Tài liệu Đào tạo nguồn nhân lực cho Thương mại điện tử pptx

Đào tạo nguồn nhân lực cho Thương mại điện tử
Nguồn: Chungta.com
“
Thương mại điện tử là một công cụ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh
tranh trong bối cảnh nền kinh tế nước ta hội nhập toàn diện vào nền kinh tế thế
giới. Do đó, đào tạo nguồn nhân lực có khả năng quản lý các giao dịch bằng
thương mại điện tử là một nhu cầu cấp bách hiện nay”.
Đan xen những gam màu sáng - tối với những doanh nghiệp nhỏ, khoảng cách
giữa quản lý kinh doanh bằng thủ công với bằng công nghệ thông tin hầu như
không đáng kể. Nhưng khi kinh doanh phát triển, khối lượng công việc và nhân sự
tăng lên, nếu doanh nghiệp không ứng dụng Thương mại điện tử (TMĐT) vào
quản lý và khai thác giao dịch, chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng do các hình thức giám
sát, điều tiết kinh doanh bằng thủ công bị quá tải. Nắm bắt được lợi thế cạnh tranh
cũng như tính năng của TMĐT, nhiều doanh nghiệp đã chủ động phát triển kinh
doanh qua mạng.
Theo đánh giá của Bộ Thương mại, hiện các giao dịch bằng TMĐT đã trở nên khá
phổ biến, những hình thức kinh doanh mới trên các phương tiện điện tử liên tục
xuất hiện, nhất là dịch vụ kinh doanh nội dung số. Đặc biệt, loại hình giao dịch
TMĐT doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B) rất khởi sắc. 92% doanh nghiệp đã
kết nối Internet, trong đó kết nối băng thông rộng ADSI lên tới 81%. Hiệu quả ứng
dụng TMĐT trong năm 2006 tăng lên rõ rệt trên nhiều tiêu chí: Thu hút khách
hàng mới, từ 2,9 điểm năm 2005 lên 3,3 điểm (điểm 4 là cao nhất), tăng doanh số
từ 1,94 lên 2,25 điểm, tăng lợi nhuận và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp, từ 1,9
lên 2,78 điểm
Song kết quả điều tra của Bộ Thương mại cũng cho thấy những gam màu sẫm của
bức tranh: tỷ lệ doanh nghiệp có Website 31,3%, nhưng tính năng TMĐT trong
Website còn chưa hữu hiệu. Chức năng chủ yếu của Website là giới thiệu về
doanh nghiệp (98,3%), giới thiệu sản phẩm dịch vụ(62,5%), trong khi chức năng
cho phép đặt hàng qua mạng chỉ có 27,4% và đáng lo ngại hơn cả là thanh toán
trực tuyến mới đạt 3,2%.
Trả lời câu hỏi vì sao việc khai thác kinh doanh qua mạng còn hạn chế, phần lớn

doanh nghiệp đều chó là nguồn nhân lực TMĐT còn thiếu và yếu về kỹ năng. Hiện
mới có 38% doanh nghiệp có cán bộ chuyên trách về TMĐT, một tỉ lệ khá thấp so
với các nước trong khu vực.
Doanh nghiệp tự cứu mình
Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên là, vấn đề đào tạo nguồn nhân lực một
cách chính qui cho TMĐT ở nước ta bắt đầu chưa lâu. Ngày 15/9/2005 chúng ta
mới có Quyết định 222/QĐ-TTG phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT,
trong đó có dự án đầu tư nguồn nhân lực TMĐT tại các trường Đại học, Cao đẳng,
Trung học chuyên nghiệp và dạy nghề. Trước đó, một số học viện, trường cũng có
đào tạo nhưng các tiêu chí từ giáo viên, giáo trình cho đến hình thức thi tuyển, đào
tạo, công nhận (bằng, chứng chỉ, chứng nhận ) chưa được qui chuẩn thống nhất.
Vì vậy giữa tháng 4/2007 xảy ra chuyện 474 học viên khoá I, hệ "Kỹ thuật viên tin
học ứng dụng" của Viện Công nghệ thông tin, thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội đã
phản ứng kịch liệt vì đã tốt nghiệp rồi mà nhà trường không thể cấp bằng cho họ
được, phải "nhờ" Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cấp bằng hộ.
Vì chưa có chương trình khung, nên doanh nghiệp phải tự tìm hình thức đào tạo
nguồn nhân lực cho mình. Đào tạo tại chỗ theo nhu cầu công việc phổ biến hơn cả,
được 62% doanh nghiệp lựa chọn, tiếp theo là gửi nhân viên tập huấn lớp ngắn
hạn, chiếm 30%, và tự mở lớp đào tạo, 8%. Đào tạo tại chỗ là cách rẻ nhất và
nhanh nhất để phục vụ nhu cầu trước mắt của doanh nghiệp, nhưng về mặt chiến
lược, hình thức này không trang bị được cho nhân viên những kiến thức bài bản,
có hệ thống, do đó hiệu quả về lâu dài không cao. Trên thực tế, nhiều doanh
nghiệp mới quan tâm đến đào tạo TMĐT bề nổi mà chưa có bề sâu. Do đó, khi xây
dựng trang Website hoặc tham gia vào các sàn giao dịch điện tử, những doanh
nghiệp này vẫn chưa khai thác và tận dụng tối đa các cơ hội kinh doanh mà
Internet đem lại.
Đa dạng giáo viên, giáo trình
Từ năm học 2006 - 2007 trở đi mới xuất hiện những hình thức đào tạo một cách
bài bản, qui chuẩn. Hiện có 75% số trường Đại học, Cao đẳng có khoa kinh tế
hoặc khoa Quản trị kinh doanh thuộc các tỉnh phía Bắc có môn học TMĐT. Thời

lượng các môn học ở mức phổ biến là 45 tiết, riêng Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ
thuật Công nghiệp I có 90 tiết và Đại học Ngoại thương có 60 tiết. Nhưng cũng
còn nhiều trường, nhiều khoa mới đang xây dựng chương trình TMĐT, trong đó
có cả những trường thuộc ngành thương mại như Trường Cán bộ Thương mại
Trung ương. Mặc dù tỉ lệ số trường có chương trình đào tạo TMĐT là khá cao (
75% ở miền Bắc) nhưng nhìn chung, đội ngũ giảng viên cho chuyên ngành này
chưa đáp ứng được nhu cầu.
Giảng viên TMĐT có nguồn gốc rất khác nhau. Thí dụ, giảng viên của Đại học
Thương mại chủ yếu từ chuyên ngành Kinh tế và Quản trị kinh doanh chuyển
sang, của Đại học Ngoại thương thì chủ yếu tự đào tạo, bồi dưỡng của trường và
bên ngoài, của Đại học Kinh tế quốc dân: Tự đào tạo và đào tạo ở nước ngoài
Vấn đề bất cập nhất hiện nay của đội ngũ giảng viên TMĐT là số giảng viên có
kiến thức cơ bản về kinh doanh thì được đào tạo không cơ bản về công nghệ thông
tin và ngược lại, có rất ít giảng viên được đào tạo chuyên nghiệp cả về thương mại
lẫn điện tử. Đồng thời do không đủ điều kiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thiếu các
phần mềm TMĐT hiện đại hỗ trợ cho đào tạo nên các giảng viên vẫn chủ yếu sử
dụng phương pháp giảng dạy truyền thống.
Nguồn giáo trình TMĐT cũng chưa được quy chuẩn, chủ yếu từ nước ngoài và
thông qua mạng Internet, cụ thể gồm: Các chương trình đào tạo TMĐT ở bậc Đại
học, sau Đại học do các giảng viên sau khi tốt nghiệp ở nước ngoài mang về,
chương trình đào tạo của các trường Đại học nước ngoài cung cấp công khai trên
mạng Internet, sách, tài liệu của các tác giả nước ngoài và Việt Nam. Tất cả các
giáo trình này mới chỉ dừng ở mức cung cấp kiến thức cơ bản, còn chuyên sâu đến
kỹ năng ứng dụng, an toàn, bảo mật, thanh toán điện tử hay chiến lược TMĐT
chưa có nhiều.
Đã có đầu mối thống nhất
Dự án đào tạo nguồn nhân lực chính quy trong các trường Đại học, Cao đẳng và
THCN do Bộ Giáo dục chủ trì theo Quyết định 222/QĐ-TTG về Kế hoạch tổng
thể phát triển TMĐT 2006 - 2010 đóng một vai trò quan trọng. Ngày 6/11/2006,
Bộ GDĐT và Bộ Thương mại đã có cuộc họp chung nhằm thúc đẩy công tác đào

tạo TMĐT. Hai Bộ đã thảo luận cụ thể một số công việc nhằm sớm triển khai dự
án này như: xây dựng các chương trình khung, xây dựng giáo trình và bồi dưỡng
đội ngũ giảng viên, sử dụng kinh phí từ nguồn ngân sách đào tạo sau Đại học
(Chương trình 322) để khuyến khích học tập TMĐT. Quan trọng hơn cả là 2 Bộ đã
thống nhất đầu mối cho hoạt động hợp tác và phát triển dự án là Vụ Đại học và
Sau Dại học (Bộ GDĐT) và Vụ Thương mại Điện tử (Bộ Thương mại). Thống
nhất đầu mối là bước tiến cơ bản vì từ nay đã có một địa chỉ để tiếp cận, phản hồi
và giải quyết những vướng mắc từ các cơ sở đào tạo TMĐT trong cả nước. Bên
cạnh đó, Bộ Thương mại cũng đang xúc tiến thành lập Hiệp hội TMĐT Việt Nam
(VECOM) nhằm đáp ứng yêu cầu của các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp kinh
doanh trong lĩnh vực này.