ là
Hưng Quốc Quảng Thánh Hoàng Thái Hậu; lập bốn hoàng hậu; phong con trưởng là Sạ
làm Khai Phong Vương, con nuôi là Thiệu Lý làm Sở Vương, cho ở bên tả; Thiệu Huân
làm Hán Vương, cho ở bên hữu. Sửa đổi quan chế và triều phục của các quan văn võ và
tăng đạo, theo đúng như nhà Tống.
Đánh dẹp
Trước đây, các vương tranh nhau nối ngôi, trong nước rối loạn. Vua Tống nghe tin, sai bề
tôi tính công việc rồi tâu bày. Bọn Lăng Sách dâng thư nói rằng: Các con Nam Bình
vương đến phân tán đóng giữ các trại, các sách, quan lại rời rạc chia lìa, nhân dân lo sợ.
Vậy xin đem quân sang đánh dẹp. Song, Vua Tống nói: "Họ Lê thường sai con vào chầu,
góc biển yên tĩnh, không mất trung thuận, nay nghe tin mới chết, chưa có lễ tham viếng,
đã vội đánh kẻ có tang, há phải là việc làm của bậc vương giả?". Xuống chiếu cho bọn
Sách vỗ yên như trước, cốt được êm lặng. Lại sai Việp đưa thư sang bày tỏ uy đức của
triều đình, bảo không nên giết hại lẫn nhau, nếu anh em để lâu không định ngôi thứ khi
đó quân thiên triều sang hỏi tội, thì họ Lê không một móng nào sống sót. Vua sợ, xin sai
em sang cống. Lê Long Đĩnh không phải lo đánh giặc phương Bắc trong thời gian trị vì.


Lê Long Đĩnh trong 4 năm cầm quyền đã 5 lần cầm quân đánh dẹp:
• Lần thứ nhất (năm 1005): dẹp tan bạo loạn, tranh giành giữa các anh em trong
hoàng tộc để thu phục mọi người.
[4]
Từ đấy về sau các Vương và giặc cướp đều
hàng phục.
[5]

• Lần thứ hai (1005): khi quan quân đang đánh nhau với ngưới ở trại Phù Lan chợt
thấy trạm báo tin là giặc Cử Long vào cướp đã đến cửa biển Thần Phù (Ninh
Bình). Vua về đến sông Tham, đi sang Ái Châu để đánh giặc Cử Long.
• Lần thứ ba (1008): đánh người Man ở hai châu Đô Lương và Vị Long.
• Lần thứ tư (1008): đánh giặc ở Hoan châu và châu Thiên Liêu.
• Lần thứ năm (1009): tháng 7, đánh giặc ở các châu Hoan Đường và Thạch Hà.
Cai trị
Sách Khâm định Việt sử Thông giám cương mục, Chính biên, quyển 1 trang 274 chép:
"Đinh Mùi (1007) Mùa xuân Long Đĩnh sai em là Minh Xưởng và Chưởng thư ký là
Hoàng Thành Nhã đem con tê trắng sang biếu nhà Tống, dâng biểu xin cửu kinh và kinh
sách Đại Tạng."
Đại Việt sử ký toàn thư, trang 235 chép: "Nhà vua đi Ái Châu, đến sông Vũ Lung. Tục
truyền: người lội qua sông này phần nhiều bị hại, nhân thể vua sai ngươì bơi lội qua lại
đến ba lần, không hề gì, xuống chiếu đóng thuyền để ở (các bến sông) Vũ Lung, Bạt Cừ,
Động Lung bốn chổ để chở người qua lại."
Đại Việt sử lược, trang 107 chép: "Năm Định Vị ( Mùi) tức năm 1007 Vua sửa định lại
quan chế văn võ theo nhà Tống."
Đại Việt sử ký tiền biên của Ngô Thì Sĩ, Bản kỷ, Quyển I, trang 39a chép: "Khai Minh
Vương sai dân Ái Châu đào kênh, đắp đường từ cửa Vân Long qua Đỉnh Sơn đến sông
Vũ Lũng."
Lê Ngọa Triều làm vua được 4 năm, tới 1009 thì mất, thọ 24 tuổi. Long Đĩnh mất, con
trai là Sạ còn bé, dưới sự đạo diễn của quan Chi Hậu Đào Cam Mộc, triều thần đã tôn Lý

Công Uẩn lên ngôi Hoàng đế. Nhà Tiền Lê kết thúc, trải qua 3 đời vua, tồn tại 29 năm.
Ông vua tàn bạo
Đại Việt sử lược (trang 33, quyển 1, bản điện tử) viết:
Phàm đánh trận, bắt được quân địch vua cho áp giải đến bờ sông. Lúc nước thủy triều
rút xuống thì sai làm cái chuồng dưới nước, rồi đuổi tù binh vào trong chuồng. Khi nước
thủy triều dâng lên, tù binh ngộp hơi thì hả miệng ra rồi uống nước mà chết. Lại bắt (tù
nhân) treo lên cây cao rồi sai người ở dưới chặt cây. Có khi vua đi chơi ở sông Chi Ninh,
sông có nhiều thuồng luồng, bèn trói người ở một bên ghe, rồi cho ghe qua lại ở giữa
dòng nước, khiến cho thuồng luồng nó sát hại đi. Còn phàm những con vật (nuôi để cúng
tế) đem cung cấp cho nhà bếp, trước tiên phải sai người khiên vào để tự tay vua đâm
chết đã, rồi sau mới giao cho người nấu bếp. Lại khi, nhà vua đặt mía trên đầu bậc tu
hành là đức tăng Thống Quách Mão mà róc, rồi giả vờ sút tay dao phập vào đầu Quách
Mão chảy máu ra, vua cười rầm lên. Hoặc đêm đến vua sai làm thịt mèo để cho các
tướng vương xơi. Ăn xong vua đem đầu mèo bày ra, các tước vương đều mữa thốc mữa
tháo cả lên. Mỗi khi đến buổi chầu thì sai những tên hề ra nói leo lẻo luôn mồm để làm
khỏa lấp lời những ai bảm bạch về việc gì. Lại thấy kẻ giữ cung làm món chả thì đến
cùng người tranh nhau mà ăn
Đại Việt sử ký toàn thư, Lê Văn Hưu nói:
Ngọa Triều giết anh, tự lập làm vua; bạo ngược với dân chúng để thỏa lòng hung ác, đến
nỗi mất nước mất ngôi, không phải là sự bất hạnh của nhà Lê, lỗi ở Đại Hành không sớm
đặt Thái tử và do Trung Tông không biết phòng giữ từ khi mời chớm nên đến nỗi thế.
Tranh cãi
Bệnh trĩ và "ngọa triều"
Long Đĩnh vì mắc bệnh trĩ, nên khi ra thiết triều phải nằm, vì vậy tục gọi là Lê Ngoạ
Triều. Theo dã sử thì bệnh trĩ của Long Đĩnh là do sống quá trác táng. Còn sử gia Ngô
Thì Sĩ thì cho rằng tên gọi này do Lý Công Uẩn đặt để bôi nhọ. Trong Đại Việt sử ký tiền
biên có đoạn:
Xét việc Long Đĩnh cướp ngôi, cố nhiên không đáng được thụy hiệu đẹp, mà cái tên Ngọa
Triều cũng không đúng. Có lẽ Lý Thái Tổ muốn dùng thụy hiệu xấu để gán cho, mà
không biết rằng từ xưa những đế vương nào không đáng làm vua thì gọi là phế đế, mạt

đế hoặc lấy cái tên khi bị phế mà chép. Còn như cái hiệu "Ngoạ Triều" thì thô bỉ không
căn cứ?
Theo ý kiến của một số nhà khoa học ngày nay, bệnh trĩ là bệnh có liên quan đến cấu tạo
của thành tĩnh mạch và huyết động học vùng chậu, các tĩnh mạch ở vùng hậu môn phồng
lớn ra tạo thành bứu trĩ, nếu các bứu trĩ chiếm trên 180 độ thì được xếp vào loại 4. Bệnh
trĩ ở giai đoạn mà bệnh nhân phải nằm là ở giai đoạn 4, là giai đoạn nặng mà biện pháp
điều trị là giải phẫu, các giải pháp này ở gần năm 1010 chưa có
[6]
.
Nhà báo Hoàng Hải Vân trên báo Thanh niên điện tử
[1]
cho rằng khó tin được Lê Long
Đĩnh là người "dâm dục quá độ, mắc bệnh không ngồi được" (ngọa triều) vì trong suốt
thời gian ngắn 4 năm cầm quyền ông đã tự mình làm tướng đi chinh phạt đến 5 lần và
trận chiến cuối cùng mà Lê Long Đĩnh tham dự trước khi ông chết là 2 tháng (trận vua
đem quân đi đánh châu Hoan Đường, Thạch Hà vào mùa thu tháng 7 năm Kỷ Dậu 1009).
Theo nhà báo này, cầm quân đánh giặc liên miên như vậy phải là một người cường tráng.
Về tên "Ngọa Triều", Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục chính biên quyển thứ
1 ghi lời cẩn án:
Long Đĩnh giết anh mà tự lập, hoang dâm thành bệnh, nằm mà coi chầu, nhân gọi là
Ngọa Triều. Sử cũ chép là "Ngọa Triều hoàng đế", có lẽ là theo tên gọi thời bấy giờ, chứ
không phải là tên thuỵ. Chép vậy thật là trái thường quá lắm! Này, đã không có tên thuỵ,
thì cứ chép thẳng tên thực, đó là biến lệ của sử Cương mục (Trung Quốc). Nay đổi lại,
chép là "Đế Long Đĩnh" để cho hợp với ý nghĩa và thể lệ của Cương mục dẫn trên.
Nghi án về cái chết
Cái chết của Lê Long Đĩnh đã nêu ra một nghi vấn. Các sử gia viết Lê Long Đĩnh chết
trong cung do sống trác táng. Riêng trong Đại Việt sử ký tiền biên, trang 185, Ngô Thì Sĩ
viết như sau:
"Lý Thái Tổ rất căm phẫn trước tội ác giết anh cướp ngôi của Khai Minh Vương, nhân
lúc Khai Minh Vương bệnh tật, sai người vào đầu độc giết đi rồi dấu kín việc đó, nên sử

không được chép."
Đại Việt sử ký toàn thư chép thái độ của Lý Công Uẩn sau khi được sư Vạn Hạnh nói về
sấm truyền họ Lý sẽ làm vua:
"Công Uẩn sợ câu nói ấy tiết lộ, bảo người anh em đem Vạn Hạnh giấu ở Tiêu Sơn. Song
từ đấy cũng lấy thế tự phụ, mới nảy lòng ngấp nghé ngôi vua".
Đền thờ
Lê Long Đĩnh không có đền thờ riêng nhưng ông cũng được đúc tượng và phối thờ cùng
với vua cha Lê Đại Hành tại 2 địa điểm là khu di tích Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình) và đền
Lăng ở quê hương Liêm Cần Thanh Liêm (Hà Nam).
[7]
Vua Lê Long Đĩnh là người khai
sáng tên gọi tỉnh Thái Bình, ông cũng được lập làm thành hoàng ở nhiều địa phương
trong tỉnh này.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

Tải bản đầy đủ ngay
×