Tuan 17 Lap ke hoach ca nhan

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 25: §äc v¨n. tam đại con gà nhng nã ph¶i b»ng hai mµy (TruyÖn cêi) 1. mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: a. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu đợc đối tợng, nguyên nhân, ý nghĩa của tiếng cời trong hai tác phẩm - Nắm đợc nghệ thuật gây cời b. VÒ kÜ n¨ng: - Rèn kĩ năng đọc hiểu truyện cời c. Về thái độ: - Gi¸o dôc h.s ý thøc phª ph¸n nh÷ng thãi h tËt xÊu trong x· héi 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o - HS: SGK, vë ghi, vë so¹n. 3. tiÕn tr×nh lªn líp: a. Kiểm tra bài cũ(5p): Trình bày cuộc đấu tranh quyết liệt của Tấm để giành và giữ h¹nh phóc trong TCT TÊm C¸m? b. Bµi míi(37p): *Giới thiệu bài mới: Một trong những vẻ đẹp của tâm hồn ngời Việt là sự lạc quan, yêu đời.. Vậy nên, dù phải trải qua bóng đêm của cuộc đời cũ với nhiều nớc mắt, khổ đau nhng trong VHVN tiÕng cêi ko mÊy khi døt h¼n vµ xuÊt hiÖn víi nhiÒu cung bËc. XÐt riªng trong VH d©n gian, ta thấy có một thể loại gắn bó sâu sắc với đời sóng nhân dân là truyện cời. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu hai truyện: Tam đại con gà và Nhng nó phải bằng hai mày.. Hoạt động của gv và hs. Nội dung cần đạt. *Hoạt động 1 :HS tìm hiểu I. tìm hiểu chung 1. Giíi thiÖu chung vÒ truyÖn cêi: chung a. Kh¸i niÖm - kh¸i niÖm truyÖn cêi? Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian ng¾n, cã kÕt cÊu chÆt chÏ, kÕt thóc bÊt ngê, kÓ vÒ nh÷ng viÖc xÊu, tr¸i tù nhiªn trong cuéc sèng, cã t¸c dông gây cời, nhằm mục đích giải trí, phª ph¸n.. - TruyÖn cêi cã mÊy lo¹i? VD?. b. Ph©n lo¹i: - Truyện khôi hài: nhằm mục đích giải trí, mua vui, ít nhiÒu cã tÝnh gi¸o dôc.(VD: Ai nu«i t«i,...) - TruyÖn trµo phóng: + Nh»m phª ph¸n nh÷ng kÎ thuéc tÇng líp trªn trong xã hội nông thôn Việt Nam xa (VD: Giàn lí đổ,. Quan huyÖn thanh liªm,...) + Nh»m phª ph¸n thãi h tËt xÊu trong néi bé nh©n d©n (VD: Thµ chÕt cßn h¬n, Lîn cíi ¸o míi, §Ïo cµy giữa đờng,...) ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt truyÖn c. NghÖ thuËt: cêi? + RÊt ng¾n gän + KÕt cÊu chÆt chÏ + RÊt Ýt nh©n vËt + Ng«n ng÷ gi¶n dÞ nhng rÊt tinh, rÊt s¾c. 4 Gi¸ trÞ truyÖn cêi. -BiÓu hiÖn cña trÝ th«ng minh, s¾c s¶o, tÝnh l¹c quan.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> và tinh thần đấu tranh của nhân dân lao động -Hớng ngời nghe vào những điều tốt đẹp -Ph¬ng tiÖn gi¶i trÝ h÷u hiÖu, cã gi¸ trÞ cña nh©n d©n lao động -Góp phần biểu hiện những vẻ đẹp trong tâm hồn họ văn bản thuộc loại truyện cời 2. Truyện Tam đại con gà và Nhng nó phải bằng nµo? hai mµy Thuéc lo¹i truyÖn cêi trµo phóng *Hoạt động 2: GV hớng dẫn HS II. Đọc- hiểu văn bản: * Văn bản 1: Tam đại con gà đọc hiểu 2 văn bản. 1. §äc. Yêu cầu hs đọc- kể tác phẩm, 2. Bố cục: 3 phần chú ý hs phải giữ thái độ khách + Mở truyện: Câu đầu. + Thân truyện: Tiếp đến Tam đại con gà nghĩa là làm quan khi đọc. - Em hãy xác định bố cục của sao? + KÕt truyÖn: C©u cuèi truyÖn? - C©u më truyÖn cã ý nghÜa g×? - Tiếng cời đã bật ra từ câu đầu nµy cha? V× sao? CÇn ph¶i hiÓu r»ng b¶n th©n c¸i dèt của học trò không có gì đáng cời. Cái dèt cña ngêi thÊt häc nh©n d©n c¶m th«ng. ë ®©y cêi kÎ dèt hay khoe, hay nãi ch÷, c¶ gan h¬n d¸m nhËn ®i d¹y trÎ. C¸i xÊu cña anh ta kh«ng dõng ë lời nói mà đã thành hành động.. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. C©u më truyÖn: M©u thuÉn tr¸i tù nhiªn ë nh©n vật thầy đồ + Giới thiệu nv chính: thầy đồ , dốt, lên mặt văn hay ch÷ tèt + Nªu m©u thuÉn: dèt  khoe giái. (xÊu hay lµm tèt, dèt hay nãi ch÷)  Gîi më t×nh huèng truyÖn (TiÕng cêi cha bËt ra, cha có biểu hiện gì đáng cời, cha biết anh ta dốt ntn) b. DiÔn biÕn truyÖn - T×nh huèng thø nhÊt: D¹y häc - gÆp ch÷ “Kª” (gµ): + thÇy kh«ng biÕt -----> dèt kiÕn thøc s¸ch vë + bÞ hái – bÝ qu¸ nãi liÒu --> dèt kiÕn thøc thùc tÕ +bảo học trò đọc khẽ ---> thận trọng giấu dốt, giữ sÜ diÖn h·o +xin âm dơng - đắc chí cho đọc to ---> dốt còn mê tín (Lối tự đắc của kẻ dốt nát mà hợm hĩnh)  tiếng cời đã bật ra nhng cha giòn giã.. - T×nh huèng thø nhÊt mµ anh thầy đồ phải giải quyết là gì? ý nghÜa cña nã? (cho thÊy kh¶ năng, trình độ của thầy đồ ntn?) Thầy đồ đã xử lí tình huống này ra sao? Cách xử lí đó có ý nghĩa g×? - Tình huống thứ 2: Bố học trò chất vấn thầy đồ. +Tù biÕt m×nh sai - Tình huống thứ 2 xảy đến với + nhanh trÝ nãi gì thầy đồ là gì? Trớc tình huống  giấu dốt , vẫn cố tỏ ra uyên bác bằng sự láu cá, lý khó xử đó, thầy đồ có suy nghĩ sự cùn, nguỵ biện ---> Đẩy mâu thuẫn đến đỉnh g× vµ xö lÝ ra sao? ®iÓm: Hoµn thiÖn bøc ch©n dung th¶m h¹i cña thÇy đồ.  TiÕng cêi bËt lªn gißn gi·. c. ý nghÜa phª ph¸n cña truyÖn: - Phª ph¸n thãi giÊu dèt- mét tËt xÊu cã thËt trong - Theo em, c©u chuyÖn nµy cã ý néi bé nh©n d©n. nghÜa phª ph¸n ®iÒu g×? - NgÇm ý khuyªn r¨n mäi ngêi, nhÊt lµ nh÷ng ngêi ®i häc, chí nªn giÊu dèt mµ h·y m¹nh d¹n häc hái ko ngõng. d. NghÖ thuËt: - Nét đặc sắc về nghệ thuật của - Tạo mâu thuẫn..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> c©u chuyÖn nµy?. - §Èy m©u thuÉn ph¸t triÓn trong nh÷ng t×nh huèng kÞch tÝnh, gi¶i quyÕt bÊt ngê, hîp lÝ. - Sö dông nhiÒu c©u nãi g©y cêi. *V¨n b¶n 2: Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy.. *§äc hiÓu v¨n b¶n 2 Hs đọc- kể tác phẩm.. 1. §äc. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: - Quan hệ giữa nhân vật thầy lí a. Tính kịch trong lời đối đáp của thầy lí và Cải: - T×nh huèng truyÖn: LÝ trëng xö kiÖn vµ C¶i lµ mèi quan hÖ ntn? - Quan hÖ gi÷a nh©n vËt thÇy LÝ vµ C¶i: quan hÖ x· héi, ph¸p luËt. - C¸ch xö kiÖn cña thÇy lÝ ntn? - M©u thuÉn truyÖn: Tiếng đồn >< B¶n chÊt thÇy LÝ Lời kết án đã gây phản ứng ntn ( Xử kiện giỏi nổi tiếng) ( Nhận tiền đút lót xử kiện) tíi c¸c nh©n vËt Ng« vµ C¶i? --> M©u thuÉn lµm bËt lªn tiÕng cêi. =>ý nghÜa: LÏ ph¶i trong x· héi xa, theo nh÷ng ngêi cÇm c©n n¶y mùc nh thÇy lÝ, ko ph¶i xuÊt ph¸t tõ ph¸p luËt, c«ng lÝ mµ tõ tiÒn, tõ viÖc hèi lé. §ång tiÒn lµ c¸n c©n c«ng lÝ, “nÐn b¹c ®©m to¹c tê giÊy”. - Theo em, tác giả dân gian đã sö dông nghÖ thuËt g©y cêi nµo b. NghÖ thuËt g©y cêi: -Xây dựng mâu thuẫn: lời đồn đại- sự thật về tài xử trong truyÖn trªn? kiÖn cña thÇy lÝ. - NghÖ thuËt ch¬i ch÷ :“Tao biÕt mµy ph¶i(1) nhng nã l¹i ph¶i(2)... b»ng hai mµy”. + Phải(1): lẽ phải, cái đúng, đối lập với cái sai, điều tr¸i. + Ph¶i(2): ®iÒu b¾t buéc cÇn ph¶i cã. - Em cã suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt c. B×nh luËn vÒ nh©n vËt C¶i: C¶i? - Võa lµ n¹n nh©n võa lµ thñ ph¹m tiÕp tay cho tÖ n¹n quan liªu tham nhòng. - Hành vi đút lót tiêu cực làm anh ta trở nên thảm hại, vừa đáng thơng vừa đáng trách. III. Ghi nhí - SGK - 80 *Hoạt động 3:HS đọc ghi nhớ c. Cñng cè(2p) - Củng cố bài theo nội dung đã học d. Híng dÉn(1p) - Về học, tập kể lại 2 truyện đã học, su tầm thêm các truyện cời có cùng tiểu loại khác. - ChuÈn bÞ bµi míi: Ca dao than th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa. Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 26: §äc v¨n. ca dao than th©n, yªu th¬ng t×nh nghÜa 1. mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh: a. Về kiến thức: Hiểu và cảm nhận đợc tiếng nói của ngời bình dân trong xã hội phong kiÕn xa qua nh÷ng tiÕng h¸t than th©n , yªu th¬ng t×nh nghÜa..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> b. Về kĩ năng: Biết tiếp cận và phân tích ca dao qua đặc trng thể loại. c. Về thái độ: Đồng cảm, trân trọng vẻ đẹp tâm hồn ngời dân lao động và sáng tác của hä. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, S¸ch gi¸o khoa, SGV, Tµi liÖu tham kh¶o. - HS: sgk, vë ghi, vë so¹n 3. tiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động của gv và hs. Nội dung cần đạt.  Hoạt động 1(7p): - KiÓm tra bµi cò: H·y nªu suy nghÜ cña em vÒ qu¸ tr×nh biÕn ho¸ cña TÊm trong truyÖn cæ tÝch “TÊm C¸m”? - Bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi, c«ng I. T×m hiÓu chung 1. Giíi thiÖu chung vÒ ca dao: bè môc tiªu bµi häc a. Kh¸i niÖm: Lµ lêi th¬ tr÷ t×nh d©n gian, thêng kÕt hîp víi ©m nhạc khi diễn xớng, đợc sáng tác nhằm diễn tả đời  Hoạt động 2(35p): sèng néi t©m con ngêi. D¹y- häc néi dung bµi míi Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ ca dao? - GV lu ý HS viÖc tån t¹i song song 2 kh¸i niÖm: Ca dao - D©n ca vµ sù kh¸c nhau cña chóng.. - Các chủ đề chính: + Ca dao tr÷ t×nh (Ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa; Ca + Ca dao lµ lêi cña d©n ca. + D©n ca lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp dao than th©n) + Ca dao hµi híc (gi¶i trÝ; ch©m biÕm, phª ph¸n) lời (ca dao) và nhạc. Nói đến dân ca phải nói đến môi trờng và hình thức diÔn xíng (d©n ca quan hä B¾c Ninh, h¸t vÝ, h¾t dÆm NghÖ TÜnh,...) - GV cho HS xem VCD D©n ca ViÖt Nam gióp HS ph©n biÖt râ h¬n ca dao trong mèi quan hÖ víi d©n ca.. b. §Æc s¾c nghÖ thuËt: - Dung lợng: ngắn gọn (từ 2 đến trên dới 20 câu). - ThÓ th¬: lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t cïng c¸c biÕn thÓ cña chóng. - Ng«n ng÷:+ Gi¶n dÞ, gÇn gòi víi lêi nãi hµng ngµy, giµu h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô. + Có lối diễn đạt bằng một số công thức mang ®Ëm s¾c th¸i d©n gian (m«tÝp nghÖ thuËt). - C¸ch cÊu tø: + Phó: ph« bµy, diÔn t¶ mét c¸ch trùc tiÕp, ko th«ng qua so s¸nh vÒ ngêi, viÖc, t©m t, t×nh c¶m.. - Nêu các đặc sắc cơ bản về nghÖ thuËt cña ca dao? + Tỉ: dùng các hình ảnh so sánh, ẩn dụ để bộc lộ tâm tình của ngời lao động.. + Hứng: chỉ những bài ca dao trớc nói đến “cảnh” (bao gåm c¶ sù vËt, sù viÖc) sau míi béc lé “t×nh”(t×nh c¶m, ý nghÜ, t©m sù) - Môi trờng sinh thành, diễn xớng của ca dao: đối đáp, ứng tác trực tiếp (giao duyên, ru con, trò chơi, VD: Đờng vô xứ Nghệ quanh quanh/ sinh hoạt, lao động...) Non xanh nớc biếc nh tranh họa đồ; II. §äc- hiÓu v¨n b¶n Nhí ai ra ngÈn vµo ng¬...... 1. §äc..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> VD: Nhớ ai bổi hổi bồi hồi/ Nh đứng đống lửa nh ngồi đống than; Thuyền ¬i cã nhí .. VD: Trên trời có đám mây xanh/ ở gi÷a m©y tr¾ng, chung quanh m©y 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Bµi 1: TiÕng h¸t than th©n vàng/ ớc gì anh lấy đợc nàng/ Để anh * C«ng thøc (m«tÝp) më ®Çu: Th©n em. mua g¹ch B¸t Trµng vÒ x©y GV cho HS h¸t 1 sè bµi d©n ca quen thuộc để thấy rõ môi trờng sinh thµnh vµ diÔn xíng ca dao.. GV hớng dẫn Hs đọc diễn cảm các bµi ca dao 1, 4, 6 - CD than th©n: giäng xãt xa, th«ng c¶m. - CD yªu th¬ng t×nh nghÜa: giäng tha thiÕt, s©u l¾ng.. * H×nh ¶nh: - Thân em = nh tấm lụa đào, phất phơ giữa chợ: + Sự tự ý thức về vẻ đẹp, về giá trị của mình:Hình ảnh tấm lụa đào: sang trọng, quý giá, đẹp đẽ biểu tợng cho:  Nhan sắc rực rỡ giữa độ xuân thì.  Tâm hồn đằm thắm, dịu dàng của ngêi phô n÷. + Nỗi niềm cay đắng về thân phận: nh món hàng giữa chợ – chính sự quý giá, đẹp đẽ của em lại càng làm em đau đớn, bẽ bàng. Thân phận: bị phụ thuộc, không đ ợc quyền tự quyết định hạnh phúc và cuộc đời mình, chÞu c¶nh g¶ b¸n, h«n nh©n kh«ng cã t×nh yªu.  lời than thân đã trở thành “lời chung’của ngời phụ n÷ trong XHPK bÊt c«ng.. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch më ®Çu? ? H×nh ¶nh nµo trong bµi ca dao cã gi¸ trÞ biÓu c¶m? -Hình ảnh ấy có giá trị biểu đạt nh thÕ nµo? Nã gióp ngêi phô n÷ bày tỏ đợc điều gì?. ? Lêi than th©n trong bµi ca dao cã ph¶i cña 1 c¸ nh©n cô thÓ? c. Cñng cè(2p). - N¾m néi dung bµi häc trªn líp - HS t×m thªm nh÷ng bµi ca dao cã më ®Çu b»ng m« tÝp " Th©n em" - Th©n em nh h¹t ma rµo H¹t r¬i xuèng giÕng h¹t vµo vên hoa Th©n em nh h¹t ma sa Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày - Thân em nh giếng giữa đàng Ngêi kh«n röa mÆt, ngêi phµm röa ch©n - Th©n em nh miÕng cau kh« KÎ thanh tham máng ngêi th« tham dµy d. Híng dÉn(1p): Về nhà - Su tầm các câu ca dao cùng nội dung chủ đề với những bài đã học. - ChuÈn bÞ bµi míi: Ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa (tiÕp).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 31: §äc thªm:. luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù 1. môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc: - Nắm đợc các loại đoạn văn trong văn bản tự sự - Nắm đợc cách viết một đoạn văn, nhất là đoạn ở phần thân bài, để góp phần hoàn thiÖn mét bµi v¨n tù sù b. VÒ kÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n trong bµi v¨n tù sù c. Về thái độ: Nâng cao ý thức tìm hiểu và học tập các loại đoạn văn trong VB tự sự 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, S¸ch gi¸o khoa, SGV, - HS: sgk, vë ghi, vë so¹n 3. tiÕn tr×nh lªn líp: a. Kiểm tra bài cũ(5p): Trình bày đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết? b. Bµi míi (37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt *Hoạt động 1(10p):Yêu cầu hs đọc và nắm đợc phần I(sgk). Yªu cÇu hs nh¾c l¹i mét sè kiÕn thøc: - Nªu kh¸i niÖm ®o¹n v¨n? - CÊu tróc chung cña ®o¹n v¨n lµ g×? - Em đã đợc học về các loại ®o¹n v¨n nµo? Sù ph©n lo¹i c¸c đoạn văn đó dựa trên cơ sở nµo? - Néi dung vµ nhiÖm vô riªng vµ chung cña c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù lµ g×?. I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù:. 1. Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n: Lµ mét bé phËn cña v¨n b¶n, b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt hoa lùi đầu dòng và kết thúc bằng dấu chấm qua hàng, thờng biểu đạt một ý tơng đối hoàn chỉnh. 2. CÊu tróc chung cña ®o¹n v¨n: Thêng do nhiÒu c©u t¹o thµnh, gåm: - Câu nêu ý khái quát (câu chủ đề). - C¸c c©u triÓn khai. 3. C¸c lo¹i ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù: - Theo kÕt cÊu thÓ lo¹i v¨n b¶n: + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn më truyÖn. + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn th©n truyÖn. + C¸c ®o¹n v¨n thuéc phÇn kÕt truyÖn. 4. Néi dung vµ nhiÖm vô cña ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù: - Néi dung vµ nhiÖm vô riªng: t¶ c¶nh, t¶ ngêi, kÓ sù việc, biểu cảm, bình luận, đối thoại, độc thoại,... - Nội dung và nhiệm vụ chung: thể hiện chủ đề, ý nghÜa v¨n b¶n. II. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong bµi v¨n tù sù. 1. T×m hiÓu ng÷ liÖu: a. C¸c ®o¹n v¨n trong truyÖn ng¾n Rõng xµ nu: - Các đoạn văn thể hiện đúng, rõ, hay và sâu sắc dự kiÕn cña t¸c gi¶. - NÐt gièng: + Néi dung: t¶ sù ®au th¬ng vµ søc sèng m·nh liÖt cña rõng xµ nu. *Hoạt động 2: GV HD HS + Giọng điệu: ngợi ca. nắm đợc cách viết đoạn văn tự - Nét khác: + §o¹n më: t¶ cô thÓ, chi tiÕt, t¹o ko khÝ, l«i cuèn ng-.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> sù. ời đọc.  Hình ảnh cây xà nu gợi hiện thực c/s đau thơng nhng bất khuất của c/ngời Tây Nguyên. + §o¹n kÕt: t¶ rõng xµ nu trong c¸i nh×n cña c¸c nh©n vËt chÝnh, xa, mê dÇn, hót tÇm m¾t, tr¶i réng tíi ch©n trêi.  H×nh ¶nh c©y xµ nu gîi sù bÊt diÖt, ngµy mét trëng thµnh, lín m¹nh cña con ngêi T©y Nguyªn. - Bµi häc: + Tríc khi viÕt nªn dù kiÕn ý tëng vÒ c¸c phÇn cña truyÖn, nhÊt lµ phÇn ®Çu vµ phÇn cuèi. + PhÇn më vµ kÕt truyÖn nªn h« øng víi nhau, thÓ hiện rõ chủ đề của truyện. + Thèng nhÊt vÒ giäng ®iÖu ë phÇn ®Çu vµ phÇn kÕt.. Hs đọc yêu cầu bài tập 1. - Các đoạn văn đã trích có thể hiện đúng dự kiến của tác giả ko? Néi dung vµ giäng ®iÖu cña ®o¹n v¨n më ®Çu vµ kÕt thóc cã nÐt g× gièng vµ kh¸c nhau? b. §o¹n v¨n trong truyÖn vÒ hËu th©n cña chÞ DËu: - §ã lµ ®o¹n v¨n tù sù. V×: + Cã yÕu tè tù sù: cã nh©n vËt, sù viÖc, chi tiÕt. + Cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m phô trî.  Thuéc phÇn th©n truyÖn.. - Thµnh c«ng cña ®o¹n v¨n: Kể sự việc: chị Dậu đã đợc giác ngộ cách mạng, đợc cử về làng Đông Xá vận động bà con vùng lên rất sinh động. - Em học đợc điều gì ở cách - Nội dung còn phân vân: viÕt ®o¹n v¨n cña Nguyªn + T¶ c¶nh. + T¶ diÔn biÕn t©m tr¹ng (néi t©m) nh©n vËt. Ngäc? - Gîi ý mét vµi chi tiÕt: + T¶ c¶nh: ¸nh s¸ng rùc rì, chãi chang xua tan bãng tối thăm thẳm của màn đêm. + T©m tr¹ng chÞ DËu: ChÞ DËu øa níc m¾t. ChÞ nh thÊy l¹i Hs đọc yêu cầu của bài 2. - Cã thÓ coi ®©y lµ ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù ko?V× sao? Theo anh(chị), đoạn văn đó thuéc phÇn nµo cña “truyÖn ngắn” mà bạn đó định viết? - Viết đoạn văn này, bạn hs đó đã thành công ở nội dung nào? Néi dung nµo b¹n cßn ph©n vân và để trống? Anh (chị) h·y viÕt tiÕp vµo nh÷ng chç trống đó?. trớc mắt bao cảnh cay đắng ngày nào. Đó là cái ngày nắng chang chang, chị đội đàn chó con, tay dắt con chó cái cùng cái Tí lầm lũi theo sau để sang bán cho nhà Nghị Quế thôn Đoài. Cái lần chị phải cõng anh Dậu ốm ngất ở ngoài đình về. Ròi viÖc chÞ x« ng· tªn cai lÖ, c¶ lÇn vïng tho¸t khái tay tªn tri phñ T Ân và địa ngục nhà lão quan cụ.Nhng những cảnh đau buồn đó đã tan đi trớc niềm vui, niềm tin vào cuộc sống hiện tại. Nh÷ng giät níc m¾t cña chj ko ph¶i dµnh cho khæ ®au ngµy cò mà vì niềm vui trớc sự đổi thay của dân tộc, khí thế cách mạng đã sục sôi.... 2. C¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong bµi v¨n tù sù: - CÇn h×nh dung sù viÖc x¶y ra ntn råi lÇn lît kÓ l¹i diÔn biÕn cña nã. - Chú ý sử dụng các phơng tiện liên kết câu để đoạn văn đợc mạch lạc, chặt chẽ. * Ghi nhí: Sgk III. LuyÖn tËp. Bµi 1: -Sù viÖc: ph¸ bom næ chËm cña c¸c c« thanh niªn xung phong.  Thuéc phÇn th©n truyÖn: Ng«i sao xa x«i. - Sai sãt vÒ ng«i kÓ: nhÇm lÉn ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø ba.  Söa l¹i: thay b»ng tõ “t«i”. - Kinh nghiệm: Cần chú ý tới ngôi kể, đảm bảo sự thèng nhÊt vÒ ng«i kÓ..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Bµi 2: (BTVN). - Qua kinh nghiÖm cña nhµ v¨n Nguyªn Ngäc vµ thu ho¹ch tõ hai bµi tËp trªn, anh (chÞ) h·y nªu c¸ch viÕt ®o¹n v¨n trong bµi v¨n tù sù?. *Hoạt động 3: GV hớng dẫn HS vËn dông kt lµm BT sgk Yêu cầu hs đọc và thảo luận lµm bµi tËp 1 t¹i líp vµ vÒ nhµ hoµn thµnh bµi tËp 2. c. Cñng cè(2p) - GV nhÊn m¹nh néi dung träng t©m: C¸ch viÕt ®o¹n v¨n tù sù d. Híng dÉn(1p) Yªu cÇu hs vÒ nhµ:- Hoµn thiÖn bµi tËp, «n l¹i kiÕn thøc bµi häc. - So¹n bµi: ¤n tËp v¨n häc d©n gian ViÖt Nam (ChuÈn bÞ phÇn néi dung «n tËp, c¸c bµi tËp vËn dông vµ chuÈn bÞ c¸c ho¹t c¶nh mµ m×nh thÝch vÒ c¸c trÝch đoạn, các tác phẩm đã học để thuyết trình, trình diễn trớc lớp) Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 34: kh¸i qu¸t v¨n häc viÖt nam tõ thÕ kØ X- XIX 1. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc: - N¾m v÷ng c¸c thµnh phÇn chñ yÕu vµ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt Nam tõ thế kỉ X đến thế kỉ XIX. - Nắm vững một số đặc điểm lớn về nội dung và hình thức của văn học trung đại Việt Nam trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. b. VÒ kÜ n¨ng: Nhận diện một giai đoạn văn học ; cảm nhận tác phẩm thuộc giai đoạn văn học trung đại. c. Về thái độ: Yêu mến, trân trọng giữ gìn và phát huy di sản văn học dân tộc..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, SGK, SGV, T liÖu tham kh¶o - HS: SGK, vë so¹n 3. TiÕn tr×nh d¹y häc a. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng b. Bµi míi(42p): * Giới thiệu bài mới: Năm 938, Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng mở ra kỉ nguyên mới cho dân tộc. Từ đây, nớc Đại Việt bắt đầu xây dựng chế độ PK độc lập tự chủ. Bên cạnh dòng VHDG, VH viết bắt đầu hình thành và phát triển. Nền VHVN từ thế kỉ X- XIX đợc gọi là VH trung đại. Vậy diện mạo của nền VH ấy ntn? Hôm nay, chóng ta cïng t×m hiÓu qua bµi: Kh¸i qu¸t VHVN tõ thÕ kØ X-XIX. Hoạt động của GV và HS *Hoạt động 1: GV hớng dẫn Hs t×m hiÓu c¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VH tõ TK X -XIX - Em hiÓu thÕ nµo lµ VH ch÷ H¸n? Nªu c¸c thÓ lo¹i cña VH ch÷ H¸n?. Nội dung cần đạt I. C¸c thµnh phÇn cña VH tõ thÕ kØ X- XIX:. 1. V¨n häc ch÷ H¸n: - Lµ c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n cña ngêi ViÖt. - ThÓ lo¹i: chñ yÕu tiÕp thu tõ c¸c thÓ lo¹i cña VH Trung Quèc (chiÕu, biÓu, hÞch, c¸o, v¨n bia,th¬.....)  VH chữ Hán đạt đợc những thành tựu nghệ thuật to lín. 2. VH ch÷ N«m: - Ch÷ N«m lµ thø ch÷ viÕt cæ do ngêi ViÖt dùa vµo ch÷ Hán để sáng tạo ra để ghi âm tiếng Việt. - ThÓ lo¹i: chñ yÕu lµ th¬. + C¸c thÓ lo¹i tiÕp thu cña VH Trung Quèc: phó, v¨n tÕ, th¬ §êng luËt. + C¸c thÓ lo¹i VH d©n téc: ng©m khóc, truyÖn th¬, h¸t nãi, th¬ §êng luËt thÊt ng«n xen lôc ng«n. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm VH ch÷ N«m tiªu biÓu:  Sù song song tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña hai thµnh phÇn VH trªn t¹o nªn tÝnh song ng÷ trong nÒn VH d©n téc. Chúng ko đối lập mà bổ sung cho nhau cùng phát triển.. - Em biÕt g× vÒ ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m? Nã xuÊt hiÖn vµo thêi gian nµo? - §Æc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i VH ch÷ N«m cã g× kh¸c víi VH ch÷ H¸n? VH ch÷ N«m lµ c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m cña ngêi ViÖt, ra đời từ khoảng cuối thế kỉ II. Các giai đoạn phát triển của VH từ XIII, tån t¹i vµ ph¸t triÓn thÕ kØ X- XIX: đến hết thời kì VHTĐ. 1. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ X-XIV: *Hoạt động 2(25p): GV hớng dÉn hs t×m hiÓu c¸c giai 2. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ XV- XVII: ®o¹n ph¸t triÓn cña VH tõ 3. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu thÕ kØ XIX: thÕ kØ X- XIX 4. Giai ®o¹n VH nöa cuèi thÕ kØ XIX: GV tổ chức hoạt động nhóm: 4nhãm/ 4 tæ Nhãm 1: ChØ ra hoµn c¶nh lÞch sö, c¸c bé phËn v¨n häc, néi dung vµ nghÖ thuËt cña giai ®o¹n tõ TK X - XIV? Nhãm 2: Giai ®o¹n tõ TK XV.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - XVII Nhãm 3: Giai ®o¹n tõ TK XVIII - nöa ®Çu XIX Nhãm 4: Giai ®o¹n nöa cuèi TK XIX? HS hoạt động sau đó đại diÖn nhãm tr×nh bµy. C¸c nhãm kh¸c bæ sung. GV nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc b»ng b¶ng phô c. Cñng cè(2p): - GV cñng cè theo néi dung kiÕn thøc träng t©m cña bµi. Gv phân biệt k/n nhân đạo- nhân văn: + Nhân văn: phẩm chất ngời ở con ngời- vẻ đẹp văn hóa của con ngời cảm hứng nhân văn là cảm hứng khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp của con ngời. + Nhân đạo: đạo đức tốt đẹp của con ngời biểu hiện ở sự tôn trọng, tin tởng, ngợi ca vẻ đẹp của con ngời; yêu thơng con ngời; đấu tranh bảo vệ, phát triển con ngời.. d. Híng dÉn (1p): - HS Häc bµi cò - Chuẩn bị bài mới: Khái quát VHVN từ TK X đến hết TK XIX. B¶ng phô: C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VH tõ thÕ kØ X- XIX G§o¹n. H/c lsö - XH. C¸c bé phËn VH. Néi dung. NghÖ thuËt. X- XIV. - Giành đợc quyền độc lËp tù chñ. - LËp nhiÒu chiÕn c«ng chèng giÆc ngo¹i x©m: Tèng, NguyªnM«ng. - §Êt níc hoµ b×nh, v÷ng m¹nh, C§ PK ph¸t triÓn.. - VH viÕt chÝnh thøc ra đời - Gåm hai bé phËn song song tån t¹i vµ ph¸t triÓn: +VH ch÷ H¸n. +VH ch÷ N«m.. - C¶m høng yªu níc chèng x©m lîc vµ tù hµo d©n téc víi ©m hëng hµo hïng, mang hµo khÝ §«ng A. - Hµo khÝ §«ng A: hµo khÝ thêi TrÇn- tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc, tù hµo d©n téc. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: sgk. - VH viÕt b»ng chữ Hán đạt đợc những thành tùu - VH viÕt b»ng ch÷ N«m bíc ®Çu ph¸t triÓn. - HiÖn tîng v¨nsö- triÕt bÊt ph©n.. ChiÕn VH ch÷ H¸n - TÕp tôc ph¸t triÓn c¶m - VH ch÷ H¸n: thắng giặc và VH chữ hứng yêu nớc, tự hào dân đạt thành tựu.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Minh, triÒu Hậu Lê đợc thµnh lËp, chế độ PK đạt độ cực thÞnh ë cuèi thÕ kØ XV. - Néi chiÕn: M¹cLª, TrÞnhNguyÔn chia cắt đất nớc vµo thÕ kØ XVI- XVII khiÕn chÕ độ PK suy yÕu.. Nôm đều phát tộc, khẳng định dân tộc triÓn, đạt và triều đình PK. nhiÒu thµnh VD: BN§C, Quèc ©m thi tùu. tËp (NguyÔn Tr·i); - Ph¶n ¸nh, phª ph¸n hiÖn thực xã hội đơng thời với nh÷ng tÖ lËu, suy tho¸i vÒ đạo đức. VD:Th¬ NBKhiªm, TruyÒn k× m¹n lôc (NguyÔn D÷),.... - Lµ giai ®o¹n lÞch sö ®Çy biÕn động - Cã bi kÞch vµ cã anh hïng ca.. - VH ch÷ H¸n ph¸t triÓn. - VH ch÷ N«m phát triển đạt đỉnh cao.. Trào lu nhân đạo chủ nghÜa. - Thùc d©n Ph¸p x©m lîc. XHPK nöa cuèi chuyÓn XIX thµnh XHTD nöa PK. - V¨n hãa ph¬ng T©y b¾t đầu ảnh hởng tới đời sèng XH.. - Chñ yÕu lµ hai bé phËn: ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - VH viÕt b»ng ch÷ quèc ngữ đã bớc ®Çu xuÊt hiÖn nhng thµnh tùu cha đáng kể.. - Chñ nghÜa yªu níc chèng x©m lîc mang c¶m høng bi tr¸ng. - T tởng canh tân đất nớc trong c¸c b¶n ®iÒu trÇn - Phª ph¸n hiÖn thùc x· héi đơng thời. XVXVII. XVIII nöa ®Çu XIX. vît bËc ë v¨n chÝnh luËn vµ v¨n xu«i tù sù. - VH ch÷ N«m: th¬ N«m ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn xu híng ViÖt ho¸ th¬ §êng luËt, c¸c khóc ng©m, vÞnh, diÔn ca lÞch sö b»ng th¬ lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t ph¸t triÓn.. - Ph¸t triÓn m¹nh vµ kh¸ toµn diÖn c¶ - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu VH ch÷ H¸n vµ biÓu: sgk VH ch÷ N«m, c¶ th¬ vµ v¨n xu«i. - VH ch÷ N«m đợc kh¼ng định và phát triển đạt đến đỉnh cao. V¨n th¬ ch÷ H¸n, ch÷ N«m - XuÊt hiÖn mét sè t¸c phÈm v¨n xu«i b»ng ch÷ quèc ng÷ đem đến những đổi mới bớc đầu theo hớng hiện đại hãa..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 28. đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết 1. mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: a. VÒ kiÕn thøc. - Phân biệt đợc ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết b. VÒ kÜ n¨ng: - Nâng trình độ lên thành kĩ năng trình bày miệng hoặc viết văn bản phù hợp với đặc điểm cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt. c. Về thái độ: - Nhận thức rõ đặc điểm các mặt thuận lợi, hạn chế của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết để diễn đạt tốt khi giao tiếp. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, S¸ch gi¸o khoa, SGV, Tµi liÖu tham kh¶o - HS: sgk, vë ghi, vë so¹n 3. tiÕn tr×nh lªn líp: a. KiÓm tra bµi cò(5p) C©u hái: §äc thuéc lßng bµi ca dao sè 4 vµ ph©n tÝch. b. Bµi míi(37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt I. Kh¸i niÖm, đặc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt: * Hoạt động 1(20p):Gv hớng dẫn, gợi mở cho hs bằng Ng«n ng÷ nãi Ng«n ng÷ viÕt các câu hỏi để lập bảng 1.Khái niệm. đối sánh ngôn ngữ nói và Là ngôn ngữ âm thanh, là lời Là ngôn ngữ đợc thể hiện ng«n ng÷ viÕt trªn c¸c mÆt: nãi trong giao tiÕp hµng b»ng ch÷ viÕt trong v¨n b¶n ngày, ở đó ngời nói và ngời và đợc tiếp nhận bằng thị khái niệm, các đặc đểm. nghe tiÕp xóc trùc tiÕp víi nhau, cã thÓ lu©n phiªn nhau trong vai nãi vµ vai nghe. 2.§Æc®iÓm. 1.Ng«n ng÷ thÓ hiÖn b»ng ©m thanh: -lµ lêi nãi trong giao tiÕp -có thể thay đổi vai nói -diÔn ra tøc thêi, ngêi nãi Ýt cã ®iÒu kiÖn trau chuèt, gät giòa ng«n ng÷, ngêi nghe Ýt cã ®iÒu suy ngÉm, ph©n tÝch kü lìng -kh«ng tån t¹i l©u dµi. gi¸c.. 2.Ph¬ng tiÖn hç trî: -§a d¹ng vÒ ng÷ ®iÖu: Giäng nãi cao, thÊp, nhanh, chËm, liªn tôc, ng¾t qu·ng -Cã sù phèi hîp ©m thanh, giäng ®iÖu, nÐt mÆt, ¸nh. 2.Ph¬ng tiÖn hç trî: - Dïng dÊu c©u, c¸c kÝ hiÖu v¨n tù, c¸c h×nh ¶nh minh ho¹, các biểu bản, sơ đồ…để hỗ trî cho néi dung.. 1.Ngôn ngữ đợc thể hiện b»ng ch÷ viÕt: -tiÕp nhËn b»ng thÞ gi¸c -ngêi viÕt cã ®iÒu kiÖn suy ngẫm, lựa chọn, ngời đọc có thể đọc đi đọc lại, nghiền ngẫm suy nghĩ để lĩnh hội thấu đáo -tån t¹i l©u trong kh«ng gian vµ thêi gian..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> GV chó ý HS vÒ 2 trêng hîp:. m¾t, cö chØ, ®iÖu bé. 3.§Æc ®iÓm c©u vµ tõ - Tõ ng÷ ®a d¹ng: KhÈu ng÷, từ địa phơng, tiếng lóng, trợ tõ, th¸n tõ, tõ chªm xen, tõ ®a ®Èy. - C©u rêm rµ, cã yªó tè d thõa, trïng lÆp. 3.§Æc ®iÓm c©u vµ tõ - Từ ngữ đợc lựa chọn, thay thế, sửa chữa. Dùng từ đúng phong c¸ch. - C©u v¨n dµi ng¾n kh¸c nhau, m¹ch l¹c, chÆt chÏ, râ ràng, diễn đạt lu loát.. + Ngôn ngữ nói đợc ghi lại b»ng ch÷ viÕt trong c¸c v¨n b¶n + Ngôn ngữ viết đợc trình * Ghi nhớ bµy l¹i b»ng lêi nãi miÖng - Sgk trong c¸c trêng hîp. *Hoạt động 3: Gv hớng dẫn HS vËn dông lÝ thuyÕt lµm BT sgk GV tæ chøc cho HS th¶o luËn nhãm(5p) Nhãm 1+3: Bµi 1. Nhãm 2+5: Bµi 2. II. LuyÖn tËp Bµi 1: §Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ viÕt biÓu hiÖn: - Chữ viết: đúng chuẩn chính tả. - ThuËt ng÷ ngµnh khoa häc: Vèn tõ, tõ vùng, ng÷ ph¸p, phong c¸ch, thÓ v¨n, v¨n nghÖ, chÝnh trÞ, khoa häc. - Tách dòng sau mỗi câu để trình bày rõ từng luận điểm. - Dïng nhiÒu tõ ng÷ chØ thø tù tr×nh bµy: Mét lµ, hai lµ, ba là để đánh dấu các luận điểm. - Dùng dấu câu: dấu chấm, dấu phẩy, dấu ngoặc đơn. dấu ngoÆc kÐp. 2. Bµi 2: - Tõ ng÷: + C¸c tõ h« gäi: k×a, nµy...¬i, nhØ. + KhÈu ng÷: c« ¶, nhµ t«i, mÊy , nãi kho¸c, có khối, sợ gì, đằng ấy. + Từ tình thái: có khối...đấy, đấy, thật đấy. - C©u: Sö dông kÕt cÊu trong ng«n ng÷ nãi: Cã...th×, §· ...th×... - Sù phèi hîp gi÷a lêi nãi vµ cö chØ: Cêi nh n¾c nÎ, con cín, liÕc m¾t,... Bµi 3: Bá tõ - Th×. Nhãm 4+6: Bµi 3. Thay tõ. Söa c©u. - Hết ý = đặc sắc  Sửa lại: Thơ ca Việt Nam đã có nhiều bức tranh mùa thu đặc sắc.. - Nh. - Vống lên = quá mức thực tế. Đến mức độ v« téi v¹ = mét c¸ch tuú tiÖn.  Söa l¹i: Cßn m¸y mãc, thiÕt bÞ do níc ngoài đa vào góp vốn thì ko đợc kiểm soát, hä s½n sµng khai qu¸ møc thùc tÕ mét c¸ch tuú tiÖn.. - SÊt, th× c¶. - Cá, rua, ba ba, tôm, cua, mực, ốc sống ở dới nớc; đến các loại chim nh vạc, cò; gia cÇm nh vÞt, ngçng ... chóng còng ch¼ng chõa mét loµi nµo.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Các nhóm làm bài, sau đó cử đại diện lên trình bày. C¸c nhãm kh¸c bæ sung ý kiÕn. GV nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc c. Cñng cè (2p) - GV cñng cè néi dung träng t©m bµi häc d.Híng dÉn(2p) VÒ nhµ: - «n l¹i kiÕn thøc bµi häc - Tập chuyển đoạn hội thoại ở Bài tập 2 trong SGK (dạng ngôn ngữ nói) thành một đoạn văn thuộc ngôn ngữ viết theo hình thức kể lại diễn biến của cuộc hội thoại. - ChuÈn bÞ bµi míi: Ca dao hµi híc ( so¹n bµi theo c©u hái SGK, Su tÇm thªm nh÷ng bµi ca dao hµi híc kh¸c) Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 29.. ca dao hµi híc 1. môc tiªu: Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc - Cảm nhận đợc tiếng cời lạc quan trong ca dao qua NT trào lộng thông minh, hóm hỉnh cña ngêi b×nh d©n cho dï cuéc sèng cña hä cßn nhiÒu vÊt v¶, lo toan b. VÒ kÜ n¨ng: - Rèn kĩ năng đọc hiểu ca dao hài hớc c. Thái độ: - Trân trọng và yêu quý tâm hồn lạc quan yêu đời và tiếng cời của ND trong ca dao 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, SGK, SGV, Tµi liÖu tham kh¶o, Gi¸o ¸n ®iÖn tö - HS: sgk, vë ghi, vë so¹n 3. tiÕn tr×nh lªn líp: a. KiÓm tra bµi cò C©u hái: §äc thuéc lßng c¶ 6 bµi ca dao . Ph©n tÝch mét bµi ca dao mµ em thÝch? b. Bµi míi: Vµo bµi: Ngoµi nh÷ng bµi ca dao tr÷ t×nh lµ tiÕng h¸t than th©n, yªu th¬ng t×nh ngh·i cÊt lên từ cuộc đời còn nhiều xót xa, cay đắng nhng đằm thắm ân tình của ngời bình dân VN, Ta thÊy cßn cã nh÷ng bµi ca dao hµi híc thÓ hiÖn trÝ th«ng minh, sù hãm hØnh, tinh thÇn lạc quan của ngời lao động.Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu 1 số bài CD hài hớc tiêu biểu. Hoạt động của gv và hs * Hoạt động 1: Tìm hiểu chung GV giới thiệu thêm cho HS nắm đợc. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung. - Trong ca dao hµi híc cã nhiÒu tiÕng cêi: + TiÕng cêi hµi híc tù trµo: Lµ tù cêi m×nh mét.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> cách phân loại cụ thể những tiếng cời cách hồn nhiên vô t, pha chút hóm hỉnh, vui đùa. trong ca dao hµi híc  mục đích: Giải trí, thể hiện tinh thần lạc quan yêu đời của nhân dân + TiÕng cêi hµi híc ch©m biÕm: phª ph¸n trong néi bé nh©n d©n nh÷ng thãi h tËt xÊu mµ con ngêi thêng m¾c ph¶i  Mục đích: Giải trí, châm biếm nhẹ nhàng - Ph©n lo¹i - Các bài ca dao 1,2 đều thuộc loại ca + Bài 1: Ca dao hài hớc tự trào dao hµi híc nhng cã thÓ ph©n lo¹i + Bµi 2: Ca dao hµi híc ch©m biÕm, phª ph¸n. II. §äc hiÓu v¨n b¶n ntn? A. Bµi ca dao 1 *Hoạt động 1: Đọc hiểu văn bản 1. §äc HS đọc bài CD 1 theo hình thức phân vai (nam-nữ đối đáp). Giọng vui tơi, dÝ dám Gv dÉn d¾t: bµi CD lµ tiÕng cêi hµi híc tù trµo(tù cêi m×nh) mang ý vÞ hãm hØnh, vui vÎ cña ngêi L§. Cíi xin lµ việc hệ trọng trong cuộc đời mỗi ngời nên nó thờng đợc tổ chức rất trang trọng. Do đó, nó phô diễn rõ gia cảnh cña con ngêi. Th¸ch cíi vµ dÉn cíi lµ nh÷ng tôc lÖ lâu đời của ngời Việt Nam. Trong bài CD này, lời đối đáp của chàng trai và c« g¸i vÒ viÖc th¸ch cíi vµ dÉn cíi cã nh÷ng ®iÒu l¹ lïng lµm bËt lªn tiÕng c- 2. T×m hiÓu v¨n b¶n ời. Ta sẽ cùng tìm hiểu họ đã dẫn cới và * Lời chàng trai về lễ vật dẫn cới: th¸ch cíi nh thÕ nµo?. GV tæ chøc cho HS th¶o luËn - Néi dung: nhãm(3p) + Dự định: Dẫn voi – Dẫn trâu – Dẫn bò Nhãm 1 +3: Khi nãi vÒ lÔ vËt dÉn + Quyết định: Dẫn chuột béo  thú bốn chân, tcới, chàng trai dự định gì và quyết ơng ứng với những con vật dự định ở trên định nh thế nào? Cách nói của chàng trai về lễ vật dẫn cới có gì đặc biệt? - C¸ch nãi: + Lối nói khoa trơng, phóng đại: Dẫn voi- dẫn tr©u- dÉn bß  lÔ vËt sang träng. Đó thực tế chỉ là tởng tợng của chàng trai + Cách nói giả định: “toan dẫn” tởng tợng về các về các lễ vật sang trọng linh đình trong đám cíi cña chµng trai ®ang yªu. lễ vật sang trọng, linh đình. + Cách nói đối lập: Dẫn voi  Sợ quốc cấm Chàng trai tự đa ra dự định về các lễ vật DÉn tr©u  Sî hä m¸u hµn sang träng  tù phñ ®inh khÐo lÐo b»ng DÉn bß  Sî hä co g©n. nh÷ng lÝ do rÊt hîp lÝ, hîp t×nh ( rÊt biÕt  Dù định  phñ ®inh khÐo lÐo b»ng nh÷ng lÝ do nghĩ cho nhà gái). Từ đó, chàng trai sẽ dễ có vẻ rất hợp lí, hợp tình (biÕt nghÜ cho nhµ g¸i). dàng nhận đợc sự cảm thông của mọi ngời vµ nhÊt lµ cña c« g¸i  T/cêi bËt lªn, v×:LÔ vËt kh¸c thêng, còng + C¸ch nãi gi¶m dÇn: voi tr©u bßchuét. lµ loµi “thó bèn ch©n” ngang tÇm víi voi, tr©u, bß; lµ chuét bÐo vµ quan träng h¬n l¹i => NhËn xÐt: Lêi chµng trai vÒ lÔ vËt dÉn cíi cho ko vi ph¹m quèc cÊm thÊy sù dÝ dám, hµi híc cña anh. Thùc tÕ ta còng. Qua đó, em thấy gì về gia cảnh và hiểu gia cảnh chàng trai rất nghèo nhng hơn cả con ngêi cña chµng trai? Liªn hÖ víi anh lµ ngêi giµu t×nh c¶m, cã t©m hån l¹c quan, một số bài ca dao có cùng chủ đề? yêu đời b. Lêi c« g¸i vÒ viÖc th¸ch cíi.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Nhóm 2 + 4: Trớc dự định và quyết - Lời đánh giá về lễ vật dẫn cới của chàng trai: định của chàng trai về việc dẫn cới, Sang  cã gi¸ trÞ cao. cô gái đã đánh giá nh thế nào?  đàng hoàng, lịch sự. ? cô gái đã thách cới cái gì? Nhận xét  Ghi nhận tấm lòng chàng trai vÒ lÔ vËt th¸ch cíi ? - Việc thách cới của cô gái: Cách nói đối lập: Ngêi ta  “Nhµ” em Th¸ch lîn, gµ. Th¸ch mét nhµ khoai lang. (sè lîng b»ng mét nhµ. (Lễ vật thách cới cũng vô cùng đặc biệt, c¶ nhµ, c¶ hä nhµ khoai lang) rÊt t¬ng xøng víi vËt dÉn cíi mµ chµng trai ®a ra.). - Lêi gi¶i thÝch viÖc sö dông lÔ vËt: Cñ to  cñ nhá  cñ mÎ  cñ rÝm, cñ hµ => C¸ch nãi gi¶m ? C« g¸i gi¶i thÝch nh thÕ nµo vÒ viÖc dÇn sử dụng lễ vật thách cới? Qua đó, em  Các củ đều đựơc sử dụng hợp lí, có mục đích rõ có nhận xét gì về tích cách cô gái và ràng thể hiện sự đảm đang, tháo vát, biết lo toan cña c« g¸i tình cảm của cô đối với xóm làng?  ThÓ hiÖn cuéc sèng sinh ho¹t hoµ thuËn, nghÜa t×nh trong nhµ ngoµi xãm cña NDL§. => Qua ®©y, ta thÊy lêi th¸ch cíi cña c« g¸i còng thật dí dỏm, đáng yêu và cao đẹp Nªu c¶m nhËn vÒ tiÕng cêi cña ngêi lao động trong cảnh nghèo? (họ cời ®iÒu g×? cêi ai? ý nghÜa cña tiÕng cêi?). - Các biện pháp nghệ thuật đợc sử dông trong bµi 2 lµ g×? TiÕng cêi bËt ra tõ ®©u? ý nghi· bµi ca dao?.  TiÓu kÕt: Bµi ca dao trªn lµ tiÕng cêi tù trµo vÒ cảnh nghèo của ngời lao động. Qua đó: + Thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời, vợt lên cuéc sèng khèn khã. + Triết lí nhân sinh đẹp: đặt tình nghĩa cao hơn cña c¶i. b. Bµi ca dao sè 2, - Më ®Çu b»ng m«tÝp quen thuéc: Lµm trai cho đáng nên trai. - Bài ca dao sử dụng nghệ thuật đối lập: C©u 1  C©u 2 LÏ thêng Sù thËt vÒ anh chµng - Câu 2: Hình ảnh phóng đại, đối lập: Khom lng chèng gèi  G¸nh hai h¹t võng T thÕ rÊt cè g¾ng, ra søc, C«ng viÖc qu¸ bÐ cè hÕt søc. nhá.. - LÏ thêng: Lµm trai mang hµm nghÜa khẳng định sức mạnh bản lĩnh, làm đợc nh÷ng viÖc lín lao, lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho vî con cã thÓ nóp bãng tïng quân, phải là Xuống đông đông tĩnh, lên đoài đoài yên; Phú Xuân đã trải, Đồng  nghệ thuật trào lộng đầy hóm hỉnh, thông minh Nai đã từng,... GV giảng: Trong cuộc đời có thể có của ND khiến tiếng cời bật lên giòn giã. nh÷ng chµng trai yÕu ®uèi nnhng ko ai yếu đuối đến mức phải khom lng chống  TiÓu kÕt: Bµi ca dao ch©m biÕm, phª ph¸n gèi míi g¸nh næi 2 h¹t võng. những anh chàng ko đáng sức trai, yếu đuối về thÓ x¸c (vµ ch¾c ch¾n còng yÕu ®uèi c¶ vÒ tinh thÇn). II. Ghi nhí - Tæng kÕt *Hoạt động 2: HS đọc ghi nhớ và rút Nghệ thuật của ca dao hài hớc: - Biện pháp tu từ: phóng đại, tơng phản, đối lập. ra tæng kÕt - H cÊu dùng c¶nh tµi t×nh, kh¾c häa nh©n vËt bằng những chi tiết nghệ thuật đặc sắc, có giá trị kh¸i qu¸t cao. - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ mµ hµm chøa ý nghÜa s©u s¾c..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 4. Cñng cè (5p) - T×m thªm 1 sè bµi ca dao cã më ®Çu b»ng m« tip "Lµm trai................." 5. Híng dÉn vÒ nhµ(2p) Yêu cầu hs:- Học thuộc các bài ca dao đã học, nắm đợc giá trị nội dung và nghệ thuật. - Su tầm các bài ca dao có cùng nội dung chủ đề khác. - So¹n bµi: Lêi tiÔn dÆn.. Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 30. §äc thªm:. lêi tiÔn dÆn (TrÝch TiÔn dÆn ngêi yªu - TruyÖn th¬ d©n téc Th¸i) 1. Mục tiêu cần đạt: a.VÒ kiÕn thøc: Nhận biết đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của truyện thơ dân gian Tiễn dặn người yêu qua đoạn trích "lêi tiÔn dÆn" b.VÒ kü n¨ng: BiÕt c¸ch ph©n tÝch 1 ®o¹n trÝch truyÖn th¬ vÒ ng«n tõ, nh©n vËt, c¸ch diÔn t¶ t©m tr¹ng c. Về thái độ: Lòng cảm thông, thơng xót , trân trọng khát vọng tự do yêu đơng và hạnh phúc lứa đôi của ngời phụ nữ Thái trong XHPK. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, SGK, SGV, SBT Ng÷ v¨n 10 N©ng cao – T liÖu. - HS: SGK, vë ghi, vë so¹n (ChuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu cña GV) 3. TiÕn tr×nh d¹y häc: a. Kiểm tra bài cũ(5p): Đọc thuộc lòng 2 bài ca dao hài hớc đã học? Chọn phân tích 1 bµi CD mµ em thÝch? b. Bµi míi(37p): *Giới thiệu bài mới: Nếu ngời Kinh coi Truyện Kiều là cuốn sách gối đầu giờng, ngời Êđê mê đắm nghe kể khan sử thi Đăm Săn,... thì ngời Thái cũng tự hào có truyện thơ Tiễn dặn ngời yêu. Đồng bào dân tộc Thái từng khẳng định: Hát Tiễn dặn lên, gà ấp phải bỏ ổ, c« g¸i quªn h¸i rau, anh ®i cµy quªn cµy. H«m nay, ta sÏ cïng t×m hiÓu t¸c phÈm nµy qua ®o¹n trÝch tiªu biÓu: Lêi tiÔn dÆn Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt I. t×m hiÓu chung *Hoạt động 1: Hớng dẫn HS đọc 1. TruyÖn th¬: hiÓu tiÓu dÉn - Kh¸i niÖm: Yêu cầu hs nhắc lại khái niệm - Các chủ đề chính: + Cuéc sèng khæ ®au, bi th¶m, ko cã t×nh yªu tù truyÖn th¬. do vµ h«n nh©n tù chñ cña con ngêi trong XHPK - Nêu các chủ đề chính của phª ph¸n hiÖn thùc. truyÖn th¬? + Khát vọng tự do yêu đơng và hạnh phúc lứa - Cốt truyện của truyện thơ thờng đôi khẳng định lí tởng, ớc mơ mang ý nghĩa nhân v¨n. diÔn ra qua c¸c chÆng ntn? 2. T¸c phÈm"TiÔn dÆn ngêi yªu" Cèt truyÖn cã 3 chÆng: - Tãm t¾t néi dung: 1.§«i trÎ yªu nhau tha thiÕt. - Dung lîng : B¶n dÞch gåm 1846 c©u 2. TY tan vì, ®au khæ. - GÇn 400 c©u tiÔn dÆn 3.Hä t×m c¸ch tho¸t khái c¶nh ngé - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: + Ph¶n ¸nh ch©n thùc t×nh c¶m vµ kh¸t väng yªu đơng của các chàng trai, cô gái Thái.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> + Lời thơ trong tác phẩm chắt lọc, kết tinh đợc vÎ đẹp ng«n ng÷ vµ d©n ca Th¸i -HS đọc phần tóm tắt sgk. -Có giá trị nhân đạo sâu sắc: tố cáo, đấu tranh -GV giíi thiÖu. chống lại chế độ PK xa ở miền núi chà đạp lên HP -GV lu ý: +Tiễn dặn: lời dặn của lứa đôi của tuổi trẻ. chàng trai với ngời yêu khi không lấy đợc nhau, khi tiễn ngời yêu về nhà chång, thÓ hiÖn t×nh yªu chung thuû, mong muốn hạnh phúc cũng nh vẻ đẹp t×nh yªu cña c¸c nh©n vËt.. II. §äc hiÓu ®o¹n trÝch.. 1. §äc. 2. §Þnh híng t×m hiÓu ®o¹n trÝch. a. §o¹n 1: * T©m tr¹ng viÖc lµm, lêi hÑn cña chµng trai * Hoạt động 2: GV định hớng trên đờng cô gái về nhà chồng: cho HS t×m hiÓu ®o¹n trÝch. + C¶m nhËn nçi khæ ®au tuyÖt väng cña c« - GV híng dÉn: Lêi tiÔn dÆn g¸i + Hành động săn sóc ân cần, tình cảm. võa yªu th¬ng võa xãt xa. + Lời dặn, lời tiễn thiết tha, cảm động. - HS đọc văn bản. ThÓ hiÖn 1 t×nh yªu s©u s¾c, thñy chung, - HS đọc chú thích cuối trang không dời đổi. s¸ch. HS tù giíi h¹n c¸c phÇn ®o¹n trÝch theo sgk * Lời dặn, lời tiễn: là lời ớc hẹn đợi chờ: - Thời gian đợi chờ: tính bằng mùa vụ, tính bằng -Đoạn thơ này là lời của ai? Có đời ngời nh÷ng néi dung nµo? C¸ch diÔn - §îc diÔn t¶ b»ng nh÷ng h×nh ¶nh quen thuéc, gắn với đời sống. t¶ nh vËy cã t¸c dông g× ? -T×m c¸c chi tiÕt thÓ hiÖn sù yªu th¬ng cña chµng trai víi c« g¸i anh yªu? §îi lµ chÊp nhËn thùc t¹i kh«ng thÓ gÇn gòi, g¾n -C¸ch miªu t¶ t©m tr¹ng cña c¸c -bã, lµ chØ cßn hi väng ë t¬ng lai. t¸c gi¶ d©n gian ë ®o¹n nµy? Lêi dÆn dß thÓ hiÖn t×nh nghÜa thuû chung, -§äc l¹i lêi dÆn, lêi tiÔn cña t×nh yªu sâu sắc nhng cũng là thái độ bất lực trớc chµng trai víi c« g¸i. tËp tôc, khuÊt phôc tríc hiÖn thùc. -Trong 5 dßng th¬ dÆn, cã tõ nµo đợc lặp đi lặp lại? * Lêi dÆn:§îi --> th¸ng 5 lau në --> nớc đỏ cá về -->chim hãt gäi hÌ -->mùa đông --> gãa bôa vÒ giµ. b. §o¹n 2: * T©m sù, lêi dÆn cña chµng trai khi chøng kiÕn c« g¸i bÞ nhµ chång hµnh h¹: + Lêi kÓ, sù xãt xa, ch¨m sãc khi c« g¸i bÞ nhµ chång hµnh h¹ - C¸ch ®o thêi gian nh vËy cã gi¸ + Lêi dÆn dß, nguyÖn íc trị biểu đạt nh thế nào? - “ChÕt”: + nh¾c l¹i 6 lÇn, + 6 lần: kđịnh sự gắn bó, ko thể rời xa. - “Yêu nhau” : láy lại, khẳng định quyết tâm trớc sau nh 1, không gì thay đổi - ViÖc chµng trai chÊp nhËn chê đợi thể hiện điều gì trong suy  ý nghĩa: + Khẳng định sự gắn bó dù gặp nghịch cảnh, nghÜ.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> cña chµng? -Néi dung cña ®o¹n 2? Gv dẫn dắt: Văn bản sgk đã lợc đi ®o¹n miªu t¶ c¶nh c« g¸i bÞ nhµ chồng đánh đập đến ngã lăn bên miÖng cèi g¹o, bªn m¸ng lîn...§ã lµ hiện thực đau đớn của những ngời phô n÷ d©n téc xa khi bÞ g¶ b¸n.... - ë lêi dÆn tríc, chµng trai thÓ hiÖn mong muèn “§îi”. ë lêi dÆn nµy, chµng trai thÓ hiÖn mong muèn nµo? -GV cho HS t×m c¸c chi tiÕt. - Chøng kiÕn c¶nh c« g¸i bÞ nhµ chồng hành hạ, từ thái độ "chờ đợi" chàng trai bày tỏ ý muốn đợc "cùng" em sống, chết. Điều đó cã ý nghÜa nh thÕ nµo? * Hoạt động 3: HD HS tổng kết bµi häc. -Tổng kết các đặc điểm nội dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬.. c. Cñng cè(2p) - GV cñng cè theo néi dung bµi häc d. Híng dÉn(1p): - Häc bµi cò. dù không thể thay đổi thực tại. + Mong muèn , t©m nguyÖn " cïng chÕt" : sù ph¶n kh¸ng, tè c¸o thùc t¹i x· héi vµ tËp tôc h«n nh©n nhiÒu bÊt c«ng, v« lý. + Khát vọng tự do. khát vọng yêu và đợc yêu. III. Tæng kÕt bµi häc: 1. T©m tr¹ng c¸c nh©n vËt: - C« g¸i: ®au khæ, nuèi tiÕc, mçi bíc ®i lµ nçi ®au gh×m xÐ, tuyÖt väng. - Chàng trai: đồng cảm vói nỗi lòng cô gái, tâm trạng có sự vận động từ xót xa, đau đớn -->khẳng định tình yêu chung thuỷ, vợt qua mọi ngáng trở, động viên cô gái, ớc hẹn chờ đợi, bộc lộ khát vọng t×nh yªu tù do vµ h¹nh phóc. 2. NghÖ thuËt. - Hình ảnh ẩn dụ, so sánh tơng đồng, lặp cấu trúc ngữ pháp, điệp từ, điệp ngữ : Khẳng định ý chí đoàn tụ không gì lay chuyển đợc. - Cã sù kÕt hîp nghÖ thuËt tr÷ t×nh (M« t¶ c¶m xóc, t©m tr¹ng ) víi nghÖ thô©t tù sù (kÓ l¹i sù viÖc hành động) - Lối diễn đạt mang đậm màu sắc ngôn ngữ dân téc thiÓu sè, võa méc m¹c võa giµu chÊt th¬..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> - ChuÈn bÞ bµi míi: §äc thªm: LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù.. Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 32. «n tËp v¨n häc d©n gian viÖt nam 1. môc tiªu : Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc: - Củng cố và hệ thống hoá những kiến thức đã học về VHDG VN: kiến thức chung, kiến thøc vÒ thÓ lo¹i vµ kiÕn thøc vÒ t¸c phÈm ( ®o¹n trÝch) b. VÒ kÜ n¨ng: - Rèn luyện kĩ năng vận dụng những đặc trng các thể loại của VHDG để phân tích các tác phÈm cô thÓ c. Về thái độ: - BiÕt tr©n träng c¸c gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c t¸c phÈm VHDG 2. chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh - GV: bµi so¹n, SGK, SGV, SBT - HS: SGK, vë ghi,vë so¹n. 3. tiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc a. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng thùc hiÖn b. Bµi míi(40p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt *Hoạt động 1: Gv chia hs thành các nhóm thảo luận, trả lời những câu hỏi ôn tập trong sgk dựa trên bài soạn đã làm ở nhà. Câu 1: Trình bày các đặc trng cơ bản của VHDG, minh họa bằng các tác phẩm, đoạn trích đã học?. C©u 2: VHDGVN cã nh÷ng thÓ lo¹i g×? LËp b¶ng hÖ thèng c¸c thÓ lo¹i VHDG? Câu 3: Lập bảng tổng hợp so sánh các truyện dân gian đã học theo mẫu sgk. Hs tr×nh bµy b¶ng chuÈn bÞ cña m×nh. Gv nhËn xÐt, bæ sung, ®a ra b¶ng phô. I. Néi dung «n tËp. 1. C©u 1: Các đặc trng cơ bản của VHDG: - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng (tÝnh truyÒn miÖng).. VD: Kể chuyện Tấm Cám, Thạch Sanh,...; kể- hát sử thi Đăm Săn; lời thơ trong ca dao đợc hát theo nhiều làn điệu; các vở chèo đợc trình diễn bằng lời, nhạc, múa và diễn xuất của nghệ nhân,.... - VHDG lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ (tÝnh tËp thÓ)..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> VD: C¸c bµi ca dao than th©n cïng m«tÝp më ®Çu b»ng hai ch÷ “th©n em”,.... - VHDG gắn bó mật thiết với các sinh hoạt khác nhau của đời sống cộng đồng (tính thực hµnh). VD: Kể khan Đăm Săn ở các nhà Rông của ngời Ê-đê; Truyền thuyết An Dơng Vơng và Mị ChâuTrọng Thủy gắn với lễ hội Cổ Loa;.... 2. C©u 2: B¶ng tæng hîp c¸c thÓ lo¹i VHDG C©u 3:. ThÓ lo¹i Mục đích sáng tác lu truyÒn Néi dung ph¶n ¸nh KiÓu nh©n vËt chÝnh §Æc ®iÓm nghÖ thuËt 1.Sö thi Ghi lại c/s và ớc mơ phát triển cộng đồng của ngời Tây nguyên xa. H¸t- kÓ XH Tây Nguyên cổ đại ở thời kì công xã thị tộc. Ngời anh hùng sử thi cao đẹp, kì (Đăm Săn) Biện pháp so sánh, phóng đại, trùng điệp tạo nên những hình tợng hoành tráng, hào hùng. 2.TruyÒn thuyÕt. Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử. KÓ- diÔn xíng (lÔ héi DG) Kể về các sự kiện và nhân vật lịch sử có thật nhng đã đợc khúc xạ qua một cốt truyện h cấu. Nhân vật lịch sử đợc truyền thuyết hoá(ADVơng, Mị Châu, Ttọng Thủy,...) Từ "cái lõi là sự thật lịch sử” đã đợc h cấu thành câu chuyện mang yếu tố kì ảo 3.TruyÖn cæ tÝch. ThÓ hiÖn nguyÖn väng, íc m¬ cña nh©n d©n trong x· héi cã giai cÊp: chÝnh nghÜa th¾ng gian tµ. KÓ Xung đột XH, cuộc đấu tranh giữa thiện- ác, chính nghĩa- gian tà. Ngời con riêng, ngời mồ côi, ngời em út, ngời lao động nghèo khổ, bất hạnh, ngời có tài lạ,... -TruyÖn hoµn toµn do h cÊu. -KÕt cÊu trùc tuyÕn. - KÕt thóc thêng cã hËu. 4.TruyÖn cêi. -Mua vui, gi¶i trÝ. - Ch©m biÕm, phª ph¸n XH. KÓ Những điều trái tự nhiên, những thói h tật xấu đáng cời, đáng phê phán trong XH. KiÓu nh©n vËt cã thãi h tËt xÊu. - Ng¾n gän. - Tạo tình huống bất ngờ, mâu thuẫn phát triển nhanh, kết thúc đột ngột.. Hs đọc và trả lời câu 4 trong sgk. Gv nhËn xÐt, bæ sung..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> - So sánh tiếng cời tự trào và tiếng cời phê phán trong ca dao hài hớc, từ đó nêu nhận xét về tâm hồn ngời dân lao động? - Nêu những biện pháp nghệ thuật thờng đợc sử dụng trong ca dao? *Hoạt động 2: GV hớng dẫn hs làm bài tập vận dụng - Nh÷ng nÐt næi bËt trong nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt anh hïng trong sö thi lµ g×? Nªu dÉn chøng minh häa? Hs trình bảng hệ thống. Gv nx, bổ sung, đa bảng phụ- đáp án. 4.C©u 4: - Ca dao than th©n thêng lµ lêi cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò nãi chung. V×: + ChÞu ¸p bøc bãc lét cña giai cÊp thèng trÞ vµ nh÷ng nçi khæ vËt chÊt kh¸c. + Chịu những khổ đau bất hạnh riêng : thân phận bị phụ thuộc, giá trị của họ ko đợc biết đến - Th©n phËn ngêi phô n÷ hiÖn lªn rÊt cô thÓ qua h/¶ so s¸nh hoÆc Èn dô. - Ca dao yêu thơng tình nghĩa đề cập đến những tình cảm: tình yêu quê hơng đất nớc, tình cảm gia đình, tình nghĩa xóm giềng, tình cảm bạn bè, tình yêu nam nữ,...  Vẻ đẹp tâm hồn: giàu nghĩa tình của ngời dân lao động. - C¸c biÓu tîng thêng dïng: C¸i kh¨n, C©y cÇu, C©y ®a, bÕn níc, Con thuyÒn, Gõng caymuèi mÆn - TiÕng cêi tù trµo: tù cêi m×nh, phª ph¸n, c¶nh tØnh trong néi bé nh©n d©n, mong con ngêi tù söa nh÷ng thãi h tËt xÊu cña m×nh ý nghÜa nh©n v¨n. - Tiếng cời phê phán: đả kích, châm biếm những kẻ xấu xa, độc ác, bản chất bóc lột của giai cÊp thèng trÞ  ý nghÜa x· héi.  Tâm hồn lạc quan, yêu đời của nhân dân lao động. - Những biện pháp nghệ thuật thờng đợc sử dụng trong ca dao: So sánh, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá, chơi chữ, phóng đại, tơng phản,... II. Bµi tËp vËn dông 1. C©u 1: - Nh÷ng nÐt næi bËt trong nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt anh hïng trong sö thi: + Tëng tîng phong phó, phãng kho¸ng, bay bæng. VD: Nh÷ng h×nh ¶nh miªu t¶ tµi móa khiªn cña ®¨m S¨n.. + So sánh, phóng đại, tơng phản.. VD: Chµng móa trªn cao... nh lèc; ThÕ lµ...ko thñng; B¾p ch©n...xµ däc;.... - Tác dụng: tôn vinh vẻ đẹp hào hùng, kì vĩ của ngời anh hùng. 2. C©u 2: C¸i lâi sù thËt lÞch sö Bi kịch đợc h cấu Những chi tiết hoang đờng, kì ảo KÕt côc cña bi kÞch Bµi häc rót ra Cuộc xung đột giữa An Dơng Vơng với Triệu Đà thời kì Âu Lạc. Bi kÞch t×nh yªu. - ThÇn Kim Quy. - LÉy ná thÇn. - Ngäc trai- giÕng níc. - ThÇn Kim Quy rÏ níc ®a An D¬ng V¬ng cÇm sõng tª b¶y tÊc xuèng biÓn. - M¸u MÞ Ch©u ngäc trai, x¸c MÞ Ch©u ngäc th¹ch. Mất tất cả (tình yêu, gia đình, đất nớc) - Tinh thÇn c¶nh gi¸c. -Xử lí đúng đắn mối quan hệ cái riêng- cái chung, nhà- nớc, cá nhân- cộng đồng, lí trí- tình cảm..

<span class='text_page_counter'>(23)</span> - HS suy nghÜ tr¶ lêi c©u 3? Câu 4: Hs trình bày bảng chuẩn bị của mình. Gv nhân xét, đa ra bảng phụ- đáp án. 3. C©u 3: - Khi Tấm ở cùng mẹ con mụ dì ghẻ: Yếu đuối, thụ động. Chỉ biết khóc khi gặp khó khăn (khi bị trút hết giỏ tép, bống bị giết thịt, ko nhặt hết thóc, ko có quần áo đẹp đi xem hội) và nhờ Bụt giúp đỡ. - Khi trở thành hoàng hậu: ko còn sự giúp đỡ của Bụt, Tấm chủ động, kiên quyết đấu tranh giµnh l¹i cuéc sèng vµ h¹nh phóc. Bèn lÇn bÞ giÕt  Bèn lÇn ho¸ kiÕp  trë l¹i lµm ngời, xinh đẹp hơn xa => Luôn vạch mặt, tố cáo tội ác của Cám. 4. C©u 4: §èi tîng cêi Néi dung cêi T×nh huèng g©y cêi Cao trào để tiếng cời oà ra 1. Truyện Tam đại con gà: Anh học trò dốt làm gia s (thầy đồ) 2. Nhng nã ph¶i b»ng hai mµy: ThÇy lÝ, C¶i vµ Ng«. -Thãi giÊu dèt, khoe khoang.. - Bi hµi kÞch cña viÖc hèi lé vµ ¨n hèi lé. - Luèng cuèng ko biÕt ch÷ “kª”, häc trß hái gÊp. - Bố học trò chất vấn thầy đồ. - Cải đã đút lót mà ko những bị thua kiện lại còn bị đánh đòn. - Khi thầy đồ nói câu: Dủ dỉ là .... - C©u nãi cuèi cïng cña thÇy lÝ: Tao biÕt mµy ph¶i nhng nã ph¶i...b»ng hai mµy.. Hs phát biểu trả lời câu hỏi, đọc một số câu ca dao tìm đợc về các chủ đề mà sgk đa ra. Gv nhËn xÐt, bæ sung hoµn chØnh.. 5. C©u 5: - Môtíp mở đầu các bài ca dao đợc lặp lại có tác dụng nhấn mạnh, tăng sức gợi cảm và làm ngời đọc (nghe) thêm hiểu sâu hơn về chúng. - Các hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong các bài ca dao đã học: tấm lụa đào, củ ấu gai, trăng, sao, mặt trời, khăn, đèn, chiếc cầu dải yếm,gừng cay-muối mặn. c. Cñng cè(5p) - GV cñng cè theo néi dung bµi häc - HS tr×nh bµy tiÓu phÈm chuyÓn thÓ tõ c¸c t¸c phÈm VHDG (truyÖn cêi, MÞ Ch©u – Trọng Thuỷ), hát dân ca (đối đáp giao duyên, hò, hát ru... ) d. Híng dÉn(1p): - VÒ nhµ: Vận dụng kiến thức đã học để tìm hiểu, phân tích một tác phẩm văn học dân gian theo đặc trưng thể loại. - Chuẩn bị bài mới: Khái quát văn học VN từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Lơp 10A1: Lớp 10A2: Lớp 10A3:. Tổng số: Tổng số: Tổng số:. Vắng: Vắng: Vắng:. Tiết 41 TRẢ BÀI BÀI VIẾT SỐ 2 RA ĐỀ BÀI VIẾT SỐ 3 I. Mục tiêu cần đạt - Kiến thức: Giúp học sinh nắm được: + Thấy rõ ưu điểm và khuyết điểm trong bài văn số 02. + Hệ thống hoá những kiến thức và kĩ năng viết bài văn tự sự, nghị luận xã hội - Kĩ năng: Rút ra được những kinh nghiệm để nâng cao khả năng viết văn tự sự và xã hội - Thái độ: Ý thức làm bài; Tự đánh giá ưu nhược điểm trong bài làm của mình và có những định hướng cần thiết để làm tốt hơn bài viết sau. II. Chuẩn bị của GV và HS - GV: SGK, SGV, bài soạn, bài viết của h/s. - HS: Vở ghi, vở soạn, sgk. III. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong quá trình dạy bài mới 2. Dạy nội dung bài mới: Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản Phần 1: Đọc – hiểu (3 điểm) "... Người đồng mình yêu lắm con ơi Đan lờ cài nan hoa Vách nhà ken câu hát Rừng cho hoa Con đường cho những tấm lòng Cha mẹ nhớ mãi ngày cưới Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời...” (Trích Nói với con – Y Phương) Đọc đoạn thơ và trả lời các yêu cầu sau: 1. Anh/chị hiểu “người đồng mình” có nghĩa là gì? 2. Hai câu thơ “Rừng cho hoa/ Con đường cho những tấm lòng”, tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào? Cho biết tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng? 3. Cảm xúc của nhà thơ qua đoạn trích Yêu cầu trả lời: 1. Ba chữ “người đồng mình” ở đây tác giả dùng để gọi những người cùng sống trên một.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> miền đất, cùng chung quê hương bản quán (đây là sự sáng tạo trong ngôn ngữ của Y Phương) (1,0) 2. Biện pháp tu từ nhân hóa: Rừng/ Con đường ( Hoặc ẩn dụ: cho hoa, cho những tấm lòng…) - Tác dụng : + Sự hào phóng, bao dung của thiên nhiên, của quê hương được diễn tả thật sinh động, ý vị và sâu sắc. Rừng núi tươi đẹp, quê hương nghĩa tình đã nuôi dưỡng tâm hồn, lối sống mỗi con người. + Ngôn ngữ thơ giàu tính hình tượng và gợi cảm. Hình ảnh thơ giản dị mà thật đẹp và sinh động. (1,0) 3. Cảm xúc của nhà thơ là hân hoan, yêu thương và tự hào khi “nói với con” về những tình cảm quê hương, cội nguồn. (1,0) HĐII. Hướng dẫn làm câu 2 Đây là loại đề yêu cầu kể chuyện tưởng tượng và sáng tạo. Để làm tốt loại bài này cần phát huy khả năng tưởng tượng liên tưởng (các sự việc, các chi tiết để tạo thành cốt truyện). Yêu cầu các chi tiết, sự việc phải đảm bảo lôgic, phải phù hợp với tâm lí, tính cách của các nhân vật. Không những thế cách giải quyết được đưa ra cũng phải làm hài lòng người đọc. Gợi ý đề 1: Do một lỗi lầm nào đó, em bị phạt phải biến thành một con chuột (hoặc vẹt, gián, chó sói...) trong 3 ngày. Trong khoảng thời gian đó, em đã trải qua những sự việc nào, rút ra bài học gì? Vì sao em mong chóng được trở lại làm người? 1. Mở bài: Nguyên nhân mắc lỗi bị biến thành con vật nào? (con chuột) 0,5 2. Thân - Lúc bị biến, cảm giác của em. 1,5 bài: - Nêu những điều thú vị và rắc rối. 4,0 +Thú vị  Gặp cộng đồng loài chuột  Tha hồ phá phách, gặm nhắm.  Được đi du ngoạn khắp nơi. + Gặp những rắc rối nào?  Mèo vồ, vướng vào bẫy chuột, cảm giác khi đó.(sợ hãi, tìm đường thoát thân)  Nguyên nhân làm cho em muốn trở lại thành một con người bình thường. 3. Kết bài - Khi tỉnh dậy vẫn là một con người. 1,0 - Cảm nghĩ của mình khi bị biến thành chuột. - Lời hứa. Gợi ý đề 2: Hãy tưởng tượng: Vì một lí do nào đó, em bị biến thành con ong trong một ngày một đêm. Hãy kể lại những gì đã xảy ra trong ngày hôm đó. 1. Mở bài: Giới thiệu tình huống câu truyện 0,5 2. Thân - Kể lại lí do vì sao mình lại biến thành con ong (giấc mơ 1,5 bài: hoặc mắc lỗi bị trừng phạt) - Kể về những gì đã gặp phải trong một ngày sống đời sống 4,0.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> 3. Kết bài. của con ong + Những điều thú vị: được thưởng thức hoa thơm, mật ngọt, được tìm hiểu những điều kì diệu của thế giới tự nhiên khi là con người mình không thể biết. + Những khó khăn trở ngại, nguy hiểm xảy ra với ong: gặp loài ăn thịt, không tìm được chỗ ngủ, gặp mưa, sét... - Suy nghĩ, cảm xúc khi trở lại làm người - Bài học rút ra. 1,0. Gợi ý đề 3: Cây phượng vĩ góc sân trường kể về những tháng hè phải sống xa các bạn học sinh. 1. Mở bài: Giới thiệu nhân vật người kể chuyện (cây phượng vĩ góc sân 0,5 trường) 2. Thân - Kể về những ngày học sinh học tập sinh hoạt vui vẻ mà cây 2,0 bài: phượng được chứng kiến (giờ ra chơi, cảnh ngày lễ, kỉ niệm, câu chuyện bên gốc phượng ...) 3,5 - Kể về sân trường trong những ngày hè: + Không khí sân trường + Nỗi niềm, cảm xúc, tâm tư của cây phượng 3. Kết bài Những mong muốn, hi vọng của cây phượng về một ngày học 1,0 sinh sẽ trở lại trường. Gợi ý đề 4: Dòng sông nơi anh/ chị đang sống trước kia trong mát, sạch đẹp nhưng giờ đã bị ô nhiễm nghiêm trọng. Hãy hóa thân thành dòng sông và lên tiêng kêu gọi mọi người trả lại vẻ đẹp cho dòng sông như trước kia. 1. Mở bài: Giới thiệu nhân vật người kể chuyện (dòng sông) 0,5 2. Thân - Kể về những ngày khi dòng sông chưa bị ô nhiễm (màu 2,0 bài: nước, cá tôm, sinh hoạt của người dân, của các bạn nhỏ ...tâm trạng của dòng sông lúc này ) 3,5 - Kể về những ngày khi dòng sông bị ô nhiễm (thực trạng, nguyên nhân, hậu quả ....) 3. Kết bài Những mong muốn, hi vọng của dòng sông với mọi người 1,0 BÀI VIẾT SỐ 3: VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI I. Mục tiêu cần đạt Kiểm tra mức độ chuẩn KTKN trong chương trình môn ngữ văn lớp 10 từ tiết 25 đến tiết 40 - Kiến thức: + Kiểm tra kiến thức về đọc hiểu văn bản văn + Kiến thức về đời sống xã hội 2. Kĩ năng: - Vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học để tạo lập được bài văn nghị luận xã hội II. Hình thức kiểm tra 1. Đề kiểm tra tự luận.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> 2. Học sinh làm bài ở nhà, hạn nộp sau 1 tuần III. Ma trận Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Cấp độ Cấp độ thấp Cấp độ cao Tên Chủ đề I. Đọc - hiểu Đọc hiểu văn bản ngắn Số câu Số điểm, tỉ lệ % II. Làm văn. Số câu Số điểm , tỉ lệ % Tổng số câu Tổng số điểm, 3,0 =30% %. 4 3,0 =30%. Tổng. 4 3,0 =30% Vận dụng kiến thức, ky năng làm bài văn nghị luận xã hội 1 7,0=70%. 5 7,0=70%. 1 7,0=70% 5 10= 100%. IV. Nội dung đề kiểm tra Phần I. Đọc – hiểu văn bản (3 điểm) Trọng Thủy nhận dấu lông ngỗng mà đuổi. Vua chạy tới bờ biển, đường cùng không có thuyền qua bèn kêu rằng "Trời hại ta, sứ Thanh Giang ở đâu mau mau lại cứu” . Rùa Vàng hiện lên mặt nước, thét lớn "Kẻ nào ngồi sau ngựa chính là giặc đó! ". Vua bèn tuốt kiếm chém Mị Châu, Mị Châu khấn rằng "Thiếp là phận gái, nếu có lòng phản nghịch mưu hại cha, chết đi sẽ biến thành cát bụi. Nếu một lòng trung hiếu mà bị người lừa dối thì chết đi sẽ biến thành châu ngọc để rửa sạch mối nhục thù ". Mị Châu chết ở bờ biển, máu chảy xuống nước, trai sò ăn phải đều biến thành hạt châu. Vua cầm sừng tê bảy tấc, Rùa vàng rẽ nước dẫn vua đi xuống biển. ( Trích Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ) Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi sau: 1. Lời khấn của Mị Châu có ứng nghiệm không ? Điều đó có ý nghĩa như thế nào ? (0,5 điểm) 2. Nêu ý nghĩa hình ảnh thanh kiếm của vua An Dương Vương trong văn bản ? (1,0 điểm) 3. Nêu thái độ, tình cảm của nhân dân đối với hai nhân vật An Dương Vương và Mị Châu. (0,5 điểm) 4. Viết đoạn văn ngắn( 5 đến 7 dòng) bày tỏ suy nghĩ về trách nhiệm của công dân đối với Tổ quốc. (1,0 điểm) Phần II. Làm văn (7 điểm).

<span class='text_page_counter'>(28)</span> Chào cờ và hát Quốc ca là một nghi thức quan trọng thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc của người dân Việt Nam. Nghi thức đó thường diễn ra vào sáng thứ hai đầu tuần. Nhưng ở trường chúng ta vẫn còn có những bạn học sinh thiêu nghiêm túc trong khi chào cờ và hát quốc ca như: nói chuyện, cười đùa, không hát … Hãy trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng này V/ Hướng dẫn chấm và biểu điểm Câu Yêu cầu nội dung Biểu điểm Đọc 1. Lời khấn của Mị Châu có ứng nghiệm : Mị Châu chết, máu 0,5 điểm hiểu hoá thành ngọc trai, xác biến thành ngọc thạch. Qua đó, nàng đã được giải oan, thể hiện cái nhìn bao dung, vị tha của nhân dân với Mị Châu. 2. Ý nghĩa hình ảnh thanh kiếm của vua An Dương Vương trong 1 điểm văn bản : Thanh kiếm của vua An Dương Vương chính là đại diện cho công lí. Thanh kiếm ấy một thời đã được vung lên trên chiến trường để giết giặc bảo vệ đất nước và bây giờ cũng chính thanh kiếm ấy đã hạ xuống chém đầu con gái duy nhất của ông. Còn gì đau xót, thương tâm hơn khi chính cha lại giết con. Nhưng kẻ có tội thì phải đền tội và chính hành động dứt khoát, quyết liệt ấy của An Dương Vương đã cho thấy được nét đẹp trong con người nhà vua, phân minh rạch ròi giữa công – tư, đã đặt quyền lợi quốc gia lên trên quyền lợi gia đình. 3. Thái độ, tình cảm của nhân dân đối với hai nhân vật An 0,5 điểm Dương Vương và Mị Châu. - Với Mị Châu, nhân dân vừa tỏ thái độ nghiêm khắc, vừa giàu lòng vị tha, bao dung, nhân ái ; - Với An Dương Vương, nhân dân rất thương tiếc, kính trọng, ngưỡng mộ . 4. Viết đoạn văn ngắn( 5 đến 7 dòng) bày tỏ suy nghĩ về trách nhiệm của công dân đối với Tổ quốc. 1 điểm Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu : - Hình thức: đảm bảo về số câu, không được gạch đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành văn trong sáng, cảm xúc chân thành ; - Nội dung: Từ nhân vật An Dương Vương và Mị Châu, thí sinh bày tỏ suy nghĩ của mình: Luôn nêu cao tinh thần cảnh giác với kẻ thù dù bất cứ lúc nào, giải quyết đúng đắn mối qua hệ riêng chung, giữa tình cảm gia đình với nghĩa vụ, trách nhiệm với dân tộc, đất nước. Phần 1. Giới thiệu vấn đề nghị luận: Hiện tượng HS thiếu nghiêm túc 0,5 điểm làm trong lúc chào cờ và hát quốc ca. văn 2. Thân bài: 6,0 điểm - Ý nghĩa của việc chào cờ và hát quốc ca:.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> + Thể hiện lòng kiêu hãnh, tự hào khi được là con dân đất Việt, + Sự biết ơn đối với các thế hệ cha anh vì đã đổ máu hi sinh để đổi lấy độc lập tự do cho đất nước. - Hiện tượng HS thiếu nghiêm túc trong lúc chào cờ và hát quốc ca. (Chỉ ra những biểu hiện) - Nguyên nhân: + Thái độ sống thờ ơ vô cảm, vô ý thức + Lòng yêu nước chưa đủ lớn, thiếu trách nhiệm ... + Nhiều HS còn e dè, ngại ngần ... - Tác hại: + Làm xấu hình ảnh con người VN (nếu có người nơcs ngaoif chứng kiến ...) + Ảnh hưởng tính chất nghiêm trang của buổi lễ, ảnh hưởng người khác ... + Bào mòn tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc ... - Ca ngợi hiện tượng tốt trái ngược - Đề xuất biện pháp khắc phục: - Bài học nhận thức và hành động. 0,5 điểm 3. Củng cố, luyện tập: Giáo viên yêu cầu học sinh rút kinh nghiệm cho bài văn của mình. Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 34: kh¸i qu¸t v¨n häc viÖt nam tõ thÕ kØ X- XIX 1. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc: - N¾m v÷ng c¸c thµnh phÇn chñ yÕu vµ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt Nam tõ thế kỉ X đến thế kỉ XIX. - Nắm vững một số đặc điểm lớn về nội dung và hình thức của văn học trung đại Việt Nam trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. b. VÒ kÜ n¨ng: Nhận diện một giai đoạn văn học ; cảm nhận tác phẩm thuộc giai đoạn văn học trung đại. c. Về thái độ: Yêu mến, trân trọng giữ gìn và phát huy di sản văn học dân tộc. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, SGK, SGV, T liÖu tham kh¶o - HS: SGK, vë so¹n 3. TiÕn tr×nh d¹y häc a. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng b. Bµi míi(42p): * Giới thiệu bài mới: Năm 938, Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng mở ra kỉ nguyên mới cho dân tộc. Từ đây, nớc Đại Việt bắt đầu xây dựng chế độ PK độc lập tự chủ. Bên cạnh dòng VHDG, VH viết bắt đầu hình thành và phát triển. Nền.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> VHVN từ thế kỉ X- XIX đợc gọi là VH trung đại. Vậy diện mạo của nền VH ấy ntn? Hôm nay, chóng ta cïng t×m hiÓu qua bµi: Kh¸i qu¸t VHVN tõ thÕ kØ X-XIX. Hoạt động của GV và HS *Hoạt động 1: GV hớng dẫn Hs t×m hiÓu c¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VH tõ TK X -XIX - Em hiÓu thÕ nµo lµ VH ch÷ H¸n? Nªu c¸c thÓ lo¹i cña VH ch÷ H¸n?. Nội dung cần đạt I. C¸c thµnh phÇn cña VH tõ thÕ kØ X- XIX:. 1. V¨n häc ch÷ H¸n: - Lµ c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ H¸n cña ngêi ViÖt. - ThÓ lo¹i: chñ yÕu tiÕp thu tõ c¸c thÓ lo¹i cña VH Trung Quèc (chiÕu, biÓu, hÞch, c¸o, v¨n bia,th¬.....)  VH chữ Hán đạt đợc những thành tựu nghệ thuật to lín. 2. VH ch÷ N«m: - Ch÷ N«m lµ thø ch÷ viÕt cæ do ngêi ViÖt dùa vµo ch÷ Hán để sáng tạo ra để ghi âm tiếng Việt. - ThÓ lo¹i: chñ yÕu lµ th¬. + C¸c thÓ lo¹i tiÕp thu cña VH Trung Quèc: phó, v¨n tÕ, th¬ §êng luËt. + C¸c thÓ lo¹i VH d©n téc: ng©m khóc, truyÖn th¬, h¸t nãi, th¬ §êng luËt thÊt ng«n xen lôc ng«n. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm VH ch÷ N«m tiªu biÓu:  Sù song song tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña hai thµnh phÇn VH trªn t¹o nªn tÝnh song ng÷ trong nÒn VH d©n téc. Chúng ko đối lập mà bổ sung cho nhau cùng phát triển.. - Em biÕt g× vÒ ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m? Nã xuÊt hiÖn vµo thêi gian nµo? - §Æc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i VH ch÷ N«m cã g× kh¸c víi VH ch÷ H¸n? VH ch÷ N«m lµ c¸c s¸ng t¸c b»ng ch÷ N«m cña ngêi ViÖt, ra đời từ khoảng cuối thế kỉ II. Các giai đoạn phát triển của VH từ XIII, tån t¹i vµ ph¸t triÓn thÕ kØ X- XIX: đến hết thời kì VHTĐ. 1. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ X-XIV:. *Hoạt động 2(25p): GV hớng dÉn hs t×m hiÓu c¸c giai 2. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ XV- XVII: ®o¹n ph¸t triÓn cña VH tõ 3. Giai ®o¹n tõ thÕ kØ XVIII- nöa ®Çu thÕ kØ XIX: thÕ kØ X- XIX 4. Giai ®o¹n VH nöa cuèi thÕ kØ XIX: GV tổ chức hoạt động nhóm: 4nhãm/ 4 tæ Nhãm 1: ChØ ra hoµn c¶nh lÞch sö, c¸c bé phËn v¨n häc, néi dung vµ nghÖ thuËt cña giai ®o¹n tõ TK X - XIV? Nhãm 2: Giai ®o¹n tõ TK XV - XVII Nhãm 3: Giai ®o¹n tõ TK XVIII - nöa ®Çu XIX Nhãm 4: Giai ®o¹n nöa cuèi TK XIX? HS hoạt động sau đó đại.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> diÖn nhãm tr×nh bµy. C¸c nhãm kh¸c bæ sung. GV nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc b»ng b¶ng phô c. Cñng cè(2p): - GV cñng cè theo néi dung kiÕn thøc träng t©m cña bµi. Gv phân biệt k/n nhân đạo- nhân văn: + Nhân văn: phẩm chất ngời ở con ngời- vẻ đẹp văn hóa của con ngời cảm hứng nhân văn là cảm hứng khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp của con ngời. + Nhân đạo: đạo đức tốt đẹp của con ngời biểu hiện ở sự tôn trọng, tin tởng, ngợi ca vẻ đẹp của con ngời; yêu thơng con ngời; đấu tranh bảo vệ, phát triển con ngời.. d. Híng dÉn (1p): - HS Häc bµi cò - Chuẩn bị bài mới: Khái quát VHVN từ TK X đến hết TK XIX. B¶ng phô: C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VH tõ thÕ kØ X- XIX G§o¹n. H/c lsö - XH. C¸c bé phËn VH. Néi dung. NghÖ thuËt. X- XIV. - Giành đợc quyền độc lËp tù chñ. - LËp nhiÒu chiÕn c«ng chèng giÆc ngo¹i x©m: Tèng, NguyªnM«ng. - §Êt níc hoµ b×nh, v÷ng m¹nh, C§ PK ph¸t triÓn.. - VH viÕt chÝnh thøc ra đời - Gåm hai bé phËn song song tån t¹i vµ ph¸t triÓn: +VH ch÷ H¸n. +VH ch÷ N«m.. - C¶m høng yªu níc chèng x©m lîc vµ tù hµo d©n téc víi ©m hëng hµo hïng, mang hµo khÝ §«ng A. - Hµo khÝ §«ng A: hµo khÝ thêi TrÇn- tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc, tù hµo d©n téc. - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: sgk. - VH viÕt b»ng chữ Hán đạt đợc những thành tùu - VH viÕt b»ng ch÷ N«m bíc ®Çu ph¸t triÓn. - HiÖn tîng v¨nsö- triÕt bÊt ph©n.. ChiÕn th¾ng giÆc Minh, triÒu Hậu Lê đợc thµnh lËp, chế độ PK đạt độ cực thÞnh ë cuèi thÕ kØ XV.. VH ch÷ H¸n vµ VH ch÷ Nôm đều phát triÓn, đạt nhiÒu thµnh tùu.. - TÕp tôc ph¸t triÓn c¶m høng yªu níc, tù hµo d©n tộc, khẳng định dân tộc và triều đình PK. VD: BN§C, Quèc ©m thi tËp (NguyÔn Tr·i); - Ph¶n ¸nh, phª ph¸n hiÖn thực xã hội đơng thời với nh÷ng tÖ lËu, suy tho¸i vÒ. - VH ch÷ H¸n: đạt thành tựu vît bËc ë v¨n chÝnh luËn vµ v¨n xu«i tù sù. - VH ch÷ N«m: th¬ N«m ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn xu híng. XVXVII.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> - Néi chiÕn: M¹cLª, TrÞnhNguyÔn chia cắt đất nớc vµo thÕ kØ XVI- XVII khiÕn chÕ độ PK suy yÕu.. đạo đức. ViÖt ho¸ th¬ §VD:Th¬ NBKhiªm, êng luËt, c¸c TruyÒn k× m¹n lôc khóc ng©m, (NguyÔn D÷),... vÞnh, diÔn ca lÞch sö b»ng th¬ lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t ph¸t triÓn.. - Lµ giai ®o¹n lÞch sö ®Çy biÕn động - Cã bi kÞch vµ cã anh hïng ca.. - VH ch÷ H¸n ph¸t triÓn. - VH ch÷ N«m phát triển đạt đỉnh cao.. Trào lu nhân đạo chủ nghÜa. - Thùc d©n Ph¸p x©m lîc. XHPK nöa cuèi chuyÓn XIX thµnh XHTD nöa PK. - V¨n hãa ph¬ng T©y b¾t đầu ảnh hởng tới đời sèng XH.. - Chñ yÕu lµ hai bé phËn: ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - VH viÕt b»ng ch÷ quèc ngữ đã bớc ®Çu xuÊt hiÖn nhng thµnh tùu cha đáng kể.. - Chñ nghÜa yªu níc chèng x©m lîc mang c¶m høng bi tr¸ng. - T tởng canh tân đất nớc trong c¸c b¶n ®iÒu trÇn - Phª ph¸n hiÖn thùc x· héi đơng thời. XVIII nöa ®Çu XIX. Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. - Ph¸t triÓn m¹nh vµ kh¸ toµn diÖn c¶ - C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu VH ch÷ H¸n vµ biÓu: sgk VH ch÷ N«m, c¶ th¬ vµ v¨n xu«i. - VH ch÷ N«m đợc kh¼ng định và phát triển đạt đến đỉnh cao.. Líp. V¨n th¬ ch÷ H¸n, ch÷ N«m - XuÊt hiÖn mét sè t¸c phÈm v¨n xu«i b»ng ch÷ quèc ng÷ đem đến những đổi mới bớc đầu theo hớng hiện đại hãa.. HS v¾ng. TiÕt 35: kh¸i qu¸t v¨n häc viÖt nam tõ thÕ kØ X- XIX (ti).

<span class='text_page_counter'>(33)</span> 1. Môc tiªu: Gióp häc sinh. a. VÒ kiÕn thøc: - N¾m v÷ng c¸c thµnh phÇn chñ yÕu vµ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt Nam tõ thế kỉ X đến thế kỉ XIX. - Nắm vững một số đặc điểm lớn về nội dung và hình thức của văn học trung đại Việt Nam trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. b.VÒ kÜ n¨ng: Nhận diện một giai đoạn văn học ; cảm nhận tác phẩm thuộc giai đoạn văn học trung đại. c.Về thái độ: Yêu mến, trân trọng giữ gìn và phát huy di sản văn học dân tộc. 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: bµi so¹n, SGK, SGV, T liÖu tham kh¶o - HS: SGK, vë ghi, vë so¹n 3. TiÕn tr×nh d¹y häc. a. KiÓm tra bµi cò(4p): C©u hái: Nªu c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña VHT§? b. Bµi míi(35): Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. * Hoạt động 1: GV hớng dẫn HS tìm hiểu những đặc điểm lớn về nội dung của VHT§. III. Những đặc điểm lớn về nội dung của vh từ X đến hết XIX.. 1. C¶m høng yªu níc. - C¶m høng yªu níc lµ nguån c¶m høng lín, xuyªn suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña v¨n häc d©n téc. -HS đọc phần 1 sgk: cảm hứng yêu nớc. - C¶m høng yªu níc trong VHT§ : -C¶m høng yªu níc lµ néi dung nh thÕ nµo +g¾n liÒn víi t tëng trung qu©n ¸i quèc. trong v¨n häc d©n téc ? Lý gi¶i hiÖn tîng +Kh«ng t¸ch rêi truyÒn thèng yªu níc cña d©n téc nµy ? -C¶m høng yªu níc trong VHT§ cã nh÷ng - BiÓu hiÖn phong phó, ®a d¹ng : ý thøc tù đặc điểm nào ? Tại sao ? cêng d©n téc, niÒm tù hµo d©n téc, lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï, ngîi ca, biÕt ¬n, yªu thiªn nhiên đất nớc. -Cảm hứng yêu nớc đợc biểu hiện nh thế nµo trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc? 2. Cảm hứng nhân đạo. HS lấy ví dụ với 1 tác phẩm đã học ở THCS, -Cảm hứng nhân đạo cũng là cảm hứng lớn xuyªn suèt VHT§VN. chí ra các biểu hiện cụ thể của cảm hứng - Bắt nguồn từ truyền thống nhân đạo của nhân đạo trong đó.GV bổ sung thêm. con ngêi ViÖt Nam, chÞu ¶nh hëng t tëng Nho gi¸o (thuyÕt nh©n nghÜa, th©n d©n), -Vì sao VHTĐ mang cảm hứng nhân đạo? Phật giáo (từ bi bác ái), Đạo giáo (sống thuËn theo thiªn nhiªn, hoµ hîp víi thiªn BiÓu hiÖn ? nhiªn ). - BiÓu hiÖn qua lèi sèng, lßng th¬ng ngêi, qua nguyên tắc đạo lý, thái độ ứng xử tốt đẹp giữa con ngời với con ngời, Lên án thế lực bạo tàn, khẳng định và đề cao khát vọng chính đáng của con ngời về quyền sống, tự do, bình đẳng bác ái. 3. C¶m høng thÕ sù..

<span class='text_page_counter'>(34)</span> - XuÊt hiÖn tõ XIV, khi nhµ TrÇn suy tho¸i, v¨n häc ph¸n ¸nh hiÖn thùc cuéc sèng x· -HS ph©n tÝch nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ héi, nh©n t×nh thÕ th¸i. - Biểu hiện: Hớng tới hiện thực đơng thời qua các tác phẩm đã học. để ghi lại những điều tai nghe mắt thấy, bộc -GV bæ sung. lộ những suy ngẫm, thái độ của tác giả với cuộc đơì, con ngời. IV. Những đặc điểm lớn về nghệ thuật của vh từ X đến hết XIX.. -Em hiÓu thÕ nµo lµ thÕ sù ? Khi nµo trong v¨n häc cã c¶m høng, néi dung nµy ? 1. TÝnh qui ph¹m vµ viÖc ph¸ vì tÝnh qui ph¹m. - Tính qui phạm: là sự qui định chặt chẽ theo khu«n mÉu. -Em đã học những tác phẩm nào mang +Quan điểm văn học: coi trọng mục đích khuynh híng nµy ? Nã cung cÊp cho ngêi gi¸o huÊn đọc điều gì? +T duy nghÖ thuËt: nghÜ theo kiÓu mÉu cã sẵn đã thành công thức. +Thể loại văn học: quy định chặt chẽ về kÕt cÊu. * Hoạt động 2: GV hớng dẫn HS tìm hiểu những đặc điểm lớn về nội dung của +C¸ch thøc sö dông thi liÖu: nhiÒu ®iÓn VHT§ tÝch, ®iÓn cè quen thuéc, cã s½n. VHT§ thiªn vÒ íc lÖ, tîng trng. -TÝnh quy ph¹m lµ g× ? Cã nh÷ng tiªu chÝ nào đợc quy định trong văn học ? -GV thuyết giảng thêm về vấn đề : - Ph¸ vì tÝnh qui ph¹m vÒ néi dung, c¶m +Thi dĩ ngôn chí: thơ để nói chí . xúc và hình thức biểu hiện, phát huy cá tính s¸ng t¹o. + Văn dĩ tải đạo: văn để chở đạo. 2. Khuynh híng trang nh· vµ xu híng b×nh dÞ. - TÝnh trang nh·: -GV giíi thiÖu thªm vÒ thi liÖu, ®iÓn +Đề tài, chủ đề hớng tới cái cao cả, trang träng. tÝch, ®iÓn cè. +H×nh tîng nghÖ thuËt híng tíi vÎ tao nh·, mü lÖ. -Em hiÓu thÕ nµo lµ íc lÖ, tîng trng? +Ng«n ng÷ nghÖ thuËt cao quÝ, diÔn -Chỉ ra tính quy phạm ở các tác phẩm : đạt trau chuốt. HÞch tíng sÜ (TQT), §¹i c¸o b×nh Ng« - Khi VH ngµy cµng g¾n bã víi hiÖn thùc, xu híng b×nh dÞ, tù nhiªn còng trë thµnh 1 (NT), TruyÖn KiÒu (ND) ... đặc điểm của VH. -Sù ph¸ vì tÝnh quy ph¹m thÓ hiÖn g× ? -LÊy vÝ dô cô thÓ. -GV lÊy thªm c¸c vÝ dô :. 3. TiÕp thu vµ d©n téc ho¸ tinh hoa v¨n häc níc ngoµi. - TiÕp thu: ng«n ng÷, thÓ lo¹i, thi liÖu.

<span class='text_page_counter'>(35)</span> +C©u th¬ 6 ch÷ trong bµi th¬ thÊt ng«n (NguyÔn Tr·i) +NghÖ thuËt t¶ ngêi mang tÝnh hiÖn thùc trong TruyÖn KiÒu +ChÊt d©n gian trong th¬ N«m NguyÔn Tr·i, Hå Xu©n H¬ng. - D©n téc ho¸: s¸ng t¹o ch÷ viÕt, ViÖt ho¸ thơ Đờng, sáng tạo thể thơ dân tộc, lấy đề tµi, thi liÖu tõ cuéc sèng.. -LÊy vÝ dô vÒ tÝnh trang nh· trong v¨n häc ? -GV cho HS so s¸nh phong c¸ch 2 t¸c gi¶ cïng thời : Bà huyện Thanh Quan và Hồ Xuân Hơng để thấy đợc 2 phong cách khác nhau theo tiªu chÝ nµy.. -T¹i sao ph¶i cã qu¸ tr×nh tiÕp thu ? - VHVN tiÕp thu c¸i g× tõ v¨n häc níc ngoµi? -D©n téc ho¸ lµ g×?T¹i sao ph¶i d©n téc ho¸? -Chỉ ra những tiêu chí đã đợc cha ông ta d©n téc ho¸ qua qu¸ tr×nh vay mîn tõ v¨n ho¸ níc ngoµi. c. Cñng cè (5p): - GV cñng cè theo néi dung bµi häc. - Tập vẽ bản đồ t duy bài KQVHTĐ Việt Nam từ X – hết XIX. d. DÆn dß (1p): - Häc bµi. Hoµn thiÖn bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi míi : Tá lßng (so¹n bµi, su tÇm giai tho¹i vÒ PNL) Ngµy so¹n Ngµy gi¶ng TiÕt TKB Líp HS v¾ng TiÕt 42.TiÕng ViÖt:. phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t (tiÕp) 1. Môc tiªu bµi häc: a. Về kiến thức: Nắm đợc các đặc trng của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. b. Về kĩ năng: - Thực hành làm bài tập nhận diện các đặc trng đó. - RÌn luyÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc trong giao tiÕp hµng ngµy nhÊt lµ viÖc dùng từ, xng hô, biểu hiện tình cảm, thái độ c. Về thái độ: Thể hiện văn hoá giao tiếp trong đời sống hiên nay.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Gi¸o ¸n,Sgk, sgv. - HS: sgk, vë ghi 3. TiÕn tr×nh d¹y- häc: a. KiÓm tra bµi cò(5p): ThÕ nµo lµ ng«n ng÷ sinh ho¹t? Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã nh÷ng d¹ng biÓu hiÖn nµo? b. Bµi míi(37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt II. Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t: *Hoạt động 1: Hớng dẫn hs tìm hiểu 1. TÝnh cô thÓ: các đặc trng của phong cách ngôn Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh cô thÓ vÒ: hoµn ng÷ sinh ho¹t cảnh, con ngời, cách nói năng và từ ngữ diễn đạt. 2. TÝnh c¶m xóc: Hs đọc sgk. Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh c¶m xóc, biÓu hiÖn: - BiÓu hiÖn tÝnh cô thÓ? - Mỗi ngời nói, mỗi lời nói đều biểu thị thái độ, Hs đọc sgk. t×nh c¶m qua giäng ®iÖu. - TÝnh c¶m xóc cña ng«n ng÷ sinh - Nh÷ng tõ ng÷ cã tÝnh khÈu ng÷ vµ thÓ hiÖn c¶m xóc râ rÖt. ho¹t biÓu hiÖn ntn? - Nh÷ng kiÓu c©u giµu s¾c th¸i c¶m xóc (c©u c¶m thán, cầu khiến),những lời gọi đáp, trách mắng,... 3. TÝnh c¸ thÓ: Ng«n ng÷ sinh ho¹t cã tÝnh c¸ thÓ, béc lé những đặc điểm riêng của từng ngời về: giọng nãi (c¸ch ph¸t ©m), c¸ch dïng tõ ng÷, c¸ch lùa chän kiÓu c©u, c¸ch nãi riªng,... biÓu hiÖn tuæi tác, giới tính, địa phơng, nghề nghiệp, cá tính, trình độ học vấn,... Hs đọc sgk. - BiÓu hiÖn cña tÝnh c¸ thÓ trong *Ghi nhí: sgk ng«n ng÷ sinh ho¹t? III. LuyÖn tËp:. *Hoạt động 2: Hớng dẫn hs Luyện tËp Hs đọc đoạn nhật kí. - Nh÷ng tõ ng÷, kiÓu c©u, kiÓu diÔn đạt nào thể hiện tính cụ thể, tính c¶m xóc, tÝnh c¸ thÓ cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t?. Bµi 1: - TÝnh cô thÓ: + Thời gian: đêm khuya. + Kh«ng gian: rõng nói. + Nhân vật: ĐTT tự phân thân để đối thoại (thực ra là độc thoại nội tâm). + Néi dung: tù vÊn l¬ng t©m. - TÝnh c¶m xóc: + Giäng ®iÖu: th©n mËt, cã chót nòng nÞu. + Tõ ng÷: giµu c¶m xóc, t×nh c¶m, cã s¾c th¸i v¨n ch¬ng. + C©u: sö dông c©u c¶m th¸n, c©u nghi vÊn. - TÝnh c¸ thÓ: NÐt c¸ thÓ trong ng«n ng÷ cña nhËt kÝ lµ ng«n ngữ của một ngời giàu cảm xúc, có đời sống nội tâm phong phú, có trình độ, vốn sống, có trách nhiÖm vµ niÒm tin vµo cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc. - Lîi Ých cña viÖc ghi nhËt kÝ cho viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷: + Rèn khả năng diễn đạt bộc lộ rõ cảm xúc, tình c¶m, thÓ hiÖn c¸ tÝnh. + Lµm cho vèn ng«n ng÷ thªm phong phó h¬n.. Bµi 2: DÊu hiÖu cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t:.

<span class='text_page_counter'>(37)</span> - C¸ch xng h« th©n mËt: m×nh- ta, c«- anh. - Cách dùng ngôn ngữ đối thoại: chăng, hỡi. - Cách dùng từ ngữ giản dị: đập đất, trồng cà, lại đây, đỡ... - Theo anh (chÞ), ghi nhËt kÝ cã lîi - Giäng ®iÖu: t×nh tø. g× cho sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña 3. Bµi 3: Đoạn đối thoại của Đăm Săn với dân làng mô m×nh? phỏng hình thức đối thoại có hô- đáp, có luân phiên lợt lời , đợc sắp xếp theo kiểu: - LiÖt kª t¨ng tiÕn: Tï trëng... môc. - §iÖp ng÷: Ai gi÷. - LÆp m« h×nh cÊu tróc có ph¸p: ¬ ngh×n chim sÎ, ¬ v¹n chim ngãi,.. - Có nhịp điệu. Thể hiện đặc trng của ngôn ngữ sö thi. HS đọc và thực hiện yêu cầu BT 2?. Hs đọc yêu cầu bài tập 3, thảo luận, tr¶ lêi. 3. Cñng cè - Khắc sâu kiến thức về các đặc trng của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt 4. Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi cò - Soạn các bài đọc thêm: Quốc tộ (Đỗ Pháp Thuận), Cáo tật thị chúng (Mãn Giác Thiền S), Quy høng (NguyÔn Trung Ng¹n). Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 37.. tá lßng Ph¹m Ngò L·o 1. Môc tiªu: Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của hình tợng ngời anh hùng vệ quốc hiên ngang, lẫm liệt với lý tởng và nhân cách lớn - Thấy đợc những hình ảnh có sức diễn tả mạnh mẽ của bài thơ - Vẻ đẹp của thời đại với khí thế hào hùng..

<span class='text_page_counter'>(38)</span> - NghÖ thuËt th¬ hµm xóc, ®Çy søc gîi, x©y dùng h×nh tuîng nh©n vËt tr÷ t×nh lín lao, hoµnh tr¸ng mang tÇm vãc sö thi. b. VÒ kÜ n¨ng: – Biết cách đọc - hiểu tác phẩm thơ trữ tình trung đại theo đặc trưng thể loại. c. Về thái độ: - Båi dìng nh©n c¸ch sèng cã lÝ tëng, cã ý chÝ quyÕt t©m thùc hiÖn lÝ tëng. 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, S¸ch gi¸o khoa, SGV, tranh t¸c gi¶, t liÖu tham kh¶o - HS: sgk, vë ghi, vë so¹n 3. TiÕn tr×nh d¹y häc: a. Kiểm tra bài cũ(5p): Chọn, nêu dẫn chứng và phân tích 1 đặc điểm của VHTĐVN. b. Bµi míi (37p):. Ngêi ta kÓ l¹i r»ng: GiÆc Nguyªn M«ng kÐo qu©n sang x©m lîc níc ta. ThÕ cña chóng rÊt m¹nh, Vua Trần phái quan lại trong triều đi tìm ngời tài giỏi đánh giặc cứu nớc. Trên đờng đi tới làng Phï ñng, huyÖn §êng Hµo nay lµ huyÖn ¢n Thi, tØnh Hng Yªn, quan qu©n nhµ vua gÆp mét ngêi thanh niên ngồi đan sọt giữa đờng. Quân lính quát, ngời ấy không nói gì, không chạy chỗ. Quân lính đâm một nhát giáo vào đùi, ngời ấy không hề kêu, không hề nhúc nhích. Biết là ngời có chí khÝ. Hái t¹i sao kh«ng tr¸nh vµ bÞ ®©m sao kh«ng ph¶n øng g×. Ngêi Êy tha v× ®ang m¶i nghÜ cách đánh giặc Nguyên. Ngời ấy chính là Phạm Ngũ Lão, tác giả bài thơ "Tỏ lòng".. Hoạt động của gv và hs *Hoạt động 1:Yêu cầu hs đọc và tìm hiÓu phÇn tiÓu dÉn. -GV yªu cÇu HS chØ ra nh÷ng ®iÓm chÝnh cÇn nhí vÒ t¸c gi¶. -GV lu ý thêi ®iÓm lsö PNL sèng. - GV giíi thiÖu: 3 cuéc kh¸ng chiÕn chèng Nguyªn - M«ng (1258, 1285, 1288) -GV giới thiệu về hoàn cảnh ra đời cña bµi th¬. -Bµi th¬ viÕt theo thÓ lo¹i nµo? Th«ng tin này cho ta biết đặc điểm nào của v¨n häc thêi kú nµy? -Nhan đề tác phẩm? -GV lu ý: đặc điểm văn học trung đại: thi dĩ ngôn chí -> kiểu nhan đề quen thuéc cña VHT§VN: thuËt hoµi, ng«n hoµi ... *Hoạt động 2: Hớng dẫn HS đọc hiểu v¨n b¶n Yêu cầu hs đọc VB (giọng đọc: chậm r·i, tù tin, t©m huyÕt, m¹nh mÏ, hµo s¶ng) - Nªu nhËn xÐt vÒ thÓ th¬ vµ bè côc cña t¸c phÈm? -GV lu ý HS: c¨n cø t×m hiÓu bµi th¬: nguyªn t¸c. -HS đọc 2 câu đầu ở 3 bản. -PhÇn 1 cña bµi th¬ (tiÒn gi¶i) thêng miªu t¶ sù viÖc, con ngêi, c¶nh vËt.. Câu thơ đầu miêu tả đối tợng nào? miªu t¶ b»ng c¸c chi tiÕt nµo? -B¶n dÞch móa gi¸o kh¸c nh thÕ nµo?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung:. 1. T¸c gi¶(1255 – 1320): - Ph¹m Ngò L·o. V¨n vâ toµn tµi Nh©n c¸ch lín. 2. T¸c phÈm: - Hoàn cảnh ra đời: viết trớc cuộc kháng chiÕn chèng Nguyªn - M«ng lÇn 2 cña nhµ TrÇn. - ThÓ lo¹i : thÊt ng«n tø tuyÖt. - Nhan đề: bày tỏ nỗi lòng.. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n:. 1. §äc – bè côc - Bè côc: 2 phÇn. + Hai c©u ®Çu: H×nh tîng con ngêi vµ qu©n đội thời Trần. + Hai c©u sau: Nçi lßng cña t¸c gi¶. 3. T×m hiÓu v¨n b¶n a. Hai c©u ®Çu: * H×nh ¶nh tr¸ng sÜ cÇm ngang ngän gi¸o trấn giữ non sông đã mấy năm: -Hoành sóc: cầm ngang ngọn giáo: động t¸c , t thÕ v÷ng ch·i, hiªn ngang, hïng dòng.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> Múa giáo thế động, đẹp nhng thiên về phô tr¬ng, biÓu diÔn.. -Cã b¶n dÞch c¾p gi¸o - so s¸nh víi nguyªn t¸c?. -GV lu ý vÒ søc diÔn t¶ réng (nghÜa - s¾c th¸i) cña tõ H¸n ViÖt. Th¬ §êng luËt ch÷ H¸n rÊt hµm sóc, uyªn b¸c, khã dÞch cho thÊu đáo.. -Giang s¬n: non s«ng -Kháp kỷ thu: đã mấy năm. C©u th¬ dùng lªn ngêi tr¸ng sÜ víi tÇm -Đối tợng đợc miêu tả trong không vãc kú vĩ, lớn lao, đợc đo bằng độ rộng của gian, thêi gian nµo? Hoµn c¶nh Êy biÓu kh«ng gian đất nớc, độ dài của thời gian hiện điều gì? mang tÇm vãc vò trô. -§èi tîng miªu t¶ trong c©u 2? BiÖn *Hình ảnh "tam quân” - quân đội - dân tộc: pháp nghệ thuật nào đợc sử dụng để +So sánh phóng đại: tì hổ khắc họa đối tợng? +Phóng đại: nuốt trôi trâu. -Câu thơ nói về đặc điểm nào của đội Cô thÓ ho¸ søc m¹nh tinh thÇn, vÎ qu©n nhµ TrÇn? hµo hïng, søc m¹nh lín lao: khÝ thÕ m¹nh -GV nªu nh÷ng c¸ch hiÓu kh¸c nhau ë mÏ nh hæ b¸o cã thÓ nuèt tr«i tr©u, hïng khÝ c©u 2. ¸t c¶ trêi sao. -Mèi liªn hÖ 2 h×nh ¶nh? Hµo khÝ §«ng A: Khí thế hào hùng của đời *Hình ảnh tráng sĩ lồng trong hình ảnh Trần nhưng cũng là khí thế hào hùng của cả "ba quân" mang ý nghĩa khái quát, mang dân tộc suốt từ thế kỉ X đến thế kỉ XV dựa phong c¸ch sö thi hoµnh tr¸ng gợi ra hào khí trên sức mạnh của tinh thần tự lập, tự cường dân tộc thời Trần - "hào khí Đông A". và ý chí quyết chiến quyết thắng mọi kẻ thù xâm lược: Tống-Nguyên-Minh.. Niềm tự hào về vẻ đẹp, sức mạnh, ý chí của đội quân, của con ngời thời Trần.. b. Hai c©u sau: -Em hiÓu thÕ nµo lµ nî c«ng danh? Gv gi¶i thÝch k/n: “c«ng danh tr¸i”- nî - C«ng danh nam tö: sù nghiÖp c«ng danh c«ng danh của kẻ làm trai. + lập công (để lại sự nghiệp)  C«ng danh biÓu hiÖn chÝ lµm trai cña + lập danh (để lại tiếng thơm) trang nam nhi thêi PK: ph¶i lµm nªn sù §ã lµ lÝ tëng sèng tÝch cùc, tiÕn bé nghiệp lớn, vì dân, vì nớc, để lại tiếng thơm cho đời, đợc mọi ngời ngợi ca, tôn vinh.. - Nªu mét sè c©u ca dao, c©u th¬ cña c¸c nhµ thơ trung đại nói về chí làm trai: “Làm trai...®oµi yªn”(ca dao), “§·...nói s«ng”(§i thi tù vÞnh),... - Cßn v¬ng nî: cha hoµn thµnh nhiÖm vô víi. -Những gì Phạm Ngũ Lão có đợc có thÓ coi lµ c«ng danh cha? ViÖc «ng vÉn thÊy m×nh cha tr¶ xong nî c«ng danh nãi lªn ®iÒu g×?. nớc, với đời - đó là chí làm trai mang nội dung tÝch cùc, cã t¸c dung cæ vò con ngêi tõ bá lèi sèng tÇm thêng, Ých kû, sèng v× 1 môc đích cao đẹp để “cùng trời đất muôn đời bất hñ”.. ? Canh c¸nh bªn lßng quyÕt t©m tr¶ món nợ công danh, thực hiện lí tởng -Câu 4: Thẹn  vì cha có đợc tài mu lợc lớn chí làm trai cao đẹp nh vậy, tại sao nh Gia Cát Lợng đời Hán để trừ giặc, cứu nPNL lại thẹn khi nghe kể chuyện về ớc. Vũ Hầu? ý nghĩa của nỗi thẹn đó? Các nhà thơ trung đại mang tâm lí sùng cæ (lÊy gi¸ trÞ xa lµm chuÈn mùc), thªm n÷a tõ sù thËt vÒ Khæng Minh  Nçi tù thÑn cña Ph¹m Ngò L·o lµ hiÓn nhiªn. Song xa nay, nh÷ng ngêi cã nh©n c¸ch lín thêng mang trong m×nh nçi thÑn víi.  Hoµi b·o lín: íc muèn trë thµnh ngêi cã tµi cao, chí lớn, đắc lực trong việc giúp vua, gióp níc.  Đó là nỗi thẹn tôn lên vẻ đẹp tâm hồn tác giả, thể hiện cái tâm vì nớc, vì dân cao đẹp..

<span class='text_page_counter'>(40)</span> ngêi tµi hoa, cã cèt c¸ch thanh cao cho III. Ghi nhí - Tæng kÕt thấy sự đòi hỏi rất cao với bản thân. 1. Néi dung:. Bµi th¬ lµ bøc ch©n dung tinh thÇn cña t¸c giả đồng thời cũng là vẻ đẹp của con ngời thêi TrÇn- cã søc m¹nh, lÝ tëng, nh©n c¸ch - Nêu nhận xét khái quát về nội dung cao đẹp, mang hào khí Đông A. vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬? 2. NghÖ thuËt: - ngôn ngữ cô đọng, hàm súc - h×nh ¶nh giµu biÓu c¶m, võa ch©n thùc võa l·ng m¹n - giäng ®iÖu hµo hïng. c. Cñng cè (3p) - GV cñng cè theo néi dung träng t©m bµi häc - ý nghĩa tích cực của bài thơ đối với thế hệ thanh niên ngày nay? * Bµi häc víi thÕ hÖ thanh niªn ngµy nay: + Sèng ph¶i cã hoµi b·o, íc m¬ vµ biÕt m¬ íc nh÷ng ®iÒu lín lao. + Nỗ lực hết mình và ko ngừng để thực hiện hoài bão và hoàn thiện bản thân. + G¾n kh¸t väng, lîi Ých cña b¶n th©n víi lîi Ých cña tæ quèc, nh©n d©n. d.Híng dÉn(1p): Yªu cÇu hs:- Häc thuéc bµi th¬ (phiªn ©m vµ dÞch th¬). - ChuÈn bÞ bµi: B¶o kÝnh c¶nh giíi sè 43 (NguyÔn Tr·i). Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 38.. C¶nh ngµy hÌ (B¶o kÝnh c¶nh giíi,sè 43) NguyÔn Tr·i 1. Môc tiªu: Gióp HS a. VÒ kiÕn thøc: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp độc đáo của bức tranh ngày hè và vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi: yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nớc - Thấy đợc những đặc sắc nghệ thuật của thơ Nôm Nguyễn Trãi b. VÒ kÜ n¨ng: - BiÕt c¸ch tiÕp cËn vµ ph©n tÝch mét bµi th¬ N«m c. Về tình cảm, thái độ: - Bồi dỡng tình yêu thiên nhiên, đất nớc, tình cảm gắn bó với cuộc sống của ngời dân 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS. - GV: Bµi so¹n, SGK, SGV, t liÖu tham kh¶o - HS: SGK, vë ghi, vë so¹n 3. TiÕn tr×nh d¹y häc a. KiÓm tra bµi cò(5p): §äc thuéc phÇn phiªn ©m vµ dÞch th¬ bµi ThuËt hoµi cña Phạm Ngũ Lão? Em đánh giá ntn về nỗi thẹn của tác giả? b. Bµi míi(37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt *Hoạt động 1: Hs đọc và tìm hiểu Tiểu I. Tìm hiểu chung: dÉn- sgk. 1. TËp th¬ Quèc ©m thi tËp: - Nªu hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ tËp th¬ Quèc.

<span class='text_page_counter'>(41)</span> ©m thi tËp? - Gåm 254 bµi th¬ N«m. - C¸c phÇn cña tËp th¬: 4 phÇn - Nội dung: Thể hiện vẻ đẹp của con ngời NguyÔn Tr·i víi 2 ph¬ng diÖn: + Ngêi anh hïng víi lÝ tëng nh©n nghÜa, yªu níc, th¬ng d©n. + Nhµ th¬ víi t×nh yªu thiªn nhiªn, quª h¬ng, đất nớc, cuộc sống, con ngời. - NghÖ thuËt: + ViÖt hãa th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt, s¸ng 2. Bµi th¬ B¶o kÝnh c¶nh giíi- sè 43: t¹o thÓ thÊt ng«n xen lôc ng«n. + Ngôn ngữ vừa trang nhã, trau chuốt vừa bình - Nhan đề: Cảnh ngày hè do ngời biên soạn sgk đặt. dị, tự nhiên, gần với đời sống thờng ngày.. ? Nhận xét nhan đề? Nó thuộc mục nào - Là bài số 43 thuộc mục Bảo kính cảnh giới (G¬ng b¸u r¨n m×nh) trong phần Vô đề? *Hoạt động 2: GV hớng dẫn HS đọc II. Đọc- hiểu văn bản: 1. §äc. hiÓu v¨n b¶n hs đọc diễn cảm bài thơ - NhËn xÐt vÒ thÓ th¬? T×m hiÓu bè côc? Gv hớng hs đến cách 2. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. 6 c©u ®Çu - Câu thơ đầu với 6 chữ đặc biệt cho thấy *Câu 1: + Thêi gian: 1 ngµy dµi gi÷a h¹. hoµn c¶nh t¸c gi¶ s¸ng t¸c bµi th¬ nµy + Kh«ng gian: gÇn 1 lµng chµi ntn? không gian của cuộc sốnglao động, sinh ho¹t.  Hoµn c¶nh lÝ tëng c¶ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ + Nh©n vËt tr÷ t×nh: rçi r·i nhµn nh·, kh«ng chủ quan để Nguyễn Trãi làm thơ và yêu say vớng bận điều gì trong công việc cũng nh cảnh đẹp. trong t©m hån; hãng m¸t, ng¾m c¶nh, l¾ng nghe cuéc sèng quanh m×nh. + NhÞp th¬: 1/2/3: chËm r·i – t thÕ ung dung tù t¹i cña thi nh©n -> Thêi ®iÓm, kh«ng gian, hoµn c¶nh lý tởng để thi nhân ngắm cảnh - Nh÷ng h×nh ¶nh nµo, mµu s¾c, ©m *5 c©u tiÕp: - Bức tranh thiên nhiên mùa hè sống động, thanh nào đợc Nguyễn Trãi miêu tả? - Ph©n tÝch, chøng minh c¶nh vËt thiªn trµn trÒ søc sèng, mµu s¾c, h¬ng vÞ vµ ©m nhiên và cuộc sống con ngời có sự hài thanh đặc trng: hßa vÒ ©m thanh vµ mµu s¾c, c¶nh vËt vµ + H×nh ¶nh: . Cây hòe + đùn đùn (dồn dập tuôn ra) con ngêi? + gi¬ng (xoÌ réng ra) . C©y lùu + phun ( v¬n lªn tõ m¹ch -GV so s¸nh, më réng: Mét sè c©u th¬ miªu ngÇm) . Sen hång + tiÔn (ng¸t, nøc) t¶ c¶nh hÌ: + Màu sắc: cây hòe lá xanh, hoa lựu đỏ, + Níc nång sõng sùc ®Çu r« trçi hoa sen hång Trêi n¾ng chang chang lìi chã lÌ. + H¬ng vÞ: mïi h¬ng th¬m ng¸t, thanh tao + Dới trăng quyên đã gọi hè cña sen §Çu têng löa lùu lËp lße ®©m b«ng. - Sù c¶m nhËn, giao c¶m m¹nh mÏ mµ tinh tÕ b»ng nhiÒu gi¸c quan: thÞ gi¸c; thÝnh gi¸c; khøu gi¸c; sù liªn tëng, tëng tîng. DiÔn t¶ søc sèng ®ang c¨ng ®Çy, chÊt chøa trong lßng t¹o vËt -Trong bµi th¬ cã nh÷ng ©m thanh nµo? + ¢m thanh: - Lao xao chî c¸:.

<span class='text_page_counter'>(42)</span> Lắng nghe, ghi lại những âm thanh đó, . Gợi cảnh đông vui nhộn nhịp t¸c gi¶ muèn thÓ hiÖn th«ng ®iÖp nµo cña . Hơi hớng của cuộc sống lao động t©m hån m×nh? b×nh dÞ, gÇn gòi, quen thuéc. - D¾ng dái cÇm ve: inh ái, (lóc trÇm lóc bæng, lóc ng©n dµi vang xa -> âm thanh đặc trng của thiên nhiên mùa h¹) Kh«ng khÝ nhén nhÞp cña mïa hÌ n¬i th«n dã. Qua đó cho thấy lòng yêu mến của nhà thơ với CS bình dị, dân dã của ngời lao động *TiÓu kÕt: Kh«ng chØ ghi l¹i nh÷ng h×nh ảnh mùa hạ, nhà thơ còn cảm nhận đợc và - Em có nhận xét gì về bức tranh thiên ghi lại đợc cả sức sống mùa hạ trong 5 câu nhiên, cuộc sống đợc Nguyễn Trãi miêu thơ giữa bài. Vì thế, bài thơ không chỉ cho ta t¶? thấy bức tranh mùa hạ với đờng nét, màu sắc mµ cßn cho thÊy c¶ tÊm lßng yªu mÕn, tr©n trọng vẻ đẹp thiên nhiên, vẻ đẹp cuộc sống vµ tµi n¨ng cña øc Trai.. -GV liªn hÖ víi nh÷ng c©u th¬ trÇn t×nh cña chÝnh NguyÔn Tr·i:. b. 2 c©u cuèi - DÏ cã: LÏ ra nªn cã, gi¸ cã - Ngu cÇm: §µn cña vua ThuÊn - biÓu tîng cho c¶nh th¸i b×nh thÞnh trÞ - H/ ảnh: Dân giàu đủ khắp đòi phơng - C©u kÕt: 6 ch÷, ng¾n gän, * ý nghĩa: Mong muốn có một cây đàn của vua Thuấn để gảy khúc Nam phong mong cho dân đợc hạnh phúc, giàu đủ mãi mãi.  Kh¸t väng vÒ cuéc sèng th¸i b×nh, no Êm, hạnh phúc cho nhân dân (dân giàu đủ) ở mọi nơi (khắp đòi phơng). Đó là khát vọng cao cả, đẹp đẽ của một con ngời hết lòng vì d©n v× níc.. HS đọc ghi nhớ. * Lấy Nghiêu, Thuấn làm "gương báu răn mình", Nguyễn Trãi đã bộc lộ chí hướng cao cả: luôn khao khát đem tài trí để thực hành tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân.. ? Ph©n tÝch 2 c©u cuèi? -GV yªu cÇu HS chØ ra sù liªn hÖ ý nghÜa gi÷a c©u 1 vµ c©u 8. -GV b×nh: Ngay trong lóc rçi r·i, tËn hëng niÒm vui cña cuéc sèng thanh nhµn, NguyÔn Tr·i vÉn lµ ngêi "th©n nhµn mµ t©m kh«ng nhµn". Bµi th¬ viÕt vÒ thiªn nhiªn, ®iÓm kÕt tô vÉn lµ con ngêi. Bµi th¬ t¶ c¶nh thiªn nhiªn đẹp, là 1 cách để biểu thị mơ ớc về cuộc sống giàu đẹp, yên vui. +Bui 1 tÊm lßng u ¸i cò §ªm ngµy cuån cuén níc triÒu d©ng +Bui 1 tÊm lßng trung lÉn hiÕu Mµi ch¨ng khuyÕt, nhuém ch¨ng ®en. * Ghi nhí - SGK c. Cñng cè(2p) - GV cñng cè néi dung träng t©m bµi häc d. Híng dÉn (1p) - Làm bài tập: Cảm nhận của anh (chị)về vẻ đẹp thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi qua bµi th¬ C¶nh ngµy hÌ. - §äc tríc bµi: Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp TiÕt 39. tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. HS v¾ng.

<span class='text_page_counter'>(43)</span> 1. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: a. Về kiến thức: Nắm đợcmục đích, yêu cầu, cách tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chÝnh b. VÒ kÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo nh©n vËt chÝnh c. Thái độ : Khi tóm tắt, có ý thức tôn trọng văn bản gốc 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, S¸ch gi¸o khoa, SGV - HS: vë ghi, SGK 3. TiÕn tr×nh lªn líp: a. Kiểm tra bài cũ(5p): Đọc thuộc bài thơ Cảnh ngày hè? Nêu vẻ đẹp tâm hồn của NguyÔn Tr·i qua hai c©u cuèi? 2. Bµi míi(37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt Gv «n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ë líp 8 cho hs qua c¸c c©u hái - Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ dïng lời văn của mình để giới thiệu mét c¸ch ng¾n gän c¸c sù viÖc chÝnh vµ c¸c nh©n vËt chÝnh - Giúp cho ngời đọc ngời nghe nắm đợc nội dung chính của văn bản; do đó văn bản tóm tắt cÇn ph¶i ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung cña v¨n b¶n gèc - Tríc ki tãm t¾t, nhÊt thiÕt phải đọc kĩ vb gốc để tóm tắt nội dung cho đúng, đủ và đảm b¶o tÝnh logic cña c¸c sù viÖc vµ c¸c nh©n vËt chÝnh. *Hoạt động 1: Hớng dẫn hs tìm hiểu mục đích, yêu cÇu tãm t¾t VB tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh: Hs đọc phần I- sgk. - Nh©n vËt v¨n häc lµ g×? - ThÕ nµo lµ nh©n vËt chÝnh?. I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nh©n vËt chÝnh: 1. Nh©n vËt v¨n häc: Là hình tợng con ngời (loài vật, cây cỏ,... đợc nhân cách hóa) đợc miêu tả trong văn bản văn học, thờng có tên tuổi, lai lịch, ngoại hình, hành động, lời nói, suy nghĩ, t×nh c¶m,... cã quan hÖ víi nh÷ng nh©n vËt kh¸c vµ thêng béc lé qua diÔn biÕn cña cèt truyÖn. 2. Nh©n vËt chÝnh: Lµ nh©n vËt gi÷ vai trß then chèt cña c©u chuyÖn, gi÷ vÞ trí trung tâm trong việc thể hiện đề tài, chủ đề và t tởng t¸c phÈm. 3. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nh©n vËt chÝnh: - Mục đích: + N¾m v÷ng tÝnh c¸ch vµ sè phËn nh©n vËt chÝnh. + Góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác phẩm. - Yªu cÇu: + §¸p øng yªu cÇu chung cña mét v¨n b¶n. + Trung thµnh víi v¨n b¶n gèc. + Nêu đợc đặc điểm và những sự việc xảy ra với nhân vật chÝnh.. II. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh: 1. Tãm t¾t truyÖn An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u- Träng Thñy theo nh©n vËt chÝnh: - Mục đích, yêu cầu tóm - Các nhân vật chính của truyện: An Dơng Vơng, Mị t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo Ch©u vµ Träng Thñy. - Nh©n vËt An D¬ng V¬ng: nh©n vËt chÝnh? + Lµ vua níc ¢u L¹c, hä Thôc, tªn Ph¸n. + Các hành động, lời nói, việc làm chính:.

<span class='text_page_counter'>(44)</span> *Hoạt động 2: GV hớng dÉn hs c¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa theo nh©n vËt chÝnh - HS th¶o luËn tr¶ lêi nh÷ng yªu cÇu SGK. Quá trình xây thành khó khăn đợc Rùa Vàng giúp. §îc Rïa Vµng cho vuèt lµm lÉy ná thÇn chiÕn th¾ng TriÖu §µ. NhËn lêi cÇu hoµ, cÇu h«n cña TriÖu §µ g¶ con g¸i lµ MÞ Ch©u cho con trai TriÖu §µ lµ Träng Thñy vµ cho Trọng Thủy đợc ở rể. Trọng Thủy tráo nỏ thần Triệu đà xâm lợc lần 2 An D¬ng V¬ng thÊt b¹i, ®em con g¸i ch¹y trèn. Rïa Vµng thøc tØnh An D¬ng V¬ng chÐm con g¸i råi theo Rïa Vµng xuèng biÓn.. 2. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo nh©n vËt chÝnh: Yêu cầu 1-2 hs trình bày - Đọc kĩ văn bản, xác định nhân vật chính. v¨n b¶n tãm t¾t cña m×nh. - Chän c¸c sù viÖc c¬ b¶n x¶y ra víi nh©n vËt chÝnh vµ diễn biến của các sự việc đó. - Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật chính theo diễn biến của các sự việc đó bằng lời văn của m×nh (kÕt hîp víi viÖc dÉn nguyªn v¨n tõ ng÷, c©u v¨n trong v¨n b¶n gèc) Qua viÖc tãm t¾t v¨n b¶n Ghi nhí truyÖn ADV vµ MC- TT *- Sgk dùa theo nh©n vËt chÝnh ADV, h·y cho biÕt muèn tãm t¾t v¨n b¶n tù sù dùa III. LuyÖn tËp theo nh©n vËt chÝnh, ta ph¶i thùc hiÖn nh÷ng viÖc lµm cô thÓ nµo? Bµi 1:. *Hoạt động 3: HS vận dông lÝ thuyÕt lµm bµi tËp vËn dông. XÐt 2 v¨n b¶n tãm t¾t sgk. V¨n b¶n 1 Néi dung Tãm t¾t VB “TiÔn tãm t¾t dÆn ngêi yªu” theo 2 nh©n vËt chµng trai vµ c« g¸i Môc Giíi thiÖu néi dung, đích nh©n vËt, cèt truyÖn tãm t¾t cña v¨n b¶n C¸ch tãm Tãm t¾t toµn bé v¨n t¾t b¶n. Hs đọc yêu cầu, thảo luận 2. Bài 2:(BTVN) lµm c¸c bµi tËp trong sgk. c. Cñng cè(2p) - GV nhÊn m¹nh néi dung träng t©m bµi häc - TriÓn khai tãm t¾t nh©n vËt ADV thµnh v¨n b¶n tãm t¾t:. V¨n b¶n 2 Tãm t¾t phÇn ®Çu cña VB “ChuyÖn ...” Lµm luËn cø cho luËn điểm về 1 đặc điểm cña VHDGVN. Tãm t¾t 1 ®o¹n trong v¨n b¶n. - Văn bản tóm tắt: An Dơng Vơng là vua nớc Âu Lạc, họ Thục tên Phán, xây thành ở đất Việt Thờng nhng lạ thay cứ đắp đến đâu lại lở đến đó. Vua bèn lập đàn, trai giới, cầu đảo bách thần. Đợc sự mách bảo của cụ già và sự giúp đỡ của Rùa Vàng, vua xây thành xong trong nửa tháng. Khi từ biệt, Rùa Vàng còn cho vua chiếc vuốt làm lẫy nỏ giữ nớc. Nhờ có nỏ thần, vua đã đánh b¹i cuéc x©m lîc lÇn thø nhÊt cña TriÖu §µ. TriÖu §µ thua, liÒn bµy mu s©u kÕ hiÓm cÇu hßa vµ cầu hôn cho con trai Trọng Thủy lấy Mị Châu. Trọng Thủy đánh tráo lẫy thần, Triệu Đà lại cất qu©n sang x©m lîc ¢u L¹c. MÊt ná thÇn, An D¬ng V¬ng thua trËn, bÌn cïng con g¸i lªn ngùa chạy trốn về phía biển. Nhà vua cầu cứu Rùa Vàng và đợc thần cho biết: Kẻ nào ngồi sau ngựa chính là giặc đó!. Hiểu rõ nguồn cơ, vua rút gơm chém Mị Châu, sau đó cầm sừng tê bảy tấc theo thÇn Rïa ®i xuèng biÓn.

<span class='text_page_counter'>(45)</span> d. Híng dÉn(1p) - Häc bµi vµ hoµn thiÑn bµi tËp SGK - ChuÈn bÞ bµi míi: Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t (tiÕp);. Ngµy gi¶ng. Líp 10 Anh TiÕt 36: §äc v¨n. nhµn. (NguyÔn BØnh Khiªm) 1. Môc tiªu bµi häc: gióp HS: a. Về kiến thức: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp cuộc sống, nhân cách và trí tuệ của NBK - Hiểu đợc quan niệm sống “nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm. - Thấy đợc vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt b. Về kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc - hiểu thơ trữ tình trung đại theo đặc trng thể loại c. Về thái độ: Có lòng yêu mến, kính trọng tài năng và nhân cách NB Khiêm. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o - HS: SGK, vë ghi, vë so¹n 3. TiÕn tr×nh d¹y- häc: Hoạt động của gv và hs. Nội dung cần đạt. *H§ 1(7p): - KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng bµi th¬ C¶nh ngµy hÌ? Ph©n tÝch bøc tranh c¶nh ngµy hÌ trong bµi th¬? - Bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi; C«ng bè môc tiªu bµi häc. *H§ 2(35p): D¹y häc néi dung bµi míi. I. T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶ (1491 - 1585):. - Nªu vµi nÐt chÝnh vÒ tiÓu sö cña NguyÔn -Cã tµi, th¼ng th¾n, coi thêng danh lîi, BØnh Khiªm? phó quý. -GV giíi thiÖu thªm vÒ NBK: -Lµ ngêi thÇy gi¸o giái, häc trß cã nhiÒu +Tªn huý lµ V¨n §¹t, tù lµ H¹nh ngêi næi tiÕng Phñ. -Th¬: mang ®Ëm chÊt triÕt lý, gi¸o huÊn, +Häc giái nhng m·i n¨m 44 tuæi ngîi ca chÝ kÎ sÜ, thó thanh nhµn, phª mới đi thi hơng. Năm sau đỗ Trạng ph¸n nh÷ng ®iÒu xÊu xa trong x· héi Nguyên,làm quan đợc 8 năm. +D©ng sí xin chÐm 18 nÞnh thÇn, không đợc bèn cáo quan. +Dùng am B¹ch V©n vµ lÊy tªn lµ 2. Bµi th¬ Nhµn: Bạch Vân c sĩ để nói rõ mình là chí để ở n¬i nhµn dËt, coi c«ng danh phó quý nh - Nhan đề trên do ngời đời sau đặt. m©y tr«i, níc ch¶y. - N»m trong tËp B¹ch V©n quèc ng÷ thi. +Nh©n d©n gäi «ng lµ Tr¹ng Tr×nh: II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc - bè côc - Tíc Tr×nh TuyÒn hÇu - ThÓ lo¹i: thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. - vì nói nhiều việc đời thành - Bè côc:2 phÇn. sù thËt..

<span class='text_page_counter'>(46)</span> Nhan đề bài thơ có phải do tác giả đặt? Gv hớng dẫn cách đọc với giọng thong thả, nhÑ nhµng; hãm hØnh - ThÓ lo¹i cña bµi th¬? Bè côc cña nã? Hs th¶o luËn, ph¸t biÓu. Gv nhận xét, định hớng tìm hiểu bài thơ theo c¸c ý.. + Câu 1-2 và câu 5-6: Vẻ đẹp cuộc sống ë B¹ch V©n am cña NBK + Câu 3-4 và câu 7-8: Vẻ đẹp tâm hồn NguyÔn BØnh Khiªm.. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n a. Vẻ đẹp cuộc sống của nhà thơ * C©u 1-2: - Số từ “một” điệp ba lần: Mọi thứ đều đã sẵn sàng, chu đáo. lối sống: th thái, thanh nhµn. - Đọc câu 1-2, em có nhận xét gì về cuộc - Đại từ phiếm chỉ “ai”  ngời đời. sèng cña NBK?  kÎ bon chen danh lîi. ? Sè tõ “mét” lÆp l¹i nhiÒu lÇn cã ý nghÜa  Cuéc sèng thuÇn hËu, gi¶n dÞ gi÷a g×? th«n quª nh cña mét “l·o n«ng tri ®iÒn” - Em hiÓu tr¹ng th¸i “th¬ thÈn” nh thÕ nµo? - NhÞp th¬: 2/2/3T©m tr¹ng: ung dung, Nã cho thÊy lèi sèng cña t¸c gi¶ ntn? §¹i thanh th¶n cña t¸c gi¶. từ phiếm chỉ “ai” có thể chỉ đối tợng nào? * C©u 5-6: - §Ò cËp tíi 4 mïa  Tgian 1 n¨m  ChuyÖn sinh ho¹t: Mïa nµo thøc Êy - NhËn xÐt vÒ cuéc sèng sinh ho¹t cña t¸c gi¶ ë 2 c©u 5-6? NhÞp th¬ vµ ý nghÜa cña nã? Gîi më: Cuéc sèng ë ®©y cã ph¶i lµ kh¾c khæ?.... --> H×nh ¶nh th¬ gîi nªn cuéc sèng gi¶n dị, đạm bạc về vật chất, thể hiện sự th thái, thanh cao trong tâm hồn - đó cũng lµ quan niÖm sèng cña c¸c nhµ nho xa.. + Măng trúc, giá đỗ thức ăn đạm bạc, thanh sạch, b. Vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ lµ s¶n phÈm c©y nhµ l¸ vên, kÕt qu¶ c«ng søc lao * C©u 3-4: động gieo trồng, chăm bón của bậc ẩn sĩ. - Cách nói đối lập, ngợc nghĩa: + Xu©n- t¾m hå sen, h¹ - t¾m ao c¸ch sinh ho¹t Ta  Ngêi d©n d· mµ vÉn gîi sù thanh cao.. ?ë c©u 3- 4, T¸c gi¶ quan niÖm ntn vÒ lÏ sống và ông đã chọn lối sống nào ? Gîi më: Tõ vèn hiÓu biÕt vÒ con ngêi NBK, em hiÓu c¸c tõ d¹i, kh«n trong bµi th¬ theo nghÜa nµo? NghÜa hµm Èn cña c¸c côm tõ n¬i v¾ng vÎ, chèn lao xao?... - N¬i v¾ng vÎ: Lµ n¬i Ýt ngêi, tÜnh lÆng, hoµ hîp víi thiªn nhiªn trong s¹ch, t©m hån con ngêi th th¸i. h×nh ¶nh Èn dô chØ lèi sèng thanh b¹ch, ko mµng danh lîi, hßa hîp víi tù nhiªn. - Chèn lao xao: n¬i ån µo Lµ n¬i cã cuéc sèng sang träng, quyÒn thÕ, con ngêi sèng bon chen, đua danh đoạt lợi, thủ đoạn hiểm độc. -GV thuyÕt gi¶ng thªm: §¹i trÝ nh ngu - nghÜa lµ ngêi cã trÝ tuÖ lín kh«ng khoe khoang, bÒ ngoµi xem ra rÊt vông vÒ d¹i dét.. dại- tìm đến khôn- tìm đến n¬i v¾ng vÎ chèn lao xao - Tõ sù thùc vÒ con ngêi NguyÔn BØnh Khiªm- mét ngêi võa th«ng tuÖ võa tØnh táo trong thái độ ứng xử và trong cách chän lÏ sèng, viÖc dïng tõ “d¹i”, “kh«n” ko mang nghÜa gèc tõ ®iÓn (d¹i- trÝ tuÖ thÊp kÐm  kh«n- trÝ tuÖ mÉn tiÖp)  lµ c¸ch nãi ngîc nghÜa, hµm ý mØa mai, th©m trÇm, s©u s¾c. --> Quan niệm khôn - dại khác đời, cũng thể hiện sự thông tuệ, cách ứng xử đúng đắn, sáng suốt của con ngời có tầm vóc t tëng lín.. * C©u 7- 8: - TriÕt lÝ sèng: coi thêng, phñ nhËn phó quý, danh lợi, khẳng định cái tồn tại vĩnh h»ng lµ thiªn nhiªn vµ nh©n c¸ch con ngêi. Tỏ rõ thái độ khác đời, hơn đời,  Ông tìm đến rợu, uống say để chiêm bao nhng coi thêng c«ng danh phó quý, coi träng tìm đến “say” nh vậy lại là để “tỉnh”, để bừng thức sù tù do, th¶nh th¬i cña t©m hån. trí tuệ, khẳng định lẽ sống đẹp của mình. -GV thuyÕt gi¶ng më réng: +Triết lý sống mang hơi hớng đạo Phật, đạo.

<span class='text_page_counter'>(47)</span> Nho: coi trọng đạo đức hơn vật chất +Tầm t tởng lớn của bậc đại trí: thấu suốt mọi lẽ biến chuyển của tạo vật, biết đánh giá và có cách xử thế hợp đạo, hợp đời +Mét nh©n c¸ch sèng: lµm quan hÕt m×nh cho níc cho d©n, ë Èn th× nhÑ nhâm, nhµn t¶n. III. Tæng kÕt - Bµi th¬ thÓ hiÖn quan niÖm sèng nhµn (Sèng hßa hîp víi tù nhiªn; phñ nhËn danh lîi, gi÷ cèt c¸ch thanh cao) cña NBK, qua đó ta có thể thấy nhân cách Tổng kế lại nội dung và nghệ thuật của cao đẹp của ông đối lập với XH đơng thêi. bµi? - NghÖ thuËt: Gi¶n dÞ nh lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy mµ vÉn s©u s¾c triÕt lÝ.. Bµi 29 Tóc đã tha, răng đã mòn * H§ 3: Cñng cè(2p) Việc nhà đã phó mặc dâu con - GV cñng cè néi dung träng t©m bµi häc Bµn cê, cuéc rîu, vÇy hoa tróc - Mở rộng kiến thức bằng việc đọc cho HS Bó củi cần câu, trốn nớc non nghe 1 bài thơ cùng chủ đề: Nhàn đợc thú vui hay nấn ná B÷a nhiÒu muèi bÓ chøa t¬I ngon 90 thì kể xuân đà muộn Xu©n Êy qua th× xu©n kh¸c cßn. * H§ 4: Híng dÉn(1p) - Học thuộc bài thơ, nắm nội dung đã học trªn líp - ChuÈn bÞ bµi míi: §äc “ TiÓu Thanh kÝ” – NguyÔn Du (Su tÇm tranh ¶nh NguyÔn Du, so¹n bµi theo hÖ thèng c©u hái sgk). Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 41. §äc v¨n:. đọc tiểu thanh kí (§éc TiÓu Thanh kÝ) - NguyÔn Du 1. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc: Cảm nhận đợc tâm sự xót thơng, day dứt của Nguyễn Du đối với nỗi oan của những ngời tài hoa. Đây cũng là đề tài mà Nguyễn Du đặc biệt quan tâm. - Thấy được nghệ thuật đặc sắc của thơ trữ tình Nguyễn Du. b. VÒ kÜ n¨ng: Đọc - hiểu thơ Đường luật theo đặc trưng thể loại. c. Thái độ: Trân trọng những giá trị văn hoá tinh thần và những ngời sáng tạo ra chúng 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS.

<span class='text_page_counter'>(48)</span> - GV: Bµi so¹n, SGK, SGV, th¬ ch÷ H¸n cña ND - HS: sgk, vë ghi, vë so¹n, th¬ ch÷ H¸n cña ND 3. TiÕn tr×nh lªn líp: a. KiÓm tra bµi cò(5p): §äc thuéc bµi th¬ Nhµn cña NguyÔn BØnh Khiªm? Thùc chÊt quan niÖm sèng “nhµn” cña NBK lµ g×? b. Bµi míi (37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt *Hoạt động 1: Hs đọc tiểu dẫn- sgk. - Nêu vài nét về cuộc đời nàng Tiểu Thanh?. I. T×m hiÓu chung. 1. Vµi nÐt nµng TiÓu Thanh. -GV chèt: KiÓu nh©n vËt nh TiÓu Thanh lµ kiÓu nh©n - SGK vËt quen thuéc cña NguyÔn Du vµ cña v¨n häc: con ngêi tµi hoa, hång nhan mµ b¹c mÖnh. 2. Bµi th¬ §éc TiÓu Thanh kÝ:. - Nhan đề có hai nghĩa: + §äc tËp th¬ cña TiÓu Thanh. -GV giíi thiÖu: cã 2 ý kiÕn kh¸c nhau: + §äc TiÓu Thanh truyÖn. + Sáng tác sau khi Nguyễn Du đến viếng Bài thơ đợc làm từ cảm hứng khi đọc mé TiÓu Thanh ë T©y Hå c¹nh nói C« S¬n ( TQ) -tËp th¬/truyÖn vÒ TiÓu Thanh, nhµ th¬ khi nhµ th¬ ®i sø. nghÜ về cuộc đời cô và nghĩ về cuộc + Sáng tác khi đọc tập thơ Tiểu Thanh. đời m×nh h¬n 300 n¨m sau. C¸ch miªu t¶ trong bµi chØ lµ tëng tîng. - Nhận xét về nhan đề bài thơ?. §äc- hiÓu v¨n b¶n * Hoạt động 2: GV hớng dẫn HS đọc hiểu II. 1. §äc. v¨n b¶n Hs đọc văn bản. Gv hớng dẫn giọng đọc: chËm, buån, s©u l¾ng. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Hai câu đề: - C©u th¬ ®Çu gîi lªn nghÞch c¶nh g×? ý * C©u 1: nghÜa cña nghÞch c¶nh Êy?  Sự đối nghịch gay gắt giữa quá khứ và hiện tại gợi Vờn hoa bên Tây Hồ  Gò hoang (Q.khứ:đẹp huy hoàng) (H.tại: hoang vu, lẽ đời dâu bể. - c¶m xóc mang tÝnh nh©n v¨n kh¸ phæ biÕn trong VHT§ (th¬ NguyÔn Tr·i, Bµ huyÖn Thanh Quan,...). c« qu¹nh).  cảnh vật, cái đẹp bị huỷ hoại, hoàn toàn biến đổi, không còn dấu vết của c¸i cò. * C©u 2: -NguyÔn Du gÆp TiÓu Thanh qua phÇn th¬ tõ cña nµng: nhÊt chØ th -Nçi xãt xa cña ND tríc 1 sè phËn  NghÜa c©u 2: Mét m×nh viÕng th¬ng nµng qua mét cña c¸i Tµi, c¸i §Ñp, cña 1 con ngêi: tập sách viết về cuộc đời nàng đọc trớc cửa sổ. ®iÕu (viÕng - thæn thøc)  C©u dÞch cha chuyÓn t¶i hÕt ý th¬. => C¶m th¬ng chung víi nh÷ng gi¸ trÞ lÝ tëng cña con ngêi bÞ hñy ho¹i ? So s¸nh phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ ë c©u 2? bản dịch đã chuyển tải hết ý các từ độc điếu, nhÊt chØ th cha?. b. Hai c©u thùc: ? Tìm biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng - Biện pháp: ẩn dụ tợng trng. trong 2 c©u thùc? Son phấn sắc đẹp. -GV giíi thiÖu 1 c¸ch hiÓu kh¸c ë 2 c©u thùc: V¨n ch¬ng tµi n¨ng Son phấn có thần, sau khi chết ngời ta còn th Tất cả đều có hồn, có thần (hận, luỵ ¬ng tiÕc V¨n ch¬ng cã sè mÖnh g× mµ lµm cho ngêi ta phÇn d) phải bận lòng đến những bài thơ còn sót lại sau khi đốt.. => Hai c©u th¬ nãi vÒ sè phËn cô thÓ ? T©m tr¹ng cña nhµ th¬ thÓ hiÖn ë 2 c©u cña TiÓu Thanh, còng lµ sè phËn cña thùc? c¸i §Ñp, c¸i Tµi. Lêi th¬ v× thÕ thÊm -GV liên hệ những suy ngẫm đau đớn về cuộc đời, thÝa 1 nçi chua ch¸t, 1 ý vÞ ngËm ngïi, th©n phËn cña c¸c nhµ th¬ tríc vµ sau NguyÔn Du:.

<span class='text_page_counter'>(49)</span> + Tr¨m n¨m trong cuéc nh©n sinh Ngêi nh c©y cá th©n h×nh n¸t tan (NguyÔn Tr·i) + Tr¨m n¨m trong câi ngêi ta Ch÷ tµi , ch÷ mÖnh khÐo lµ ghÐt nhau (NguyÔn Du) + Hay lµ thuë tríc kh¸ch hång nhan Sắc sảo khôn ngoan trời đất ghen ... Hay lµ thuë tríc kÎ v¨n ch¬ng Chen hội công danh nhỡ lạc đờng Tµi cao, phËn thÊp, chÝ khÝ uÊt Giang hå mª ch¬i quªn quª h¬ng (T¶n §µ). xãt th¬ng. => Oán trách những ngời đã hành hạ TT, vùi dập nàng đến chết. Qua đó tố cáo XHPK thù ghét đày đọa những con ngêi tµi s¾c. - Theo em mèi hËn cæ kim lµ g×? t¹i sao t¸c c. Hai c©u luËn: giả cho là khó hỏi trời đợc? *C©u 5: -GV lu ý: Mối hận ấy không phải đến Nguyễn - Nh÷ng mèi hËn cæ kim - nh÷ng mèi Du míi cã, míi biÕt. ND lµ ngêi tiÕp tôc tiÕng hËn cña ngêi xa vµ nay. nãi, lêi chÊt vÊn vÒ sù v« lý, bÊt c«ng Êy. - Thiên nan vấn- khó hỏi trời đợc - Nçi oan l¹ lïng: Tµi, S¾c mµ bÊt + Ngêi xa: TiÓu Thanh vµ nh÷ng ngêi phô n÷ cïng h¹nh, b¹c mÖnh c¶nh ngé. + Ngời nay: Những ngời phụ nữ hồng nhan bạc  Câu hỏi lớn ko lời đáp  Mối hận mệnh, tài mệnh tơng đố cùng thời với Nguyễn Du và càng nhức nhối, con ngời càng bế tắc, thÕ hÖ nh÷ng nhµ th¬ tµi n¨ng nhng gÆp nhiÒu khæ bÊt lùc. đau, bất hạnh trong cuộc đời nh Nguyễn Du. +Liªn hÖ: Thóy KiÒu * C©u 6: Mét hai nghiªng níc… - Sự đồng cảm, tri âm với kẻ bạc mệnh: Sắc đành đòi 1, tài đành…. + Ta tù coi lµ kÎ cïng 1 héi  Sè phËn: Thanh l©u 2 lît thanh y 2 lÇn -> Thuyết Tài mệnh tơng đố: Tài tình chi lắm cho trời đát ghen -> tài tử đa cùng, hồng nhan đa tru©n - Sự vận động của cảm xúc trong 6 câu đầu: Từ xúc c¶m xãt th¬ng cho TiÓu Thanh  th¬ng cho nh÷ng kiÕp ngêi tµi hoa b¹c mÖnh nãi chung tù th¬ng m×nh.  Đó là quy luật vận động tâm lí tự nhiên. C¸i ¸n cña TiÓu Thanh còng lµ c¸i ¸n cña Ng.Du => nh÷ng ngêi tµi hoa. d. Hai c©u kÕt ? 2 c©u cuèi nth¬ cã cßn nãi vÒ TT n÷a ko? - NguyÔn Du lo l¾ng, b¨n kho¨n ®iÒu g×? V× - 300 n¨m lÎ n÷a sao ông có suy ngĩ ấy? Tại sao tác giả ko x-  Tự đặt mình vào dòng chảy thời ng tªn thËt mµ l¹i xng bót hiÖu Tè Nh? gian để suy ngẫm về cuộc đời mình - 300 n¨m: kho¶ng thêi gian dµi, sau nhiÒu thÕ hÖ, nhiều biến thiên, đủ để mọi thứ trở thành quá khứ, ®i vµo quªn l·ng. ND th¬ng khãc cho ngêi xa, l¹i chạnh nghĩ đến mình trong tơng lai, trong hậu thế khi tự đặt mình vào dòng chảy thời gian. Đó là 1 suy nghĩ rất nhân văn của 1 nghệ sĩ đích thực. - Tè Nh (sîi t¬ tr¾ng) lµ tªn ch÷, bót hiÖu cña NguyÔn Du t c¸ch mét nhµ th¬, mét nghÖ sÜ, mét c¸i t«i c¸ nh©n viÖc xng danh nµy hiÕm thÊy trong VHT§VN. + C¶m høng tù th¬ng – nÐt míi mang tinh thÇn nh©n b¶n cña VHT§VN giai ®o¹n thÕ kØ XVIII- nöa đầu thế kỉ XIX- thời đại con ngời ko chỉ ý thức về nh©n phÈm, vÒ tµi n¨ng c¸ nh©n mµ cßn thøc tØnh vÒ nçi ®au cña chÝnh m×nh dÊu hiÖu cña c¸i t«i c¸ nh©n.. - C©u kÕt:KhÊp - Khãc  th¬ng c¶m.  thÊu hiÓu. => C©u th¬ cuèi lµ tiÕng nãi tù th¬ng m×nh, tiÕng nãi khao kh¸t tri ©m, tri kØ cña NDu. - Khẳng định sự trờng tồn của cái tài, sự bất tử của cái đẹp. III. Ghi nhí 1. Néi dung - Bµi th¬ lµ tiÕng nãi tr©n träng tiÕc th-.

<span class='text_page_counter'>(50)</span> - Nỗi băn khoăn của ND đã tìm đợc sự tri âm của bao thÕ hÖ ngêi VN sau nµy + 1965: Tố Hữu đã thay lời hậu thế viết những vần th¬ thµnh kÝnh d©ng lªn NguyÔn Du trong bµi th¬ KÝnh göi cô NguyÔn Du. Tiếng thơ ai động đất trời Nghe nh non níc väng lêi ngµn thu Ngh×n n¨m sau nhí NguyÔn Du... +1965, ND đợc công nhận là danh nhân văn hoá thế giíi.. ¬ng con ngêi tµi s¾c bÞ vïi dËp vµ sù khao khát đợc cảm thông, chia sẻ những nỗi khổ đau bất hạnh ở đời. - Ngời đọc bắt gặp trái tim nhân đạo mªnh m«ng s©u th¼m cña ND. §ã lµ trái tim hớng về con ngời, về cái đẹp, vÒ gi¸ trÞ do con ngêi t¹o ra 2. NghÖ thuËt - Ngôn ngữ hàm súc, cô đọng; nhiều h×nh ¶nh giµu gi¸ trÞ; sö dông thµnh công nghệ thuật đối. - Lµ bµi th¬ thÊt niªm - nhng vÉn thÓ hiện đợc tài năng và tầm vóc ND. c. Cñng cè(2p) - HÖ thèng l¹i kiÕn thøc träng t©m cña bµi d. Híng dÉn(1p) Yêu cầu hs:- Học thuộc bài thơ + Nắm nội dung đã học trên lớp - ChuÈn bÞ bµi míi: Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t (tiÕp). Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 48.§äc thªm: hoµng h¹c l©u (Th«i HiÖu). khuª o¸n (V¬ng X¬ng Linh). ®iÓu minh gi¶n (V¬ng Duy). 1. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS hiÓu: a. Kiến thức: Hiểu đợc chủ đề- cảm hứng chủ đạo và nét đặc sắc nghệ thuật tiêu biểu trong tõng bµi th¬ vµ qua ba bµi th¬ trªn hiÓu thªm vÒ gi¸ trÞ th¬ §êng. b. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc hiểu thơ Đờng c. Thái độ: Trân trọng vẻ đẹp của thơ Đờng, đồng cảm với những xúc cảm đẹp của các thi nhân đời Đờng. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, Sgk, sgv, Mét sè tµi liÖu tham kh¶o. - HS: Vë ghi, vë so¹n, sgk 3. TiÕn tr×nh d¹y- häc: a. KiÓm tra bµi cò(5p): Câu hỏi: Đọc thuộc bài thơ Thu hứng của Đỗ Phủ? Nêu nét đặc sắc của bức tranh mùa thu vµ t©m sù cña t¸c gi¶? b. Bµi míi(37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt *Hoạt động 1: Hs đọc hiểu bài A. Hoàng Hạc lâu (Lầu Hoàng Hạc) : th¬ Hoµng H¹c L©u - Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Th«i HiÖu? I. T×m hiÓu chung - Tơng truyền, Lí bạch đến thăm lầu, thấy 1. Tác giả: bài thơ này của Thôi Hiệu, đã viết vào 2. Bài thơ Hoàng Hạc lâu: vách rằng: Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất - Đợc đánh giá là một trong những bài thơ Đờng đắc/ Thôi Hiệu đề thi tại thợng đầu ( Tr- hay nhất. ớc mắt có cảnh đẹp nhng ko nói đợc/ Vì th¬ Th«i HiÖu ë trªn ®Çu).. II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc.

<span class='text_page_counter'>(51)</span> - Em cã hiÓu biÕt g× vÒ lÇu Hoµng H¹c Yêu cầu hs đọc diễn cảm bài thơ. - §äc hai c©u ®Çu, em thÊy cã những hình ảnh nào đáng chú ý? H¹c vµng vµ lÇu Hoµng H¹c, c¸i nµo lµ c¸i cßn, c¸i mÊt? C¸i nµo thuéc vÒ câi tiªn, câi trÇn? C¸i nµo thuéc vÒ qu¸ khø, hiÖn t¹i?. 2. Híng dÉn t×m hiÓu: a. 4 c©u ®Çu: - H×nh ¶nh: Ngêi xa vµ h¹c vµng  LÇu Hoµng H¹c Cái đã mất C¸i cßn Câi tiªn Câi trÇn Qu¸ khø HiÖn t¹i - Nhan đề bài thơ là Lầu Hoàng Hạc nhng ngay từ mở đầu bài thơ, ngoài sự xác định vị trí lầu ở “n¬i ®©y” kh¸ chung chung, toµn bµi ko nãi g× về “lầu” cả  dụng ý: mợn cảnh để luận sự. - Tác giả tìm đến một di chỉ thần tiên nhng ngời tiªn, h¹c tiªn ®©u cßn, chØ cßn tr¬ l¹i lÇu Hoµng H¹c nh mét dÊu tÝch kØ niÖm.. - Là một địa danh ở bờ bắc Trờng Giang, thuéc tØnh Hå B¾c (Trung Quèc). - TruyÒn thuyÕt: xa cã chµng nho sinh PhÝ Văn Vi buồn vì thi hỏng, lang thang đến b·i Anh Vò, bªn bê Trêng Giang vµ tu luyện. Sau có hạc vàng đáp xuống và chàng cỡi hạc vàng bay lên trời. Ngời đời sau xây ngôi lầu này để kỉ niệm. - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: nuèi tiÕc, bµng hoµng,  LÇu Hoµng H¹c lµ mét th¾ng c¶nh næi ngÈn ng¬ tríc thùc t¹i biÕn c¶i. tiếng đồng thời là một di chỉ thần tiên. - C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng b. 4 c©u cuèi cña t¸c gi¶? * Hai c©u luËn: - Từ quá khứ, từ cõi tiên  trở về thực tại, đời thLầu HH đợc miêu tả ở 4 câu cuối? ờng với địa danh cụ thể. ý nghÜa? - S¾c th¸i cña c¶nh: + LÞch lÞch- râ mån mét. + Thª thª- m¬n mën xanh t¬i.  Vẻ đẹp thanh khiết, tràn đầy sức sống.  C¶nh v¾ng lÆng, yªn tÜnh, ko mét ©m thanh - C¸ch miªu t¶: kh¸i qu¸t, chÊm ph¸.  bøc tranh thiªn nhiªn hµi hoµ, trang nh·. - T©m tr¹ng cña t¸c gi¶: Quay trë l¹i thùc t¹i (ë hai c©u thùc) nhng c¶nh vËt qu¸ tÜnh lÆng, ko mét dÊu hiÖu sù sèng, h¬i Êm con ngêi, --> cô đơn * Hai c©u kÕt: - Thêi gian: chiÒu tèi - Quª h¬ng: + NghÜa ®en: n¬i ch«n rau c¾t rèn cña con - Kh«ng gian: s«ng níc, khãi sãng  Gîi nçi lßng “chiÒu h«m nhí nhµ”. ngêi. + NghÜa biÓu tîng: ®iÓm tùa, chèn dõng - Ch÷ “sÇu”--> kÕt l¹i bth¬ --> lµ c¶m xóc tÊt ch©n, niÒm an ñi cho nh÷ng th©n phËn næi yÕu cña con ngêi trong c¶nh tha h¬ng. §ã l¹i lµ nênh, cho những cuộc đời bấp bênh trôi nỗi buồn nhớ quê hơng  tình cảm gắn bó, tình dạt, ko tìm thấy đợc sự bình an. - Hai câu kết này đã gợi tứ cho Huy yêu quê hơng tha thiết CËn viÕt hai c©u cuèi trong bµi B. Khuª o¸n (Nçi o¸n cña ngêi phßng Trµng giang. khuª): T×m hiÓu chung *Hoạt động 2: Hs đọc hiểu bài thơ I. SGK Khuª o¸n II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. Híng dÉn t×m hiÓu: C©u 1: Giíi thiÖu h×nh ¶nh ngêi thiÕu phô: ? 2 câu đàu giới thiệu nội dung gì? a. + Ngêi thiÕu phô trÎ n¬i phßng khuª.  “ BÊt tri sÇu”V×: + “BÊt tri sÇu”- ko biÕt buån v« t, vui t¬i. - Tuæi trÎ. - Cïng chung giÊc méng c«ng danh b. C©u 2: với chồng, hi vọng chồng đợc ban tớc hầu - Nhìn sắc liễu, nhớ cảnh chia tay năm xa + nghĩ đến hiện tại (cô đơn, tuổi trẻ dần trôi qua) vÎ vang sau chiÕn tranh..

<span class='text_page_counter'>(52)</span> - VtrÝ c2: cã t.dông chuyÓn m¹ch c¶m c. C©u 3: xóc - D¬ng liÔu  Mïa xu©n, tuæi trÎ (håi øc vÒ ngêi. chång víi bao liªn tëng, xóc c¶m vÒ nh÷ng ngµy h¹nh phóc...)  khao kh¸t h¹nh phóc.  Sù biÖt li. - Hèt- chît hèt ho¶ng, bõng tØnh ? H×nh ¶nh liÔu gîi ý nghÜa nh thÕ d. C©u 4: nµo? - Hối- hối hận vì đã khuyên chồng đi tòng quân LiÔu:-Tîngtrng cho mxu©n mong lËp c«ng, kiÕm Ên phong hÇu -Tg trng cho sù li biÖt -->Thèt lªn lêi o¸n sÇu => Bài thơ không đơn thuần chỉ là bộc lộ tâm trạng ng thiếu phụ mà đó còn là tiếng nói lên án chiến tranh gay gắt đã gây đau khổ cho bao ng v« téi (§biÖt: ng phô n÷) ?T. tr¹ng ng thiÕu phô ë c©u cuèi?  o¸n c¸i Ên phong hÇu, o¸n chiÕn tranh PK phi nghÜa khiÕn vî chång nµng ph¶i C. §iÓu minh gi¶n (Khe chim kªu): chia li  DiÔn biÕn t©m tr¹ng: BÊt tri sÇu- hèt- I. T×m hiÓu chung hèi- o¸n V« t- bõng tØnh- tiÕc, hèi hËn- - T¸c gi¶ V¬ng Duy (701- 761): §îc mÖnh danh o¸n sÇu. lµ thi PhËt (PhËt th¬).. *Hoạt động 3: Hs đọc hiểu bài th¬ Khe chim kªu Hs đọc phần tiểu dẫn-sgk.. Nhà thơ cảm nhận đợc âm thanh hoa quế rơi. Chi tiết đó cho thấy điều gì về cảnh đêm xuân và tâm hån thi sÜ?. II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc 2. Híng dÉn t×m hiÓu: a. 2 c©u ®Çu - Nhà thơ cảm nhận đợc hoa quế rơi - chứng tỏ đêm xuân rất thanh tĩnh - cảm nhận nhà thơ rất tinh tÕ - t©m tr¹ng nhµ th¬ rÊt thanh nhµn - giao c¶m chan hßa cïng thiªn nhiªn. c. 2 c©u cuèi - ¸nh s¸ng: Tr¨ng - ¢m thanh: TiÕng chim => Trong đêm khuya yên tĩnh, nthơ cảm nhận đợc 1 cách tinh tế những tiếng động nhỏ bé nhất xquanh m×nh - NghÖ thuËt: + LÊy h×nh t¶ ©m. + Lấy động tả tĩnh.. - Trăng lên có tạo ra tiếng động ko? VËy t¹i sao nã khiÕn chim nói ph¶i giËt m×nh? c. Cñng cè(2p): - Kh¾c s©u kiÕn thøc träng t©m bµi häc d. Híng dÉn(1p) Yªu cÇu hs:- Häc thuéc c¸c bµi th¬ trªn. - ChuÈn bÞ bµi míi: Th¬ Hai-c (Ba-s«). Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 44: §äc v¨n. T¹i lÇu Hoµng H¹c tiÔn M¹nh H¹o Nhiªn ®i Qu¶ng L¨ng (Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o Nhiªn chi Qu¶ng L¨ng) LÝ B¹ch. 1. môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh:.

<span class='text_page_counter'>(53)</span> a. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu đợc tình cảm chân thành của Lí Bạch với bạn, - Nắm đợc đặc điểm phong cách thơ tuyệt cú của Lí Bạch: ngôn ngữ giản dị, hình ảnh tơi s¸ng, gîi c¶m, bay bæng l·ng m¹n. b. Về kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc- hiểu thơ tứ tuyệt Đờng luật. c. Về thái độ: Trân trọng tình bạn tri âm tri kỉ của L Bạch và MNH, nhận thức đợc tình bạn là tình cảm đáng trân trọng. 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bµi so¹n, S¸ch gi¸o khoa, SGV,t liÖu tham kh¶o, tranh minh ho¹ - HS: sgk, vë ghi, vë so¹n 3. tiÕn tr×nh lªn líp: a. KiÓm tra bµi cò(5p): Đọc thuộc 3 bài thơ đã đọc thêm? Nêu nội dung chính của mỗi bài thơ? b. Bµi míi(37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung *Hoạt động 1: Hs đọc tiểu dẫn. - Nêu những nét đáng chú ý về con ngời 1. Vài nét về tác giả Lí Bạch (701- 762): vµ sù nghiÖp th¬ ca cña LÝ B¹ch? - Lµ con ngêi th«ng minh, tµi hoa, phãng tóng, - SGK ko chÞu gß m×nh theo khu«n phÐp. - Bi kịch cuộc đời của tác giả: mong công thành thì thân thoái nhng công cha thành thì thân đã tho¸i. - §îc mÖnh danh lµ “tiªn th¬” do tÝnh c¸ch khoáng đạt, bay bổng, lãng mạn và hay viết về câi tiªn. b. Sù nghiÖp: - HiÖn cßn trªn 1000 bµi th¬. - Néi dung: phong phó,. - NghÖ thuËt: + Phong c¸ch th¬ phãng tóng, bay bæng mµ tù nhiªn, tinh tÕ, gi¶n dÞ. + Kết hợp giữa cái cao cả và cái đẹp.. 2. Bµi th¬: - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Khi LÝ B¹ch tiÔn M¹nh H¹o Nhiªn ®i Qu¶ng L¨ng. - M¹nh H¹o Nhiªn (689-740):. + Là ngời mu cầu công danh ko đợc toại nguyÖn nªn quay vÒ vui thó ë chèn non níc. + ¤ng thuéc ph¸i th¬ ®iÒn viªn s¬n thuû, cã - Bài thơ này đợc sáng tác trong hoàn phong cách thơ với nhiều điểm giống Lí Bạch. + Lµ b¹n tri ©m cña LÝ B¹ch. c¶nh nµo? II. §äc- hiÓu v¨n b¶n - M¹nh H¹o Nhiªn lµ ngêi ntn?. 1. §äc. *Hoạt động 2: Hs đọc hiểu bài thơ. Gv gọi hs đọc--> nhận xét, hớng dẫn 2. Đối chiếu phiên âm với bản dịch thơ giọng đọc: chậm rãi, buồn, bâng khuâng. - So s¸nh phÇn nguyªn t¸c víi dÞch th¬?. - C©u 1: dÞch th¬ bá sãt tõ "cè"; "t©y", "tõ" + Cố nhân: bạn tri âm, tri kỉ, ngời bạn đã gắn bã th©n thiÕt; tõ “b¹n” chung chung, cha dÞch hÕt nghÜa. - Câu 2: Yên hoa: hoa khói; nơi phồn hoa đô héi.=> B¶n dÞch lµm mÊt nghÜa thø hai. - C©u 3: + C« phµm (nguyªn t¸c): c¸nh buåm lÎ loi, c« đơn.dịch thơ làm mất sắc thái của cánh buồm. + BÝch ko tËn: mµu xanh biÕc bao la rîn ngîp. Bản dịch thơ làm mất sắc màu đó của ko gian chia li. + Câu thơ dịch nêu nên sự chuyển dịch đã hoàn tất: Bóng buồm đã khuất bầu ko. + Nguyên tác. Gợi đợc sự dịch chuyển chầm 2. Tìm hiểu văn bản: chËm, xa mê dÇn, hót tÇm m¾t cña c¸nh buåm. - C©u 4: DÞch th¬ thõa ch÷ "tr«ng theo". a. Hai c©u ®Çu:.

<span class='text_page_counter'>(54)</span> - §äc hai c©u ®Çu, em nhËn thÊy thêi - Kh«ng gian ®a tiÔn: gian, nơi tiễn, nơi đến của Mạnh Hạo + Nơi đi: phía tây lầu Hoàng Hạc. Nhiªn ntn? + Nơi đến: Dơng Châu- nơi phồn hoa đô Phía tây:- Theo quan niệm của ngời phơng hội  cuộc đời trần tục. §«ng lµ n¬i cã câi PhËt, câi tiªn- n¬i tho¸t tôc. - Là nơi có vùng đất hoang sơ, bí hiểm,  Không gian chia li: Rộng lớn (lầu Hoàng víi nhiÒu nói cao, xa chØ dµnh riªng cho nh÷ng H¹c- s«ng Trêng Giang- D¬ng Ch©u). Èn sÜ tu hµnh- n¬i Èn chøa nh÷ng t©m hån thanh => Kh«ng gian ®a tiÔn g¾n víi truyÒn thuyÕt, t¹o tÝnh chÊt thiªng liªng cho cuéc cao, trong s¹ch. Lầu Hoàng Hạc: di chỉ thần tiên, thắng cảnh đa tiễn ( Nhà thơ đến nơi thoát tục để tiễn ngthuộc huyện Vũ Xơng- Hồ Bắc (Trung Quốc), t- ời bạn đến nơi cuộc đời trần tục --> Lời hết ¬ng truyÒn lµ n¬i PhÝ V¨n Vi tu luyÖn thµnh tiªn mµ ý ch hÕt råi cìi h¹c vµng bay ®i. + Mèi quan hÖ ngêi ®i - kÎ ë: Cè nh©n. Tgian ®a tiÔn: th¸ng ba- mïa hoa khãi  - ở hai câu đầu, tác giả có đơn thuần chỉ -mùa xu©n. têng thuËt sù viÖc, miªu t¶ bèi c¶nh chia li ko? V× sao? => Hai c©u th¬ tiªu biÓu cho dông t©m Yªn hoa:  khãi sãng trªn s«ng "ng«n tËn ý nhi bÊt tËn" cña nhµ th¬. Nã Cảnh đẹp mùa xuân kh«ng chØ thuÇn tuý têng thuËt l¹i c¶nh  Nơi phồn hoa đô hội chia tay mµ 2 c©u th¬ cßn hµm chøa biÕt bao tình cảm nồng hậu, lu luyến của đôi b¹n tri ©m. 2. Hai c©u sau: * C©u 3: Trong phần nguyên tác, hình ảnh “cô - Hình ảnh đối lập:  bÝch ko tËn phµm” vµ “bÝch ko tËn” cã quan hÖ víi C« phµm nhá bÐ, c« đơn mªnh m«ng, rîn ngîp. nhau ntn? ý nghĩa của mối quan hệ đó?  Tô đậm sắc thái cô đơn, bé nhỏ của con - S«ng Trêng Giang lµ huyÕt m¹ch giao th«ng thuyÒn – h/¶ ngêi ra ®i 1 m×nh trong c« chính của miền Nam Trung Quốc, hẳn có nhiều đơn thuyền bè xuôi ngợc. Nhng trong con mắt thi  Bút pháp tả cảnh ngụ tình sự cô đơn, nh©n, gi÷a ko gian bao la xanh th¼m Êy chØ duy nhá bÐ cña con ngêi tríc thiªn nhiªn bao nhÊt h×nh ¶nh “c« phµm” cña “cè nh©n” vµ sù la. dịch chuyển của nó là có ý nghĩa. Điều đó cho - Sự dịch chuyển chầm chậm, xa dần, mờ thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi b¹n ntn? dÇn gi÷a kho¶ng ko xanh biÕc cña c¸nh buåm  cái nhìn dõi theo đau đáu tình cảm chân thành, tha thiết của tác giả đối với bạn. * C©u 4: - H×nh ¶nh dßng Trêng Giang ch¶y vµo câi trêi:  Lµ h×nh ¶nh tëng tîng phi phµm, bay bæng, l·ng m¹n. - Ko gian đợc gợi ra ở câu cuối ntn? - Nã thêng gîi cho chóng ta c¶m gi¸c g×?  Gîi ko gian vò trô réng lín, k× vÜ  ®em đến cảm giác choáng ngợp. ánh mắt nhà thơ đành bất lực trớc ko gian vô tận đã che khuÊt ngêi b¹n tri ©m... - Tâm trạng của tác giả: nỗi cô đơn càng ? Tâm trạng của tác giả đợc thẻ hiện nh thêm vời vợi, nỗi nhớ càng thêm thăm th¼m. thÕ nµo? III. Tæng kÕt. - Ghi nhí: Sgk - Bµi th¬ 28 ch÷ nhng ý t×nh vêi vîi. Nãi về cảnh tiễn biệt của đôi bạn tri âm nhng.

<span class='text_page_counter'>(55)</span> HS đọc phần ghi nhớ - SGK ko hÒ cã níc m¾t l©m li, ai o¸n. c.Cñng cè(2p) - N¾m néi dung träng t©m bµi häc - HS th¶o luËn c©u hái 2 (phÇn LuyÖn tËp) d. Híng dÉn vÒ nhµ(1p) Yªu cÇu hs:- §äc thuéc bµi th¬, xem l¹i kiÕn thøc bµi häc. - ChuÈn bÞ bµi míi: Thùc hµnh phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô. Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 45.TiÕng ViÖt:. thùc hµnh phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô 1. Môc tiªu bµi häc: gióp häc sinh a. VÒ kiÕn thøc: - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ 2 phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô b. VÒ kÜ n¨ng: - Rèn luyện kĩ năng phân biệt, phân tích giá trị biểu đạt và sử dụng hai phép tu từ c. Về thái độ: - Båi dìng c¶m xóc thÈm mÜ qua nh÷ng bµi thùc hµnh trªn líp 2. chuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bài soạn, SGK, SGV - HS: SGK, vở soạn,Hs đọc trớc, làm các bài tập trong sgk. 3. tiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc a. KiÓm tra bµi cò(5p): §äc thuéc lßng phiªn ©m + dÞch th¬ bµi th¬ Hoµng H¹c l©u tèng M¹nh H¹o nhiªn chi Qu¶ng L¨ng (LÝ B¹ch)? Tõ bµi th¬, anh (chÞ) cã suy ngÉm g× vÒ vÞ trÝ vµ ý nghÜa t×nh b¹n trong cuéc sèng ngµy nay? b. Bµi míi(37p): Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt *Hoạt động 1: Gv ôn tập lại kiến thøc lÝ thuyÕt vÒ Èn dô cho hs qua c¸c c©u hái: - Èn dô lµ g×? - Èn dô ng«n ng÷ vµ Èn dô nghÖ thuËt cã g× kh¸c nhau?. - Èn dô ng«n ng÷: lµ h×nh thøc chuyển đổi tên gọi (gọi tên lại, định danh l¹i) cho sù vËt, hiÖn tîng trªn c¬ sở so sánh ngầm, trong đó các sự vật, hiÖn tîng cã thÓ gièng nhau vÒ vÞ trÝ, h×nh thøc, chøc n¨ng, c¶m gi¸c. VD: cæ chai, ch©n bµn,...; ®inh èc, l¸ phæi,tay quay,...; rîu nÆng,... - Èn dô nghÖ thuËt: Lµ biÖn ph¸p tu tõ ng÷ nghÜa nh»m x©y dùng h×nh tîng thÈm mÜ (ko chØ gäi tªn l¹i mµ quan träng h¬n lµ gîi ra nh÷ng liªn tëng cã liên quan chủ yếu đến đời sống tình c¶m cña con ngêi). VD: con cß- Èn dô chØ ngêi n«ng d©n trong ca dao,.... I. Èn dô 1. C¸c kiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n vÒ Èn dô: - K/n: Lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vật, hiện tợng khác do có nét tơng đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.. 2. C¸c bµi tËp: Bµi 1: Bµi CD a. H×nh ¶nh thuyÒn: lu«n di chuyÓn ngîc xuôi, nay bến này mai bến khác(ko cố định). So s¸nh ngÇm (Èn dô) chØ chµng trai. - Hình ảnh bến: cố định, thụ động chờ đợi.  So s¸nh ngÇm (Èn dô) chØ c« g¸i.  Hai câu ca dao trên khẳng định tình yêu chung thuû cña c« g¸i víi chµng trai. Bµi CD b. - Cây đa, bến cũ: là những vật cố định; là nơi hai ngêi gÆp gì, hÑn hß, thÒ nguyÒn.  So s¸nh ngÇm (Èn dô) chØ ngêi con g¸i (chØ 1 kØ niệm đẹp). Yêu cầu hs lên bảng làm bài tập - Con đò khác đa- so sánh ngầm (ẩn dụ) chỉ việc.

<span class='text_page_counter'>(56)</span> 1, 2 (bµi tËp 3 lµm ë nhµ). cô gái đã đi lấy chồng. Gv nhận xét, khẳng định các kĩ  Hai câu ca dao trên nói về nỗi buồn vì bị lỡ n¨ng cÇn thiÕt. duyªn t×nh yªu cña nh©n vËt tr÷ t×nh. Bµi 2: GV tổ chức thảo luận nhóm(3p) (1) Lửa lựu- chỉ hoa lựu đỏ chói nh lửa--> tả mùa hÌ 2 bµn = nhãm--> 5nhãm (2) V¨n nghÖ ngßn ngät, T×nh c¶m gÇy gß - Èn dô Nhãm 1: T×m vµ ph©n tÝch phÐp chØ v¨n ch¬ng l·ng m¹n, ko cã søc sèng,t×nh c¶m Èn dô trong VD 1 yÕu ®uèi uû mÞ Nhãm 2: T×m vµ ph©n tÝch phÐp - Sù phÌ phìn tho¶ thª- Èn dô h×nh thøc chØ sù hÈn dô trong VD 2 ëng l¹c. - Cay đắng chất độc của bệnh tật- ẩn dụ hình thức chØ sù bi quan, yÕm thÕ. - Lµm thµnh ngêi: V¨n nghÖ thÓ hiÖn con ngêi míi sống trong độc lập tự do, biết làm chủ cuộc đời. (3) Giọt - ẩn dụ chỉ vẻ đẹp của tiếng chim, của mùa xuân,cuộc sống; đó còn là tiếng hót ca ngợi thµnh qu¶ cña c¸ch m¹ng, cña c«ng cuéc x©y dùng Nhóm 3: Tìm và phân tích phép đất nớc. Èn dô trong VD 3 (4) Th¸c- Èn dô h×nh thøc chØ nh÷ng khã kh¨n, gian khæ cña nh©n d©n ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc. - ThuyÒn- Èn dô h×nh thøc chØ sù nghiÖp c¸ch Nhãm 4: T×m vµ ph©n tÝch phÐp m¹ng chÝnh nghÜa cña nh©n d©n ta. Èn dô trong VD 4 (5) Phï du- Èn dô tîng trng chØ kiÕp sèng nhá bÐ, quÈn quanh, bÌo bät, v« nghÜa. - Phï sa- Èn dô tîng trng chØ cuéc sèng míi t¬i Nhóm 5: Tìm và phân tích phép đẹp. Èn dô trong VD 5 (Các nhóm hoạt động và đại diÖn nhãm tr×nh bµy. GV nhËn II. Ho¸n dô 1. C¸c kiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n vÒ ho¸n dô: xÐt bæ sung vµ chuÈn kt) - K/n: Lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm b»ng *Hoạt động 2: Gv ôn tập lại kiến tên của sự vật, hiện tợng, khái niệm có quan hệ gÇn gòi víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m thøc lÝ thuyÕt vÒ ho¸n dô cho sù vËt. - Ho¸n dô lµ g×? Ph©n biÖt ho¸n dô ng«n ng÷ vµ - Ph©n lo¹i: ho¸n dô nghÖ thuËt? - Cã mÊy lo¹i ho¸n dô thêng + Ho¸n dô lÊy bé phËn chØ toµn thÓ. + Hoán dụ lấy vật chứa đựng gọi vật bị chứa đựng. gÆp? - Hoán dụ ngôn ngữ: Là phơng thức + Hoán dụ lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật. chuyển đổi tên gọi trên cơ sở của các + Hoán dụ lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tợng. mối quan hệ đi đôi giữa bộ phận- toàn thÓ, vËt chøa- vËt bÞ chøa, dÊu hiÖu sù vËt- sù vËt, c¸i cô thÓ- trõu tîng. - Ho¸n dô nghÖ thuËt: + Là phơng thức chuyển đổi tên gọi 2. Các bài tập: trên cơ sở của các mối quan hệ đi đôi Bài 1: giữa bộ phận- toàn thể, vật chứa- vật bị (1) Đầu xanh- chỉ ngời ở độ tuổi trẻ. chứa, dấu hiệu sự vật- sự vật, cái cụ - Má hồng- chỉ ngời con gái trẻ đẹp. thÓ- trõu tîng..  C¸c ho¸n dô trªn chØ nµng KiÒu- mét c« g¸i lÇu xanh trẻ đẹp. (2) ¸o n©u- mµu ¸o ng n«ng d©n -->chØ ngêi n«ng Hs lªn b¶ng lµm bµi tËp 1, 2. d©n. Gv nhận xét, khẳng định các kĩ - áo xanh- chỉ ngời công nhân. năng cần thiết: Để hiểu đúng một.

<span class='text_page_counter'>(57)</span> đối tợng khi nhà thơ thay đổi tên  Các hoán dụ trên chỉ mối quan hệ khăng khít của gọi của đối tợng đó, cần nắm rõ liên minh công- nông. đặc điểm, dấu hiệu của chúng Bµi 2: a. Th«n §oµi ngåi nhí th«n §«ng Cau th«n §oµi nhí trÇu kh«ng th«n nµo. - Th«n §«ng - chØ c« g¸i (ngêi th«n §«ng). - Th«n §oµi- chØ chµng trai (ngêi th«n §oµi). - Cau th«n §oµi, trÇu kh«ng th«n nµo- lµ c¸c h×nh ¶nh Èn dô tîng trng- chØ nh÷ng ngêi ®ang yªu.. *Hoạt động 3 (3p): HS xác định tiªu chÝ ph©n biÖt Èn dô vµ ho¸n dô. III. Tiªu chÝ ph©n biÖt Èn dô vµ ho¸n dô Èn dô ho¸n dô dùa trªn liªn tëng t¬ng đồng của hai đối tợng b»ng so s¸nh ngÇm, thờng có sự chuyển đổi trêng nghÜa.. dùa trªn liªn tëng t¬ng cËn của hai đối tợng luôn gắn bó, đi đôi với nhau, phụ thuộc lÉn nh©u, ko thÓ t¸ch rêi, ko cã so s¸nh, ko chuyÓn trêng nghÜa mµ cïng trong mét trêng nghÜa.. * Ghi nhí: c. Cñng cè- LuyÖn tËp(2p): Yªu cÇu hs viÕt 3-4 c©u v¨n vÒ 1 b¹n trong líp cã thÓ dïng biÖn ph¸p tu tõ Èn dô hoÆc ho¸n dô. Gv nhËn xÐt, bæ sung, cho®iÓm d. Híng dÉn(1p) Yªu cÇu hs:- ¤n l¹i kiÕn thøc bµi häc, hoµn thµnh c¸c bµi tËp vµo vë. - Giê sau: Tr¶ bµi viÕt v¨n sè 3 Ngµy so¹n. Ngµy gi¶ng. TiÕt TKB. Líp. HS v¾ng. TiÕt 47. c¶m xóc mïa thu (Thu høng) §ç Phñ 1. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: a. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu đợc bức tranh mùa thu hiu hắt cũng là tâm trạng buồn lo của con ngời cho đất nóc, nçi buån nhí quª h¬ng vµ nçi ngËm ngïi xãt xa cho th©n phËn §ç Phñ. - Hiểu thêm đặc điểm của thơ Đờng. b. Về kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc - phân tích thơ Đờng của Đỗ Phủ c. Thái độ: - Cảm thông với tấm lòng của Đỗ Phủ - ngời từng bày tỏ nỗi niềm quanh năm, suốt đời lo cho d©n cho níc cña m×nh. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: -GV: Bµi so¹n, Sgk, sgv, tµi liÖu tham kh¶o. - Hs: Vở ghi, vở soạn (đã soạn bài theo các câu hỏi trong sgk). 3. TiÕn tr×nh d¹y- häc: a. KiÓm tra bµi cò: kh«ng b. Bµi míi(43p):.

<span class='text_page_counter'>(58)</span> Hoạt động của gv và hs Hoạt động 1: Yêu cầu hs đọc phÇn tiÓu dÉn- sgk. - PhÇn tiÓu dÉn nªu néi dung g×? C¸c ý chÝnh cña nã? Gv bæ sung: Lo¹n An Léc S¬n- Sö T Minh (755- 763) khiÕn §ç Phñ vµ gia đình phải phiêu bạt 7 năm (759766), đói nghèo, chết trong bệnh tật trªn mét con thuyÒn r¸ch n¸t.... - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c chïm th¬ Thu høng? - VÞ trÝ, ý nghÜa bµi th¬ sÏ häc?. Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶ §ç Phñ: - §ç Phñ (712- 770), tù lµ Tö MÜ, - Con ngời và cuộc đời: + 7 tuæi lµm th¬ tµi n¨ng thiªn bÈm. + Con đờng công danh lận đận, ko đợc trọng dông. + Sèng nghÌo khæ, chÕt trong bÖnh tËt. - Sù nghiÖp th¬ ca: hiÖn cßn kho¶ng 1500 bµi. *Néi dung: + Phản ánh sinh động và chân xác bức tranh hiện thực xã hội đơng thời  “thi sử”. + §ång c¶m víi nh©n d©n trong khæ n¹n, chan chứa tình yêu nớc và t tởng nhân đạo. *NghÖ thuËt: + Giäng th¬: trÇm uÊt, nghÑn ngµo. + §Æc biÖt thµnh c«ng víi thÓ luËt thi.  §îc mÖnh danh lµ “thi th¸nh” (th¸nh th¬). 2. Bµi th¬ Thu høng: - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: n¨m 766, §ç Phñ ®ang lánh nạn ở Quỳ Châu (thuộc đất Ba Thục, núi non hiÓm trë). - VÞ trÝ: + Lµ bµi th¬ sè 1 th¬ sè 1 thuéc chïm th¬ Thu høng (8 bµi) --> c¬ng lÜnh s¸ng t¸c cña c¶ chïm th¬.. *hoạt động 2: Hớng dẫn đọc hiểu II. Đọc- hiểu văn bản 1. §äc. bµi th¬ Hs đọc (giọng: chậm, buồn, trầm uất ở bèn c©u ®Çu, tha thiÕt ë 4 c©u cuèi.). - Em sÏ ph©n chia bµi th¬ theo bè côc nµo? - ở câu 1-2, những cảnh vật nào đợc miêu tả? Sắc thái của chúng? §ã lµ c¶nh thu ë ®©u? §iÓm kh¸c biÖt cña nã so víi c¶nh thu trong th¬ ViÖt Nam (th¬ NguyÔn KhuyÕn...)? - Hai c©u ®Çu gîi c¶nh thu víi vÎ gì đặc biệt? ở đâu?. 2. T×m hiÓu bµi th¬: a. Bèn c©u ®Çu: * C©u 1-2: - Thêi gian: Buæi s¸ng mïa thu - Kh«ng gian: nói Vu, kÏm Vu- vïng nói hïng vÜ, hoang s¬, hiÓm trë. - H×nh ¶nh: s¬ng mãc tr¾ng xãa; rõng phong tiªu ®iÒu, h¬i thu hiu h¾t --> kh¸c thêng. Gv bæ sung: LÏ thêng, mïa thu mang vÎ thanh tho¸t, s¸ng trong. Mïa thu ph¬ng Bắc (Trung Quốc) thờng đợc miêu tả với h×nh ¶nh íc lÖ lµ h×nh ¶nh rõng phong l¸ đỏ. Nhng trong thơ Đỗ Phủ, bằng cái nhìn tâm trạng, nó đã hiện lên hoàn toàn kh¸c....  Hai câu đầu: Cảnh thu thê lơng, ảm đạm, lạnh lÏo, nÆng nÒ, trÇm uÊt ë vïng nói Quú Ch©u, miÒn nói phÝa t©y Trung Quèc, thîng nguån s«ng Trêng Giang, n¬i thi nh©n l¸nh n¹n.. * C©u 3- 4: - Các hình ảnh thiên nhiên đợc - Hình ảnh thiên nhiên: sóng trên sông Trờng Giang; m©y trªn cöa ¶i. miªu t¶ ë c©u 3- 4? nỗi buồn sầu, trầm uất và nỗi lo âu cho - Điểm nhìn: Từ lòng sông (gần) đến vùng quan tình hình đất nớc với biên giới cha thật ải(xa) sự bình yên sau những năm chiến tranh, - Sắc thái của thiên nhiên: Thiên nhiên vận động lo¹n l¹c liªn miªn (lo¹n An- Sö)  chÊt m¹nh mÏ, tr¸i chiÒu --> trÇm uÊt, d÷ déi. “thi sö”..

<span class='text_page_counter'>(59)</span> (Đó không đơn thuần chỉ là tả cảnh mà cßn hÐ më t©m tr¹ng nhµ th¬ - 1 t©m tr¹ng buån vµ dêng nh bÊt æn. Tuy nhiªn, c¶nh vÉn ®Ëm h¬n t×nh, t×nh n»m Èn s©u trong c¶nh.). bøc tranh thiªn nhiªn hoµnh tr¸ng nhng g©y c¶m gi¸c bøc bèi, bÞ v©y h·m. b. Bèn c©u sau: - TÇm nh×n cña t¸c gi¶: tõ xa l¹i gÇn  thu hÑp dần (từ khung cảnh thiên nhiên chung đến các sự - Nhận xét về sự thay đổi của tầm vật cụ thể gắn bó với riêng tác giả, ở gần tác giả). nhìn từ 4 câu đầu đến 4 câu sau? - Thời gian: chiều muộn, ngày tàn, Tại sao có sự thay đổi ấy? - Tìm biện pháp nghệ thuật đợc sử * Câu 5-6: - H×nh ¶nh Èn dô tîng trng: dông ë hai c©u 5- 6? - C¸c h×nh ¶nh Èn dô tîng trng + Hoa cóc: h×nh ¶nh íc lÖ chØ mïa thu. trong hai câu đó là gì? ý nghĩa của + nở hoa đã hai lần – 2 năm lu lạc ở đất QChâu chóng? - 2 lÇn nhá lÖ - So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬?  H×nh ¶nh khãm cóc "tha nhËt lÖ" còng chÝnh lµ - Tâm trạng của tác giả đợc bộc lộ hình ảnh nhà thơ rơi lệ vì nhớ quê hơng ntn ë 2 c©u trªn? NT miêu tả làm nổi bật sự đồng hiện + Con thuyền + động từ "buộc chặt" gi÷a:  Là hình ảnh ẩn dụ tợng trng cho cuộc đời nổi Qkhø - hiÖn t¹i. tr«i, lu l¹c cña t¸c gi¶. Qhng nth¬ - §Êt QCh©u  mèi buéc cña con thuyÒn l¹i g¾n kÕt víi nçi nhí n¬i vên cò (quª h¬ng)  t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng víi quª h¬ng. => lêi th¬ hµm sóc nhng diÔn t¶ râ nÐt t©m tr¹ng u hoài, đau đớn của 1 thân phận lẻ loi lúc xa quê.. - Có gì đặc biệt trong cách kết thóc bµi th¬?. Gợi mở: Theo mạch vân động cảm xúc tiÕp c©u 5-6, hai c©u kÕt ph¶i híng néi, béc lé néi t©m. Nhng ë hai c©u kÕt bµi thơ, tác giả có thể hiện sự vân động đó ko? V× sao?. * C©u 7- 8: - H×nh ¶nh: Ngêi ng¬× rén rÞp may ¸o rÐt - ¢m thanh: TiÕng chµy ®Ëp ¸o lóc chiÒu tµ (cã sức gợi tả đặc biệt, tạo d âm vang vọng cho cả bµi th¬)  NhËn xÐt: §ã kh«ng chØ lµ nçi lßng th¬ng nhí quê hơng da diết của nhà thơ mà đó còn là tiếng lßng cña bao ngêi ®ang lÇm than v× c¶nh chiÕn tranh liªn miªn ph¶i phiªu b¹t xa xø --> Gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c. III. Ghi nhí -Sgk. HS đọc ghi nhớ c. Cñng cè(2p) - Gv chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n cña toµn bµi d. Híng dÉn(1p) Yêu cầu hs:- Đọc thuộc bài thơ + Nắm nội dung đã học trên lớp - ChuÈn bÞ bµi míi theo PPCT Ngµy so¹n Ngµy gi¶ng TiÕt TKB Líp. HS v¾ng. TiÕt 51. Lµm v¨n:. trình bày một vấn đề 1. Môc tiªu bµi häc: Gióp hs: a. Về kiến thức: Nắm đợc yêu cầu và cách thức trình bày một vấn đề b. Về kĩ năng: Biết cách trình bày một vấn đề theo đề cơng đã chuẩn bị..

<span class='text_page_counter'>(60)</span> c. Về thái độ: Rèn ý thức cẩn trọng, tính tự tin và khả năng điều chỉnh bài nói cho phù hợp với đối tợng, tình huống cụ thể. 2. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: Bài soạn, Sgk, sgv, Một số bài viết về các vấn đề quen thuộc. - Hs : Vë ghi, SGK 3. TiÕn tr×nh d¹y- häc: a. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng b. Bµi míi(42p): * Giới thiệu bài mới: Từ xa, ông cha ta đã dạy phải “học ăn, học nói, học gói, học mở”, nghĩa là muốn nên ngời thì cái gì cũng phải học. Trong đó, việc “học nói”- học cách giao tiếp bằng lời, nói có văn hóa, thuyết phục đợc ngời nghe là một trong những điều quan trọng nhất để làm ngời. Bởi ăn ko nên đọi, nói ko nên lời là một điều đáng xấu hổ...Vậy làm thế nào để trình bày một vấn đề trớc đám đông có sức thuyết phục? Bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề đó. Hoạt động của gv và hs. Nội dung cần đạt. *Hoạt động 1: Huớng dẫn t×m hiÓu tÇm quan träng cña việc trình bày một vấn đề - TÇm quan träng (ý nghÜa) cña viÖc tr×nh bµy mét vÊn đề?. I. Tầm quan trọng của việc trình bày một vấn đề: - Trình bày một vấn đề là một nhu cầu tất yếu của con ngêi trong cuéc sèng. - Trình bày một vấn đề trớc tập thể (ngời khác) là để bày tỏ nguyện vọng, suy nghĩ, nhận thức của mình đồng thời thuyết phục họ cảm thông, đồng tình với mình.. *Hoạt động 2: GV hớng dẫn Hs nắm đợc công việc chuẩn bị để trình bày một vấn đề Hs đọc sgk. - Các công việc chuẩn bị để chuẩn bị để trình bày một vấn đề? - Xác định các cơ sở để chọn vấn đề trình bày?. II. C«ng viÖc chuÈn bÞ: 1. Chọn vấn đề trình bày: C¬ së lùa chän: + Đề tài trình bày có bao nhiêu vấn đề. + §èi tîng nghe. + Am hiểu và sự thích thú của bản thân về vấn đề muốn tr×nh bµy.. 2. LËp dµn ý: a. Lập dàn ý cho đề tài: Thời trang và tuổi trẻ. Gv yªu cÇu hs lËp dµn ý cho - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: Thêi trang lµ c¸ch ¨n mÆc, trang đề tài: Thời trang và tuổi trẻ. điểm phổ biến trong xã hội trong một thời gian nào đó. - Nêu các ý chính mà em - Chọn vấn đề: trang phục (cách mặc) định trình bày về đề tài trên? + ý nghĩa của trang phục: Quan trọng đối với mỗi ngời - Vấn đề mà em lựa chọn + Trang phục thời trang: phù hợp với cộng đồng, với thời đại, hài hòa với cá nhân; đẹp, hiện đại, “y phục xứng kì trong đề tài đó là gì? - Em sẽ nói gì về vấn đề đó? đức” (thể hiện nhân cách, vẻ đẹp tâm hồn con ngời). b. C¸ch lËp dµn ý: - T×m ý lín, ý nhá. - S¾p xÕp c¸c ý theo tr×nh tù l«gÝc. - Cã chuyÓn ý. *Hoạt động 3: GV hớng dẫn Hs nắm đợc cách trình bày III. Tr×nh bµy: một vấn đề 1. B¾t ®Çu tr×nh bµy: - Các thủ tục cần thiết khi bắt - Bớc lên diễn đàn. - Chµo cö to¹ vµ mäi ngêi. ®Çu tr×nh bµy? - Tù giíi thiÖu. - §Ó tr×nh bµy néi dung - Nªu lÝ do tr×nh bµy. chÝnh, chóng ta cÇn lµm 2. Tr×nh bµy néi dung chÝnh: - Nªu néi dung chÝnh sÏ tr×nh bµy. nh÷ng c«ng viÖc nµo? - Nêu lần lợt các ý chính, cụ thể hóa các ý đó..

<span class='text_page_counter'>(61)</span> - Cã chuyÓn ý, dÉn d¾t. - Chú ý xem thái độ, cử chỉ của ngời nghe để kịp thời - C¸c thñ tôc khi kÕt thóc? ®iÒu chØnh néi dung vµ c¸ch tr×nh bµy. 3. KÕt thóc vµ c¶m ¬n: yêu cầu hs đọc và học phần - Tóm tắt, nhấn mạnh một số ý chính. - C¶m ¬n. ghi nhí-sgk. * Ghi nhí: (sgk). *Hoạt động 4: GV hớng dẫn Hs đọc và thảo luận làm các IV. Luyện tập: bµi tËp. 1. Bµi 1: Gv nhận xét, khẳng định đáp - Bắt đầu trình bày: + Chµo c¸c b¹n. T«i rÊt... ¸n. + Chµo c¸c b¹n. C¶m ¬n... + Tríc khi b¾t ®Çu... - Tr×nh bµy néi dung chÝnh: Giê chóng ta.. - Chuyển qua chủ đề khác: + §· xem... + Giê chóng ta... - Tãm t¾t vµ kÕt thóc: + T«i muèn kÕt thóc... + Giê t«i muèn kÕt thóc.... Gv gîi më: - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm “thÇn tîng”? - C¸c lo¹i thÇn tîng cña tuæi häc trß? - Các tác động tích cực và tiêu cực của thần tợng đối với tuæi häc trß? - C¸c biÖn ph¸p ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ mÆt tiªu cực của thần tợng đối với tuæi häc trß?. 2. Bµi 2: Lập dàn ý cho bài trình bày về đề tài: Thần tợng của tuæi häc trß. - Giải thích khái niệm: thần tợng- những ngời đợc tôn sïng, ngìng mé, yªu mÕn. - C¸c lo¹i thÇn tîng cña tuæi häc trß: ng«i sao ®iÖn ¶nh, ca nhạc, bóng đá, các danh nhân,... - Tác động của thần tợng đối với tuổi học trò: + Tích cực:- Làm cho đời sống tinh thần phong phú. - Là tấm gơng về đạo đức, tài năng cho các em häc tËp. + Tiªu cùc:- Mét sè b¹n biÕn m×nh thµnh h×nh bãng cña thÇn tîng. - MÊt nhiÒu thêi gian, tiÒn b¹c... - C¸c biÖn ph¸p ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ mÆt tiêu cực của thần tợng đối với tuổi học trò: + Chọn thần tợng đẹp về phẩm chất đạo đức và tài năng thùc sù. + Cố gắng nỗ lực học tập các mặt tốt đó ở họ.. c.Cñng cè(2p) - HS nắm vững cách trình bày 1 vấn đề d. Híng dÉn(1p): - Yªu cÇu hs vÒ:- Xem l¹i bµi, hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë. - §äc tríc bµi: LËp kÕ ho¹ch c¸ nh©n.

<span class='text_page_counter'>(62)</span>