Van 9 tron bo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.69 MB, 401 trang )

(1)Ngµy so¹n: 16/8/2013. TiÕt 1, 2: Phong c¸ch Hå ChÝ Minh. A. Môc tiªu:. - Lª Anh Trµ -. - Qua bài học,h/s tiếp cận với một hình tợng vĩ đại mà quen thuộc- hình tợng Hồ Chí Minh nhng qua một khía cạnh nhỏ- khía cạnh phong cách. Các em thấy đợc vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh chính là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế, thanh cao vµ gi¶n dÞ. - Giáo dục lòng yêu quý trân trọng, kính yêu Bác. Từ đó có ý thức tu dỡng học tập, rèn luyện theo g¬ng B¸c. - Rèn kỹ năng đọc, phân tích chi tiết. B. ChuÈn bÞ:. -Thầy: Soạn bài, tìm hiểu về cuộc đời, con ngời HCM. - Trß: §äc bµi, tr¶ lêi c©u hái phÇn §äc - hiÓu. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1.ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: KT s¸ch vë h/s 3. Bµi míi: tiÕt 1: GV: Nhắc đến Chủ tịch HCM hẳn ai cũng nhớ đến một vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại, một danh nhân văn hoá thế giới.... Con ngời vĩ đại ấy không chỉ mang tầm vóc Việt Nam mà còn mang cả tầm vóc thế giới. Và vẻ đẹp văn hoá là nét nổi bật trong phong cách của Ngời. I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n: ? Qua phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ, kÕt hîp - XuÊt xø: V¨n b¶n “Phong c¸ch HCM” trÝch nội dung phần chú thích, hãy nêu xuất xứ, trong "Phong cách HCM- cái vĩ đại gắn với cái kiÓu lo¹i cña t¸c phÈm? gi¶n dÞ” - KiÓu lo¹i: v¨n b¶n nhËt dông GV hớng dẫn đọc. Gọi H/s luyện đọc. ? V¨n b¶n cã thÓ chia bè côc nh thÕ nµo? néi dung tõng phÇn? HS tr×nh bµy, bæ sung. GV tæng hîp, kh¸i qu¸t. - Bè côc: 2 phÇn + Phần1: Từ “Trong cuộc đời… hiện đại” / 5 -> C¬ së h×nh thµnh phong c¸ch HCM. + Phần 2: Lần đầu/ 6... và thể xác/ 7-> Nét đẹp trong lèi sèng cña HCM II. §äc - hiÓu v¨n b¶n: GV cho h/s theo dâi l¹i phÇn1 vµ yªu cÇu nh¾c l¹i néi dung? 1. C¬ së h×nh thµnh phong c¸ch Hå ChÝ Minh: ? Nh¾c tíi HCM, ta nh¾c tíi mét nhµ v¨n ho¸, mét con ngêi cã vèn tri thøc s©u - Ngêi ®i nhiÒu n¬i, tiÕp xóc víi nhiÒu níc, nhiÒu réng. Nhê ®©u ë Ngêi cã vèn tri thøc Êy? ? Ngêi tiÕp thu vèn v¨n ho¸ b»ng c¸ch vïng trªn thÕ giíi… - Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng: Ph¸p , Anh, nµo? Hoa, Nga… - Làm nhiều nghề để kiếm sống - Học hỏi đến mức uyên thâm GV : HCM biÕt nhiÒu ngo¹i ng÷: 6 thø tiếng Ngời nói và viết nh tiếng mẹ đẻ. Ngời cũng không từ một công việc chính đáng nào để kiếm sống: “ Có nhớ chăng.. đêm khuya”- CLV.

(2) HS theo dâi ®o¹n: “ Ngêi còng chÞu… hiện đại” GV: Tuy nhiªn ®iÒu quan träng lµ kh«ng ph¶i cø ®i nhiÒu lµ biÕt, mµ c¸i sù biÕt Êy cßn phô thuéc vµo tiÕp nhËn cña c¸ nh©n. ? VËy Ngêi tiÕp nhËn vèn v¨n ho¸ nh©n - Ngêi tiÕp thu mét c¸ch cã chän läc tinh hoa v¨n lo¹i ntn? ho¸ níc ngoµi - Không chịu ảnh hởng một cách thụ động - Tiếp thu mọi cái hay, cái đẹp đồng thời phê ph¸n c¸i h¹n chÕ, tiªu cùc ? Theo em trong tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè trªn, - Gi÷ v÷ng gèc v¨n ho¸ d©n téc ®iÓm nµo lµ yÕu tè quan träng nhÊt? GV cho h/s th¶o luËn vµ tæng kÕt: -> Gèc v¨n ho¸ d©n téc lµ yÕu tè cã vai trß vµ ¶nh hởng quyết định tới việc hình thành phong cách ? Nh÷ng yÕu tè chñ quan vµ kh¸ch quan HCM trên đã hình thành ở HCM một phong cách nổi bật. Câu đánh giá nào khẳng định điều đó? Gv cho häc sinh tr×nh bµy. GV kh¸i qu¸t: -> Phong c¸ch HCM- mét nh©n c¸ch rÊt ViÖt Nam: lèi sèng rÊt b×nh dÞ, gÇn gòi, rÊt ph¬ng GV: Viết về Bác, nhà thơ Tố Hữu từng có Đông nhng cũng rất mới mẻ, hiện đại. những vần thơ gây xúc động lòng ngời: Một nhà sàn đơn sơ vách nứa Bèn bªn suèi ch¶y c¸ reo vui Đêm đêm cháy hồng bên bếp lửa ánh đèn khuya còn sáng trên đồi N¬i ®©y sãng mét ngêi tãc b¹c Ngêi kh«ng con mµ cã triÖu con Nh©n d©n ta gäi Ngêi lµ B¸c Cả đời Ngời là của nớc non Dù suốt 30 năm bôn ba khắp trời Tây, Ngời vẫn không quên cái nôi đất Việt với mét phong c¸ch khoÎ kho¾n, nhanh nhÑn, mét t thÕ, mét lèi sèng b×nh dÞ, ung dung, thanh thản,... là những nét dấu ấn đặc trng của Ngời.. Minh.. 4. Cñng cè: - GV cho HS khái quát lại nội dung tiết học: con đờng hình thành phong cách Hồ Chí. ? Vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh? - Cho HS lµm mét sè bµi tËp tr¾c nghiÖm. 5. Híng dÉn: - Đọc lại phần văn bản đã học, nhận thức đợc cơ sở hình thành phong cách Hồ Chí Minh. - Nghiên cứu tiếp phần 2, tìm hiểu nét đẹp trong lối sống giản dị mà thanh cao của Bác. -> Giê sau häc.. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 16/8/2013. TiÕt 2:.

(3) A. Môc tiªu: Xem chung tiÕt 1 B. ChuÈn bÞ: - ThÇy: nghiªn cøu tµi liÖu, néi dung tiÕt d¹y, so¹n bµi.... - Trß: ChuÈn bÞ theo néi dung híng dÉn cuèi tiÕt tríc.. C.TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Cho biÕt c¬ së h×nh thµnh phong c¸ch Hå ChÝ Minh? 3. Bµi míi: GV hớng dẫn h/s đọc phần 2 SGK/6 2. Phong cách Hồ Chí Minh- nét đẹp trong lối sèng gi¶n dÞ mµ thanh cao: ? Đề cập đến phong cách HCM, tác giả đề cập đến mấy khía cạnh? Đó là khía c¹nh nµo? - Phong c¸ch sèng - Phong c¸ch lµm viÖc vµ sinh ho¹t. * Phong c¸ch sèng: ? Cuộc sống của Hồ Chủ tịch đợc phác ho¹ qua nh÷ng chi tiÕt nµo? - N¬i ë: nhµ sµn nhá b»ng gç - Đồ đạc: mộc mạc đơn sơ - Trang phôc: gi¶n dÞ (¸o bµ ba n©u, ¸o trÊn thñ, dÐp lèp) - T trang Ýt ái: mét chiÕc va li ... ? Nh÷ng nÐt ph¸c häa trªn cho em thÊy đợc điều gì về phong cách sống của -> Phong cách sống giản dị, đạm bạc, đơn sơ, thanh HCM? b¹ch, gÇn gòi GV: Nh vËy phong c¸ch sèng cña HCM lµ hoµn toµn thèng nhÊt. Kh«ng ph¶i chØ trong kh¸ng chiÕn thiÕu thèn Ngêi míi sèng nh vËy mµ ngay c¶ khi sèng gi÷a thủ đô, Ngời vẫn giữ nguyên lối sống ấy cña m×nh. * Phong c¸ch lµm viÖc & sinh ho¹t: ? Cuéc sèng, nÕp sinh ho¹t cña vÞ Chñ tịch nớc đợc đề cập đến ntn?Trong chơng trình NV 8, bài thơ nào em đợc học còng giíi thiÖu víi chóng ta ®iÒu nµy? - ¡n uèng: Kh«ng cÇu k× víi c¸ kho, rau luéc, da - Bµi th¬ Tøc c¶nh P¨c bã. ghÐm, cµ muèi - Lµm viÖc, tiÕp kh¸ch, häp Bé chÝnh trÞ ngay trong ?Bµy tá Ên tîng, c¶m xóc cña m×nh, Lª nhµ sµn Anh Trà đã đa ra một nhận xét ngắn gọn mà xác đáng. Hãy tìm câu đánh giá ấy? T«i d¸m ch¾c… nh vËy. ? Để ngời đọc hình dung cụ thể và’ rõ h¬n vÒ phong c¸ch sèng cña B¸c, t¸c gi¶ đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật gì? T/g bµi viÕt so s¸nh h×nh ¶nh B¸c víi ai? ? Lèi sèng cña nh÷ng con ngêi nµy gÆp -> NghÖ thuËt so s¸nh, So s¸nh víi c¸c vÞ hiÒn triÕt xa: N.B. Khiªm, N. Tr·i nhau ë ®iÓm nµo? HS tr×nh bµy. - Kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khæ cña con ngêi tù vui trong c¶nh nghÌo.

(4) ? Từ sự phân tích đó, Lê Anh Trà đã - Không phải là cách tự thần thánh hoá, tự làm cho khẳng định ntn về lối sống, phong cách khác đời sèng cña B¸c? Gv cho häc sinh ph¸t biÓu vµ tæng kÕt cho h/s ghi: GV : Tuy nhiªn lèi sèng cña B¸c kh«ng -> Phong c¸ch sèng, phong c¸ch sinh ho¹t cã v¨n hoàn toàn giống các danh nho xa. Ngời hoá, thanh cao, đã trở thành một quan điểm thẩm sống giản dị, đạm bạc nhng không phải mĩ: giản dị, tự nhiên lµ lèi sèng ë Èn, xa l¸nh thÕ sù. Ngêi vÉn lu«n lu«n quan t©m, lo l¾ng tõng phót, tõng giê cho viÖc d©n, viÖc níc cho dï Ngêi tõng khao kh¸t cuéc sèng: ViÖc d©n... tíi rau ? Từ hiện thực đời sống và qua tìm hiểu văn bản, em hiêủ đựơc gì về con ngời III.Tổng kết: HCM? 1. Néi dung: - HCM cã lèi sèng gi¶n dÞ gÇn gòi mµ thanh cao - HCM lµ mét nhµ v¨n ho¸ lín. ë Ngêi cã vèn v¨n ho¸, vèn tri thøc s©u réng ? Theo em, nh÷ng nÐt nghÖ thuËt nµo - Phong c¸ch HCM lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a trong văn bản đã góp phần làm nên vẻ truyền thống văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hoá đẹp phong cách HCM? nhân loại: rất Việt Nam cũng rất hiện đại 2. NghÖ thuËt: HS đọc Ghi nhớ sgk/8. - Nghệ thuật đối lập - NghÖ thuËt so s¸nh, liÖt kª - Kết hợp đan xen kể chuyện và lời đánh giá của t/g * Ghi nhí sgk/8. 4.Cñng cè: - Kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. - HS đọc lại ghi nhớ Bài tập: Trình bày ngắn gọn cảm nhận của em về nét đẹp trong phong cách HCM? - H/s lµm viÖc theo nhãm( viÕt gän trong kho¶ng 20 dßng -Lµm bµi tËp/ 8 SGK 5. Híng dÉn: - §äc l¹i v¨n b¶n. - Dùa vµo sgk vµ vë ghi, häc bµi, thuéc ghi nhí. - Häc tËp phong c¸ch Hå ChÝ Minh qua bµi häc. -Su tÇm nh÷ng mÈu chuyÖn,bµi th¬ vÒ phong c¸ch Hå ChÝ Minh. - §äc tríc bµi C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. -> Giê sau häc. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 16/8/2013.

(5) TiÕt 3:C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i A. Môc tiªu. - H/s qua bài học nắm đợc nội dung các phơng châm hội thoại về lợng và về chất để vận dụng trong giao tiÕp - Các em tránh đợc những tình huống đáng tiếc dẫn đến mục đích giao tiếp không đợc thực hiÖn - Rèn kỹ năng và thái độ trong giao tiếp B.ChuÈn bÞ:. - ThÇy: So¹n bµi, b¶ng phô, so¹n gi¸o ¸n... - Trß: §äc tríc bµi, chuÈn bÞ theo yªu cÇu cuèi tiÕt tríc. C. tiÕn tr×nh lªn líp. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Trình bày nét đẹp trong lối sống của Bác? 3. Bµi míi: GV: Trong giao tiếp có những quy định tuy không đợc nói ra thành lời nhng những ngời tham gia vµo giao tiÕp vÉn cÇn ph¶i tu©n thñ, nÕu kh«ng th× dï c©u nãi kh«ng m¾c lçi vÒ ng÷ ©m, tõ vựng và ngữ pháp, hoạt động giao tiếp cũng sẽ không thành công. Những quy định đó đợc thể hiÖn qua c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i... HS đọc VD/ sgk Gv sö dông b¶ng phô VD1: An: CËu cã biÕt b¬i kh«ng? Ba: BiÕt chø, thËm chÝ cßn b¬i giái n÷a. An: CËu häc b¬i ë ®©u vËy? Ba: DÜ nhiªn lµ ë díi níc chø cßn ë ®©u. ? Trong cuéc héi thoaÞ nµy cã mÊy lît lêi? Lît lêi 1 câu trả lời của Ba có đáp ứng điều mà An muốn biết kh«ng? - 2 lợt lời. lợt lời 1 câu trả lời của Ba đáp ứng điều mµ An muèn biÕt.. I. Ph¬ng ch©m vÒ lîng: 1. VÝ dô :. 2. NhËn xÐt:. ? Trong lît lêi 2 khi An hái häc b¬i ë ®©u mµ Ba tr¶ lời ở dới nớc thì câu trả lời đó có đáp ứng điều mà An muèn biÕt kh«ng? GV Gîi ý cho h/s ph©n tÝch c©u hái häc b¬i ë ®©u cần đáp ứng yêu cầu là gì? ( gợi ý: địa điểm học bơi: sông hò, ao, bể bơi) ? Vậy câu trả lời đã đáp ứng đúng yêu cầu cha? Cả về thái độ, tình cảm khi giao tiếp? - Cha đáp ứng đúng nội dung giao tiếp. Ba có vẻ tỏ ra coi thêng b¹n. ? CÇn ph¶i rót ra bµi häc g× khi giao tiÕp? H/s ph¸t biÓu GVtãm t¾t - Khi nãi, c©u nãi ph¶i cã néi dung đúng vói yêu cầu của giao tiếp, không nªn nãi Ýt h¬n nh÷ng g× mµ giao tiÕp VD 2: đòi hỏi. GV cho h/s đọc lại truyện cời Lợn cới áo mới ( rÌn kü n¨ng sö dông ng«n ng÷ nãi) ? V× sao truyÖn l¹i g©y cêi?.

(6) - C¸c nh©n vËt nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi - LÏ ra chØ cÇn hái: B¸c cã thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y kh«ng? - Vµ chØ cÇn tr¶ lêi:T«i kh«ng thÊy. ? CÇn ph¶i tu©n thñ yªu cÇu g× khi giao tiÕp? H/s tr¶ lêi - Kh«ng nªn nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. H/s đọc ghi nhớ sgk/9 * Ghi nhí sgk/9 II. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt 1. VÝ dô: GV sö dông b¶ng phô ghi c©u chuyÖn cêi: Con r¾n vu«ng. H/s đọc 2. NhËn xÐt: ? Những điều nói về con rắn có đúng với sự thật kh«ng ?C©u chuyÖn phª ph¸n ®iÒu g×? - kh«ng - Phª ph¸n sù kho¸c l¸c ? VD: NÕu kh«ng biÕt ch¾c 1 tuÇn n÷a líp sÏ tæ chøc cắm trại thì em có thông báo điều đó với các bạn kh«ng? H/s: Kh«ng ? NÕu kh«ng biÕt ch¾c v× sao b¹n m×nh nghØ häc th× em cã tr¶ lêi víi thÇy c« lµ b¹n Êy nhØ häc v× kh«ng? - Kh«ng ? Khi giao tiÕp cÇn tr¸nh ®iÒu g× n÷a? §Æc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a hai ®iÒu cÇn chó ý lµ g×? - Kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh H/s nªu cô thÓ không tin là đúng sự thật - Kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng H/s đọc ghi nhớ sgk * Ghi nhí sgk/10 III. LuyÖn tËp ? Đọc và xác định yêu cầu bài tập?(? Bài tập này 1. Bài tập 1 liên quan đến phơng châm hội thoại nào?) - Söa lçi mçi c©u ë bµi tËp H/s : ph©n tÝch tõng c©u, ph¸t hiÖn lçi vµ nªu c¸ch söa: a) Tr©u lµ mét loµi gia sóc nu«i ë nhµ . ? HiÓu “gia sóc” lµ thÕ nµo ? - Thõa côm tõ “nu«i ë nhµ”. =>Söa : Tr©u lµ mét loµi gia sóc. - Lµ thó nu«i . ? Lçi sai lµ g× ? - Thõa côm tõ “cã hai c¸nh” - Thõa côm tõ “ nu«i ë nhµ”. =>Söa : Ðn lµ mét loµi chim. b) Ðn lµ loµi chim cã hai c¸nh . Tất cả các loài chim đều có cánh? Lỗi sai là gì? - Thõa côm tõ : cã hai c¸nh. 2. Bµi tËp 2: Yªu cÇu: Chän tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng? HS lùa chän – GV ch÷a. a) Nãi cã c¨n cø ch¾c ch¾n lµ nãi cã s¸ch ...chøng. b) Nãi sai sù thËt lµ ... nãi dèi . c) Nãi mét c¸ch hó ho¹ kh«ng cã c¨n cø lµ... nãi mß d) Nãi nh¶m nhÝ vu v¬ lµ... nãi nh¨ng nãi cuéi . e) Nãi kho¸c l¸c lµ... nãi tr¹ng. GV cho hs rót ra kÕt luËn sau bµi tËp nµy. * Các từ ngữ này đều chỉ những cách.

(7) nãi tu©n thñ hoÆc vi ph¹m ph¬ng ch©m vÒ chÊt. 4. Cñng cè : - Kh¸i qu¸t néi dung bµi häc: Hai ph¬ng ch©m héi tho¹i. ? Khi giao tiÕp cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo? - Lµm mét sè bµi tËp tr¾c nghiÖm. 5. Híng dÉn: - Häc bµi theo néi dung ghi nhí. VÒ hoµn thiÖn tiÕp c¸c bµi tËp cßn l¹i trang 11-SGK. - GV híng dÉn BT5: 2 yªu cÇu: +T×m nghÜa cña c¸c thµnh ng÷. + Những thành ngữ có liên quan đến phơng châm hội thoại nào? ? ChØ ra nh÷ng hiÖn tîng vi ph¹m ph¬ng ch©m vÒ lîng hoÆc vÒ chÊt trong héi tho¹i? - ChuÈn bÞ bµi míi: + §äc tríc sgk, dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi. + Ôn tập lại lý thuyết văn thuyết minh đã học ở lớp 8. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 16-8-2013. TiÕt 4: Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Môc tiªu:. - H/s hiểu đợc cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong vă bản thuyết minh làm cho văn bản thuyết minh thêm sinh động hấp dẫn - H/s biÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo viÖc viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh B. ChuÈn bÞ:. - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu,so¹n bµi - Trß: «n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh. C. tiÕn tr×nh lªn líp :. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi: I. T×m hiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt mÞnh: ? V¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×? 1. ¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh: H/s tr¶ lêi GV tãm t¾t * Kh¸i niÖm: - Giíi thiÖu hoÆc chó thÝch cho ngêi - V¨n b¶n thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông ta hiểu rõ hơn về những sự vật sự việc trong lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc hoặc hình ảnh đã đa ra ®iÓm, tÝnh chÊ,t nguyªn nh©n ...cña c¸c hiÖn tîng vµ sù vËt trong tù nhiªn x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thich... ? §Æc ®iÓm chñ yÕu cña v¨n b¶n thuyÕt minh? * §Æc ®iÓm: H/s tr¶ lêi -Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, Gv tãm t¾t x¸c thùc, h÷u Ých cho con ngêi - Văn bản thuyết minh cần đợc trình bày 1 cách rõ ràng chÝnh x¸c, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn ? Nªu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh? H/s tr¶ lêi * Ph¬ng ph¸p: GV tãm t¾t - Nêu định nghĩa, giải thích - Ph©n lo¹i, Ph©n tÝch -Nªu vÝ dô.

(8) - LiÖt kª - Nªu sè liÖu - So s¸nh 2 ViÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt: a. Bài tập: Xét văn bản : “Hạ Long đá và nớc ”. H/s đọc văn bản. GV lu ý nhấn mạnh đến các yếu tố miªu t¶, yÕu tè kú l¹ cña h¹ Long. GV nhận xét cách đọc (Đã chú ý đến việc nhấn mạnh các yÕu tè miªu t¶ vµ c¸c yÕu tè kú l¹ cña h¹ long ) ? Bài văn thuyết minh đặc điểm gì - Bài văn thuyết minh đặc điểm đá và nớc của Hạ Long. của đối tợng? - §¸ vµ níc ë h¹ Long ? Mục đích cần đạt tới của bài văn thuyÕt minh? - Giúp ngời đọc hiểu đợc vẻ đẹp kú l¹ cña H¹ Long ? V¨n b¶n cã cung cÊp cho ta nh÷ng tri thức khách quan về đối tợng kh«ng? - Cã - Sö dông biÖn ph¸p: ? Văn bản đã sử dụng những phơng + Liệt kê, so sánh. ph¸p thuyÕt minh nµo lµ chñ yªó? - LiÖt kª, so s¸nh ? Vấn đề sự kỳ lạ của Hạ Long là vô tận đợc t/g thuyết minh bằng cách nµo? - LiÖt kª ? NÕu nh chØ dïng ph¬ng ph¸p liÖt kê: Hạ long có nhiều nớc, nhiều đảo, nhiều hang động lạ lùng thì đã nêu đợc “Sự kỳ lạ” của Hạ Long cha? Tác gi¶ hiÓu sù kú l¹ nµy lµ g×? - Đá và nớc của Hạ Long đem đến cho du kh¸ch nh÷ng ®iÒu thó vÞ: + Du kh¸ch cã nhiÒu c¸ch ch¬i vÞnh h¹ long th¶ cho thuyÒn næi tr«i, hoÆc bu«ng theo dßng, hoÆc chÌo nhÑ,hoÆc lít nhanh hoÆc tuú høng lóc nhanh,lóc chËm + Trong khi d¹o ch¬i du kh¸ch cã nhiÒu c¶m gi¸c kú l¹:h×nh thï c¸c đảo biến đổi, kết hợp với ánh sáng, góc nhìn, ban ngày hay ban đêm, các đảo đá Hạ long biến thành một thế giíi cã hån,1 thËp lo¹i chóng sinh sống động ? Câu văn nào đã khái quát đợc điều đó? - Chính nớc làm cho đá sống dậy, làm cho đá vốn bất động và vô tri bỗng trở nên linh hoạt có thể đông.

(9) đến vô tận và có tri giác, có tâm hồn ? Toµn bµi t¸c gi¶ dïng 8 ch÷ cã thÓ, nhiều từ đột nhiên, bỗng, bỗng nhiên, ho¸ th©n... lµ t¸c gi¶ giíi thiÖu nh÷ng điều đang diễn ra trớc mắt có đúng không? Biện pháp nghệ thuật nào đã đợc sử dụng ở đây? ? T¸c gi¶ tëng tîng ra ®iÒu g×? - Tëng tîng ra nh÷ng cuéc d¹o ch¬i đúng hơn là các kỹ năng dạo chơi(ta cã thÓ) GV: §Æc biÖt t¸c gi¶ cßn kh¬i gîi ra nh÷ng c¶m gi¸c cã thÓ cã ? Ngoài ra để cho cảnh vật Hạ long trở nên sinh động có hồn tác giả còn sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸: Gäi chóng lµ thËp lo¹i chóng sinh, lµ thÕ giới ngời, là bọn ngời bằng đá hối hả trë vÒ... GV: Sau mỗi đổi thay góc độ quan sát, tốc độ di chuyển, ánh sáng phản chiÕu...lµ sù quan s¸t, miªu t¶ nh÷nh biến đổi của hình ảnh đảo đá, biến chóng tõ nh÷ng vËt v« tri thµnh những vật sống động, có hồn. ? Muốn cho VBTM đợc sinh động, hÊp dÉn ngêi ta cÇn lµm nh thÕ nµo?. + Tëng tîng, liªn tëng. + Nh©n ho¸. - CÇn vËn dông thªm mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh kÓ chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dụ, nhân hoá hoặc c¸c h×nh thøc vÌ, diÔn ca.... ?Yêu cầu việc sử dụng các biện pháp - Các biện pháp nghệ thuật cần đợc sử dụng thích hợp nghệ thuật trong văn bản thuyết góp phần làm cho đặc điểm ,đối tợng thuyết minh nổi minh? bật và gây hứng thú cho ngời đọc. * Ghi nhí : sgk. GV khái quát, yêu cầu HS đọc ghi nhí . GV lu ý : C¸c BPNT thªm vµo bµi TM cần đợc sử dụng thích hợp, góp phầnlàm nổi bật đặc điểm của đối t- II. Luyện tập: îng thuyÕt minh. =>Tr¸nh l¹m dông. 1. Bµi tËp 1: V¨n b¶n “ Ngäc hoµng xö téi ruåi xanh.” H/S đọc văn bản: Ngọc hoàng xử tội ruåi xanh ? V¨n b¶n nh 1 truyÖn ng¾n, mét truyÖn vui vËy cã ph¶i lµ v¨n b¶n thuyÕt minh kh«ng? TÝnh chÊt thuyÕt minh thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nµo? - Giíi thiÖu loµi ruåi rÊt cã hÖ thèng: nh÷ng tÝnh chÊt chung vÒ hä, gièng loµi, vÒ c¸c tËp tÝnh sinh sèng, sinh đẻ, đặc điểm cơ thể, cung cấp các tri thức chung đáng tin cậy về loài ruồi thøc tØnh ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh c«ng céng, phßng bÖnh, ý thøc diÖt ruåi. ? Nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo đã đợc sử dụng ?. - §èi tîng thuyÕt minh: giíi thiÖu loµi ruåi. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: + §Þnh nghÜa + Ph©n lo¹i.

(10) + Sè liÖu + LiÖt kª - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: ? Các biền pháp NT đã đợc sử dụng? + Kể chuyện T¸c dông? + Nh©n ho¸ =>Tác dụng: gây hứng thú cho ngời đọc - các bạn nhỏ tuæi võa lµ truyÖn vui võa lµ häc thªm tri thøc. 4. Cñng cè: - Sö dông biÖn ph¸p NT trong v¨n b¶n TM ntn? T¸c dông ?Lu ý khi sö dông ? - Lµm mét sè bµi tËp tr¾c nghiÖm. 5. Híng dÉn: - VÒ häc bµi kÕt hîp vë ghi vµ sgk. - Lµm BT2. => GV híng dÉn: §o¹n v¨n nãi vÒ tËp tÝnhcña chim có díi d¹ng mét ngé nhận(định kiến)thời thơ ấu.Sau lớn lên đi học mới có dịp nhận thức lại. => BPNT đợc sử dụng? - ChuÈn bÞ bµi sau: + Lập dàn ý cho đề bài: 1. Thuyết minh về cái bút. 2. thuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸. + Yªu cÇu: nªu c«ng dông, cÊu t¹o, c¸c lo¹i…=> vËn dông 1 sè BPNT…=> v¨n bản sinh động. - ChuÈn bÞ bµi LuyÖn tËp.... thuyÕt minh theo yªu cÇu cña bµi (PhÇn chuÈn bÞ ë nhµ) D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 16/8/2013. TiÕt 5: LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh.. A. Môc tiªu:. - Gióp HS «n tËp, cñng cè, hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc vÒ VBTM, n©ng cao th«ng qua viÖc vËn dông kÕt hîp c¸c BPNT vµo trong v¨n b¶n TM. - RÌn kü n¨ng tæng hîp vÒ v¨n b¶n TM. B.ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n GA, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ theo híng dÉn. C.TiÕn tr×nh:. 1.Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: Trong giê. 3. Bµi míi: HS để phần chuẩn bị ở nhà lên trớc mÆt. GV kiÓm tra, nhËn xÐt. GV cho HS nh¾c l¹i yªu cÇu cña v¨n b¶n TM: - Về nội dung: nêu đợc cấu tạo, công dông, chñng lo¹i , lÞch sö ph¸t triÓn cña chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam. - VÒ h×nh thøc: VËn dông mét sè BPNT=> bài viết sinh động, hấp dẫn. I. §Ò 1: ThuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt nam?.

(11) HS lµm viÖc nhãm: - Trao đổi thảo luận thống nhất dàn ý, đảm bảo đủ những ý chính về nội dung vµ h×nh thøc. - Cử đại diện trình bày . - C¸c nhãm kh¸c nghe, nhËn xÐt, bæ sung. - GV nhËn xÐt, kÕt luËn thèng nhÊt, Ghi b¶ng phô. - Híng dÉn HS c¸ch sö dông c¸c BPNT trong v¨n b¶n TM (cã thÓ sö dông yÕu tè kÓ chuyÖn, BPTT nh©n ho¸, …). GV cho HS tr×nh bµy ®o¹n v¨n theo nhãm. §¹i diÖn tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV nhËn xÐt kh¸i qu¸t. §äc mét số cách mở để HS tham khảo. - HS tiÕp tôc viÕt c¸c ®o¹n phÇn TB. Chó ý viÖc dïng c¸c BPNT. - GV hớng dẫn HS đọc bài đọc thªm: Häc tËp c¸ch TM. - ? Tìm các BPNT đợc sử dụng trong bµi? T¸c dông?. 1. LËp dµn ý:. a. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ chiÕc nãn l¸. b. Th©n bµi: * Lịch sử chiếc nón lá: có từ lâu đời với nhiều kiểu dáng khác nhau, càng ngày càng có hình thức đẹp đẽ. * Ph©n lo¹i nãn: nhiÒu lo¹i: Nãn thóng, nãn réng vµnh, nãn bµi th¬, nãn ba tÇm… * CÊu t¹o : - H×nh d¸ng: Nãn chãp nhän lµ nãn cã khung lµ 16 vµnh tre, chuèt nhá, máng, dÔ uèn. * Quy tr×nh lµm nãn: - ChuÈn bÞ nguyªn liÖu: Vµnh tre, l¸ cä ph¬i kh«, lµ ph¼ng, d©y cíc… - Cách làm: Khung nón => xếp lá cọ => khâu từ đỉnh xuống vành. Yêu cầu mũi kim phải nhỏ, đờng khâu phải đều. * Gi¸ trÞ kinh tÕ, nghÖ thuËt, v¨n ho¸: - Che ma, che nắng, tôn vẻ đẹp của ngời đội nón… - Lµm quµ tÆng cã ý nghÜa. - Lµ biÓu tîng cña ngêi phô n÷ ViÖt nam. * C¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n: c. KÕt bµi: c¶m nghÜ vÒ chiÕc nãn. 2. ViÕt ®o¹n v¨n:. II. §Ò 2: ThuyÕt minh vÒ c©y bót bi?. HS tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ ë nhµ. GV tæ chøc cho HS nhËn xÐt, bæ sung. GV bæ sung, kÕt luËn. (§Æc biÖt chó ý c¸c BPNT sö dông trong bµi). Treo dàn ý bảng phụ để HS tham kh¶o. 4. Cñng cè: - GV khái quát nội dung bài học đợc rút ra. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vai trß cña c¸c BPNT trong v¨n b¶n TM? 5. Híng dÉn: - Đọc kỹ lại bài đọc thêm, chú ý các BPNT sử dụng trong văn bản..

(12) - Hoàn thiện 2 bài tập làm văn theo đề bài đã giao vào vở luyện văn. - So¹n v¨n b¶n “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” + Đọc kỹ văn bản, trả lời câu hỏi phần đọc hiểu. + Su tÇm h×nh ¶nh bom h¹t nh©n. => giê sau häc.. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 24/8/2013. TiÕt 6 - 7: §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. - G¸c- xi-a M¸c- kÐt A. Môc tiªu:. - Giúp HS hiểu đợc nội dung vấn đề đặt ra trong VB: nguy cơ chiếntranh hạt nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất, nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó, là đấu tranh cho một thế giới hoà bình. - Thấy đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả: chứng cứ cụ thể, xác thực, cách so sánh rõ ràng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. - Rèn kỹ năng đọc, tìm hiểu và phân tích luận điểm, luận cứ trong văn nghị luận chính trị xã héi. - Gi¸o dôc t×nh yªu hoµ b×nh. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu bµi, ch©n dung t¸c gi¶, b¶ng phô. Su tÇm tin tøc qua PTTT§C t×nh h×nh các nớc trung đông, các vụ thiên tai: động đất, sóng thần, núi lửa, ma lũ . - Trß: Theo híng dÉn. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Cho biết vẻ đẹp trong phong cách HCM? Chúng ta cần làm gì để học tập và rèn luyện theo tấm gơng đạo đức HCM? 3. Bµi míi: TiÕt 1: GV: Sử dụng những tin tức thời sự về chiến tranh, xung đột trên thế giới các vùng Trung đông… => khẳng định: Đấu tranh cho một thế giới hoà bình là rất cần thiết: Hãy bằng những công việc cụ thể nh: chống ma tuý, chống chiến tranh, chống khủng bố… đặc biệt là ngăn chặn và xoá bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân trên toàn thế giới. Bài viết của Mác- két đã bàn luận về vấn đề thiết yếu và thời sự đó. GV hớng dẫn cách đọc: rõ ràng, dứt khoát, đanh thÐp. Chó ý c¸c tõ phiªn ©m, c¸c tõ viÕt t¾t tªn c¸c tæ chøc, c¸c con sè => §äc mÉu 1 ®o¹n. HS đọc tiếp, nhận xét cách đọc. Líp chó ý quan s¸t chó thÝch (*), sè, vÒ t¸c gi¶. ? Văn bản thuộc kiểu loại VB nào em đã học?. I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n:. - KiÓu VB : VB nhËt dông. NghÞ luËn chÝnh trÞ x· héi. - Bè côc : 3 phÇn.. ? Xác định bố cục, nội dung từng phần của VB? - P1: từ đầu… “tốt đẹp hơn”=> Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đè nặng lên toàn trái đất. - P2: tiÕp … “xuÊt ph¸t cña nã”=> chøng cí cho sù nguy hiÓm vµ phi lÝ cña chiÕn tranh h¹t nh©n - P3: còn lại => Nhiệm vụ của chúng ta và đề nghị khiªm tèn cña t¸c gi¶. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n : GV định hớng việc tìm hiểu nội dung VB. T×m hiÓu hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn ? LuËn ®iÓm chñ chèt mµ t¸c gi¶ nªu vµ gi¶i quyÕt 1. cø :.

(13) trong VB lµ g×? - Nguy c¬ khñng khiÕp cña chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn TG. - §Êu tranh lo¹i bá nguy c¬ nµy v× 1 thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn nh©n lo¹i. ? T×m hÖ thèng luËn cø mµ t¸c gi¶ sö dông lµm s¸ng tá luËn ®iÓm trªn? - Kho vò khÝ h¹t nh©n ®ang tµng tr÷ cã kh¶ n¨ng c¶i thiện đời sống cho hàng tỉ ngời (VD ở các lĩnh vực XH, y tÕ, LTTP, GD…) - Cuéc ch¹y ®ua vò trang lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng c¶i thiện đời sống… - chiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ ®i ngîc l¹i lý chÝ cña loµi ngêi mµ cnf nhîc l¹i víi lÝ chÝ cña tù nhiªn, ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸. - V× vËy chónh ta ph¶i cã nhiÖm vô ng¨n chÆn chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới - HÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø m¹ch l¹c, hoµ b×nh. chÆt chÏ, s©u s¾c => t¹o tÝnh thuyÕt ? Em cã NX g× vÒ hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø mµ phôc. tg ®a ra trong t¸c phÈm? GV: §©y lµ bé x¬ng v÷ng ch¾c cña VB t¹o nªn tÝnh thuyÕt phôc c¬ b¶n cña VB. Chuyển ý định hớng phân tích VB. HS quan s¸t P1. ? T¸c gi¶ më ®Çu ntn? NX c¸ch më ®Çu cña t¸c gi¶ ? ? ở đây tg đã sử dụng BPNT gì để làm rõ luận ®iÓm, luËn cø ?. 2. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n : - T¸c gi¶ më ®Çu b»ng c©u hái råi tù tr¶ lêi b»ng 1 thêi ®iÓm hiÖn t¹i víi nh÷ng con số rất cụ thể về đầu đạn hạt nhân với phép tính đơn giản : 50.000 đầu đạn hạt nh©n = 4 tÊn thuèc næ/ ngêi, 12 lÇn biÕn mất tất cả sự sống trên trái đất và tất cả hµnh tinh xung quanh hÖ mÆt trêi + 4 hµnh tinh n÷a + ph¸ huû thÕ th¨ng b»ng cña hÖ mÆt trêi. => Cách lập luận đó chứng minh cho mäi ngêi thÊy râ vÒ nguy c¬ khñng khiÕp cña viÖc tµng tr÷ kho vò khÝ h¹t nh©n trªn thÕ giíi. - NT so s¸nh víi ®iÓn tÝch cæ ph¬ng t©y “Thanh g¬m §a- m«- clet”…. GV: So sánh thêm với động đất, sóng thần(2005) trong 1phót cã thÓ biÕn nhiÒu d¶i bê biÓn mªnh mông tơi đẹp của 5 quốc gia Nam á thành những đống hoang tàn đổ nát, cớp đi sinh mạng của hơn 155000 ngêi trong kho¶nh kh¾c. ? Kh¸i qu¸t ND P1? - Cách vào đề trực tiếp và bằng những dẫn chứng rất xác thực đã thu hút ngời đọc và gây ấn tợng mạnh về t/c hệ trọng của vấn đề đang đợc nói tới. 4. Cñng cè: ? Nguy c¬ cña chiÕn tranh h¹t nh©n lµ g×? HËu qu¶ ? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN s¸ch BTTN..

(14) 5. Híng dÉn: - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - N¾m bè côc, kÓ tãm t¾t VB. - Cảm nhận đợc tác hại, nguy cơ chiến tranh hạt nhân. - §äc tiÕp sgk, chuÈn bÞ phÇn tiÕp theo => giê sau häc. D. Rót kinh nghiÖm :. TiÕt 2 : A. Môc tiªu: Xem chung tiÕt 1 B. ChuÈn bÞ :. - Thµy: Nghiªn cøu bµi. B¶ng phô. Su tÇm tin tøc qua PTTT§C t×nh h×nh c¸c níc trung đông, các vụ thiên tai: động đất, sóng thần, núi lửa, ma lũ . - Trß: Theo híng dÉn cuèi tiÕt tríc C. TiÕn tr×nh :. 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Nguy cơ của chiến tranh hạt nhân đợc tác giả trình bày ntn trong P1 ? hãy phân tích để thấy đợc nguy cơ chiến tranh hạt nhân ? 3. Bµi míi : HS đọc lại P2. Nêu lại ND ? 3. Ch¹y ®ua vò trang, chuÈn ? Sù tèn kÐm vµ t/c v« lÝ cña cuéc ch¹y ®ua vò trang h¹t nh©n bÞ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ đợc tác giả chỉ ra bằng những chứng cớ nào? Qua BPNT gì? hậu quả của nó: HS tr×nh bµy, GV kh¸i qu¸t trªn b¶ng phô 1.100 tỷ USD để giải quyết GÇn b»ng chi phÝ cho những vấn đề cấp bách cứu 100 m¸y bay nÐm bom trî y tÕ, gd cho 500 tr trÎ em chiÕn lîc…vµ 7000tªn löa nghÌo trªn TG (XH). vợt đại dơng chứa đầu đạn h¹t nh©n. 2. Kinh phÝ cña ch¬ng tr×nh B»ng gi¸ 10 chiÕc tµu phßng bÖnh 14 n¨m vµ s©n bay Ni-mit mang vò khÝ phßng bÖnh sèt rÐt cho 1 tû hạt nhân của Mỹ dự định ngêi vµ cøu trî 14 tr trÎ em sản xuất từ 1986 đến 2000. Ch©u Phi (Y tÕ). 3. N¨m 1985, 575 tr ngêi Kh«ng b»ng kinh phÝ s¶n thiÕu dinh dìng, sè lîng Clo xuÊt 149 tªn löa Mx. cÇn thiÕt cho hä (tiÕp tÕ thùc phÈm) 4. TiÒn n«ng cô cÇn thiÕt cho B»ng tiÒn 27 tªn löa Mx c¸c níc nghÌo trong 4 n¨m(tiÕp tÕ LTTP) 5. TiÒn xo¸ n¹n mï ch÷ cho Bằng tiền đóng 2 tàu toµn thÕ giíi (gi¸o dôc) ngÇm mang vò khÝ h¹t nh©n ? Qua b¶ng trªn, em rót ra kÕt luËn g× vÒ hËu qu¶ cña ch¹y ®ua vò trang?. HS quan s¸t ®o¹n : ‘‘kh«ng nh÷ng...®iÓm xuÊt ph¸t’’. - §ã lµ viÖc lµm ®iªn rå , ph¶n nhân đạo, nó tớc đi khả năng lµm cho cuéc sèng con ngêi cã thể tốt đẹp hơn, nhất là đối với nh÷ng níc nghÌo.Víi trÎ em lµ viÖc ®i ngîc l¹i lÝ trÝ lµnh m¹nh cña con ngêi..

(15) ? T×m luËn cø trong ®o¹n nµy ? HS tr×nh bµy. ? Để làm rõ luận cứ ấy tg đã thuyết phục ngời đọc bằng cách nµo ? - So s¸nh : 380 tû n¨m... 180tr n¨m... Hµng tr n¨m con ngêi míi h×nh thµnh...  VËy mµ chØ cÇn 1 tÝch t¾c cña chiÕn tranh...TÊt c¶ kÕt qu¶ cña sù tiÕn hãa tù nhiªn Êy trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t. ? Nêu tác dụng của luận cứ này đối với vấn đề đợc nêu trong VB ?. => Hiểm họa chiến tranh đợc nhËn thøc s©u h¬n ë t/c ph¶n tù nhiªn, ph¶n tiÕn hãa cña nã.. GV : Hậu quả của hành động chạy đua vũ trang chuẩn bị ctranh hạt nhân đợc tác giả nhận thức sâu rộng thêm giúp ngời đọc thấm thía hơn nhiệm vụ của mình. ? Thái độ của tác giả sau khi cảnh báo hiểm hoạ ctranh hạt nh©n vµ ch¹y ®ua vò trang biÓu hiÖn ntn ?T¸c gi¶ cã s¸ng kiÕn g×? 4. Nhiệm vụ đấu tranh ngăn chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n cho 1 thÕ giíi hoµ b×nh: - Thái độ tích cực của mỗi ngời là phải đoàn kết đấu tranh vì tg hoà bình, phản đối ngăn chặn chạy đua vũ trang,tàng trữ vò khÝ h¹t nh©n. - S¸ng kiÕn: Më 1 nhµ b¨ng lu tr÷ trÝ nhí -> lu gi÷ kÝ øc tai hoạ hạt nhân để mọi ngời biết, không quên những kẻ đã vì nh÷ng lîi Ých ti tiÖn mµ ®Èy nh©n lo¹i vµo ho¹ diÖt vong. ? Đằng sau những đề nghị ấy nhà văn muốn nhấn mạnh điều g×? - Nh©n lo¹i cÇn g×n gi÷ kÝ øc cña m×nh, lÞch sö sÏ lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc hiÕu chiÕn ®Èy nh©n lo¹i vµo th¶m ho¹ h¹t nh©n. ? Em cảm nhận đợc nd gì ở đoạn cuối qua những vấn đề vừa t×m hiÓu? - §Êu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n v× mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn nh©n lo¹i. III. Tæng kÕt: ? Kh¸i qu¸t l¹i néi dung cña v¨n b¶n? YÕu tè nµo t¹o nªn søc thuyÕt phôc cña VB? HS tr×nh bµy. GV kh¸i qu¸t, kÕt luËn. * Ghi nhí sgk HS đọc ghi nhớ sgk.. 4. Cñng cè: ? Em nhận thức đợc điều gì về thảm hoạ của chiến tranh hạt nhân sau khi học VB này? - GV híng dÉn HS lµm mét sè BTTN trong SBT 5. Híng dÉn: - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. N¾m ch¾c hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø mµ tgi¶ sö dông trong VB. - Lµm BT sau: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em sau khi häc xong VB? Gợi ý: Nêu đợc cảm nhận của mình: đồng tình hay phản đối ý kiến của tác giả. Từ đó nêu suy nghĩ về nhiệm vụ của bản thân để bảo vệ một thế giới hoà bình. - ChuÈn bÞ bµi : C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i (tiÕp theo): + §äc bµi, dù kiÕn c¸c phíng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. + ¤n l¹i néi dung tiÕt 3. => Giê sau häc..

(16) D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 24/8/2013. TiÕt 8: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i (tiÕp). A. Môc tiªu:. - Giúp HS nắm đợc nội dung phơng châm quan hệ, phơng châm cách thức và phơng châm lÞch sù. - BiÕt vËn dông nh÷ng ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp. - Gi¸o dôc c¸c em biÕt sö dông c¸c ph¬ng ch©m phï hîp tõng hoµn c¶nh.. B. ChuÈn bÞ:. - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß : ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 7.. C. TiÕn tr×nh:. 1.Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Em hãy nêu các phơng châm hội thoại đã học: nêu khái niệm, lấy ví dụ minh hoạ? ? Lµm bµi tËp 4 sgk. 3. Bµi míi: GV ở tiết 3 các em đã đợc học 2 phơng châm hội thoại: phơng châm về lợng và phơng ch©m vÒ chÊt. Giê häc nµy chóng ta t×m hiÓu tiÕp mét sè ph¬ng ch©m héi tho¹i kh¸c… GV sö dông b¶ng phô ghi vÝ dô. HS đọc, theo dõi ví dụ. ? Thành ngữ “ông nói gà, bà nói vịt” dùng để chỉ t×nh huèng héi tho¹i nh thÕ nµo? §iÒu g× x¶y ra khi cã t×nh huèng héi tho¹i nh vËy?. ?Tõ hËu qu¶ cña t×nh huèng trªn, em rót ra bµi häc g× trong héi tho¹i? HS đọc ghi nhớ1sgk ? Nªu mét t×nh huèng héi tho¹i mµ em biÕt, trong đó ngời giao tiếp vi phạm phơng châm quan hệ? Ph©n tÝch? GV sö dông b¶ng phô ghi vÝ dô. HS đọc, theo dõi ví dụ. ? Hai thành ngữ này dùng để chỉ những cách nói nh thế nào? Những cách nói ấy ảnh hởng đến giao tiÕp ra sao? HS th¶o luËn nhãm bµn 2 phót -> tr×nh bµy. Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t.. I. Ph¬ng ch©m quan hÖ: 1. XÐt vÝ dô/ sgk: Thµnh ng÷: «ng nãi gµ, bµ nãi vÞt - Lµ t×nh huèng héi tho¹i mµ mçi ngêi nói về một đề tài khác nhau. - HËu qu¶: ngêi nãi vµ ngêi nghe kh«ng hiểu nhau, không giao tiếp đợc với nhau, không đạt đợc mục đích giao tiếp. => Khi giao tiếp cần nói đúng vấn đề mà đề tài hội thoại đang đề cập, tránh nói lạc đề. 2. KÕt luËn: Ghi nhí 1 sgk. II. Ph¬ng ch©m c¸ch thøc: 1. XÐt vÝ dô sgk: a, Thµnh ng÷: D©y cµ ra d©y muèng (1); Lóng bóng nh ngËm hét thÞ (2) - Thµnh ng÷ (1): ChØ c¸ch nãi dµi dßng, rêm rµ. - Thµnh ng÷ (2): ChØ c¸ch nãi Êp óng, kh«ng rµnh m¹ch, kh«ng thµnh lêi..

(17) ? Qua vÝ dô nµy em rót ra bµi häc g× trong giao tiÕp? HS đọc câu văn: “Tôi đồng ý với những nhận định vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy”. ? C©u nãi nµy cã thÓ hiÓu theo mÊy c¸ch? Cô thÓ? - Cách 1: “Tôi đồng ý với những nhận định của ông ÊyvÒ truyÖn ng¾n ”. - Cách 2: Tôi đồng ý với những nhận định của một ngời nào đó về truyện ngắn của ông ấy. GV trong t×nh huèng giao tiÕp, nh÷ng yÕu tè thuéc ng÷ c¶nh (ngêi nãi, ngêi nghe, thêi ®iÓm nãi, môc đích nói) có thể giúp ngời nghe hiểu đúng ý của ngời nói. Tuy nhiên cũng có những trờng hợp mà ngời nghe kh«ng biÕt nªn hiÓu c©u nãi nh thÕ nµo. V× vậy thay vì dùng câu trên, tuỳ theo mục đích diễn đạt mà ta có thể dùng những câu khác nh : (Bảng phô) - Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyÖn ng¾n. - Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn mµ «ng Êy s¸ng t¸c. - Tôi đồng ý với những nhận định của các bạn về truyÖn ng¾n cña «ng Êy. ? Tõ vÝ dô trªn, cho biÕt trong giao tiÕp ngoµi viÖc nãi rµnh m¹ch, râ rµng,ng¾n gän cßn cÇn ph¶i tu©n thñ ®iÒu g×? (§Ó ngêi nghe kh«ng hiÓu lÇm cÇn ph¶i nãi ntn?) GV chØ râ 2 bµi häc võa rót ra thuéc ph¬ng ch©m c¸ch thøc. HS đọc ghi nhớ 2 sgk. HS đọc : Ngời ăn xin. ? Vì sao cả ngời ăn xin và cậu bé đều cảm thấy nh mình đã nhận đợc từ ngời kia một cái gì đó? Có thể rót ra bµi häc g× tõ c©u chuyÖn trªn?. GV: tuy cả 2 đều không có của cải, tiền bạc, nhng đều cảm nhận đợc tình cảm mà ngời kia dành cho mình, đặc biệt là tình cảm của cậu bé đối với ông l·o ¨n xin. => Liªn hÖ gi¸o dôc t×nh c¶m cho HS HS đọc ghi nhớ 3 Sgk. GV hệ thốnghoá 3 đơn vị kiến thức vừa học. Liên hệ giáo dục cho HS ý thức giao tiếp đạt hiệu quả. GV giao nhiÖm vô cho HS lµm viÖc nhãm: Nhãm1,2 – BT 1,3. -> HËu qu¶: ngêi nghe khã tiÕp nhËn hoặc tiếp nhận không đúng nội dung đợc truyền đạt, không đạt đợc mục đích giao tiÕp. => KÕt luËn: Khi giao tiÕp cÇn chó ý nãi ng¾n gän, râ rµng, rµnh m¹ch. b, Câu: Tôi đồng ý với những nhận định vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy - Cã nhiÒu c¸ch hiÓu c©u nãi trªn.. => KÕt luËn: Trong giao tiÕp cÇn tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå. 2. KÕt luËn: Ghi nhí 2 sgk. III. Ph¬ng ch©m lÞch sù: 1. XÐt vÝ dô : “Ngêi ¨n xin”/ sgk. - Cả 2 đều nhận đợc sự chân thành và tôn träng cña nhau. => Bµi häc: Khi giao tiÕp cÇn t«n träng ngời đối thoại, không phân biệt sang hèn, giµu nghÌo.. 2. Ghi nhí 3:Sgk IV. LuyÖn tËp:.

(18) Nhãm 3,4 –BT 2,4 Híng dÉn HS c¸ch lµm bµi, thêi gian 8phót. Hết thời gian đại diện các nhóm trình bày, nhóm kh¸c NX bæ sung, GV tæng hîp cho ®iÓm.. tr¸nh.. 1. BT1: - Qua 3 c©u, «ng cha ta muèn khuyªn d¹y ta: + CÇn suy nghÜ,lùa chän ng«n ng÷ khi giao tiÕp. + Có thái độ lịch sự, tôn trọng ngời đối thoại. - 1sè c©u TN,ca dao cã ý nghÜa t¬ng tù: + 1 ®iÒu nhÞn 9 ®iÒu lµnh. +Löa thö vµng gian nan thö søc./…. 2. BT2: - PhÐp tu tõ tõ vùng cã liªn quan trùc tiÕp tíi ph¬ng ch©m lÞch sù lµ phÐp nãi gi¶m nãi - VD: +Bài viết của cậu cha đợc hay cho lắm. (Còn dở) + Bà tôi không đợc khoẻ lắm.(Đang ốm) 3. BT3: a. §iÒn: “nãi mãc” b. “nãi hít” => Liên quan đến phơng châm lịch sự c. “nãi m¸t” d. “nãi leo” e. “nói ra đầu ra đũa” => liên quan đến phơng châm cách thức.. 4. BT4: - Đôi khi ngời nói phải dùng đến những cách diễn đạt: a. Khi ngời nói muốn hỏi 1 vấn đề nào đó không thuộc đề tài đang trao đổi(Phơng châm quan hÖ) b. Giao tiếp đôi khi vì 1 lí do nào đó mà ngời nói phải nói 1 điều mà ngời đó nghĩ có thể sẽ làm tổn thơng thể diện ngời đối thoại. Để giảm nhẹ ảnh hởng, tức xuất phát từ việc chú ý đến ph¬ng ch©m lÞch sù, ngêi nãi cÇn dïng c¸ch diÔn ®at trªn. c. Ngêi nãi muèn nh¾c nhë ngêi nghe ph¶i tu©n thñ ph¬ng ch©m lÞch sù. 4. Cñng cè: ?- Khi giao tiÕp, ngoµi viÖc chó ý tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng, vÒ chÊt, cßn ph¶i tu©n thñ nh÷ng ph¬ng ch©m nµo kh¸c? Cô thÓ? 5. Híng dÉn: Xem l¹i c¸c VD trong bµi. Häc kÜ c¸c kh¸i niÖm, hoµn thiÖn c¸c phÇn bµi tËp cßn l¹i. ChuÈn bÞ bµi sau: + ¤n tËp VB thuyÕt minh vµ VB miªu t¶. + Đọc trớc VB “cây chuối trong đời sống Việt Nam” + Dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn D. Rót kinh nghiÖm.. Ngµy so¹n:24/8/2013. TiÕt 9: Sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh..

(19) A. Môc tiªu:. - Cñng cè cho HS kiÕn thøc vÒ VB thuyÕt minh vµ VB miªu t¶. - Giúp HS hiểu đợc VB thuyết minh có sử dụng kết hợp yếu tố miêu tả thì VB sẽ hay h¬n, hÊp dÉn h¬n. - RÌn kÜ n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh vµ kÜ n¨ng kh¸i qu¸t, nhËn biÕt. B. ChuÈn bÞ:. C. TiÕn tr×nh:. Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n GA, b¶ng phô… Trß: ChuÈn bÞ theo híng dÉn cuèi tiÕt 8.. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là VB thuyết minh? Nêu đặc điểm và các phơng pháp thuyết minh? HS tr¶ lêi,GV ghi gãc b¶ng phô phÝa trªn. 3. Bµi míi: GV: Trong VB thuyết minh, khi phải trình bày các đối tợng cụ thể trong đới sống nh: các loài cây, các di tích…thì bên cạnh việc TM rõ ràng, mạch lạc, các đặc điểm, giá trị, sự hình thành… của đối tợng, cần vận dụng biện pháp miêu tả, làm cho đối tợng hiện lên cụ thể, gần gũi, dễ cảm nhËn…Bµi häc h«m nay chóng ta t×m hiÓu vµ sö dông yÕu tè miªu t¶ trong VB thuyÕt minh. I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong VB thuyÕt minh: HS đọc VB “Cây chuối trong đời sống Việt Nam” II. 1. VB “Cây chuối trong đời sông Việt Nam”: ? §©y cã ph¶i lµ VB thuyÕt minh kh«ng? V× sao? III. - §èi tîng thuyÕt - Cung cÊp tri thøc vÒ c©y chuèi ViÖt Nam. minh: c©y chuèi ViÖt Nam: Vai trß cña c©y chuối đối với đời sống vật chất và tinh thần của con ngời Việt Nam. Thái độ đúng đắn cña con ngêi trong viÖc trång trät, ch¨m sãc vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c gi¸ trÞ cña c©y ? Nhan đề của VB có ý nghĩa gì? Tìm những câu chuối. v¨n TM vÒ c©y chuèi? - HÇu nh…trång chuèi. - C©y chuèi …v« tËn. - Ngêi phô n÷…qu¶. - Qu¶ chuèi …ngon. - Nµo chuèi…h¬ng hÊp d·n. - Mçi c©y…mét buång…ngh×n qu¶… - Qu¶ chuèi… mÞn mµng. - C¸c ph¬ng ph¸p TM: LiÖt kª, gi¶i thÝch, ? Trong VB cã sö dông c¸c ph¬ng ph¸p TM nµo? nªu kh¸i niÖm. ? T×m nh÷ng c©u v¨n cã chøa yÕu tè miªu t¶? T¸c dụng của yếu tố đó? - §i kh¾p…nói rõng. - Cã mét lo¹i chuèi…trøng quèc. - Chuèi xanh cã vÞ ch¸t…¨n gái. GV cho HS so s¸nh 2 VB cïng TM vÒ c©y chuèi. 1 VB cã sö dôngyÕu tè miªu t¶, 1 VB kh«ng sö dông (B¶ng phô). ? Rót ra nhËn xÐt vÒ vai trß cña yÕu tè miªu t¶ - Yếu tố miêu tả làm cho đối tợng TM đợc trong VB thuyÕt minh? næi bËt, g©y Ên tîng. ? Qua viÖc t×m hiÓu VB, em rót ra lu ý g× khi lµm v¨n thuyÕt minh? 2. Ghi nhí: Sgk.

(20) HS đọc ghi nhớ/ sgk. GV: §©y chØ lµ mét ®o¹n trÝch nªn cha thuyÕt minh đầy đủ, toàn diện các mặt của cây chuối. ? VËy theo yªu cÇu chung cña VBTM, VB nµy cã thÓ bæ sung nh÷ng g×? HS th¶o luËn tr×nh bµy. - Ph©n lo¹i chuèi: chuèi T©y, chuèi tiªu, chuèi ngù, chuèi h¹t,… - C¸c bé phËn cña c©y chuèi: +Th©n chuèi: gåm nhiÒu líp bÑ bäc lÊy nhau… + Nân chuèi: mµu tr¾ng xanh, mÒm. + Tµu l¸: gåm 2 bé phËn: cuèng l¸ vµ l¸. + Hoa chuèi: mµu hång, cã nhiÒu líp bÑ. + Gèc chuèi: gåm cñ vµ rÔ. ? Sö dông yÕu tè miªu t¶ ®an xen trong nh÷ng ý em võa bæ sung? HS lµm viÖc nhãm bµn, tr×nh bµy: - Th©n chuèi h×nh trô dµi, mäng níc, c¨ng trµn søc sèng. - L¸ xanh rên nh chiÕc b¹t che n¾ng... - Hoa chuèi nh bóp löa hång… ? Cho biÕt thªm c«ng dông cña chuèi? - Th©n chuèi non lµm rau sèng gi¶i nhiÖt, th©n chuèi to lµm phao tËp b¬i. - Hoa chuèi: lµm ném, luéc, xµo… - Qu¶ chuèi tiªu xanh ch÷a bÖnh h¾c lµo, chuèi hột chữa đại tràng, sỏi thận…,quả chuối tây chín lµm b¸nh. - L¸ chuèi T©y dïng gãi quµ b¸nh,thøc ¨n… GV nhËn xÐt, kÕt luËn, lu ý viÖc sö dông yÕu tè II. LuyÖn tËp: miªu t¶ trong VB TM. HS xác định yêu cầu của BT1,BT2. GV híng dÉn c¸ch lµm. BT1:Bæ sung c¸c yÕu tè miªu t¶ vµo c¸c chi tiÕt TM bé phËn cña c©y chuèi => h×nh thµnh c¸c c©u v¨n cã chøa yÕu tè miªu t¶. BT2. ChØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n v¨n? Xem đó có là đoạn văn TM không? Câu văn nào chứa yÕu tè miªu t¶? C¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n v¨n cã t¸c dông g×? GV ph©n nhãm HS lµm viÖc: + N1,2 -> BT1. + N3,4 -> BT2. - Thêi gian: 7 phót => tr×nh bµy. - Nhãm kh¸c NX, bæ sung. - GV kh¸i qu¸t. 1. BT1: - Th©n c©y chuèi h×nh trô dµi, c¨ng trµn søc sèng. - L¸ chuèi t¬i xanh rên, ìn cong høng lÊy ¸nh s¸ng mÆt trêi quang hîp nu«I c©y. l¸ chuèi kh« mµu sÉm thoang tho¶ng mïi th¬m..

(21) - Qu¶ chuèi chÝn cã mµu vµng, võa b¾t m¾t, võa dËy lªn mét mïi th¬m ngät ngµo quyÕn rò. - Nõn chuối non xanh cuộn tròn nh bức th tình còn phong kín, đợi cô gió e ấp mở ra. - Hoa chuèi mµu ph¬n ph¬n phít hång nh c¸i bóp löa cña thiªn nhiªn k× diÖu.... 2. BT2: - C¸c yÕu tè miªu t¶: + T¸ch…cã tai + ChÐn… kh«ng cã tai + N©ng 2 tay xoa xoa råi míi uèng. 4. Cñng cè: ? Yêú tố miêu tả đóng vai trò ntn trong văn thuyyết minh? GV híng dÉn HS lµm mét sè BTTN trong s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi, n¾m ch¾c néi dung phÇn ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi thuyÕt minh vÒ c©y chuèi, hoµn thµnh BT3. GV híng dÉn BT3: + chØ ra nh÷ng c©u v¨n chøa yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n . + §©y lµ VB TM vÒ trß ch¬i ngµy xu©n nh quan hä, móa l©n, cê ngêi, kÐo co, thi nÊu c¬m. + T×m trong tõng trß ch¬i Êyc©u v¨n chøa yÕu tè miªu t¶? Nãi râ t¸c dông? - ChuÈn bÞ bµi sau: + Lập dàn ý cho đề bài: Con trâu ở làng quê Việt Nam? + Su tÇm nh÷ng c©u ca dao, tôc ng÷ nãi vÒ con tr©u? + ChuÈn bÞ néi dung chuÈn bÞ ë nhµ trong bµi D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 24/8/2013. TiÕt 10: LuyÖn tËp sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Môc tiªu:. - TiÕp tôc cñng cè, «n tËp vÒ v¨n b¶n thuyyÕt minh, cã n©ng cao th«ng qua viÖc kÕt hîp víi miªu t¶. - Thấy đợc vai trò của yếu tố miêu tả trong VB TM. - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè miªu t¶. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n GA, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 9.. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: trong giê. 3. Bµi míi: GV yêu cầu HS để phần chuẩn bị ở nhà trớc mặt. ? Xác định yêu cầu về thể loại, nội dung, giới hạn của đề bài?. ? Với vấn đề này, cần tìm những ý gì ?. §Ò bµi: Con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam. I. Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý: 1. Tìm hiểu đề : - ThÓ lo¹i : ThuyÕt minh. - Đối tợng, vấn đề thuyết minh: Vị trí, vai trò của con trâu trong đời sống ngời nông dân Việt Nam.(cuéc sèng cña ngêi lµm ruéng, con tr©u trong việc đồng áng). 2. T×m ý, lËp dµn ý:.

(22) HS thèng nhÊt ý trong nhãm, tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. GV chuÈn : - Con tr©u lµ søc kÐo chñ yÕu... - Lµ tµi s¶n lín nhÊt... - Trong lễ hội, đình đám truyền thống... - §èi víi tuæi th¬... - §èi víi viÖc cung cÊp thùc phÈm, chÕ biÕn đồ mĩ nghệ... HS quan s¸t bµi TM vÒ con tr©u. ? Cã thÓ sö dông nh÷ng ý nµo trong bµi TM khoa học để phục vụ cho việc làm bài văn nµy? HS tr×nh bµy. GV gîi dÉn HS s¾p xÕp, bæ sung c¸c ý võa a. MB : tìm đợc phát triển thành dàn ý. - Giíi thiÖu chung vÒ con tr©u ë lµng quª ViÖt Nam. b. TB : - Nguån gèc... - §Æc ®iÓm h×nh d¸ng... - Vai trß : + Trong c«ng viÖc lµm ruéng : søc kÐo trong cµy, bõa, kÐo xe, ... + Trong đời sống ngời nông dân : Là tài sản lín nhÊt cña ngêi n«ng d©n ; lµ nguån cung cÊp thịt, da, sừng trâu làm đồ mĩ nghệ... + Trong lÔ héi : chäi tr©u... + Gắn bó với tuổi thơ trẻ mục đồng... c. KB : Con tr©u trong t×nh c¶m cña ngêi n«ng d©n. GV dÉn chuyÓn ý, yªu cÇu nhãm HS lµm II. Dùng ®o¹n, viÕt ®o¹n : viÖc : - Mét nhãm viÕt ®o¹n MB. - C¸c nhãm cßn l¹i lÇn lît viÕt c¸c ý phÇn TB. - Thêi gian: 7 phót *Lu ý: + cã thÓ kÕt hîp sö dông nh÷ng c©u ca dao, tục ngữ đã su tầm vào đoạn văn cho phï hîp. + Sö dông yÕu tè miªu t¶, nh÷ng tri thức khoa học về con trâu để thuyết minh. C¸c nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV nhËn xÐt kh¸i qu¸t, ®a ®o¹n v¨n cho HS tham kh¶o trªn b¶ng phô. 1. §o¹n MB : ở Việt Nam, đến bất kì miền quê nào ta đều bắt gặp hình ảnh con trâu trên những cánh đồng, trên các triền đê.Có thể nói, con trâu là tài sản lớn, là ngời bạn không thể thiếu của ngời nông d©n ViÖt Nam. 2. §o¹n TB : - Trâu là loài động vật to cao, có 2 sừng dài, cong, đầu trâu hình gầu dây,...(miêu tả).

(23) - Bao đời nay, hình ảnh con trâu lầm lũi kéo cày trên đồng ruộnglà hình ảnh rất quen thuộc, gần gòi víi ngêi n«ng d©n ViÖt Nam... : Tr©u ¬i ta b¶o....qu¶n c«ng. - Thêi xa, kh«ng cã ai sinh ra vµ lín lªn ë c¸c lµng quª mµ l¹i kh«ng cã tuæi th¬ g¾n bã víi con tr©u : Ngåi trªn lng tr©u thæi s¸o ng¾m c¸nh diÒu no giã trªn kh«ng trung ; cìi tr©u léi s«ng ; cìi trâu thong dong trên triền đê...thật thú vị biết bao ! Con trâu hiền lành ngoan ngoãn đã để lại trong kÝ øc tuæi th¬ mçi ngêi bao kØ niÖm ngät ngµo. 3. §o¹n KB : GV hớng dẫn HS viết đoạn KB : Cảm nghĩ của em về hình ảnh con trâu trong đời sống của ngời n«ng d©n ViÖt Nam. 4. Cñng cè : ? Nh¾c l¹i vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong bµi v¨n thuyÕt minh ? ? §äc VB thuyÕt minh vÒ con tr©u trong sgk ? V¨n b¶n ‘‘Dõa s¸p’’. 5. Híng dÉn : - Xem lại các đoạn văn đã dựng, tiếp tục viết các đoạn văn còn lại, hoàn chỉnh thành văn b¶n thuyÕt minh vÒ con tr©u cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµo vë luyÖn v¨n(buæi chiÒu). - ChuÈn bÞ bµi sau : + So¹n v¨n b¶n : ‘‘Tuyªn bè thÕ giíi...’’ theo yªu cÇu chung. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n 1/9/2013. TiÕt 11- 12 : Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyền đợc bảo vệ và phát triển của trẻ em. A. Môc tiªu : Gióp HS. - Thấy đợc phần nào thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay và tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ chăm sóc trẻ em. - Hiểu đợc sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng thế giới đối với vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. - Rèn cho HS kĩ năng đọc, tìm hiểu, phân tích văn bản nhật dụng – nghị luận chính trị – xã héi. B. ChuÈn bÞ : - Thµy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, su tÇm toµn v¨n b¶n, su tÇm tranh ¶nh vÒ sù ch¨m sãc, b¶o vÖ trÎ em... - Trß : ChuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu cuèi tiÕt 10. C. TiÕn tr×nh :. 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Nêu nguy cơ của chiến tranh hạt nhân đối với nhân loại ? Mỗi chúng ta cần làm gì để góp phần vào công cuộc đấu tranh vì một thế giới hoà bình ? 3. Bµi míi : TiÕt 1.

(24) GV : Sinh thêi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh tõng nãi : ‘TrÎ em nh bóp trªn cµnh...lµ ngoan’’. TrÎ em Việt Nam cũng nh trẻ em trên thế giới hiện nay đang có đợc nhiều thuận lợi về sự chăm sóc, nuôi dỡng, giáo dục. Đồng thời cũng đang đứng trớc những nguy cơ thách thức, những cản trở không nhỏ ảnh hởng xấu đến tơng lai,sự phát triển của các em. Một phần văn bản ‘Tuyên bố...’ra đời cách đây 17 năm đã đề cập đến vấn đề này. I. T×m hiÓu chung : GV hớng dẫn đọc : mạch lạc, rõ ràng, khúc triết => đọc mẫu 1 ®o¹n. HS đọc, nhận xét. ? T×m hiÓu c¸c chó thÝch ? GV bæ sung : - Vô gia c : không gia đình, không nhà ở. - Tăng trởng : phát triển theo hớng tốt đẹp, tiến bộ. - KiÓu lo¹i : v¨n b¶n nhËt dông (nghị luận về vấn đề chính trị ? Xác định kiểu loại văn bản ? x· héi). - Bè côc : 4 phÇn. ? T×m hiÓu bè côc vµ néi dung tõng phÇn cña v¨n b¶n ? - P1 : Më ®Çu : lý do cña b¶n tuyªn bè. - P2 : Sù th¸ch thøc cña t×nh h×nh, thùc tr¹ng trÎ em trªn thế giới trớc các nhà lãnh đạo chính trị. - P3 : Cơ hội : Những điều kiện thuận lợi để thực hiện nhiÖm vô quan träng. - P4 : NhiÖm vô cô thÓ. GV : Trong toµn v¨n b¶n cßn cã 2 phÇn n÷a lµ : nh÷ng cam kÕt vµ nh÷ng bíc tiÕp theo. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc cña v¨n b¶n ? II. §äc - hiÓu v¨n b¶n: - Râ rµng, m¹ch l¹c, liªn kÕt c¸c phÇn chÆt chÏ. 1. Më ®Çu : GV định hớng phần phân tích. Nêu vấn đề, khẳng định quyền ? Đọc lại phần 1 văn bản, nêu nội dung, ý nghĩa phần văn -đợc sống, quyền đợc phát triển bản đó ? cña trÎ em trªn thÕ giíi vµ kªu HS tr×nh bµy. gäi toµn nh©n lo¹i h·y quan t©m GV kh¸i qu¸t. đến vấn đề này. 2. Sù th¸ch thøc : HS đọc lại phần 2. Chú ý các chú thích. ? ở phần này, bản tuyên bố đã nêu lên thực tế cuộc sống của trÎ em trªn thÕ giíi nh thÕ nµo ? NhËn thøc t×nh c¶m cña em khi đọc phần này ? - TrÎ em trªn thÕ giíi hiÖn nay : bÞ biÕn thµnh n¹n nh©n cña chiÕn tranh vµ b¹o lùc, cña sù ph©n biÖt chñng téc, x©m lîc,sèng tha h¬ng, bÞ bãc lét... - Chịu đựng nhiều thảm hoạ của đói nghèo, khủng hoảng kinh tÕ, t×nh tr¹ng v« gia c, dÞch bÖnh, mï ch÷, m«i trêng xuèng cÊp... - NhiÒu trÎ em chÕt mçi ngµy(40.000 ch¸u/ ngµy) v× suy dinh dìng vµ bÖnh tËt. => §©y lµ con sè ®au lßng, ®Çy bÊt ngê mµ em kh«ng nghÜ tíi, cßn qu¸ nhiÒu em khæ qu¸.. - Sự bóc lột đày đoạ một cách tµn nhÉn,cuéc sèng khèn khæ cña trÎ em ë c¸c níc nghÌo.Trong hoµn c¶nh Êy, nh÷ng con sè thèng kª cã søc rÊt nÆng…thùc sù lµ lêi c¶nh báo đối với toàn nhân loại..

(25) GV nãi thªm vÒ n¹n bu«n b¸n trÎ em, trÎ em m¾c HIV, phạm tội, trẻ em các nớc Nam á sau trận sóng thần,...để HS thÊy râ h¬n hiÓm ho¹ vµ nçi khæ cña trÎ em trªn thÕ giíi. 4. Cñng cè : ? Sù th¸ch thøc cña trÎ em trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ g× ? ? Bản thân em hiện nay đang đợc sống trong hoà bình, hạnh phúc, em có suy nghĩ gì và hành động nh thế nào trớc các tệ nạn mà trẻ em trên thế giới hiện nay đang phải đối mặt ? 5. Híng dÉn : - Kết hợp vở ghi và sgk học bài. Nhìn nhận thực tế vấn đề qua đài, báo, ti vi. - ChuÈn bÞ phÇn cßn l¹i : + §äc l¹i phÇn v¨n b¶n, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi c¸c c©u hái. + Câu hỏi 4 : Nêu suy nghĩ của bản thân về vấn đề bảo vệ và chăm sóc trẻ em ? (Gợi ý : Vấn đề dinh dỡng, chăm sóc, học hành...). D. Rót kinh nghiÖm :. TiÕt 2. A. Môc tiªu : Xem chung tiÕt 1 B. ChuÈn bÞ : C. TiÕn tr×nh :. 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Qua phÇn ®Çu cña v¨n b¶n, em hiÓu g× vÒ cuéc sèng cña trÎ em ë 1 sè nø¬c nghÌo trªn thÕ giíi hiÖn nay ? Nªu suy nghÜ cña em sau khi häc phÇn nµy ? 3. Bµi míi : HS đọc lại phần 3. 3. Nh÷ng c¬ héi : ? Qua phÇn nµy, em thÊy viÖc b¶o vÖ vµ ch¨m sãc trÎ em trong bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay ®ang cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi g× ? - Sự liên kết giữa các quốc gia, ý thức cộng đồng quốc tế, công íc LHQ vÒ quyÒn trÎ em. - C¶i thiÖn vÒ bÇu kh«ng khÝ chÝnh trÞ. ? Em có nhận xét gì về những điều kiện này đối với việc chăm - §ã lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn, sãc vµ b¶o vÖ trÎ em ? kiÕn thøc, lµ sù hîp t¸c nhÊt trí của cộng đồng thế giới cïng sù t¨ng trëng kinh tÕ, sù biến đổi của xã hội. => Là điều kiện thích hợp để chăm sãc cho thÕ hÖ t¬ng lai. GV ở đây tác giả muốn nhấn mạnh đến nhân tố con ngời. Bằng những hành động tích cực, tạo điều kiện cho thế hệ tơng lai ph¸t triÓn. ? Em hãy cho biết : Đảng và Nhà nớc ta đã có những chính sách và việc làm nh thế nào để thể hiện sự quan tâm đối với trẻ em ? - Tất cả trẻ em đén tuổi đi học, có điều kiện đều đợc đến trờng. - Më trêng d¹y cho trÎ em c©m, ®iÕc..

(26) - X©y dùng bÖnh viÖn nhi. - X©y dùng hÖ thèng c¸c trêng mÇm non. - X©y dùng c«ng viªn, khu vui ch¬i. - Nhµ xuÊt b¶n dµnh cho thiÕu nhi. GV bæ sung thªm : C«ng t¸c khuyÕn häc, khuyÕn tµi cña c¸c gia đình, dòng họ, xã phờng cũng là những điều kiện thuận lợi gióp c¸c em cã ý thøc v¬n lªn. ? Em có suy nghĩ gì khi đợc hởng những chính sách, những quyÒn lîi cña trÎ em ngµy nay ? HS tù do nªu suy nghÜ. GV nhËn xÐt, gi¸o dôc t tëng cho c¸c em vµ dÉn chuyÓn sang phÇn sau. HS đọc phần 4. ? Kh¸i qu¸t c¸c nhiÖm vô mµ t¸c gi¶ nªu ra trong phÇn nµy ? - Tăng cờng sức khoẻ và chế độ dinh dỡng cho trẻ em. - Quan tâm chăm sóc nhiều hơn đến những trẻ em bị tà tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. - Đảm bảo quyền bình đẳng nam nữ. - Đảm bảo cho trẻ em đợc học hết bậc giáo dục cơ sở. - Cần nhấn mạnh trách nhiệm kế hoạch hoá gia đình. - Cần giúp đỡ trẻ em nhận thức đợc giá trị của bản thân. - Bảo đảm sự tăng trởng, phát triển đều đặn nền kinh tế. => Cần có sự hợp tác quốc tế để thực hiện các nhiệm vụ cấp b¸ch trªn ®©y. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c nhiÖm vô mµ t¸c gi¶ nªu ra ë ®©y ? Ng«n ng÷, giäng ®iÖu ®o¹n v¨n nµy thÕ nµo ? T¸c dông ?. 4. NhiÖm vô :. - C¸c nhiÖm vô nªu ra cã tÝnh chÊt cô thÓ, toµn diÖn, c¬ b¶n vµ cÊp b¸ch. - Lêi v¨n m¹ch l¹c, râ rµng, døt kho¸t... => Mäi ngêi c¶m nhËn râ néi dung mµ t¸c gi¶ nªu ra. III. Tæng kÕt :. ? Qua v¨n b¶n nµy, em nhËn thøc nh thÕ nµo vÒ tÇm quan träng của vấn đề bảo vệ và chăm sóc trẻ em, sự quan tâm của cộng đồng đối với vấn đề này ? HS th¶o luËn tr×nh bµy. GV định hớng, khái quát : - Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những vấn đề cấp bách, có s nghĩa toàn cầu. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến tơng lai của đất nớc, của toàn nh©n lo¹i. - Qua những chủ trơng, chính sách,qua những hoạt động cụ thể đối với việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em, ta có thể nhận ra trình độ văn minh của 1 xã hội. - Vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em ngày nay đang tiếp tục đợc cộng đồng quốc tế dành sự quan tâm thích đáng với chủ trơng * Ghi nhí/sgk : nhiệm vụ đề ra có tính chất cụ thể, toàn diện. HS đọc phần ghi nhớ/sgk.. 4. Cñng cè : ? Phát biểu suy nghĩ của em về sự quan tâm chăm sóc của chính quyền địa phơng, của các tổ chức xã hội nơi em ở đối với trẻ em hiện nay ? - GV cho HS lµm 1 sè BTTN. 5. Híng dÉn : - KÕt hîp vë ghi, sgk häc bµi..

(27) - T×m hiÓu thªm kiÕn thøc thùc tÕ vÒ sù ch¨m sãc, b¶o vÖ trÎ em qua c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin đại chúng. - ChuÈn bÞ bµi sau : + Xem lại các phơng châm hội thoại đã học. + §äc tríc bµi, dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn.  Giê sau häc. D. Rót kinh nghiÖm :. Ngµy so¹n: 3/9/2013.. TiÕt 13: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i (tiÕp). A. Môc tiªu :. - HS nắm đợc mối quan hệ chặt chẽ giữa phơng châm hội thoại với tình huống giao tiếp. - Hiểu đợc phơng châm hội thoại là những quy định bắt buộc trong mọi tình huống giao tiếp. Vì những lí do khác nhâúcc phơng châm hội thoại có khi không đợc tuân thủ. - RÌn kü n¨ng vËn dông cã hiÖu qu¶ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i vµo thùc tÕ giao tiÕp x· héi. - Có thói quen giao tiếp đúng mực, phù hợp, tôn trọng ngời đối thoại.. B. chuÈn bÞ :. - Thµy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô... - Trß : ChuÈn bÞ theo yªu cÇu cuèi tiÕt 12. C. TiÕn tr×nh : 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Phân biệt các phơng châm hội thoại đã học ? ? Lµm BT 4/ 23 ? 3. Bµi míi : GV : Để giao tiếp đạt hiệu quả, ngời nói không chỉ cần nắm vững các PCHT mà còn phải xác định rõ những đặc điểm của tình huống giao tiếp : Phải biết rõ đang giao tiếp với ai, nói khi nào, nói ở đâu, nói nhằm mục đích gì...=> Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta giải đáp các câu hỏi đó. I. Quan hÖ gi÷a ph¬ng ch©m héi tho¹i víi GV sö dông b¶ng phô vÝ dô t×nh huèng giap tiÕp : HS đọc, theo dõi truyện cời. 1. XÐt vÝ dô/ sgk : TruyÖn cêi : ‘Chµo hái’’ ? C©u hái cña chµng rÓ cã tu©n thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i lÞch sù kh«ng ?V× sao ?. - C©u hái cña chµng rÓ cã tu©n thñ PCHT lÞch sự,( nó thể hiện sự quan tâm đến ngời khác.) - Tuy nhiên câu hỏi đó sử dụng không đúng lúc, đúng chỗ (ngời đợc hỏi đang ở trên cây cao nên phải vất vả trèo xuống để trả lời).. GV: trong thực tế, tình huống đó lại gây phiÒn hµ, khã chÞu cho ngêi kh¸c. ? VËy cã thÓ rót ra bµi häc g× qua c©u chuyÖn nµy ? 2. KÕt luËn : ViÖc vËn dông c¸c PCHT cÇn phï hợp với đặc điểm của tình huống giao tiếp : Nói với ai, ở đâu, khi nào, nói để làm gì... II. Nh÷ng trêng hîp kh«ng tu©n thñ PCHT : HS theo dõi lại các ví dụ về các PCHT đã häc.(B¶ng phô) 1. XÐt c¸c vÝ dô : sgk/37 : ? Trong các ví dụ đó, PCHT nào không đợc.

(28) tu©n thñ ? GV giao nhiÖm vô cho HS : - N1 : VD2/37 - N2 : VD3/37 - N3 : VD4/37 Thêi gian :5phót. §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung, GVcñng cè, kh¸i qu¸t. - Chỉ có ví dụ về phơng châm lịch sự đợc tu©n thñ, c¸c vÝ dô cßn l¹i kh«ng tu©n thñ. a. VD1/37: GV:Vì Ba không biết chiếc máy bay đợc chế - Câu trả lời của Ba không đáp ứng yêu cầu t¹o n¨m nµo. cña An =>kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng để đảm bảo phơng châm về chất. b. VD2/37: GV: Ngêi nãi - b¸c sÜ kh«ng tu©n thñ ph¬ng - Kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ chÊt => CÇn ch©m vÒ chÊt - nãi ®iÒu m×nh kh«ng tin lµ thiết vì đây là việc làm nhân đạo. đúng. Thực ra việc nói dối của bác sĩ ở đây có thể coi là việc làm nhân đạo và cần thiết, vì nhờ sự động viên của bác sĩ mà ngời bệnh cã thÓ l¹c quan h¬n… ? H·y t×m nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp kh¸c mà phơng châm về chất không đợc tuân thủ? - Ngêi chiÕn sÜ kh«ng may sa vµo tay giÆc, bÞ tra tÊn, xÐt hái. - Khi nhận xét về hình thức, tuổi tác của ngời đối thoại… ? Khi nãi : “tiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c” th× cã ph¶i ngêi nãi kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng kh«ng? Ph¶i hiÓu nghÜa cña c©u nµy nh c. VD3/37: thÕ nµo? - XÐt theo nghÜa têng minh =>kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ vÒ lîng. - XÐt theo nghÜa hµm Èn => Tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng. => Nên hiểu: Tiền bạc chỉ là phơng tiện để sống chứ không phải là mục đích cuối cùng của con ngêi => r¨n d¹y con ngêi kh«ng nªn ch¹y theo tiÒn b¹c mµ quªn ®i tÊt c¶ nh÷ng thø kh¸c quan ? Qua các ví dụ vừa tìm hiểu, ta thấy đôi khi trọng hơn trong cuộc sống. chóng ta l¹i kh«ng tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. h·y lÝ gi¶i v× sao? 2. KÕt luËn: HS tr¶ lêi. - ViÖc kh«ng tu©n thñ c¸c PCHT cã thÓ b¾t GV ghi b¶ng. nguån tõ nh÷ng nguyªn nh©n sau: + Ngêi nãi v« ý, vông vÒ, thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕp. + Ngời nói phải u tiên cho 1 PCHT nào đó hoÆc 1 yªu cÇu quan träng h¬n. + Ngời nói muốn gây sự chú ý, để ngời nghe hiểu câu nói theo 1 hàm ý nào đó. * Ghi nhí/ sgk: III. LuyÖn tËp:.

(29) HS đọc ghi nhớ/ sgk. HS t×m hiÓu yªu cÇu c¸c bµi tËp, GV híng dÉn c¸ch lµm råi giao nhiÖm vô cho HS th¶o luËn nhãm: - N1,2 – BT1. - N3,4 – BT2. Thêi gian 5 phót. HÕt thêi gian c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, GV chèt kiÕn thøc.. 1. BT1: - Với cậu bé 5 tuổi, cha thể nhận biết đợc tuyÓn tËp truyÖn ng¾n cña Nam Cao. => ¤ng bè kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ chÊt, ph¬ng ch©m c¸ch thøc(m¬ hå). Tuy nhiªn, víi nh÷ng ngêi ®i häc => cã thÓ lµ 1 c©u tr¶ lêi đúng. 2. BT2: - Thái độ, lời nói của chân, tay, tai, mắt, không tu©n thñ ph¬ng ch©m lÞch sù - Việc không tuân thủ ấy là không chính đáng, là vô lí, vì khách đến nhà phải chào hỏi chủ nhà råi míi nãi chuyÖn, nhÊt lµ ë ®©y lêi nãi vµ th¸i độ của các vị khách thật hồ đồ, không có căn cứ g× c¶. => Kh«ng thÝch hîp víi t×nh huèng giao tiÕp.. 4. Cñng cè: ? Nªu mèi quan hÖ gi÷a PCHT víi t×nh huèng giao tiÕp? ? Nh÷ng trêng hîp kh«ng tu©n thñ PCHT? GV híng dÉn HS lµm mét sè BTTN/ S¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. Thuéc néi dung phÇn ghi nhí/ sgk. - Hoµn thµnh c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT. - ChuÈn bÞ bµi sau: + ¤n tËp l¹i toµn bé phÇn v¨n thuyÕt minh, ®a yÕu tè miªu t¶ vµ c¸c BPNT vµo v¨n b¶n thuyÕt minh. + Lập dàn ý cho những đề bài trong sgk. + ChuÈn bÞ giÊy bót => Giê sau viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 4/9/2013.. TiÕt 14- 15: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1. A. Môc tiªu:. - HS vận dụng những kiến thức đã học viết đợc một văn bản thuyết minh, trong đó có sử dụng các BPNT và yếu tố miêu tả.Tuy nhiên vẫn đặt lên hàng đầu yêu cầu thuyết minh khoa häc, chÝnh x¸c, m¹ch l¹c… - Thông qua bài viết của HS, GV thấy đợc những điểm và hạn chế , từ đó có những biện pháp phù hợp để kèm cặp thêm. - Rèn kĩ năng thu thập tài liệu để viết bài văn thuyết minh, kĩ năng đa các biện pháp nghệ thuật và yếu tố miêu tả vào văn bản thuyết minh. Bài viết phải có đủ bố cục 3 phần mạch lạc, râ rµng. - Gi¸o dôc t×nh yªu thiªn nhiªn, tÝnh trung thùc, chÝnh x¸c trong bµi viÕt. B. ChuÈn bÞ:. - Thày: nghiên cứu tài liệu, ra đề kiểm tra, đáp án, biểu điểm. - Trß: chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn theo híng dÉn cuèi tiÕt 13.. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò:.

(30) 3. Bµi míi: §Ò bµi: C©y chuèi ë quª em? GV gîi ý: - Xác định đợc mục tiêu của đề bài, đối tợng thuyết minh, hớng trình bày. - Yªu cÇu sö dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh, vËn dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ ®a yÕu tè miªu t¶ vµo trong bµi viÕt mét c¸ch linh ho¹t, phï hîp. §¸p ¸n, biÓu ®iÓm: a. Më bµi: (1®) - Giới thiệu đợc đối tợng thuyết minh: Cây chuối ở quê em một cách tự nhiên, hợp lí. b. Thân bài: (8đ). Yêu cầu HS giới thiệu đợc những đặc điểm tiêu biểu của cây chuối. * Nguån gèc, chñng lo¹i:(1®). - Nguån gèc: tõ chuèi rõng, xuÊt hiÖn tõ l©u, g¾n bã th©n thiÕt víi lµng quª ViÖt Nam, lµng quª nµo, ®©u ®©u còng cã chuèi. - Chñng lo¹i: cã nhiÒu lo¹i: Chuèi t©y, chuèi tiªu, chuèi ngù, chuèi h¹t, chuèi mËt… * §Æc ®iÓm h×nh d¸ng, c«ng dông (4®): - Th©n chuèi : + Gåm nhiÒu líp bÑ mµu xanh nh¹t, bªn trong mµu tr¾ng hång. + Miªu t¶: th©n trßn, sê tay vµo thÊy m¸t rîi… - L¸ chuèi : + Mµu xanh non. Khi giµ, mµu xanh thÉm, ng¶ n©u vµng khi óa. + Gåm cäng, l¸, to b¶n nh chiÕc thuyÒn nhá, ìn cong díi ¸nh tr¨ng, thØnh thoảng lại lật phật nh muốn mời gọi ai đó trong đêm khuya thanh vắng. - Hoa chuèi: Mµu phít hång, cã nhiÒu líp bÑ,(trong líp bÑ sau nµy sÏ cho mét n¶i chuèi) nh×n xa nh 1 bóp löa cña thiªn nhiªn k× diÖu ®ung ®a trong giã. - Buång chuèi: + Gåm nhiÒu n¶i, s¾p xÕp hîp lÝ. + Nh nh÷ng bµn taycã nhiÒu ngãn cong cong. - Qu¶ chuèi: + Khi cßn xanh… + Khi chÝn… - Gốc chuối (Củ chuối) : Nằm sâu dới đất, hút chất dinh dỡng nuôi cây. Sinh ra cây chuèi con…. * C¸ch ch¨m sãc (1®) : §¬n gi¶n, chuèi dÔ trång, dÔ sèng, kh«ng ph¶i ch¨m bãn nhiÒu. Nªn trång ë nh÷ng n¬i tr¸ng n¾ng… * Gi¸ trÞ kinh tÕ (1®): - Th©n chuèi lµ thøc ¨n cho gia sóc. - Qu¶ chuèi lµ nguån thøc ¨n bæ dìng cho con ngêi; dïng lµm b¸nh kÑo, xuÊt khÈu. * Gi¸ trÞ tinh thÇn (1®): VËt thê cóng linh thiªng kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c ngµy lÔ TÕt, ngµy r»m, ngµy mïng 1 ®Çu th¸ng… c. KÕt bµi (1®): - Khái quát lại đối tợng thuyết minh. - Nêu suy nghĩ của bản thân về đối tợng thuyết minh. 4. Cñng cè: - GV thu bài đúng thời gian, nhận xét giờ làm bài. 5. Híng dÉn: - ¤n tËp l¹i v¨n b¶n thuyÕt minh. - ChuÈn bÞ bµi sau: + §äc kÜ v¨n b¶n : “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng”. + Trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản. + Lu ý phÇn tãm t¾t cÇn chi tiÕt, chÝnh x¸c. C©u hái bæ sung : ? Suy nghĩ về cách bày tỏ nỗi oan của Vũ Nơng( chết), với tính cách của nàng thì điều đó cã hîp lÝ kh«ng?. D. Rót kinh nghiÖm :.

(31) Ngµy so¹n: 12/9/2013.. TiÕt 16- 17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng - NguyÔn D÷ -. A. Môc tiªu :. - Học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp truyền thống trong tâm hồn của ngời phụ nữ Việt nam dới chế độ phong kiến qua nhân vật Vũ Nơng.Thấy rõ số phận oan trái của họ trong xã hội cũ. - T×m hiÓu nhng thanh c«ng vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm:NghÖ thuËt dùng truyÖn dùng nh©n vËt, sù s¸ng t¹o trong viÖc kÕt hîp nh÷ng yÕu tè thÇn kú víi nh÷ng t×nh tiªt cã thùc t¹o nªn vÎ đẹp riêng của thể loại truyền kỳ B. ChuÈn bÞ. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, … - Trß : Häc bµi vµ so¹n bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 15. C. TiÕn tr×nh :. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra: KiÓm tra vë so¹n 1 bµn HS. 3. Bµi míi: TiÕt 1. GV: “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” lµ 1 trong 20 truyÖn cña t¸c phÈm “TruyÒn k× m¹n lôc”. C©u chuyÖn nµy cã nguån gèc tõ truyÖn cæ tÝch “Vî chµng Tr¬ng” (Kho tµng cæ tÝch ViÖt Nam NguyÔn §æng Chi su tÇm vµ biªn so¹n). §©y lµ mét trong nh÷ng truyÖn hay nhÊt cña “TruyÒn kì mạn lục” đã đợc chuyển thể thành vở chèo “Chiếc bóng oan khiên”. I. T×m hiÓu chung :.

(32) HS nghiªn cøu chó thÝch sgk/48. 1. T¸c gi¶: NguyÔn D÷ : ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ NguyÔn D÷ vµ - Quª huyÖn Trêng T©n - H¶i D¬ng. t¸c phÈm? - Lµ häc trß cña tr¹ng tr×nh NguyÔn BØnh Khiªm. - Sèng ë thÕ kû XVI. - Lµ ngêi häc réng, tµi cao nhng chØ lµm quan mét n¨m råi vÒ ë Èn. 2. T¸c phÈm : GV lu ý : Bớc sang thế kỉ 16, chế độ phong kiến thời Lê * Lµ mét trong 20 truyÖn cña t¸c b¾t ®Çu khñng ho¶ng, tËp ®oµn phong kiÕn Lª-TrÞnh-M¹c phÈm “TruyÒn k× m¹n lôc’’. ph©n tranh, tranh giµnh quyÒn lùc, g©y nªn lo¹n l¹c liªn miªn vµ g©y ra bao nçi khæ cùc cho ngêi d©n v« téi. ? HiÓu thÕ nµo lµ truyÒn kú m¹n lôc? - Ghi chép tản mạn những điều kỳ lạ vẫn đợc lu truyền. GV cho HS t×m hiÓu: - T¸c phÈm gåm 20 truyÖn viÕt b»ng ch÷ H¸n, khai th¸c c¸c truyÖn cæ d©n gian vµ c¸c truyÒn thuyÕt lÞch sö, d· sö cña ViÖt Nam. - Nhân vật chính của tác phẩm thờng là ngời phụ nữ đức h¹nh, khao kh¸t mét cuéc sèng b×nh yªn, h¹nh phóc. Nhng c¸c thÕ lùc b¹o tµn vµ c¶ gi¸o lÝ kh¾c nghiÖt l¹i x« ®Èy hä vµo nh÷ng c¶nh ngé Ðo le, oan tr¸i, bÊt h¹nh. “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” lµ mét c©u chuyÖn nh vËy. - TruyÖn cã nguån gèc tõ truyÖn d©n gian trong kho tµng truyện cổ tích Việt nam đợc gọi là truyện “Vợ chàng Trơng”. GV hớng dẫn cách đọc: Đọc với giọng tình cảm thiết tha, nhấn mạnh vào những lời độc thoại của nhân vật. ThÓ hiÖn râ trong nh÷ng c©u v¨n biÒn ngÉu. GV đọc mẫu. HS đọc. Nhận xét. ? T×m hiÓu 1 sè chó thÝch SGK ? ? Tìm đại ý của tác phẩm ? Đây là câu chuyện về số phận oan nghiệt của Vũ Nơng - một ngời phụ nữ có nhan sắc, có đức hạnh dới chế độ phong kiến. Chỉ vì một lời nói ngây thơ của con trai (bé Đản) mà bị chồng nghi ngờ, xỉ nhục, bị đẩy đến bớc đờng cùng, phải tự kết liễu đời mình để bày tỏ tấm lòng trong sạch. Tác phẩm cũng thể hiện mơ ớc ngàn đời của nhân dân là ngời tốt bao giờ cũng đợc đền trả xứng đáng dï chØ lµ thÕ giíi huyÒn bÝ. ? Xác định bố cục của truyện ? - P1 : Từ đầu... Cha mẹ đẻ mình. => Cuéc h«n nh©n gi÷a Tr¬ng Sinh vµ Vò N¬ng. Cuéc sèng, phÈm h¹nh cña Vò N¬ng trong nh÷ng ngµy Tr¬ng Sinh ®i lÝnh. - P2 : TiÕp ... qua råi. => Nçi oan khuÊt vµ c¸i chÕt bi th¶m cña Vò N¬ng. - P3: Cßn l¹i. => Cuộc gặp gỡ giữa Phan Lang và Vũ Nơng trong động Linh Phi. Vũ Nơng đợc giải oan.. * §¹i ý: §øc tÝnh truyÒn thèng vµ sè phËn oan tr¸i cña ngêi phô n÷ díi chế độ phong kiến. Thể hiện mơ ớc ngàn đời của nhân dân là ngời tốt bao giờ cũng đợc đền trả xứng đáng, dï chØ lµ ë 1 thÕ giíi huyÒn bÝ.. * Bè côc : 3 phÇn.. GV định hớng phần phân tích, có thể theo bố cục, có thể II. Đọc - hiểu văn bản: theo nh©n vËt. 1. Nh©n vËt Vò N¬ng :.

(33) GV cho HS tóm tắt phần 1: từ đầu… “cha mẹ đẻ mình”. a. Những phẩm hạnh tốt đẹp : ? Më ®Çu truyÖn t¸c gi¶ giíi thiÖu nh©n vËt nh thÕ nµo? Qua lêi giíi thiÖu Êy, em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt nµy ? - Lµ ngêi tÝnh t×nh thuú mÞ nÕt na l¹i thªm cã t dung tốt đẹp. Đẹp ngời, đẹp nết. - Hä tªn quª qu¸n râ rµng. ? Nhận xét cách vào đề của tác giả ? - Mang dÊu Ên cña truyÖn cæ tÝch. - Kh¸c lµ ngêi con g¸i cã tªn tuæi râ rµng. => Gây sự chú ý của ngời đọc ? Đối với chồng nàng thể hiện đức hạnh của ngời vợ ra sao? - Luôn giữ gìn khuôn phép để không lúc nào vợ chồng cã sù bÊt hoµ. ? Tiễn chồng đi lính tình cảm của nàng đợc thể hiện nh thÕ nµo ? - Rãt chÐn rîu ®Çy. - Nãi lêi t¹m biÖt. ? Trong lời tiễn chồng: “Thiếp chẳng ...đủ rồi”. Theo em lêi dÆn dß Êy mang nÆng t©m t t×nh c¶m g× cña Vò N¬ng? - Kh«ng mong vinh hiÓn, ¸o gÊm, phong hÇu, mµ chØ cÇu mong cho chång b×nh an trë vÒ. - C¶m th«ng tríc nh÷ng nçi vÊt v¶ gian lao mµ chång phải chịu đựng. - ThÓ hiÖn nçi kh¾c kho¶i nhí nhung, yªu th¬ng chång ch©n thµnh, mét lßng thuû chung. ? Chứng kiến cảnh chia tay đó em có cảm nghĩ gì? - Những chi tiết, những lời nói chân thành đằm thắm của nàng đã làm cho mọi ngời xúc động. ? Những ngày Trơng Sinh đi lính, tình cảm đối với chồng đợc thể hiện nh thế nào? Sự việc Vũ Nơng chỉ bóng của mình trên vách và nói với con đó là cha nó có ý nghĩa nh thÕ nµo? - Nàng chỉ bóng mình -> nghĩ đến chồng. Thơng nhớ chồng khôn nguôi, lấy hình ảnh chồng làm nguồn động viªn, an ñi. ? Nh÷ng h×nh ¶nh: “Bím lîn ®Çy vên, m©y che kÝn…” cã t¸c dông biÓu c¶m nh thÕ nµo trong viÖc diÔn t¶ t×nh c¶m cña Vò N¬ng? - §©y lµ h×nh ¶nh íc lÖ mîn c¶nh vËt cña thiªn nhiên để diễn tả sự trôi chảy của thời gian. Nỗi buồn, nỗi nhí cø dµi theo n¨m th¸ng. ? Qua nh÷ng chi tiÕt võa t×m hiÓu, em thÊy Vò N¬ng - Lµ ngêi vî thñy chung yªu chång hiÖn lªn lµ ngêi nh thÕ nµo? tha thiÕt. ? Ngoài ra, Vũ Nơng còn đợc giới thiệu là ngời nh thế nào (đối với mẹ chồng, con cái). Lấy dẫn chứng minh - Là ngời mẹ đảm đang hiền thục. ho¹? - Mét m×nh nu«i con nhá, tËn t×nh ch¨m sãc mÑ giµ - Lµ ngêi con d©u hiÕu th¶o. nh÷ng lóc ®au yÕu, lo thuèc thang, cÇu khÊn thÇn phËt, lóc nµo còng dÞu dµng ©n cÇn: lÊy lêi ngät ngµo kh«n khÐo khuyªn l¬n. ? Việc tác giả để cho bà mẹ chồng chăng chối lại những lêi ghi nhËn c«ng lao cña Vò N¬ng cã dông ý g×?.

(34) - Cách đánh giá thật khách quan. GV: Và từ đó tác giả thể hiện, khẳng định một lần nữa trong lêi kÓ: Nµng hÕt lêi th¬ng xãt, phµm viÖc ma chay tế lễ, lo liệu nh đối với cha mẹ để mình. Dới chế độ phong kiến xa, ngời phụ nữ luôn đợc trân trọng ngợi ca bëi hä cã phÈm chÊt v« cïng cao quÝ, lßng hiÕu th¶o, sù thuỷ chung, đảm đang tháo vát. Vũ Nơng sẽ là ngời gây ấn tợng sâu sắc chiếm đợc cảm tình của bạn đọc. ? Từ việc ca ngợi những phẩm hạnh tốt đẹp của Vũ Nơng, em có nhận xét gì về ngôn ngữ, giọng điệu, tình => Nhà văn sử dụng nhiều câu văn nhÞp nhµng theo lèi biÒn ngÉu, sö c¶m cña t¸c gi¶ dµnh cho nh©n vËt? dông nhiÒu h×nh ¶nh íc lÖ, ®iÓn tÝch, ngợi ca, đề cao phẩm hạnh của Vũ Nơng. Nàng mang đầy đủ những đức tÝnh truyÒn thèng cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam. =>C©u chuyÖn mang ®Ëm gi¸ trÞ nh©n v¨n. GV: Trong hoµn c¶nh x· héi lóc bÊy giê, x· héi träng nam khinh n÷… th× tiÕng nãi bªnh vùc, ca ngîi ngêi phô nữ của tác giả, đã thể hiện giá trị nhân văn sâu sắc của t¸c phÈm. Kh«ng chØ ngîi ca ngêi phô n÷, t¸c gi¶ cßn lªn án XHPK thối nát, chà đạp lên nhân phẩm của con ngời, nhÊt lµ ngêi phô n÷. Chóng ta sÏ thÊy râ h¬n ®iÒu nµy trong tiÕt 2 cña bµi häc. 4. Cñng cè: - GV cho HS kh¸i qu¸t l¹i néi dung bµi häc. ? C¶m nhËn cña em vÒ phÈm h¹nh nh©n vËt Vò N¬ng ? 5. Híng dÉn: - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - TËp ph©n tÝch tÝnh c¸ch nh©n vËt. - ChuÈn bÞ tiÕt 2: + §äc, tãm t¾t l¹i t¸c phÈm. + Tiếp tục trả lời các câu hỏi còn lại trong sgk - phần đọc hiểu. + Suy nghÜ cña em vÒ c¸i chÕt cña Vò N¬ng vµ nh©n vËt Tr¬ng Sinh. D. Rót kinh nghiÖm :. TiÕt 2. A. Môc tiªu: Xem chung tiÕt 1 B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, … - Trß : Häc bµi vµ so¹n bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt tríc C. tiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Tãm t¾t truyÖn “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng”? ? Qua phần đầu của truyện, những phẩm hạnh tốt đẹp của Vũ Nơng đợc bộc lộ nh thế nµo? 3. Bµi míi: HS theo dâi phÇn tiÕp. b. Nçi oan khuÊt cña VòN¬ng: ? Qua n¨m sau Tr¬ng Sinh b×nh an trë vÒ. Lßng mong mái.

(35) của Vũ Nơng đã đợc đền đáp. Đối mặt với thử thách của chiến tranh vừa qua đi thì Trơng Sinh lại phải đối mặt với hiện thực hết sức đau lòng. Hãy chỉ ra điều đó? - MÑ mÊt, con kh«ng nhËn cha. ? Đất bằng đã nổi sóng. Việc bé Đản không nhận cha đã gây cho Trơng Sinh mối nghi ngờ gì? Mối nghi ngờ của Trơng Sinh có cơ sở không? Bé Đản nói gì , đọc lại lời nói đó? - Bé Đản nói về ngời đàn ông thứ hai: chỉ xuất hiện vào ban đêm, không nói, quấn quít với Vũ Nơng nh hình với bãng vµ xuÊt hiÖn trong thêi gian Tr¬ng Sinh ®i lÝnh. ? Theo em cßn lý do nµo kh¸c khiÕn cho mèi nghi ngê ngµy mét s©u h¬n? - Cuéc h«n nh©n gi÷a Tr¬ng Sinh vµ Vò N¬ng cã phÇn không bình đẳng: Thiếp con nhà khó đợc nơng tựa nhà giầu. Sự cách bức đã cộng thêm cho Trơng Sinh một cái thế của ngời chồng (chế độ gia trởng phong kiến-Trơng Sinh là kẻ vô học, đa nghi.) ? Mọi sự phẫn nộ ghen tuông của chàng đã dồn lên đầu Vũ N¬ng. C©u chuyÖn tiÕp tôc ph¸t triÓn nh thÕ nµo? - Tr¬ng Sinh la um cho h¶ giËn - Mắng nhiếc đánh đuổi Vũ Nơng - Vò N¬ng thanh minh nhng chµng kh«ng tin - Lµng xãm bªnh vùc ch¼ng ¨n thua g× GV : Cách xử sự hồ đồ độc đoán của Trơng sinh làm cho th¾t nót cña truyÖn ngµy cµng chÆt chÏ, kÞch tÝnh ngµy mét cao. Trơng Sinh trở thành một kẻ vũ phu, thô bạo dẫn đến bi kịch cuộc đời Vũ Nơng. Bi kịch đó là gì? - Vò N¬ng thanh minh (lêi tho¹i 1,2). - Than th©n (lêi tho¹i 3). ? Cảm nhận của em khi đọc lời thoại 1,2? - Lời thoại 1: Phân trần để chồng hiểu rõ tấm lòng của mình: chung thuỷ, trong trắng, cầu xin chồng đừng nghi oan. - Lời thoại 2: Là nỗi đau đớn thất vọng khi không hiểu sao bị đối xử bất công, không có quyền tự bảo vệ, hạnh phúc gia đình, niềm khao khát của cả đời nàng đã tan vỡ, tình yêu không còn, cả nỗi đau chờ chồng thành hoá đá cũng không thể làm lại đợc nữa. ? Qua 2 lời thoại em hiểu đợc nỗi niềm của Vũ Nơng lúc đó nh thế nào? ? ThÕ nhng Tr¬ng Sinh kh«ng chÞu nghe, chµng cè chÊp, Vò N¬ng t¾m géi chay s¹ch, ch¹y ra bÕn Hoµng Giang kÕt liễu cuộc đời mình.Trong lời thoại thứ 3 tâm sự nào của Vũ Nơng làm em xúc động? - Sự thất vọng tột cùng, cuộc hôn nhân đã đến độ không tài nào hàn gắn nổi. Vũ Nơng đành mợn dòng nớc quê hơng để giãi bày tấm lòng trong trắng của mình. - Lêi than th©n nh mét lêi nguyÒn xin thÇn s«ng chøng gi¸m nçi oan khuÊt vµ tiÕt s¹ch gi¸ trong cu¶ m×nh. - Vũ Nơng bị dồn tới bớc đờng cùng đành chấp nhận số phËn. ? Hành động tự trẫm mình của nàng gợi cho em suy nghĩ g×? - Không còn cách lựa chọn nào khác,VN phải tự vẫn để bày tỏ nỗi oan ức => đó là hành động rất phù hợp với tính. - Vò N¬ng bÞ nghi lµ thÊt tiÕt kh«ng chung thuû.. - Đau đớn thất vọng cố tìm mọi cách phân trần để chồng hiểu.. - Mợn dòng nớc để tự vẫn, bày tỏ tÊm lßng trong tr¾ng cña m×nh.. => Là hành động quả quyết để b¶o toµn danh dù, cã nçi tuyÖt vọng đắng cay nhng cũng có sự.

(36) c¸ch cña nµng. GV so s¸nh: Nh÷ng chi tiÕt “t¾m géi chay s¹ch råi ngöa mặt lên trời để than” chứng tỏ đây không phải là hành đông bột phát trong cơn nóng giận nh truyện cổ tích miêu t¶: Vò N¬ng ch¹y mét m¹ch ra bÕn s«ng Hoµng giang råi ®©m ®Çu xuèng níc. ? Vì sao Vũ Nơng phải chịu nỗi oan khuất? Từ đó em cảm nhận đợc điều gì về thân phận ngời phụ nữ dới chế độ phong kiÕn? - Cuộc hôn nhân không bình đẳng. Sự cách bức đã tạo cho Tr¬ng Sinh mét c¸i thÕ, bªn c¹nh c¸i thÕ cña ngêi chồng, ngời đàn ông trong chế độ gia trởng phong kiến - Tính cách của Trơng Sinh, cách xử sự hồ đồ, độc đoán. - T×nh huèng bÊt ngê => Ngời phụ nữ đức hạnh không những không đợc bênh vực, chở che mà lại còn bị đối xử bất công vô lý. ? C¸i chÕt cña Vò N¬ng cã ý nghÜa g× ? - Tố cáo xã hội phong kiến bất công với chế độ nam quyền độc đoán. - Bày tỏ niềm cảm thơng của tác giả đối với số phận oan nghiÖt cña ngêi phô n÷. - Tè c¸o chiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa. GV: Dới chế độ phong kiến, chế độ nam quyền độc đoán, ngời phụ nữ nh Vũ Nơng có oan mà không đợc thanh minh. Nàng chết để bày tỏ nỗi oan khuất. Cả đời nàng chỉ mong cã cuéc sèng b×nh yªn hoµ thuËn: c¸ch biÖt ba n¨m giữ gìn một tiết ,tô son điểm phấn dờng đã nguôi lòng, ngõ liÔu têng hoa cha hÒ bÐn gãt.ThÕ mµ chÝnh ngêi chång Êy lại tự đánh mất đi một chỗ dựa, một niềm tin yêu nhất của đời mình. ? Vò N¬ng nh¶y xuèng s«ng tù vÉn mµ nµng vÉn «m trong lòng một nỗi oan. Cho đến ngày kia nỗi oan đợc giải. Ai là ngời giúp nàng? Sự thật đợc chỉ ra là gì? - Bé Đản nói: “Cha Đản lại đến kia kìa” - Sự thật là cái bóng trên tờng, là trò đùa của Vũ Nơng. Trơng Sinh là ngời tìm ra sự thật đó. ? Em thấy thái độ Trơng Sinh nh thế nào? - Bàng hoàng, vô cùng hối hận nhng đã muộn. ? Nh vậy nỗi oan của Vũ Nơng đợc thanh minh. Nhận xét vÒ c¸ch dÉn d¾t t×nh tiÕt c©u chuyÖn cña t¸c gi¶ ? - Thắt nút lên tới đỉnh điểm. - Gỡ nút đơn giản hợp lý (khéo léo cài chi tiết cái bóng trong c©u chuyÖn) - Gây bất ngờ cho ngời đọc: tăng cờng tính bi kịch và câu chuyÖn trë nªn hÊp dÉn. ? Theo em, câu chuyện đến đây kết thúc đợc cha? Tại sao tác giả lại không để Vũ Nơng chết hẳn. Tác giả chọn cho nàng cuộc sống dới thuỷ cung nh thế nào, để làm gì? HS tr×nh bµy. ? Trong đoạn chuyện vừa đọc có những chi tiết li kỳ nào? - Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa, lạc vào động rùa của Linh Phi, đợc đãi yến, đợc gặp Vũ Nơng, rồi đợc sứ giả của linh Phi rÏ níc ®a vÒ d¬ng thÕ. - Hình ảnh Vũ Nơng hiện ra sau khi Trơng Sinh lập đàn trµng gi¶i oan cho nµng ë bÕn Hoµng Giang lung linh. chỉ đạo của lý trí.. => Vò N¬ng lµ ngêi phô n÷ bÊt h¹nh, chÞu nhiÒu thiÖt thßi bÊt c«ng.. - NT : C¸c t×nh tiÕt x©y dùng hîp lý. Mâu thuẫn lên tới đỉnh điểm. Gỡ nút đơn giản hợp lý.. - Vũ Nơng đợc sống cuộc sống sung síng díi thuû cung..

(37) huyÒn ¶o. ? NhËn xÐt c¸ch thøc ®a nh÷ng yÕu tè kú ¶o vµo trong truyÖn cña NguyÔn D÷? - Các yếu tố đợc đa vào xen kẽ với những yếu tố thực về địa danh (Bến đò Hoàng Giang, ải Chi Lăng) về thời điểm lịch sử (cuối đời khai đại nhà Hồ) nhân vật lịch sử (Trần Thiªm B×nh). Sù kiÖn lÞch sö (qu©n Minh x©m lîc níc ta) nh÷ng chi tiÕt thùc vÒ trang phôc, vÒ t×nh c¶nh nhµ cña Vò N¬ng sau khi nµng mÊt. => TÊt c¶ lµm cho thÕ giíi k× ¶o lung linh, m¬ hå trë nªn gần gũi với cuộc đời thực làm tăng độ tin cậy khiến cho ngời đọc cảm thấy ngỡ ngàng. ? ý nghÜa cña yÕu tè kú ¶o? - Làm hoàn chỉnh thêm nét đẹp vốn có của Vũ Nơng, một con ngời dù đã ở thế giới khác vẫn nặng tình với cuộc đời, vẫn quan tâm đến chồng con, phần mộ của tổ tiên, vẫn khao khát đợc hồi phục danh dự. - T¹o nªn kÕt thóc phÇn nµo cã hËu cho t¸c phÈm, phÇn nào thể hiện ớc mơ ngàn đời cho nhân đân về sự công bằng của cuộc đời: ngời tốt dù trải qua oan khuất cuối cùng cũng đợc minh oan. ? Dï vËy tÝnh bi kÞch cã gi¶m ®i kh«ng? - Kh«ng GV Ph©n tÝch dÉn chøng cuèi chuyÖn, Vò N¬ng chØ trë vÒ trong chèc l¸t. - TÊt c¶ chØ lµ ¶o ¶nh, lµ mét chót an ñi cho ngêi b¹c mệnh, hạnh phúc thực sự đâu còn có thể làm lại đợc nữa. ? Tác giả giới thiệu Trơng Sinh là ngời nh thế nào? Thái độ, hành động của TS với vợ sau khi nghe câu nói của bé Đản? - Ngêi cã tÝnh ®a nghi, Ýt häc. - Nghi ngê, la um. Kh«ng cho vî gi·i bµy, kh«ng nghe, kh«ng tin. - Vợ hỏi, không nói vì đâu, họ hàng thanh minh không đợc. - M¾ng nhiÕc ®uæi vî ®i. ? Qua ®©y, em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ con ngêi TS?. - NT: Nhiều yếu tố kỳ lạ hoang đờng.. => C©u chuyÖn võa cã gi¸ trÞ hiÖn thực, vừa có giá trị nhân đạo sâu s¾c. 2. Nh©n vËt Tr¬ng Sinh:. - Lµ kÎ ®a nghi, cã c¸i nh×n thiÓn cËn, tµn nhÉn, phò phµng, cËy quyền làm chồng mà trà đạp lên nhân phẩm, đức hạnh của vợ. => TS lµ s¶n phÈm cña XH nÆng t tëng “träng nam khinh n÷”. III. Tæng kÕt : 1. NghÖ thuËt: - NghÖ thuËt dùng truyÖn. ? Nêu nhận xét về những nét đặc sắc trong nghệ thuật của t¸c phÈm ? - NghÖ thuËt dùng truyÖn: Bè côc chÆt chÏ, miªu t¶ kÕt hîp tù sù vµ tr÷ t×nh, nh©n vËt cã c¸ tÝnh riªng,x©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê, th¾t nót më nót hîp lÝ, cã sù sáng tạo NT độc đáo (hình ảnh cái bóng). - Các chi tiết kỳ ảo hoang đờng góp phần khắc sâu giá trị cña t¸c phÈm. ? Khái quát lại những nét đặc sắc về nội dung của tác - Các chi tiết kỳ ảo hoang đờng phÈm? - C©u chuyÖn cã gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c: tè c¸o chiÕn tranh, lªn ¸n XHPK nÆng t tëng nam quyÒn. 2. Néi dung: - Giá trị nhân đạo: Ca ngợi, bênh vực, đề cao ngời phụ nữ. Câu chuyện là tiếng nói đòi quyền sống, quyền hạnh phúc - Câu chuyện có giá trị hiện thực.

(38) cho ngêi phô n÷. Học sinh đọc ghi nhớ/ sgk.. s©u s¾c - Giá trị nhân đạo. * Ghi nhí/ sgk: 4. Cñng cè: - GV giíi thiÖu tranh trong sgk: §Òn thê Vò N¬ng. ? Tr×nh bµy c¶m nhËn s©u s¾c cña em sau khi häc xong VB nµy? ? Em thÝch nhÊt chi tiÕt NT nµo? V× sao? GV gợi ý: HS có thể chọn chi tiết cái bóng là 1 NT độc đáo đạt tới mức hoàn chỉnh. Có thể nãi c¸i bãng lµ sù kh¸i qu¸t ho¸, h×nh tîng ho¸ sù hiÓu lÇm ngé nhËn v« t×nh hay h÷u ý cña c¶ 3 nh©n vËt trong truyÖn. C¸i bãng lµm 1 ngêi chÕt oan, 2 ngêi cßn sèng ©n hËn, ®au khæ suèt đời. 5. Híng dÉn: - Häc kÜ bµi kÕt hîp vë ghi vµ sgk. §äc kÜ l¹i v¨n b¶n, tãm t¾t t¸c phÈm. - BT : ?1. Phân tích đợc giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm ? ?2. Suy nghÜ vÒ th©n phËn Vò N¬ng nãi riªng vµ th©n phËn ngêi phô n÷ trong XHPK nãi chung? - ChuÈn bÞ bµi “Xng h« trong héi tho¹i”: + §äc tríc bµi, dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. + Ôn lại các PCHT đã học.. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 12/9/2013.. TiÕt 18: Xng h« trong héi tho¹i. A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh hiểu đợc sự phong phú, tinh tế và giàu sức gợi cảm của hệ thống các từ ng÷ xng h« trong tiÕng ViÖt. HiÓu râ mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a viÖc sö dông tõ ng÷ xng h« víi t×nh huèng giao tiÕp - N¾m v÷ng vµ sö dông thÝch hîp tõ ng÷ xng h«. - Cã ý thøc sö dông tõ ng÷ xng h« trong c¸c t×nh huèng giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 17.. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ?1 Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Vò N¬ng? ?2 Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i? 3. Bµi míi: GV: Sù phong phó, tinh tÕ vµ giµu s¾c th¸i biÓu c¶m cña hÖ thèng c¸c ph¬ng tiÖn xng h« lµ 1 đặc điểm nổi bật của tiếng Việt…Vì vậy kiến thức về xng hô và kĩ năng sử dụng các phơng tiện xng h« hîp thµnh 1 phÇn quan träng trong néi dung tiÕp nhËn ng«n ng÷. I. Tõ ng÷ xng h« vµ viÖc sö dông tõ ? Hãy nêu 1 số từ ngữ dùng để xng hô trong tiếng ng÷ xng h«. Việt và cho biết cách dùng những từ ngữ đó? - T«i, tao, tí...Chóng t«i, chóng tao, chóng tí… Nã, h¾n, chóng nã, hä, anh, em, c«, d×, chó,.

(39) b¸c… - C¸ch dïng: + Ng«i thø 1, thø 2, thø 3. + Suång s·: Mµy,tao… + Th©n mËt: Anh, chÞ, cËu, tí… + Trang träng: Quý «ng, quý bµ… ? H·y nªu c¸ch xng h« trong tiÕng Anh? So s¸nh víi c¸ch xng h« trong tiÕng ViÖt råi rót ra nhËn xÐt? - TiÕng Anh: §Ó xng tù chØ m×nh, dïng “I” (t«i, tao, ta, tớ)(số đơn); hoặc “we” (chúng ta, chúng tôi, chúng tớ…)(số phức); để hô (chỉ ngời nghe) dùng “you” (cho cả số đơn và số phức). ? Trong giao tiếp, đã bao giờ em chứng kiến tình huèng kh«ng biÕt xng h« nh thÕ nµo cha, cho vÝ dô? - Bè mÑ lµ thÇy c« gi¸o, khi xng h« víi bè mÑ tríc mÆt c¸c b¹n trªn líp. - Xng h« víi em hä, ch¸u nhiÒu tuæi h¬n m×nh. GV nhÊn m¹nh sù xng h« trong tiÕng ViÖt hÕt søc - Trong tiÕng ViÖt, cã 1 hÖ thèng tõ ng÷ tinh tÕ. ? Tõ viÖc trªn, em rót ra nhËn xÐt g× vÒ hÖ thèng tõ xng h« rÊt phong phó, tinh tÕ, giµu s¾c th¸i biÓu c¶m. ng÷ xng h« trong tiÕng ViÖt? 1. XÐt VD/sgk: HS: §äc 2 ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm “DÕ MÌn phiªu lu kÝ”. ? Xác định các từ ngữ xng hô trong 2 đoạn trích a.- Tõ ng÷ xng h« cña Cho¾t -> MÌn: trªn? Anh - em. HS tr×nh bµy, GV ghi b¶ng. - Tõ ng÷ xng h« cña MÌn -> Cho¾t: Ta - chó mµy. => Cách xng hô bất bình đẳng. b.- Cả 2 nhân vật đều xng hô: Anh - em => Xng hô bình đẳng. ? Phân tích sự thay đổi về cách xng hô của dế Mèn và Choắt? Giải thích sự thay đổi đó? - §1: C¸ch xng h« gi÷a MÌn vµ Cho¾t lµ bÊt b×nh đẳng. Choắt có mặc cảm thấp hèn, còn Mèn thì ng¹o m¹n, h¸ch dÞch. - Đ2: Mèn không còn ngạo mạn, hách dịch vì đã nhËn ra téi ¸c cña m×nh, cßn Cho¾t th× hÕt mÆc c¶m, sî h·i. => Có sự thay đổi đó là do tình huống giao tiếp thay đổi, vị thế của 2 nhân vật không còn nh trớc: Choắt không còn coi mình là đàn em cần nhờ vả nơng tựa dế Mèn nữa, mà nói với dế Mèn những lời 2. KL: Cần căn cứ vào đối tợng và các ch¨ng chèi víi t c¸ch lµ 1 ngêi b¹n. đặc điểm khác của tình huống giao tiếp ? Tõ viÖc t×m hiÓu vÝ dô trªn, em rót ra kÕt luËn g× để có cách xng hô (sử dụng từ ngữ xng khi xng h« trong c¸c t×nh huèng giao tiÕp? h«) cho phï hîp. * Ghi nhí/sgk: HS đọc nội dung phần ghi nhớ/sgk. II. LuyÖn tËp: GV híng dÉn HS t×m hiÓu yªu cÇu cña c¸c BT, giao nhiÖm vô cho HS th¶o luËn nhãm: - N1,2 – BT 1,3. - N3,4 – BT2,4..

(40) GV híng dÉn: * BT1: Chó ý ng«n ng÷ xng h« trong tiÕng ViÖt víi ng«n ng÷ xng h« Ch©u ¢u: We : Chóng t«i, chóng ta. * BT 2: VBKH đảm bảo tính khách quan,=> xng hô nh thÕ cã ý nghÜa g×? * BT3: Chó ý Th¸nh Giãng lµ nh©n vËt nh thÕ nµo? (kh¸c thêng). * BT4: Cách xng hô của vị tớng đối với thày giáo cò cã ý nghÜa g×? ( Thêi gian th¶o luËn, lµm bµi: 7 phót). C¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, thèng nhÊt. 1. BT1: - NhÇm “chóng ta” víi “chóng em”. + “Chóng ta”: chØ c¶ ngêi nãi lÉn ngêi nghe. + “Chóng em”: kh«ng bao gåm ngêi nghe. - V× ng«n ng÷ Ch©u ©u (tiÕng Anh) kh«ng cã sù ph©n biÖt nh tiÕng ViÖt.(We: Chóng t«i, chúng ta...tuỳ vào tình huống giao tiếp -> do ảnh hởng của tiếng mẹ đẻ, cô học viên có sự nhÇm lÉn.) 2. BT2: Trong văn bản khoa học, ngời viết xng “chúng tôi” để thể hiện tính khách quan và sự khiªm tèn. 3. BT3: - Chó bÐ gäi ngêi sinh ra m×nh b»ng “mÑ” -> b×nh thêng. - Xng h« víi sø gi¶: Ta- «ng -> kh¸c thêng. => Mang s¾c th¸i truyÒn thuyÕt. 4. BT4: - Vị tớng xng hô: Thày - con -> thể hiện thái độ kính trọng, lòng biết ơn. Thái độ “Tôn s trọng đạo”. - Ngêi thµy gi¸o cò gäi trß cò lµ “ngµi” -> t«n träng c¬ng vÞ cña ngêi häc trß. => Qua cách xng hô của 2 ngời ta thấy cả thày và trò đối nhân xử thế rất thấu tình đạt lí. 4. Cñng cè: ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ ng÷ xng h« trong tiÕng ViÖt vµ viÖc sö dông tõ ng÷ xng h«? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/s¸chBTTN. 5. Híng dÉn: - Häc bµi kÕt hîp vë ghi vµ sgk, thuéc, hiÓu néi dung phÇn ghi nhí. - Hoµn thiÖn c¸c phÇn BT vµo vë BT. * GV gîi ý HS lµm BT6: - Tõ ng÷ xng h« trong ®o¹n trÝch lµ cña 1 kÎ cã vÞ thÕ, cã quyÒn lùc (cai lÖ) víi ngêi bÞ ¸p bøc (chÞ DËu). - Lóc ®Çu: + Cai lÖ xng h«: «ng - mµy => sù trÞch thîng, hèng h¸ch. + ChÞ DËu xng h«: Ch¸u, nhµ ch¸u - «ng => h¹ m×nh, nhÉn nhôc. - Về sau: Chị xng: Tôi - ông; mày - bà =>thể hiện sự thay đổi thái độ và hành vi ứng xử của nhân vật, đồng thời thể hiện sự phản kháng quyết liệt của 1 ngời bị dồn đến bớc đờng cùng. - ChuÈn bÞ bµi: C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. + §äc tríc bµi, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. + Xem tríc c¸c BT. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 12/9/2013.. TiÕt 19: C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp..

(41) A. Môc tiªu:. - Giúp HS nắm đợc 2 cách dẫn lời nói hay ý nghĩ, đó là cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gi¸n tiÕp. - RÌn kÜ n¨ng trÝch dÉn khi viÕt v¨n. - Giáo dục cách truyền đạt thông tin, tính thật thà. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 18.. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ ng÷ xng h« trong tiÕng ViÖt vµ viÖc sö dông nã? ? 1 HS ch÷a BT6/sgk. 3. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi:… I. C¸ch dÉn trùc tiÕp: GV sö dông b¶ng phô vÝ dô sgk. 1. VÝ dô/sgk: HS đọc ví dụ. ? Trong 2 ®o¹n (a,b,) bé phËn in ®Ëm lµ lêi nãi hay ý nghĩ của nhân vật? Nó đợc ngăn cách với bộ phận đứng trớc bằng dấu gì? a. “§Êy…lµ g×?” -> nh¾c l¹i nguyªn v¨n lêi nãi cña nh©n vËt. b. “Kh¸ch tíi…ch¼ng h¹n” -> nh¾c l¹i ýnghÜ cña nh©n vËt. => §îc ng¨n c¸ch víi bé phËn đứng trớc bằng dấu 2 chấm (:) và dÊu ngoÆc kÐp (“ ”). ? Trong cả 2 đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trớc nó đợc không? Nếu đợc thì 2 bộ phận ấy ngăn cách với nhau b»ng dÊu g×? Hoặc ngăn cách với bộ phận đứng - Có thể thay đổi đợc. Ngăn cách với nhau bằng sau b»ng dÊu ngoÆc kÐp vµ dÊu dÊu ngoÆc kÐp vµ dÊu g¹ch ngang. g¹ch ngang. GV yêu cầu HS thực hiện chuyển đổi trên bảng, díi líp lµm ra nh¸p. GV kh¸i qu¸t: C¸ch trÝch dÉn lêi nãi, ý nghÜ ë 2 vÝ dô trªn lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp. => lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp. GV liªn hÖ víi c¸c bµi HS viÕt (v¨n chøng minh) để yêu cầu nhận xét. ? Kh¸i qu¸t l¹i: ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp? HS đọc nội dung ghi nhớ 1 sgk. 2. KL: * Ghi nhí1/sgk: ? Hãy viết 1 vài câu trong đó có dùng cách nói trùc tiÕp? HS lÊy vÝ dô. II. C¸ch dÉn gi¸n tiÕp: GV treo bảng phụ ví dụ/sgk. HS đọc, quan sát ví 1. VÝ dô/sgk: dô. ? Cho biÕt phÇn in ®Ëm trong c¸c vÝ dô (a,b,c) lµ lời nói hay ý nghĩ? Các phần đó có đợc tách ra khỏi phần đứng trớc nó bằng dấu hiệu gì không? VD (a): kh«ng cã dÊu hiÖu g×. a. H·y d»n lßng…mµ sî -> lêi VD (b): Phần in đậm đặt sau từ “rằng”. nãi. ? Cã thÓ thay tõ “r»ng ”b»ng tõ nµo kh¸c kh«ng? b. B¸c sèng…Èn dËt -> ý nghÜ. Có thể đặt 1 trong 2 từ đó trớc từ “hãy”ở ví dụ (a) => nh¾c l¹i trong lêi ngêi dÉn, kh«ng? không đặt trong dấu ngoặc kép. - Cã thÓ thay tõ “r»ng” b»ng tõ “lµ”.

(42) - Có thể đặt “rằng ” hoặc “là ” trớc từ “hãy” ở vÝ dô (a). GV kÕt luËn: C¸ch trÝch dÉn lêi nãi hay ý nghÜ ë 2 vÝ dô trªn lµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. => lµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. ? H·y so s¸nh c¸ch dÉn nµy cã g× kh¸c so víi c¸ch dÉn trùc tiÕp? HS so s¸nh: + C¸ch dÉn gi¸n tiÕp chØ nh¾c l¹i, thuËt l¹i ý nghÜ trong lêi nãi, ý nghÜ cña ngêi kh¸c, kh«ng cÇn trÝch dÉn nguyªn vÑn. + Về hình thức: không cần để trong dấu ngoÆc kÐp. HS kh¸i qu¸t l¹i theo néi dung ghi nhí 2/sgk. HS đọc ghi nhớ 2 sgk. 2. KÕt luËn: * Ghi nhí 2/sgk. ? LÊy vÝ dô minh ho¹? HS lÊy vÝ dô. GV ®a b¶ng phô 1 sè lçi trong c¸ch dÉn trùc tiÕp, gi¸n tiÕp mµ HS hay m¾c ph¶i. GV híng dÉn HS t×m hiÓu yªu cÇu c¸c BT, ph©n III. LuyÖn tËp: nhãm HS lµm viÖc. - N1 – BT1. - N2 – BT2. - N3 – BT3. GV híng dÉn c¸ch lµm: * BT1: Chú ý dấu hiệu hình thức để nhận biết 2 c¸ch dÉn. * BT2: Chó ý dÊu hiÖu h×nh thøc riªng cña 2 c¸ch dÉn: Lêi, ý. Dựa vào dấu ngoặc đơn phía bên phải làm c¬ së cho viÖc viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông lêi dÉn trùc tiÕp. * BT3: Lu ý đặc điểm của cách dẫn gián tiếp là chØ thuËt l¹i lêi nãi hay ý nghÜ chø kh«ng trÝch dÉn nguyªn v¨n. HS c¸c nhãm th¶o luËn trong thêi gian 7 phót. §¹i diÖn tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, hoµn chØnh. 1. BT1: - Cả 2 tình huống đều sử dụng cách dẫn trực tiếp. + (a) dÉn ý nghÜ mµ c¸c nh©n vËt g¸n cho con chã. + (b) dÉn lêi cña L·o H¹c. 2. BT2: a. - DÉn trùc tiÕp: Trong b¸o c¸o chÝnh trÞ…HCM nhÊn m¹nh “Chóng ta ph¶i…anh hïng”. - DÉn gi¸n tiÕp: Trong b¸o c¸o chÝnh trÞ…HCT nhÊn m¹nh r»ng chóng ta ph¶i…anh hïng. b. - Dẫn trực tiếp: Trong bài viết về CTHCM, PVĐ viết: “Giản dị trong đời sống…làm đợc”. - Dẫn gián tiếp: Trong cuốn sách…đồng chí PVĐ khẳng định rằng giản dị…làm đợc. 3. BT3: …Vũ Nơng nhân đó cũng đa gửi 1 chiếc thoa vàng và dặn Phan Lang nói hộ với chàng Tr¬ng r»ng nÕu cßn…xuèng níc, Vò N¬ng sÏ trë vÒ. 4. Cñng cè: ? Ph©n biÖt 2 c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? LÊy vÝ dô minh ho¹? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi, thuéc vµ hiÓu néi dung 2 ghi nhí cña bµi häc..

(43) - Hoµn thµnh c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT. - ChuÈn bÞ bµi sau: LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. + §äc tríc bµi, dù kiÕn ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. + Xem l¹i phÇn tãm t¾t VB “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng”. + ¤n tËp l¹i kiÕn thøc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ë líp 8.. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 12/9/2013.. TiÕt 20: tù häc cã híng dÉn: LuyÖn tËp tãm t¾t t¸c phÈm tù sù. A. Môc tiªu :. - Giúp HS ôn lại mục đích, cách thức tóm tắt văn bản tự sự. - RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. - Cã ý thøc tù gi¸c trong viÖc t×m hiÓu yªu cÇu bµi tËp, t×m ph¬ng ¸n cho c¸c yªu cÇu cña tõng môc,bµi. B. ChuÈn bÞ :. - Thµy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß : ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 19.. C. TiÕn tr×nh :. 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ tãm t¾t VB tù sù ? Yªu cÇu khi tãm t¾t VB tù sù ? HS trình bày, GV ghi góc bảng động: - Tóm tắt VB tự sự là kể lại 1 cốt truyện để ngời đọc hiểu đợc nội dung cơ bản của tác phÈm Êy - Yªu cÇu : Ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña t¸c phÈm lµ sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh. GV: Trong các giờ học tới, chúng ta sẽ đợc học các văn bản tự sự . Việc tóm tắt văn bản tự sự có ý nghĩa rất lớn đối với những giờ đọc hiểu văn bản. Giờ học hôm nay chúng ta sẽ thực hµnh luyÖn tËp rÌn kü n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù theo nh÷ng yªu cÇu cô thÓ. 3. Bµi míi : I. Sù cÇn thiÕt cña viÖc tãm t¾t HS đọc và suy nghĩ 3 tình huống trong SGK. v¨n b¶n tù sù : ? Trong 3 tình huống trên ngời ta đều phải tóm tắt v¨n b¶n tù sù. Em h·y rót ra nhËn xÐt vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. HS tr¶ lêi GVnhÊn m¹nh : Trong thùc tÕ, kh«ng ph¶i lóc nµo chúng ta cũng có thời gian và điều kiện để trực tiếp xem phim hoặc trực tiếp đọc nguyên văn 1 tác phẩm v¨n häc. V× vËy cã thÓ nãi viÖc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù là 1 nhu cầu tất yếu do cuộc sống đặt ra. ? VËy viÖc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù cã vai trß nh thÕ - Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ c¸ch nµo ? Yªu cÇu khi tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ? làm giúp ngời đọc, ngời nghe nắm đợc nội dung chính của văn bản đó. Văn bản tóm tắt phải nêu ngắn gọn nhng đầy đủ các nhân vËt vµ sù viÖc chÝnh, phï hîp víi văn bản đợc tóm tắt. II. Thùc hµnh tãm t¾t 1 v¨n b¶n tù sù :.

(44) ? H·y nªu thªm c¸c t×nh huèng cÇn ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ? HS đọc yêu cầu của bài tập. GV treo b¶ng phô ghi c¸c t×nh huèng nªu ra trong bµi tËp. ? Các sự việc chính nêu đã đủ cha ? Có thiếu sự việc nµo quan träng kh«ng ? NÕu cã th× lµ sù viÖc g× ? - SGK nêu 7 sự việc khá đầy đủ cốt truyện ‘‘Chuyện ngêi con g¸i Nam X¬ng’’. - Tuy vËy, cßn thiÕu 1 sù viÖc kh¸ quan träng : 1 đêm TS ngồi với con trai bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tờng và nói đó là ngời hay tới đêm đêm. => ChÝnh sù viÖc nµy TS míi hiÓu vî m×nh bÞ oannghÜa lµ hiÓu ra ngay sau khi vî chÕt chø kh«ng ph¶i đợi đến khi Phan Lang về kể lại.(nh sự việc 7) ? Các sự việc nêu trên đã hợp lí cha ? Có cần thay đổi gì không ? - Sự việc 7 cha hợp lí : Cần thay đổi lại nh sau : Giữ nguyªn sù viÖc 1 ...6 vµ bæ sung+ sù viÖc 7. ? Trên cơ sở đã bổ sung đầy đủ và sắp xếp hợp lí các sù viÖc vµ nh©n vËt. H·y viÕt 1 VBTT ‘‘ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng’’ trong kho¶ng 20 dßng ? - HS tr¶ lêi theo sgk, kÕt hîp c¸c sù viÖc võa bæ sung để tóm tắt theo yêu cầu. - Líp nghe, nhËn xÐt, bæ sung. GV nhËn xÐt, kÕt luËn. GV treo b¶ng phô 1 ®o¹n tãm t¾t mÉu- HS tham kh¶o ? NÕu ph¶i tãm t¾t t¸c phÈm nµy 1 c¸ch ng¾n gän hơn, em sẽ tóm tắt nh thế nào để có số dòng ít nhát mà ngời đọc vẫn hiểu nội dung chính của VB ? HS lµm viÖc 7 phót. GV híng dÉn thùc hiÖn + ph¸t phiÕu häc tËp. GV Thu phiÕu, xö lÝ kÕt qu¶, kÕt luËn. GV Treo b¶ng phô ghi néi dung tãm t¾t míi, HS quan s¸t. TruyÖn kÓ vÒ VTT- ngêi con g¸i quª ë NX, thuú mÞ nÕt na, kÕt duyªn cïng TS cã tÝnh ®a nghi. Biết tính chồng, nàng ăn ở khuôn phép nên gia đình luôn êm ấm, thuận hoà. Gặp khi triều đình bắt TS đi lÝnh, VN ®ang cã mang.Chång ra trËn, nµng ë nhµ nuôi mẹ, sinh con, đặt tên là Đản. Mẹ chồng mất, nàng lo ma chay tế lễ chu đáo nh với cha mẹ đẻ m×nh. Nhí chång vµ th¬ng con, nµng bÞa chuyÖn ‘‘c¸i bãng’’ trªn têng. Chång vÒ nghi ngê x¶y ra thảm kịch, không đợc thanh minh, nàng uất quá, nh¶y xuèng s«ng tù vÉn. Khi TS biÕt râ sù thËt th× vî đã mất. ở dới thuỷ cung VN nhớ chồng con nhng không sao trở lại cuộc sống đời thờng đợc nữa.. 1. Bµi tËp 1 :. - Cần bổ sung sự việc : 1 đêm... bÞ oan.. - Söa l¹i : gi÷ nguyªn sù viÖc 1...6 + sù viÖc bæ sung. - SV1...SV4+ SV bæ sung+ SV 5,6+ SV7. 2. Bµi tËp 2:. 3. Bµi tËp 3: Tãm t¾t ng¾n gän ‘‘CNCGNX’’:. III. LuyÖn tËp :.

(45) ? Hãy tóm tắt 1 văn bản tự tự mà em đã học trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 8 ?(L·o H¹c, chiÕc l¸ cuèi cïng...) GV ph©n nhãm HS lµm viÖc : - N1,2- T¸c phÈm ‘‘L·o H¹c’’ - N3,4- T¸c phÈm ‘‘ChiÕc l¸ cuèi cïng’’ Thêi gian 8 phót. HÕt thêi gian c¸c nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt , bæ sung. GV kÕt luËn cho ®iÓm. Tham kh¶o tãm t¾t t¸c phÈm ‘‘L·o H¹c’’ : (1) Tãm t¾t t¸c phÈm ‘‘L·o H¹c’’ : L·o H¹c lµ 1 ngêi n«ng d©n nghÌo, hiÒn lµnh chÊt phác. Lão có 1 ngời con trai đã đến tuổi lập gia đình, nhng vì nhà nghèo, không đủ tiền cới vợ cho con. Con trai phẫn chí bỏ đi làm phu đồn điền cao su. Lão ở nhà 1 mình với con chó lànm bạn- kỉ vật của ngời con để lại. Cuộc sống khó khăn, lão làm thuê bòn vờn dành dụm cho con vµ duy tr× cuéc sèng. Sau 1 trËn èm l·o yÕu ngêi ®i nhiÒu, cuéc sèng cµng khã kh¨n. §Ó gi÷ lại mảnh vờn và phẩm giá của mình, lão đã ăn bả chó để tự vẫn. 4. Cñng cè : ? ThÕ nµo lµ tãm t¾t VBTS ? Yªu cÇu khi tãm t¾t 1 TPTS ? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn : * Học bài kết hợp sgk và vở ghi ; Xem lại các ví dụ và các BT đã làm ; Hoàn thiện các phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT. * ChuÈn bÞ bµi sau : - §äc VB ‘‘ChuyÖn cò trong phñ Chóa TrÞnh’’ ; so¹n bµi theo yªu cÇu chung. - §äc bµi : Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng ; T×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm :. Ngµy so¹n: 19/9/2013.

(46) TiÕt 21: Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng A. Môc tiªu :. - Giúp học sinh nắm đợc : Từ vựng của một ngôn ngữ không ngừng phát triển. Sự phát triển cña tõ vùng diÔn ra tríc hÕt theo c¸ch ph¸t triÓn nghÜa cña tõ thµnh nhiÒu nghi· trªn c¬ së nghÜa gèc. Hai ph¬ng thøc chñ yÕu ph¸t triÓn nghÜa lµ Èn dô vµ ho¸n dô - Luyện tập để rèn kỹ năng mở rộng vốn từ theo cách phát triển từ vựng. - HS có thái độ tự giác, tích cực trong việc tìm hiểu nội dung bài học. B. ChuÈn bÞ:. -Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu so¹n bµi,b¶ng phô... -Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 20.. C. TiÕn tr×nh :. 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? C¸ch chuyÓn c¸ch dÉn trùc tiÕp sang c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? ? 1 HS lµm l¹i BT3/sgk 3. Bµi míi: I. Sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ ng÷: 1. XÐt vÝ dô: sgk. ? Trong bµi th¬ “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m a. VÝ dô 1: t¸c” cña Phan Béi Ch©u cã c©u: “Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ”. Cho biÕt tõ “kinh tÕ" trong bµi th¬ nµy cã nghÜa lµ g×? - Lµ h×nh thøc nãi t¾t cña “kinh bang tÕ thÕ “cã nghĩa là “trị nớc cứu đời". ? Ngµy nay chóng ta cã thÓ hiÓu nghÜa cña tõ nµy theo nghĩa nh của cụ Phan Bội Châu đã dùng hay kh«ng? NÕu kh«ng ta ph¶i hiÓu nh thÕ nµo cho phï hîp? - Kh«ng. - Theo nghĩa toàn bộ hoạt động của con ngời trong lao động sản xuất trao đổi phân phối và sử dông cña c¶i vËt chÊt lµm ra. ? Tõ ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña tõ? * NX: NghÜa cña tõ kh«ng ph¶i bÊt biÕn. Nó có thể thay đổi theo thời gian; có nghĩa cũ bị mất đi và có những nghĩa mới đợc h×nh thµnh. GV treo b¶ng phô ghi c¸c c©u th¬ trong VD2. b. VÝ dô 2: HS đọc, theo dõi đoạn trích Kiều trong sgk. ? Xác định nghĩa của từ “xuân" và “tay"? Nghĩa nµo lµ nghÜa gèc, nghÜa nµo lµ nghÜa chuyÓn? a.- Xuân 1: mùa chuyển tiếp từ Đông sang Hạ đợc coi là mùa mở đầu của một năm (nghĩa gốc) - Xu©n 2: tuæi trÎ (nghÜa chuyÓn) b.- Tay 1: bộ phận phía trên của cơ thể từ vai đến các ngón dùng để cầm nắm (nghĩa gốc) - Tay 2: ngời chuyên hoạt động hay giỏi về một môn hoặc một nghề nào đó (nghĩa chuyển).

(47) ? Các từ “xuân 2” “tay 2” (nghĩa chuyển đợc hình thµnh theo ph¬ng thøc nµo? - Xu©n: ph¬ng thøc Èn dô - Tay: ph¬ng thøc ho¸n dô (LÊy mét bé phËn để chỉ toàn thể) ? Tõ viÖc t×m hiÓu c¸c VD trªn, em hiÓu thÕ nµo vÒ sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ vựng?. NX: Mét trong nh÷ng c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng cña tiÕng ViÖt lµ ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷ trªn c¬ së nghÜa gèc cña chóng GV khái quát, yêu cầu HS đọc nội dung ghi Hai phơng thức chuyển nghĩa là ẩn dụ và ho¸n dô. nhí/sgk. 2. KÕt luËn: * Ghi nhí: sgk. GV híng dÉn HS t×m hiÓu yªu cÇu c¸c BT. Ph©n II. LuyÖn tËp: nhãm HS lµm viÖc: - N1,2 –BT1,3 - N3,4 –BT2,4 GV gîi ý: * BT1:Tìm nghĩa của từng từ ngữ, sau đó xác định lµ nghÜa gèc, ®©u lµ nghÜa chuyÓn. * BT2: Muèn tr¶ lêi c¸c yªu cÇu cña BT, cÇn t×m hiểu nghĩa của từ “trà” trong các từ đó.(Có nghĩa là sản phẩm thực vật đợc chế biến thành dạng khô dùng để pha nớc uống. * BT3: Lµm t¬ng tù nh BT 2. * BT4:T×m nghÜa gèc, nghÜa chuyÓn cña c¸c tõ đó. Thêi gian lµm 5 phót. HÕt thêi gian, c¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c NX, bæ sung, chuÈn. 1. Bµi tËp 1: - Ch©n (a): lµ nghÜa gèc - Ch©n(b): lµ nghÜa chuyÓn theo ph¬ng thøc ho¸n dô - Ch©n(c): lµ nghÜa chuyÓn theo ph¬ng thøc Èn dô. - Ch©n(d): lµ nghÜa chuyÓn theo ph¬ng thøc Èn dô 2. Bµi tËp 2: - Từ “trà" đợc dùng với nghĩa chuyển chứ kh«ng ph¶i lµ nghÜa gèc (Trµ A-ti-s«, trµ s©m, trµ hµ thñ «...) - NghÜa cña tõ “trµ" lµ s¶n phÈm cña thùc vật đợc chế biến thành dạng khô dùng để pha níc uèng - “Trµ" chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc Èn dô 3. Bµi tËp 3: - Trong c¸c c¸ch dïng: §ång hå ®iÖn, đồng hồ nớc... thì "đồng hồ” đợc dùng với nghÜa chuyÓn theo ph¬ng thøc Èn dô: ChØ những khí cụ dùng để đo, có bề ngoài giống nh đồng hồ..

(48) 4. Bµi tËp 4: a. Héi chøng. b. Ng©n hµng. c. Sèt. d. Vua. NghÜa gèc NghÜa chuyÓn TËp hîp nhiÒu triÖu chøng cïng TËp hîp nhiÒu hiÖn tîng, sù kiÖn biÓu xuất hiện của bệnh (VD: Hội hiện 1 tình trạng, 1 vấn đề xã hộicùng chứng viêm đờng hô hấp cấp...) xuÊt hiÖn ë nhiÒu n¬i.(VD: l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp...lµ héi chøng suy tho¸i nÒn kinh tÕ) Tổ chức kinh tế hoạt động trong + Kho lu trữ những thành phần, bộ phận lĩnh vực kinh doanh và quản lícác cơ thể để sử dụng khi cần. nghiÖp vô tiÒn tÖ, tÝn dông... + Tập hợp các dữ liệu liên quan đến 1 lĩnh vực đợc tổ chức để tiện tra cứu, sử dông(VD: Ng©n hµng d÷ liÖu) Tăng nhiệt độ cơ thể lên quá mức ở trạng thái tăng đột ngộtvề nhu cầu, b×nh thêng do bÞ viªm nhiÔm... khiÕn hµng ho¸ trë nªn khan hiÕm, gi¸ c¶ t¨ng cao. Ngời đợc coi là nhất trong 1 lĩnh Ngời đứng đầu nhà nớc quân chủ vựcnhất định: Kinh doanh, thể thao .... 4. Cñng cè: ? Nªu nhËn xÐt vÒ nghÜa cña tõ? C¸c ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña tõ? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. Hoµn thiÖn c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT. GV híng dÉn BT5: Suy nghÜ xem tõ “mÆt trêi” ë c©u 2 cã lµm cho tõ cã thªm nghÜa míi và có đợc giải thích trong từ điển không? từ đó rút ra kết luận: Dùng theo phép tu từ ẩn dụ. Tác giả ví Bác Hồ là mặt trời dựa trên mối quan hệ tơng đồng giữa hai đối tợng đợc hình thành theo c¶m nhËn cña nhµ th¬. §©y kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng ph¸t triÓn nghÜa cña tõ. * ChuÈn bÞ bµi sau: “ChuyÖn cò trong phñ Chóa TrÞnh” theo yªu cÇu chung. ? Ph©n biÖt sù kh¸c biÖt vÒ thÓ lo¹i gi÷a truyÖn nµy víi truyÖn “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng”? ? Kh¸i niÖm thÓ lo¹i tuú bót? D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 19/9/2013. TiÕt 22: §äc thªm: ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh - Ph¹m §×nh HæA. Môc tiªu:. - Giúp học sinh thấy đợc cuộc sống xa hoa của vua chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời Lê- Trịnh và thái độ phê phán của tác giả. - Bớc đầu nhận biết đặc trng cơ bản của thể loại tuỳ bút đời xa và đánh giá đợc giá trị nghÖ thuËt cña nh÷ng dßng ghi chÐp ®Çy tÝnh hiÖn thùc nµy. - Rèn kĩ năng đọc và phân tích thể loại văn bản tuỳ bút trung dại. - Giáo dục thái độ căm ghét, lên án thói sống xa hoa, yêu cuộc sống giản dị. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô ....

(49) - Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 21.. C.TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña tõ? C¸c ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña tõ? 2 HS lµm 2 BT 2,3? 3. Bµi míi: GV: Cùng viết về những năm tháng cuối cùng của triều đình Lê- Trịnh, cùng phê phán sự xa hoa hởng lạc của vua chúa, sự tham nhũng lộng hành , thối nát của đám quan lạithad cơ đục níc bÐo cß, nÕu “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ” chän thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt lÞch sö , Lª H÷u Tr¸c chän thể kí sự “Thợng kinh kí sự” thì Phạm Đình Hổchọn thể tuỳ bút với cốt truyện đơn giản, kết cấu, bè côc tù do, tuú theo c¶m xóc mµ ghi chÐp nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy tai nghe. “ChuyÖn cò trong phñ Chóa TrÞnh” lµ 1 trong 88 mÈu chuyÖn nhá mµ t¸c gi¶ tuú bót theo “ngän bót viÕt díi ma” 1 c¸ch tù nhiªn tho¶i m¸i, ch©n thùc, chi tiÕt xen nh÷ng lêi b×nh chó ng¾n gän. Häc sinh nghiªn cøu chó thÝch (*) trong sgk. I. T×m hiÓu chung: ? Nªu mét vµi hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶, t¸c 1. T¸c gi¶: phÈm? - Ph¹m §×nh Hæ:(1768-1839) Quª: H¶i Dơng. Sống vào thời buổi đất nớc loạn lạc nªn muèn Èn c. NhiÒu lÇn tõ chøc nhng l¹i bị triệu ra làm quan. Ông để lại nhiều công tr×nh biªn so¹n, kh¶o cøu cã gi¸ trÞ thuéc đủ mọi lĩnh vực: văn học, triết học, lịch sử ,địa lý...tất cả đều bằng chữ Hán. 2. T¸c phÈm: ? HiÓu thÕ nµo lµ "Vò trung tuú bót ’’ ? Tuú bót - ViÕt kho¶ng ®Çu thêi NguyÔn (§Çu thÕ là thể văn có đặc điểm gì? Nêu vài nét về tác kỉ XIX). - ThÓ lo¹i: Tuú bót. phÈm? - Gåm 88 mÈu chuyÖn nhá bµn vÒ c¸c thø lÔ nghi, phong tôc, tËp qu¸n ghi chÐp những sự việc xảy ra ở xã hội lúc đó, viết vÒ mét sè nh©n vËt, di tÝch lÞch sö, kh¶o cứu về địa d- chủ yếu là vùng Hải Dơng quª t¸c gi¶. HS tr×nh bµy, GV nhÊn m¹nh : - Tuú bót viÕt trong nh÷ng ngµy ma. - Ghi chÐp tuú høng t¶n m¹n, kh«ng cÇn hÖ thèng kÕt cÊu g× vÒ con ngêi vµ sù viÖc cô thÓ biÓu lé c¶m xóc suy nghÜ cña m×nh. Tuy vËy, t¸c phÈm l¹i cã gi¸ trÞ v¨n häc lín. Mét mÆt t¸c phÈm ph¬i bµy hiÖn thùc x· héi ®en tèi lóc bÊy giê víi bao nçi thèng khæ cña nh©n d©n. MÆt kh¸c, thÓ hiÖn tµi n¨ng cña t¸c gi¶. Dï t¸c gi¶ không chú ý xoáy sâu vào 1 vấn đề nào, nhng qua nh÷ng tõ ng÷ gîi t¶, qua h×nh ¶nh, qua nh÷ng lêi b×nh luËn tëng nh rÊt b©ng qu¬, hiÖn thực cuộc sống cứ hiện lên chân thực, sống động - Đại ý: Đoạn trích miêu tả cuộc sống xa trớc mắt ngời đọc. hoa , sự ăn chơi xa sỉ, không màng đến quốc gia đại sự, áp bức bóc lột nhân dân ? Tìm đại ý của đoạn trtích? cña vua chóa quan l¹i phong kiÕn thêi TrÞnh V¬ng (TrÞnh S©m). GV hớng dẫn cách đọc: Đọc to rõ ràng, giọng b×nh th¶n, chËm r·i, nhÊn m¹nh vµo nh÷ng c©u.

(50) v¨n miªu t¶. GVđọc mẫu.Gọi HS đọc. Nhận xét. ? T×m hiÓu 1 sè chó thÝch sgk ? - Li cung: Lµ chç vua chóa ë khi ®i ra ngoµi kinh thµnh - Cæ méc qu¸i th¹ch: C©y sèng l©u n¨m, phiÕn đá có hình thù kì lạ - TriÖu bÊt têng: DÊu hiÖu kh«ng lµnh, ®iÒm gë - Phụng thủ: Lấy để dâng vua chúa. - Bè côc: 2 phÇn:. ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? Lµ nh÷ng phÇn nµo? ý chÝnh cña tõng phÇn? - Bè côc: 2 phÇn: + PhÇn 1: Tõ ®Çu ... “triÖu bÊt têng”. => Cuéc sèng xa hoa hëng l¹c cña TrÞnh V¬ng, TrÞnh S©m + PhÇn 2: Cßn l¹i: => Lò ho¹n quan thõa giã bÎ m¨ng, øc hiÕp II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: d©n chóng. 1. Cuéc sèng cña Chóa TrÞnh: Học sinh đọc thầm phần 1. ? T×m nh÷ng chi tiÕt vµ sù viÖc thÓ hiÖn râ thãi ¨n ch¬i cña chóa vµ quan l¹i? - Thích chơi đèn đuốc - Thêng ngù ë c¸c li cung - Xây dựng đình đài liên miên - 3,4 lÇn /mét th¸ng chóa ra ch¬i cung Thuþ Liên bên bờ Tây Hồ.(Huy động rất đông ngời hầu hạ, bày đặt những trò giải trí lố lăng, tốn kÐm...) - û quyÒn thÕ, thùc chÊt lµ cíp ®o¹t nh÷ng của quý trong thiên hạ để trang trí, tô điểm nơi chóa ë (chim quý, thó l¹, c©y cæ thô, chËu hoa, c©y c¶nh...) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n ghi chÐp cña t¸c gi¶? - C¸ch kÓ, t¶ kÜ lìng, tØ mØ, hÇu nh kh¸ch quan, không để lộ thái độ cảm xúc, mà muốn để sự việc nói lên vấn đề. ? Qua phÇn v¨n b¶n võa t×m hiÓu, h·y kh¸i qu¸t - T¸c gi¶ kÓ, t¶ kh¸ kÜ, tØ mØ, kh¸ch quan, nhng c¸c chi tiÕt, c¸c sù kiÖn cø nh tù biÕt l¹i néi dung, nghÖ thuËt? nãi, chóng ph« bµy cuéc sèng phï phiÕm, xa hoa của Chúa Trịnh –kẻ đứng đầu triều đình mà không biết chăm lo cho nớc, cho dân, chỉ biết cớp bóc, vơ vét để thoả lòng tham không đáy. GV: D©n ta thêng cã c©u: “Con ¬i nhí lÊy c©u nµy....lµ quan.”. §o¹n v¨n b¶n trªn cã thÓ coi nh 1 thíc phim quay chËm, ghi l¹i cuéc sèng.

(51) phï phiÕm, xa hoa víi nh÷ng cuéc ch¬i liªn miªn, nh÷ng sinh ho¹t tèn kÐm, xa sØ .... ViÖc t×m thu...thùc lµ sù cíp bãc tr¾ng trîn cña 1 vÞ chóa (cíp gi÷a ban ngµy) thËt trí trªu khi kÎ cíp ấy lại chính là ngời đứng đầu triều đình – chỉ biết vơ vét để thoả mãn lòng tham mà không biÕt ch¨m lo cho níc cho d©n. Kh«ng ®a ra 1 lêi b×nh, thËm chÝ cßn viÕt c¶ 1 ®o¹n v¨n dµi, nh ca ngợi vẻ đẹp của phủ chúa. Câu văn tuy đẹp, lời v¨n tëng nh m¹nh mÏ, nhng l¹i nhuèm mµu u ¸m nh b¸o tríc sù ch¼ng lµnh. 2. Bän quan l¹i hÇu cËn trong phñ chóa: GV chuyển ý: Chúa đã vậy, bọn quan lại thì thế nµo... Học sinh đọc phần 2. ? Bän quan l¹i hÇu cËn trong phñ chóa nhòng nhiÔu d©n b»ng nh÷ng thñ ®o¹n nµo? Thùc chÊt của những hành động đó là gì? - Ra ngoµi do¹ dÉm. - Dß xÐt nhµ nµo cã chËu hoa, c©y c¶nh, chim quý thì biện 2 chữ “Phụng thủ”=> đêm sai lính ra ®em vÒ. - Tèng tiÒn, b¾t gia chñ ph¶i bá tiÒn tói kªu van.. - Mîn thÕ chóa, bän ho¹n quan th¸i gi¸m đã “thừa gió bẻ măng” bằng mọi thủ đoạn cíp bãc cña c¶i, b¾t n¹t d©n lµnh. Võa ¨n cớp vừa la làng. Chúng vừa vơ vét để ních đầy túi tham, vừa đợc tiếng là mãn cán trong viÖc nhµ chóa. C¸ch viÕt cña t¸c gi¶ ? Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt lµm t¨ng tÝnh thuyÕt phôc cho nh÷ng lêi cña phÇn 2? kÓ, t¶. ? Hình dung xem đời sống của ngời dân lúc đó ra sao - Khốn khổ, tai hoạ luôn ập đến lúc nào không biÕt. GV cho học sinh đọc phần 1 bài đọc thêm. GV: Cuéc sèng cña ngêi d©n khèn khæ lµ vËy, mµ quan qu©n vua chóa ra søc bãc lét, cíp ®i c¶ đời sống tinh thần của họ: nào là những trân cầm dÞ thó cæ méc qu¸i th¹ch, chim tèt khíu hay. §ã là niềm vui của họ sau những giờ lao động mệt mỏi. Nguồn vui ấy đều bị cớp mất. Có lẽ họ không dám nghĩ đến sự tiếc của mà họ chỉ lo sợ tai vạ sẽ ập đến. ? Dùa vµo ®©u mµ chóng thùc hiÖn c¸c hµnh động đó một cách ngang nhiên? - Dùa vµo uy quyÒn cña chóa. GV: Thêi kú nµy bän ho¹n quan hÇu cËn trong phủ chúa rất đợc sùng ái bởi chúng có thể giúp chóa thùc hiÖn c¸c trß ¨n ch¬i hëng l¹c. Chóng û thÕ chóa mµ t¸c oai t¸c qu¸i hoµnh hµnh trong nh©n d©n. ? NhËn xÐt c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶ ? - Các sự việc đa ra đều cụ thể - Cã liÖt kª, cã miªu t¶ tû mû 3. Thái độ của tác giả: - Ýt xen lêi b×nh.

(52) ? Qua đó tác giả bộc lộ thái độ của mình nh thế nµo ? HS đọc: mỗi khi đêm thanh.....bất tờng ? Cảm nhận của em khi đọc đoạn văn này ? - Cảnh đợc miêu tả là những cảnh thực ở những khu vờn rộng đầy trân cầm dị thú.. lại đợc bµy vÏ t« ®iÓm nh bÕn bÓ ®Çu non. Nh÷ng ©m thanh gîi c¶m gi¸c ghª rîn tríc mét c¸i g× ®ang tan t¸c ®au th¬ng chø kh«ng ph¶i c¶nh dÑp b×nh yªn, phån thùc. ? Đoán xem thái độ tác giả nh thế nào? HS tr×nh bµy. GV: C¶m xóc chñ quan cña t¸c gi¶ lóc nµy míi đợc bộc lộ. Ông nói rằng kẻ thức giả biết đó là triÖu bÊt têng. ? HiÓu thÕ nµo lµ triÖu bÊt têng ? - §iÒm gë, ®iÒm ch¼ng lµnh. ? §©y lµ lêi dù ®o¸n . VËy t¸c gi¶ dù ®o¸n ®iÒu g×?. - Ghi l¹i sù viÖc ch©n thùc kh¸ch quan.. - Đau đớn xót xa trớc một hiện thực đau lßng. - B¸o tríc mét sù suy vong tÊt yÕu cña mét triều đại phong kiến chỉ biết chăm lo đến chuyÖn ¨n ch¬i hëng l¹c.. GV: Vờn ngự uyển trong những đêm thanh cảnh v¾ng tiÕng chim kªu vîn hãt r©m ran kh¾p bèn bề, hoặc nửa đêm ồn ào nh trận ma sa gió táp vỡ tổ tan đàn. Nếu nh trong ‘‘Thợng kinh ký sự’’ Lª H÷u Tr¸c cã viÕt : “Hoa cung tho¶ng ng¹t ngµo ®a tíi Vờn ngự nghe vẹt nói đòi phen Quª mïa cung cÊm cha quen Khác gì ng phủ đào nguyên thuở nào” thì ở đây PĐH ái ngại nghĩ kẻ thức giả biết đó là triÖu bÊt têng. Cuéc sèng cùc k× xa hoa lµ nguyên nhân cho sự sụp đổ ngai vàng ngày 1 ngày 2.Và sự thật 1782 T.S qua đời loạn kiêu binh nổ ra kinh thành Thăng Long bị đốt tan hoang. 1782 N.H kÐo qu©n ra B¾c Hµ lÇn 1 c¬ nghiÖp hä TrÞnh tan tµnh trong nh¸y m¾t. C¸i “triÖu bÊt têng” mµ P§H nghÜ tíi thËt linh nghiÖm. ? Tríc sù v¬ vÐt cíp bãc cña vua chóa ngêi d©n ph¶i lµm g×? - Tự tay chặt cây, đạp bỏ núi non bộ. ? Chi tiÕt chÝnh nhµ t¸c gi¶ chÆt c©y lª, c©y lùu đợc viết ra nhằm mục đích gì? - Là chi tiết thực sống động. Tác giả kể - Phê phán tố cáo bộ mặt tàn ác của vua chuyện có thực của nhà mình bộc lộ thái độ tạo chúa quan lại thời Lê-Trịnh - §ång c¶m víi nçi khæ cña ngêi d©n. niềm tin cho ngời đọc đời sau. ? Ngoài ra còn mục đích nào khác? III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt : - Lèi v¨n ghi chÐp sù viÖc cô thÓ, ch©n thực, sinh động. 2. Néi dung:.

(53) - Trang tuú bót cã gi¸ trÞ lÞch sö s©u s¾c ? Khái quát lại những nét đặc sắc về nghệ thuật làm hiện lên cảnh vật con ngời, cuộc sống cña t¸c phÈm? xa hoa ¨n ch¬i vµ cíp bãc cña chóa TrÞnh vµ c¸c quÇn thÇn => ChÝnh quyÒn Lª ? C¶m nghÜ cña em sau khi häc v¨n b¶n? TrÞnh suy tµn. * Ghi nhí/ sgk : HS đọc ghi nhớ sgk. 4. Cñng cè: ? Khái quát những nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của tác phẩm? C©u hái th¶o luËn: ? Theo em thể văn tuỳ bút trong bài có gì khác so với thể truyện mà các em đã học ở bài trớc? GV Chia líp thµnh 2 nhãm, thêi gian 3 phót. - C¸c nhãm tr×nh bµy phÇn th¶o luËn, nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn trªn b¶ng phô: Tuú bót TruyÖn Ghi chép về con ngời, những sự việc cụ thể có Hiện thực của cuộc sống đợc phản ánh thực từ đó bộc lộ những suy nghĩ nhận thức thông qua số phận con ngời cụ thể. Truyện cña m×nh vÒ con ngêi vµ cuéc sèng. Sù ghi cã cèt truyÖn, cã nh©n vËt, sù kiÖn, xung chép theo cảm hứng chủ quan không cần gò bó đột, chi tiết, nội tâm, ngoại hình của nhân theo mét hÖ thèng nhng vÉn tu©n thñ theo c¶m vËt, tÝnh c¸ch thËm chÝ cã c¶ chi tiÕt hoang xúc chủ đạo. Lối ghi chép giàu chất trữ tình. đờng. 5. Híng dÉn: * KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. ? Bµi tËp thªm: ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n tr×nh bµy nh÷ng nhËn thøc cña em vÒ t×nh níc thêi Lª – TrÞnh cuèi thÕ kØ 18? (Gợi ý: đời sống cơ cực của nhân dân). * ChuÈn bÞ bµi sau: “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ” - So¹n bµi theo yªu cÇu chung. - Xem lại kiến thức lịch sử 8: Quang Trung đại phá quân Thanh. trạng đất. d. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 19/9/2013. TiÕt 23- 24: Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ ( håi 14 ) - Ng« Gia v¨n ph¸i -. A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp hào hùng của ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lợc và số phận của lũ vua quan b¸n níc, h¹i d©n. - HiÓu s¬ bé vÒ thÓ lo¹i vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña lèi v¨n trÇn thuËt kÕt hîp miªu t¶ ch©n thực sinh động. - Gi¸o dôc truyÒn thèng yªu níc, chèng giÆc ngo¹i x©m. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 22.. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. TiÕt 1:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Suy nghÜ cña em vÒ cuéc sèng cña Chóa TrÞnh thÕ kØ 18? 3. Bµi míi:.

(54) GV: Cho đến nay, trong lịch sử văn học Việt Nam, cha có TPVH nào lại tái hiện 1 cách chân thực và sinh động 1 giai đoạn lịch sử nớc nhà đợc nh cuốn tiểu thuyết lịch sử “Hoàng Lê nhất thống chí”của nhóm tác giả Ngô Gia văn phái (gia đình nhà văn họ Ngô)... I. T×m hiÓu chung: Häc sinh nghiªn cøu chó thÝch (*)sgk 1. T¸c gi¶ - lµ 1 nhãm t¸c gi¶ thuéc dßng hä ? Nªu 1 vµi nÐt tiªu biÓu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm ? Ng« Th×, nh Ng« Th× ChÝ, Ng« Th× Du ...lµm quan díi triÒu nhµ NguyÔn - Quª: Thanh oai- Hµ Néi. GV: 2 t¸c gi¶ chÝnh: + Ng« Th× ChÝ (1753 –1788) lµ em ruét Ng« Th× Nhậm là ngời tuyệt đối trung thành với nhà Lê, từng ch¹y theo Lª Chiªu Thèng khi NguyÔn HuÖ sai Vò V¨n NhËm ra B¾c diÖt NguyÔn H÷u ChØnh d©ng Trung hng sách bàn kế khôi phục nhà Lê. Sau đó ông đợc Lê Chiêu Thèng cö ®i chiªu tËp nh÷ng kÎ lu vong chèng T©y S¬n nhng bÞ m¾c bÖnh vµ chÕt. + Ng« Th× Du (1772-1840) anh em chó b¸c víi Ng« Th× Chí học giỏi nhng không đỗ đạt gì. Dới triều Tây sơn «ng sèng Èn m×nh ë vïng Kim B¶ng. Thêi nhµ NguyÔn ông ra làm quan đợc bổ đốc học Hải Dơng đến năm 1827 vÒ nghØ. ¤ng lµ t¸c gi¶ 7 håi tiÕp theo cña Hoµng Lª.... GV: Hoµng Lª ...lµ cuèn s¸ch viÕt theo thÓ chÝ - 1 thÓ v¨n võa cã tÝnh v¨n häc, võa mang tÝnh lÞch sö, ghi chÐp vÒ sù thèi n¸t cña v¬ng triÒu nhµ Lª vµo thêi ®iÓm anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ lãnh đạo nông dân Tây S¬n næi dËy khëi nghÜa tiªu diÖt nhµ TrÞnh trë l¹i B¾c Hµ cho vua Lª. Nh v©y, t¸c phÈm kh«ng chØ dõng ë sù thèng nhất của vơng triều nhà Lê mà còn đợc viết tiếp, tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy biến động của xã hội phong kiÕn ViÖt Nam kho¶ng 30 n¨m cuèi thÕ kû XVIII. GV hớng dẫn cách đọc: - Râ rµng, nhÊn m¹nh vµo c¸c c©u v¨n miªu t¶ hµnh động, suy nghĩ của con ngời. Lời kể, tả trận đánh cần. 2. T¸c phÈm: - ViÕt b»ng ch÷ H¸n, ghi chÐp vÒ sù thèng nhÊt cña v¬ng triÒu nhµ Lª vµo thêi ®iÓm T©y S¬n diÖt TrÞnh. - Lµ cuèn tiÓu thuyÕt lÞch sö viÕt theo lèi ch¬ng håi gåm 17 håi. - VB đợc trích từ hồi 14..

(55) đọc với giọng khẩn trơng, phấn khởi... GV đọc mẫu HS đọc, nhận xét ? T×m hiÓu c¸c chó thÝch sgk? ? Tìm đại ý, bố cục của đoạn trích?. Bè côc: - P1: Tõ ®Çu... “25 th¸ng ch¹p n¨m MËu Th©n 1788” => Đợc tin báo quân Thanh đã chiếm Thăng Long, BBVơng Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế và thân chinh cÇm qu©n ra B¾c. - P2: TiÕp... “kÐo vµo thµnh” => Cuéc hµnh qu©n thÇn tèc vµ chiÕn th¾ng lÉy lõng cña vua Qu©ng Trung - P3: Còn lại: Sự đại bại của quân tớng nhà Thanh và t×nh tr¹ng th¶m b¹i cña vua t«i Lª Chiªu Thèng.. - §¹i ý: §o¹n trÝch miªu t¶ chiÕn th¾ng lÉy lõng cña vua Quang Trung, sù th¶m b¹i cña qu©n tíng nhµ Thanh vµ sè phËn cña lò vua quan ph¶n d©n h¹i níc. - Bè côc: 3 phÇn.. ? Tãm t¾t t¸c phÈm theo bè côc ? HS tóm tắt. GV nhận xét, định hớng cách phân tích theo II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: nh©n vËt. 1. H×nh ¶nh ngêi anh hïng HS theo dâi sgk. ? Tríc khi miªu t¶ tµi n¨ng cña NguyÔn HuÖ vµ cuéc Quang Trung- NguyÔn HuÖ : hành quân thần tốc của nghĩa quân tác giả đẻ cho ngời cung nh©n giµ nhËn xÐt vÒ «ng nh thÕ nµo? - §¸nh gi¸ rÊt cao tµi qu©n sù - gäi «ng lµ ngêi anh hïng l·o luyÖn - Èn hiÖn nh quû thÇn - trõng trÞ hai viªn tíng dÔ dµng - uy danh lín tíi møc chØ cÇn trá tay ®a m¾t lµ ai nÊy hån xiªu ph¸ch l¹c. ? Nghe tin giặc đã chiếm đánh tận Thăng Long mất cả một vùng đất đai rộng lớn thái độ của ông nh thế nào? ? Chỉ trong vòng hơn một tháng ông đã làm đợc những - Không hề nao núng trớc sức viÖc lín g×? m¹nh cña giÆc. - Tế cáo trời đất lên ngôi Hoàng đế - Đốc xuất đại binh ra Bắc gặp gỡ ngời cống sỹ ở huyÖn La S¬n - TuyÓn mé qu©n sÜ vµ më cuéc duyÖt binh lín ë NghÖ An - Phủ dụ quân sĩ và định kế hoạch hành quân đánh giặc và kế hoạch đối phó với nhà Thanh sau chiến thắng ? Qua đây em cảm nhận đợc vẻ đẹp nào trong con ngời Quang Trung? - Là ngời có hành động mạnh mẽ quyÕt ®o¸n,lµ ngêi chØ huy qu©n sù cùc k× s¾c s¶o, lµ nhµ chÝnh trÞ cã nh·n quan rÊt nh¹y bÐn, tù tin. HS theo dâi ®o¹n: “Vua Quang Trung cìi voi....chí b¶o lµ ta kh«ng nãi tríc” ? Lời phủ dụ ấy có ý nghĩa nh thế nào đối với các quân sÜ?.

(56) - Gióp c¸c qu©n sÜ hiÓu râ h¬n chñ quyÒn cña d©n téc thấy đợc hành động xâm lăng phi nghĩa trái vơí đạo trời cña giÆc - Nhắc lại truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại x©m cña d©n téc ta - Kêu gọi quân sĩ đồng tâm hiệp lực ? Cã thÓ coi ®o¹n v¨n Êy nh mét ¸ng v¨n chÝnh luËn nµo mà ta đã đợc học? - Nh mét bµi hÞch ng¾n gän mµ ý tø thËt phong phó sâu xa có tác động kích thích lòng yêu nớc và truyền thèng quËt cêng cña d©n téc. ? §¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ con ngêi NguyÔn HuÖ?. - Lµ ngêi cã trÝ tuÖ s¸ng suèt nh¹y bÐn.. ? Sau đó vua hạ lệnh tiến quân. Đi đến núi Tam Điệp, Sở và Lân đều ra đón mang gơm trên lng chịu tội QT xử lý nh thÕ nµo? - Tha chÕt - Khen chê đúng ngời đúng việc ? Nhận xét thái độ của ông? - Kh«n khÐo s¸ng suèt trong viÖc xÐt ®o¸n vµ dïng ngêi, hiÓu c¸c tíng sÜ. ? Mới khởi binh đánh giặc cha giành đợc một tấc đất nào thế mà QT đã khẳng định với các tớng sĩ chắc nh đinh đóng cột. Nhắc lại lời khẳng định đó?Vì sao ông lại có thể khẳng định chắc chắn nh vậy? - Phơng lợc tiến đánh đã có tính sẵn - 10 ngày có thể đuổi đợc ngời Thanh - NghÜ chóng lµ níc lín gÊp 10 níc m×nh.... - Chê 10 n¨m n÷a sî g× chóng - Lµ ngêi cã ý chÝ quyÕt th¾ng vµ cã tÇm nh×n xa tr«ng réng. ? Cuéc hµnh binh thÇn tèc diÔn ra trong thêi gian nh thÕ nào? Hành quân xa liên tục nh vậy nhng cơ nào đội ấy vÉn chØnh tÒ lµ do ®©u? - Ngắn: Từ Phú Xuân - Huế đến Tam Điệp 1 tuần - §ªm 30 th¸ng ch¹p tiÕn qu©n ra Th¨ng Long tÊt c¶ b»ng ®i bé. - Cã tµi tæ chøc dông binh nh thÇn. ? Thuật lại cuộc tổng tiến công của đạo quân Tây Sơn khi đánh vào Thăng Long? Kết quả trận đánh? - Cho b¾t gän qu©n do th¸m - Đánh vào ban đêm. Nửa đêm 3-1 lặng lẽ vây kín lµng H¹ Håi b¾c loa truyÒn gäi qu©n lÝnh d¹ ran - Dïng c¶m tö qu©n khiªng v¸n - Trớc đó 1 toán quân theo bờ đê Yên Duyên kéo lên làm nghi binh ở phía Đông, cho voi giầy đạp. => KÕt qu¶: - ChiÕm thµnh Th¨ng Long - GiÆc thua ch¹y - Khí thế đội quân làm kẻ thù phải khiếp sợ ? H×nh ¶nh “Tíng nh ë trªn trêi r¬i xuèng, qu©n nh ë dới đất chui lên” có ý nghĩa gì trong việc khắc hoạ hình tîng anh hïng NguyÔn HuÖ - KhÝ thÕ tiÕn c«ng m¹nh mÏ cña nghÜa qu©n vµ h×nh.

(57) ¶nh ngêi chØ huy thËt oai hïng lÉm liÖt GV: Hơn nữa trong trận đánh đồn Ngọc Hồi, trong cảnh khãi to¶ mï trêi, c¸ch gang tÊc kh«ng thÊy g×, næi bËt hình ảnh nhà vua cỡi voi đi đốc thúc, có cuốn sách đã ghi khi vào đến Thăng Long tấm áo bào màu đỏ của nhà vua đã sạm đen khói súng. - §o¹n v¨n trÇn thuËt nµy kh«ng chØ nh»m ghi l¹i nh÷ng sù kiÖn lÞch sö , diÔn biÕn gÊp g¸p khÈn tr¬ng qua tõng mèc thêi gian mµ cßn chó ý miªu t¶ cô thÓ tõng hành động, lời nói của nhân vật, từng trận đánh và những mu lợc tính toán, thế đối lập giữa 2 đọi quân: 1 bªn th× xéc xÖch, trÔ n¶i, run sî – 1 bªn th× tæ chøc nghiêm minh, xông xáo dũng mãnh. Qua đó hình ảnh ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ đợc khắc hoạ rõ nét. ? T¹i sao c¸c t¸c gi¶ lµ ngêi trung thµnh chÞu ¬n s©u nÆng cña nhµ Lª vËy mµ hä ghi l¹i nh÷ng thíc phim lÞch sö kh¸ s©u s¾c ca ngîi ngêi anh hïng vµ ph¶n ¸nh sù b¹c nhîc vµ hÌn nh¸t cña nhµ Lª? - Quan ®iÓm s¸ng t¸c cña hä lµ ph¶n ¸nh hiÖn thùc t«n träng sù thËt lÞch sö vµ ý thøc d©n téc - Hä kh«ng thÓ bá qua sù thùc lµ «ng vua nhµ Lª hÌn yếu đã cõng rắn cắn gà nhà và chiến công lừng lẫy của vua QT lµ niÒm tù hµo lín lao cña d©n téc. - Đứng trên lập trờng dân tộc, đồng lòng với việc đấu tranh trõ b¹o ngîc.. => Thái độ của tác giả: phản ánh hiÖn thùc, t«n träng sù thùc lÞch sö và ý thức tự tôn dân tộc đã đem đến những trang viết chân thực mà xúc động, tự hào .. 4. Cñng cè: ? Tr×nh bµy suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh ngêi anh hïng Quang Trung - NguyÔn HuÖ? 5. Híng dÉn: * - §äc l¹i toµn v¨n b¶n, tãm t¾t l¹i v¨n b¶n. - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. Hoµn chØnh ®o¹n v¨n c¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh ngêi anh hïng NguyÔn HuÖ trong ®o¹n trÝch vµo vë «n? * Xem tríc phÇn 2: H×nh ¶nh bän cíp níc. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 2 : A. Môc tiªu:. - Xem chung tiÕt 1. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt tríc.. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra: 3. Bµi míi:. 2. Bän x©m lîc vµ lò tay sai b¸n níc: GVgiíi thiÖu: Trong phÇn lîc bá, v¨n b¶n giíi thiÖu lêi nhËn a. Bän x©m lîc: xÐt cña ngêi cung nh©n giµ : - Không nắm chắc tình hình chỉ biết đại khái - Hä chØ l¶ng v¶ng lÊy thanh thÕ xu«ng do¹ dÉm - Tổng đốc họ Tôn đem thứ quân nhớ nhà kia chống chọi thì địch sao nổi.

(58) ? Lời nhận xét đó có đúng không? Hãy chứng minh? - §óng - T«n SÜ NghÞ kÐo vµo Th¨ng Long dÔ dµng: qu©n kh«ng mÊt mét mòi tªn nh vµo chç kh«ng ngêi ? Từ đó thái độ của Tôn Sĩ Nghị ra sao? - §Çu tiªn: Chñ quan, kiªu ng¹o, mÊt c¶nh gi¸c. ? Khi Quang Trung kéo tới, sự hoảng loạn của quân Thanh đợc miêu tả nh thế nào? - Thua trËn mét c¸ch th¶m b¹i, - Qu©n: kh«ng chèng næi, ho¶ng lo¹n, tan t¸c, tranh nhau nhôc nh·. Tíng ch¹y th¸o th©n, qua cầu, cầu đứt, nớc sông Nhị Hà tắc nghẽn không chảy đợc. quân chết nh rạ. - Bá ch¹y to¸n lo¹n - Giµy xÐo lªn nhau mµ chÕt - Th¸i thó ®iÒn ch©u SÇm Nghi §èng th¾t cæ tù tö. - Tíng:T«n SÜ NghÞ sî mÊt mËt, ho¶ng lo¹n, véi vµng, ngùa không kịp đóng yên, ngời không kịp mặc áo giáp, chuồn trớc qua cÇu phao. - Thây giặc nằm đầy đồng, máu chảy thành suối. - TrËn Hµ Håi: Nghe loa truyÒn gäi cña Quang Trung “ai nÊy rông rêi sî h·i xin hµng” ? Theo em, nguyên nhân nào dẫn tới tình cảnh đó? Cảm nhận của em về tình cảnh đó? - Chñ quan kh«ng cã kû luËt - Vô cùng lúng túng hoảng sợ khi gặp đạo quân của ta. GV: Khi Quang Trung tiến đánh vào thành Thăng Long tớng và quân đều hoảng loạn. Đây là một sự thất bại thảm hại ê chÒ kh«ng thÓ cøu v·n næi cña nh÷ng tíng giÆc d¸m xng hïng xng b¸. Häc sinh theo dâi sgk b. BÌ lò tay sai b¸n níc: ? Vua Lê và bọn quan lại đợc miêu tả là những kẻ nh thế nào? - Lµm ng¬ tríc sù kÐo qu©n å ¹t vµo Th¨ng Long cña qu©n giÆc - Khi gặp quân Tây Sơn vua Lê và bọn quan lại đợc miêu tả lµ nhng kÎ ch¹y trèn - Họ bị Tôn Sỹ Nghị bỏ rơi, nhịn đói luôn mấy ngày - Cuèng quýt khi nghe qu©n T©y S¬n ®uæi tíi ? §¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ chóng ? - Lµ nh÷ng kÎ hÌn nh¸t, nhu ? Cuộc gặp gỡ của vua Lê với TSN ( sau khi đợc ngời thổ hào nhợc bất tài. thơng tình cho ăn chỉ đờng cho chạy trốn. Đuổi kịp TSN vua t«i chØ biÕt than thë, o¸n giËn ch¶y c¶ níc m¾t) cho ta hiÓu thêm điều gì về bộ mặt thật của triều đại phong kiến này ? - Khẳng định sự đớn hèn của Lê Chiêu Thống - T¨ng thªm sù th¶m b¹i cña TSN GV: Lêi Tõ biÖt cña vua Lª víi TSN cµng thªm sù mØa mai v× sự bỏ mà đi. Vậy mà vẫn xa nhờ oai linh khi TSN đã mất mật ch¹y trèn mét c¸ch lÐn lót hÌn nh¸t. Lêi nãi sau cïng cña y cè vít v¸t thÓ diÖn nhng cµng béc lé sù hÌn nh¸t khiÕp sî cña y phải vào sâu Nam Ninh để tránh Quang Trung - Vua t«i Lª Chiªu Thèng khi ch¹y vµo Nam Ninh, ph¶i c¹o ®Çu tÕt tãc ¨n mÆc gièng nh ngêi M·n Thanh vµ cuèi cùng họ cũng phải gửi nắm xơng tàn nơi đất khách quê ngời. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lèi v¨n trÇn thuËt trong ®o¹n v¨n nµy cña t¸c gi¶?.

(59) ? Ngßi bót cña t¸c gi¶ khi miªu t¶ 2 cuéc th¸o ch¹y (cña qu©n - NT kÓ chuyÖn xen miªu t¶ 1 tớng nhà Thanh - của vua tôi Lê Chiêu Thống) có gì khác cách cụ thể sinh động gây ấn tbiệt? îng m¹nh mÏ. HS so s¸nh ? Khái quát lại những nét đặc sắc về nghệ thuật cũng nh nội dung v¨n b¶n?. HS đọc phần ghi nhớ/ sgk.. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt: TruyÖn kÓ m¹ch l¹c kÕt hîp víi ngßi bót nhËn xÐt lµm cho c©u chuyÖn thªm tÝnh kh¸ch quan 2. Néi dung: Đây là bức tranh sống động vÒ nh©n vËt anh hïng NguyÔn HuÖ 1 vÞ tíng v¨n vâ song toµn đã chỉ huy tài tình cuộc hành binh thÇn tèc tiªu diÖt bän x©m lîc M·n Thanh lµm thÊt b¹i ©m mu x©m lîc cu¶ chóng * Ghi nhí/ sgk.. 4. Cñng cè: - Kh¸i qu¸t l¹i h×nh ¶nh vua Quang Trung vµ bÌ lò tay sai b¸n níc trong ®o¹n trÝch? 5 Híng dÉn: * - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - ? Viết 1 đoạn văn ngắn tờng thuật lại chiến công thần tốc đại phá quân Thanh của vua Quang Trung từ tối 30 Tết đến 5 tháng giêng năm Kỉ Dậu? GV gợi ý: Đêm 30 Tết, nghĩa quân Tây Sơn dới sự chỉ huy của QT đã lập tức lên đờng, va hành quan vừa đánh giặc. Khi bao vây bức hàng nửa đêm nh ở Hà Hồi, khi công thành quyết chiến ở Ngọc Hồi, khi đánh gọng kìm phục binh nh ở Đại áng, Đầm Mực, ... Dự định vào Thăng Longngày 7/1, nhng thực tế đã vợt trớc 2 ngày. Đã dánh là thắng, chiến đấu dũng mãnh, quyết tử, quân đội nghiêm minh. Thật kì diệu bởi tài chỉ huy của vị chủ tớng. Chiều ngày 5/giêng/ Kỉ Dậu, đoàn áo đỏ đã tiến vào kinh thành Thăng Long.... HS Kh¸ - Giái: C¶m nhËn h×nh ¶nh vua QT trong trËn chiÕn ? * ChuÈn bÞ bµi : Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng. => §äc bµi, dù kiÕn ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn? d. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 19/9/2013. TiÕt 25: Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng (TiÕp) A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh nắm đợc hiện tợng phát triển từ vựng của một ngôn ngữ bằng cách tăng số lợng từ nhờ việc: + T¹o thªm tõ ng÷ míi + Mîn tõ ng÷ cña tiÕng níc ngoµi - RÌn kÜ n¨ng thùc hµnh më réng vèn tõ vµ gi¶i thÝch ý nghÜa cña tõ míi. - Gi¸o dôc ý thøc sö dông tõ ng÷ chuÈn x¸c, phï hîp, lu«n biÕt lµm phong phó vèn ng«n ng÷ cho m×nh trong giao tiÕp..

(60) B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 24.. C. TiÕn tr×nh :. 1.Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ngêi anh hïng QT – NguyÔn HuÖ trong ®o¹n trÝch “HLNTC?” 3. Bµi míi: GV nh ta đã biết, ngôn ngữ là 1 hiện tợng xã hội, nó đang phát triển và không ngừng biến đổi theo sự vận động của XH. Sự phát triển của Tiếng Việt cũng nh ngôn ngữ, nói chung đợc thể hiện trên cả 3 mặt: ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp. Bài học hôm nay ta sẽ đề cập đến sự phát triển của từ vùng vÒ lîng. I. T¹o tõ ng÷ míi: 1. T¹o tõ ng÷ míi theo mÉu: x+y ( x,y lµ c¸c ? Cho biÕt, thêi gian gÇn ®©y cã nh÷ng tõ ng÷ tõ ghÐp) mới nào đợc cấu tạo phát triển trên cở các từ : điện thoại, kinh tế, di động, sở hữu, tri thức, đặc khu, trÝ tuÖ...? Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ ng÷ mới cấu tạo đó? HS th¶o luËn cÆp, gi¶i thÝch nghÜa tõng tõ ng÷ míi, => Tr×nh bµy. - Điện thoại di động: ĐT vô tuyến nhỏ, mang GV kh¸i qu¸t, gi¸o dôc c¸ch sö dông, ý thøc theo ngời, đợc sử dụng trong vùng phủ sóng trau dåi vèn tõ. cña c¬ së thuª bao. - Sở hữu trí tuệ: Quyền sở hữu đơn vị sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại, đợc pháp luật bảo hộ (nh quyền tác giả, quyền đối với s¸ng chÕ, quyÒn ph¸t minh...) - Đặc khu kinh tế: Khu vực dành riêng để thu hót vèn vµ c«ng nghÖ níc ngoµi víi nh÷ng chính sách u đãi. - Kinh tÕ tri thøc: NÒn kinh tÕ dùa chñ yÕu vµos¶n xuÊt lu th«ng, ph©n phèi c¸c s¶n phÈm cã hµm lîng tri thøc cao. 2. C¸c tõ ng÷ cÊu t¹o theo m« h×nh: x+ tÆc (x ? Tìm các từ ngữ mới xuất hiện đợc cấu tạo theo là từ đơn): m« h×nh “x+ tÆc”? Gi¶i thÝch nghÜa nh÷ng tõ - Kh«ng tÆc: nh÷ng kÎ chuyªn cíp trªn m¸y ngữ đó? bay. - H¶i tÆc: nh÷ng kÎ chuyªn cíp trªn tµu biÓn. - L©m tÆc: nh÷ng kÎ khai th¸c l©m s¶n bÊt hîp ph¸p. - Tin tÆc: nh÷ng kÎ dïng kiÕn thøc th©m nhËp tr¸i phÐp vµo d÷ liÖu trªn m¸y tÝnh cña ngêi khác để khai thác hoặc phá hoại. - NghÞch tÆc: kÎ ph¶n béi lµm giÆc..

(61) GV nh vậy các em vừa tìm đợc rất nhiều những từ ngữ mới trên cơ sở những từ ngữ đã có sẵn, đó là 1 cách để phát triển từ vựng. HS đọc ghi nhớ/ sgk. * Ghi nhí/ sgk. GV lu ý HS c¸ch sö dông. II. Mîn tõ ng÷ cña tiÕng níc ngoµi: 1. VÝ dô/ sgk: GV ®a b¶ng phô vÝ dô. HS đọc, theo dõi. ? T×m nh÷ng tõ ng÷ H¸n- ViÖt trong 2 ®o¹n trÝch trªn? a. Thanh minh, tiết, lễ, tảo mộ, hội đạp thanh, GV g¹ch ch©n c¸c tõ ng÷ HS nªu trªn b¶ng phô yÕn anh, bé hµnh, xu©n, tµi tö, giai nh©n. b. B¹c mÖnh, duyªn, phËn, thÇn linh, chøng gi¸m, thiÕp, ®oan trang, tiÕt, trinh b¹ch, ngäc. 2. C¸c tõ: ? Tiếng Việt dùng những từ ngữ nào để chỉ: a. AIDS. a. BÖnh mÊt kh¶ n¨ng miÔn dÞch g©y tö vong? b. Ma- kÐt- tinh. b. Nghiªn cøu 1 c¸ch cã hÖ thèngnh÷ng ®iÒu kiện để tiêu thụ hàng hoá? => Lµ nh÷ng tõ mîn tiÕng níc ngoµi. ? Nh÷ng tõ ng÷ nµy cã nguån gèc tõ ®©u? ? Nh vËy, ngoµi viÖc ®a vµo nh÷ng tõ ng÷ míi để phát triển từ vựng, thì tiếng Việt còn có cách nào khác để phát triển? - Mợn từ của nớc ngoài để phát triển từ vựng TiÕng ViÖt. GV kh¸i qu¸t. * Ghi nhí/ sgk. HS đọc nội dung phần ghi nhớ/sgk II. LuyÖn tËp: GV híng dÉn HS t×m hiÓu yªu cÇu c¸c BT, giao nhiÖm vô cho HS th¶o luËn nhãm. - N1- BT1. - N2- BT2. - N3- BT3 - N4- BT4 GV híng dÉn c¸ch lµm: * BT1: Sö dông mÉu: x+ ®iÖn tö x+ ho¸ x+ trêng * BT 3: Chia cét, ph©n lo¹i. * BT 4: Có 2 cách để phát triển từ vựng, đó là nh÷ng c¸ch nµo? - Thế giới tự nhiên và xã hội luôn vận động vµ ph¸t triÓn. NÕu tõ vùng cña 1 ng«n ng÷ không phát triển thì có đáp ứng đợc nhu cầu.

(62) giao tiÕp vµ nhËn thøc cña ngêi b¶n ng÷ kh«ng? Cho vÝ dô minh ho¹? Thêi gian 7 phót. §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV kÕt luËn, cho ®iÓm. 1. BT1: - x+ trêng: chiÕn trêng, c«ng trêng,thao trêng... - x+ ®iÖn tö: th ®iÖn tö, b¸o ®iÖn tö,... - x+ ho¸: ¤ xi ho¸, c¬ giíi ho¸, c«ng nghiÖp ho¸,... 2. BT2: - Th¬ng hiÖu: Nh·n hiÖu th¬ng m¹i. - Bàn tay vàng: bàn tay giỏi, khéo léo, hiếm có trong việc thực hiện thao tác lao động hoặc kiến nhất định. - Cầu truyền hình: Hình thức truyền hình tại chỗ cuộc giao lu, đối thoại, ...trực tiếp víi nhau qua hÖ thèng ca mª ra gi÷a c¸c ®iÓm c¸ch xa nhau. 3. BT3: - Tõ mîn cña tiÕng H¸n: M·ng xµ, biªn phßng, tham «, t« thuÕ, phª b×nh, ca sÜ, n« lÖ, p2 - Tõ mîn cña c¸c ng«n ng÷ Ch©u ¢u: Xµ phßng, « t«, ra- di- «, « xi, cµ fª, ca n«... 4. BT4: - Nh÷ng c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng: + Ph¸t triÓn vÒ nghÜa cña tõ + Ph¸t triÓn sè lîng cña tõ ng÷: (T¹o tõ ng÷ míi, mîn tõ ng÷ tiÕng níc ngoµi). - Từ vựng của 1 ngôn ngữ không thể không thay đổi, vì xã hội ngày càng phát triển, ngôn ngữ không thay đổi thì không đáp ứng đợc nhu cầu giao tiếp và nhận thức của ngời bản ngữ. 4. Cñng cè: ? Nêu khái quát những cách phát triển từ ngữ đã học? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi, hoµn thiÖn c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT. - T×m thªm 1 sè tõ ng÷ míi theo m« h×nh ë BT2. * ChuÈn bÞ bµi sau: TruyÖn KiÒu - §äc sgk, so¹n bµi theo yªu cÇu chung. - Tìm đọc toàn bộ tác phẩm “Truyện Kiều” .Su tầm những bài phê bình, nhận xét vÒ t¸c phÈm nµy. d. Rót kinh nghiÖm:.

(63) Ngµy so¹n: 25/9/2013.. TiÕt 26 : TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. A. Môc tiªu :. - HS nắm đợc những nét chủ yếu về cuộc đời, con ngời, sự nghiệp văn học của Nguyễn Du ; Nắm đợc cốt truyện, những giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của ‘‘Truyên Kiều’’. Từ đó thấy đợc ‘‘Truyện Kiều’’ là 1 kiệt tác văn học dân tộc. - RÌn kÜ n¨ng t×m hiÓu kh¸i qu¸t 1 t¸c phÈm v¨n häc. - HS thể hiện lòng khâm phục và tự hào về đại thi hào dân tộc Nguyễn Duvới tác phẩm nổi tiÕng ‘‘TruyÖn KiÒu’’. B. ChuÈn bÞ :. - Thµy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n Gi¸o ¸n, tranh ¶nh khu tëng niÖm NguyÔn Du vµ tranh ¶nh vÒ t¸c phÈm ‘‘TruyÖn KiÒu’’ ; b¶ng phô. - Trß : ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 25. C. TiÕn tr×nh :. 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Cho biết các cách biến đổi và phát triển từ vựng ? Lấy ví dụ minh hoạ ? 3. Bµi míi : GV : Cã 1 nhµ th¬ mµ kh«ng ai lµ kh«ng mÕn yªu vµ kÝnh phôc, cã 1 truyÖn ht¬ mµ h¬n 200 n¨m qua kh«ng mÊy ngêi ViÖt Nam l¹i kh«ng thuéc lßng 1 vµi c©u, vµi ®o¹n. Con ngêi Êy, truyện thơ ấy đã trở thành niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, đó là đại thi hào Nguyễn Du với TruyÖn KiÒu cña «ng. HS đọc sgk.. I. T¸c gi¶ :.

(64) ? Nêu những nét chính về thời đại, gia đình, cuộc đời của Nguyễn Du...có ảnh hởng đến việc sáng tác ‘‘Truyện Kiều’’ ? HS tr×nh bµy. GV tãm lîc kh¸i qu¸t. HS ghi.. GV giảng thêm để HS hiểu thêm về cuộc đời NguyÔn Du : - ND må c«i cha tõ n¨m 9 tuæi, må c«i mÑ n¨m 12 tuæi. Quª vî ë Th¸i B×nh. Häc giái nhng ông chỉ đỗ Tam trờng. - Những năm lu lạc, sống cuộc đời sóng giã... GV giới thiệu chân dung- tợng đài ND trong sgk, tranh ¶nh khu tëng niÖm, giíi thiÖu toµn tËp ‘‘TruyÖn KiÒu’’. - Trong tÊt c¶ c¸c t¸c phÈm cña ND, ‘‘TK’’ là kiệt tác số 1, nhng cho đến nay, chúng ta vẫn cha xác định đợc chính xác thời điểm tác giả viết tác phẩm này, đòng thời cũng cha t×m thÊy b¶n th¶o cña chÝnh t¸c gi¶. B¶n in cổ nhất là từ thời Tự Đức (1875). Từ đó đến nay, ‘TK’ đợc in lại nhiều lần, đã đợc phiên ©m ra ch÷ quèc ng÷, dÞch ra tiÕng Ph¸p, ph¸t hµnh réng r·i ë níc ta vµ nhiÒu níc trªn thÕ giíi. ? H·y nªu kh¸i qu¸t vÒ t¸c phÈm ? ? HiÓu thÕ nµo lµ ‘‘§o¹n trêng T©n thanh’’ ? - Tiếng kêu mới đứt ruột.. - NguyÔn Du (1765- 1820), tªn thËt lµ Tè Nh, hiÖu Thanh Hiªn. Quª ë lµng Tiªn §iÒn, huyÖn Nghi Xu©n – Hµ TÜnh. Sinh ra trong 1 gia đình quý tộc có truyền thống văn học. - Sinh trởng trong 1 thời đại có nhiều biến động dữ dội, XHPK Việt Nam bớc vào thời kì khñng ho¶ng s©u s¾c, cuéc khëi nghÜa T©y S¬n đã ‘‘1 phen thay đổi sơn hà’’. Tây Sơn thất bại, chế độ PK triều Nguyễn đợc thiết lập. - NguyÔn Du sèng phiªu b¹t nhiÒu n¨m trªn đất Bắc, có điều kiện nếm trải và gần gũi với đời sống nhân dân. - Gia đình làm quan với nhà Nguyễn, ông cảm thấy bất đắc dĩ, gò bó. Đợc cử sang Trung Quèc lÇn 1 (1813- 1814), lÇn 2 (1820), nhng cha kÞp ®i th× bÞ bÖnh mÊt ë HuÕ. - Lµ ngêi cã hiÓu biÕt s©u réng cuéc sèng con ngời, có tấm lòng nhân ái, 1 nhà nhân đạo chủ nghÜa lín. Lµ 1 thiªn tµi v¨n häc. - Sù nghiÖp gåm : + Th¬ ch÷ H¸n : C¸c tËp ‘‘Thanh Hiªn thi tËp’’ ; ‘‘B¾c hµnh t¹p lôc’’ ; ‘‘Nam trung t¹p ng©m’’ (243 bµi). + Th¬ ch÷ N«m : ‘‘Truyªn KiÒu’’ lµ t¸c phÈm xuÊt s¾c nhÊt.. II. T¸c phÈm Truyªn KiÒu: - Lµ truyÖn th¬, viÕt b»ng ch÷ N«m theo thÓ lôc b¸t. Dµi 3254 c©u, dùa theo cèt truyÖn Kim V©n KiÒu truyÖn cña Thanh T©m Tµi Nh©n (TQ)..

(65) ? Dùa vµo phÇn tãm t¼t trong sgk, lÇn lît kÓ l¹i néi dung t¸c phÈm theo 3 phÇn? GV lu ý HS bæ sung thªm 1 sè c©u th¬ KiÒu vào trong phần tóm tắt để lời kể thêm sinh động và hấp dẫn.. 1. Tãm t¾t /sgk: 3 phÇn - P1 : Gặp gỡ và đính ớc. - P2 : Gia biÕn vµ lu l¹c. - P3 : §oµn tô.. ? Qua nghiªn cøu sgk, em h·y nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c 2. Gi¸ trÞ t¸c phÈm : phÈm ? a. Gi¸ trÞ néi dung : * Gi¸ trÞ hiÖn thùc : - Bøc tranh hiÖn thùc vÒ XHPK bÊt c«ng tàn bạo trà đạp lên quyền sống của con ngời. - Số phận bất hạnh của ngời phụ nữ đức h¹nh, tµi hoa trong XHPK. * Giá trị nhân đạo : - Lên án chế độ PK vô nhân đạo. - C¶m th¬ng tríc sè phËn, bi kÞch cña con ngêi. - Khẳng định, đề cao tài năng, nhân phẩm vµ íc m¬, kh¸t väng ch©n chÝnh cña con ngêi. b. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt : - KÕt tinh thµnh tùu nghÖ thuËt v¨n häc d©n téc trªn tÊt c¶ c¸c ph¬ng diÖn : Ng«n ng÷, thÓ loại, ... Thơ lục bát đạt tới đỉnh cao điêu luyện. - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, miªu t¶ c¶nh thiªn GV: Với truyện Kiều, NT tự sự đã có bớc nhiên, tả cảnh ngụ tình, tả hành động của nhân phát triển vợt bậc, ngôn ngữ kể chuyện đã có vật, đặc biệt là tả và phân tích tâm lí nhân vật cả 3 hình thức : trực tiếp (lời nhân vật), gián đã đạt đợc những thành công vợt bậc. tiÕp (lêi t¸c gi¶), nöa trùc tiÕp (lêi t¸c gi¶ nhng mang suy nghÜ, giäng ®iÖu nh©n vËt). Nh©n vËt xuÊt hiÖn víi c¶ con ngêi hµnh động, (cả dáng vẻ bên ngoài ) và con ngời cảm nghĩ (đời sống nội tâm bên trong). Nghệ thuËt miªu t¶ thiªn nhiªn ®a d¹ng, bªn c¹nh những bức tranh chân thực sinh động là nh÷ng bøc tranh t¶ c¶nh ngô t×nh. Nh÷ng thành tựu nghệ thuật này sẽ phần nào đợc thể hiện trong các đoạn trích chúng ta sẽ đợc học ë c¸c giê sau. GV kh¸i qu¸t bµi häc. HS đọc nội dung phần ghi nhớ/ sgk.. III. Tæng kÕt : * Ghi nhí/ sgk.. 4. Cñng cè : ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ ND vµ t¸c phÈm ‘‘TruyÖn KiÒu’’ ? ? Tãm t¾t l¹i néi dung t¸c phÈm ? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn :.

(66) * - Kết hợp vở ghi và sgk học bài, nắm đợc những nét chính về con ngời, cuộc đời, sự nghiệp v¨n häc cña ND. - Lµm BT : ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ ND vµ t¸c phÈm ‘‘TruyÖn KiÒu’’ ? * ChuÈn bÞ bµi sau : - So¹n v¨n b¶n ‘‘Chi em Thuý KiÒu’’ theo yªu cÇu chung? - Häc thuéc lßng néi dung ®o¹n trÝch. D. Rót kinh nghiÖm :. Ngµy so¹n: 25/9/2013.. TiÕt 27 : ChÞ em thuý kiÒu. (TrÝch : ‘‘TruyÖn KiÒu’’) - NguyÔn Du. A. Môc tiªu :. - HS thấy đợc NT miêu tả nhân vật của ND : Khắc hoạ những nét riêng về nhan sắc, tài n¨ng, tÝnh c¸ch, sè phËn cña Thuý V©n vµ Thuý KiÒu b»ng bót ph¸p NT cæ ®iÓn. - Thấy đợc cảm hứng nhân đạo trong truyện Kiều : Trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp của con ngời. - Biết vận dụng những bài học về miêu tả để miêu tả nhân vật. - Có thái độ, tình cảm yêu mến vẻ đẹp các nhân vật đợc miêu tả trong văn bản. B. ChuÈn bÞ :. - Thµy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô. - Trß : ChuÈn bÞ theo híng dÉn cuèi tiÕt 26.. C. TiÕn tr×nh :. 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Tãm t¾t t¸c phÈm truyÖn KiÒu ? ? Nªu gi¸ trÞ cña t¸c phÈm ? 3. Bµi míi : GV: Trong truyện Kiều, ND đã miêu tả chân dung các nhân vật hết sức đặc sắc, trong đó có chân dung của 2 ngời con gái gia đình họ Vơng- đó là Thuý Vân và Thýu Kiều. I. T×m hiÓu chung : ? Nghiªn cøu sgk, cho biÕt vÞ trÝ ®o¹n trÝch trong 1. VÞ trÝ ®o¹n trÝch : t¸c phÈm. ? - N»m ë phÇn më ®Çu cña t¸c phÈm. GV hớng dẫn đọc : Giọng vui tơi, trong sáng, nhịp nhµng... GV đọc 1 đoạn ngắn, HS đọc tiếp, nhận xét... GV híng dÉn HS t×m hiÓu 1 sè chó thÝch/ sgk ; Bæ sung : ‘‘¶’’ – ‘‘c«’’ => tiÕng miÒn trung. 2. Bè côc : 4 phÇn. ? §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn ? + P1 : 4 c©u ®Çu : => Giíi thiÖu chung vÒ 2 chÞ em. + P2 : 4 c©u tiÕp : =>Gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân. + P3 : 12 c©u tiÕp : => Gîi t¶ ch©n dung Thuý KiÒu. + P4 : 4 c©u cßn l¹i..

(67) => NhËn xÐt chung vÒ cuéc sèng cña 2 chi em. GV định hớng cách phân tích- theo bố cục. HS đọc thầm lại 4 câu thơ đầu. ? Nh÷ng c©u th¬ Êy cho em biÕt kh¸i qu¸t vÒ 2 chÞ em Thuý KiÒu nh thÕ nµo ? T¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ hä b»ng biÖn ph¸p NT nµo ?. GV b×nh kh¸i qu¸t. - Với bút pháp ớc lệ, tác giả đã gợi tả vẻ đẹp duyªn d¸ng, thanh tao trong tr¾ng cña 2 chÞ em Thuý Kiều và Thuý Vân, đồng thời khái quát đợc vẻ đẹp riêng của họ đều ở độ hoàn mĩ. HS chó ý 4 c©u tiÕp. ? B»ng ng«n ng÷ cña m×nh, h·y dùng l¹i bøc ch©n dung Thuý V©n ? - Vẻ đẹp của Vân là vẻ đẹp trang trọng. Nàng có khu«n mÆt trßn ®Çy, phóc hËu nh tr¨ng r»m, cÆp mắt đẹp, miệng cời tơi nh hoa, tiếng nói trong nh ngäc, suèi tãc cña nµng ãng ¶ h¬n m©y, lµn da tr¾ng h¬n tuyÕt. ? Miêu tả vẻ đẹp của Vân, ND đã sử dụng NT gì ? Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận ở TV có nét riªng g× vÒ nhan s¾c vµ tÝnh c¸ch ? - C©u th¬ ®Çu miªu t¶ kh¸i qu¸t : ‘‘V©n xem trang trọng khác vời’’. Trang trọng- vẻ đẹp cao sang, quý ph¸i.. GV b×nh kh¸i qu¸t. - Với những từ ngữ chau chuốt, sử dụnghình ảnh ớc lệ tợng trng đẹp và giàu sức gợi tả, đợc chọn läc qua t©m hån mÉn c¶m, tinh tÕ, kÕt hîp víi những biện pháp NT so sánh, ẩn dụ => tác giả đã khắc hoạ thật sống động vẻ đẹp đài các, đoan trang, viªn m·n, m¬n mën søc sèng cña TV. BiÓu hiện 1 tâm hồn vô t, dự báo trớc 1 cuộc đời yên æn, vinh hoa phó quý sÏ ríc bíc nµng. HS theo dâi phÇn tiÕp theo. ? ND đã giới thiệu khái quát vẻ đẹp của Kiều nh thÕ nµo ? NX vÒ NT miªu t¶ cña t¸c gi¶ qua lêi giíi thiÖu kh¸i qu¸t Êy ? ? Kiều đợc tác giả giới thiệu qua những nét đẹp nh thÕ nµo ? B»ng nh÷ng biÖn ph¸p NT g× ? Theo. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n : 1. Bèn c©u th¬ ®Çu : - Giíi thiÖu 2 chÞ em ruét, cèt c¸ch thanh tao, m¶nh dÎ nh cèt c¸ch c©y mai, t©m hån trong tr¾ng nh tuyÕt. - Mỗi ngời có 1 vẻ đẹp riêng, nhng đều ở độ hoàn mĩ.. 2. Bøc ch©n dung Thuý V©n :. - Vẻ đẹp cao sang, quý phái. - NT : + so sánh: vẻ đẹp của Vân với hiÖn tîng thiªn nhiªn : tr¨ng, hoa, mây, tuyết, ngọc, => vẻ đẹp đoan trang, phóc hËu, khiÕn thiªn nhiªn ph¶i nhêng, ph¶i thua => dù b¸o 1 cuốc sống êm đềm sẽ đến với nàng. + Nh÷ng tõ ng÷ chän läc, chau chuèt.. 3. Ch©n dung Thuý KiÒu : - ‘‘KiÒu cµng....phÇn h¬n’’ => Tác giả sử dụng NT đòn bẩy, khẳng định vẻ đẹp của K là vẻ đẹp sắc s¶o, mÆn mµ. - §«i m¾t, mµu m¾t, ¸nh m¾t trong s¸ng, long lanh, linh ho¹t nh níc mïa thu..

(68) em, c¸ch miªu t¶ K cã g× gièng vµ kh¸c so víi c¸ch miªu t¶ Thuý V©n ? * So s¸nh víi V©n: - Gièng : VÉn sö dông bót ph¸p so s¸nh, Èn dô, íc lÖ... - Kh¸c : +TV miêu tả cụ thể => ngời đọc hình dung râ rµng +TK miªu t¶ kh«ng cô thÓ, chØ vên lªn ánh mắt, dáng mày => ngời đọc tha hồ tởng tợng vẻ đẹp của TK theo ý mình. ‘‘Hoa ghen thua thắm ’’ :- thua thắm má, môi hay sự đằm thắm, duyên d¸ng ? ‘‘LiÔu hên kÐm xanh’’ :- xanh cña níc tãc hay xanh cña cÆp m¾t hay xanh cña tuæi trÎ ?...=> ngời đọc mặc sức cảm nhận vẻ đẹp tuyệt thế giai nh©n. ? Nêu ấn tợng của em về vẻ đẹp của Thuý Kiều ?. GV: Còng nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh íc lÖ tîng trng, đẹp và giàu sức gợi tả, kết hợp với NT so sánh, sử dụng điển tích đợc chắt lọc qua ngòi bút miêu tả tài hoa của đại thi hào, hình ảnh nàng Kiều hiện lên lộng lẫy sắc nớc hơng trời, đến hoa cũng phải ghen, liễu cũng phải hờn. Cái sắc đẹp sắc sảo mặn mà ấy khiến thiên nhiên cũng phải đố kị, ghen ghét... =>dự báo 1 cuộc đời sóng gió sẽ ập đến với nµng.. - Nét xuân sơn : gợi lên đôi lông mày thanh tó trªn g¬ng mÆt trÎ trung. - Vẻ đẹp phi thờng không tạo nên sự hµi hoµ gi÷a con ngêi vµ thiªn nhiªn => thiên nhiên phải ghen ghét đố kị. - NT : Sö dông thµnh ng÷, ®iÓn tÝch ‘‘mét hai nghiªng níc...’’ ; biÖn ph¸p nh©n ho¸ ‘‘hoa ghen, liÔu hên...’’ ; so s¸nh víi víi V©n.. => Vẻ đẹp sắc sảo mặn mà, lộng lẫy, khiÕn thiªn nhiªn còng ph¶i hên, ph¶i ghen. 1 vẻ đẹp khó tả cụ thể. 1 vẻ đẹp cã søc cuèn hót m¹nh mÏ lµm nghiªng níc, nghiªng thµnh..... ? Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức, tác giả còn nhấn mạnh đến vẻ đẹp nào ở Kiều ? Từ vẻ đẹp ấy gợi cho em suy nghÜ g× ?. - KiÒu cßn lµ ngêi th«ng minh, ®a tµi, ®a c¶m : thi, ho¹, cÇm, k× (Th¬, vÏ, đánh đàn, cờ, hát, soạn nhạc). Trong đó tài đàn là sở trờng, năng khiếu đặc biệt ‘‘nghề riêng’’=> cực tả cái tài để ngợi ca cái tâm đặc biệt. => Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp của c¶ S¾c, Tµi, T×nh.. GV cung đàn bạc mệnh mà Kiều tự sáng tác chính lµ ghi l¹i tiÕng lßng cña 1 tr¸i tim ®a sÇu, ®a c¶m. NguyÔn Du cã quan niÖm vÒ thuyÕt tµi mÖnh t¬ng đố : ‘‘Chữ tài liền với chữ tai 1 vần’’ ; ‘‘Chữ tài, ch÷ mÖnh khÐo lµ ghÐt nhau’’.. => Thuyết tài mệnh tơng đố đã ngầm m¸ch b¶o ngêi nghe vÒ 1 t¬ng lai d©u bể sẽ xô cuốn đời nàng.. GV : Khi t¶ V©n, t¸c gi¶ chñ yÕu miªu t¶ nhan s¾c mµ kh«ng thÓ hiÖn c¸i tµi, c¸i t×nh cña nµng. Nhng khi t¶ Thuý KiÒu, nhµ th¬ l¹i t¶ s¾c 1 phÇn, cßn.

(69) dành đến 2 phần để gợi tả tài năng. Tài của Kiều đạt tới mức lí tởng theo quan điểm thẩm mĩ PK gồm đủ cả phẩm chất : Cầm, kì, thi, hoạ. Nhà thơ cực tả cái tài cũng là để ngợi ca cái tâm đặc biệt của nàng với thuyết ‘‘Tài mệnh tơng đố’’. HS đọc 4 câu cuối. ? Em cảm nhận đợc gì từ 4 câu cuối này ? ? Em có nhận xét gì về tình cảm, thái độ của tác gi¶ dµnh cho nh©n vËt ? Theo em, trong 2 bøc ch©n dung, bøc ch©n dung nµo næi bËt h¬n ? V× sao ?. ? Khái quát lại những nét đặc sắc về nghệ thuất còng nh néi dung cña ®o¹n trÝch ? HS tr×nh bµy. GV kh¸i qu¸t HS đọc ghi nhớ/ sgk.. 4. NhËn xÐt vÒ 2 chÞ em : - Khẳng định vẻ đẹp chung về phẩm h¹nh cña 2 chÞ em. Tuy sèng trong gia đình phong lu nhng rất nề nếp. =>Thái độ của tác giả : ngợi ca, khẳng định vẻ đẹp của tâm hồn, tuổi trẻ, tài n¨ng, tÝnh c¸ch...mang ®Ëm c¶m høng nh©n v¨n s©u s¾c. III. Tæng kÕt :. * Ghi nhí/ sgk :. 4. Cñng cè : ? C¶m nhËn cña em vÒ bøc ch©n dung Thuý KiÒu ? So víi bøc ch©n dung Thuý V©n cã g× kh¸c trong c¸ch miªu t¶ ? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN trong s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn : * - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - Lµm BT : Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh Thuý KiÒu vµ Thuý V©n trong ®o¹n trÝch ? * - So¹n bµi : ‘‘C¶nh ngµy xu©n’’ theo híng dÉn chung. (C©u hái bæ sung :LiÖt kª c¸c tõ l¸y cã trong ®o¹n trÝch ? Nªu t¸c dông ?) - ¤n tËp v¨n miªu t¶ phôc vô cho viÖc t×m hiÓu ®o¹n trÝch. D. Rót kinh nghiÖm :.

(70) Ngµy so¹n: 23/9/2014. Ngµy d¹y:……………………. TiÕt 28: C¶nh ngµy xu©n (TrÝch, TruyÖn KiÒu) - NguyÔn Du -. A. Môc tiªu :. - HS thấy đợc NT miêu tả thiên nhiên của Nguyễn Du : Kết hợp bút pháp tả và gợi, sử dụng từ ngữ giàu chất tạo hình để miêu tả cảnh ngày xuân với những đặc điểm riêng. Tác giả miêu tả cảnh mà nói lên đợc tâm trạng của nhân vật. - Biết vận dụng bài học để viết văn tả cảnh. - Gi¸o dôc t×nh yªu thiªn nhiªn, c¶nh s¾c ngµy xu©n. B. ChuÈn bÞ : - Thµy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô... - Trß : ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 27. C. TiÕn tr×nh : 1 Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh Thuý KiÒu qua ®o¹n trÝch ‘‘ChÞ em Thuý KiÒu’’ ? 3. Bµi míi : GV : NguyÔn Du kh«ng chØ lµ bËc thµy trong nghÖ thuËt miªu t¶ ch©n dung mµ cßn lµ bËc thÇy trong NT t¶ c¶nh thiªn nhiªn. Sau bøc ch©n dung hai nµng Tè nga kiÒu diÔm, lµ bøc tranh t¶ c¶nh ngµy xu©n thËt tuyÖt vêi. ? Cho biÕt vÞ trÝ, cña ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm ? GV : §o¹n trÝch t¶ c¶nh ngµy xu©n trong tiÕt thanh minh vµ c¶nh du xu©n cña 2 chÞ em KiÒu. GV hớng dẫn đọc : Chậm rãi, nhẹ nhàng, tình cảm trong s¸ng, phï hîp víi thÓ th¬ lôc b¸t => đọc mẫu 1 đoạn. HS đọc, nhận xét. ? T×m hiÓu 1 sè chó thÝch ? ? Xác định bố cục của đoạn trích ? - P1 : 4 c©u ®Çu. => Khung c¶nh ngµy xu©n. - P2 : 8 c©u tiÕp. => Khung c¶nh lÔ héi trong tiÕt thanh minh. - P3 : 6 c©u cuèi . => C¶nh chÞ em Thuý KiÒu du xu©n trë vÒ. GV định hớng cách phân tích. HS đọc lại 4 câu thơ đầu. ? Khung cảnh thiên nhiên ngày xuân đợc gợi lên qua nh÷ng chi tiÕt nµo, b»ng BPNT g× ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ vµ bót ph¸p cña t¸c gi¶ khi miªu t¶ mïa xu©n ?. I. T×m hiÓu chung : 1. VÞ trÝ ®o¹n trÝch : - Thuộc phần 1 : Gặp gỡ và đính íc.. 2. Bè côc : 3 phÇn :. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n : 1. Khung c¶nh thiªn nhiªn ngµy xu©n : - H×nh ¶nh con Ðn ®a thoi, thiÒu quang...60, cá non, cµnh lª tr¾ng, vµi b«ng hoa...=> võa nãi vÒ thêi.

(71) gian, võa gîi kh«ng gian kho¸ng đạt, trong trẻo. - Sö dông BPNT Èn dô, nh©n ho¸, tõ ng÷ giµu chÊt t¹o h×nh : Ðn ®a thoi xanh tËn ch©n trêi, ®iÓm 1 vµi bông hoa => gợi vẻ đẹp riêng của mïa xu©n, míi mÎ, tinh kh«i, giµu søc sèng. => Ngời đọc cảm nhận đợc tình yªu thiªn nhiªn vµ c¶m gi¸c nuèi tiÕc cña nhµ th¬ khi mïa xu©n tr«i nhanh. GV : H×nh ¶nh con Ðn ®a thoi lµ 1 h×nh ¶nh Èn dô, nh©n ho¸. Ngµy xu©n thÊm tho¾t tr«i mau, tiÕt trêi chuyÓn sang th¸ng 3, c¸nh Ðn vÉn rén rµng bay liÖng nh thoi ®a gi÷a bÇu trêi trong xanh, gîi liªn tëng thêi gian tr«i nhanh, c¶m gi¸c tiÕc nuèi thêi gian => ngời đọc hình dung đợc cảnh đặc trng của mïa xu©n. ? B»ng c¶m nhËn vµ ng«n ng÷ cña m×nh, h·y dùng lại khung cảnh mùa xuân đợc miêu tả qua 4 câu th¬ ®Çu ? - 2 c©u th¬ ®Çu võa nãi vÒ thêi gian, võa gîi kh«ng gian. Ngµy xu©n thÊm tho¾t tr«i mau, tiÕt trời đã sang thán 3. Những cánh chim én vẫn rộn rµng bay liÖng nh thoi gi÷a bÇu trêi trong s¸ng. Th¶m cá non tr¶i réng tíi ch©n trêi lµ gam mµu lµm nÒn cho bøc tranh xu©n. Trªn nÒn mµu xanh non Êy, ®iÓm xuyÕt 1 vµi b«ng hoa Lª tr¾ng. TÊt c¶ đều gợi lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, vừa khoáng đạt, trong trÎo, võa nhÑ nhµng thanh khiÕt. GV liªn hÖ c¸c t¸c phÈm viÕt vÒ c¶nh mïa xu©n, chuyÓn ý. HS đọc 8 câu thơ tiếp. GV gi¶i thÝch cho HS hiÓu nghÜa cña 1 sè tõ : - LÔ : T¶o mé, viÕng mé, quÐt tíc, söa sang phÇn mé cña ngêi th©n. - Héi : §¹p thanh - §i ch¬i xu©n trong chèn đồng quê. ? Thèng kª c¸c tõ ghÐp lµ DT, §T, TT, c¸c biÖn pháp NT đợc tác giả sử dụng ? Những từ ngữ và BPNT ấy gợi lên không khí và hoạt động của lễ héi nh thÕ nµo ? - GÇn xa, n« nøc, yÕn anh, chÞ em, tµi tö, giai nh©n, dËp d×u...=> gîi kh«ng khÝ lÔ héi thËt rén rµng. - C¸ch nãi Èn dô ‘‘n« nøc yÕn anh’’ gîi h×nh ¶nh tõng ®oµn ngêi nhén nhÞp ®i ch¬i xu©n nh chim yÕn, chim oanh bay rÝu rÝt. Trong lÔ héi mïa xu©n. 2. Khung c¶nh lÔ héi trong tiÕt thanh minh :.

(72) tÊp nËp, nhén nhÞp nhÊt lµ nh÷ng nam thanh n÷ tó, nh÷ng tµi tö giai nh©n. GV : LÔ héi truyÒn thèng v¨n ho¸ xa xa cña ngêi ViÖt Nam : TiÕt thanh minh, mäi ngêi s¾m söa lÔ vật để đi tảo mộ, sắm sửa quần áo để đi hội đạp thanh. Ngời ta vừa đi vừa đốt vàng mã cho linh hồn ngời đã khuất. Đó là truyền thống văn hoá t©m linh cña ngêi ViÖt Nam vµ cña c¸c níc ph¬ng §«ng. ? Em thÊy t©m tr¹ng chÞ em TK trong lÔ héi tiÕt thanh minh nh thÕ nµo ? - ChÞ em TK víi sù n¸o nøc, hoµ vµo dßng ngêi trÈy héi du xu©n, ng¾m c¶nh, ng¾m ngêi ...trÈy héi, t¶o mé. ? Em hãy khái quát lại những đặc sắc về nghệ thuËt vµ néi dung cña ®o¹n th¬ ?. GV dẫn chuyển : Cuộc vui nào rồi cũng đến lúc tµn... HS đọc đoạn cuối. ? C¶nh vËt, kh«ng khÝ mïa xu©n trong 6 c©u cuèi cã g× kh¸c so víi 4 c©u ®Çu ? V× sao cã sù kh¸c biệt đó ? - Thời gian, không gian thay đổi. - Cảnh đợc cảm nhận qua tâm trạng của nhân vật. Nh÷ng tõ l¸y ‘‘tµ tµ’’, ‘‘th¬ thÈn’’, ...kh«ng chØ biểu đạt sắc thái cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con ngêi. C¶m gi¸c b©ng kh©ng xao xuyÕn vÒ 1 ngµy vui xu©n ®ang cßn mµ sù linh c¶m vÒ 1 ®iÒu gì đó sẵp xảy ra đã xuất hiện.. ? Em hãy khái quát lại những nét đặc sắc về nội dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch ? HS tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn. HS ghi vë.. HS đọc ghi nhớ/ sgk.. - Víi viÖc sö dông nhiÒu tõ ghÐp, tõ l¸y giµu søc gîi, kÕt hîp víi c¸ch nãi Èn dô... T¸c gi¶ gióp ngêi đọc cảm nhận đợc 1 không khí lễ héi v¨n ho¸ truyÒn thèng, v¨n ho¸ t©m linh cña ngêi ViÖt Nam (t¶o mộ, đạp thanh) thật rộn ràng, đông vui, n¸o nøc. ChÞ em TK còng n¸o nøc hoµ vµo dßng ngêi trong buæi lÔ héi Êy. 3. C¶nh chÞ em Thuý KiÒu trë vÒ : - C¶nh vËt vÉn mang c¸i thanh, c¸i dÞu cña mïa xu©n, mäi chuyÓn động đều nhẹ nhàng, nhng không khÝ kh«ng cßn c¸i nhén nhÞp mµ trë nên lặng dần, đợm buồn... - Thêi gian chuyÓn dÇn vÒ cuèi ngµy. - NT tả đợc thay bằng gợi, các TT ‘‘nao nao, tµ tµ...’’ kh«ng chØ biÓu đạt sắc thái cảnh vật mà còn bộc lộ t©m tr¹ng buån, b©ng khu©ng, xao xuyÕn cña con ngêi. III. Tæng kÕt : 1. NghÖ thuËt : KÕt cÊu hîp lÝ, sö dông tõ ghÐp, tõ l¸y giµu chÊt t¹o h×nh, kÕt hîp gi÷a bót ph¸p miªu t¶ cô thÓ, chi tiÕt vµ bót ph¸p gîi t¶ cã tÝnh chÊt ®iÓm xuyÕt, chÊm ph¸. 2. Néi dung : §o¹n th¬ lµ bøc tranh thiªn nhiªn, lÔ héi mïa xu©n tơi đẹp trong sáng. Lòng ngời, tâm tr¹ng chÞ em TK còng hoµ vµo c¶nh. * Ghi nhí/ sgk..

(73) 4. Cñng cè : ? HS đọc diễn cảm lại đoạn trích ? ? Dùng l¹i bøc tranh xu©n trong 4 c©u th¬ ®Çu ? GV híng dÉn HS lµm BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn : * - Häc thuéc lßng ®o¹n trÝch. - Bµi tËp : ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ 3 c¶nh trong ®o¹n trÝch ? * - ChuÈn bÞ bµi míi : ThuËt ng÷. => §äc sgk, dù kiÕn c¸c ph¬ng¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm :. Ngµy so¹n: 26/9/2013.. TiÕt 29: ThuËt ng÷.. A. Môc tiªu :. - Giúp HS nắm đợc khái niệm Thuật ngữ. Phân biệt Thuật ngữ với các từ ngữ thông dụng kh¸c. - Rèn kĩ năng giải thích nghĩa của thuật ngữ, sử dụng Thuật ngữ trong giao tiếp đúng, phù hîp víi hoµn c¶nh. - Có thái độ đúng dắn khi sử dụng Thuật ngữ. B. ChuÈn bÞ : - Thµy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô... - Trß : ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 28. C. TiÕn tr×nh : 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra bµi cò : ? §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch ‘‘C¶nh ngµy xu©n’’? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ 4 c©u th¬ ®Çu ? 3. Bµi míi : GV Thuật ngữ là 1 lớp từ ngữ đặc biệt của 1 ngôn ngữ. Lớp từ vựng này bao gồm các từ và ngữ cố định gọi chung là từ ngữ, biểu thị các khái niệm khoa học và công nghệ. Các từ ngữ này có đặc điểm nh thế nào... Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta trả lời các câu hỏi đó. I. ThuËt ng÷ lµ g× ? GV treo b¶ng phô vÝ dô1 /sgk. 1. XÐt vÝ dô/ sgk. HS đọc ví dụ. ? So s¸nh 2 c¸ch gi¶i thÝch (a), (b) ? Cho biÕt c¸ch giải thích nào không thể hiểu đợc nếu thiếu kiến thøc vÒ ho¸ häc ? (Gîi ý : C¸ch gi¶i thÝch nµo a. - C¸ch (a) th«ng dông. thông dụng, ai cũng có thể hiểu đợc ?) - C¸ch (b) yªu cÇu ph¶i cã kiÕn thøc về hoá học mới hiểu đợc. => Biểu thị KN khoa häc => Dïng trong v¨n b¶n GV : C¸ch §N (b) biÓu thÞ kh¸i niÖm khoa häc khoa häc => Dïng trong v¨n b¶n khoa häc..

(74) GV treo b¶ng phô vÝ dô 2/ sgk. HS đọc ví dụ. ? Em đã học các ĐN này ở những bộ môn nào ? Những từ ngữ đợc ĐN (in đậm) chủ yếu đợc dùng trong lo¹i v¨n b¶n nµo ? HS tr×nh bµy.. GV khẳng định : Đó là những từ ngữ biểu thị KN khoa học, công nghệ, chủ yếu đợc dùng trong văn bản khoa học. => Những từ ngữ đó đợc gọi là ThuËt ng÷. ? Kh¸i qu¸t l¹i, em hiÓu thÕ nµo lµ thuËt ng÷ ? HS đọc ghi nhớ /sgk ? LÊy vÝ dô vÒ thuËt ng÷ ?. b. - Thạch nhũ...... .......=> môn địa lí - Ba z¬......................=> m«n ho¸ häc - Èn dô................ => m«n ng÷ v¨n - Ph©n sè thËp ph©n.... => m«n to¸n => Lµ nh÷ng tõ ng÷ biÓu thÞ KN khoa häc, c«ng nghÖ. Chñ yÕu dïng trong v¨n b¶n khoa häc c«ng nghÖ. => §ã lµ ThuËt ng÷. 2. KÕt luËn: * Ghi nhí 1/ sgk. II. §Æc ®iÓm cña thuËt ng÷ : 1. XÐt vÝ dô 1.. ? C¸c thuËt ng÷ : Th¹ch nhò, ba z¬, Èn dô, ph©n sè - C¸c thuËt ng÷ : ‘‘Th¹ch nhò, ba z¬, Èn dô, ph©n sè thËp ph©n’’ chØ cã 1 nghÜa. thËp ph©n... cßn cã nghÜa nµo kh¸c kh«ng ? - Các từ trên chỉ có 1 nghĩa nh đã tìm hiểu ở trên, ngoµi ra kh«ng cßn nghÜa nµo kh¸c. => Mçi thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ 1 KN, mỗi KN chỉ đợc biểu thị bằng 1 thuật ? Từ đó em rút ra đặc điểm gì của thuật ngữ ? ng÷. HS tr×nh bµy. 2. VÝ dô 2/sgk. GV đa 2 ví dụ/ sgk lên bảng phụ. HS đọc. ? Cho biÕt trong 2 vÝ dô trªn, ë vÝ dô nµo tõ ‘‘muèi’’cã s¾c th¸i biÓu c¶m ? GV bæ xung : ‘‘Muèi’’ ë (b) lµ 1 Èn dô, chØ nh÷ng kØ niÖm vÒ 1 thêi hµn vi, gian khæ mµ nh÷ng ngêi cùng cảnh ngộ đã gắn bó với nhau, cu mang giúp đỡ lẫn nhau. ? ‘‘Muèi’’ ë (a) cã ph¶i lµ 1thuËt ng÷ kh«ng ? Tõ đó em có nhận xét gì về đặc điểm của thuật ngữ ? HS tr×nh bµy. GVkÕt luËn.. HS đọc ghi nhớ/ sgk. ? T×m hiÓu yªu cÇu BT 1. T×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi nhanh. HS tr×nh bµy.. a. Muèi lµ 1 hîp chÊt cã thÓ hoµ tan trong níc => ‘‘Muèi’’ : ThuËt ng÷. b. Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau => ‘‘Muèi’’: cã tÝnh biÓu c¶m. => ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m. 3. KÕt luËn: * Ghi nhí 2/ sgk. III. LuyÖn tËp : 1. BT1 : - Lùc => VËt lÝ. - X©m thùc => §Þa lÝ - Trêng tõ vùng => V¨n häc - Di chØ => LÞch sö....

(75) GV hớng dẫn HS tìm hiểu yêu cầu các BT, sau đó ph©n nhãm HS lµm viÖc. - N1,3 – BT2,5 - N2,4 – BT3,4. Thêi gian 7 phót. §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn, cho ®iÓm. 2. BT 2: - Điểm tựa : (Thuật ngữ Vật lí )=> Điểm cố định của 1 đòn bẩy, thông qua đólực tác động đợc truyền tớilực cản. - §iÓm tùa : (Th¬ Tè H÷u) => N¬i göi g¾m niÒm tin vµ hi väng cña nh©n d©n tiÕn bé. (Thời kì đất nớc ta chống Mĩ cứu nớc rất gian khổ, ác liệt) => Không đợc dùng nh 1 thuật ngữ vËt lÝ. 3. BT 3 : - Trêng hîp (a) : ‘‘Hçn hîp’’ => ThuËt ng÷. - Trêng hîp (b) : ‘‘Hçn hîp’’ = > Tõ ng÷ th«ng thêng. -VÝ dô : + Thøc ¨n gia sóc hçn hîp + Lùc lîng hçn hîp cña LHQ 4. BT4 : - C¸ : (ThuËt ng÷ sinh häc) : Lµ §V cã x¬ng sèng, sèng díi níc, di chuyÓn b»ng v©y, thë b»ng mang. - C¸ voi, c¸ heo... => gäi tªn b»ng trùc gi¸c, theo c¸ch hiÓu th«ng thêng (C¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thë b»ng mang) 5. BT 5 : - 2 thuËt ng÷ ‘‘ThÞ trêng’’ kh«ng vi ph¹m nguyªn t¾c ‘‘1 thuËt ng÷ - 1 kh¸i niÖm’’ v× chúng đợc dùng trong 2 lĩnh vực : Kinh tế học và Quang học. (Có thể coi đây là hiện tợng đồng âm do sự trùng hợp ngẫu nhiên về vỏ âm thanh của từ) 4. Cñng cè : ? ThuËt ng÷ lµ g× ? §Æc ®iÓm cña thuËt ng÷ ? GV híng dÉn HS lµm c¸c BTTN trong s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn : * - Häc bµi kÕt hîp vë ghi vµ sgk. - Hoµn thµnh c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT. * ChuÈn bÞ bµi sau : - ¤n tËp b¨n ThuyÕt minh. - Xây dựng lại dàn ý cho đề bài : Thuyết minh về cây chuối. - Tìm đọc các bài tham khảo. D. Rót kinh nghiÖm :. Ngµy so¹n: 27/9/2013.. TiÕt 30 : Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1..

(76) A. Môc tiªu :. - HS đánh giá đợc bài làm của mình. Thấy đợc những u điểm để cố gắng phát huy, nhận ra những hạn chế, nhợc điểm về bố cục, nội dung, câu văn, từ ngữ diễn đạt, lỗi chính tả... để biÕt c¸ch kh¾c phôc. - GV chØ râ lçi cho HS, híng dÉn c¸ch söa ch÷a. - RÌn kÜ n¨ng nhËn lçi, söa lçi cho HS. - Cñng cè l¹i kiÕn thøc vÒ v¨n ThuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ : - Thµy : ChÊm bµi, nhËn xÐt nh÷ng u nhîc ®iÓm, söa lçi trong bµi lµm cña HS. - Trß : ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 29. C. TiÕn tr×nh : 1. Tæ chøc : 2. KiÓm tra : KiÓm tra 15 phót. §Ò bµi : Tãm t¾t ng¾n gän v¨n b¶n : ‘‘ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng’’ ? §¸p ¸n, biÓu ®iÓm : * Yêu cầu HS trình bày thành đoạn văn hoàn chỉnh, đảm bảo các nội dung sau : - Chuyện kể về VN- ngời con gái quê ở NX, tính thuỳ mị, nết na, t dung tốt đẹp. - LÊy chång lµ TS cã tÝnh ®a nghi, nhng lu«n biÕt gi÷ g×n khu«n phÐp. - TS ®i lÝnh gi÷a lóc nµng ®ang cã mang, ë nhµ nµng sinh 1 bÐ trai, ch¨m sãc mÑ chồng, mẹ mất lo ma chay chu đáo... - TS vÒ, nghe lêi con nhá, nghi vî thÊt tiÕt, ®uæi ®i, kh«ng nghe vî thanh minh. - VN nhảy xuống sông Hoàng Giang tự vẫn, đợc Linh Phi cứu, cho sống dới thuỷ cung. - VN gÆp Phan Lang, ngêi cïng lµng... VN nhê PL vÒ nãi hé víi TS... - TS lập đàn giải oan cho vợ, VN hiện về trong chốc lát rồi biến mất. 3. Bµi míi : Tr¶ bµi : I. Đề bài, đáp án, biểu điểm : (Xem tiết 14-15) II. NhËn xÐt : 1. u ®iÓm : - Nhìn chung các em làm đúng kiểu bài văn thuyết minh, không có hiện tợng lạc đề. - Nội dung : Nhiều bài viết đã cung cấp đợc những tri thức khá khách quan, xác thực về cây chuối gắn bó trong đời sống của ngời Việt Nam. Cụ thể về từng đặc điểm hình dáng cũng nh bé phËn, t¸c dông... - Phơng pháp : Nhìn chung đa số các em đã bớc đầu có ý thức vận dụng 1 số BPNT, yếu tố miêu tả vào trong bài làm có hiệu quả, tạo sự sinh động hấp dẫn, lôi cuốn. - Hình thức : Đa số trình bày đủ, đúng bố cục, có tách ý, tách đoạn hợp lí, trình bày bài viết rõ rµng, m¹ch l¹c. VÝ dô : 9A : Ng« Anh, Th¶o, Ng©n, Trang, TÊn... 2. H¹n chÕ : - Nội dung : Bài viết của 1 số em còn quá sơ sài, cha đủ các ý cần thuyết minh (đặc điểm h×nh d¸ng, cÊu t¹o c¸c bé phËn vµ t¸c dông) ,tri thøc cung cÊp cßn thiÕu kh¸ch quan. - Ph¬ng ph¸p : Cha biÕt vËn dông linh ho¹t c¸c BPNT vµ yÕu tè miªu t¶ trong bµi. - H×nh thøc : Cha cã sù t¸ch ®o¹n, t¸ch ý m¹ch l¹c. Ch÷ viÕt cßn cÈu th¶, cha cã sù cÈn thËn, viÕt cßn m¾c lçi chÝnh t¶ nhiÒu. VÝ dô : 9A : T.Huy, Lu©n, Th¾ng, Gia Anh, Tïng.. III. KÕt qu¶ :.

(77) Líp 9A. TB trë lªn. Kh¸. Giái. YÕu. IV. Tr¶ bµi : V. Sa lỗi : GV lấy lỗi ngay trong bài của HS để hớng dẫn các em cách sửa. 4. Cñng cè : GV cho HS kh¸i qu¸t l¹i yªu cÇu vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña 1 bµi v¨n thuyÕt minh. 5. Híng dÉn : * - Nh÷ng bµi nµo tõ ®iÓm 5,5 trë xuèng => lµm l¹i vµo phÇn cßn l¹i cña tê giÊy(giÊy thiÕu -> dÝnh thªm tê kh¸c). - Tất cả cùng xem lại bài viết của mình, lu ý những lỗi cô giáo đã phê => rút kinh nghiÖm söa lçi. - TiÕp tôc «n tËp v¨n thuyÕt minh. * ChuÈn bÞ bµi míi : - So¹n v¨n b¶n ‘‘KiÒu ë lÇu Ngng BÝch’’ theo yªu cÇu chung. - T×m hiÓu kÜ c¸c chó thÝch. Häc thuéc lßng v¨n b¶n.. D. Rót kinh nghiÖm :. Ngµy so¹n: 2/10/2013. TiÕt 31: KiÒu ë lÇu Ngng BÝch ( TrÝch “TruyÖn KiÒu”) - NguyÔn Du-. A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh hiểu đợc qua tâm trạng cô đơn buồn tủi và nỗi niềm thơng nhớ của Kiều cảm nhận đọc tấm lòng chung thuỷ và hiếu thảo của nàng. Thấy đợc nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật của Nguyễn Du: diễn biến tâm trạng đợc thể hiện qua ngôn ngữ độc thoại nội tâm và nghÖ thuËt t¶ cµnh ngô t×nh. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n th¬ cæ. - Gi¸o dôc lßng thuû chung, hiÕu th¶o cña con c¸i víi cha mÑ. B. ChuÈn bÞ:. - Thày: Nghiên cứu tài liệu, soạn bài, su tầm tranh ảnh liên quan đến đoạn trích - Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 30. C. TiÕn tr×nh : 1 1.ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Đọc thuộc lòng đoạn trích: “Cảnh ngày xuân”. Cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên và con ngêi trong ®o¹n trÝch? 3. Bµi míi: GV: Sau khi bán mình chuộc cha và em, Kiều biết mình bị lừa, nàng đã rút dao ra định quyên sinh. Nhng vì có Đạm Tiên báo mộng ngăn cản nên đành thôi. Tú Bà sợ Kiều chết thì “Ôi thôi vốn liếng đi đời nhà ma”, nên đã tìm cách dỗ dành, rồi lập kế đa Kiều ra ở tạm lầu Ngng Bích, để chờ dịp tìm ngời đứng đắn sẽ gả cho , nhng thực chất là để “khoá xuân” nàng, tìm cách buộc nµng ph¶i tiÕp kh¸ch. I. T×m hiÓu chung: 1. VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch: ? Nghiªn cøu sgk, cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch? - Thuéc phÇn 2: “Gia biÕn vµ lu l¹c” GV: Sau khi bÞ M· Gi¸m Sinh lõa g¹t, lµm nhôc, bÞ Tó.

(78) Bµ m¾ng nhiÕc, KiÒu nhÊt quyÕt kh«ng chÞu tiÕp kh¸ch lµng ch¬i, kh«ng chÞu chÊp nhËn cuéc sèng lÇu xanh. Đau đớn, tủi nhục, nàng định tự vẫn. Tú Bà sợ mất vốn bÌn lùa lêi khuyªn nhñ, dô dç KiÒu. Mô vê ch¨m sãc thuèc thang høa hÑn khi nµng b×nh phôc sÏ g¶ cho ngêi tö tÕ. Tó Bµ ®a KiÒu ra sèng riªng ë lÇu Ngng BÝch, thùc chất là giam lỏng để thực hiện âm mu mới đê tiện hơn, tµn b¹o h¬n. GV hớng dẫn đọc - §äc chËm, giäng trÇm l¾ng, xãt xa - NhÊn m¹nh tõ ng÷ miªu t¶, tõ l¸y, nh÷ng c©u hái tu tõ... GV ®oc mÉu HS đọc, nhận xét. GV kiÓm tra viÖc t×m hiÓu chó thÝch cña HS. * Chó ý thªm c¸c chó thÝch : - Kho¸ xu©n: kho¸ kÝn tuæi xu©n- KiÒu bÞ giam láng. - S©n lai: (®iÓn cè) S©n nhµ l·o Lai tö- chØ s©n nhµ cha mÑ KiÒu. Theo hiÕu tö chuyÖn: L·o Lai tö ngêi níc Së, thêi Xu©n Thu rÊt cã hiÕu, 70 tuæi vÉn cßn nh¶y móa ngoµi s©n mua vui cho cha mÑ. - Gốc tử: gốc cây tử- cây Thị- chỉ cha mẹ đã già yếu.. 2. Bè côc: 3 phÇn. ? Cho biÕt bè côc cña ®o¹n trÝch ? (Chia lµm mÊyphÇn, néi dung tõng phÇn) - P1: S¸u c©u th¬ ®Çu: => Hoàn cảnh cô đơn tội nghiệp của Kiều (Cảnh trớc lÇu Ngng BÝch qua c¶m nhËn cña KiÒu) - P2: T¸m c©u tiÕp. => Nçi th¬ng nhí ngêi yªu vµ cha mÑ cña KiÒu - P3: Cßn l¹i. => T©m tr¹ng ®au buån, lo ©u cña KiÒu thÓ hiÖn qua c¸ch nh×n c¶nh vËt. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: 1. S¸u c©u th¬ ®Çu: (C¶nh thiªn GV định hớng cách phân tích. nhiªn tríc lÇu Ngng BÝch) Hoc sinh đọc lại 6 câu đầu. ? T¶ chÞ em Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch KiÒu gÆp Kim Trọng, ND viết: “Một nền đồng tớc khoá xuân hai KiÒu”. ë ®©y «ng l¹i viÕt: “Tríc lÇu Ngng BÝch kho¸ xu©n”. Theo em “xu©n” ë ®©y cã nghÜa g×? - Kho¸ xu©n 1: ChØ ngêi con g¸i cÊm cung - Kho¸ xu©n 2: KiÒu bÞ giam láng GV “Khoá xuân” có ý nghĩa mỉa mai, đó là cảnh ngộ chí trªu cña KiÒu: võa bÞ lõa, võa bÞ m¾ng, tù tö nhng kh«ng thµnh l¹i bÞ giam láng ë ®©y. ? Nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh nµo miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn ë lÇu Ngng BÝch? - VÎ non xa, tÊm tr¨ng gÇn - Bèn bÒ b¸t ng¸t - C¸t vµng cån nä ? Thiªn nhiªn ë lÇu Ngng BÝch trong c¶m nhËn cña KiÒu.

(79) đợc hiện lên nh thế nào? (Không gian, cảnh vật). Cảnh vËt thiªn nhiªn Êy gãp phÇn thÓ hiÖn t©m tr¹ng KiÒu nh thÕ nµo ? - Nµng KiÒu tr¬ chäi gi÷a kh«ng gian thiªn nhiªn mªnh m«ng hoang v¾ng. Tõ lÇu Ngng BÝch nh×n ra, KiÒu chØ thÊy nh÷ng d·y nói mê xa, nh÷ng cån c¸t bôi bay mê mÞt. C¸i lÇu ch¬i v¬i Êy chØ cã mét m×nh KiÒu, kh«ng ai th©n thÝch, nµng muèn kÐo nói xa tr¨ng gÇn lµm b¹n. - C¶nh ‘‘non xa, tr¨ng gÇn, c¸t vµng, bôi hång,...’’ gîi lªn h×nh ¶nh lÇu Ngng BÝch ch¬i v¬i gi÷a mªnh mang trêi níc- 1 h×nh ¶nh mang tÝnh íc lÖ tîng trng. Kh«ng gian réng lín Êy gãp phÇn diÔn t¶ t©m tr¹ng cña KiÒu => Con ngời nhỏ bé cô đơn.. - Kh«ng gian thiªn nhiªn réng lín mªnh m«ng, c¶nh vËt rîn ngîp, v¾ng vÎ, kh«ng mét bãng ngêi. Tâm trạng Kiều cô đơn buồn tủi.. ? Tâm trạng cô đơn còn đợc diễn tả cụ thể nh thế nào? - BÏ bµng m©y sím....... tÊm lßng ? Cụm từ ‘‘mây sớm đèn khuya’’ gợi em suy nghĩ gì về t×nh c¶nh, t©m tr¹ng nµng KiÒu lóc nµy? - Nỗi lòng Kiều đau đớn, tủi hổ và - Gîi thêi gian tuÇn hoµn khÐp kÝn. Thêi gian còng nh ngao ng¸n v« cïng. kh«ng gian, giam h·m con ngêi. Sím vµ khuya, ngµy vµ đêm, Kiều thui thủi quê ngời một thân. Nàng chỉ biết làm bạn với mây sớm đèn khuya và rơi vào hoàn cảnh cô đơn tuyệt vọng. ? C©u th¬: “Nöa t×nh nöa c¶nh nh chia tÊm lßng” lµ c©u th¬ diÔn t¶ chÝnh x¸c nhÊt t©m tr¹ng cña KiÒu tríc thiên nhiên. Từ “bẽ bàng” đã giúp ta hiểu thêm số phận chí trªu cña nh©n vËt. Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c¸c hình ảnh đó trong đoạn thơ? - BÏ bµng: XÊu hæ, buån tñi - mét t©m tr¹ng ngæn ngang tr¨m mèi bªn lßng. - Nöa t×nh nöa c¶nh: c¶nh vËt buån t×nh c¶m bÞ chia cách tâm hồn bị trà đạp - Chia tÊm lßng: diÔn t¶ mét nçi niÒm, mét nçi ®au đớn tuyệt vọng => S¸u c©u ®Çu lµ mét kh«ng gian GV: H×nh ¶nh thiªn nhiªn trong ®o¹n th¬ cã thÓ lµ c¶nh nghÖ thuËt vµ mét t©m tr¹ng nghÖ thực, cũng có thể là những hình ảnh mang tính chất ớc thuật đồng hiện. lệ, gợi sự mênh mang, rợn ngợp của không gian, qua đó, diễn tả tâm trạng cô đơn, buồn tủi, ngổn ngang về Quá khø- HiÖn- t¹i vµ T¬ng lai cña KiÒu: Sím khuya chØ cã mây đèn làm bạn, sự chớ trêu giữa cảnh ngộ và tình cảm con ngêi (Víi ngêi yªu, víi cha mÑ) cµng lµm cho lßng nµg thªm tan n¸t. GV: Cảnh lầu Ngng Bích không đơn thuần là bức tranh thiªn nhiªn mµ cßn lµ bøc tranh t©m tr¹ng. S¸u c©u ®Çu tác giả mợn cảnh để giãi bày tâm sự đó là biện pháp nghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh. 2. T¸m c©u th¬ tiÕp: Học sinh đọc. ? T¸m c©u th¬ diÔn t¶ t×nh c¶m cña KiÒu, cô thÓ lµ g×? - T©m tr¹ng th¬ng nhí cha mÑ, nhí ngêi yªu ? T©m sù Êy thÓ hiÖn nh thÕ nµo? (Nãi víi ai ). Sù thÓ hiện có gì đặc biệt? - KiÒu ë mét m×nh, nãi thÇm víi chÝnh m×nh. GV: Tâm trạng của Kiều đợc thể hiện qua nghệ thuật.

(80) điêu luyện bậc thầy của ND => nghệ thuật độc thoại nội t©m. ? ë lÇu Ngng BÝch nçi nhí ®Çu tiªn nµng dµnh cho ai? §îc biÓu hiÖn qua h×nh ¶nh nµo? H×nh dung l¹i nçi nhí đầu tiên đó? - Ngêi yªu- Kim Träng :‘‘Tëng ngêi.......mai chê’’ => Nhớ đến chàng Kim nàng nhớ lời thề nguyền dới tr¨ng. ChÐn rîu thÒ nguyÒn cha r¸o, vÇng tr¨ng nh vÉn cßn kia, thÕ mµ giê ®©y mçi ngêi mét n¬i. Nµng th¬ng ngêi yªu ngµy ngµy ngãng tr«ng tin tøc cña m×nh còng b¬ v¬ sÇu tñi. ? Những hình ảnh “dới nguyệt chén đồng”, “tin sơng”, “rµy tr«ng mai chê”, “bªn trêi gãc bÓ’’, “tÊm son gét röa” lµ nh÷ng h×nh ¶nh chØ kh«ng gian, thêi gian c¸ch biÖt gi÷a 2 ngêi. Ngoµi ra nã cßn gãp phÇn diÔn t¶ ®iÒu g×? HS tr×nh bµy theo suy nghÜ . GV: Lêi th¬ Ýt, ý th¬ nhiÒu, trong lêi th¬ nh cã nhÞp thæn thức của một trái tim yêu say đắm. Câu thơ: “Tấm son gét röa bao giê cho phai” cã thÓ hiÓu theo hai c¸ch: - TÊm lßng son s¾t, chung thuû cña KiÒu - TÊm lßng son cña KiÒu bÞ vïi dËp hoen è biÕt bao giê mới gột rửa đợc. ? Theo em trong 8 câu thơ này những yếu tố nào đã kết nối trực tiếp làm thành một hệ thống ngôn ngữ độc thoại néi t©m? - Những động từ: Tởng, trông, chờ, bơ vơ, gột rửa, phai => lµm vÞ ng÷. GV: KiÒu nãi víi lßng m×nh, nh÷ng c©u th¬ Èn chñ ng÷ chứa đựng tâm sự xót xa cho mối tình nặng lời thề son sắt đã bị tan vỡ. ? Khái quát nỗi nhớ ngời yêu của Kiều, qua đó, phẩm chất nào của nàng đợc bộc lộ? Học sinh đọc 4 câu thơ tiếp. ? Nghĩ tới song thân tình cảm của Kiều đợc biểu hiện nh thế nào? Hình dung lại nỗi nhớ đó? - Xãt xa, th¬ng nhí. => Nµng th¬ng cha mÑ khi s¸ng, khi chiÒu, khi tùa cöa ngãng tr«ng tin con, tr«ng mong sự đỡ đần. Nàng xót xa lúc cha mẹ tuổi già sức yếu mà nàng không đợc tự tay chăm sóc và hiện giờ ai trông nom.. a. Nçi nhí chµng Kim - Kiều nhớ ngời yêu da diết, đau đớn khi ph¶i tõ bá t×nh yªu, nhng kh«ng bao giê quªn mèi t×nh ®Çu trong s¸ng. Nµng lµ mét ngêi t×nh chung thuû. b. Nçi nhí cha mÑ: - Th¬ng nhí, xãt xa, lo l¾ng cho cha mÑ.. => Kiều là ngời đáng thơng nhất, nhng nµng quªn c¶nh ngé b¶n th©n để nghĩ về Kim Trọng, về cha mẹ. KiÒu lµ ngêi t×nh thuû chung, lµ ngêi con hiÕu th¶o, lµ ngêi cã tÊm lßng vị tha, đáng trân trọng.. ? Diễn tả nỗi nhớ, ND đã biểu đạt bằng những nét nghệ thuật độc đáo nào? Những nét NT ấy gợi lên nét tâm 3. T¸m c©u th¬ cuèi: T©m tr¹ng tr¹ng g× cña KiÒu? cña thuý KiÒu. - Thµnh ng÷: Qu¹t nång Êp l¹nh - §iÓn cè: S©n lai, gèc tö => Nãi lªn t©m tr¹ng nhí th¬ng, tÊm lßng hiÕu th¶o cña nàng. Kiều tởng tợng nơi quê nhà tất cả đã đổi thay mà sự đổi thay lớn nhất là “Gốc tử đã vừa ngời ôm” - Nghĩa lµ cha mÑ ngµy thªm giµ yÕu. Cïng víi nã, côm tõ “cách mấy nắng ma” đã vừa nói đợc sức mạnh tàn phá của tự nhiên với cảnh vật và con ngời, vừa nói đợc thời gian xa c¸ch bao mïa ma n¾ng. GV: LÇn nµo khi nhí vÒ cha mÑ KiÒu còng nhí ¬n chÝn.

(81) ch÷ cao s©u vµ lu«n ©n hËn m×nh phô c«ng sinh thµnh nu«i dìng cña cha mÑ. ? Trong c¶nh ngé ë lÇu Ngng BÝch em thÊy KiÒu lµ ngêi nh thÕ nµo?. ? Tại sao ND để Thuý Kiều nhớ Kim Trọng trớc mới nhớ đến cha mẹ mình? - §©y lµ dông ý nghÖ thuËt cña ND: Víi Kim Träng nàng cha thực hiện đợc lời hẹn ớc. Còn với mẹ cha, nàng đã thực hiện đợc tấm lòng hiếu thảo của mình: Nàng đã - Kiều cô đơn lẻ loi, thân phận nổi b¸n m×nh chuéc cha. trôi vô định, nỗi buồn tha hơng, nỗi GV: ND đã sử dụng ngôn ngữ độc thoại, kết hợp giữa nhớ, nỗi lo sợ cứ vò xé trong lòng. phong c¸ch cæ ®iÓn vµ phong c¸ch d©n téc t¹o nªn nh÷ng vÇn th¬ biÓu c¶m thÓ hiÖn mét t©m tr¹ng bi kÞch cña KiÒu. Giäng th¬ rng rng lÖ, nçi ®au cña nµng nh thÊm vµo c¶nh vËt, thêi gian vµ lßng ngêi bÊy l©u nay. HS đọc 8 câu thơ cuối ? Tâm trạng của Kiều trong 8 câu thơ cuối đợc thể hiện trực tiếp bằng từ nào? Cách sử dụng từ có gì đặc biệt ( “buån tr«ng” cã nghÜa nh thÕ nµo)? - Buån tr«ng => buån mµ nh×n xa, cµng nh×n th× cµng tr«ng, cµng tr«ng th× cµng buån. - Côm tõ më ®Çu c©u th¬ 6 ch÷ t¹o ©m hëng trÇm buån, lµ ®iÖp khóc cña ®o¹n th¬ vµ lµ ®iÖp khóc cña t©m tr¹ng. - Mçi cÆp lôc b¸t lµ nÐt t©m tr¹ng buån tr«ng. ? Trong t©m tr¹ng “buån tr«ng” Êy c¶nh vËt hiÖn dÇn lªn nh thÕ nµo? NhËn xÐt vÒ c¶nh vËt Êy qua con m¾t Thuý KiÒu? - C¸nh buåm thÊp tho¸ng xa xa n¬i cöa bÓ chiÒu h«m - Hoa tr«i man m¸c kh«ng biÕt vÒ ®©u - Nội cỏ dầu dầu, chân mây mặt đất trải dài - TiÕng sãng Çm Çm, giã cuèn mÆt duÒnh => Cảnh từ xa đến gần, màu sắc từ nhạt đến đậm, âm thanh từ tĩnh đến động.. - T©m tr¹ng bÕ t¾c tuyÖt väng. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: - Sử dụng ngôn ngữ độc thoại nội t©m, miªu t¶ néi t©m nh©n vËt. - S¸ng t¹o ng«n ng÷: Tõ l¸y, ®iÖp ng÷... C¸c c©u hái tu tõ, thµnh ng÷, ®iÓn tÝch... - Tả cảnh ngụ tình đặc sắc... ? TiÕng sãng Çm Çm kªu vang, gîi em liªn tëng tíi ®iÒu 2. Néi dung: g×? - Cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và tấm - Tiếng sóng định mệnh- sóng gió cuộc đời đang rình lòng thuỷ chung, hiếu thảo của rËp bña v©y vµ ®e do¹ nµng, tai ho¹ khñng khiÕp s¾p KiÒu. giáng xuống số phận ngời con gái nhỏ bé đáng thơng. * Ghi nhí/ sgk: ? DiÔn t¶ t©m tr¹ng Thuý KiÒu. ND vËn dông linh ho¹t nh÷ng thñ ph¸p nghÖ thuËt nµo? Ngoµi viÖc kh¾c ho¹ tâm trạng các thủ pháp NT đó còn có giá trị biểu cảm nh thÕ nµo n÷a ? - T¶ c¶nh ngô t×nh: Mçi c¶nh vËt lµ mét nçi ®au, nçi buån - §iÖp tõ ‘‘buån tr«ng’’.

(82) - Câu hỏi tu từ... nh những đợt sóng xoáy sâu vào tâm tr¹ng bÕ t¾c, tuyÖt väng. - C¸c tõ l¸y: b¸t ng¸t, thÊp tho¸ng, xa xa, man m¸c, Çm Çm => - T¹o nªn s¾c ®iÖu trÇm buån, ©m ®iÖu dµn tr¶i - Tô đậm cảm hứng nhân đạo của ND GV: Hai chữ “buồn trông” là cảm xúc chủ đạo của đoạn th¬, t©m tr¹ng tª t¸i ®au th¬ng. Ngäai c¶nh vµ t©m c¶nh. Khung c¶nh thiªn nhiªn vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vật đợc diễn tả qua một hệ thống hình tợng mang tính ớc lÖ më ra mét trêng liªn tëng. ? Khái quát lại những nét nghệ thuật độc đáo và giá trị néi dung cña ®o¹n trÝch? HS đọc phần ghi nhớ/ sgk. 4. Cñng cè: ? Nªu c¶m nghÜ cña em sau khi häc trÝch ®o¹n nµy? GV: §o¹n th¬ “KiÒu ë lÇu Ngng BÝch” chøa ®Çy lÖ- LÖ cña ngêi con g¸i lu l¹c, ®au khæ v× c« đơn, lẻ loi, buồn thơng, chua xót, vì mối tình đầu tan vỡ, xót xa vì thơng nhớ mẹ cha, lo cho thân phận của mình. Lệ của nhà thơ- của một trái tim nhân đạo bao la, đồng cảm xót thơng cho ngời thiÕu n÷ hiÕu th¶o thuû chung mµ b¹c mÖnh. 5. Híng dÉn: * - VÒ häc bµi theo néi dung vë ghi. BT thªm: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬: “Buån tr«ng cöa bÓ chiÒu h«m ................................................... ghÕ ngåi”? GV gợi ý: khái quát đoạn thơ diễn tả nội dung gì? Những nét đặc sắc về NT làm nổi bật nội dung đó? * ChuÈn bÞ bµi sau: Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù. => §äc tríc bµi, dù kiÕn ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 2/10/2013. TiÕt 32: Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù. A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh thấy đợc vai trò của yếu tố miêu tả hành đông, sự việc, cảnh vật và con ngời trong v¨n b¶n tù sù - Rèn luyện kĩ năng vận dụng các phơng thức biểu đạt trong một văn bản. - Giáo dục tình yêu văn chơng, đặc biệt là sự say mê sáng tác, kể chuyện. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 31.. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ 8 c©u cuèi ®o¹n trÝch “KiÒu ë lÇu Ngng BÝch”? 3. Bµi míi: GV: ở các lớp 6, 8, các em đã đợc tìm hiểu về VBTS. Các em đã biết yếu tố miêu tả có vai trß rÊt lín trong VBTS. N¨m nay, c¸c em tiÕp tôc t×m hiÓu vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong VBTS qua bµi häc ngµy h«m nay. I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù :.

(83) HS đọc, theo dõi đoạn trích sgk. 1. XÐt vÝ dô/ sgk : ? Đoạn trích kể về trận đánh nào? Nhân vật vua Quang Trung lµm g×, xuÊt hiÖn nh thÕ nµo? - §o¹n v¨n kÓ vÒ lÇn kÐo qu©n ra B¾c cña vua - Vua Quang Trung dùng cảm tử quân khiêng Quang Trung đánh đồn Ngọc Hồi. ván đánh giáp lá cà. - Vua Quang Trung xuÊt hiÖn dòng m·nh trực tiếp chỉ huy trận đánh, có tài thao lợc. ? ChØ ra c¸c chi tiÕt miªu t¶ trong ®o¹n v¨n ? Các chi tiết miêu tả ấy nhằm thể hiện đối tợng nµo ? Vai trß cña chóng trong ®o¹n v¨n ? - C¸c yÕu tè miªu t¶ : + Khãi to¶ mï trêi, c¸ch gang tÊc kh«ng thÊy g×. + Bá ch¹y to¸n lo¹n, giµy xÐo lªn nhau mµ chÕt. + Thõa thÕ chÐm giÕt lung tung, th©y n»m đầy đồng, máu chảy thành suối. + C¶nh qu©n giÆc hun khãi. => Miªu t¶ QT, qu©n T©y S¬n, sù thÊt b¹i th¶m => Thªm vµo ®o¹n v¨n Tù sù lµm cho c©u h¹i cña qu©n Thanh. chuyện kể hấp dẫn, sống động, gợi cảm... GV: Các yếu tố miêu tả đó thêm vào đoạn văn tự sự, đã giúp ngời đọc hình dung ra các sự việc xảy ra đợc cụ thể, sinh động, hấp dẫn. HS đọc tình huống (c)/91. GV treo bảng phụ. ? So s¸nh ®o¹n v¨n nµy víi ®o¹n v¨n cña t¸c gi¶ Ng« Gia V¨n Ph¸i? (C¸c sù viÖc chÝnh b¹n nêu đầy đủ cha?) - Các sự việc chính đợc nêu khá đầy đủ ? H·y nèi c¸c sù viÖc thµnh 1 ®o¹n v¨n? - HS thùc hµnh ? NÕu chØ kÓ l¹i sù viÖc diÔn ra nh thÕ th× c©u chuyện có sinh động không? Tại sao? - Không sinh động vì chỉ đơn giản kể lại các sù viÖc tøc lµ chØ míi tr¶ lêi c©u hái : ViÖc g× ? chứ cha trả lời đợc câu hỏi: Việc đó diễn ra nh thÕ nµo? ? Nh vËy ®o¹n v¨n ta võa kÓ kh«ng cã yÕu tè nµo? - Kh«ng cã chi tiÕt miªu t¶ cô thÓ. ? VËy yÕu tè miªu t¶ cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n b¶n tù sù? => Trong v¨n b¶n tù sù , sù miªu t¶ cô thÓ, chi tiÕt vÒ c¶nh vËt, nh©n vËt vµ sù viÖc cã t¸c dông lµm cho c©u chuyÖn trë nªn hÊp dÉn gîi cảm, sinh động... Học sinh đọc ghi nhớ sgk. * Ghi nhí/ sgk : Gi¸o viªn kÕt luËn l¹i. Học sinh đọc yêu cầu bài tập: II. LuyÖn tËp ? T×m yÕu tè miªu t¶ ngêi vµ c¶nh vËt trong hai ®o¹n trÝch: “ChÞ em Thuý KiÒu” vµ “C¶nh 1. BT1: ngµy xu©n”? Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè miªu t¶ Êy trong viÖc thÓ hiÖn néi dung mçi * §o¹n: “ChÞ em Thuý KiÒu” ®o¹n trÝch? - Mai cèt c¸ch.......vÑn 10 GV gîi ý: T¸c gi¶ sö dông thñ ph¸p nghÖ thuËt - Khu«n tr¨ng.......mµu da gì để miêu tả, gợi lên nét đẹp nh thế nào?.

(84) GV híng dÉn HS lµm viÖc nhãm. Mçi nhãm 1 - Lµn thu thuû......kÐm xanh ®o¹n.(Thêi gian 7 phót). => T¸c gi¶ sö dông bót ph¸p íc lÖ tîng trng, Hết thời gian, đại diện trình bày, nhóm khác lấy vẻ đẹp của tự nhiên so sánh với vẻ đẹp của nhËn xÐt, bæ sung. con ngêi. BiÖn ph¸p so s¸nh, Èn dô miªu t¶ vÎ GV kh¸i qu¸t, cho ®iÓm. đẹp đoan trang phúc hậu, đài các viên mãn, m¬n mën ®Çy søc sèng cña Thuý V©n còng nh vẻ đẹp sắc sảo , mặn mà nghiêng nớc nghiªng thµnh cña Thuý KiÒu. * §o¹n : ‘‘C¶nh ngµy xu©n’’ - Cá non.........b«ng hoa - GÇn xa..........nh nªm - Nao nao.......b¾c ngang => nh÷ng yÕu tè miªu t¶ gîi nªn mét mïa xuân đẹp, mới mẻ, giàu sức sống, mang màu sắc đồng quê qua biện pháp ớc lệ tợng trng. HS t×m hiÓu yªu cÇu BT2: 2. BT 2: ? Dùa vµo ®o¹n trÝch “C¶nh ngµy xu©n” viÕt mét ®o¹n v¨n kÓ vÒ viÖc chÞ em Thuý KiÒu ®i ch¬i trong buæi chiÒu thanh minh? GV Gîi ý: Khung c¶nh ngµy xu©n (Kh«ng gian, thêi gian, c¶nh vËt ) => ChÞ em KiÒu xuÊt hiện ? => Vẻ đẹp từng ngời, họ đi trong khung c¶nh lÔ héi nh thÕ nµo? T©m tr¹ng cña hä ra sao? ( Lúc hội đông, lúc tan hội ? ) HS lµm nhãm bµn. Thêi gian 7 phót. HÕt thêi gian, c¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn, kh¸i qu¸t . (Mét ®o¹n tham kh¶o trªn b¶ng phô). Ngày xuân thấm thoắt trôi mau, tiết trời đã bớc sang tháng 3. Trong tháng cuối cùng của mïa xu©n, gi÷a bÇu trêi bao la mªnh m«ng lµ nh÷ng c¸nh Ðn bay qua bay l¹i nh thoi ®a. Trªn nÒn xanh bao la cña tõng th¶m cá, ®iÓm xuyÕt vµi b«ng hoa lª tr¾ng muèt. Trªn c¸c nẻo đờng gần xa, những dòng ngời cuồn cuộn trÈy héi, nµo lµ nh÷ng yÕn anh, nh÷ng tµi tö giai nh©n hoµ vµo dßng ngêi trÈy héi tÊp nËp. Ba chÞ em Thuý KiÒu, Thuý V©n, V¬ng Quan trong nh÷ng bé quÇn ¸o rùc rì s¾c mµu cïng s¸nh vai nhau hoµ vµo dßng ngêi Êy. G¬ng mÆt hä t¬i s¸ng, trªn m«i në nô cêi t¬i. Cïng với mọi ngời, ba chị em Kiều đốt giấy vàng cho những ngời đã khuất và nguyện cầu cho nh÷ng vong linh, göi g¾m bao niÒm tin, ao íc vÒ t¬ng lai, h¹nh phóc cho tuæi xu©n khi mïa xu©n vÒ. Trêi vÒ chiÒu, mÆt trêi tµ tµ g¸c nói, ngày hội- ngày vui đã tàn, chị em Kiều nắm tay nhau th¬ thÈn ra vÒ, trong lßng ®Çy lu HS xác định yêu cầu bài tập : luyÕn. ? Giới thiệu vẻ đẹp chị em Thuý Kiều bằng lời 3. Bài tập 3: v¨n cña m×nh ? GV chia líp thµnh 2 nhãm: Nhãm 1-> t¶ Thuý V©n Nhãm 2-> t¶ Thuý KiÒu Thêi gian 5 phót. HÕt thêi gian c¸c nhãm tr×nh bµy miÖng, nhãm.

(85) kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV nhËn xÐt kh¸i qu¸t. GV cho HS đọc đoạn văn tham khảo trên bảng phụ: * Giíi thiÖu Thuý V©n: Là con gái gia đình Vơng Viên Ngoại, là em Thuý Kiều. Nàng có khuôn mặt tròn đầy nh ánh trăng rằm, thân hình đầy đặn nở nang. Miệng nàng cời tơi nh hoa, tiếng nói trong nh ngọc, tãc ãng h¬n m©y, da tr¾ng h¬n tuyÕt. * Giíi thiÖu Thuý KiÒu: Thuý Kiều là chị Thuý Vân, nàng có sắc đẹp mặn mà, đằm thắm. Đôi mắt nàng trong nh làn nớc mùa thu, nét lông mày nh dáng núi mùa xuân. Một vẻ đẹp nghiêng nớc nghiêng thành, Kiều có rất nhiều tài: tài đàn, hoạ, nhạc, làm thơ,... cái gì cũng thành “nghề”, một ngời con gái thông minh xuất chúng. Chị em Kiều sống cuộc sống êm đềm phong lu,... 4. Cñng cè: ? YÕu tè miªu t¶ cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n b¶n tù sù? 5. Híng dÉn: * - Xem lại các ví dụ đã tìm hiểu, phân tích trong bài học. - Häc thuéc néi dung ghi nhí/ sgk. - Hoàn chỉnh các BT vào trong vở BT, đọc, học các đoạn văn đã dựng đó. - Hoµn thµnh c¸c BTTN cña bµi häc trong s¸ch BTTN. * - ChuÈn bÞ bµi sau: Trau dåi vèn tõ. + §äc tríc bµi, dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. + Mang quyÓn “Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt” (NÕu cã) D. Rót kinh nghiÖm :. Ngµy so¹n: 3/10/2013. TiÕt 33: Trau dåi vèn tõ A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh hiểu đợc tầm quan trọng của việc trau dồi vốn từ. Muốn trau dồi vốn từ trớc hết phải rèn luyện để biết đợc đầy đủ, chính xác nghĩa và cách dùng từ. Ngoài ra muốn trau dåi vèn tõ ph¶i biÕt lµm t¨ng vèn tõ. - RÌn luyÖn kh¶ n¨ng dïng tõ trong giao tiÕp. - Gi¸o dôc c¸c em lßng tù hµo, t×nh yªu sù phong phó cña tõ vùng tiÕng ViÖt. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 32.. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? YÕu tè miªu t¶ cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n b¶n tù sù? ? 1 HS tr×nh bµy l¹i BT2? 3. Bµi míi: GV: Từ là chất liệu tạo nên câu. Muốn diễn tả chính xác và sinh động những suy nghĩ, tình c¶m, c¶m xóc cña m×nh, ngêi nãi ph¶i biÕt râ nh÷ng tõ mµ m×nh dïng vµ ph¶i cã 1 vèn tõ phong phú. Do đó, trau dồi vốn từ là 1 việc làm rất quan trọng để phát triển kĩ năng diễn đạt. I. Rèn luyện để nắm vững nghĩa của từ và c¸ch dïng tõ: HS đọc, theo dõi đoạn trích sgk 1. XÐt ý kiÕn cña Ph¹m V¨n §ång: ? Qua ý kiÕn trªn em hiÓu t¸c gi¶ muèn nãi ®iÒu - TiÕng ViÖt lµ mét ng«n ng÷ cã kh¶ n¨ng rÊt g× ? lớn để đáp ứng nhu cầu diễn đạt của ngời Việt - Muèn ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng cña tiÕng ViÖt,.

(86) GV treo b¶ng phô VD 2/100. HS đọc. ? Xác định lỗi diễn đạt trong những câu trên ?. mçi c¸ nh©n ph¶i kh«ng ngõng trau dåi ng«n ng÷ cña m×nh, mµ tríc hÕt lµ trau dåi vèn tõ. 2. XÐt vÝ dô/ sgk: - M¾c lçi dïng tõ: a. Thừa từ “đẹp” (đã dùng “thắng cảnh” thì không cần dùng từ “đẹp” ) b. Sai tõ “dù ®o¸n”. V× “dù ®o¸n” lµ ®o¸n tríc t×nh h×nh, sù viÖc nµo cã thÓ x¶y ra trong t¬ng lai. => Cã thÓ dïng tõ: pháng ®o¸n, íc ®o¸n, íc tÝnh... c. Sai tõ “®Èy m¹nh” v× “®Èy m¹nh” cã nghÜa lµ thóc ®Èy cho ph¸t triÓn nhanh lªn. => Nãi vÒ qui m« th× cã thÓ lµ réng (më réng) hay hÑp (thu hÑp) chø kh«ng thÓ nãi: nhanh hay chậm đợc.. ? V× sao cã nh÷ng lçi nµy, v× tiÕng ta nghÌo hay ta kh«ng biÕt sö dông tiÕng ta? - Tiếng Việt rất giàu và đẹp chứ không nghèo - Ngêi viÕt kh«ng biÕt chÝnh x¸c nghÜa vµ c¸ch dïng tõ mµ m×nh sö dông. - Ngêi ta cha biÕt dïng tiÕng ta. ? Vậy để biết dùng tiếng ta, ta cần phải làm gì? - HiÓu nghÜa cña tõ vµ biÕt c¸ch dïng tõ - Muèn hiÓu nghÜa cña tõ ph¶i häc thÇy, häc b¹n... - Phải biết cách dùng từ đặt câu, cách diễn đạt... - Biết so sánh đối chiếu, tập dùng từ đặt câu... - Tìm hiểu nghĩa các từ địa phơng, từ cổ... 3. Kết luận: Rèn luyện để nắm đợc đầy đủ và chÝnh x¸c nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ, lµ HS đọc ghi nhớ1 sgk/100. việc quan trọng để trau dồi vốn từ. * Ghi nhí 1: sgk/100. II. Rèn luyện để làm tăng vốn từ: 1. VÝ dô 1/ sgk: HS đọc VD sgk. ? ý c¬ b¶n cña ®o¹n v¨n trªn lµ g×? ViÖc trau dåi vốn từ mà Tô Hoài đề cập đến đợc thể hiện theo h×nh thøc nµo? Nã kh¸c g× so víi h×nh thøc trau dåi vèn tõ thuéc phÇn 1? - (PhÇn 1) : ViÖc trau dåi vèn tõ th«ng qua qu¸ trình rèn luyện để biết đầy đủ chính xác nghĩa và c¸ch dïng tõ . - Việc trau dồi vốn từ mà Tô Hoài đề cập đến ở đây đợc thể hiện theo hình thức học hỏi (học lời ăn tiêng nói của nhân dân) để biết thêm những từ mµ m×nh cha biÕt.. - Nhµ v¨n T« Hoµi ph©n tÝch qu¸ tr×nh trau dåi vốn từ của đại thi hào ND bằng cách học lời ¨n tiÕng nãi cña nh©n d©n.. 2. KÕt luËn: - Phải rèn luyện để biết thêm những từ ngữ cha biết để làm tăng vốn từ. Đó là việc thờng ? Qua đây muốn trau dồi vốn từ ta cần phải làm gì xuyên phải làm để trau dồi vốn từ. n÷a ? * Ghi nhí 2: sgk/101. III. LuyÖn tËp: HS đọc ghi nhớ2 sgk/101 GV cho HS t×m hiÓu yªu cÇu c¸c BT 1,2,3,5..

(87) GV híng dÉn c¸ch lµm : * BT 1 : Chọn cách giải thích đúng * BT 2 : Xác định nghĩa của yếu tố Hán Việt * BT 3 : T×m tõ, lçi sai, nguyªn nh©n, c¸ch söa * BT 5 : Vận dụng kiến thức lí thuyết để làm. Ph©n nhãm HS lµm viÖc : N1,2- BT2,5 N3,4- BT1,3 Thêi gian 7 phót. Hết thời gian đại diện các nhóm trình bày, nhóm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, 1. Bµi tËp 1: GV chuÈn, kh¸i qu¸t. - HËu qu¶: kÕt qu¶ xÊu ? Qua bµi tËp 1 cÇn rót ra lu ý g× ? - Đoạt : chiếm đợc phần thắng - Tinh tó: sao trªn trêi * Lu ý: Cần hiểu đợc nghĩa của từ để vận dông khi giao, tiÕp lµm t¨ng vèn tõ. 2. Bµi tËp 2: a. * TuyÖt 1: døt kh«ng cßn g×. => Gồm : tuyệt chủng (mất giống nòi); tuyệt giao (cắt đứt giao thiệp ); tuyệt tự (không ngời nối dõi); tuyệt thực (không chịu ăn để phản đối ) *TuyÖt 2: cùc k× nhÊt. => Gồm: Tuyệt đỉnh (điểm cao nhất); tuyệt mật (cần giữ bí mật tuyệt đối); tuyệt tác (tác phẩm văn học nghệ thuật hay đẹp đến mức không còn có cái hơn); tuyệt trần (nhất trên đời) b. * §ång 1: cïng nhau, gièng nhau => Gồm: Đồng âm (có âm giống nhau); đồng bào (những ngời cùng một giống nòi); đồng bộ (phối hợp nhau một cách nhịp nhàng); đồng chí (ngời cùng chí hớng); đồng dạng (cùng một dạng nh nhau); đồng môn (cùng học một thầy một trờng hoặc một môn phái); đồng khởi (cùng vùng dậy dùng bạo lực để phá ách kìm kẹp); đồng niên (cùng một tuổi); đồng sự (cùng làm việc ë mét c¬ quan) * §ång 2: trÎ em => Gồm: Đồng ấu (Trẻ em khoảng 6,7 tuổi); Đồng giao (lời hát dân gian của trẻ em); đồng tho¹i (truyÖn viÕt cho trÎ em) * §ång 3 : chÊt => Gồm : trống đồng (nhạc khí gõ thời cổ hình cái trống đúc bằng đồng trên mặt có trạm những hoạ tiết trang trí); mâm đồng, nồi đồng... 3. Bµi tËp 3: a. Sai từ “im lặng”: Từ này dùng để nói về con ngời, cảnh tợng con ngời -> Söa: Thay b»ng “yªn tÜnh” Lu ý: Bµi h¸t “mïa xu©n bªn cöa sæ” nh¹c sÜ cã viÕt : §êng phè ¬i! H·y im lÆng...=> §êng phố ở đây đợc nhân hoá nh con ngời b. Sai tõ “Thµnh lËp”: (lËp nªn, x©y dùng nªn mét tæ chøc, nh: nhµ níc, §¶ng, héi, c«ng ty...).

(88) “Quan hệ ngoại giao” không phải là một tổ chức mà là 1 hoạt động. -> Söa: thay b»ng: “thiÕt lËp”. c. Sai tõ: “C¶m xóc” (Ngêi ViÖt kh«ng bao giê nãi: “A khiÕn B c¶m xóc”. -> Sửa: Thay bằng: cảm động, cảm phục... 4. Bµi tËp 5: §Ó lµm t¨ng vèn tõ, cÇn: - Chú ý quan sát, lắng nghe lời nói hàng ngày của những ngời xung quanh và trên các phơng tiện thông tin đại chúng. - §äc nhiÒu s¸ch b¸o, nhÊt lµ nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc mÉu mùc cña c¸c nhµ v¨n næi tiếng. Ghi chép lại những từ ngữ mới đã nghe đợc, đọc đợc. Gặp những từ khó, không tự giải thích đợc thì tra cứu từ điển, hoặc hỏi thày cô và những ngời xung quanh. GV híng dÉn HS lµm nhanh BT 7 trªn líp: a. Nhuận bút: Tiền trả cho ngời viết 1 tác phẩm, 1 bài viết đợc đăng trên báo... Thù lao: - Trả công để bù dắp vào lao động đã bỏ ra - Koản tiền trả công để bù đắp vào lao động đã bỏ ra. => NghÜa cña tõ “Thï lao” réng h¬n b. Tay tr¾ng: Kh«ng cã 1 chót vèn liÕng, cña c¶i g× Tr¾ng tay: BÞ mÊt hÕt tÊt c¶ tiÒn b¹c, cña c¶i. c. Kiểm điểm: Xem xét, đánh giá lại từng cái, từng bộ phận, từng việc để có đợc nhận định chung. Kiểm kê: Kiểm lại từng cái, từng món, để xác định số lợng và chất lợng của chúng. d. Lîc kh¶o: Nghiªn cøu 1 c¸ch kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng c¸i chÝnh, kh«ng ®i vµo chi tiÕt. Lîc thuËt: KÓ, tr×nh bµy tãm t¾t. 4. Cñng cè: ? Nêu các cách để trau dồi vốn từ? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn: * - Học thuộc lí thuyết, xem lại các BT đã chữa. - Hoµn thµnh c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT. * - ¤n tËp l¹i v¨n thuyÕt minh, t¸c phÈm tù sù. - Xem trớc các đề tập làm văn trong bài viết tập làm văn số 2. => Lập dàn ý cho các đề bài đó vào vở buổi 2. - ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ giÊy, bót... giê sau viÕt bµi TLV sè 2. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 5/10/2013. TiÕt 34- 35: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 A. Môc tiªu:. - Qua bài kiểm tra giúp học sinh biết vận dụng những những kiến thức đã học để viết một bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ c¶nh vËt, con ngêi. - Rèn luyện các kĩ năng diễn đạt, trình bày, nhất là kĩ năng sử dụng từ ngữ đã đợc luyện tËp ë bµi trau dåi vèn tõ. - Gi¸o dôc ý thøc kØ luËt trong häc tËp, sù say mª quan s¸t, h×nh dung... B. ChuÈn bÞ:. - Thày : Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án, ra đề, đáp án, biểu điểm. - Trß : ChuÈn bÞ kiÓm tra theo híng dÉn cuèi tiÕt 33.. C. TiÕn tr×nh:.

(89) 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi : §Ò bµi: Hãy kể lại 1 trận chiến đấu ác liệt mà em đã đợc học, đợc đọc hoặc nghe kể lại? Yªu cÇu: - HS viÕt mét v¨n b¶n tù sù cã kÕt hîp víi yÕu tè miªu t¶. - Ph¶i lùa chän nh©n vËt (con ngêi), sù viÖc vµ c¸c yÕu tè miªu t¶ cho phï hîp.(Lu ý cÇn kÕt hợp những hiểu biết thực tế: đọc sách, nghe kể, xem phim... và trí tởng tợng phong phú về 1 trận chiến đấu ác liệt) - §ñ bè côc 3 phÇn.. §¸p ¸n- biÓu ®iÓm: 1. MB: (1đ). Giới thiệu đợc khái quát trận chiến đấu mình định kể, ấn tợng ban đầu.(Tự nhiªn, linh ho¹t, hÊp dÉn). 2. TB: (8®). a. Nguyên nhân dẫn đến trận chiến đấu? (1,5đ) b. §Æc ®iÓm t¬ng quan lùc lîng? (1®) c. Diễn biến của trận chiến đấu (Ta- địch)? (4đ) d. Kết quả của trận chiến đấu (Ta- địch)? (1,5đ) Thang ®iÓm cô thÓ: - Bài viết đủ ý, diễn đạt lu loát, kể sinh động, có kết hợp miêu tả hợp lí. (7,5- 8đ) - Bài viết đủ ý, diễn đạt rõ ràng, kể linh hoạt, yếu tố miêu tả còn ít (6-7đ) - Bài viết chỉ dừng lại ở kể lể, miêu tả không đúng hoặc không phù hợp (4-5đ) Bài viết không có nội dung câu chuỵen cụ thể, chỉ chạm vào yêu cầu của đề...tuỳ từng bài cho (1-2®) 3. KB: (1®) - C©u chuyÖn kÕt thóc. - Suy nghÜ cña b¶n th©n. 4. Cñng cè: - GV thu bài kiểm tra đúng, đủ giờ, nhận xét giờ làm bài của HS. 5. Híng dÉn: * - TiÕp tôc «n tËp v¨n tù sù kÕt hîp yÕu tè miªu t¶. - Xây dựng dàn ý cho các đề còn lại vào vở buổi chiều. * - Xem l¹i ®o¹n: “C¶nh ngµy xu©n vµ KiÒu ë lÇu Ngng BÝch” => Thuéc lßng ®o¹n trÝch, hiÓu c¸c chó thÝch sè, kh¸i qu¸t néi dung, nghÖ thuËt => tiÕt sau «n tËp D. Rót kinh nghiÖm:.

(90) Ngµy so¹n: 6/10/2013. TiÕt 36: «n tËp truyÖn kiÒu (tËp trung gi¶i quyÕt thªm néi dung tiÕt 28 vµ 31). A. Môc tiªu:. - Gióp häc sinh cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ 2 ®o¹n trÝch - RÌn kÜ n¨ng c¶m nhËn... - Giáo dục tình yêu thiên nhiên, lòng đồng cảm với số phận những con ngời bất hạnh... B. ChuÈn bÞ: - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 35. C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch: “KiÒu ë lÇu Ngng BÝch”? Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch? 3. Bµi míi: I. §o¹n trÝch: C¶nh GV: Trên cơ sở nội dung học các tiết trớc, ra đề, phân nhóm HS thực ngày xuân hiện, mỗi nhóm một đề II. §o¹n trÝch: KiÒu ë §Ò 1- Nhãm 1: lÇu Ngng BÝch ? C¶m nhËn cña em vÒ khung cảnh ngày xuân thÓ hiÖn qua ®o¹n trÝch? §Ò 2- Nhãm 2: ? C¶m nhËn cña em vÒ Cảnh chị em Kiều du xuân trở về? §Ò 3- Nhãm 3 ? C¶m nhËn cña em vÒ 8 câu cuối ®o¹n trÝch KiÒu ë lÇu Ngng BÝch? GV: Trªn c¬ së néi dung häc c¸c tiÕt tríc, HS vËn dông, tr×nh bµy, đảm bảo đợc các ý cơ bản sau: §Ò 1: §o¹n th¬ vừa giới thiệu thời gian, vừa giới thiệu không gian mùa xuân. Mùa xuân thấm thoắt trôi mau như thoi dệt cửi. Tiết trời đã bước sang tháng 3, tháng cuối cùng của mùa xuân (Thiều quang: ánh sáng đẹp, ánh sáng ngày xuân). Cỏ non xanh tận chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa - Cảnh vật mới mẻ tinh khôi giàu sức gợi cảm. - Không gian khoáng đạt, trong trẻo. - Màu sắc hài hoà tươi sáng. - Thảm cỏ non trải rộng với gam màu xanh, làm nền cho bức tranh xuân. Bức tranh tuyệt đẹp về mùa xuân, cảnh sống động có hồn, thể hiện sự sáng tạo của Nguyễn Du. GV: So sánh với câu thơ cổ: - Bút pháp gợi tả vẽ lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân có: + Hương vị: Hương thơm của cỏ. + Màu sắc: Màu xanh mướt cảu cỏ..

(91) + Đường nét: Cành lê điểm vài bông hoa. “Phương thảo liên thiên bích”: Cỏ thơm liền với trời xanh. “Lê chi sổ điểm hoa”: Trên cành lê có mấy bông hoa. Cảnh vật đẹp dường như tĩnh lại. + Bút pháp gợi tả câu thơ cổ đã vẽ lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân có hương vị, màu sắc, đường nét: - Hương thơm của cỏ non (phương thảo). Cả chân trời mặt đất đều một màu xanh (Liên thiên bích). - Đường nét của cành lê thanh nhẹ, điểm vài bông hoa gợi cảnh đẹp tĩnh tại, yên bình. Điểm khác biệt: Từ “trắng” làm định ngữ cho cành lệ, khiến cho bức tranh mùa xuân gợi ấn tượng khác lạ, đây là điểm nhấn nổi bật thần thái của câu thơ, màu xanh non của cỏ cộng sắc trắng hoa lệ tạo nên sự hài hoà tuyệt diệu, biểu hiện tài năng nghệ thuật của tác giả. Tác giả sử dụng thành công nghệ thuật miêu tả gợi cảm cùng với cách dùng từ ngữ và nghệ thuật tả cảnh tài tình, tạo nên một khung cảnh tinh khôi, khoáng đạt, thanh khiết, giàu sức sống. §Ò 2: * Điểm chung: vẫn mang nét thanh dịu của mùa xuân. * Khác nhau bởi thời gian, không gian thay đổi (sáng - chiều tà; vào hội - tan hội). - Những từ láy “tà tà, thanh thanh, nao nao” không chỉ dừng ở việc miêu tả cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con người. Hai chữ “nao nao” “thơ thẩn” gợi cảm giác, cảnh vật nhuốm màu tâm trạng. Thiên nhiên đẹp nhưng nhuốm màu tâm trạng: con người bâng khuâng, xao xuyến về một ngày vui sắp hết, sự linh cảm về một điều sắp xảy ra. Cảm giác nhộn nhịp, vui tươi, nhường chỗ cho nỗi bâng khuâng, xao xuyến trước lúc chia tay: không khí rộn ràng của lễ hội không còn nữa, tất cả nhạt dần, lặng dần. §Ò 3: Mỗi câu lục đều bắt đầu bằng “buồn trông”. - Cửa bể lúc chiều Nhớ về quê hương. Đây là một hình ảnh khá hôm, thuyền ai thấp quen thuộc trong thơ cổ, gợi nỗi nhớ quê: thoáng cánh buồm “Quê hương khuất bóng hoàng hôn- Trên xa xa sông khói sóng cho buồn lòng ai” (Thơ Thôi Hiệu) - Ngọn nước mới sa - Hoa trôi man mác Liên tưởng thân phận mình như bông hoa về đâu kia, trôi dạt vô định. - Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Không còn chút hy vọng, tất cả một màu xanh..

(92) Bút pháp tả cảnh ngụ tình đặc sắc, diễn tả tâm trạng buồn tràn ngập niềm chua xót về mối tình tan vỡ, nõi đau buồn vì cách biệt cha mẹ, lo sợ hãi hùng trước con tai biến dữ dội, lúc nào cũng như sắp ập đến, nỗi tuyệt vọng của nàng trước tương lai vô định. GV: Sau khi c¸c nhãm lµm viÖc xong, GV yªu cÇu tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung, viÕt ®o¹n v¨n 4. Cñng cè: Kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt «n tËp 5. Híng dÉn: * Về nhà học thuộc những nội dung đã hớng dẫn * Xem l¹i néi dung phÇn tiÕng ViÖt c¸c bµi C¸c PCHT, Xng h« trong héi tho¹i, Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng, ThuËt ng÷, Trau dåi vèn tõ => tiÕt sau «n tËp. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 7/ 10/ 2013. A. Môc tiªu:. tiÕt 37: «n tËp tiÕng viÖt. - Củng cố, khắc sâu một số đơn vị kiến thức của các bài Các PCHT, Xng hô trong hội tho¹i, Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng, ThuËt ng÷, Trau dåi vèn tõ - RÌn kÜ n¨ng lµm c¸c d¹ng bµi tËp tiÕng ViÖt - Giáo dục các em ý thức tự giác nghiên cứu, tìm hiểu vấn đề. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô... - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 36.. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: Trong giê 3. Bµi míi: ? Khái quát những kiến thức đã học từ đầu năm I. Hệ thống các kiến thức đã học từ đầu năm đến nay? đến nay: (Lí thuyết) - C¸c PCHT, Xng h« trong héi tho¹i, Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng, ThuËt ng÷, Trau dåi vèn tõ GV híng dÉn HS lËp b¶ng kiÕn thøc träng t©m của các kiến thức đó: 1. C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i: Tªn PCHT 1.PC vÒ lîng. Kh¸i niÖm Khi gt cÇn nãi cho cã nd, ko thiÕu, ko thõa. 2. PC vÒ chÊt Khi gt, ko nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh ko tin là đúng, hay ko có bằng chứng xác thực. 3. PC quan hÖ Khi gt cần nói đúng đề tài gt, tránh nói lạc đề. 4. PC c¸ch thøc Khi gt cÇn nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch, tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå. 5. PC lÞch sù Khi gt cÇn tÕ nhÞ, t«n träng ngêi kh¸c.. VÝ dô A: B¹n häc b¬i ë ®©u? B: Tí häc b¬i ë díi níc. - Con r¾n vu«ng. - Qu¶ bÝ klå - ¤ng nãi gµ, bµ nãi vÞt. - D©y cµ ra d©y muèng - Lóng bóng nh ngËm hét thÞ - Ngßi ¨n xin. ? Trong giao tiÕp, khi xng h« 2. Xng h« trong héi tho¹i: cÇn lu ý g×? - Cần căn cứ vào đối tợng và các đặc điểm khác của tình.

(93) ? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? Cho vÝ dô minh ho¹? HS tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t, HS ghi l¹i vµo vë. huống giao tiếp để có cách xng hô (sử dụng từ ngữ xng hô) cho phï hîp. 3. C¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp: a. C¸ch dÉn trùc tiÕp: - DÉn l¹i lêi nãi hoÆc ý nghÜ cña ngêi kh¸c trong lêi ngêi dÉn; đặt trong dấu ngoặc kép. b. C¸ch dÉn gi¸n tiÕp: - ThuËt l¹i lêi nãi hoÆc ý nghÜ cña ngêi kh¸c trong lêi ngêi dẫn; không đặt trong dấu ngoặc kép, có thể thêm từ "rằng" hoặc "là" vào trớc, có thể thay đổi, thêm bớt một số từ cho phù hîp. 4. Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng:. ? Cho biÕt nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn tõ vùng? - Nguyªn nh©n: Do sù ph¸t triÓn cña x· héi. ? Cã mÊy c¸ch ph¸t triÓn nghÜa * C¸c c¸ch ph¸t triÓn nghÜa cña tõ: cña tõ? Cô thÓ? - Ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ng÷ trªn c¬ së nghÜa gèc cña chóng. Hai ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa lµ Èn dô vµ ho¸n dô. - T¹o tõ ng÷ míi: (2 c¸ch) - Mîn tõ ng÷ cña tiÕng níc ngoµi ? ThuËt ng÷ lµ g×? §Æc ®iÓm 5. ThuËt ng÷: cña thuËt ng÷? - KN: Lµ nh÷ng tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i niÖm khoa häc, c«ng nghÖ, dïng chñ yÕu trong c¸c v¨n b¶n khoa häc c«ng nghÖ - §Æc ®iÓm: + Mçi thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ mét kh¸i niÖm + ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m 6. Trau dåi vèn tõ: ?Làm cách nào để trau dồi vốn - Rèn luyện để nắm vững nghĩa của từ và cách dùng từ tõ? - Phải rèn luyện để biết thêm những từ ngữ cha biết II. LuyÖn tËp: GV híng dÉn HS lµm l¹i mét 1. ThuËt ng÷ sè BT/ SGK ë tõng bµi: Bµi tËp 4 : - C¸ : (ThuËt ng÷ sinh häc) : Lµ §V cã x¬ng sèng, sèng díi níc, di chuyÓn b»ng v©y, thë b»ng mang. - C¸ voi, c¸ heo... => gäi tªn b»ng trùc gi¸c, theo c¸ch hiÓu th«ng thêng (C¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thë b»ng mang) Bµi tËp 5 : - 2 thuËt ng÷ ‘‘ThÞ trêng’’ kh«ng vi ph¹m nguyªn t¾c ‘‘1 thuËt ng÷ - 1 kh¸i niÖm’’ v× chúng đợc dùng trong 2 lĩnh vực : Kinh tế học và Quang học. (Có thể coi đây là hiện tợng đồng âm do sự trùng hợp ngẫu nhiên về vỏ âm thanh của từ). 2. Trau dåi vèn tõ: Bµi tËp 3: a. Sai từ “im lặng”: Từ này dùng để nói về con ngời, cảnh tợng con ngời -> Söa: Thay b»ng “yªn tÜnh” Lu ý: Bµi h¸t “mïa xu©n bªn cöa sæ” nh¹c sÜ cã viÕt : §êng phè ¬i! H·y im lÆng...=> §êng phố ở đây đợc nhân hoá nh con ngời b. Sai tõ “Thµnh lËp”: (lËp nªn, x©y dùng nªn mét tæ chøc, nh: nhµ níc, §¶ng, héi, c«ng ty...) “Quan hệ ngoại giao” không phải là một tổ chức mà là 1 hoạt động. -> Söa: thay b»ng: “thiÕt lËp”..

(94) c. Sai tõ: “C¶m xóc” (Ngêi ViÖt kh«ng bao giê nãi: “A khiÕn B c¶m xóc”. -> Sửa: Thay bằng: cảm động, cảm phục... Bµi tËp 5: §Ó lµm t¨ng vèn tõ, cÇn: - Chú ý quan sát, lắng nghe lời nói hàng ngày của những ngời xung quanh và trên các phơng tiện thông tin đại chúng. - §äc nhiÒu s¸ch b¸o, nhÊt lµ nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc mÉu mùc cña c¸c nhµ v¨n næi tiếng. Ghi chép lại những từ ngữ mới đã nghe đợc, đọc đợc. Gặp những từ khó, không tự giải thích đợc thì tra cứu từ điển, hoặc hỏi thày cô và những ngời xung quanh. Bµi tËp 7: a. Nhuận bút: Tiền trả cho ngời viết 1 tác phẩm, 1 bài viết đợc đăng trên báo... Thù lao: - Trả công để bù dắp vào lao động đã bỏ ra - Koản tiền trả công để bù đắp vào lao động đã bỏ ra. => NghÜa cña tõ “Thï lao” réng h¬n b. Tay tr¾ng: Kh«ng cã 1 chót vèn liÕng, cña c¶i g× Tr¾ng tay: BÞ mÊt hÕt tÊt c¶ tiÒn b¹c, cña c¶i. c. Kiểm điểm: Xem xét, đánh giá lại từng cái, từng bộ phận, từng việc để có đợc nhận định chung. Kiểm kê: Kiểm lại từng cái, từng món, để xác định số lợng và chất lợng của chúng. d. Lîc kh¶o: Nghiªn cøu 1 c¸ch kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng c¸i chÝnh, kh«ng ®i vµo chi tiÕt. Lîc thuËt: KÓ, tr×nh bµy tãm t¾t. 4. Cñng cè: Kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt «n tËp 5. Híng dÉn: * Về nhà học thuộc những nội dung đã hớng dẫn, xem lại các bài tập đã chữa * §äc vµ so¹n Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga theo híng dÉn chung => buæi sau häc D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 12/10/2014. TiÕt 38: Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga ( TrÝch : Lôc V©n Tiªn) A. Môc tiªu:. - NguyÔn §×nh ChiÓu-. - Giúp học sinh nắm đợc cốt truyện và những điều cơ bản về tác giả tác phẩm - Qua đoạn trích hiểu đợc khát vọng cứu ngời giúp đời của tác giả và phẩm chất của ha nh©n vËt: Lôc V©n Tiªn vµ KiÒu NguyÖt Nga - Tìm hiểu đặc trng phơng thức khắc hoạ tính cách nhân vật của truyện. - RÌn kÜ n¨ng khai th¸c mét truyÖn th¬ n«m, t×m hiÓu nh©n vËt... - Giáo dục các em lòng yêu thơng con ngời, đặc biệt những ngời gặp hoạn nạn, khó khăn... B.ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Häc sinh: Häc vµ so¹n bµi. C.TiÕn tr×nh lªn líp. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n 3. Bµi míi:. Häc sinh nghiªn cøu chó thÝch (*) /sgk ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ? H/S tr¶ lêi. I. T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: NguyÔn §×nh ChiÓu (1822-1888) - Quª: Phong §iÒn- Thõa Thiªn HuÕ - §ç tó tµi n¨m 21 tuæi (1843 ) 6 n¨m sau bÞ mï - VÒ quª mÑ lµm nghÒ d¹y häc, bèc thuèc.

(95) G/V tãm t¾t vµi nÐt chÝnh. G/V bæ sung, nhÊn m¹nh mét vµi ®iÓm vÒ cuéc đời tác giả: - NghÞ lùc sèng vµ cèng hiÕn N§C lµ chµng trai giµu nghÞ lùc vµ kh¸t väng 1843 đỗ tú tài, 1849 chuẩn bị thi cao hơn đợc tin mÑ mÊt, bá thi vÒ chÞu tang mÑ, khãc mï c¶ hai mắt. Bất hạnh ập đến thật khắc nghiệt, đờng công danh nghẽn lối, đờng tình duyên trắc trë, vÒ quª l¹i gÆp c¶nh lo¹n li - N§C c¨m phÉn tríc téi c¸c cña giÆc, ®au lßng tríc c¶nh khèn khã cña ngêi d©n, «ng không gục ngã trớc số phận Ông can đảm gánh v¸c c¶ ba träng tr¸ch: Lµm thÇy gi¸o, thÇy thuèc vµ nhµ th¬. Lµ th©ygi¸o tiÕng vang kh¾p miền lục tỉnh. Khi ông mất cả cánh đồng ba tri rîp tr¾ng kh¨n tang cña c¸c thÕ hÖ häc trß 40 n¨m - Lµ thÇy thuèc «ng kh«ng tiÕc søc m×nh cứu nhân độ thế. Là nhà thơ ông để lại cho đời baoang th¬ bÊt hñ - Sèng trong hoµn c¶nh khã kh¨n ngay tõ những ngày đầu đụng độ với giặc ngoại xâm N§C kiªn quyÕt gi÷ v÷ng lËp trêng kh¸ng chiến tìm đến các căn cứ chống giặc làm quân sự cho các lãnh tụ nghĩa quân, viết thơ để khích lệ tinh thần chiến đấu của các nghĩa sĩ - Sèng thanh cao thanh b¹ch gi÷a t×nh th¬ng của đồng bào cho đến hơi thở cuối cùng. ch÷a bÖnh cho d©n - TÝch cùc tham gia chèng Ph¸p cïng c¸c lãnh tụ bàn bạc việc đánh giặc. Suốt đời giữ trän lßng trung thµnh víi Tæ quèc - Lµ nhµ th¬ lín cña d©n téc - T¸c phÈm: TruyÖn Lôc V©n Tiªn, V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc, truyÖn th¬ dµi: Ng tiÒu y thuật vấn đáp. 2. T¸c phÈm - Lµ truyÖn th¬ N«m s¸ng t¸c kho¶ng ®Çu nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kØ XIX. - §o¹n trÝch thuéc phÇn ®Çu cña truyÖn. Häc sinh t×m hiÓu chó thÝch sgk/112 ? Truyện Lục Vân Tiên ra đời trong hoàn cảnh nµo? GV hớng dẫn đọc, đọc một đoạn, HS đọc Học sinh đọc tóm tắt ? KÓ tãm t¾t l¹i truyÖn ? §o¹n trÝch nµy n»m ë phÇn nµo cña truyÖn ? ? Kết cấu của truyện có gì đặc biệt. Giống - ThÓ lo¹i: truyÖn th¬ N«m truyÖn nµo? - Theo tõng ch¬ng håi xoay quanh diÔn biến cuộc đời nhân vật chính (giống truyện Th¹ch Sanh ) G/V: §ã lµ kÕt cÊu theo kiÓu truyÒn thèng cña lo¹i truyÖn ph¬ng §«ng: ChuyÖn nµng sau h·y cßn l©u ChuyÖn chµng xin nèi thø ®Çu chÐp ra ....Đoạn này đến thứ Nguyềt Nga.

(96) II. §äc- hiÓu v¨n b¶n ? Truyện đợc viết ra nhằm mục đích gì ? - Truyền dạy đạo lí làm ngời - Xem träng t×nh nghÜa con ngêi víi con ngêi trong x· héi, t×nh cha con, mÑ con, nghÜa vî chång, t×nh bÌ b¹n, t×nh yªu th¬ng cu mang nh÷ng ngêi gÆp c¬n ho¹n n¹n - §Ò cao tinh thÇn nghÜa hiÖp s½n sµng cøu khèn phß nguy - ThÓ hiÖn kh¸t väng cña nh©n d©n híng tíi lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc đời G/V: Về đặc điểm thể loại: Là truyện thơ Nôm mang tính chất là truyện để kể nhiều hơn là để đọc G/V nêu yêu cầu đọc - Râ rµng nhÊn m¹nh nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ hành động nghĩa hiệp - Thể hiện rõ lời đối thoại G/V đọc mẫu II. §äc hiÓu v¨n b¶n. - Học sinh đọc 1. H×nh ¶nh Lôc V©n Tiªn - NhËn xÐt - T×m hiÓu chó thÝch 6, 7, 22, 24… - Học sinh đọc từ đầu đến “thân vong”. GV: Tõ gi· thÇy d¹y LVT xuèng nói h¨m hë về kinh đô dự thi. Lộ trình đầy gian nan. Giữa đờng, LVT bất ngờ gặp cảnh nhân dân dắt díu nhau ch¹y trèn, tiÕng kªu khãc th¶m thiÕt §Òu ®em nhau ch¹y vµo rõng lªn non. Chµng quyết định: T«i xin ra søc anh hµo Cøu ngêi cho khái lao ®ao buæi nµy ? Sự quyết định cho thấy thái độ của LVT khi - Gióp ngêi bÞ n¹n kh«ng hÒ do dù tÝnh to¸n gÆp chuyÖn bÊt b×nh nh thÕ nµo ? - Ra tay cøu gióp kh«ng hÒ do dù tÝnh to¸n ? MÆc cho mäi ngêi can ng¨n kh«ng nªn tù chuèc lÊy nguy hiÓm: “E khi hoạ đổ bất thành Khi kh«ng m×nh l¹i x« m×nh xuèng hang” LVT có hành động gì? - Ghé lại bên đàng - BÎ c©y lµm gËy x«ng vµo lò giÆc ? Tëng tîng cuéc chiÕn gi÷a LVT vµ lò cíp Phong lai diÔn ra nh thÕ nµo? (ThÕ lùc diÔn ra cã c©n b»ng kh«ng? H×nh ¶nh LVT hiÖn len nh thÕ nµo? lò Phong Lai thÊt b¹i ra sao)? - Cuéc chiÕn kh«ng c©n søc - LVT chØ cã mét m×nh trong tay kh«ng cã vò khÝ. Gi÷a vßng v©y cña bän cíp kh«ng mét tÊc s¾t trong tay víi cµnh c©y lµm gËy LVT dũng cảm đánh cứơp. Chàng đột kích bên tả, xung phong bªn h÷u, chµng tung hoµnh gi÷a bän cøop - Lũ cớp rất đông và đáng sợ, gơm giáo sáng.

(97) ngời. Tớng cớp Phong lai mặt đỏ phừng phừng ®Çy s¸t khÝ. H¾n d÷ tîn vµ cã søc khoÎ mu«n ngời khôn địch tuyên chiến với LVT ? Khi miêu tả Vân Tiên đánh cớp giọng thơ nhịp thơ có gì đặc biệt? - Giäng th¬ hïng tr¸ng - NhÞp th¬ nhanh T/D: Khắc hoạ những hành động lời lẽ, sự kiện xuÊt hiÖn liªn tiÕp dån dËp trong cuéc chiÕn ? Ngoµi ra N§C cßn sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× kh¾c ho¹ hiÖn tîng nµy? - LVT đánh cớp so sánh với chiến công của TriÖu Tö Long ph¸ vßng v©y §¬ng D¬ng thêi - Lµ chµng trai dòng m·nh qu¶ c¶m dÊm x¶ Tam Quèc th©n v× nghÜa, lµ chµng trai hµo hiÖp ? Cảm nhận về vẻ đẹp của LVT? ? GiÆc Phong Lai ph¶i chuèc lÊy hËu qña nh thÕ nµo? - Lâu la bốn phía vỡ tan- khiếp đảm quăng gơm giáo chạy tan tác - Tíng cíp Phong Lai bÞ tiªu diÖt ? Sù th¶m b¹i cña lò giÆc cã ý nghÜa nh thÕ nµo - Søc m¹nh cña LVT lµ søc m¹nh cña chÝnh trong viÖc t« ®Ëm h×nh tîng nh©n vËt ? nghÜa chèng gian tµ . ThÊy viÖc nghÜa ph¶i lµm ngay ? C©u nãi cña LVT: Kªu r»ng.....h¹i d©n gîi cho em suy nghÜ g× vÒ chuyÖn bÊt b×nh x¶y ra trong d©n gian ? - X¶y ra thêng xuyªn ? VËy mµ khi chuyÖn bÊt b×nh x¶y ra, mét chàng trai vừa mới rời trờng học bớc vào đời muốn cứu ngời giúp đời ra tay không hề do dự. Trang miªu t¶ nµy ph¶n ¸nh kh¸t väng g× cña nhân dân thời đó? - Trong thêi buæi nhiÔu nh¬ng hçn lo¹n nhân dân trông mong ở những ngời tài đức - Khát vọng hành đạo giúp đời dám ra tay cứu nan giúp đời G/V: LVT là một anh hùng vị nghĩa cao đẹp 4. Cñng cè: - Kh¸i qu¸t néi dung tiÕt häc: VÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm 5. Híng dÉn: * Kể lại đợc nội dung câu chuyện bằng lời văn của em * ChuÈn bÞ bµi míi: Xem tiÕp phÇn cßn l¹i vµ t×m hiÓu nh©n vËt KiÒu NguyÖt Nga => tiÕt sau häc tiÕp D. Rót kinh nghiÖm.

(98) Ngµy so¹n: 12/10/2014. TiÕt 38: Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga ( TrÝch : Lôc V©n Tiªn). - NguyÔn §×nh ChiÓu-. A. Môc tiªu:. - Xem chung tiÕt 1. B. ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Häc sinh: Häc vµ so¹n bµi theo híng dÉn chung. C.TiÕn tr×nh lªn líp. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n 3. Bµi míi: Học sinh đọc đoạn tiếp ? Sau khi đánh tan bọn cớp cứu đợc KNN và Kim Liªn. ThÊy hai c« g¸i cßn h·i hïng LVT có biểu hiện gì đáng quí? - §éng viªn an ñi hä. Chµng lµ ngêi ®a c¶m - Hái ai than khãc - Động lòng thơng an ủi họ "Ta đã trừ dòng l©u la" ? KNN muốn đền ơn chàng đã bộc lộ suy nghĩ g×? - V©n Tiªn nghe......tr¶ ¬n - Nµo ai tÝnh thiÖt....lµm g× - Quan niÖm : Nhí c©u.... anh hïng ? VT....cêi mét nô cêi rÊt t¬i, biÓu lé mét t©m hån v« t, hµo hiÖp, kh¶ng kh¸i. ? Ph©n tÝch suy nghÜ cña LVT khi bµy tá víi KNN ? - Theo VT đánh cớp của mình là một hành động nhân nghĩa. Tráng sĩ phải ra tay diệt trừ c¸i c¸, chë che bªnh vùc ngêi bÞ ¸p bøc. ThÊy viÖc nghÜa lµ ngay kh«ng lµm kh«ng ph¶i lµ ngời anh hùng, không đắn đo do dự tính toán thiÖt h¬n ? Nụ cời đôn hậu và lời nói: Khoan - Từ chối khéo không muốn nhận sự trả ơn khoan......phËn trai chøng tá ®iÒu g× trong c¸ch c xö cña chµng ? G/V: Lêi nãi cña LVTcã phÇn c©u nÖ cña lÔ gi¸o phong kiÕn (nam n÷ thu thô bÊt th©n) cứng nhắc nhng rất đáng đợc nể trọng bởi đúc tÝnh khiªm nhêng cña LVT. C¸ch c xö mang tinh thÇn nghÜa hiÖp cña c¸c b¹c anh hïng h¶o h¸n ? Thái độ c xử của KNN Sau khi đánh cớp - Là con ngời chính trực hào hiệp trọng nghĩa khẳnh định nét đẹp trong tâm hồn LVT là gì ? khinh tài, từ tâm nhân hậu G/V: Hình ảnh VT đánh cớp đợc khắc hoạ rất tài tình củ chỉ hoạt động, ngôn ngữ và cách ứng xử của chang rất đẹp mang phong thái của ngêi anh hïng. Tuy nhiªn h×nh tîng nµy rÊt ch©n thËt v× lßng thong ngê ý chÝ qu¶ c¶m tinh.

(99) thần vị nghĩa của VT đậm đà màu sắc đạo lí cña nh©n d©n ta 2. H×nh ¶nh KiÒu NguyÖt Nga: ? Nhân vật KNN đợc tác giả giới thiệu là ngời nh thÕ nµo ? - Lµ con g¸i quan tri phñ - Nàng đã đến tuổi lấy chồng, vợt qua đờng - Lµ c« g¸i khuª c¸c thuú mÞ nÕt na, cã häc dài nguy hiểm để thực hiện lời dạy của cha thøc ? §îc cøu gióp KNN gi·i bµy víi LVT ®iÒu g×. Qua cách nói năng xng hô ta hiểu đợc gì về - Niềm cảm kích xúc động chân thành mãnh nµng ? liÖt - Hoµn c¶nh gÆp n¹n cña m×nh - Lµ ngêi träng ©n nghÜa - ¸y n¸y b¨n kho¨n t×m c¸ch tr¶ ¬n G/V: NN lµ ngêi chÞu ¬n 1 c¸i ¬n träng, kh«ng chỉ ơn cứu mạng mà còn cứu cả cộc đời trong trắng của nàng . Bởi thế cuối cùng nàng đã tự nguyện gắn bó cuộc đời với chàng trai khảng kh¸i d¸m liÒu m×nh gi÷ trän ©n t×nh thuû chung với chàng. Nét đẹp tâm hồn đó làm cho hình ¶nh KNN trinh phôc t×nh c¶m yªu mÕn cña nh©n d©n. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt ? Nhân vật trong đoạn trích này đợc miêu tả chủ yếu qua nội tâm hay hành động cử chỉ. Điều đó cho thấy truyện LVT gần với truyện - Nhân vật thờng đặt trong những tình huống nào mà em đã học ? xung đột bằng hành động cử chỉ, lời nói của m×nh, nh©n vËt tù béc lé tÝnh c¸ch - Ng«n ng÷ b×nh dÞ méc m¹c gÇn víi lêi nãi thông thờng mang màu sắc địa phơng Nam phù hîp ng«n ng÷ nh©n vËt kÓ chuyÖn rÊt tù nhiªn dÔ ®i vµo quÇn chóng - Ng«n ng÷ ®a d¹ng phong phó phï hîp diÔn biến tình tiết trong cuộc chiến: lời đối thoại sôi sục phẫn nộ , trong cuộc đối thoại KNN :lời lẽ mềm mỏng xúc động chân thành 2. Néi dung - §o¹n trÝch ca ngîi h×nh ¶nh LVT mét con ngêi hµo hiÖp d¸m x¶ th©n v× nghÜa, ph¶n ¸nh ? §o¹n trÝch ph¶n ¸nh íc m¬ kh¸t väng g× cña íc väng c«ng lÝ chÝnh nghÜa * Ghi nhí/ sgk t¸c gi¶ vµ nh©n d©n ? HS đọc ghi nhớ/ sgk 4. Cñng cè: - Kh¸i qu¸t néi dung tiÕt häc - Bằng lời văn của mình, cảm nhận khái quát vẻ đẹp của nhân vật Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga? 5. Híng dÉn: * - ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña m×nh vÒ nh©n vËt Lôc V©n Tiªn, nh©n vËt KiÒu NguyÖt Nga * ChuÈn bÞ bµi míi: Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù theo híng dÉnchung => tiÕt sau häc. ? NhËn xÐt ng«n ng÷ cña t¸c phÈm ?. D. Rót kinh nghiÖm:.

(100) Ngµy so¹n: 13/10/2014. TiÕt 40 : Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh hiểu đợc vai trò của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa nội tâm với ngo¹i h×nh khi kÓ chuyÖn - RÌn luyÖn kÜ n¨ng kÕt hîp kÓ chuyÖn víi miªu t¶ néi t©m nh©n vËt trong khi viÕt v¨n tù sù. - HS có thái độ đúng đắn khi làm bài văn tự sự có yếu tố miêu tả nội tâm.. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 39.. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: ? C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lôc V©n Tiªn trong ®o¹n trÝch “Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga”? 3. Bµi míi:. HS đọc lại đoạn trích Kiều ở lầu Ngng Bích? ? T×m nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh vµ nh÷ng c©u th¬ miªu tả tâm trạng của Thuý Kiều? Vì sao em biết đó là nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh hay t¶ t©m tr¹ng? * Nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh - Tríc lÇu.......dÆm kia - Buån tr«ng......ghÕ ngåi => kh¾c ho¹ c¶nh s¾c v¾ng lÆng, mªnh m«ng rîn ngîp cña thiªn nhiªn t¹i lÇu Ngng BÝch => quan s¸t trùc tiÕp * Nh÷ng c©u th¬ miªu t¶ néi t©m - Tëng ngêi.....mai chê - Xãt ngêi........Ngêi «m - Nöa t×nh nöa c¶nh nh chia tÊm lßng => tËp trung miªu t¶ suy nghÜ cña nµng KiÒu : nghÜ vÒ cha mÑ, ngêi yªu, vÒ quª h¬ng, vÒ th©n phËn, sè phËn cña m×nh. ? Những câu thơ tả cảnh có quan hệ nh thế nào đối víi viÖc thÓ hiÖn néi t©m nh©n vËt ? - §èi tîng t¶ c¶nh lµ nh÷ng c¶nh vËt, con ngêi víi chân dung, hình dáng hành động, ngôn ngữ màu sắc -> lµ nh÷ng ®iÒu cã thÓ quan s¸t trùc tiÕp. - §èi tîng miªu t¶ cña néi t©m lµ nh÷ng t×nh c¶m diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt...... nh÷ng g× kh«ng quan sát đợc một cách trực tiếp từ bên ngoài nhng có thÓ tù quan s¸t thÓ nghiÖm. ? Gi÷a miªu t¶ hoµn c¶nh, ngo¹i h×nh vµ néi t©m cã. I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù: 1. VÝ dô 1: §o¹n trÝch : KiÒu ë lÇu Ngng BÝch:. - §èi tîng t¶ c¶nh lµ thiªn nhiªn: vÎ non xa, tr¨ng gÇn, c¸t vµng, cån nä, bôi hång, nh÷ng ®iÒu KiÒu nh×n thÊy. - §èi tîng miªu t¶ néi t©m lµ nh÷ng suy nghÜ: nçi nhí, buån, lo..

(101) mèi quan hÖ víi nhau ntn ? - Tõ viÖc miªu t¶ hoµn c¶nh ngo¹i h×nh mµ ngêi viÕt cho ta thấy đợc tâm trạng bên trong của con ngời. - Ngîc l¹i tõ viÖc miªu t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt ta biÕt đợc hình thức bên ngoài. => Tõ viÖc miªu t¶ c¶nh réng lín, GV: Miªu t¶ néi t©m nh©n vËt lµ mét bíc tiÕn cña v¾ng lÆng, rîn ngîp cña thiªn nhiªn, khắc hoạ nỗi cô đơn trống trải trong nghÖ thuËt. t©m hån Thuý KiÒu. =>Tõ nçi buån, nhí ngêi th©n, lo sî h×nh dung sù ®au khæ ñ dét trªn khu«n mÆt thiÕu n÷ “s¾c s¶o, mÆn ? Miêu tả nội tâm có tác dụng ntn đối với việc khắc mà”. ho¹ nh©n vËt trong v¨n b¶n tù sù ? - Làm cho nhân vật sống động, có hồn. ? Nh¾c l¹i, em hiÓu thÕ nµo vÒ miªu t¶ néi t©m nh©n vËt trong v¨n b¶n tù sù? => KÕt luËn: Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù lµ t¸i hiÖn nh÷ng ý nghÜ c¶m xóc vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt. -> T¸c dông: lµ biÖn ph¸p quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động, có hồn. 2. VÝ dô 2: §o¹n trÝch trong v¨n b¶n L·o H¹c: - §o¹n v¨n kh¾c ho¹ h×nh ¶nh l·o Hạc khi kể chuyện ngời ta đến bắt chã. => diÔn t¶ t©m tr¹ng ®au khæ cña l·o H¹c : tiÕc th¬ng, ©n hËn v× c¶m thÊy m×nh trãt lõa con chã.. HS đọc VD2 sgk/117 ? §o¹n v¨n viÕt vÒ ai, trong truyÖn nµo. Néi dung cña ®o¹n v¨n Êy lµ g× ? - §o¹n v¨n kh¾c ho¹ h×nh ¶nh l·o H¹c khi kÓ chuyện ngời ta đến bắt chó, trong truyện ‘‘lão Hạc’’ cña nhµ v¨n Nam Cao. - §o¹n võa diÔn t¶ t©m tr¹ng ®au khæ cña l·o H¹c tiÕc th¬ng, ©n hËn v× c¶m thÊy m×nh trãt lõa nã. => Miªu t¶ gi¸n tiÕp kh«ng trùc tiÕp ? Tác giả miêu tả tâm trạng đó bằng cách nào ? - Miªu t¶ ngo¹i h×nh: “MÆt co dóm, vÕt nh¨n x« diÔn t¶ ý nghÜ c¶m xóc diÔn biÔn t©m l¹i, Ðp cho níc m¾t ch¶y ra”; §Çu: “ngoÑo vÒ mét tr¹ng. bªn”; MiÖng: “mãm mÐm mÕu nh con nÝt”.... GV lÊy VD kh¸c: “Nhí ai ra ngÈn vµo ng¬ Nhí ai ai nhí b©y giê nhí ai? » ? Bài ca dao viết về điều gì? Nỗi nhớ ấy đợc diễn đạt nh thÕ nµo? - Nỗi nhớ ngời thân của ngời dân lao động - B»ng nh÷ng tõ ng÷ trùc tiÕp miªu t¶: nhí ? Qua viÖc t×m hiÓu c¸c vÝ dô, em biÕt miªu t¶ néi => KÕt luËn : Hai c¸ch miªu t¶ néi t©m nh©n vËt cã nh÷ng c¸ch nµo ? t©m nh©n vËt : - Trùc tiÕp: B»ng c¸ch diÔn t¶ nh÷ng ý nghÜ c¶m xóc cña nh©n vËt. - Gi¸n tiÕp: b»ng c¸ch miªu t¶ c¶nh vËt, nÐt mÆt, cö chØ trang phôc.... cña nh©n vËt GV: Nh©n vËt lµ yÕu tè quan träng nhÊt cña t¸c.

(102) phÈm tù sù. §Ó x©y dùng nh©n vËt nhµ v¨n thêng miªu t¶ ngo¹i h×nh vµ miªu t¶ néi t©m. miªu t¶ néi t©m nh»m kh¾c ho¹ “ ch©n dung tinh thÇn” cña nh©n vật để tái hiện những trăn trở dằn vặt, những rung động tinh vi trong tình cảm t tởng của nhân vật (những yếu tố này nhiều khi không thẻ tái hiện đợc b»ng miªu t¶ ngo¹i h×nh ). V× thÕ miªu t¶ néi t©m cã vai trò tác dụng rất to lớn trong việc khác hoạ đặc ®iÓm ,tÝnh c¸ch cña nh©n vËt HS đọc ghi nhớ sgk/117. - HS xác định yêu cầu bài tập 1 : Thuật lại đoạn trÝch MGS mua KiÒu b»ng v¨n xu«i chó ý miªu t¶ néi t©m nµng KiÒu ? - HS đọc lại đoạn trích. GV híng dÉn HS t×m nh÷ng ý chÝnh, chuyÓn ®o¹n th¬ thµnh ®o¹n v¨n xu«i. Ngêi kÓ cã thÓ ë ng«i thø nhÊt hoÆc ng«i thø 3. + Hoµn c¶nh cña KiÒu + Giíi thiÖu MGS + Cảnh MGS cùng mụ mối đến nhà Kiều + Thái độ, cuộc mua bán Kiều của MGS + Chú ý lúc Kiều đợc mụ mối dắt ra tâm trạng đau khổ đợc thể hiện qua nét mặt, ánh mắt, d¸ng ®i... HS th¶o luËn theo nhãm 7- 10 phót. HÕt thêi gian, c¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn, cho HS tham kh¶o ®o¹n sau. 3. Ghi nhí/ sgk : II. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1. Gia đình Kiều gặp cơn tai biến, của cải mất sạch, cha và em bị bắt và bị đánh đập rất dã man, Kiều quyết định bán mình chuộc cha. Gần đó có một mụ mối đa MGS đến vờ hỏi Kiều về làm vợ lẽ. Một chàng sinh viên trờng QTG quê huyện Lâm Thanh đã ngoài 40 tuổi nhng ăn mặc rÊt b¶nh bao, ch¶i chuèt. Mô mèi, MGS cïng ®oµn tuú tïng nhèn nh¸o bíc vµo nhµ KiÒu. H¾n ngåi nhanh co c¶ hai ch©n lªn ghÕ rÊt mÊt lÞch sù. Bµ mèi nhanh nh¶u bíc vµo buång giôc KiÒu bớc ra. Trớc nỗi đau gia đình tan nát, mối tình đầu vừa mới chớm nở nay đã phải lìa xa Kiều rất ®au khæ. Khu«n mÆt nµng ñ dét, ¸nh m¾t buån th¼m mªnh mang. Mçi bíc ®i cña nµng lµ mçi bíc r¬i bao giät lÖ v× ®au khæ. Nµng cã c¶m gi¸c sî giã, ng¹i giã, nh×n hoa mµ lßng thÊy hæ thÑn. Nàng tủi hổ, lòng quặn đau, nỗi đau vò xé nhng trông nàng càng đẹp hơn. Trớc món hàng đó MGS ngắm nhìn, đắn đo cân nhắc. Hắn ép Kiều phải hát, đàn thử tài nghệ của nàng. Hắn bằng lòng gật gù tán thởng trớc sắc đẹp tài năng đó. MGS bẽn lẽn hỏi: - Xin đợc biết đồ dẫn cới là bao nhiêu Mô mèi tr¶ lêi: - Ph¶i ngh×n l¹ng. Nhµ gÆp vËn ®en kh«ng d¸m nµi h¬n MGS cò kè thêm bớt trả lên trả xuống. Một hồi lâu đồ dẫn cới mới đợc định liệu ngoài 400 lợng. Thật là một cuộc mua bán ngời nhẫn tâm vô nhân đạo! 4. Cñng cè: ? ThÕ nµo lµ miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù? Vai trß cña miªu t¶ néi t©m trong viÖc kh¾c ho¹ nh©n vËt? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN trong s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - Xem lại các bài tập đã tìm hiểu trong bài học và bài tập đã chữa..

(103) - Hoµn thiÖn bµi tËp 3/sgk. * Chuẩn bị bài sau: Ôn tập văn học trung đại => Xem lại các văn bản văn học trung đại, vÒ nguån gèc, thÓ lo¹i néi dung, c¸c trÝch ®o¹n truyÖn KiÒu => buæi sau «n tËp. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 13/10/2014. Tiết 41: ôn tập văn học trung đại A. Môc tiªu:. - Gióp häc sinh cñng cè, kh¾c s©u mét sè kiÕn thøc vÒ c¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc trung đại. - RÌn kÜ n¨ng hÖ thèng hãa, kh¸i qu¸t hãa, lµm bµi tËp tù luËn c¶m nhËn… - Gi¸o dôc häc sinh ý thøc tù gi¸c t×m hiÓu kiÕn thøc, lµm bµi…. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: HÖ thèng kiÕn thøc, so¹n bµi, b¶ng phô… - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo néi dung cuèi tiÕt tríc C. tiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra Giíi thiÖu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña TruyÖn KiÒu. 3. Bµi míi:. I. Hệ thống các văn bản văn học trung đại ? Hệ thống các văn bản văn học trung đại đã đã học từ đầu năm đến nay: học từ đầu năm đến nay? HS tr×nh bµy. GV ghi góc bảng động. 1. ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng: BT: Tìm hiểu những vẻ đẹp của Vũ Thị Thiết HS dựa trên nội dung bài đã học, khái quát lại những nét đẹp của nhân vật, đảm bảo đợc nh÷ng ý c¬ b¶n sau: - Vũ Thị Thiết là ngời con gái đẹp ngời, đẹp nết, tính tình thuỳ mị nết na lại thêm t dung tốt đẹp. Nàng luôn biết giữ gìn khuôn phép để cho gia đình trong ấm ngoài êm, không có chuyện bất hoà xÈy ra. - Nàng là ngời luôn quan tâm lo lắng cho chồng, cho gia đình lúc chồng ở nhà cũng nh lúc chång ®i lÝnh - Lµ ngêi vî th¬ng yªu, thuû chung son s¾t, mÉu mùc. - Là dâu thảo, thay chồng chăm sóc con cái, mẹ già lúc ốm đau cũng nh lúc mất nh mẹ đẻ của m×nh. - Nµng lµ ngêi träng t×nh nghÜa lóc sèng còng nh lóc mÊt (lóc ë díi thuû cung), nµng lu«n nhí vÒ chång con, tæ tiªn «ng bµ. ( HS cã thÓ liªn hÖ víi VB “ B¸nh tr«i níc”, “ TruyÖn kiÒu” => Khẳng định phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nơng nói riêng và ngời phụ nữ Việt Nam nói chung, nªu lªn suy nghÜ cña m×nh. 2. ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh BT: Tr×nh bµy thó ¨n ch¬i xa hoa cña chóa vµ GV híng dÉn HS viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy hiÓu c¶m nghÜ cña em? biÕt cña m×nh vÒ vai trß, nhiÖm vô cña mét «ng.

(104) vua, một ngời đứng đầu nhà nớc, đảm bảo đợc mét sè ý sau: - Chúa bắt xây nhiều đình đài để thoả mãn thú ăn chơi xa hoa của chúa, trong khi đất nớc, nhân dân còn đói khổ. - Mçi th¸ng chóa tæ chøc d¹o ch¬i T©y Hå 3-4 lÇn cùc kú tèn kÐm víi nh÷ng trß ch¬i v« bæ, thiÕu v¨n ho¸. - Chóa sai bän cËn thÇn, th¸i gi¸m vµo d©n thu lÊy mh÷ng cña qu hiÕm nh tr©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch, chËu hao c©y c¶nh ®em vÒ t« ®iÓm co phñ cña m×nh. ( ph©n tÝch c¸ch “võa ¨n cíp võa la lµng” cña bän quan l¹i) - Môi khi đêm xuống, trong phủ chúa tiếng chim kêu vợn hót râm ran ồn ào nh trận ma sa gió táp, vỡ tổ tan đàn, ngời có học biết đó là một điềm chẳng lành. - Bän ho¹n quan cËy vµo bãng chóa mµ léng quyÒn ra søc v¬ vÐt, tèng tiÒn nh©n d©n. => Khẳng định thú ăn chơi xa hoa tốn kém, vô bổ của chúa và sự lộng quyền của bọn hoạn quan. C¶m nghÜ vÒ cuéc sèng cña nh©n d©n vµ XHVN lóc bÊy giê. 3. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ ( h«i 14) BT1: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ Quang Trung ngêi anh hïng d©n téc (qua v¨n b¶n)? - Họp bàn với tớng sỹ bàn kế sách đánh giặc, tế cáo trời đất, lên ngôi hoàng đế, đại xá thiên hạ, tuyển mộ ba quân để tăng thêm sức mạnh, phủ dụ tớng sỹ ai có công thì thởng nhợc bằng kẻ nµo hÌn nh¸t th× chÐm ®Çu. Quang Trung nh¾c l¹i truyÒn thèng yªu níc cña cha anh vµ v¨n ho¸ của ngời Việt, vạch bộ mặt giả dối của quân Thanh để khơi dậy lòng yêu nớc và căm thù giặc ở c¸c tíng sü. ( ý nghÜa cña nh÷ng viÖc lµm trªn) ( HS cã thÓ liªn hÖ víi c¸c nh©n vËt anh hïng kh¸c nh Bµ Trng, Bµ TriÖu, TrÇn Hng §¹o, Lª Lîi, VB “S«ng nói níc Nam”, “ Níc §¹i ViÖt ta”. - Hình ảnh Quang Trung trong trận đánh, Qung Trung vừa là một vị vua vừa là một tớng quân rÊt oai phong lÉm liÖt, tay cÇm kiÕm, m×nh cìi voi chØ huy ba qu©n gi÷a trËn tiÒn…. HS kết hợp nội dung vở ghi, bài đã học, trình bày đảm bảo đợc các ý cơ bản sau:. BT2: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy diÔn biÕn cña trận đánh với sự thắng lợi của quân ta và sự thÊt b¹i th¶m h¹i cña qu©n Thanh?. - Quân Thanh vì chủ quan, khinh địch, suốt ngày chỉ lo ăn chơi, tiệc tùng mà lơ là canh gáclạo lµ thø qu©n « hîp, víi chóng lµ cuéc chiÕn tranh phi nghÜa, nªn thÊt b¹i lµ ®iÒu dÔ hiÓu. => tờng thì sợ quá thắt cổ mà chết, đứa thì mình không kịp mặc áo giáp, ngựa không kịp đóng yên tháo chạy qua biên giới; lính lớp thì ra hàng để giữ mạng sống, lớp thì bị quân ta giết, lớp thị sợ qua chạy dẫm lên nhau mà chết, số còn lại tranh nhau qua câu, cầu đứt rơi xuống sông mà chÕt lµm níc s«ng NhÞ Hµ bÞ t¾c nghÏn. - Số phận vua tôi nhà Lê: vì quyền lợi của dòng họ mà nỡ bán rẻ đất nớc. Quân Thanh thất bại vua tôi nhà Lê đành phải cuốn gói chạy theo quân Thanh sang TQ. ( so s¸nh vua Lª víi Quang Trung) => Khẳng định tài năng với cách đánh “thần tốc, bí mật bất ngờ, đánh nhanh thắng nhanh với tinh thÇn d©n téc, c«ng lao cña NguyÔn HuÖ trong viÖc b¶o vÖ tæ quèc. 4. T¸c gi¶ NguyÔn Du a.Th©n thÕ vµ sù nghÖp *. Th©n thÕ - NguyÔn Du ( Tè Nh, Thanh Hiªn) sinh 1765- 1820. Quª: lµng Tiªn §iÒn, huyÖn Nghi Xu©n, tỉnh Hà Tĩnh. Ông sinh ra trong một gia đình qu tộc, có nhiều đời làm quan to và có truyền.

(105) thống văn học. Bản thân ông đã từng đi sử Trung Quốc và đi nhiều nơi, tiếp xúc niều cảnh đời éo le, lµ ngêi cã tr¸i tim giµu lßng yªu th¬ngcon ngêi. - Thời đại Ng. Du sống: cuối TK18 đầu TK19, chế độ PK khủng hoảng và trên đà suy thoái, có niÒu cuéc khëi nghÜa n«ng d©n næi dËy mµ tiªu biÓu lµ cuéc khëi nghÜa T©y S¬n. N¨m 1802 NguyÔn ¸nh tiªu diÖt T©y S¬n vµ lËp nªn triÒu NguyÔn. *. Sù nghiÖp v¨n ch¬ng - Ch÷ H¸n gåm 3 tËp 243 bµi + Thanh Hiªn thi tËp + Nam trung t¹p ng©m + B¾c hµnh t¹p lôc - Chữ Nôm: văn chiêu hồn, văn tế, đỉnh cao là TruyÖn KiÒu.( §o¹n trêng t©n thanh) b. Quan niÖm nh©n sinh: + Th«ng c¶m víi nçi khæ cña nh©n sinh + Giµu lßng yªu th¬ng con ngêi. + “ Ch÷ t©m kia míi b»ng ba ch÷ tµi”, «ng phª phán các thế lực phong kiến và XH đồng tiền đã chà đạp lên nhân phẩm con ngời. + Ông đề cao quyền sống con ngời, đề cao cuéc sèng trÇn tôc, gi¶i phãng t×nh c¶m con 5. TruyÖn KiÒu ngêi. a. Bè côc: gåm 3 phÇn chÝnh - Gặp gỡ và đính ớc - Gia biÕn vµ lu l¹c - §oµn tô b. Lai lÞch TruyÖn KiÒu - Truyện Kiều đợc viết dựa theo truyện “ Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc), nhng Ng. Du đã có nhiều sáng tạo lớn, điều này đã quyết định đến giá trị của tác phÈm. - Thêi gian viÕt kho¶ng ®Çu TK19 ( 1805-1809), tªn lµ “ §o¹n trêng t©n thanh” (Tiếng kêu mới về nỗi đau đứt ruột) - Cảm hứng chủ đạo: Cảm hứng nhân đạo về C\S con ngời VN. c. Gi¸ trÞ cña TruyÖn KiÒu * Néi dung: - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: + Phản ánh XHPK tàn bạo, bất công lên quyền sống con ngời, đặc biệt là ngời phụ nữ. - Giá trị nhân đạo. + Cảm thơng với nỗi đau khổ của con ngời, trân trọng, đề cao phẩm chất, ớc mơ và khát väng sèng cña con ngêi. + Lªn ¸n, tè c¸o nh÷ng thÕ lùc tµn b¹o, bÊt c«ng. * NghÖ thuËt + Sö dông thÓ truyÖn th¬ N«m- thÓ lôc b¸t, ng«n ng÷ ®i s©u vµo miªu t¶ néi t©m, t©m lý nh©n vËt, t¶ c¶nh TN, t¶ c¶nh ngô t×nh, miªu t¶ tÝnh c¸ch nh©n vËt. 4. Cñng cè: - GV híng dÉn hs kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt häc 5. Híng dÉn: - Về nhà ôn tập, xem lại các đề, ôn tập kết hợp vở buổi 2 - Chuẩn bị bài sau: Chơng trình địa phơng phần văn => Su tầm t liệu các tác giả là nhà văn, nhà thơ của địa phơng (tỉnh, huyện.), tác phẩm cña hä D. Rót kinh nghiÖm:.

(106)

(107) Ngµy so¹n: 15/10/2014. Tiết 42: Chơng trình địa phơng phần văn A. Môc tiªu:. - Giúp học sinh bổ sung vào vốn hiểu biết về văn học địa phơng bằng việc nắm đợc những tác giả, tác phẩm từ sau 1975 viết về địa phơng mình. - Bớc đầu biết cách su tầm tìm hiều về tác giả, tác phẩm văn học địa phơng. - Hình thành sự quan tâm và yêu mến văn học địa phơng. B. ChuÈn bÞ:. - Thày: Su tầm tài liệu về các tác giả và tác phẩm viết về địa phơng mình, bảng phụ... - Trß: Su tÇm nh÷ng bµi th¬ bµi v¨n, chuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 41.. C. tiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: trong giê 3. Bµi míi: - Giáo viên cho học sinh thực hiện các công việc đã chuẩn bị ở nhà. - Các nhóm tiến hành tập hợp theo nhóm các bản thống kê mà từng cá nhân đã chuẩn bị, các sáng tác mà mỗi cá nhân đã su tầm, chọn lọc thống kê đợc. - Các nhóm cử đại diện trình bày, nhóm khác nhận xét bổ sung. GV dựa vào các bảng thống kê của các tổ và t liệu của mình để hình thành 1 bản thống kê đầy đủ nh sau: 1. LËp b¶ng thèng kª c¸c t¸c gi¶ vµ c¸c t¸c phÈm v¨n häc ë ®i¹ ph¬ng mµ em biÕt: STT 1.. Hä vµ tªn NguyÔn Kh¶i sinh ngµy: 3/12/1930 t¹i Hµ Néi. Quª néi ë phè hµng N©u- Nam Định. Là nhà văn đợc nhËn gi¶i thëng HCM n¨m 2002.. TËp th¬ Cuèn “danh nh©n Nam §Þnh” – ThÕ kỉ XX, đợc tÆng gi¶i thëng HCM .. C¸c t¸c phÈm chÝnh - “Xung đột” (1959) - “GÆp gì cuèi n¨m” (1979) - “Hµ Néi trong m¾t t«i” (1979) - “Cha vµ con” (1995). 2.. Ph¹m Ngäc Quang X· vÜnh Hµo- Vô B¶n “Cá mËt”. 3.. Phan Cung ViÖt sinh n¨m 1945, quª ngo¹i “Th¬ t×nh Nam ë Mü Léc – Nam §Þnh” thÕ kØ - Thµnh Nam (1995) §Þnh. XX.. 4.. NguyÔn C«ng Thµnh sinh n¨m 1955 t¹i “Th¬ t×nh Nam - §ªm VÞ Xuyªn. Giao Thuû. §Þnh” thÕ kØ XX. - “Giê häc tra nay”.(1993) - “§ªm cuèi n¨m” (1999). 2. Đọc bài viết giới thiệu hoặc cảm nghĩ của mình về một tác phẩm viết về địa phơng m×nh, hoÆc tù s¸ng t¸c? HS tr×nh bµy, Gi¸o viªn cho ®iÓm 3. GV giíi thiÖu cho HS râ vÒ 1 t¸c gi¶- t¸c phÈm : a. T¸c gi¶: Nhµ th¬: NguyÔn §øc MËu - Sinh n¨m: 1948 - Quª qu¸n: Nam §iÒn- Nam Trùc- Nam §Þnh b. T¸c phÈm:.

(108) Hµnh tr×nh cña bÇy ong Với đôi cánh đẫm nắng trời Bầy ong bay đến trọn đời tìm hoa Không gian là nẻo đờng xa Thêi gian v« tËn më ra s¾c mµu T×m n¬i th¨m th¼m rõng s©u BËp bïng hoa chuèi ,tr¾ng mµu hoa ban T×m n¬i bê biÓn sãng trµn hµng c©y ch¾n b·o dÞu dµng mïa hoa Tìm nơi quần đảo khơi xa Cã loµi hoa në nh lµ kh«ng tªn... BÇy ong dong duæi tr¨m miÒn Rù rì đôi cánh nối liền mùa hoa Nèi rõng hoang víi biÓn xa §Êt n¬i ®©u còng t×m ra ngät ngµo ( NÕu hoa cßn ë trêi cao Th× bÇy ong còng mang vµo mËt th¬m) ChÊt trong vÞ ngät mïi h¬ng Lặng thầm thay những con đờng ong bay Tr¶i qua ma n¾ng v¬i ®Çy Men trời đất đ làm say đất trời BÇy ong gi÷ hé cho ngêi Những mùa hoa đã tàn phai tháng ngày  Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: - Viết trong chuyến đi thực tế với ngành nuôi ong (Tác giả theo tổ nuôi ong đa những đõ ong lên Hoà Bình, ra tận những cồn đảo mọc toàn những cây sú, cây vẹt ở vùng biển  Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: - Đời con ong là một cuộc hành trình qua bao mùa ma nắng để tìm mật ngọt. Đời con ong cần cù lặng lẽ có khác chi đời sống có ích của con ngời  Gi¸ trÞ cña bµi th¬: - NghÖ thuËt: + Bµi th¬ lµm theo thÓ th¬ lôc b¸t nhÞp nhµng uyÓn chuyÓn + Sù liªn tëng phong phó: Hnµh tr×nh cña bÇy ong ®i t×m mËt tõ n¬i th¨m th¼m rõng s©u, bờ biển sóng tràn, đến quần đảo khơi xa...Tất cả giúp ta cảm nhận đợc tự những loài hoa đặc trng của từng nơi: rừng thì hoa chuối hoa ban,biển thì hoa của hàng cây chắn sóng, đảo xa là loài hoa không tên- loài hoa mới mẻ lạ lùng cha bao giờ đợc ai biết tới + Hành trình của bầy ong còn gợi ra cho ngời đọc liên tởng tới trăm miền quê hơng” Nôi rừng hoang với biển xa” để thấy gần gũi, thân yêu với tâm hồn mình - Néi dung + Từ hành trình của bầy ong, từ loài hoa không tên tác giả ca ngợi những cuộc đời hi sinh thầm lặng không tuổi không tên của ngời chiến sĩ bảo vệ biên cơng hải đảo +Vị ngọt ngào của mật ong chính là đợc chung đúc từ sự ngọt ngào của khắp miền đất nớc ,quê hơng ta lại có thêm men đất trời nữa 4. Cñng cè: - GV nhận xét về phong trào thơ viết về địa phơng mình. Thu các sáng tác su tầm của HS đóng thành tập. 5. Híng dÉn: - VÒ nhµ tiÕp tôc su tÇm nh÷ng bµi th¬ viÕt vÒ quª h¬ng cña c¸c t¸c gi¶ quª h¬ng. - ChuÈn bÞ bµi sau: Tæng kÕt vÒ tõ vùng. + §äc tríc bµi, dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm:.

(109)

(110) Ngµy so¹n: 15/10/2013. TiÕt 43: Tæng kÕt vÒ tõ vùng A. Môc tiªu:. (Từ đơn, ... Từ nhiều nghĩa). - Giúp học sinh nắm vững hơn và biết sử dụng những kiến thức về từ vựng đã học từ lốp 6 đến lớp 9 ( Từ đơn và từ phức, thành ngữ, nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa và hiện tợng chuyển nghi· cña tõ ). - Rèn kĩ năng hệ thống hoá các kiến thức đã học. - Giáo dục tình yêu tiếng mẹ đẻ. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 42. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi:. ? Thế nào là từ đơn? Thế nào lµ tõ phøc? Tõ phøc cã nh÷ng lo¹i nµo? LÊy VD?. A. Từ đơn và từ phức: I. LÝ thuyÕt: 1. Từ đơn: Là từ chỉ có một tiếng VD: cha, mÑ, nói, biÓn, häc ,vui 2. Tõ phøc: - Lµ tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng. - Cã 2 lo¹i tõ phøc: Tõ ghÐp vµ tõ l¸y. VD: Häc sinh, viÖn sö häc, tõ ®iÓn tiÕng viÖt a. Từ ghép: - từ đợc tạo thành bằng cách ghép các tiếng có quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa. - 2 lo¹i: Tõ ghÐp chÝnh phô: (Hoa hång , qu¹t điện) và từ ghép đẳng lập: (núi sông, quần áo). ? Tõ ghÐp lµ g×, cã mÊy lo¹i? ? NhËn xÐt cÊu t¹o tõ ghÐp? - CÊu t¹o gièng nhau vÒ vá ng÷ âm nhng chúng đợc coi là từ ghÐp v× gi÷a c¸c yÕu tè cã mèi quan hÖ ng÷ nghÜa víi nhau. b. Tõ l¸y: - Lµ mét kiÓu tõ phøc cã sù hoµ phèi ©m thanh cã ? ThÕ nµo lµ tõ l¸y? Cã mÊy t¸c dông t¹o nghÜa gi÷a c¸c tiÕng. h×nh thøc l¸y ? - 3 h×nh thøc l¸y :+ L¸y phô ©m ®Çu + L¸y vÇn + L¸y tiÕng VD: th¸nh thãt, ©m thÇm, nhÌ nhÑ, vui vui II. LuyÖn tËp : 1. BT1 : HS xác định yêu cầu BT1. Tõ l¸y Tõ ghÐp Tr×nh bµy vµo b¶ng phô. Nho nhá, gËt NgÆt nghÏo, giam gi÷, bã buéc, t¬i tèt, bät gù, lạnh lùng, bèo, cỏ cây, đa đón, nhờng nhịn, rơi rụng, xa x«i, lÊp mong muèn l¸nh 2. BT2 : ? Xác định sự giảm nghĩa và t¨ng nghÜa cña tõ l¸y? HS lµm theo nhãm bµn. Nh÷ng tõ l¸y cã sù Nh÷ng tõ l¸y cã sù t¨ng gi¶m nghÜa: Tr¨ng nghÜa : S¹ch sµnh sanh, s¸t sµn trắng, đèm đẹp, nho.

(111) (3 phót) => tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t.. nhỏ, lành lạnh, xôm xốp sạt, nhấp nhô (tiếng gốc đứng tr(Tiếng gốc đứng sau) íc). ? ThÕ nµo lµ thµnh ng÷? LÊy B. Thµnh ng÷: VD? I. KN: Là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoµn chØnh VD: Non xanh níc biÕc ; Ba ch×m b¶y næi; II. BT: HS xác định yêu cầu các bài tËp. GV ph©n nhãm HS lµm viÖc: N1- BT1 N2- BT2 N3- BT4 Thêi gian 5 phót. Các nhóm trình bày đáp án, nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. 1. BT1: GV chuÈn, kh¸i qu¸t. Cho HS Thµnh ng÷: Tôc ng÷ ®iÒn b¶ng phô. §¸nh trèng bá dïi: GÇn mùc ......r¹ng: hoµn c¶nh ->Làm việc không đến nơi m«i trêng x· héi cã ¶nh hëng đến chốn, bỏ dở thiếu trách quan trọng đến tính cách đặc nhiÖm. ®iÓm cña con ngêi. Đợc voi đòi tiên: Chã treo mÌo ®Ëy: Muèn gi÷ ->tham lam đợc cái này muốn gìn thức ăn với chó thì phải c¸i kh¸c treo lªn, víi mÌo th× ph¶i ®Ëy Níc m¾t c¸ sÊu: l¹i -> Sù th«ng c¶m xãt xa gi¶ dối nhằm đánh lag ngời khác 2. BT2: Thµnh ng÷ cã yếu tố chỉ động vËt: - §Çu voi ®u«i chuét. - MiÖng hïm gan søa. - Vuèt r©u hïm. - KiÕn bß ch¶o nãng. - Mỡ để miệng mÌo. - Nh mÌo thÊy mì. - Nh chã víi mÌo.. Thµnh ng÷ cã yÕu tè chØ thùc vËt: - B·i bÓ n¬ng d©u - BÌo d¹t m©y tr«i - C¾n r¬m c¾n cá - C©y cao bãng c¶ - C©y nhµ l¸ vên - Điệu hổ li sơn: -> dụ đối phơng ra khỏi nơi mà đối phơng có u thế để dễ bề chinh phục, đánh thắng . => Công an đã dùng kế Điệu hổ li sơn để bắt cớp. - Cìi ngùa xem hoa: xem qua loa hêi hît => Nã häc bµi nh kiÓu cìi ngùa xem hoa. 3. BT3: - Bảy nổi ba chìm: Sống lênh đênh, gian truân: Th©n em.....níc non - C¸ chËu chim lång: c¶nh tï tóng bã buéc mÊt tù do. Một đời đựơc mấy anh hùng Bâ chi c¸ chËu chim lång mµ ch¬i..

(112) ? ThÕ nµo lµ nghÜa cña tõ?. C. NghÜa cña tõ: I. KN: Là nội dung ( sự vật tính chất hành động ) mà từ biểu thÞ. VD: càn khôn, đất trời, vũ trụ II. BT:. 1. BT1: Yªu cÇu: chän c¸ch hiÓu a. MÑ: Ngêi phô n÷ cã con (§óng) đúng? b. Cha hîp lÝ. HS lµm, nhËn xÐt. c. Sai : NhÇm nghÜa gèc víi nghÜa chuyÓn. GV kh¸i qu¸t. d. Sai 2. BT2: - Cách giải thích (b) là đúng. Vi ph¹m nguyªn t¾c quan träng lµ ph¶i tu©n thñ khi gi¶i thÝch Yêu cầu: cách giải thích nào nghĩa của từ vì đã dùng một cụm từ có nghĩa thực thể (đức tính đúng? rộng lợng, dễ dàng thông cảm với ngời có sai lầm, dễ tha thứcụm danhtừ ) để giải thích cho một từ chỉ đặc điểm tính chất ( độ lợng- tính từ ) D. Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ: I. LÝ thuyÕt: - Tõ cã thÓ cã mét nghÜa hay nhiÒu nghÜa ? Hiểu thế nào là từ nhiều - Chuyển nghĩa là một hiện tợng thay đổi nghĩa của từ tạo ra từ nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nhiÒu nghÜa nghÜa cña tõ? - Trong tõ nhiÒu nghÜa cã nghÜa chÝnh (nghÜa gèc: NghÜa xuÊt hiện từ đầu, làm cơ sở để hình thành nghĩa khác) và nghĩa chuyển (Nghĩa đợc hình thành trên cơ sở của nghĩa gốc) II Bµi tËp: Yêu cầu: xác định nghĩa của từ hoa? HS lµm. Bæ sung, nhËn xÐt. GV kh¸i qu¸t, chuÈn. - “Hoa” trong “thềm hoa, lệ hoa” đợc dùng theo nghĩa chuyÓn. -> Kh«ng thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa lµm xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nghÜa V×: nghÜa chuyÓn nµy cña tõ “hoa” chØ cã tÝnh chÊt l©m thêi. ( nghÜa nµy chØ cã trong c©u th¬ lôc b¸t nµy, nÕu t¸ch ra khái c©u th¬ th× nghÜa nµy kh«ng cßn n÷a.). 4. Cñng cè: - Kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt «n tËp. - GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: *- KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - Xem lại các BT đã chữa, hoàn thành các BT còn lại vào vở *- ChuÈn bÞ phÇn cßn l¹i: §äc kÜ yªu cÇu, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. - KÕt hîp «n thi 8 tuÇn cho tèt. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 15/10/2013. TiÕt 44: Tæng kÕt vÒ tõ vùng (Từ đồng âm, ... trờng từ vựng); A. Môc tiªu:.

(113) - Giúp học sinh nắm vững hơn và biết vận dụng những kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (Từ đồng âm, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa ,cấp độ khái quát nghĩa của từ, tr ờng từ vùng) - RÌn kÜ n¨ng sö dông c¸c lo¹i tõ nµy trong viÕt v¨n vµ trong giao tiÕp hµng ngµy. - Giáo dục tình yêu tiếng mẹ đẻ, yêu sự phong phú của ngôn ngữ tiếng Việt. B. ChuÈn bÞ:. - Thµy: nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi: A. Từ đồng âm: ? Thế nào là từ đồng âm? Cho I. Lí thuyết: Là những từ giống nhau về âm thanh nhng khác vÝ dô minh ho¹? xa nhau vÒ ý nghÜa, kh«ng liªn quan g× víi nhau. VD: Cái bàn để học Việc đã bàn rội Tôi đã thua anh ba bàn rồi nhé ? Sù kh¸c nhau vÒ hiÖn tîng đồng âm và từ nhiều nghĩa?. §ång ©m: gièng ©m thanh, kh¸c ý nghÜa. NhiÒu nghÜa: nghÜa gèc, nghÜa chuyÓn. NghÜa chuyÓn đợc suy ra từ nghĩa gốc.. II. BT: HS xác định yêu cầu của bài 1. BT1: tËp? a. HiÖn tîng nhiÒu nghÜa v× nghÜa cña “l¸ phæi” cã thÓ coi lµ Th¶o luËn nhãm. Tr×nh bµy kÕt qu¶ chuyÓn nghÜa cña tõ “l¸” trong “l¸ xa cµnh” c¸ch lµm. b. Hiện tợng đồng âm: Âm thanh giống nhau Đờng” trong “đờng ra trận” là con đờng đi Đờng” trong “ngọt nh đờng” là loại dùng để ăn. => Hai tõ nµy cã mèi liªn hÖ víi nhau vÒ nghÜa B. Từ đồng nghĩa: I. LÝ thuyÕt: Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn ? Thế nào là từ đồng nghĩa? giống nhau. LÊy vÝ dô minh ho¹? VD: mÑ- m¸; u- bÇm Tổ quốc- đất nớc Tr¨ng- nguyÖt II. BT: 1. BT1: - Cách hiểu đúng là (d): Các từ đồng nghĩa với nhau có thể Yêu cầu: Chọn cách hiểu không thay thế đợc cho nhau trong nhiều trờng hợp sử dụng đúng về từ đồng nghĩa? 2. BT2: HS đọc câu văn ? Dùa vµo c¬ së nµo tõ xu©n cã thÓ thay thÕ cho tõ tuæi . T¸c dông?. - Xu©n :(nghÜa gèc): chØ mét mïa trong n¨m, kho¶ng thêi gian t¬ng øng víi mét tuæi. ->.Có thể coi đây là trờng hợp lấy một bộ phận để chỉ cho toµn thÓ, mét h×nh thøc chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc ho¸n dô. =>T¸c dông: Tõ “xu©n” thÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan cña t¸c gi¶. Ngoµi ra dïng tõ nµy cßn tr¸nh lÆp víi tõ tuæi t¸c C. Tõ tr¸i nghÜa.

(114) I. LÝ thuyÕt: Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau. VD: §en- tr¾ng Tèt –xÊu L¹c hËu- tiÕn bé II. BT: 1. BT1: * Nh÷ng cÆp tõ cã quan hÖ tr¸i nghÜa víi nhau: Tốt? Xác định cặp từ trái nghĩa? xấu; Xa- gần; Rộng- hẹp 2. BT2: - Cïng nhãm víi sèng- chÕt cã: ? XÕp tõ tr¸i nghÜa thµnh hai + Hai kh¸i niÖm tr¸i ngîc lo¹i trõ nhau: Ch½n- lÎ nhãm? + Cái này phủ định cái kia: chiến tranh- hoà bình ? C¸c cÆp tõ cßn l¹i thuéc - Cïng nhãm víi giµ- trÎ cã nhãm nµo + Hai khái niệm có tính chất thang độ: yêu- ghét + Khẳng định cái này không có nghĩa là phủ định: cao- thấp; n«ng- s©u ;giµu- nghÌo ? ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? LÊy vÝ dô minh ho¹?. D. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ: I. LÝ thuyÕt: ? Cấp độ khái quát nghĩa của - Nghiã của một từ ngữ có thể rộng hơn ( khái quát hơn ) hoặc từ ngữ đợc biểu hiện nh thế hẹp hơn ( ít khái quát hơn ) nghiã của từ khác nµo? - Một từ đợc coi là có nghĩa rộng khi phạm vi ngữ nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi ngữ nghĩa cuả một số từ ngữ khác - Một từ đợc coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó đợc bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ ngữ khác - Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với từ ngữ này đồng thời có nghĩa hẹp đối với những từ ngữ khác VD: “Nh×n” kh¸i qu¸t h¬n so víi “ng¾m, liÕc ,nhßm ngã...” §éng vËt” kh¸i qu¸t h¬n so víi “thó, chim, c¸ II. Bµi tËp Từ (xét về đặc điểm cấu tạo) Yêu cầu: Điền từ ngữ thích Từ đơn hîp vµo « trèng. Tõ phøc Tõ ghÐp. ChÝnh phô. §.lËp. Tõ l¸y Toµn bé. Bé phËn. P.¢.§Çu P.VÇn E. Trêng tõ vùng: I. LÝ thuyÕt: - Lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. ? ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? VD: Bé phËn vÒ m¾t: lßng ®en, lßng tr¾ng, con ng¬i, l«ng VD? mµy... Đăc điểm của mắt: đờ đẫn, sắc, lờ đờ, tinh nhanh... II. Bµi tËp: HS đọc đoạn văn ? Phân tích sự độc đáo trong c¸ch dïng tõ cña ®o¹n v¨n? ? Cã nh÷ng tõ nµo cña ®o¹n.

(115) v¨n cïng mét trêng tõ vùng? T¸c dông? HS lµm theo nhãm (2 phót) - Hai tõ cïng trêng tõ vùng lµ “t¾m” vµ “bÓ” Tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. =>T¸c dông: Gãp phÇn lµm t¨ng gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c©u nãi GV kh¸i qu¸t. lµm cho søc tè c¸o m¹nh h¬n. 4. Cñng cè: - Kh¸i qu¸t néi dung bµi tæng kÕt. - GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn: * - ¤n tËp theo néi dung bµi tæng kÕt. - Xem lại các BT đã chữa. - Hoàn thiện các BT đã chữa vào trong vở BT. * - Xem lại đề bài bài viết TLV số 2. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 16/10/2013.. TiÕt 45: Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2. A. Môc tiªu:. - Giúp HS nắm vững hơn cách làm bài văn tự ự kết hợp với miêu tả. Nhận ra đợc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu trong bµi viÕt cña m×nh khi viÕt lo¹ bµi nµy. - Rèn kĩ năng tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, diễn đạt - Cã t duy s¸ng t¹o trong khi lµm v¨n kÓ chuyÖn.. B. ChuÈn bÞ:. - Thày: Chấm bài, nhận xét, đánh giá u nhợc điểm trong bài viết của HS. Soạn bài, thống kª, lªn ®iÓm, b¶ng phô... - Trò: Xem lại đề bài... C. TiÕn tr×nh:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: GV treo bảng phụ ghi đáp án, biểu điểm. HS quan s¸t. GV nhÊn m¹nh 1 sè ý quan träng. - Đa số HS trình bày đúng thể loại. - Néi dung: + Đáp ứng đợc yêu cầu của đề bài + Sự việc đợc kể có tình tiết phù hợp, có kịch tÝnh, cã tÝnh thuyÕt phôc. + DiÔn biÕn hîp lÝ. - H×nh thøc: + Bè côc râ rµng, m¹ch l¹c, cã t¸ch ®o¹n, t¸ch ý. + Nhiều bài viết đã có sự kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm hợp lí, sinh động. + Nhiều bài đã khắc phục đợc chữ viết cẩu thả, qu¸ xÊu, hoÆc sai chÝnh t¶... VD….. I. Đề bài- đáp án- biểu điểm (GA tiết 34,35). II. NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm: a. Néi dung:. b. H×nh thøc:.

(116) - Néi dung: + 1 sè bµi do n¾m sù viÖc cha kÜ nªn néi dung kÓ còn sơ sài, đơn điệu, nhiều sự việc quan trọng kh«ng lîc kÓ, thõa sù viÖc (néi dung kh«ng lµm râ ý nghÜa) + Mét sè bµi yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m cßn mê nh¹t, hoÆc cã ®a vµo th× còng qua loa chiÕu lÖ, s¬ sài, hoặc không đúng chỗ, không phù hợp. - H×nh thøc: + 1 số bài viết chữ còn cẩu thả, khó đọc. + 1 sè bµi cha m¹ch l¹c c¸c sù viÖc b»ng c¸ch xuèng dßng, t¸ch ®o¹n, t¸ch ý... VD: Gia Anh, Lu©n, Th¾ng,Tïng, Hµ…. 2. H¹n chÕ:. 3. KÕt qu¶: TB Kh- G GV tr¶ bµi cho HS. HS nhËn bµi, xem l¹i bµi, trªn c¬ së phÇn phª cña GV, nhËn ra lçi sai, t×m c¸ch söa (Lçi chÝnh t¶, diễn đạt, tách ý, tách đoạn. Hoặc lỗi do sử dụng yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m kh«ng hîp lÝ...).. Y. K. III. Tr¶ bµi- söa lçi:. GV gọi HS đọc 1 số bài làm tốt cho cả lớp nghe, tham kh¶o, häc tËp... 4. Cñng cè: - GV kh¸i qu¸t l¹i yªu cÇu vÒ néi dung, h×nh thøc bµi v¨n tù sù: Sù viÖc- nh©n vËt- yÕu tè miªu t¶... 5. Híng dÉn: *- Dựng dàn ý các đề bài còn lại vào vở ôn buổi chiều. - Yêu cầu những bài viết bị điểm từ 6 trở xuống về nhà làm lại trên cơ sở dàn ý đã treo trªn b¶ng phô. - TiÕp tôc «n luyÖn v¨n tù sù => chuÈn bÞ thi 8 tuÇn * ChuÈn bÞ bµi sau: - §äc thuéc v¨n b¶n “§ång chÝ” - So¹n bµi theo híng dÉn chung. => Chó ý sang m¶ng VHH§. D. Rót kinh nghiÖm:.

(117) §Ò bµi: C©u 1: HiÓu thÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ? Câu 2: Trong 2 câu thơ sau, từ hoa trong Thềm hoa, lệ hoa đợc dùng theo nghĩa gốc hay chuyển? Có thể coi đây là hiện tợng chuyển nghĩa làm xuất hiện từ nhiều nghĩa đợc không? Vì sao? §¸p ¸n: C©u 1: (3®), mçi g¹ch ®Çu dßng 1® - Tõ cã thÓ cã mét nghÜa hay nhiÒu nghÜa - Chuyển nghĩa là một hiện tợng thay đổi nghĩa của từ tạo ra từ nhiều nghĩa - Trong từ nhiều nghĩa có nghĩa chính (nghĩa gốc: Nghĩa xuất hiện từ đầu, làm cơ sở để hình thành nghĩa khác) và nghĩa chuyển (Nghĩa đợc hình thành trên cơ sở của nghĩa gốc) C©u 2: (7®) - “Hoa” trong “thềm hoa, lệ hoa” đợc dùng theo nghĩa chuyển. (2đ) - Kh«ng thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa lµm xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nghÜa (2®) - V×: nghÜa chuyÓn nµy cña tõ “hoa” chØ cã tÝnh chÊt l©m thêi.( nghÜa nµy chØ cã trong c©u th¬ lôc b¸t nµy, nÕu t¸ch ra khái c©u th¬ th× nghÜa nµy kh«ng cßn n÷a.) (3®). s Ngµy so¹n: 22/10/2013. Môc tiªu:. TiÕt 46: §ång chÝ - ChÝnh H÷u-.

(118) - Giúp hs cảm nhận đợc vẻ đẹp chân thực giản dị của tình đồng chí đồng đội và hình ảnh ngời lính cách mạng đợc thể hiẹn trong thơ - Nắm đợc đắc sắc nghệ thuật của bài thơ : chi tiết chân thực , hình ảnh gợi cảm mà cô đúc giµu ý nghÜa biÓu tîng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc vµ ph©n tÝch c¸c chi tiÕt nghÖ thuËt, c¸c h×nh ¶nh trong t¸c phÈm th¬ giµu c¶m høng hiÖn thùc mµ kh«ng thiÕu søc bay bæng. - Gi¸o dôc lßng kh©m phôc, biÕt ¬n nh÷ng ngêi lÝnh c¸ch m¹ng. Tù hµo vÒ truyÒn thèng chèng ngo¹i x©m cña d©n téc ta. B. ChuÈn bÞ:. - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô. Ch©n dung ChÝnh H÷u. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn chung.. C.TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch “LVT gÆp n¹n”. Qua ®o¹n trÝch ta thÊy h×nh ¶nh «ng Ng hiÖn lªn nh thÕ nµo? ? KiÓm tra vë so¹n cña 1-2 HS 3. Bµi míi: GV : Từ sau Cách mạng tháng 8/ 1945, trong văn học hiện đại VN xuất hiện 1 đề tài mới: Tình đồng đội đồng chí của ngời chiến sĩ Cách mạng- anh bộ đội cụ Hồ. Chính Hữu là 1 trong những nhà thơ đầu tiên góp thành công vào đề tài ấy bằng bài thơ đặc sắc “Đồng chí”. I. T×m thiÓu chung: Häc sinh t×m hiÓu chó thÝch sgk. 1. T¸c gi¶: ChÝnh H÷u. ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? - Sinh n¨m 1926. Tªn khai sinh lµ TrÇn §×nh §¾c.Quª: Can lécHµ TÜnh. - Ông hoạt động trong quân đội suèt hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ. - Th¬ «ng hÇu hÕt viÕt vÒ ngêi lÝnh vµ chiÕn tranh. - Ông đợc trao tặng giải thởng GV giíi thiÖu ch©n dung ChÝnh H÷u vµ bæ sung HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt thªm: ChÝnh H÷u tõ ngêi lÝnh thuéc trung ®oµn thñ n¨m 2000. đô, trở thành nhà thơ quân đội. Thơ ông hầu hết chỉ viết về ngời lính và chiến tranh đặc biệt là tình cảm cao đẹp của ngời lính nh tình đồng chí đồng đội, t×nh quª h¬ng, sù g¾n bã gi÷a tiÒn tuyÕn vµ hËu ph¬ng. ? Cho biết bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? 2. T¸c phÈm - S¸ng t¸c ®Çu n¨m 1948 sau chiến dịch Việt Bắc (thu đông GV: Chính Hữu cùng đơn vị tham gia chiến đấu 1947. trong chiến dịch Việt Bắc thu đông. Trong chiến - Trích từ tập thơ “Đầu súng dÞch Êy còng nh n¨m ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn, bé tr¨ng treo” đội ta còn hết sức thiếu thốn, nhng nhờ tình cảm yêu nớc, ý chí chiến đấu và tình đồng chí, họ đã vợt qua tất cả để làm nên chiến thắng. Sau chiến dịch Viết Bắc, Chính Hữu viết bài thơ đồng chí 1948 tại n¬i «ng ph¶i n»m ®iÒu trÞ bÖnh. GV hớng dẫn cách đọc: Chú ý giọng điệu, nhịp ®iÖu sao cho phï hîp víi tõng ®o¹n. Nh×n chung đọc hơi chậm, thiết tha tình cảm. GV đọc mẫu.

(119) HS đọc . Nhận xét. ? Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy phÇn, néi dung cña tõng phÇn? - Bè côc: 2 phÇn. - PhÇn 1: Tõ ®Çu... “bµn tay”.(7 c©u ®Çu) => Hình ảnh ngời lính và tình đồng đội (Cơ sở của tình đồng chí) - PhÇn 2 : Cßn l¹i.(13 c©u cßn l¹i) => Biểu hiện của tình đồng chí GV định hớng phân tích theo bố cục : Trong phần 1 (b¶y c©u th¬ ®Çu) nãi lªn c¬ së h×nh thµnh t×nh đồng chí đồng đội, 13 câu còn lại biểu hiện tình đồng chí đồng đội và sức mạnh của tình cảm ấy. II. Tìm hiểu chi tiết: Khi phân tích ta tìm hiểu văn bản theo khía cạnh 1. Cơ sở tạo nên tình đồng chí nµy. đồng đội : HS đọc 7 câu thơ đầu. ? “Quê hơng.......đá”. Hai câu thơ đầu, về cấu trúc - 2 câu đầu : giọng điệu và ngôn ngữ có gì đặc biệt? + NT : - CÊu tróc song hµnh: quª h¬ng anh/ lµng t«i ; nớc mặn đồng chua/ đất cày lên sỏi đá - Giäng ®iÖu thñ thØ nh mét lêi t©m t×nh trß truyÖn - Mîn tôc ng÷ thµnh ng÷: “Níc mÆn...; §Êt cµy...” ? Tríc m¾t chóng ta hiÖn lªn hai g¬ng mÆt ngêi chiÕn sÜ rÊt trÎ nh ®ang t©m sù cïng nhau. Lêi t©m sự ấy giúp ta cảm nhận đợc quê hơng nơi sinh ra nh÷ng ngêi lÝnh Êy nh thÕ nµo? - Nh÷ng miÒn quª nghÌo khã, lam lò ? Cơ sở đầu tiên hình thành tình đồng chí là gì? + Tình đồng chí bắt nguồn sâu xa từ sự tơng đồng về cảnh ngộ xuÊt th©n (Tõ nh÷ng miÒn quª nghÌo khã). GV: §ã chÝnh lµ c¬ së cïng chung giai cÊp xuÊt thân của ngời lính cách mạng. Chính điều đó, cùng với mục đích lí tởng chung đã khiến họ từ mọi phơng trời xa lạ tập hợp lại trong hàng ngũ quân đội Cách mạng và trở nên thân quen với nhau. Sự đồng cảnh, đồng cảm và hiểu nhau là cơ sở, cái gốc làm nên tình đồng chí sau này. ? Vào quân ngũ, đôi bạn gắn bó với nhau bằng những kỉ niệm đẹp nào? Cảm nhận của em khi đọc - 4 câu tiếp : nh÷ng c©u th¬ nµy? - “Sóng bªn sóng...... tri kØ” => + “Sóng bªn sóng” lµ c¸ch nãi hµm xóc, h×nh tợng, những ngời lính cùng chung lí tởng mục đích chiến đấu, anh với tôi cùng ra trận bảo vệ độc lập tự do cho tæ quèc. + “§Çu s¸t bªn ®Çu” lµ h×nh ¶nh diÔn t¶ ý hîp tâm đầu của đôi bạn tâm giao. + “Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ ” là 1 câu thơ hay và cảm động, đầy ắp kỉ niệm của một th¬× gian khæ. TÊm ch¨n máng mµ Êm ¸p t×nh tri kØ..

(120) Tấm chăn ấy đắp lại biết bao tâm tình mở ra: cảnh ngộ quê hơng, niềm vui, nỗi buồn đợc bộc bạch. Đó chính là sự chia ngọt xẻ bùi. “Đôi tri kỉ” là đôi bạn hiÓu nhau, ý hîp t©m ®Çu víi nhau => “§ång chÝ” + Nh÷ng ngêi lÝnh lµ nh÷ng ngời từ ‘‘xa lạ’’ đến ‘‘quen nhau’’ rồi có cùng chung lí t? Nhận xét quá trình hình thành tình đồng chí. Để ởng, mục đích chiến đấu, ý hợp biểu hiện mối tình ấy cách viết của tác giả có gì đặc tâm đầu, cùng nhau đồng cam céng khæ, chia ngät xÎ bïi. biÖt? - Quá trình hình thành :từ đôi xa lạ trở thành hiểu nhau tơng đồng cảnh ngộ làm nên đôi tri kỉ và trở thành đồng chí. + C¸ch viÕt: Tõ c©u th¬ 7,8 ch÷ kéo dài, đột ngột rút ngắn xuèng cßn 2 ch÷: “§ång chÝ”+ dấu chấm than. => Câu đặc biệt. Tất cả đã gắn bó các anh trong nghĩa tình đồng chí. Cảm xóc vÇn th¬ nh dån nÐn chÆt l¹i, t¹o thµnh mét nèt nhÊn, nã vang lªn nh mét ph¸t hiÖn, mét lời khẳng định, đồng thời lại nh mét c¸i b¶n lÒ g¾n kÕt phÇn ®Çu vµ phÇn tiÕp theo cña ®o¹n GV: Câu thơ đặc biệt ấy vang lên giản dị, mộc mạc thơ. mà rất đỗi cảm động, thiêng liêng, khẳng định và ngîi ca 1 t×nh c¶m c¸ch m¹ng míi mÎ b¾t nguån tõ nh÷ng t×nh c¶m truyÒn thèng: T×nh b¹n- t×nh ngêi. 2. Nh÷ng biÓu hiÖn cña t×nh HS đọc tiếp: “Ruộng nơng..... ra lính” đồng chí : a. BiÓu hiÖn vµ søc m¹nh cña ? Đồng chí- những ngời chung chí hớng, chung lí t- tình đồng chí : ởng, chung mục đích chiến đấu. Vào quân ngũ họ cßn chung nhau ë nh÷ng ®iÓm nµo? - Cïng chung nçi nhí quª h¬ng ? Nỗi nhớ ấy đợc diễn tả cụ thể qua hình ảnh nào? Cách diễn tả có gì đặc biệt? - Nhí: ruéng n¬ng, b¹n th©n cµy, gian nhµ, giÕng níc, gèc ®a... => “Giếng nớc gốc đa, sân đình... là hình ảnh thân thơng của làng quê đợc nói nhiều trong ca dao, đã đợc Chính Hữu vận dụng thật khéo léo. Hình ảnh thân thơng ấy, nỗi nhớ ấy đợc nhấn mạnh bằng cách đặt ở đầu các câu thơ. - Gian nhà, giếng nớc, gốc đa đợc nhân hoá, ngày đêm dõi theo bóng hình anh trai cày ra trận. => Hai nçi nhí ë hai phÝa ch©n trêi. ? Quª h¬ng lu«n thêng trùc trong tr¸i tim ngêi lÝnh. VËy mµ “gian nhµ kh«ng mÆc kÖ giã lung lay”. Ch÷ kh«ng, mÆc kÖ gîi cho em suy nghÜ g× vÒ t©m.

(121) t cña hä? - “Gian nhà không”- gian nhà trống diễn tả đủ cái nghÌo. Gian nhµ Êy cÇn cã bµn tay cña c¸c anh söa sang t¹o dùng. MÆc kÖ- C¸c anh tõ bá nã ra ®iMÆc kÖ kh«ng ph¶i lµ sù v« t©m, v« tr¸ch nhiÖm với gia đình...mà đó là sự hi sinh tình nhà cho việc nớc, đó là sự hy sinh, biểu hiện của lòng quyết tâm, c¸i døt kho¸t m¹nh mÏ mang d¸ng dÊp trîng phu. ? Biểu hiện đầu tiên của tình đồng chí đồng đội là g×? “Anh víi t«i.......tay” ? Nhận xét về đặc điểm trong cấu trúc các câu thơ ở ®o¹n th¬ nµy. T¸c dông? - Các câu thơ sóng đôi đối ứng nhau: +Trong cïng mét c©u th¬: Anh víi t«i + Trong cÆp c©u: ¸o anh, quÇn t«i - Số chữ trong câu thay đổi tự do. =>T¸c dông: diÔn t¶ cuéc sèng gian khæ thiÕu thèn: Thiếu vũ khí đạn dợc, lơng thực thuốc men. ? ‘‘Anh víi t«i....ín l¹nh’’. Ch÷ biÕt nghÜa lµ nÕm trải, cùng chịu đựng gian nan thử thách. Các chữ anh víi t«i, ¸o anh, quÇn t«i cã ý nghÜa g× trong việc thể hiện mối tình đồng chí của các anh? - C¸c ch÷.... xuÊt hiÖn nh mét sù kÕt dÝnh, g¾n bã keo sơn tình đồng chí đồng đội đó là:. GV: Nh÷ng c©u th¬ lµ nh÷ng chi tiÕt rÊt thùc ph¶n ¸nh hiÖn thùc cña cuéc kh¸ng chiÕn ngµy ®Çu. Nh÷ng ngêi lÝnh ¸o v¶i ch©n kh«ng ®i lïng giÆc đánh, áo quần rách tả tơi, ốm đau , bệnh tật, phải chÞu nh÷ng c¬n sèt rÐt rõng “Sèt run ngêi vÇng tr¸n ít må h«i” §Ó råi nh÷ng mÖnh danh vÖ tóm, vÖ träc xuÊt hiÖn trong nh÷ng nô cêi buèt gi¸- nô cêi thÓ hiÖn tinh thÇn l¹c quan cña nh÷ng ngêi lÝnh. (VÖ tóm: ¸o quÇn bÞ gai rõng xÐ r¸ch lÊy d©y rõng tóm l¹i. VÖ träc: ®Çu kh«ng cßn tãc v× sèt rÐt) Vît lªn trªn nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch Êy lµ biÓu hiện cao đẹp nào cuả tình đồng chí: “Thơng nhau....bµn tay” GV liên hệ những bài thơ cùng đề tài: Nhớ (N.Hång), T©y tiÕn (Q. Dòng). - Sù c¶m th«ng s©u xa nh÷ng t©m t, nçi lßng cña nhau. - Cïng nhau chia sÎ nh÷ng gian lao thiếu thốn của cuộc đời ngời lính. “Miệng cời buốt giá”-> nô cêi l¹c quan bõng s¸ng lªn trong gi¸ rÐt lµ nô cêi cña t×nh đồng chí. - Tình yêu thơng đợc biểu hiện b»ng nh÷ng cö chØ th©n thiÕt. Anh n¾m lÊy tay t«i ,t«i n¾m lÊy tay anh. Bµn tay nãi lêi im lÆng, truyÒn cho nhau t×nh th¬ng, t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng cña nh÷ng ngêi lÝnh võa gi¸n tiÕp nãi lªn søc m¹nh cña nã: Vît qua mäi thö th¸ch, ®oµn kÕt vµ høa hÑn sù lËp c«ng..

(122) HS đọc ba câu kết ? Những câu thơ trên gợi cho em suy nghĩ gì về ngời lính và cuộc chiến đấu? Hãy phân tích vẻ đẹp và ý nghÜa cña h×nh ¶nh trong nh÷ng c©u th¬ Êy? b. Biểu tợng tình đồng chí : - Trong c¶nh rõng hoang s¬ng muèi nh÷ng ngêi lÝnh phôc kích chờ giặc đứng bên nhau. Sức mạnh của tình đồng đội gióp hä vît lªn trªn tÊt c¶ kh¾c nghiÖt cña thêi tiÕt. - Trong t thế chủ động chờ giặc nh÷ng ngêi lÝnh cã ngêi b¹n lµ ? H×nh ¶nh ®Çu sóng tr¨ng treo kÕt thóc bµi th¬ t¹o vÇng tr¨ng. cho ngời đọc sự liên tởng nào bất ngờ thú vị? - Ba h×nh ¶nh: Ngêi lÝnh, khÈu - Tr¨ng treo ®Çu sóng: tr¨ng l¬ löng ch«ng chªnh sóng, vÇng tr¨ng g¾n kÕt víi kh«ng buéc chÆt, tr¨ng theo ngêi chiÕn sÜ, sëi Êm nhau. tình đồng đội, chứng kiến tình cảm gắn bó keo sơn. - ‘‘Đầu súng trăng treo’’ là biểu tợng cao đẹp của tình đồng ? NhËn xÐt nhÞp th¬ vµ c¸ch sö dông h×nh ¶nh? chÝ. - Nhịp thơ 2/2 nh nhịp lắc của một cái gì đó lơ lửng, ch«ng chªnh trong sù b¸t ng¸t. Sóng vµ tr¨ng, thùc t¹i vµ m¬ méng, c¸i gÇn vµ c¸i xa, chÊt chiến đấu và chất trữ tình bay bổng hoà quyện víi nhau. GV: Đầu súng trăng treo là hình ảnh nhận ra từ đêm phôc kÝch chê giÆc cña chÝnh t¸c gi¶. §ªm vÒ khuya trăng lên cao trăng nh treo trên đàu ngọn súng. Trong chiến đấu gian khổ anh bộ đội vẫn yêu đời, tình đồng chí thêm keo sơn gắn bó. Hình ảnh thơ mang vẻ đẹp lãng mạn của thơ ca kháng chiến đợc Chính Hữu đặt cho tập thơ- “đoá hoa đầu mùa” cña m×nh ? Khái quát chung những nét đặc sắc về nghệ thuật, néi dung cña bµi th¬? III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: + Giäng ®iÖu th¬ nh mét lêi t©m t×nh nhá nhÑ. + Hình ảnh thơ đối lập, giàu tÝnh hiÖn thùc nhng còng rÊt l·ng m¹n. Giµu s¾c th¸i biÓu c¶m. 2. Néi dung : - Bµi th¬ ca ngîi t×nh c¶m cña HS đọc ghi nhớ/ sgk nh÷ng ngêi lÝnh g¾n bã keo s¬n Cho HS đọc một đoạn trong: Một vài kỉ niệm nhỏ trong những ngày đầu của cuộc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. vÒ bµi th¬ “§C” * Ghi nhí/ sgk..

(123) 4. Cñng cè: ? Vì sao tác giả lại đặt tên cho bài thơ của mình là “đồng chí”? - “Đồng chí” là cùng chung chí hớng, chung lí tởng, mục đích chiến đấu. Đây là cách xng hô của những ngời trong cùng một đoàn thể. Tình đồng chí là biểu hiện cao đẹp của tình đồng đội. - C¶ bµi th¬ nãi vÒ c¬ së h×nh thµnh vµ biÓu hiÖn cô thÓ cña t×nh c¶m cña nh÷ng ngêi lÝnh. GV: Đặt tác phẩm trong hoàn cảnh ra đời và tình hình văn học hồi ấy ta càng thấy giá trị của nó. Bài thơ là một trong những thành công sớm nhất của thơ ca viết về bộ đội, đặc biệt là đã góp phần mở ra phơng hớng khai thác chất thơ- vẻ đẹp của ngời lính trong cái bình dị chân thật. 5. Híng dÉn: *- KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - Häc thuéc lßng bµi th¬. - Bài tập: (1). Nêu cảm nhận của em về hình ảnh anh bộ đội trong thời kì kháng chiến chèng Ph¸p? (2). ViÕt ®o¹n v¨n c¶m nhËn vÒ 3 c©u cuèi bµi th¬? * Chuẩn bị bài mới: Bài thơ về tiểu đội xe không kính. - So¹n bµi theo híng dÉn chung. - §äc thuéc lßng bµi th¬. - Su tÇm nh÷ng t liÖu nãi vÒ ngêi lÝnh l¸i xe Trêng S¬n trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: 22/10/2013. TiÕt 47:. Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Ph¹m TiÕn DuËt -. A. Môc tiªu: - Giúp học sinh cảm nhận đợc nét độc đáo của hình tợng những chiếc xe không kính cùng hình ảnh nhuững ngời chiến six lái xe trên tuyến đờng Trờng Sơn hiên ngang, dũng cảm ,sôi nổi trong bµi th¬ - Thấy đợc những nét riêng của giọng điệu ngôn ngữ thơ PTD - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch h×nh ¶nh ng«n ng÷ th¬. - Gi¸o dôc lßng yªu mÕn, c¶m phôc, tr©n träng ngêi lÝnh l¸i xe Trêng S¬n trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ B. ChuÈn bÞ : - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, Ch©n dung t¸c gi¶ Ph¹m TiÕn DuËt. - Häc sinh: Häc vµ chuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 46. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Tình đồng chí đồng đội trong bài thơ “Đồng chí” đợc biểu hiện nh thế nào? ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ 3 c©u cuèi bµi th¬? 3. Bµi míi: GV: Kho¶ng cuèi nh÷ng n¨m 60, ®Çu nh÷ng n¨m 70, ë ViÖt Nam xuÊt hiÖn 1 líp nhµ th¬ trÎ, tµi năng nh: Lu Quang Vũ, Bằng Việt, Xuân Quỳnh, Phan Thị Thanh Nhàn... Trong đó có Phạm TiÕn DuËt- næi lªn lµ 1 nhµ th¬, chiÕn sÜ cña nh÷ng chµng trai l¸i xe dòng c¶m vui tÝnh, cña những cô gái thanh niên xung phong xinh xắn, dũng cảm... trên những nẻo đờng Trờng Sơn đầy.

(124) bom đạn. “BTVTĐXKK” góp 1 tiếng nói NT mới mẻ vào đề tài thế hệ VN trong kháng chiến chèng MÜ cøu níc nãi chung. I. T×m hiÓu chung: HS đọc chú thích sgk 1. T¸c gi¶: PTD ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ PTD? - Sinh 1941 quª ë Thanh Ba – Phó Thä. - 1964 gia nhập quân đội hoạt động trên tuyến đờng Trờng Sơn, lµ mét nhµ th¬ trÎ. - Th¬ «ng tËp trung thÓ hiÖn h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. Giäng ®iÖu th¬ s«i næi mµ tinh nghÞch s©u s¾c. GV giíi thiÖu ch©n dung PTD vµ bæ sung: Th¬ PTD cã giäng ®iÖu tù nhiªn tinh nghÞch mµ s«i næi, t¬i trÎ gãp phÇn lµm sèng m·i h×nh ¶nh thÕ hÖ trẻ thời chống Mĩ đặc biệt là lớp trẻ trên tuyến đờng Trờng Sơn. 2. T¸c phÈm: ? Bài thơ đợc sáng tác tác trong thời kì nào. In - Viết trong thời kì cuộc Kháng trong tËp th¬ nµo? chiÕn chèng MÜ cøu níc. - In trong tËp: “VÇng tr¨ng quÇng löa”.. GV hớng dẫn cách đọc: - Cần thể hiện đúng giọng điệu và ngôn ngữ của bài thơ: lời thơ gần với lời nói thờng, lời đối thoại víi gÞong rÊt tù nhiªn cã vÎ ngang tµng s«i næi. GV đọc mẫu HS đọc, nhận xét ? Nhan đề của bài thơ có gì độc đáo? - Nhan đề của bài thơ khá dài tởng nh có chỗ thừa nhng chính nhan đề ấy lại thu hút ngời đọc ở cái vẻ lạ độc đáo của nó - Nhan đề của bài thơ làm nổi rõ hình ảnh của toµn bµi: Nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh. §©y lµ mét ph¸t hiÖn thó vÞ cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn sù g¾n bã vµ am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đờng Trờng Sơn - Hai ch÷ bµi th¬ cho ta thÊy râ h¬n c¸ch nh×n, c¸ch khai th¸c hiÖn thùc cña t¸c gi¶: kh«ng ph¶i chØ viÕt vÒ nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh hay lµ c¸i hiÖn thùc khèc liÖt cña chiÕn tranh mµ ®iÒu chñ yÕu lµ nhµ th¬ muèn nãi vÒ chÊt th¬ cña hiÖn thùc Êy, chÊt th¬ cña tuæi trÎ ngang nhiªn dòng c¶m ? Xác định bố cục bài thơ? ? Trong bµi th¬ t¸c gi¶ tËp trung khai th¸c nh÷ng h×nh ¶nh nµo? - H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh - H×nh ¶nh nh÷ng ngêi chiÕn sÜ l¸i xe GV: Chóng ta ®i t×m hiÓu bµi th¬ theo khÝa c¹nh nµy. II. T×m hiÓu chi tiÕt:.

(125) HS đọc khổ thơ đầu. ? Ba ch÷ “kh«ng” trong c©u th¬ më ®Çu gióp em h×nh dung viÖc giíi thiÖu nh÷ng chiÕc xe cã g× độc đáo? - §©y kh«ng ph¶i lµ lêi giíi thiÖu b×nh thêng vÒ nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh mµ cßn lµ lêi gi¶i thÝch: kh«ng ph¶i v× xe kh«ng cã kÝnh ( v× sao xe kh«ng kÝnh ) ? Từ xa đến nay hình ảnh xe cộ, tàu thuyền đợc đa vào thơ văn khi nó đã đợc mĩ lệ hoá, lãng mạn hoá víi ý nghÜa tîng trng. H×nh ¶nh ®oµn xe ra trËn trong thơ PTD có đợc thể hiện theo xu hớng đó kh«ng hay lµ mét biÓu hiÖn míi mét ph¸t minh míi cña riªng «ng? - Hình ảnh đoàn xe là hình ảnh thực, thực đến trÇn trôi. C¸ch gi¶i thÝch còng rÊt hiÖn thùc: “Bom giËt......råi”. 1. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh:. - Xe không có sự đảm bảo bởi sự tµn ph¸ cña chiÕn tranh. HS theo dâi khæ th¬ cuèi. ? Bom đạn chiến tranh làm cho những chiếc xe ấy thay đổi nh thế nào? -§oµn xe biÕn d¹ng thªm: kh«ng cã kÝnh ,kh«ng có đèn, không có mui, thùng xe có xớc. - Nh÷ng chiÕc xe biÕn d¹ng trÇn trôi bëi chiÕn tranh ? Nh÷ng tõ ë ®Çu c©u, råi ë c©u th¬ trong ®o¹n cuèi + sù xuÊt hiÖn liªn tiÕp c¸c tõ kh«ng gióp cho việc thể hiện giọng điệu lời thơ có gì đặc biÖt? - GÞong ®iÖu th¶n nhiªn gÇn víi lêi nãi thêng GV: Nh÷ng chiÕc xe trÇn trôi kh«ng kÝnh, kh«ng đèn, không mui. Duy chỉ có một vết xớc, có thêm sù mÊt m¸t h tæn. H×nh ¶nh chiÕc xe kh«ng kÝnh vèn kh«ng hiÕm trong chiÕn tranh nhng ph¶i cã hån th¬ nh¹y c¶m víi nÐt ngang tµng vµ tinh nghịch, thích cái lạ nh của PTD mới nhận ra đợc và đa nó vào thành hình tợng thơ độc đáo của thời chiÕn tranh chèng MÜ. ? §èi lËp víi hoµn c¶nh khèc liÖt lµ tinh thÇn cña ®oµn xe. Chóng kh«ng cÇn nghØ ng¬i b¶o dìng. Câu thơ nào diễn tả điều đó? - Xe vẫn hoạt động chạy suốt - Xe vÉn ch¹y v× miÒn Nam phÝa tríc cuéc kh¸ng chiÕn. GV: §Ó thÓ hiÖn lÝ tëng v× miÒn Nam phÝa tríc Êy ®oµn xe cÇn cã bµn tay cña nh÷ng ngêi chiÕn sÜ l¸i xe. 2. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i HS đọc từ khổ 2 đến hết xe: ? Mîn h×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh nhµ th¬ viÕt vÒ nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe. Chi tiÕt h×nh ¶nh.

(126) nào đợc tác giả chọn để lập tứ. tứ thơ có gì độc đáo? - H×nh ¶nh xe kh«ng kÝnh - Tứ thơ đợc triển khai suốt dọc bài thơ ? L¸i nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh còng cã nh÷ng điều lí thú ngời chiến sĩ cảm nhận đợc những điều gì trên tuyến đờng ấy? - Nh×n thÊy giã vµo xoa............buång l¸i ? Cảm nhận của em khi đọc những dòng thơ này? - Qua khung cöa xe kh«ng cßn kÝnh ch¾n giã ngêi l¸i xe tiÕp xóc trùc tiÕp víi thÕ giíi bªn ngoµi: Nhìn thấy gió ,thấy con đờng chạy thẳng vào tim. Câu thơ diễn tả cảm giác tốc độ trên những chiếc xe ®ang lao nhanh. Qua khung cöa kh«ng cã kÝnh không chỉ mặt đất mà cả bầu trời, sao trời, cánh chim nh ïa vµo buång l¸i. §ã lµ c¶m gi¸c m¹nh đột ngột của những ngời chiến sĩ lái xe và nh của chÝnh t¸c gi¶. ? Những điều thú vị đó đã giúp các chiến sĩ luôn l¸i xe trong t thÕ nh thÕ nµo. C©u th¬ nµo diÔn t¶. Biện pháp nghệ thuật nào đợc sử dụng độc đáo? - “ung dung.........th¼ng” - Biện pháp đảo ngữ: Ung dung đợc đặt lên đầu - T thÕ ung dung ,hiªn ngang, c©u d¸m nh×n th¼ng vµo sù gian khæ, - §iÖp tõ “nh×n’’ hi sinh. ? L¸i xe kh«ng kÝnh ngêi chiÕn sÜ gÆp ph¶i khã khăn gì? đợc diễn tả nh thế nào? - Bụi đờng - Ma xèi => GÆp ph¶i khã kh¨n thö th¸ch cña thiªn nhiªn - Bôi rÊt nhiÒu: Bôi phun tãc tr¾ng nh ngêi giµ - Ma d÷ déi: Ma tu«n ,ma xèi ? Những động từ ‘‘tuôn, xối’’ làm tăng ý nghĩa hiÖn thùc cña chÊt th¬ cña chiÕn tranh. Thiªn nhiên thật dữ dội. Tác giả không nói đến khó khăn lớn nhất mà ngời chiến sĩ đối mặt là bom đạn giặc Mĩ nhng ngời đọc cũng đủ để hình dung rõ về thách thức đối với ngời chiến sĩ lái xe. Thái độ cña hä tríc nh÷ng thö th¸ch Êy nh thÕ nµo? - “Cha cÇn röa...ha ha - Cha cÇn thay....mau th«i” => “Cha cần”: Thái độ coi thờng gian khổ, phớt tØnh mäi khã kh¨n hiÓm nguy - C¸i c¸ch “ph× phÌo ch©m ®iÕu thuèc......ha ha” biÓu thÞ tinh thÇn l¹c quan, t©m hån s«i næi cña tuæi trÎ. Cêi ha ha lµ cêi hÕt cì, s¶ng kho¸i lµm quên đi mọi chuyện đáng phàn nàn - “Ma ngõng......th«i” biÓu thÞ niÒm tin, lßng dũng cảm chiến đấu.. - Phít tØnh mäi khã kh¨n coi thêng gian khæ..

(127) ? Nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh cã mét c¸i tiÖn lµ - L¹c quan s«i næi. dọc tuyến đờng các anh gặp nhau, chào nhau - Luôn có niềm tin lòng dũng ngoµi nô cêi ha ha c¸c anh cßn trao nhau c¸i b¾t c¶m. tay nång hËu. C¸i b¾t tay Êy nãi lªn ®iÒu g×? T×nh bạn của họ còn đợc biểu hiện nh thế nào ? - “BÕp Hoµng CÇm..........thªm” - Tình đồng chí đồng đội hình GV: Gia đình của các anh lập nên bởi cảnh ngộ: thành trong gian khổ thiếu thốn. “chung bát đũa”- đó là một tiêu chuẩn thật đơn giản mà cũng thật cảm động. Tình bạn tình đồng chí là sức mạnh chiến đấu và chiến thắng kẻ thù, t¹o nªn ý chÝ niÒm tin bÊt diÖt. L¹i ®i.....xanh thªm ? Hãy chỉ ra cái hay trong cách diễn đạt của đoạn th¬? - §iÖp ng÷ “l¹i ®i l¹i ®i” nhÊn m¹nh ý chÝ kh«ng ngõng, kh«ng nghØ cña ®oµn xe -Trêi xanh thªm: h×nh ¶nh mang ý nghÜa tîng trng biÓu thÞ quyÕt t©m, niÒm tin vµo chiÕn th¾ng.. - Nh÷ng ngêi chiÕn sÜ l¸i xe ? Trong khæ cuèi, h×nh ¶nh th¬ nµo lµm em rung kh«ng ngõng kh«ng nghØ, hÕt lßng v× miÒn Nam th©n yªu. động nhất? Vì sao? - “Xe vÉn ch¹y.......tr¸i tim” => Tr¸i tim ngêi chiÕn sÜ, linh hån cña ®oµn xe ra trËn. Tr¸i tim Êy lµ t thÕ ung dung, tinh thÇn l¹c -Tr¸i tim yªu níc cña nh÷ng ngêi quan vît khã, lu«n cã niÒm tin vµo chiÕn th¾ng. chiÕn sÜ GV: Giọng điệu thản nhiên trong khổ thơ đầu đã nhờng chỗ cho lối nói nghiêm trang đợm vẻ thiªng liªng. H×nh ¶nh miÒn Nam phÝa tríc võa nói lên đợc nhiệm vụ nặng nề là việc tiếp viện cho chiến trờng miền Nam của tiểu đội xe không kính, võa nãi lªn t×nh c¶m thiªng liªng cña ngêi chiÕn sÜ l¸i xe víi miÒn Nam ruét thÞt( Tr¸i tim lµ søc m¹nh cña t×nh yªu níc ) ? Khái quát lại những nét NT độc đáo của bài thơ Néi dung chÝnh mµ bµi th¬ thÓ hiÖn?. HS đọc ghi nhớ/sgk. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: - Sö dông chÊt liÖu hiÖn thùc cña đời sống - Ng«n ng÷, giäng ®iÖu mang tÝnh khÈu ng÷ tù nhiªn, khoÎ kho¾n, trÎ trung, tinh nghÞch. 2. Néi dung: - Khắc hoạ hình ảnh độc đáo của nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh cïng phảm chất đẹp đẽ của ngời lính l¸i xe thêi chèng MÜ. * Ghi nhí/ sgk..

(128) 4. Cñng cè: GV híng dÉn HS lµm bµi tËp: C¶m nghÜ cña em vÒ thÕ hÖ trÎ thêi kh¸ng chiÕn chèng MÜ qua hình ảnh ngời lính trong bài thơ? So sánh với ngời lính trong bài thơ “đồng chí” Gợi ý: yêu cầu HS trả lời đợc: - Thế hệ trẻ thời chống Mĩ mà những ngời lính lái xe trong bài thơ đại diện, mang những nét tính cách thật cao đẹp, t thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp mọi gian khổ, có tình đồng chí đồng đội chân thành, 1 ý chí chiến đấu giải phóng Miền Nam ruột thịt. GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - Häc thuéc néi dung bµi th¬. - Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ 1 khæ th¬ mµ em thÝch? * Chuẩn bị bài sau: Kiểm tra về truyện trung đại - Xem lại các truyện trung đại đã học ( về tác giả, hoàn cảnh ra đời tác phẩm, giá trị t¸c phÈm). - §äc phÇn gîi ý c©u hái «n tËp vµ kiÓm tra, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái đó.(Soạn ra vở soạn theo yêu cầu). D. Rót kinh nghiÖm:. .............................................................................................................................................. Ngµy so¹n: 22/10/2013.. TiÕt 48: Kiểm tra truyện trung đại. A. Môc tiªu: - Giúp học sinh nắm vững hơn những kiến thức cơ bản về truyện trung đại Việt Nam nh÷ng thÓ lo¹i chñ yÕu- gi¸ trÞ ND vµ NT cña nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu - Qua bài kiểm tra đánh giá đợc trình độ của mình về các mặt kiến thức và kĩ năng của học sinh. - Gi¸o dôc c¸c em ý thøc tù gi¸c, nghiªm tóc khi lµm bµi. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Hệ thống hoá kiến thức, Soạn bài và ra đề bài đáp án, biểu điểm... - Häc sinh: ¤n tËp theo híng dÉn cuèi tiÕt 47. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra: 3. Bµi míi: Lập ma trận đề: Néi dung Cấp độ nhận thức Tæng ®iÓm BiÕt HiÓu VËn dông PhÇn 1:Tr¾c nghiÖm 1.ChuyÖn Ngêi con g¸i Nam X¬ng 2.ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh 3.Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ 4.C¶nh ngµy xu©n 5.KiÒu ë lÇu Ngng BÝch 6.M· Gi¸m Sinh mua KiÒu 7.TruyÖn Lôc V©n Tiªn 8.LVT gÆp n¹n PhÇn II: Tù luËn. C1:0,5. 0,5. C2:0,5 C5:0,5 C6:0,5 C7:0,5. C3:0,5 C4:0,5. C8:0,5 6®. 05 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 6.

(129) Tæng. 2,5. 1,5. 6. 10. §Ò bµi: Phần : Trắc nghiệm: Khoanh tròn vào đầu chữ cái câu trả lời đúng? 1. C©u 1: “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” cã nguån gèc tõ ®©u? A. ThÇn tho¹i B. Cæ tÝch C. TruyÒn thuyÕt D. Ngô ng«n. 2. C©u 2: “Tr©n cÇm dÞ thó” cã nghÜa lµ g×? A. C©y cæ thô l©u n¨m. B. §¸ cã h×nh thï k× l¹ C. Chim quý, thó l¹. 3. Câu 3: ý nào không đúng khi giới thiệu “Hoàng Lê nhất thống chí”? A. Lµ tiÓu thuyÕt lÞch sö viÕt b»ng ch÷ H¸n. B. ViÕt theo thÓ chÝ- cã 17 håi. C. Lµ s¸ng t¸c cña tËp thÓ t¸c gi¶ dßng hä Ng« Th×. D. Cuèn tiÓu thuyÕt kÕt thóc ë viÖc NguyÔn HuÖ lËp nªn triÒu T©y S¬n. 4. C©u 4: C©u th¬ “Ngµy xu©n con Ðn ®a thoi” nªn hiÓu nh thÕ nµo? A. T¶ mïa xu©n cã chim Ðn bay. B. T¶ mïa xu©n ®i nhanh. C. Võa t¶ mïa xu©n cã chim Ðn, võa gîi thêi gian ®i nhanh. 5. Câu 5: Trong 6 câu thơ đầu đoạn trích “Kiều ở lầu Ngng Bích”, Kiều đã nhìn thấy những gì khi ở lầu Ngng Bích? (Chọn dòng thống kê đủ nhất) A. Nói, tr¨ng, c¸t vµng, bôi hång, m©y. B. Núi, trăng, cồn cát, bụi hồng, mây, đèn. C. Non xa, trăng gần, cồn cát, mây sớm, đèn khuya. D. Nói, tr¨ng, m©y, cån c¸t vµng, bôi hång. 6. C©u 6: M· Gi¸m Sinh tr¶ lêi quª qu¸n cña anh ta ë ®©u? A. HuyÖn L©m Tri. B. HuyÖn Lam §iÒn. C. HuyÖn L©m Thanh. 7. Câu 7: Nét độc đáo trong hình thức lu truyền “Truyện Lục Vân Tiên” là gì? A. §îc lu truyÒn réng r·i nhê c¸c b¶n in b»ng ch÷ quèc ng÷. B. §îc lu truyÒn réng r·i b»ng c¸c h×nh thøc sinh ho¹t v¨n ho¸ d©n gian. C. §îc lu truyÒn réng r·i nhê h×nh thøc s©n khÊu c¶i l¬ng. D. §îc lu truyÒn réng r·i nhê c¸c häc trß cña NguyÔn §×nh ChiÓu. 8. C©u 8: T¹i sao TrÞnh H©m l¹i “gi¶ tiÕng kªu trêi” sau khi h·m h¹i V©n Tiªn? A. §Ó mäi ngêi kh«ng nghi ngê B. §Ó mäi ngêi cøu V©n Tiªn C. §Ó kh«ng ¸y n¸y. D. Kªu theo ph¶n øng tù nhiªn. II. PhÇn: Tù luËn: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau: “Tµ tµ bãng ng¶ vÒ t©y, ChÞ em th¬ thÈn dan tay ra vÒ. Bíc dÇn theo ngän tiÓu khª, LÇn xem phong c¶nh cã bÒ thanh thanh. Nao nao dßng níc uèn quanh, DÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang.” §¸p ¸n- biÓu ®iÓm: I. Phần trắc nghiệm: Mỗi câu đúng đợc 0,5 điểm. Tổng bằng 4 điểm 1. C©u 1: B 5. C©u 5: B 2. C©u 2: C 6. C©u 6: C 3. C©u 3: C 7. C©u 7: B 4. C©u 4: C 8 C©u 8: A II. PhÇn tù luËn:6 ®iÓm. Yêu cầu HS trình bày đợc những ý cơ bản sau: - §©y lµ 6 c©u th¬ cuèi trong ®o¹n trÝch “C¶nh ngµy xu©n” trÝch “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du.(0,5®) - C¶nh vÉn mang nÐt thanh cao, trong trÎo cña mïa xu©n, rÊt ªm dÞu: ¸nh n¾ng nh¹t, khe nớc nhỏ, dịp cầu nho nhỏ bắc ngang. Mọi cử động đều rất nhẹ nhàng: mặt trời từ từ ngả bóng về tây, bớc chân ngời thơ thẩn, dòng nớc uốn quanh. Một bức tranh đẹp thanh khiết.(2đ) - Cảnh có sự thay đổi về thời gian, không gian. Không còn cái không khí nhộn nhịp, rộn rµng cña lÔ héi, tÊt c¶ ®ang nh¹t dÇn, lÆng dÇn.(1®) - Cảnh đợc cảm nhận qua tâm trạng. Những từ láy: “tà tà, thanh thanh, nao nao” không chỉ biểu đạt sắc thái cảnh vật, mà còn bộc lộ tâm trạng con ngời. Đặc biệt 2 chữ “nao nao”đã.

(130) nhuèm mµu t©m tr¹ng lªn c¶nh vËt. C¶m gi¸c b©ng khu©ng xao xuyÕn vÒ 1 ngµy vui xu©n ®ang còn mà sự linh cảm về điều sắp xảy ra đã xuất hiện.(2 đ) Bài viết có đủ bố cục 3 phần: MB, TB, KB (0,5đ) 4. Cñng cè: GV thu bài kiểm tra đúng đủ giờ, nhận xét giờ làm bài. 5. Híng dÉn: *- Tiếp tục ôn tập những nội dung đã học về truyện trung đại.(tác giả, hoàn cảnh ra đời tác phÈm, gi¸ trÞ cña t¸c phÈm...) *- ChuÈn bÞ bµi sau: Tæng kÕt vÒ tõ vùng.(Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng...Trau dåi vèn tõ) + §äc tríc bµi, dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm:. ........................................................................................................................................... Ngµy so¹n:22-10-2013 TiÕt 49:. Tæng kÕt vÒ tõ vùng. (Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng,.... Trau dåi vèn tõ) A. Môc tiªu: - Giúp học sinh nắm vững hơn và biết vận dụng những kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (Sự phát triển của từ vựng, từ mợn, từ Hán việt, thuật ngữ và biệt ngữ xã hội, các h×nh thøc trau dåi vèn tõ ). - RÌn kÜ n¨ng sö dông chóng trong giao tiÕp. - Gi¸o dôc c¸c em ý thøc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 48 C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi: I. Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng tiÕng ViÖt HS xác định yêu cầu bài tập 1. Bµi tËp 1 ? §iÒn néi dung thÝch hîp vµo « trống theo sơ đồ? GV híng dÉn HS lµm Bæ sung, nhËn xÐt C¸c c¸ch ph¸t triÓn TV TV PT nghÜa cña tõ. ? T×m dÉn chøng minh ho¹ cho c¸ch. T¹o tõ ng÷ míi 2. Bµi tËp 2:. PT sè lîng tõ ng÷ Mîn tiÕng NNgoµi.

(131) ph¸t triÓn tõ vùng trªn? HS lµm, NX, Bæ sung. GV kh¸i qu¸t - Ph¸t triÓn nghÜa cña tõ : + Chuét: con chuét cã mµu x¸m, ®©ï nhän ®u«i dµi, hay gÆm nhÊm + Da chuét: qu¶ da m×nh gièng chuét + Con chuét: mét bé phËn cña m¸y tÝnh +T¨ng sè lîng tï ng÷ - T¹o tõ míi: gi¸o dôc; gi¸o dìng; gi¸o ®iÒu - Mîn tõ ng÷ níc ngoµi: Int¬net; SARS : BÖnh dÞch ? Cã thÓ cã ng«n ng÷ mµ tõ vùng chØ 3. Bµi tËp 3 ph¸t triÓn theo c¸ch t¨ng sè lîng c¸c tõ ng÷ hay kh«ng? HS th¶o luËn, tr×nh bµy. GV khái quát đánh giá - NÕu kh«ng cã sù ph¸t triÓn nghÜa th× nãi chung mỗi từ ngữ chỉ có một nghĩa và để đáp ứng nhu cầu giao tiÕp ngµy cµng t¨ng cña ngêi b¶n ng÷ th× sè lîng c¸c tõ ng÷ sÏ t¨ng gÊp nhiÒu lÇn. §ã chØ lµ một giả định không xảy ra đối với bất kì ngôn ngữ nµo trªn thÕ giíi. Nãi c¸ch kh¸c mäi ng«n ng÷ cña nhân loại đều phát triển từ vựng theo tất cả cách thức đã nêu qua sơ đồ bài tập 1. ? ThÕ nµo lµ tõ mîn? II. Tõ mîn 1. KN: Lµ nh÷ng tõ mµ nh©n d©n mîn cña ng«n ng÷ níc ngoµi nh Trung Quèc, Ph¸p, Anh, Nga. Tõ H¸n ViÖt chiÕm mét vÞ trÝ quan träng. 2. Bµi tËp: ? Chọn nhận định đúng? Yªu cÇu hs gi¶i thÝch vµ hiÓu tõng BT1: nhận định. a. Kh«ng: v× vay mîn tõ ng÷ cña ng«n ng÷ kh¸c GV kh¸i qu¸t để làm giàu cho vốn từ ngữ của mình là qui luật chung đối với tất cả các ngôn ngữ trên thế giới hay nãi c¸ch kh¸c lµ kh«ng cã ng«n ng÷ nµo trªn thÕ giíi kh«ng cã tõ ng÷ vay mîn. b. Kh«ng: v× viÖc vay mîn tõ ng÷ lµ xuÊt ph¸t tõ nhu cầu giao tiếp của ngời bản ngữ dới sự tác động cña sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi, cña cộng đồng ngời bản ngữ cũng nh sự giao lu về nhiều mặt của cộng đồng đó với các cộng đồng nói nh÷ng ng«n ng÷ kh¸c d. Kh«ng : v× nhu cÇu giao tiÕp cña ng¬i ViÖt còng nh tất cả các dân tộc khác trên thế giới đều phát triển không ngừng. Từ vựng TV phải liên tục đợc bổ sung để đáp ứng nhu cầu đó Chän C: TiÕng ViÖt ngµy nay mîn nhiÒu tõ ng÷ của các ngôn ngữ khác là để đáp ứng nhu cầu giao tiÕp cña ngêi ViÖt ? Nh÷ng tõ mîn: “S¨m, lèp, ga, BT2: x¨ng, phanh” kh¸c g× so víi nh÷ng tõ mîn : “ra®i«; vitamin...” - Nh÷ng tõ: “S¨m, lèp, ga, x¨ng, phanh” lµ tõ vay HS thảo luận nhóm, trình bày, nhân mợn, nhng nay đã đợc Việt hoá. Về âm nghĩa và xÐt, bæ sung. c¸ch dïng nh÷ng tõ nµy kh«ng kh¸c g× nh÷ng tõ GV kh¸i qu¸t đựoc coi là thuần Việt nh “bàn, ghế ,trâu, bò...”.

(132) ? ThÕ nµo lµ tõ H¸n ViÖt?. ? Chọn quan niệm đúng ? HS đọc và lựa chọn Gi¶i thÝch tõng quan niÖm. - Nh÷ng tõ: “ra®i«; vitamin...” lµ nh÷ng tõ vay mîn cßn gi÷ nh÷ng nÐt ngo¹i lai, nãi c¸ch kh¸c lµ cha đợc việt hoá hoàn toàn. Mỗi từ đợc cấu tạo bởi nhiÒu ©m tiÕt, c¸c ©m tiÕt trong tõ chØ cã chøc n¨ng cÊu t¹o chø kh«ng cã ý nghÜa g×. III. Tõ H¸n ViÖt 1. KN: - Là những từ gốc Hán nhng cách đọc của ta. Trong tiÕng ViÖt cã mét sè lîng kh¸ lín tõ H¸n ViÖt. HiÓu nghÜa tõ H¸n ViÖt vµ biÕt sö dông tõ H¸n ViÖt lóc nãi vµ viÕt lµ cùc k× quan träng: VD: Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta 2. Bµi tËp. Chän B: Tõ H¸n ViÖt lµ bé phËn quan träng cña a. Kh«ng chän v× trªn thùc tÕ tõ HV líp tõ mîn gèc H¸n chiÕm mét tØ lÖ lín c. Kh«ng chän v× tuy cã nguån gèc từ một ngôn ngữ khác nhng khi đợc TV vay mîn th× tõ HV trë thµnh mét bé phËn quan träng cña TV d. Kh«ng chän v× dïng nhiÒu tõ H¸n ViÖt trong nhiÒu trêng hîp lµ cÇn thiết nhng không đợc lạm dungj để sö dông trong nhiÒu trêng hîp kh«ng cÇn thiÕt VD: §i Hµ Néi b»ng m¸y bay chø kh«ng nãi b»ng phi c¬ IV.ThuËt ng÷ vµ biÖt ng÷ x· héi 1. KN: - ThuËt ng÷: Lµ tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i niÖm KHKT CN và thờng đợc dùng trong các văn bản KHKT ? ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? CN - BiÖt ng÷ x· héi: Lµ nh÷ng tõ dïng trong nh÷ng ? Vai trò của Thuật ngữ trong đời ngành nghề riêng là tiếng lóng của một tầng lớp nào đó trong xã hội sèng hiÖn nay? ? ThÕ nµo lµ thuËt ng÷?. - TN có vai trò quan trọng trong đời sống hiện nay vì chúng ta đang sống trong thời đại KH,CN phát triển hết sức mạnh mẽ và có ảnh hởng lớn đến đời sống con ngời. Trình độ dân trí của con ngời Việt kh«ng ngõng n©ng cao. Nhu cÇu giao tiÕp vµ nhËn thức của mọi ngời về những vấn đề KH CN tăng ? LiÖt kª mét sè tõ ng÷ lµ biÖt ng÷ lªn nhanh x· héi? VD: l¸i tr©u bß; lu manh; cai ®Çu dµi; bØ vá ? C¸c h×nh thøc trau dåi vèn tõ ? V. Trau dåi vèn tõ Hai h×nh thøc trau dåi vèn tõ: 1. Rèn luyện để nắm đợc đầy đủ và chính xác nghi· cña tõ vµ c¸ch dïng tõ 2. Rèn luyện để biết thêm những từ cha biết làm tăng vốn từ là việc làm thờng xuyên phải làm để.

(133) trau dåi vèn tõ Bµi tËp 1:. ? Gi¶i thÝch nghÜa c¸c tõ...? HS lµm theo nhãm, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t. - B¸ch khoa toµn th: Tõ ®iÓn b¸ch khoa, ghi ®Çy đủ nhận thức của con ngời - B¶o hé mËu dÞch: ChÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt trong níc chèng l¹i sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ níc ngoµi trªn thÞ trêng níc m×nh VD: §¸nh thuÕ cao hµng nhËp khÈu - Dự thảo: Thảo ra để đa thông qua, bản thảo để đa th«ng qua - Đại sứ quán: Cơ quan đại diịen chính thức và toàn diện của một nhà nớc ở nớc ngoài do một đại sứ đặc mệnh đng đầu - Hậu duệ: Con cháu ngời đã chết - KhÈu khÝ: KhÝ ph¸ch cña con ngêi to¸t ra qua lêi nãi - M«i sinh: m«i trêng sèng cña sinh vËt Bµi tËp2: ? Söa lçi sai? HS lµm theo nhãm, nhËn xÐt, bæ sung. a. Sai tõ “bÐo bæ” Söa: bÐo bë GV kh¸i qu¸t. b. Sai từ “đạm bạc” Söa: TÖ b¹c c. Sai tõ “tÊp nËp” Söa: Tíi tÊp 4. Cñng cè: GV: Cho HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm võa «n. Híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm võa «n. - Tự làm lại các BT đã chữa trên lớp vào vở BT * ChuÈn bÞ bµi sau: NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù - §äc tríc bµi. - Dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. - Kết hợp ôn văn tự sự (Xem lại lí thuyết, xem lại dàn ý các đề đã làm) D. Rót kinh nghiÖm:. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n: 22-10-2013 TiÕt 50:. NghÞ luËn trong v¨n b¶n Tù Sù A. Môc tiªu: - Gióp häc sinh hiÓu thÕ nµo lµ nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù, vai trß vµ ý nghÜa cña yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù - LuyÖn tËp nhËn diÖn c¸c yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù vµ viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè nghÞ luËn..

(134) - Giáo dục các em ý thức tự giác, chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức B. ChuÈn bÞ : - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 49. C. TiÕn tr×nh lªn líp 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: ? Vai trß cña yÕu tè miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù? 3. Bµi míi: GV: Để có 1 VB tự sự sinh động, thuyết phục ngời đọc, thì bên cạnh yếu tố tự sự, miêu tả, biÓu c¶m, ngêi viÕt cßn ph¶i sö dông yÕu tè nghÞ luËn.... I. T×m hiÓu yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù HS đọc các đoạn trích sgk. 1. T×m hiÓu c¸c ®o¹n trÝch/sgk. GV híng dÉn HS th¶o luËn nhãm: N1,2- §o¹n (a) N3,4- §o¹n (b) Thêi gian 7 phót. HÕt thêi gian c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t cho ®iÓm. GV gîi ý: HS ph¶i tËp trung vµo c¸c ®iÓm sau: ? Nªu luËn ®iÓm cña mçi ®o¹n trÝch? ? §Ó lµm râ luËn ®iÓm, ngêi nãi ®a ra nh÷ng luËn cø nµo? LËp luËn nh thÕ nµo? ? C¸c c©u v¨n trong c¸c ®o¹n trÝch¨thêng lµ lo¹i câu gì? Các từ dùng để lập luận ở đây thờng là loại tõ nµo? HS tr×nh bµy: 1. §o¹n v¨n (a): - Suy nghĩ đánh giá của Nam Cao về mọi ngời xung quanh sau khi l·o H¹c xin Binh T b¶ chã. -> §ã lµ suy nghÜ néi t©m cña nh©n vËt «ng gi¸o trong truyÖn “L·o H¹c” - Ông giáo đối thoại với chính mình, thuyết phục chÝnh m×nh r»ng vî m×nh kh«ng ¸c - LL: ChØ buån kh«ng nì giËn. Để đi đến kết luận ấy ông giáo đa ra các luận ®iÓm vµ lËp luËn nh: - Nêu vấn đề (lđ): Nếu ta không cố tìm....độc ác víi hä - Phát triển vấn đề (lc): Vợ tôi không phải là ngời ác nhng sở dĩ thị trở nên ích kỉ tàn nhẫn vì thị đã qu¸ khæ. V× sao vËy? DC: + Khi ngời ta đau chân thì chỉ nghĩ đến cái chân ®au ( qui luËt cña tù nhiªn) + Khi ngêi ta khæ qu¸ th× ngêi ta kh«ng cßn nghÜ đến ai đợc nữa + V× c¸i b¶n tÝnh tèt bÞ nh÷ng nçi lo l¾ng buån ®au che lÊp mÊt. - Kết thúc vấn đề: Tôi biết vậy nên tôi chỉ buồn chø kh«ng nì giËn Nhận xét cách dùng từ đặt câu của đoạn văn - Chøa rÊt nhiÒu tõ, nhiÒu c©u mang tÝnh chÊt nghÞ luËn nh c©u h« øng thÓ hiÖn c¸c ph¸n ®o¸n díi d¹ng “nÕu......th× ; v× thÕ....cho nªn” - Câu khẳng định ngắn gọn, khúc chiết nh diễn đạt.

(135) nh÷ng ch©n lÝ T¸c dông: - Kh¾c ho¹ nh©n vËt «ng gi¸o trong L·o H¹c lµ mét nh©n vËt cã häc thøc, hiÓu biÕt, giµu lßng th¬ng ngêi, lu«n lu«n suy nghÜ, tr¨n trë d»n vÆt vÒ cách sống, cách nhìn ngời, nhìn đời. 2. §o¹n v¨n b §o¹n trÝch dùng lªn h×nh ¶nh mét phiªn toµ mµ KiÒu lµ quan toµ buéc téi cßn Ho¹n Th lµ bÞ c¸o. Cuộc đối thoại giữa Kiều và Hoạn Th đợc diễn ra díi h×nh thøc NghÞ luËn.V× : -Tríc toµ ¸n ®iÒu quan träng nhÊt lµ ngêi ta ph¶i tr×nh bµy lÝ lÏ chøng cí ( nh©n chøng ,vËt chøng ) Kiều đã lập luận: - Sau c©u chµo mØa mai lµ lêi ®ay nghiÕn. Xa nay đàn bà có mấy ngời ghê gớm cay nghiệt nh mụ và từ xa đến nay càng cay nghiệt thì càng chuốc lấy oan tr¸i. - Cßn Ho¹n th biÖn b¹ch b»ng 4 luËn ®iÓm: + Thứ nhất: Tôi là đàn bà nên ghen tuông là chuyÖn thêng t×nh + Thứ 2: Ngoài ra tôi cũng đã đối xử tốt với cô khi ë chïa ¢m c¸c, c« trèn ra khái nhµ + Thø 3: t«i víi c« sèng trong c¶nh chång chung chắc gì ai đã nhờng cho ai + Thø 4: nhng dï sao t«i còng trãt g©y ®au khæ cho c« b©y giê chØ biÕt tr«ng cËy vµo lîng khoan dung rộng lớn của cô ( Nhận tội và đề cao Kiều ) Cách lập luận ấy có tác động tới Kiều: - KiÒu c«ng nhËn tµi cña Ho¹n Th vµ r¬i vµo t×nh huèng khã xö. “Tha ra thì cũng may đời Lµm ra mang tiÕng con ngêi nhá nhen” ? Tõ viÖc ph©n tÝch 2 vÝ dô trªn, h·y cho biÕt vai 2. KÕt luËn: trß cña yÕu tè nghÞ luËn trong VBTS? - NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù thực chất là những cuộc đối thoại víi c¸c nhËn xÐt ph¸n ®o¸n, c¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng nh»m thuyÕt phôc ngời nghe, ngời đọc phải suy nghĩ về vấn đề nào đó. - Nghị luận trong VBTS thờng đợc diễn đạt = hình thức lập luận ? Nghị luận nhằm thuyết phục ngời nghe ngời đọc làm cho câu chuyện thêm phần triết lí => Sinh động, hấp dẫn. nh thÕ nµo? ? C¸c c©u trong ®o¹n trÝch tù sù thêng lµ nh÷ng loại câu gì? Các từ đợc lập luận là những từ ngữ nµo? - Câu khẳng định có cặp quan hệ từ hô ứng - Tõ ng÷: T¹i sao, thËt vËy, tríc hÕt.... ? Vai trß cña nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù? HS đọc ghi nhớ sgk * Ghi nhí/ sgk..

(136) HS đọc đề bài ? LËp luËn thêng nªu lªn mét gi¶ thiÕt vµ kÕt luËn. H·y chØ ra ®©u lµ gi¶ thiÕt vµ kÕt luËn trong ®o¹n v¨n: “Chao «i!.....kh«ng nì giËn” HS lµm theo nhãm (3phót), tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t. II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 2/66 s¸ch bµi tËp. - Gi¶ thiÕt: §èi víi nh÷ng ngêi ë quanh ta nÕu ta kh«ng cè t×m mµ hiÓu hä - KL: th× ta chØ thÊy hä gµn dë, ngu ngèc, bÇn tiÖn xÊu xa ,bØ æi.... toàn là những cớ để cho ngời ta tµn nhÉn.... kh«ng bao giê ta th¬ng ? Trong đoạn trích Kiều đã nói với Hoạn Th những 2. Bài tập 3/66 sách bài tập g×? H·y chuyÓn lêi TK thµnh ®o¹n v¨n NL? HS lµm theo nhãm (5 phót). Tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t - Nh×n tho¸ng bãng Ho¹n Th KiÒu đã vội chào: “ Tiểu th bây giờ cũng có ở đây sao? Từ xa đến nay có mấy ngời phụ nữ ghê gớm đợc nh bà ? ở trên đời này nếu càng sèng cay nghiÖt th× cµng gÆp nhiÒu oan tr¸i. ? ChuyÓn lËp luËn cña Ho¹n Th trong c¸c c©u th¬ 3. bµi tËp 4/66 s¸ch bµi tËp thành đoạn văn xuôi trong đó sử dụng các kiểu câu gi¶ thiÕt- kÕt luËn; nguyªn nh©n- hÖ qu¶? HS suy nghÜ c¸ nh©n, tr×nh bµy, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Ho¹n Th hån l¹c ph¸ch xiªu nhGV kh¸i qu¸t ng còng véi gì téi: do t«i lµ phËn đàn bà nên dù có ghen tuông thì còng lµ chuyÖn thêng t×nh. 4. Cñng cè: ? NghÞ luËn trong VBTS lµ g×? Vai trß cña yÕu tè nghÞ lu¹n trong VBTS? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn: * - Häc bµi kÕt hîp vë ghi vµ sgk. - Xem lại các bài tập đã tìm hiểu trên lớp, hoàn thành các BT vào vở BT. * Chuẩn bị bài mới: “Đoàn thuyền đánh cá” - §äc v¨n b¶n, häc thuéc. - So¹n bµi theo yeu cÇu chung D. Rót kinh nghiÖm:.

(137) Ngµy so¹n: 1/11/2013 TiÕt 51-52 :. Đoàn thuyền đánh cá - Huy CËn-. A. Môc tiªu: - Giúp HS thấy và hiểu đợc sự thống nhất của cảm hứng về thiên nhiên vũ trụ và cảm hứng về lao đông của tác giả đã tạo nên những hình ảnh đẹp tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn trong bài th¬ “§T§C”. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè nghÖ thuËt: H×nh ¶nh, ng«n ng÷, ©m ®iÖu... vừa cổ điển, vừa hiện đại trong bài thơ.. - Giáo dục các em lòng yêu quê hơng đất nớc, yêu những gì gần gũi, gắn bó thân thuộc với đời sống con ngời ... B. ChuÈn bÞ: - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, ch©n dung Huy CËn.... - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 50. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Đọc thuộc lòng bài thơ “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính” của PTD? Cảm nhận vÒ h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ l¸i xe trong bµi th¬? 3. Bµi míi: TiÕt 1: I. T×m hiÓu chung : HS t×m hiÓu chó thÝch sgk 1. T¸c gi¶: ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Huy CËn? - (1919-2005). Quª ¢n Phó- Vô HS tr×nh bµy. Quang- Hµ TÜnh GV giíi thiÖu ch©n dung Huy CËn. - Lµ nhµ th¬ næi tiÕng trong phong trµo Th¬ míi. - Tham gia C¸ch m¹ng tõ tríc 1945. Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m tõng gi÷ nhiÒu träng tr¸ch trong chÝnh quyÒn CM. - Lµ 1 trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu của nền thơ ca hiện đại VN. - §îc nhµ níc trao tÆng gi¶i thëng HCM vÒ VHNT n¨m 1996 2. T¸c phÈm: - S¸ng t¸c gi÷a n¨m 1958, nh©n chuyÕn ®i dµi ngµy cña t¸c gi¶ ngoµi ? Bµi th¬ s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo? QNinh. §îc in trong tËp: “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng” GV: bài thơ đợc viết 1948 khi đất nớc đã kết thúc thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Pháp, MBắc đợc giải phóng và đi vào xây dựng cuộc sống mới. Kh«ng khÝ hµo høng phÊn chÊn tin tëng bao trïm trong đời sống xã hội và ở khắp nơi dấy lên phong trào XD đất nớc. GV hớng dẫn cách đọc: Giọng phấn chấn, nhịp vừa ph¶i. Khæ 2,3 giäng cao h¬n, nhÞp nhanh h¬n. GV đọc mẫu - Bè côc: 3 phÇn HS đọc. Nhận xét.

(138) ? Xác định bố cục bài thơ? + P1: Khæ 1,2: C¶nh ra kh¬i vµ t©m tr¹ng n¸o nøc cña con ngêi. + P2: Khổ 3,4,5,6: Cảnh lao động đánh cá trên biển. + P3: Khæ 7: C¶nh trë vÒ. GV: nh vậy, bài thơ đợc bố cục theo hành trình của một chuyÕn ra kh¬i cña §T§C II. §äc- hiÓu v¨n b¶n 1. C¶nh hoµng h«n trªn biÓn vµ cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi: HS đọc khổ 1 ,2 a. C¶nh hoµng h«n trªn biÓn: ? Thiên nhiên trong cảnh ĐTĐC ra khơi đợc miêu tả nh thế nào? Hình dung miêu tả cảnh thiên nhiên đó? - Thiªn nhiªn ë tr¹ng th¸i nghØ ng¬i, - Thêi gian: hoµng h«n th gi·n. - Cảnh vật: Mặt trời xuống biển, sóng cài then, đêm sËp cöa b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra =>Thiªn nhiªn, c¶nh biÓn v« cïng tr¸ng lÖ lóc hoµng kh¬i: hôn. Mặt trời nh một hòn than đỏ rực từ từ lặn xuống biển. Bầu trời và mặt biển bao la nh ngôi nhà vũ trụ, - Đoàn thuyền ra khơi đối lập cảnh trong kho¶nh kh¾c phñ bãng tèi mÞt mï. Nh÷ng con biÓn vò trô sãng nh nh÷ng chiÕc then cµi cña ng«i nhµ vò trô Êy. - Nhịp điệu lao động của dân chài đã ổn định và đi vào nền nếp. ? Nghệ thuật đợc tác giả sử dụng trong hai câu thơ đầu lµ g×? T/d? - BiÖn ph¸p nh©n ho¸: Vò trô nh bµn tay con ngêi biÕt ®iÒu khiÓn thêi gian. ? Cảnh ra khơi của đoàn thuyền đợc diễn tả trong khoảng thời gian ấy có gì đặc biệt. Hoạt động của ĐTĐC đợc khắc hoạ qua từ nào. T/d ?. - Từ ‘‘lại’’: nhấn mạnh hoạt động thờng xuyên liên tục, đã ra khơi, bây giờ lại tiếp tục ra khơi.. GV : Khi thiªn nhiªn vò trô ®i vµo tr¹ng th¸i nghØ ng¬i, th giãn, ấy lại là lúc ng dân bớc vào 1 ngày lao động míi. VÊt v¶, h¨ng say nhng còng nhiÒu niÒm vui. ? ĐTĐC ra khơi trong không khí lao động nh thế nào? Chỉ ra cái hay trong cách diễn đạt của câu thơ? - Kh«ng khÝ ra kh¬i vui t¬i, s«i næi. - Tng bõng n¸o nhiÖt, ra ®i trong c©u h¸t - “C©u h¸t c¨ng buåm”: C©u h¸t nh cã mét søc m¹nh lín. TiÕng h¸t khoÎ kho¾n cña mét tËp thÓ nh÷ng ngêi lao động. => Gió biển thổi mạnh, tiếng hát lên đờng vang động. C¸nh buåm no giã c¨ng lªn => NghÖ thuËt Èn dô, nãi qu¸. GV: “TiÕng h¸t, giã kh¬i, buåm c¨ng” lµ ba chi tiÕt nghÖ thuËt mang tÝnh chÊt tîng trng, diÔn t¶ tinh thÇn phÊn khëi h¨ng say vµ khÝ thÕ ra kh¬i cña ng d©n vïng.

(139) biÓn. ? TiÕng h¸t ra kh¬i thÓ hiÖn íc nguyÖn g× cña ngêi d©n biÓn? - CÇu mong chuyÕn ®i biÓn gÆp nhiÒu may m¾n - Cầu mong biển lặng, gió êm, đánh bắt đợc nhiều cá GV: C©u h¸t c¨ng buåm lµ h×nh ¶nh gîi cho ta h×nh dung vÒ nh÷ng chµng trai xø biÓn ®ang võa chÌo thuyÒn, võa ®a thuyÒn ra kh¬i, võa cÊt tiÕng h¸t. TiÕng h¸t khoÎ vang xa, bay cao cïng víi giã thæi c¨ng c¸nh buåm. §ã lµ tiÕng h¸t chan chøa niÒm vui cña nh÷ng ngời dân lao động đợc làm chủ thiên nhiên- đất nớc m×nh, c«ng viÖc mµ m×nh yªu thÝch. ? C¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh ngêi d©n biÓn? GV so sánh với bài thơ “Quê hơng” của Tế Hanh (đã häc ë líp 8). - Nh÷ng con ngêi biÕt lµm chñ thiªn nhiªn lµm chñ m×nh, hä lµm viÖc không quản ngày đêm, nhiệt tình sôi nổi, hào hứng trong việc xây dựng đất níc.

(140)

(141) 4. Cñng cè: ? Cảnh hoàng hôn trên biển và cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi đợc miêu tả nh thế nào? Những chi tiết nghệ thuật đặc sắc? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN. 5. Híng dÉn: * - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. BT: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ 2 khæ ®Çu bµi th¬? * Nghiªn cøu tiÕp phÇn cßn l¹i => giê sau häc. D. Rót kinh nghiÖm: Đoàn thuyền đánh cá (tiếp) - Huy cËn A. Môc tiªu: B. ChuÈn bÞ: C. TiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng bµi th¬ “§T§C”? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ 2 khæ ®Çu bµi th¬? 3. Bµi míi: HS đọc 4 khổ tiếp 2. Cảnh biển đêm và Cảnh lao ? Nhận có nhận xét gì về biển đợc tả trong 4 khổ thơ. động đánh cá: Tác giả chú ý đến nét đắc sắc nào của biển? Tại sao tác giả lại chú ý dến điều đó? a. C¶nh biÓn: - Biển đẹp : Đẹp bởi màu sắc trên biển lung linh - Đẹp. mu«n luång s¸ng, cã sao trêi, tr¨ng s¸ng ®uèc hång - BiÓn giµu ( NÐt chó ý nhÊt ) NhiÒu lo¹i c¸: c¸ thu, - Giµu cã, bao dung. c¸ nhô, c¸ chim, c¸ ®Ð,... c¸ nh ®oµn thoi, c¸ xuÊt hiện trong nhiều khổ thơ, cá đợc nhắc đến nhiều nhất - vẻ đẹp thiên nhiên của biển luôn hoà vào với công việc đánh cá để bồi thêm, tiếp thêm sức mạnh cho họ. ? Cách miêu tả của tác giả có gì đặc biệt? Trình bày c¶m nhËn? HS: Cá đợc so sánh nh đoàn thoi - ở khổ thơ thứ t, tác giả tả đàn cá đẹp nh một bức tranh sơn mài trong đó có những con “cá song lấp l¸nh ®uèc ®en hång” th× ë khæ th¬ 6 nµy nh÷ng con c¸ m¾c vµo líi v« cïng rùc rì: “vÈy b¹c ®u«i vµng loé rạng đông” - Có thể nói những câu thơ tả cá là những câu thơ đẹp nhÊt. §Ñp ë c¸ch phèi s¾c, sö dông h×nh ¶nh Èn dô: vÈy, ®u«i... ? Trong cảnh đẹp của biển, đoàn thuyền đánh cá đợc miêu tả ntn? Cảm nhận của em khi đọc những câu b. Cảnh đánh cá: thơ đó? - “ThuyÒn ta l¸i giã… biÓn b»ng Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao” => Những con thuyền đánh cá hết sức kỳ lạ. Gió lái thuyÒn ®i, buåm ®Çy tr¨ng s¸ng. Tr¨ng lµm buåm gâ nhÞp. ¸nh tr¨ng long lanh d¸t b¹c, tr¨ng thøc cïng ng d©n, tr¨ng cïng sãng dËp dên bªn m¹n thuyÒn phô ho¹ cho tiÕng h¸t. Tr¨ng chiÕu s¸ng cho nh÷ng ngêi kÐo c¸ - Nh÷ng h×nh ¶nh “l¸i giã, buåm tr¨ng, m©y cao, biÓn b»ng” ph¶ng phÊt phong vÞ th¬ cæ ®iÓn, nhng vÉn.

(142) ®Ëm chÊt hiÖn thùc. §ã lµ nh÷ng con thuyÒn thùc: cã l¸i, cã buåm, ®Ëu ngoµi dÆm xa…. ? Thiên nhiên luôn song hành cùng ngời lao động. C¸ch miªu t¶ Êy cã t¸c dông g×? - Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trớc biển cả bao la trë thµnh kú vÜ, khæng lå, hoµ nhËp víi kÝch thíc réng lín cña thiªn nhiªn vò trô. - C¶m høng l·ng m¹n lµm t¨ng thªm niÒm vui r¹o rùc cña lßng ngêi. - Thiªn nhiªn, con ngêi thËt hoµ hîp - Công việc đánh cá đợc thi vị hoá giµu tÝnh l·ng m¹n. ? Hình ảnh những ng dân trên biển đợc khắc hoạ qua nh÷ng chi tiÕt nµo? H×nh dung, tëng tîng l¹i h×nh ¶nh Êy? - ‘‘Ra ®Ëu dÆm xa….. v©y gi¨ng Sao mê…… c¸ nÆng’’ => Một chuyến ra khơi đánh cá giống nh một trận đánh. Những ng dân thăm dò tìm cho ra bãi cá, cùng dàn đan thế trận để giăng lới, bủa lới sao cho trúng luồng cá bạc, để sáng mai lúc trở về thuyền nào cũng ®Çy ¾p c¸ - D¸ng ngêi ng d©n cho·i ch©n, nghiªng ngêi dån tÊt cả sức mạnh vào đôi tay cuồn cuộn để kéo lên những mÎ líi nÆng trÜu. Bãng d¸ng hä in trªn nÒn trêi hång cña buæi b×nh minh. ? c¶nh kÐo líi diÔn ra lóc sao mê – lóc trêi gÇn s¸ng. Ch÷ “kÞp” trong c©u th¬ cã ý nghÜa g×? - ThÓ hiÖn tinh thÇn khÈn tr¬ng, hèi h¶ cña ng d©n lóc kÐo líi ? H×nh ¶nh “kÐo xo¨n tay chïm c¸ nÆng” lµ h×nh ¶nh th¬ giµu søc liªn tëng. Ph©n tÝch søc s¸ng t¹o cña c©u thơ đó? - Là hình ảnh ẩn dụ, ca ngợi vẻ đẹp khoẻ mạnh, hùng tráng. trẻ trung của ngời lao động - C¸ m¾c vµo líi thµnh chïm c¸ nÆng nh chïm tr¸i c©y treo lñng l¼ng. Ph¶i lµ nhiÒu c¸ l¾m míi m¾c vµo lới, phải là những chàng trai khoẻ mạnh có đôi tay r¾n ch¾c, cã søc khoÎ dÎo dai míi cã thÓ kÐo xo¨n tay ? Kh¾c ho¹ h×nh ¶nh ngêi ng d©n t¸c gi¶ chó ý nh÷ng nÐt næi bËt g× cña hä?. ? Dới ánh sáng rạng đông cá nằm đầy khoang thuyền thể hiện niềm vui trong lao động của các bạn chài. Nhận xét nhịp thơ ở câu cuối khổ 6 này có gì thay đổi so víi c¸c khæ th¬ kh¸c. - Nh÷ng chµng trai khoÎ m¹nh vạm vỡ yêu đời, yêu công việc, chủ động thăm dò, làm việc với tinh thÇn khÈn tr¬ng, hèi h¶, ch¹y ®ua cïng thêi gian. NÐt næi bËt nhÊt ë hä lµ niÒm vui ph¬i phíi. TiÕng h¸t cña hä kh«ng ngõng cÊt lên trong suốt quá trình lao động..

(143) - Khæ th¬ trªn nhÞp 4/3 ch¾c khoÎ - C©u “Líi xÕp……. n¾ng hång” ng¾t nhÞp 2/2/3 kÐo dài, cùng cách sử dụng liên tiếp 3 động từ “xếp, lên, đón” diễn tả mọi công việc diễn ra tuần tự mà khẩn tr¬ng trë vÒ, gîi c¶m gi¸c thanh th¶n, vui t¬i, ph¶n ¸nh t©m tr¹ng cña ngêi d©n. HS đọc khổ thơ cuối ? cái hay trong cách diễn đạt ở khổ thơ cuối là gì? - §iÖp l¹i c©u th¬ ë khæ th¬1 - NghÖ thuËt nh©n ho¸ ? §©y lµ lÇn thø mÊy nhµ th¬ nh¾c l¹i c©u h¸t? vµ tiếng hát lần này có ý nghĩa nh thế nào đối với công việc và tâm t của ngời lao động? - LÇn thø 3 nhµ th¬ nh¾c l¹i tiÕng h¸t + LÇn 1: T¶ tiÕng h¸t ra kh¬i, tiÕng h¸t phÊn chÊn hå hởi lên đờng + Lần hai: Tiếng hát lúc đánh cá, tiếng hát say mê lao động ca ngợi biển với bao ân tình sâu nặng + LÇn 3: TiÕng h¸t mõng th¾ng lîi, niÒm vui cña ngêi dân chài hoà nhập với thiên nhiên, một ngày đẹp ngµy vui b¾t ®Çu ? C©u th¬: “§oµn thuyÒn ch¹y ……mÆt trêi” sö dông BPNT g×? T¸c dông ? ? C¶m nhËn hai c©u th¬ cuèi? - “Mặt trời đội biển”- một ngày mới bắt đầu, một mµu hång r¹ng rì tinh kh«i, vµ ¸nh mÆt trêi ph¶n chiÕu trong mu«n ngµn m¾t c¸ trªn thuyÒn, khiÕn nhµ th¬ liªn tëng tíi hµng ngµn mÆt trêi nhá xÝu ®ang to¶ s¸ng niÒm vui. §Õn ®©y bøc tranh biÓn c¶ trµn ngËp s¾c mµu tíi s¸ng vµ Êm ¸p chÊt sèng trong nh÷ng dáng hình đờng nét của cảnh, của ngời. 3. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trë vÒ:. - H×nh ¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ trong ¸nh b×nh minh rùc rì...VÉn tiÕng h¸t vang lªn c¨ng buåm, tiÕng h¸t phÊn chÊn chë niÒm vui chiÕn th¾ng sau 1 chuyÕn ®i th¾ng lîi víi c¸ ®Çy khoang. §oµn thuyền đợc nhân hoá, hào hứng ch¹y ®ua cïng víi thêi gian, víi mặt trời để tranh thủ lao động, cèng hiÕn vµ x©y dùng.... Mét ngày mới đã bắt đầu, hình ảnh “Mặt trời đội biển” nhô lên trên mặt nớc xanh lam thật đẹp, tráng lÖ. C¸ ®Çy khoang lÊp l¸nh trong GV: Đặc sắc nhất của bài thơ là ở chỗ: bằng tiếng ánh rạng đông đã làm bừng sáng hát, nhà thơ đã khắc hoạ đợc cái hồn của không khí đoạn thơ, bài thơ. náo nức của những ngời say mê lao động. Sau suốt một đêm lao động, tiếng hát vẫn không ngớt nh lúc ban ®Çu. M¾t c¸ huy hoµng ®©u ph¶i lµ mµu s¾c thùc cña nh÷ng khoang c¸ léng lÉy díi ¸nh mÆt trêi. §ã còn là huy hoàng của thành quả lao động, huy hoàng cña ¸nh m¾t nh×n ®Çy r¹o rùc, tù hµo. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt ? Bµi th¬ viÕt dùa trªn c¶m høng nµo cña nhµ th¬? C¶m høng l·ng m¹n tr÷ t×nh bay NÐt nghÖ thuËt nµo lu«n ®uîc t¸c gi¶ sö dông? bæng => t×nh yªu biÓn, yªu c«ng việc, yêu ngời lao động - Sù liªn tëng phong phó, nèi dµi ch¾p c¸nh cho hiÖn thùc trë nªn k× ¶o lµm giµu vèn sèng tù nhiªn - NhÞp th¬ 4/3 ch¾c khoÎ, c¸ch.

(144) ? Bµi th¬ ca ngîi ®iÒu g×?. HS đọc ghi nhớ/ sgk. gieo vÇn biÕn ho¸ 2. Néi dung: - Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của biển kh¬i, ca ngîi h×nh ¶nh nh÷ng ngêi lao động mới làm chủ thiên nhiên, lµm chñ cuéc sèng míi, hÕt m×nh dựng xây đất nớc. * Ghi nhí/ sgk.. 4. Cñng cè: ? Em thÝch nhÊt ®o¹n th¬ hoÆc c©u th¬ nµo trong v¨n b¶n, v× sao? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - KÕt hîp vë ghi vµ sgk häc bµi. - TiÕp tôc häc thuéc lßng bµi th¬. - BT: Phân tích, cảm nhận vẻ đẹp của từng khổ thơ trong bài thơ?(Cảm nhận vẻ đẹp của tõng c¶nh) (HS Kh¸- giái) (HS yÕu kÐm- chØ cÇn thuéc ghi nhí- gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung c¬ b¶n cña tõng c¶nh) * ChuÈn bÞ bµi sau: Tæng kÕt vÒ tõ vùng - §äc tríc bµi, dù kiÕn ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 1/11/2013. TiÕt 53: Tæng kÕt vÒ tõ vùng (Tõ tîng thanh, tîng h×nh, mét sè phÐp tu tõ tõ vùng) A. Môc tiªu: - Giúp HS nắm vững hơn và biết vận dụng những kiến thức về các loại từ vựng đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (Bao gồm: Từ tợng thanh, từ tợng hình và 1 số phép tu từ từ vựng: so sánh, ẩn dụ, nhân ho¸, ho¸n dô, nãi qu¸...) - RÌn kÜ n¨ng ph¸t hiÖn, sö dông trong viÕt v¨n vµ trong lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy. - Gi¸o dôc c¸c em t×nh yªu sù phong phó ®a d¹ng cña tõ TiÕng ViÖt B. ChuÈn bÞ: - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 52. C. TiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: Trong giê. 3. Bµi míi: A. Tõ tîng thanh vµ tõ tîng h×nh: I. LÝ thuyÕt: ? ThÕ nµo lµ tõ tîng thanh vµ tõ tîng 1. Tõ tîng thanh: Lµ nh÷ng tõ m« pháng ©m h×nh? Cho vÝ dô minh ho¹? thanh cña tù nhiªn, con ngêi... VD: µo µo, Çm Çm... 2. Tõ tîng h×nh: Lµ nh÷ng tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt... VD: Ng¶ nghiªng, liªu xiªu... HS xác định yêu cầu của các BT/ sgk. II. Bµi tËp: GV híng dÉn HS lµm theo d·y. Mçi d·y lµm 1 bµi..

(145) GV treo b¶ng phô BT2.. 1. BT1: Tªn loµi vËt lµ tõ tîng thanh: T¾c kÌ, chÌo bÎo, tu hó... 2. BT2: - Các từ tợng hình: Lốm đốm, lê thê, loáng tho¸ng, lå lé. - Tác dụng: Mô tả hình ảnh đám mây 1 cách cụ thể, sinh động.. ? Kể tên các phép tu từ từ vựng đã học? B. Một số biện pháp tu từ từ vựng: Nêu khái niệm về các phép tu từ đó? I. Lí thuyết: Cho vÝ dô minh ho¹? 1. So sánh: Là đối chiếu sự vật này với sự vật GV gäi HS tr×nh bµy, líp tù ghi. khác có nét tơng đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. 2. Èn dô: Lµ gäi tªn sù vËt hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt hiÖn tîng kh¸c cã nÐt tong đồng với nó, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. 3. Nh©n ho¸: ... 4. Ho¸n dô:... 5. Nãi qu¸:... 6. Nãi gi¶m nãi tr¸nh:... 7. §iÖp ng÷:... HS xác định yêu cầu các BT, cách làm. 8. Chơi chữ:... GV ph©n nhãm HS lµm viÖc. II. Bµi tËp: Thêi gian 6 phót. Tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t. 1. BT1: a. Èn dô: - Hoa, cánh: Chỉ Thuý Kiều và cuộc đời nµng. - Cây, lá: Chỉ gia đình Kiều. b. So sánh: Tiếng đàn đợc so sánh với các âm thanh tự nhiên để nhấn mạnh rằng trời sinh ra đã hay nh vậy rồi. c. Nãi qu¸, nh©n ho¸=> NhÊn m¹nh tµi, s¾c cña KiÒu... d. Nãi qu¸ => DiÔn t¶ sù xa c¸ch gi÷a th©n phËn, c¶nh ngé cña KiÒu vµ Thóc Sinh e. Ch¬i ch÷: Tµi, tai. 2. BT2: a. §iÖp tõ “Cßn” vµ dïng tõ nhiÒu nghÜa “say xa”=> Chµng trai thÓ hiÖn t×nh c¶m cña mình mạnh mẽ, kín đáo. b. Nãi qu¸ => Sù lín m¹nh cña nghÜa qu©n T©y S¬n. c. So s¸nh => gióp miªu t¶ s¾c nÐt vµ sinh động âm thanh của tiếng mối và cảnh rừng dới đêm trăng. d. Nh©n ho¸ => Thiªn nhiªn trong bµi th¬ trë nên sống động hơn, có hồn hơn và gắn bó với con ngêi h¬n. e. Èn dô: ThÓ hiÖn sù g¾n bã cña ngêi con víi mÑ..

(146) ? ViÕt 1 ®o¹n v¨n cã sö dông 2 trong sè các biện pháp tu từ đã học, phân tích tác 3. BT3: dông? HS lµm theo nhãm ra phiÕu häc tËp. Thêi gian 5 phót. §¹i diÖn tr×nh bµy, nhãm kh¸c nghe, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t, cho ®iÓm. 4. Cñng cè: GV híng dÉn HS - kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt «n tËp. - Lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - Ôn tập, ghi nhớ nội dung các kiến thức đã ôn tập trong giờ. - Biết cách vận dụng vào làm các dạng BT, biết vận dụng vào thực tế đời sống sao cho phï hîp. - Hoµn thµnh c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo trong vë BT. * ChuÈn bÞ bµi sau: TËp lµm th¬ 8 ch÷. - §äc tríc bµi. - Thùc hiÖn c¸c yªu cÇu theo hÖ thèng c©u hái vµ híng dÉn díi mçi phÇn. - Tự sáng tác 1 bài thơ 8 chữ (Nội dung tuỳ ý, độ dài không hạn định) (HS khá giỏi) D. Rót kinh nghiÖm:. .......................................................................................................................................... Ngµy so¹n: 5/11/2009. TiÕt 54: TËp lµm th¬ t¸m ch÷. A. Môc tiªu: - Giúp HS nắm đợc đặc điểm, khả năng miêu tả, biểu hiện phong phú của thể thơ 8 chữ. - Qua hoạt động tập làm thơ 8 chữ mà phát huy tinh thần sáng tạo, sự hứng thú trong học tập, rÌn luyÖn thªm n¨ng lùc c¶m thô th¬ ca. - Giáo dục các em ý thức tự giác, chủ động sáng tạo trong học tập. B. ChuÈn bÞ: - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß: ChuÈn bÞ theo híng dÉn cuèi tiÕt 53. C. TiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: PhÇn chuÈn bÞ bµi cña HS. 3. Bµi míi: I. NhËn diÖn thÓ th¬ 8 ch÷: GV treo b¶ng phô vÝ dô 1. VÝ dô: sgk HS đọc 3 ví dụ/ sgk. Híng dÉn HS lµm viÖc theo nhãm, thèng nhÊt c¸c ý kiến đã chuẩn bị bài từ ở nhà. (Thời gian 5 phút) ? NhËn xÐt vÒ sè lîng ch÷/dßng. ? T×m nh÷ng ch÷ cã chøc n¨ng gieo vÇn ë mçi.

(147) ®o¹n. VËn dông kiÕn thøc vÒ vÇn ch©n, vÇn liÒn, vần lng, vần cách đã học để nhận xét về cách gieo vÇn cña tõng ®o¹n. ? NhËn xÐt vÒ c¸h ng¾t nhÞp cña mçi ®o¹n th¬. GV gîi ý: - VÇn ch©n: VÇn ë cuèi c©u. - VÇn lng ë gi÷a c©u. - VÇn c¸ch kh«ng liÒn nhau. C¸ch 1 c©u míi vÇn) HÕt thêi gian c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. * NhËn xÐt: Th¬ 8 ch÷: GV kh¸i qu¸t. - §o¹n (a,b): Mçi dßng 8 ch÷, gieo vần chân liên tiếp, chuyển đổi theo tõng cÆp: Tan- ngµn. - §o¹n (c): Mçi dßng 8 ch÷. + Gieo vÇn ch©n nhng l¹i gi¸n c¸ch: Ng¸t- h¸t; Non- son. + Cách ngắt nhịp đa đạng, linh ho¹t. + Số câu không hạn định, chia thµnh c¸c khæ, mçi khæ lµ 4 c©u. ? Qua việc phân tích các ví dụ, hãy khái quát đặc 2 Kết luận: ®iÓm cña thÓ th¬ 8 ch÷? * Ghi nhí/sgk HS đọc nội dung phần ghi nhớ/sgk. ? T×m thªm vÝ dô? II. LuyÖn tËp nhËn diÖn thÓ th¬ 8 ch÷: GV híng dÉn HS: + T×m hiÓu yªu cÇu c¸c vÝ dô. + Lµm theo nhãm theo ph©n c«ng (N1- Bµi 1; Nhãm 2- Bµi 2; Nhãm 3- Bµi 3) (Thêi gian 5 phót) HÕt thêi gian, c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, líp nghe, nhËn xÐt, bæ sung. 1. BT 1: LÇn lît ®iÒn c¸c tõ theo thø GV kh¸i qu¸t. tù: Ca h¸t, ngµy qua, b¸t ng¸t, mu«n hoa. 2. BT2: LÇn lît ®iÒn c¸c tõ theo thø tự: Cũng mất, tuần hoàn, đất trời. 3. BT3: - C©u th¬ thø 3 chÐp sai tõ “rén r·” (V× ©m tiÕt cuèi cña c©u th¬ nµy ph¶i mang thanh b»ng vµ hiÖp vÇn víi ch÷ “G¬ng”) ë cuèi c©u th¬ trªn. - Söa: Thay tõ “rén r·” b»ng tõ “vµo trêng” III. Thùc hµnh lµm th¬ 8 ch÷: GV tiÕp tôc giao nhãm HS lµm viÖc: N1- BT1; N2- BT2. Gîi ý: + BT1: Bám vào đặc điểm vần, nhịp của câu thơ 8 ch÷..

(148) + BT2: Lµm thªm 1 c©u. Yªu cÇu c©u cuèi ph¶i đủ 8 chữ, chữ cuối phải có khuôn âm “ơng” hoặc “a” vµ thanh b»ng. Thêi gian: 5 phót. C¸c nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t, cho ®iÓm.. GV yêu cầu mỗi tổ, nhóm, cử đại diện đọc và bình trớc lớp bài thơ đã chuẩn bị.Lớp nhận xét, đánh gi¸ vÒ: - Thể thơ- có đúng thể 8 chữ không? - Vần- đã vần cha, cách gieo vần, ngắt nhịp... - KÕt cÊu cã hîp lÝ kh«ng. - Néi dung c¶m xóc cã ch©n thµnh, s©u s¾c kh«ng - Chủ đề bài thơ có ý nghĩa gì.. 1. BT1: §iÒn tõ: Hoa ... vên ... Lò ....qua/ ngang 2. BT2: Thªm c©u. - Bãng ai kia thÊp tho¸ng mµn s¬ng/ Thoang tho¶ng h¬ng bay dÞu ngät quanh ta. 3. BT3:. GV đọc 1 bài thơ 8 chữ cho HS tham khảo. 4. Cñng cè: ? §Æc ®iÓm cña thÓ th¬ 8 ch÷? GV híng dÉn HS lµm thªm 1 sè BT kh¸c vµ BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - Học kĩ, nắm chắc đặc điểm thơ 8 chữ. - Xem lại các ví dụ đã tìm hiểu, các BT đã chữa. - Tập sáng tác 1 bài thơ 8 chữ về chủ đề thày cô hoặc học tập... * - ChuÈn bÞ bµi sau: Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n - Ôn tập lại các văn bản truyện trung đại đã học. - Xem lại nội dung những câu hỏi đã kiểm tra.=> Làm lại. D. Rót kinh nghiÖm.. ....................................................................................................................................... Ngµy so¹n:1/11/2013. TiÕt 55: Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n. A. Môc tiªu: - HS nhận rõ đợc những u nhợc điểm trong bài viết của mình để có ý thức sửa lỗi, khắc phôc, hoÆc ph¸t huy... - Rèn kĩ năng sửa lỗi trong bài viết của mình, nhận xét, đánh giá đợc bài làm của bạn, rút kinh nghiÖm, häc tËp tõ bµi m×nh, bµi b¹n... - Giáo dục các em ý thức tự giác tìm hiểu các đơn vị kiến thức sau mỗi bài học, sau mỗi bµi kiÓm tra. B. ChuÈn bÞ:.

(149) - Thµy: ChÊm bµi, hÖ thèng u nhîc ®iÓm tõng bµi lµm cña HS trong bµi kiÓm tra. - Trß: Xem l¹i néi dung theo híng dÉn cuèi tiÕt 54. C. TiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra 15 phót. §Ò bµi: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬: “§ªm nay rõng hoang s¬ng muèi §øng c¹nh bªn nhau chê giÆc tíi §Çu sóng tr¨ng treo” (§ång chÝ- ChÝnh H÷u) §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm: Yêu cầu HS cảm nhận đợc 1 số ý cơ bản sau: - Lµ ®o¹n cuèi cña bµi th¬ “§ång chÝ” cña ChÝnh H÷u (1®) - Là bức tranh đẹp về tình đồng chí, đồng đội, là biểu tợng đẹp về cuộc đời ngời lính trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. (3®) - §o¹n th¬ lµ sù kÕt hîp gi÷a chÊt hiÖn thùc víi chÊt l·ng m¹n. Sóng vµ tr¨ng lµ gÇn vµ xa, thực tại và mơ mộng, chất chiến đấu và chất trữ tình.......(6đ) ( Hiện thực là cảnh rừng hoang sơng muối và những ngời lính chủ động phục kích chờ giặc đứng bên nhau....). Hình ảnh “Đầu súng trăng treo” là cái nhìn rất thực nhng cũng rÊt l·ng m¹n, kh¬i gîi trong t©m hån chóng ta biÕt bao c¶m xóc, suy ngÉm. ChØ 1 h×nh ¶nh thơ cô đọng ấy dờng nh đã đủ sức khua động hồn ta, giúp ta càng thấu hiểu sâu tâm hồn hồn hËu lÊp l¸nh ¸nh s¾c l¹c quan cña c¸c anh. - Đoạn thơ để lại ấn tợng, sự mới mẻ, sáng tạo của Chính Hữu (1đ) 3. Bµi míi: I. Đề bài, đáp án, biểu điểm: Xem tiÕt 48. II. NhËn xÐt chung: 1. ¦u ®iÓm: - Nhìn chung các em đều nắm chắc những kiến thức c¬ b¶n nªn phÇn tr¾c nghiÖm lµm kh¸ tèt. - Phần tự luận có kĩ năng trình bày đúng dạng bài c¶m nhËn. + Kh¸i qu¸t vÒ néi dung ®o¹n trÝch. + Biết khai thác kiến thức từ nghệ thuật đến nội dung. + §¸nh gi¸ tæng kÕt... - Néi dung phÇn tù luËn 1 sè bµi lµm s©u s¾c. - NhiÒu bµi tr×nh bµy s¹ch sÏ, s¸ng sña, m¹ch l¹c, râ rµng. 9A: DiÖp, V.HuyÒn, V.H¬ng, Nhung, Th¶o, Oanh, Trêng... 9B: Cóc, HuyÒn, H¬ngA, Linh, Mai, V.Hïng.... 2. H¹n chÕ: - Mét sè em do n¾m néi dung kh«ng ch¾c ch¾n, l¸ng m¸ng, nªn phÇn tr¾c nghiÖm lµm cßn sai. - PhÇn tù luËn 1 sè em tr×nh bµy néi dung cßn chung chung, cha râ. Kh«ng trÝch dÉn dÉn chøng chøng chøng minh cho ý võa tr×nh bµy. - Mét sè bµi viÕt cßn rÊt cÈu th¶, ch÷ viÕt cha thËt sù ngay ngắn, đúng chính tả. Bài viết còn gạch xoá nhiÒu... 9A: D¬ng, L¬ng, Hïng, Tµi, ... 9B: Q.Duy, Hêng, H¶i, Q.M¹nh, Trang, Thu, YÕn... II. tr¶ bµi: GV trả bài đến tay HS..

(150) HS xem lại bài của mình, đọc phần phê của cô, tìm ra đợc điểm mạnh, yếu trong bài làm của mình. Các cá nhân trong bàn trao đổi bài của nhau, cùng nhau t×m ra nh÷ng lçi cña m×nh, cña b¹n: VÝ dô lçi về dùng từ, đặt câu, diễn đạt, thiếu ý trong bài viết của mình cũng nh của bạn. Từ đó có hớng khắc phục hoÆc ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh cña m×nh, cña b¹n.. III. KÕt qu¶: TB. Kh. G. K. IV:LÊy ®iÓm vµo sæ: V. Rót kinh nghiÖm: - Cần đọc kĩ đề. Xác định đúng néi dung c©u hái. - VËn dông kÜ n¨ng lµm d¹ng bµi phï hîp, chÝnh x¸c. - Tr×nh bµy bµi cÈn thËn, s¹ch sÏ. GV cho HS đọc 1 số bài viết tốt để cả lớp tham Chữ viết cần đúng chính tả. kh¶o, häc tËp. 4. Cñng cè: - C¸ch lµm d¹ng bµi c¶m nhËn v¨n häc. 5. Híng dÉn: * - Tiếp tục ôn tập, củng cố những kiến thức còn trống về truyện trung đại. - Lµm l¹i bµi kiÓm tra vµo phÇn cßn l¹i tê giÊy kiÓm tra, nÕu thiÕu yªu cÇu d¸n thªm tê kh¸c. * ChuÈn bÞ bµi sau: BÕp löa - §äc bµi th¬ => thuéc lßng. - T×m hiÓu c¸c chó thÝch sao, sè... - So¹n bµi theo híng dÉn chung. D. Rót kinh nghiÖm:. ......................................................................................................................................... Ngµy so¹n: 8/11/2013 TiÕt 56: BÕp löa - B»ng ViÖt -. A. Môc tiªu: - HS cảm nhận đợc những cảm xúc chân thành của nhân vật trữ tình: Ngời cháu và hình ảnh ngời bà giàu tình thơng, giàu đức hi sinh trong bài thơ. - Thấy đợc nghệ thuật diễn tả cảm xúc thông qua hồi tởng, kết miêu tả, tự sự, bình luận, cña t¸c gi¶ trong bµi th¬. - Gi¸o dôc lßng kÝnh yªu, tr©n träng nh÷ng t×nh c¶m cña ngêi th©n dµnh cho m×nh..

(151) B. ChuÈn bÞ: - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, ch©n dung B»ng ViÖt. - Trß: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cuèi tiÕt 55. C. TiÕn tr×nh: 1.Tổ chức: 2.Kiểm tra: ? Đọc thuộc lũng bài "Đoàn thuyền đánh cá”. Cảm nhận của em về khổ thơ cuối? 3.Bµi míi:: GV: T/c bà cháu là tình cảm gắn bó thiêng liêng, sâu nặng. Tuổi thơ bên bà đã là kí ức không bao giờ phai nhạt trong tâm trí nhiều ngời. Nhà thơ Bằng Việt sống nơi đất khách quê ngời đã nhớ về ngời bà với t/c chân thành tha thiết. T/c này đợc ông gửi gắm qua hình ảnh bếp lửa. Đây cũng lµ bµi th¬ ®Çu tay cña «ng. I. T×m hiÓu chung: 1.T¸c gi¶: Nguyễn Việt Bằng sinh n¨m Hs quan s¸t chó thÝch */sgk 1941 ? Tr×nh bµy ng¾n gän sù hiÓu biÕt cña em vÒ - Quê: Thạch Thất - Hà Tây nhµ th¬ B»ng ViÖt ? - Làm thơ từ đầu 1960. Thuéc thÕ hÖ c¸c nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. - Hiện là chủ tịch hội liên hiệp VHNT Hà Nội ? Bµi th¬ s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo ? 2. Tác phẩm: s¸ng tác năm 1963 - T/g ? Theo em mạch cảm xúc và cảm hứng chủ đạo đang là sinh viờn học ngành Luật ở Liờn Xụ cña bµi th¬ lµ g× ? - Mạch cảm xúc : đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kØ niÖm đến suy ngẫm - Cảm hứng chủ đạo : T/c bà cháu, nỗi nhớ, lòng kính yêu vô hạn của cháu đối với bà, đối với quê hơng đất nớc. GV hớng dẫn đọc: đọc: to, rừ, chớnh xỏc, - §äc, gi¶i thÝch tõ khã chậm rãi, tình cảm, lắng đọng... GV đọc mẫu - H/s đọc, nhËn xÐt. ?Tìm bố cục của bài thơ? Nội dung chính của - Bố cục: 4 phần từng phần? 1. Phần mở đầu: 3 dòng đầu => Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà 2. 4 khổ tiếp: => Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa 3. khổ 6: =Suy ngẫm về bà, cuộc đời bà vµ h×nh ¶nh bÕp löa. 4. khổ cuối: => Người cháu đã trưởng thành, đi xa.

(152) song không nguôi nhớ bà. ? Xác định thể loại bài thơ ? * GV định hớng cách phân tích cho học sinh. * HS quan s¸t khæ th¬ 1. - ThÓ lo¹i :ThÓ th¬ 8 tiÕng vÇn ch©n liÒn II. §äc- hiÓu v¨n b¶n:. 1. Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu: * Kh¬i nguån dßng håi tëng ? Sù håi tëng b¾t ®Çu b»ng h×nh ¶nh g× ? H×nh - H×nh ¶nh bÕp löa : chên vên, Êp iu ảnh đó hiện lên trong tâm trí tác giả ntn ? - H×nh ¶nh bÕp löa ë 1 lµng quª ViÖt Nam ? Tõ “chên vên, Êp iu” gîi cho em h×nh ¶nh vµ c¶m xóc g× ? - Chên vên : Ngän löa ch¸y lóc to lóc nhá lÉn trong s¬ng sím. Mét hµnh ¶nh gÇn gòi quen thuộc trong mỗi gia đình ngời VN từ bao đời nay - ấp iu nồng đợm: Cháy đợm, nhiều than -> gîi bµn tay kiªn nhÉn khÐo lÐo vµ tÊm lßng chi chút của ngời nhóm lửa, đợm tình bà cháu. - Liªn tëng h×nh ¶nh ngêi bµ, ngêi nhãm ? Từ hình ảnh bếp lửa, tác giả liên tởng đến lửa -> t/c của cháu dành cho bà- ngời bà vất điều gì ? Bp nghệ thuật gì đợc tác giả sử dụng? vả lo toan, cả cuộc đời vì cháu T¸c dông? - H×nh ¶nh Èn dô: “biÕt mÊy n¾ng ma” gîi ra * Kû niÖm tuæi th¬ bªn bµ cuộc đời vất vả lo toan của ngời bà - Nhí vÒ c¶ 1 thêi th¬ Êu bªn bµ víi nhiÒu nhäc nh»n gian khæ, thiÕu thèn. Ên tîng Hs quan s¸t phÇn 2/sgk ? Nhí vÒ qu¸ khø, t/g nhí vÒ nh÷ng n¨m th¸ng ®Ëm nhÊt lµ mïi khãi : quen, hun, nhÌm ntn ? Hình ảnh nào ám ảnh trong tâm trí nhà đến giờ sống mũi còn cay. th¬ ? - Tuæi th¬ víi nh÷ng n¨m th¸ng kh¸ng chiÕn gian khổ, bóng đen ghê rợn của nạn đói năm -> Hình ảnh ngời bà gắn liền với bếp lửa, 1945. Thành ngữ “đói mòn, đói mỏi”gợi cái hiện lên trong nỗi nhớ thơng ngậm ngùi của ngêi ch¸u. đói kéo dài ? §»ng sau h×nh ¶nh khãi bÕp lµ ®iÒu g× t/g - H×nh ¶nh bÕp löa- h/a ngêi bµ cßn g¾n muèn göi g¾m ? liÒn víi tiÕng chim tu hó ? Kû niÖm tuæi th¬ cña t/g cßn g¾n liÒn víi h×nh ¶nh nµo ? ? Thời gian trong đoạn thơ đợc t/g gợi lên ntn? - Tám năm dòng- t/g đằng đẵng - Ngêi bµ - ngêi ch¸u – bÕp löa – tiÕng chim tu hó g¾n bã gÇn gòi ? TiÕng chim tu hó trong khæ nµy cã t¸c dông -> Sù kh¾c kho¶i da diÕt, lßng ngêi trçi dËy ntn ? GV liªn hÖ bµi th¬ “khi con tu hó ”- Khi con nh÷ng hoµi niÖm nhí mong. tu hó gäi bÇy.... cø kªu... ? Mạch thơ trong đoạn này có gì đáng chú ý ? T¸c dông ? - M¹ch th¬ nh t¸ch ra trß chuyÖn trùc tiÕp víi bµ : nhí vÒ c©u chuyÖn bµ kÓ ch¸u nghe, nh÷ng cö chØ viÖc lµm tËn tuþ ®Çy t×nh yªu th-.

(153) ơng đùm bọc, chở che của ngời bà : dạy cháu lµm, ch¨m ch¸u häc thay cho cha mÑ - Nỗi nhớ thơng t/c của cháu đối với bà thật da diÕt. ? Trong chuçi nh÷ng kû niÖm tuæi th¬ cña t/g, theo em kỷ niệm nào sâu sắc nhất ? Trong kỷ -“Năm giặc đốt làng, cháy tàn cháy rụi’’ niệm đó hình ảnh ngời bà hiện lên ntn ? -> Ngêi bµ hiÖn lªn víi phÈm chÊt cao quý : B×nh tÜnh, v÷ng vµng vît qua mäi thö th¸ch khèc liÖt cña chiÕn tranh, lµm trßn nghÜa vô cña hËu ph¬ng ? Tõ h×nh ¶nh ngêi bµ ë ®©y gîi cho em liªn tëng g× ? - P/C cña ngêi mÑ VN anh hïng trong 2 cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng Mü ? Trong khæ nµy, t/g sö dông nghÖ thuËt g× ? T¸c dông ? -> Khẳng định h/a ngọn lửa, ngời bà luôn cháy - Điệp ngữ : một ngọn lửa -> ngän löa cña tÊm lßng Êm ¸p t×nh yªu m·i trong lßng t/g th¬ng, ngän löa cña niÒm tin. 2. Nh÷ng suy ngÉm vÒ ngêi bµ vµ ? Ngời cháu đã suy ngẫm về cuộc đời bà ntn ? hình ảnh bếp lửa : *Hs đọc khổ 6. ë ®©y t/g sö dông nghÖ thuËt g× nh»m diÔn t¶ ®iÒu g× ? §iÖp tõ “nhãm”: ->BÕp löa ->NiÒm yªu th¬ng ->Nåi x«i g¹o ->D¹y c¶ t©m t×nh tuæi th¬ BÕp löa lµ t×nh bµ Êm nãng, lµ tay bµ ch¨m chót. Nã g¾n víi nh÷ng khã kh¨n gian khæ cña đời bà. Ngày ngày bà nhóm lên bếp lửa cũng là nhãm lªn niÒm vui, sù sèng, niÒm yªu th¬ng chi chót dµnh cho con, ch¸u. Nhµ th¬ c¶m nhận đợc trong hình ảnh bếp lửa bình dị mà th©n thuéc sù k× diÖu vµ thiªng liªng “¤i k× diÖu vµ thiªng liªng...”. * Hs đọc lại khổ cuối sgk ? M¹ch c¶m xóc cña khæ th¬ cuèi cã g× kh¸c ? ? Ngêi ch¸u hiÖn t¹i sèng trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo? Trong ®iÒu kiÖn sèng nh thÕ, tÊm lßng của cháu đợc miêu tả ra sao? Từ đó nhà thơ muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? - Tõ ®Çu bµi th¬ lµ nh÷ng kû niÖm thêi th¬ Êu - Bây giờ là hiện tại : Cháu đã lớn khôn, có bao nhiªu niÒm vui, m¬ íc...nhng vÉn nhí bÕp löa, nhí bµ-> t×nh yªu th¬ng, biÕt ¬n... *gv : nhµ th¬ kh«ng quªn nh¾c bµ nhãm bÕp, chính là để khẳng định không bao giờ quên. - Sù cùc nhäc vÊt v¶ cña bµ : Th¬ng bµ vÊt vả, lận đận suốt cuộc đời - H×nh ¶nh ngêi bµ lu«n g¾n víi h/a ngän lửa, bếp lửa cùng sự tần tảo, đức hy sinh - BÕp löa bµ nhãm lµ niÒm yªu th¬ng, niÒm vui sëi Êm, san sÎ-> bÕp löa kú diÖu vµ thiªng liªng.. 3. Nçi nhí kh«n ngu«i (T×nh c¶m của cháu đối với bà): - Nhµ th¬ trë vÒ víi c/s thùc t¹i : kh«n lín, trëng thµnh “Cã ngän khãi tr¨m tµu, cã löa tr¨m nhµ, niÒm vui tr¨m ng¶”. §iÖp ngữ “có”khẳng định những niềm vui, mơ ớc, cuộc sống đầy đủ của cháu... nhng vẫn kh«ng ngu«i quªn ngän löa cña bµ - tÊm lòng đùm bọc yêu thơng của bà.

(154) quá khứ, không quên đợc h/a của ngời bà với bÕp löa cña 1 thêi th¬ Êu nghÌo khæ, gian nan mµ Êm ¸p nghÜa t×nh. GV më réng h×nh ¶nh ngêi bµ trong bµi ‘‘TiÕng gµ tra’’ cña Xu©n Quúnh : Chi chót lo * ý nghÜa h×nh ¶nh bÕp löa: cho ch¸u... - Nh¾c l¹i 10 lÇn -> hiện diện cùng bếp lửa là h/a ngời bà-ng? Hình ảnh bếp lửa đợc t/g nhắc lại bao nhiêu êi pn÷ VN tÇn t¶o, nhÉn n¹i ®Çy yªu th¬ng. lÇn ? ý nghÜa h/a bÕp löa lµ g× ? - BÕp löa - ngän löa mang ý nghÜa tîng trng, trõu tîng vµ kh¸i qu¸t : Ngän löa trong lßng bµ, ngän löa cña søc sèng, lßng yªu th¬ng, niÒm tin... H×nh ¶nh bµ kh«ng chØ lµ ngêi III. Tæng kÕt nhãm löa, gi÷ löa, mµ cßn lµ ngêi truyÒn löa- 1.Nghệ thuật: ngän löa cña sù sèng, niÒm tin cho c¸c thÕ hÖ - Sáng tạo hình ảnh bếp lửa vừa thực vừa mai sau. mang ý nghĩa biểu tượng. ?Nét đặc sắc về NT,ND của bài thơ? - Kết hợp miêu tả, biểu cảm, tự sự vµ nghÞ luËn - Giọng điệu và thể thơ 8 chữ phù hợp với cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm. 2.Nội dung: Gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm xóc động về ngời bà và tình bà cháu. Lòng kính yêu, biết ơn bà và quê hơng đất nớc của tác gi¶. ?Qua bài thơ T/g muốn thể hiện chiều sâu tư tưởng gì? - Triết lí thÇm kín: Những gì lµ thân thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều có sức toả s¸ng, nâng đỡ con người suốt hành trình dài, rộng của cuộc đời. Tình yêu thương bà và lòng biết ơn bà chính là biểu hiện cụ thể của tình yêu thương, sự gắn bó với gia đình, quê hương và đó cũng là khởi đầu của tình yêu con người, tình yêu đất nước. * Ghi nhí : sgk. * Hs đọc ghi nhớ /sgk 4. Cñng cè : - §äc diÔn c¶m toµn bµi th¬ - Gv kh¸i qu¸t néi dung bµi. - GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn: * Häc thuéc lßng bµi th¬, thuéc néi dung phÇn ghi nhí. - BT: Ph©n tÝch bµi th¬ theo theo m¹ch c¶m xóc cña t¸c gi¶? * ChuÈn bÞ bµi míi : “Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ”,“¸nh tr¨ng” (§äc kÜ, thuéc v¨n b¶n, t×m hiÓu chó thÝch, so¹n theo yªu cÇu chung).

(155) D. Rót kinh nghiÖm. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n: 9/11/2013 TiÕt : 57 (2/3) Hớng dẫn đọc thêm:. Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ - NguyÔn Khoa §iÒm -. (1/3) ¸nh tr¨ng - NguyÔn Duy A. Môc tiªu: Gióp HS c¶m nhËn : §èi víi v¨n b¶n “Khóc h¸t ru...” - T×nh c¶m cña ngêi mÑ, t×nh yªu th¬ng con th¾m thiÕt vµ íc väng cao c¶ cña ngêi mÑ d©n téc Tµ -«i trong gian khæ cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc . - T×nh c¶m th¬ng mÕn, tr©n träng cña t¸c gi¶. - Hình thức hát ru với giọng ngọt ngào,tha thiết và những hình ảnh sáng tạo mới lạ là vẻ đẹp h×nh thøc næi bËt cña v¨n b¶n nµy. §èi víi v¨n b¶n “¸nh tr¨ng” - Nắm đợc về tác giả Nguyễn Duy và hoàn cảnh sáng tác bài thơ “ ánh trăng” - Bíc ®Çu t×m hiÓu vÒ thÓ lo¹i vµ bè côc bµi th¬. B. ChuÈn bÞ: - ThÇy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, ¶nh ch©n dung nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm; ¶nh ch©n dung nhµ th¬ NguyÔn Duy - Trß : §äc sgk, so¹n theo yªu cÇu C. TiÕn tr×nh lªn líp 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: ? H×nh ¶nh bÕp löa gîi nh÷ng håi tëng suy ngÉm g× cña t¸c gi¶ B»ng ViÖt? 3. Bµi míi: * V¨n b¶n “khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ”. HS đọc chú thích sgk ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ ? HS tr¶ lêi GV: giíi thiÖu ch©n dung NK§. NhÊn m¹nh thªm: lµ nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc: T¸c phÈm “§Êt ngoại ô” “Mặt đờng khát vọng”.Thơ ông giàu chÊt suy t, c¶m xóc dån nÐn, ng«n ng÷ b×nh dÞ. - Bài thơ ra đời giữa những năm tháng quyết liÖt cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc. I.T×m hiÓu chung : 1. T¸c gi¶: - NguyÔn Khoa §iÒm, Sinh 1943 Quª: Thõa Thiªn HuÕ - Lµ nhµ th¬ trëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ 2.T¸c phÈm - S¸ng t¸c 1971 khi nhµ th¬ ®ang c«ng t¸c ë chiÕn khu miÒn T©y Thõa Thiªn HuÕ.

(156) trªn c¶ hai miÒn Nam- B¾c. Thêi k× nµy cuéc sèng cña c¸n bé nh©n d©n ta trªn c¸c chiÕn khu- phÇn lín lµ nh÷ng miÒn rõng nói, rÊt gian khæ, thiÕu thèn. C¸n bé nh©n d©n ta võa bám rẫy, bám đất tăng gia sản xuất vừa sẵn sàng chiến đấu vừa bảo vệ căn cứ. GV hớng dẫn đọc: Giọng đọc tình cảm thiết tha, ngắt nhịp đều đặn ở mỗi lời ru GV đọc mẫu. HS đọc, GV nhận xét ? Bµi th¬ chia lµm mÊy phÇn ? Néi dung tõng - Bè côc : 3 phÇn. phÇn ? - Ba phÇn t¬ng øng víi ba khóc h¸t ru. Mçi khóc h¸t ru gåm hai khæ th¬ II. §äc hiÓu v¨n b¶n : * HS đọc hai khổ thơ đầu ? Khóc h¸t ru vang lªn : “Em cu Tai….l ng mÑ g¾n víi c«ng viÖc nµo cña bµ mÑ Tµ «i? H×nh 1.Khóc ca thø nhÊt dung xem c«ng viÖc gi· g¹o cña bµ mÑ nh thÕ nµo? Khi miªu t¶ h×nh ¶nh cña mÑ, c¸ch diÏn - MÑ Tµ «i ru con khi ®ang gi· g¹o đạt của tác giả có gì độc đáo? - Công việc giã gạo thật vất vả => Mồ hôi mẹ nuôi bộ đội r¬i, vai mÑ gÇy - Dïng c¸ch nãi h×nh tîng: nhÞp chµy nghiªng giÊc ngñ em nghiªng ? Tëng tîng miªu t¶ h×nh ¶nh cña bµ mÑ Tµ «i ? - Em cu tai ngñ say sa trong lêi ru cña mÑ. MÑ vừa ru con mẹ vừa giã gạo để nuôi bộ đội. Lng mÑ cßng xuèng hai tay gi¬ chµy gi· g¹o. Må h«i ít ®Çm vai ¸o khiÕn m¸ em nèng hæi ? H×nh ¶nh “nhÞp chµy nghiªng…nghiªng”+ biÖn ph¸p ho¸n dô (må h«i, m¸ ,vai ,lng, tim ) cã t¸c dông gîi t¶ ®iÒu g× ? - ThÓ hiÖn tr¸i tim mªnh m«ng cña ngêi mÑ nghèo. Lng mẹ là chiếc nôi để con khôn lớn. Trái tim dạt dào tình mẫu tử đã hát thành lời. Em bÐ ®ang chia sÎ sù vÊt v¶ cña mÑ ? Tình yêu thơng con của mẹ có gì đặc biệt? - T×nh th¬ng con g¾n liÒn víi t×nh th¬ng bé đội. GV: Vì thế dù phải địu con làm công việc vô cïng vÊt v¶ (må h«i mÑ r¬i..) mÑ còng kiªn tr× lµm viÖc bëi cã em cu Tai ë bªn vµ cÇn cã g¹o để nuôi bộ đội ? Nu«i con tham gia kh¸ng chiÕn ,qua c«ng viÖc gi· g¹o mÑ m¬ íc ®iÒu g×? - MÑ m¬ íc con lín nhanh cïng mÑ - M¬ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn dựng xây đất nớc - Con lín vung chµy lón s©n. - M¬ cã cuéc sèng Êm no h¹nh phóc GV: Khóc ca thø nhÊt kÕt thóc trong t×nh yªu con mªnh m«ng cña ngêi mÑ Pa K«- Ngêi mÑ hÕt lßng v× c«ng viÖc. M¬ íc cña mÑ thËt gi¶n.

(157) dÞ- M¬ h¹t g¹o tr¾ng, m¬ con mau lín nhng l¹i cã ý nghÜa thËt lín lao bëi m¬ íc Êy gÇn gòi víi c«ng viÖc mÑ lµm. HS đọc đoạn 2/sgk 2.Khóc ca thø hai ?Hình ảnh mẹ Tà Ôi đợc tác giả khắc hoạ qua khóc ca thø hai nµy nh thÕ nµo? - MÑ Tµ ¤i ru con khi ®ang tØa b¾p ? Nói Ka Li lµ ngän nói nh thÕ nµo? T/g sö dụng nghệ thuật gì diễn đạt sự vất vả của ngời mÑ ? T¸c dông ? - Lµ ngän nói hïng vÜ thuéc d·y Trêng S¬n - So s¸nh: Lng nói th× to mµ lng mÑ nhá =>T/d: ca ngợi đức tính cần cù, tần tảo, đảm ®ang cña ngêi mÑ nghÌo. - Là ngời cần cù, tần tảo, đảm đang GV: VÊt v¶ lµ thÕ mµ mÑ vÉn say sa, lßng mÑ vÉn híng vÒ con b»ng nh÷ng lêi ru tha thiÕt: “ Con ngủ ngoan con đừng làm mẹ mỏi “. ? ViÕt vÒ t×nh th¬ng con cña mÑ trong khóc ca thứ hai này, cách diễn đạt của nhà thơ có gì độc đáo ? - So s¸nh Èn dô: mîn h×nh ¶nh mÆt trêi nãi vÒ t×nh yªu th¬ng “Mặt trời của bắp thì nằm lng đồi MÆt trêi cña mÑ em nõm trªn lng” ? Cảm nhận của em khi đọc câu thơ này? - Nhµ th¬ sö dông hai h×nh ¶nh mÆt trêi: MÆt trêi cña b¾p lµ mÆt trêi cña thiªn nhiªn vÜnh h»ng, ®em ¸nh s¸ng vµ sù sèng cho mu«n loµi, ®em sù tèt t¬i cho lóa ng« khoai…Tõ mÆt trêi cña vò trô nhµ th¬ liªn tëng tíi mÆt trời của mẹ đó là em cu Tai. Em là con yêu, là h¹nh phóc, niÒm tù hµo cña mÑ. ? LÇn nµy t×nh yªu th¬ng cña mÑ g¾n liÒn t×nh cảm nào ? Mẹ mơ ớc điều gì ? Nét đặc sắc về NT? - “Mẹ thơng Akay mẹ thơng làng đói Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều Mai sau con lín ph¸t mêi Ka li’’ - NT : CÊu tróc : MÑ th¬ng -> akay -> bộ đội -> làng đói -> đất nớc. - Yªu con mÑ th¬ng d©n lµng ph¶i chịu cảnh đói khổ. - MÑ m¬ íc cã cuéc sèng Êm no h¹nh phóc, con lín nhanh gióp mÑ, gióp d©n lµng. - Lßng mÑ bao la mang nÆng t×nh lµng nghÜa xãm.. HS đọc lời ru thứ 3 3. Khóc ca thø ba ? Sau lêi ru thiÕt tha t×nh c¶m, nhÞp th¬ phÇn cuối này có gì thay đổi. Vì sao có sự thay đổi đó ? - NhÞp ®iÖu vang lªn dån dËp V×: Hoµn c¶nh diÔn t¶ c«ng viÖc cña mÑ rÊt gay go ¸c liÖt. Th»ng MÜ ®uæi ta ph¶i rêi con suối, dồn đồng bào Tà Ôi vào chỗ chết - Mẹ không còn nuôi bộ đội giúp dân làng nữa mà mẹ trực tiếp địu con tham gia kháng chiến.

(158) Mẹ đi chuyển lán mẹ đi đạp rừng ? Mẹ cùng anh trai chị gái tham gia chiến đấu - Mẹ Tà Ôi trức tiếp tham gia kháng b¶o vÖ c¨n cø, di chuyÓn lùc lîng kh¸ng chiÕn chiÕn l©u dµi. NhÞp th¬ 4/4 dån dËp cïng lêi kÓ “mÑ địu em di để giành trận cuối”có tác dụng khắc hoạ phẩm chất cao đẹp gì ở mẹ? - Mẹ quyết tâm cùng gia đình, dân GV: Cả gia đình cùng ra trận, mang tầm vóc tộc chiến đấu với niềm tin thắng lợi anh hùng. Đây là khúc ca chiến đấu” Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh” là truyền thống anh hïng cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam ? Em cu Tai n»m trªn lng mÑ cïng mÑ ra chiÕn trêng vµo trêng S¬n. T×nh yªu con cña mÑ lÇn nµy kh¸c g× so víi lÇn tríc? ? Tình yêu con, ớc mơ của mẹ đợc phát triển - Tình yêu con gắn liền với tình yêu nh thÕ nµo qua ba khóc h¸t ru? đất nớc HS th¶o luËn theo nhãm bµn => tr×nh bµy. - Mẹ mơ có đợc độc lập tự do ? Từng lời ru trực tiếp của ngời mẹ đợc ngắt đều đặn ở mỗi dòng thơ. Việc lặp đi lặp lại c¸ch ng¾t nhÞp nh thÕ cã t¸c dông t¹o nhÞp điệu nh thế nào cho lời ru, có liên quan gì đến néi dung bµi th¬? - T¹o ©m ®iÖu d×u dÆt vÊn v¬ng cña lêi ru. Giọng điệu tâm tình thể hiện một cách đặc sắc tình cảm thiết tha trìu mến của ngời mẹ đối víi con yªu. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt 2. Néi dung HS đọc ghi nhớ SGK * Ghi nhí : SGK *. V¨n b¶n : ¸nh tr¨ng. I. T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: NguyÔn Duy sinh n¨m 1948 - Tªn Khai sinh: NguyÔn Duy NhuÖ. - Quª: Phêng Thanh VÖ- thµnh phè Thanh Ho¸. - Năm 1966: gia nhập quân đội. - Thuéc líp nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. §îc nhËn gi¶i ? Bài thơ đợc sáng tác trong hoàn cảnh nào ? nhất cuộc thi thơ của báo văn nghệ n¨m 1972-1973. 2. T¸c phÈm: Rót ra tõ tËp th¬ “¸nh trăng” đợc tặng giải A của hội nhà văn GV hớng dẫn hs đọc: to, rõ, truyền cảm, ngắt Việt Nam năm 1984. nhịp đúng, thay đổi giọng đọc cho phù hợp với néi dung cña bµi. - Gv đọc mẫu. Hs đọc văn bản ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ gì?  Hs quan s¸t chó thÝch sgk ? Giíi thiÖu nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶? HS tr×nh bµy. GV giíi thiÖu ch©n dung NguyÔn Duy.. ? T×m bè côc cña bµi th¬, nªu néi dung chÝnh - ThÓ th¬: 5 ch÷ cña tõng phÇn? + PhÇn1: 3 khæ ®Çu - Bè côc 3 phÇn:.

(159) => Quan hÖ gi÷a t¸c gi¶ vµ vÇng tr¨ng tõ håi nhỏ đến khi sống ở thành phố. + PhÇn2: Khæ thø 4 =>T×nh huèng gÆp l¹i vÇng tr¨ng. + PhÇn3: Khæ 5,6 =>C¶m xóc vµ suy ngÉm cña t¸c gi¶. ? Phơng thức biểu đạt chính của bài thơ?. - Phơng thức biểu đạt: Kêt hợp tự sự vµ tr÷ t×nh.. 4. Cñng cè: - §äc diÔn c¶m bµi th¬ khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ - Gv kh¸i qu¸t néi dung bµi. - Híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: * - Häc thuéc lßng bµi : Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ BT: Ph©n tÝch bµi th¬ theo bè côc - N¾m ch¾c phÇn t¸c gi¶ t¸c phÈm cña c¶ 2 bµi * ChuÈn bÞ bµi míi : Tìm hiểu bài thơ “ánh trăng” theo bố cục đã chia D. Rót kinh nghiÖm:. ....................................................................................................................................... Ngµy so¹n : 11/11/2013. TiÕt 58:. ¸nh tr¨ng (tiÕp) - NguyÔn Duy A. Môc tiªu : Gióp HS: - Hiểu đợc ý nghĩa của hình ảnh vầng trăng, từ đó thấm thía cảm xúc ân tình với quá khứ gian lao, t×nh nghÜa cña NguyÔn Duy vµ biÕt rót ra bµi häc vÒ c¸ch sèng cho m×nh. - Cảm nhận đợc sự kết hợp hài hoà giữa yếu tố trữ tình và yếu tố tự sự trong bố cục, giữa tính cụ thÓ vµ tÝnh kh¸i qu¸t trong h×nh ¶nh cña bµi th¬. - RÌn kü n¨ng c¶m nhËn th¬ 5 ch÷. VËn dông kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i vµ sù kÕt hîp c¸c ph ¬ng thøc biểu đạt trong tác phẩm thơ để cảm nhận 1 văn bản trữ tình hiện đại. - Gi¸o dôc lßng ©n nghÜa thuû chung. B. ChuÈn bÞ. - Thµy nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - HS: §äc tµi liÖu tham kh¶o, chuÈn bÞ theo yªu cÇu C. TiÕn tr×nh 1-Tæ chøc: 2-KiÓm tra: ? Tr×nh bµy ng¾n gän nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ NguyÔn Duy vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ “¸nh tr¨ng” cña t¸c gi¶ ? 3-Bµi míi: GV dÉn vµo bµi th¬...... II. §äc hiÓu v¨n b¶n: HS đọc 3 khổ thơ đầu. 1- Vầng trăng với cuộc sống từ nhỏ đến khi về ở ? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với thành phố của nhà thơ. vÇng tr¨ng qua thêi gian thÓ hiÖn qua.

(160) nh÷ng c©u th¬ nµo?. - “VÇng tr¨ng thµnh tri kû” - “Ngì kh«ng bao giê quªn C¸i vÇng tr¨ng t×nh nghÜa” - “VÇng tr¨ng ®i qua ngâ Nh ngời dng qua đờng” ? Sự thay đổi đó diễn ra ntn.?. - Håi nhá => thêi chiÕn tranh sèng hån nhiªn, gÇn gũi với thiên nhiên. Quan hệ gần gũi, thân thiết đến mức nh đôi bạn thân thiết. - Khi vÒ thµnh phè: coi thêng , döng dng, v× kh«ng ? Theo em sự việc ở khổ thứ 4 (Vầng còn cần đến nó. (NT: ớc lệ) trăng đi qua ngõ- nh ngời dng qua đờng) còn có ý nghĩa gì? => Khi thay đổi hoàn cảnh: ngời ta dễ dàng lãng quªn qu¸ khø, nhÊt lµ qu¸ khø nhäc nh»n, gian khæ. GV: Tríc vinh hoa phó quý:c¨n phòng hiện đại, đèn điện sáng choang vì gơng cửa và ánh đèn điện... ngời ta dễ có thể thay đổi tình cảm với nghĩa tình đã qua, phản bội lại chính mình. §ã chÝnh lµ quy luËt cña cuéc sèng t×nh c¶m con ngêi, kh«ng Ýt ngêi sèng và nghĩ nh vậy, coi đó là chuyện bình thờng, đơng nhiên. HS đọc lại khổ thơ thứ 4. 2- Khi gÆp l¹i vÇng tr¨ng trong hoµn c¶nh ®iÖn t¾t. ? Tìm các động từ, tính từ? Nhận xét vÒ viÖc sö dông tõ ng÷ nµy cña t¸c gi¶.? - NT: + Sử dụng các tính từ: thình lình, đột ngột, vội, (? T¸c dông cña viÖc sö dông c¸c tèi om. TT,§T nµy.) + Các động từ: bật, tung, tắt. - “Th×nh l×nh”: sù bÊt ngê ( kh«ng b¸o tríc) - “Véi”, “bËt”, “tung”: sù khã chÞu vµ hành động khẩn trơng, hối hả để tìm nguån s¸ng. - “§ét ngét”: tù nhiªn, bÊt ngê, ngì ngµng.. ? NhËn xÐt vÒ t thÕ, t©m tr¹ng, c¶m xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại vÇng tr¨ng. ? ? NX vÒ nghÖ thuËt cña t¸c gi¶ khi diÔn t¶ c¶m xóc, t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh.? T¸c dông cña BPNT đó. ?. => Khi đèn điện tắt, nhân vật trữ tình vội vã đi tìm nguån s¸ng th× bÊt ngê gÆp ¸nh tr¨ng cña tr¨ng, cña vÇng tr¨ng trßn vµnh v¹nh khi xa. 3- C¶m xóc vµ suy ngÉm cña nh©n vËt tr÷ t×nh. - “Ngöa mÆt lªn nh×n mÆt” -> T thế tập trung chú ý, mặt đối mặt. - “Cã c¸i g×…. NT: so s¸nh, liÖt kª, ®iÖp ng÷, Nh lµ dïng tõ diÔn t¶ t©m tr¹ng, c¶m Nh lµ….” xóc: kh«ng trùc tiÕp, kh«ng cô thÓ “cã c¸i g×” tõ l¸y. =>Tâm trạng cảm động chợt dâng trào khi gặp lại.

(161) vÇng tr¨ng, gîi nhí biÕt bao kû niÖm: nh÷ng n¬i anh HS đọc khổ thơ cuối. đã sống, đã gắn bó, đã đi qua … ? H×nh ¶nh “tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh” cã nh÷ng ý nghÜa g×.? - “Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh” => Ngoµi nghÜa ®en, còn có nghĩa tợng trng cho vẻ đẹp của nghĩa tình quá khứ đầy đặn, thuỷ chung… của thiên nhiên, của cuộc đời con ngời, đất nớc. - “¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c”: NT Nh©n ho¸, tõ l¸y. => Nghiêm khắc nhắc nhở, có gì đó không vui, sự tr¸ch mãc trong im lÆng, sù tù vÊn l¬ng t©m, con ngêi cã thÓ l·ng quªn qu¸ khø nhng thiªn nhiªn nghÜa t×nh ? Ph©n tÝch tõ “giËt m×nh” trong c©u qu¸ khø th× lu«n trßn ®Çy bÊt diÖt. th¬ cuèi? - “…. giËt m×nh”: c¶m gi¸c vµ ph¶n x¹ t©m lÝ cã thËt cña mét ngêi biÕt suy nghÜ, chît nhËn ra sù v« t×nh, b¹c bÏo, sù n«ng næi trong c¸ch sèng cña m×nh; sự ăn năn, tự trách, tự thấy phải thay đổi cách sống; GV: Khổ thơ cuối là tập trung nhất ý không bao giờ đợc làm ngời phản bội quá khứ, phản nghÜa biÓu tîng cña h×nh ¶nh vÇng béi thiªn nhiªn tr¨ng, chiÒu s©u t tëng mang tÝnh chÊt . triÕt lÝ “tr¨ng cø...vµnh v¹nh” tîng trng cho qu¸ khø m·i vÑn nguyªn. ¸nh tr¨ng trë thµnh ngêi b¹n nghiªm kh¾c ®ang nh¾c nhë nhµ th¬ vµ mçi chóng ta. Nhà thơ đủ giật mình nhận ra sự vô t×nh, n«ng næi trong c¸ch sèng cña m×nh.=> VÇng tr¨ng, ¸nh tr¨ng cã ý nghÜa biÓu tîng: cho qu¸ khø nghÜa tình; vẻ đẹp bình dị, vĩnh hằng của đời sèng. Con ngêi cã thÓ v« t×nh l·ng quªn, nhng tù nhiªn, nghÜa t×nh vµ qu¸ khø lu«n trµn ®Çy, bÊt diÖt. GV liªn hÖ víi bµi th¬ “TiÕng chæi tre” cña Tè H÷u “Nhí em nghe tiÕng chæi tre chÞ quÐt...” => Trùc tiÕp nh¾c nhở mọi ngời đừng quên ơn những ngời đi trớc, những ngời dọn đờng cho tơng lai t¬i s¸ng...=> Gi¸o dôc t tëng cho HS... ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuËt cña bµi th¬? ? Nêu chủ đề và khái quát ý nghĩa của bµi th¬?. III. Tæng kÕt:. 1- NghÖ thuËt. - ThÓ th¬ 5 ch÷ víi giäng ®iÖu t©m t×nh. - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù víi tr÷ t×nh. 2- Néi dung. . * Chủ đề: Từ 1 câu chuyện riêng, bài thơ cất lên lời tự nhắc nhở thấm thía về thái độ, tình cảm đối với những năm tháng quá khứ gian lao, tình nghĩa , đối với thiên nhiên, đất nớc bình dị, hiền hậu. * ý nghÜa kh¸i qu¸t cña bµi th¬: + ý nghÜa víi c¶ 1 thÕ hÖ. + ý nghĩa với nhiều ngời, nhiều thời: thái độ đối với GV tích hợp với VB “tiếng gà tra, bếp quá khứ, với ngời đã khuất và với chính mình. lửa”...để giáo dục t tởng , đạo lí truyền.

(162) thống đạo lí “uống nớc nhớ nguồn” HS đọc ghi nhớ. + N»m trong m¹ch c¶m xóc “uèng níc nhí nguån”, gợi lên đạo lý sống thuỷ chung đã thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc.. * Ghi nhí (SGK/ 157) 4. Cñng cè - §äc diÔn c¶m toµn bµi - Giáo viên khái quát nội dung bài. Nhấn mạnh chủ đề và ý nghĩa khái quát của bài thơ. - Híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn: *- Học thuộc lòng + đọc diễn cảm bài thơ. - Lµm bµi tËp 2(SGK 157) - Ph©n tÝch toµn bé bµi th¬. * ChuÈn bÞ bµi sau: tæng kÕt vÒ tõ vùng. §äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái vµ bµi tËp cuèi mçi phÇn D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: 12/11/2013 TiÕt 59:. Tæng kÕt vÒ tõ vùng (LuyÖn tËp tæng hîp). A. Môc tiªu: - Học sinh biết vận dụng những kiến thức về từ vựng đã học để phân tích những hiện tợng ng«n ng÷ trong giao tiÕp nhÊt lµ trong v¨n ch¬ng - RÌn kÜ n¨ng viÕt vµ dùng ®o¹n - Gi¸o dôc ý thøc sö dông ng«n ng÷ tiÕng viÖt. B. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu. C. TiÕn tr×nh lªn líp 1,. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi GV hớng dẫn HS tìm hiểu yêu cầu các BT, sau đó ph©n nhãm HS lµm viÖc. N1,2- BT1,2,3 N3,4- BT1,3,4 Thêi gian 10 phót. HÕt thêi gian, c¸c nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t. ? So s¸nh hai dÞ b¶n cña c©u ca dao: 1.Bµi tËp 1 (1) ‘‘R©u t«m nÊu víi ruét bÇu Chång chan vî hóp gËt ®Çu khen ngon’’ (2). ‘’R©u t«m nÊu víi ruét bï Chång chan vî hóp gËt gï khen ngon’’ ? Trong trêng hîp nµy “gËt ®Çu” hay “gËt gï” thÓ hiện thích hợp hơn ý nghĩa cần biểu đạt? - GËt ®Çu: cói xuèng ngÈng lên ngay thờng để chào hỏi.

(163) hay tỏ sự đồng ý - GËt gï: GËt nhÑ nhiÒu lÇn biểu thị sự đồng tình hay tán thëng => “gËt gï” biÓu thÞ thÝch hîp hơn ý nghĩa cần biểu đạt: tuy món ăn rất đạm bạc nhng đôi vî chång nghÌo ¨n rÊt ngon miÖng v× hä biÕt chia sÎ niÒm vui đơn sơ trong cuộc sống ? NhËn xÐt c¸ch hiÓu nghÜa cña tõ ng÷ cña ngêi vî 2.Bµi tËp 2 trong truyÖn cuêi? ? “ChØ cã mét ch©n sót” trong lêi nãi cña ngêi chång cã nghÜa nh thÕ nµo? - Chân sút: Một tiền đạo giỏi ghi bàn ? Cßn c¸ch hiÓu cña ngêi vî? -1 ch©n: thiÕu bé phËn trªn c¬ thÓ con ngêi ? Ngêi vî cã hiÓu nghÜa tõ ng÷ mµ ngêi chång nãi kh«ng? - Ngêi vî kh«ng hiÓu nghÜa cña c¸ch nãi chØ cã mét ch©n sút (một tiền đạo ) mà hiểu lÖch sang cach nãi: bé phËn c¬ thÓ cña con ngêi nªn g©y cêi 3.Bµi tËp 3 ? C¸c tõ “vai, miÖng, ch©n, tay, ®Çu” ë ®o¹n th¬, tõ nào đợc dùng theo nghĩa gốc, từ nào đợc dùng theo nghÜa chuyÓn? ChuyÓn nghÜa dùa trªn ph¬ng thøc nµo? - Những từ đợc dùng theo nghÜa gèc: miÖng, ch©n, tay. - Những từ đợc dùng theo nghÜa chuyÓn: vai, ®Çu. - Ph¬ng thøc Èn dô: ®Çu - Ph¬ng thøc ho¸n dô: vai ?Ph©n tÝch c¸i hay cña c¸ch dïng tõ trong bµi th¬ ¸o đỏ? (vận dụng kiến thức trờng từ vựng ) 4.Bµi tËp 4 ? Cã mÊy trêng tõ vùng?H·y s¾p xÕp? Hai trêng tõ vùng: ? T¸c dông cña c¸ch sö dông tõ ng÷ nµy? - Trêng tõ vùng chØ mµu (Mèi quan hÖ gi÷a hai trêng tõ vùng) sắc: “áo đỏ, Cây xanh, ánh hång” - Trêng tõ vùng chØ löa vµ c¸c sù vËt hiÖn tîng liªn quan đến lửa:“Đỏ, ánh hồng, löa, ch¸y tro” - Hai trêng tõ vùng trªn liªn quan chÆt chÏ víi nhau. Mµu áo đỏ của cô gái thắp sáng trong m¾t chµng trai vµ bao ngời khác. Ngọn lửa đó lan to¶ trong con ngêi anh lµm anh say đắm, ngất ngây (đến møc cã thÓ ch¸y thµnh tro) vµ lan c¶ kh«ng gian lµm kh«ng gian biÕn s¾c (c©y xanh….

(164) GV: Nhờ nghệ thuật dùng từ này bài thơ đã xây dựng hồng) đợc những hình ảnh gây ấn tợng mạnh với ngời đọc qua đó thể hiện độc đáo một tình yêu mãnh liệt và ch¸y báng 5. Bµi tËp 5 - “M¸i giÇm, Bä M¾t, Ba ? Các sự vật và hiện tợng trên đợc đặt tên theo cách Khía” =>Các sự vật, hiện tợng đó đnào ? (đặt từ ngữ mới để gọi tên riêng theo sụ vật hiện tợng ợc gọi tên theo cách dùng từ đó hay dùng từ ngữ đã có sẵn theo một nội dung mới) ngữ có sẵn với một nội dung mới dựa vào đặc điểm cuả sự ? Hãy tìm 5 VD về những sự vật hiện tợng đợc gọi vật hiện tợng đợc gọi tên tên theo cách dựa vào đặc điểm riêng biệt của VD: - Cµ tÝm: qu¶ trßn mµu tÝm chóng ? hoÆc nöa tÝm nöa tr¾ng - Cá kiếm: cá cảnh nhiệt đới cì nhá ®u«i dµi vµ nhän nh c¸i kiÕm - C¸ kim: c¸ biÓn cã má dµi vµ nhän nh c¸i kim - ChÌ mãc c©u: chÌ bóp ngän, c¸nh s¨n nhá vµ cong nh h×nh c¸i mãc c©u - Chim lîn :có cã tiÕng kªu eng Ðc nh lîn - Chuột đồng: chuột sống ở ngoài đồng ruộng chuyên phá ho¹i mïa mµng - Da bë: qu¶ chÝn mµu vµng nh¹t bë cã bét tr¾ng - GÊu chã: gÊu cì nhá tai nhá l«ng ng¾n mÆt gièng nh mÆt chã - ít chØ thiªn: ít qu¶ nhá chØ th¼ng lªn trêi -Ong ruåi: Ong mËt nhá nh ruåi -Xe cót kÝt: xe th« s¬ cã mét b¸nh gç vµ hai cµng do ngêi ®Èy khi ch¹y thêng ph¸t ra tiÕng kªu cót kÝt 6.Bµi tËp 6 ? H·y t×m nh÷ng chi tiÕt g©y cêi - Đừng….đừng gọi bác sĩ gọi cho bố đốc tờ ? §èc tê cã nghÜa lµ g× ? - B¸c sÜ ? TruyÖn phª ph¸n ®iÒu g× ? 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc - KiÕn thøc vµ kü n¨ng lµm bµi tËp tiÕng viÖt. - GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn. - Phª ph¸n thãi sÝnh dïng ch÷ níc ngoµi..

(165) * - VÒ «n tËp phÇn tæng kÕt tõ vùng - Xem lại các bài tập đã chữa. Hoàn chỉnh vào vở bài tập *- ChuÈn bÞ bµi míi : LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn §äc tríc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi. D. Rót kinh nghiÖm. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n: 12/11/2013 TiÕt : 60. LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn A. Môc tiªu: - Gióp häc sinh biÕt c¸ch ®a yÕu tè nghÞ luËn vµo bµi n¨n tù sù mét c¸ch hîp lÝ. - RÌn kü n¨ng dùng ®o¹n, kü n¨ng sö dông yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n tù sù. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn: Nghiªn cøu so¹n bµi Häc sinh: Häc chuÈn bÞ bµi C. TiÕn tr×nh lªn líp 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra: ? Vai trß t¸c dông cña yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù? 3. Bµi míi I. Thùc hµnh t×m hiÓu yÕu tè nghÞ luËn trong ®o¹n v¨n tù sù HS đọc đoạn văn: Lỗi lầm và sự biết ơn 1. XÐt ®o¹n v¨n: Lçi lÇm vµ sù ? Trong ®o¹n v¨n trªn yÕu tè nghÞ luËn thÓ hiÖn ë biÕt ¬n: nh÷ng c©u v¨n nµo? - Nh÷ng ®iÒu viÕt trªn c¸t sÏ mau chãng xo¸ nhoµ theo thời gian nhng không ai có thể xoá đợc những điều tốt đẹp đã đợc ghi tạc trên đá trong lßng ngêi. - VËy mçi chóng ta h·y häc c¸ch viÕt nh÷ng nåi ®au buån, thï hËn lªn c¸t vµ kh¾c ghi nh÷ng ©n nghĩa lên đá ? ý nghĩa của lời nói đó ? - Tr©n träng nh÷ng viÖc lµm tèt ( biÓu thÞ lßn biÕt ¬n tríc sù bao dung, lßng nh©n ¸i biÕt tha thø ? Vai trß c¶ c¸c yÕu tè nµy trong viÖc thÓ hiÖn néi dung v¨n b¶n ? - Lµm cho c©u chuyÖn thªm s©u s¾c giµu Ýnh triÕt lÝ - Rót ra bµi häc trong giao tiÕp: lµ sù bao dung, lßng nh©n ¸i biÕt tha thø vµ ghi nhí ©n nghÜa ©n 2. KÕt luËn: t×nh -YÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n.

(166) tù sù lµm cho v¨n b¶n giµu tÝnh triÕt lÝ gi¸o dôc s©u s¾c ( ®a ra bµi häc cho con ngêi). HS đọc bài tập ? ViÕt ®o¹n v¨n kÓ l¹i buæi sinh ho¹t líp. Trong buổi sinh hoạt đó em dã phát biẻu ý kiến để chứng minh Nam lµ ngêi b¹n tèt GV híng dÉn HS t×m ý ? Buæi sinh ho¹t líp diÔn ra nh thÕ nµo? ( - Thời gian ,địa điểm - Ai lµ ngêi ®iÒu khiÓn - Kh«ng khÝ buæi sinh ho¹t líp ra sao ) Yªu cÇu: cã sö dông yÕu tè miªu t¶: Kh«ng khÝ náo nức vui tơi, ai cũng hồi hộp chờ đón buổi sinh ho¹t líp bëi…. ? Néi dung buæi sinh ho¹t líp lµ g×? - Tæng kÕt nÒn nÕp líp trong tuÇn nªu g¬ng tèt biÓu hiÖn cha tèt. §Ò cö kÕt n¹p ®oµn - NhiÒu ý kiÕn ph¸t biÓu s«i næi, tranh luËn ?.Em phát biểu vấn đề gì? Tại sao lại phát biểu về vấn đề đó. Thuyết phục cả lớp nh thế nào? - Đề cử Nam vào danh sách các bạn đội viên xuất sắc đợc kết nạp lần 2 - Nam là đội viên gơng mẫu tích cực hoạt động tËp thÓ ,häc giái HS viÕt ®o¹n v¨n ( thêi gian 10 phót ) HS đọc bài viết của mình ? Nhận xét: - nội dung bạn vừa trình bày đảm bảo đúng yêu cầu cha? - LÝ lÏ b¹n ®a ra cã giµu søc thuyÕt phôc kh«ng - CÇn söa nh thÕ nµo cho phï hîp GV ®a ra ®o¹n v¨n tham kh¶o (b¶ng phô). II.Thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tã nghÞ luËn 1. Bµi tËp 1. Tha c¸c b¹n, t«i xin giíi thiÖu b¹n Nam vµo danh sách đội viên xuất sắc đợc kết nạp vào đoàn lÇn thø hai cña líp. B¹n Nam lµ häc sinh giái đứng đầu môn toán, môn anh lớp ta. Bạn rất ch¨m chØ, chuyªn cÇn häc tËp, rÊt khiªm tèn gi¶n dÞ. B¹n Nam l¹i cã tinh thÇn ®oµn kÕt, t¬ng trî rất cao. Nhiều bạn trong lớp ta trong đó có tôi, luôn đợc bạn Nam giúp đỡ để mỗi ngày một khá lên. Bạn Nam đợc thầy cô khen ngợi, các bạn quí mến. Vì thế tôi đề nghị các bạn trong lớp xếp bạn Nam vào danh sách đội viên xuất sắc đợc kết nạp ®oµn lÇn 2 chµo mõng ngµy 26/3. 2. Bµi tËp 2 HS đọc văn bản “bầ nội” ? T×m trong ®o¹n v¨n nh÷ng c©u cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn?.

(167) - Ngêi ta b¶o: Con h t¹i mÑ, ch¸u h t¹i bµ. Bµ nh thế thì chúng tôi h làm sao đợc - bà tôi có học hành gì đâu, một chữ cắn đôi kh«ng biÕt - Bµ b¶o u t«i: D¹y con tõ thuë cßn th¬ D¹y vî tõ thuë b¬ v¬ míi vÒ Ngời ta nh cây: Uốn cây phải uốn từ non. Nếu để lín lªn míi uèn sÏ g·y ? NhËn xÐt c¸c c©u cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn ? ngời viết vận dụng yếu tố nào để viết ? - VËn dung tôc ng÷, thµnh ng÷, ca dao, nh÷ng ®iÒu cã thùc víi cuéc sèng ? T¸c dông ? - Nh÷ng lêi lÏ khuyªn gi¶i giÇu søc thuyÕt phôc ? yªu cÇu bµi tËp 2 lµ g× ? (ViÕt ®o¹n v¨n kÓ vÒ nh÷ng viÖc lµm hoÆc nh÷ng lêi dËy b¶o gi¶n dÞ mµ s©u s¾c cña nh÷ng ngêi bµ kÝnh yªu lµm cho em cảm động (có sử dụng yếu tố nghi luận) Gîi ý Néi dung ®o¹n v¨n cã thÓ nªu mét sè ý sau: - Ngêi em kÓ lµ ai?(Bµ ) - bµ cã nh÷ng viÖc lµm lêi nãi hay suy nghÜ nµo làm em cảm động. Điều đó diễn ra trong hoàn c¶nh nµo? - nội dung cụ thể là gì. Nội dung đó cảm động sâu s¾c nh thÕ nµo? - Suy nghÜ vÒ bµi häc rót ta tõ c©u chuyªn trªn HS viết . HS đọc GV cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n GV ®a ra mét ®o¹n v¨n tham kh¶o.(b¶ng phô) Mặt trời đã lên cao, những đợt nắng dữ dội đổ xuống nh muốn thiêu cháy đám cỏ, từng đợt h¬i nãng h¾t lªn lµm kh«ng khÝ thËt oi ng¹t. VËy mµ díi gèc thÞ ®Çu ngâ bµ t«i vÉn cÇn mÉn c¹p l¹i chiếc thúng đã bị suột cạp. Những ngón tay gầy guéc g©n guèc ®a tõng chiÕc l¹t m©y vµo nÑp chËm ch¹p. §óng nh c¸c cô xa cã c©u: Mét mÑ già bằng ba lần dậu. Quả đúng không sai có bà chóng t«i nh cã mét chç dùa v÷ng ch·i bëi bµ vun đắpcho gia đình và cả tôi nữa từ những gì bình dị nhÊt. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. - Híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn * - Xem lại các bài tập đã luyện tập - ¤n tËp c¸ch sö dông yÕu tè miªu t¶ nghÞ luËn trong v¨n tù sù * ChuÈn bÞ bµi míi : V¨n b¶n “Lµng” cña Kim L©n - §äc kÜ v¨n b¶n -> tãm t¾t. T×m hiÓu c¸c chó thÝch, so¹n theo yªu cÇu. - C©u hái thªm: T×nh huèng nµo lµm béc lé s©u s¾c t×nh yªu lµng cña «ng Hai? D. Rót kinh nghiÖm.

(168) Ngµy so¹n:15/11/2013 TiÕt 61- 62: lµng. - Kim L©n – A. Môc tiªu. Gióp HS: - Cảm nhận đợc tình yêu làng quê thắm thiết , thống nhất với lòng yêu nớc và tinh thần kháng chiến ở nhân vật Ông Hai trong truyện. Qua đó thấy đợc 1 biểu hiện cụ thể, sinh động về tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta trong thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. - Thấy đợc những nét đăc sắc trong nghệ thuật: Xây dựng tình huống tâm lý, miêu tả sinh động diÔn biÕn t©m tr¹ng, ng«n ng÷ cña nh©n vËt quÇn chóng. - Rèn luyện năng lực phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự, đặc biệt là phân tích tâm lý nhân vËt. - Giáo dục lòng yêu quê hơng đát nớc, tinh thần kháng chiến. B. chuÈn bÞ. - Thµy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, ch©n dung nhµ v¨n Kim L©n. - HS: tìm đọc toàn bộ văn bản “Làng”, soạn bài theo hớng dẫn. C. tiÕn tr×nh 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra: ? Đọc thuộc lòng và diễn cảm văn bản “ánh trăng”. Nêu chủ đề và ý nghĩa khái qu¸t cña bµi th¬? 3. Bµi míi:.

(169) TiÕt 1: GV: Mỗi ngời dân Việt Nam đều gắn bó với làng quê của mình, nơi sinh ra và sống suốt cả cuộc đời cần lao giản dị. Sống nhờ làng , chết cũng nhờ làng … Không gì khổ bằng phải bỏ làng ra đi tản c. Tình cảm đặc biệt đó đã đợc nhà văn Kim Lân thể hiện 1 cách độc đáo trong 1 hoàn cảnh đặc biệt: Kháng chiến chống Pháp, để viết nên 1 truyện ngắn đặc sắc: “Làng”. Vậy ngời dân trong sáng tác của nhà văn Kim Lân đã thể hiện tình yêu quê hơng làng xóm của mình nh thế nµo? Chóng ta cïng t×m hiÓu trong giê häc h«m nay. I. T×m hiÓu chung : HS quan s¸t chó thÝch */sgk 1. T¸c gi¶: Kim L©n. ? Tr×nh bµy ng¾n gän sù hiÓu biÕt cña em vÒ - Tªn khai sinh : NguyÔn V¨n Tµi (1920nhµ v¨n Kim L©n ? 2007) HS tr×nh bµy. - Quª: Tõ S¬n- B¾c Ninh. GV giíi thiÖu ch©n dung nhµ v¨n Kim L©n. - Lµ nhµ v¨n cã së trêng vÒ truyÖn ng¾n. - Am hiÓu vµ g¾n bã víi n«ng th«n vµ ngêi n«ng d©n. 2.T¸c phÈm. - ViÕt trong thêi kú ®Çu cña cuéc kh¸ng ? Bµi th¬ s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo ? chiÕn chèng Ph¸p. §¨ng lÇn ®Çu tiªn trªn t¹p chÝ v¨n nghÖ: 1948. - GV tãm t¾t ng¾n gän phÇn ®Çu cña truyÖn mà sgk đã lợc bỏ Sau đó hớng dẫn đọc: To, rõ, chính xác từ ngữ trong văn bản, thể hiện đợc diễn biến tâm tr¹ng cña nh©n vËt ¤ng Hai. - GV đọc mẫu – HS đọc. - GV nhËn xÐt. - Yªu cÇu 1, 2 hs tãm t¾t v¨n b¶n. ? T×m bè côc cña v¨n b¶n, nªu néi dung - Bè côc : 3 phÇn chÝnh cña tõng phÇn. ? - Phần 1: Từ đầu đến “dật dờ ‘’ => ¤ng Hai ë lµng t¶n c tríc khi nghe tin đồn - Phần 2:Tiếp theo đến “đôi phần”. => Tâm trạng và hành động của ông Hai khi nghe tin lµng DÇu theo T©y. - PhÇn 3: Cßn l¹i. => T©m tr¹ng cña «ng Hai khi nghe tin lµng c¶i chÝnh - Chủ đề: Truyện đã phản ánh chân thực ? Xác định chủ đề của truyện? và sinh động tình yêu làng quê ở ông Hai1 ngời nông đan rời làng đi tản c trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. GV nh¾c l¹i mét sè chi tiÕt thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª cña «ng Hai ë phÇn ®Çu cña truyÖn. - Tính hay khoe về làng từ xa cho đến nay: víi «ng Hai lµng chî DÇu thËt kh«ng ®©u bằng và cái gì cũng đáng tự hào: + Nhµ ngãi san s¸t, sÇm uÊt nh tØnh. + Đờng làng toàn lát đá xanh . + Lµng cã phßng th«ng tin tuyªn truyÒn s¸ng.

(170) sña, réng r·i nhÊt vïng, chßi ph¸t thanh cao b»ng ngän tre, chiÒu chiÒu loa gäi c¶ lµng đều nghe thấy. + Nh÷ng ngµy kh¸ng chiÕn dån dËp ë lµng, «ng gia nhËp phong trµo tõ håi cßn bãng tèi. + Những công trình không để đâu hết (những hè, nh÷ng ô, nh÷ng giao th«ng hµo…) II. T×m hiÓu chi tiÕt: - Khi chính quyền vận động đi tản c ông 1. Tình huống truyện: kh«ng muèn ®i cø nÊn n¸ m·i… ? TG đã đặt nhân vật ông Hai vào tình huống - Tin làng chợ Dầu theo Tây chính ông nh thế nào? Tâm trạng của ông Hai thể hiện nghe đợc từ miệng những ngời tản c từ dra sao trong tình huống này? íi xu«i lªn. ? NÕu t¸c gi¶ chØ kÓ ra nh÷ng biÓu hiÖn rÊt yªu lµng, yªu níc, rÊt trung thµnh víi kh¸ng chiến, với cụ Hồ của ông Hai 1 cách đều đều thì câu chuyện có hấp dẫn ngời đọc không? Nhân vật ông Hai có hiện lên sinh động kh«ng? => Khẳng định vai trò của tình huống truyện. - T/g đặt nhân vật vào tình huống gay ? Nhận xét gì về tình huống truyện trong việc cấn để làm bộc lộ sâu sắc tình yêu làng, thÓ hiÖn néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c yªu níc cña «ng phÈm? -> T¹o nªn nót th¾t cña c©u chuyÖn gãp phần giải quyết chủ đề của tác phẩm. => Ca ngîi t×nh yªu lµng, yªu níc ch©n chÝnh ch©n thµnh, gi¶n dÞ cña ngêi d©n ViÖt Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.. 4. Cñng cè : - Nh¾c l¹i nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ vµ néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch? - Nªu l¹i t×nh huèng truyÖn? - Tãm t¾t néi dung ®o¹n trÝch? 5. Híng dÉn : - Đọc kỹ lại văn bản, tìm toàn bộ tác phẩm để đọc - N¾m ch¾c phÇn t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm - ChuÈn bÞ cho tiÕt 2 : T×m hiÓu diÔn biÕn t©m tr¹ng cña «ng Hai tõ khi nghe tin lµng theo giặc đến hết tác phẩm. D. Rót kinh nghiÖm. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n:15/11/2013 TiÕt 2: lµng (tiÕp theo).

(171) - Kim L©n A. môc tiªu: Xem tiÕt tríc. B. chuÈn bÞ. - GV: §äc tµi liÖu tham kh¶o, so¹n bµi. - HS: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn. C. tiÕn tr×nh : 1-Tæ chøc: 2-KiÓm tra: ? Tãm t¾t v¨n b¶n “Lµng”, ph©n tÝch t×nh huèng truyÖn? 3-Bµi míi: GV: Khi nghe tin c¶ lµng chî DÇu theo giÆc , ¤ng Hai cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? DiÔn biÕn tâm trạng của Ông ra sao? Qua đó ta hiểu đợc gì về nhân vật này cũng nh những ngời nông dân VN trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Tất cả những nội dung đó sẽ đợc giải đáp trong giờ học h«m nay. 2. Diễn biến tâm trạng và hành động của ông Haitừ lúc nghe tin đồn làng chợ Dầu theo Tây: a. Tríc khi nghe tin xÊu vÒ lµng. 1HS đọc từ đầu .... “bay dật dờ”. - Nhớ làng da diết “nghĩ đến những ngày làm ? Tríc khi nghe tin xÊu vÒ lµng, t©m tr¹ng viÖc cïng anh em …. nhí lµng qu¸”. của ông Hai đợc miêu tả nh thế nào.? Tìm - ở phòng thông tin, ông nghe đợc nhiều tin hay: các từ ngữ diễn tả điều đó ? + Mét em c¾m quèc kú… Tin chiÕn -> Ruét gan «ng l·o “cø móa c¶ lªn, vui th¾ng cña qu¸!” + Một anh trung đội trởng… quân ta + §éi n÷ du kÝch… + Bao nhiêu tin đột kích nữa… ? Tõ t©m tr¹ng cña «ng Hai, em cã suy nghÜ g× vÒ t×nh c¶m cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. - Mét niÒm vui, niÒm tù hµo cña ngêi n«ng d©n, tríc thµnh qu¶ c¸ch m¹ng cña lµng quª. §©y lµ biÓu hiÖn t×nh yªu lµng, yªu níc cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.. b. Khi nghe tin lµng theo T©y. ? Khi nghe tin lµng m×nh theo T©y t©m trạng ông Hai đợc thể hiện nh thế nào.? ? Lóc ®Çu «ng cßn ngê ngî, sau khi kiÓm chứng thông tin, ông có thái độ và hành động ntn ? Phân tích diễn biến tâm trạng - Tin đến với ông đột ngột, bất ngờ làm ông s÷ng sê, bµng hoµng “Cæ «ng l·o nghÑn ¾ng cña «ng l·o? h¼n l¹i, da mÆt tª r©n r©n …” - Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian => Cảm xúc: đau đớn tê tái, gần nh không đấy ? Chúng nó cũng bị ngời ta rẻ dúng thở đợc - ChÑp miÖng cêi nh¹t, l¶ng ra chç kh¸c råi ®i hắt hủi đấy ? …” - ¤ng b¨n kho¨n kh«ng biÕt cã nªn tin th¼ng. hay kh«ng v× ë lµng «ng “ hä toµn lµ - ¤ng cói g»m mÆt xuèng mµ ®i - VÒ nhµ: “N»m vËt ra giêng” … “Nh×n lò nh÷ng ngêi cã tinh thÇn c¶ mµ …” - Song chøng cø nh vËy th× sai lµm sao ®- con, tñi th©n, níc m¾t «ng l·o cø dµn ra - ¤ng b¨n kho¨n råi sinh ra g¾t gáng v« cí. îc nªn «ng ph¶i tin. - Khi trß chuyÖn víi vî «ng Hai bùc tøc , gắt gỏng vô cớ, đau đớn, trằn trọc thở dài..

(172) ? Qua nh÷ng chi tiÕt trªn ®©y. H·y hÖ thèng t©m tr¹ng cña «ng Hai khi nghe tin *T©m tr¹ng: ngì ngµng , s÷ng sê , xÊu hæ, lµng chî ®Çu theo T©y?. nhục nhã, căm giận, bực bội, đau đớn, lo l¾ng. c. Tâm trạng của ông Hai mấy ngày sau đó. ? Nh÷ng ngµy sau nghe tin lµng theo T©y - ¤ng kh«ng d¸m ®i ®©u, chØ quanh quÈn ë «ng Hai cã t©m tr¹ng g×? - Cứ thấy một đám đông túm lại … ông nhà, luôn bị ám ảnh về chuyện làng theo Tây còng chét d¹ … “ tho¸ng nghe nh÷ng tiÕng T©y ViÖt gian … lñi ra mét gãc nhµ, nÝn thÝt. Th«i l¹i chuyÖn Êy råi!” GV : t/g diÔn t¶ cô thÓ nçi ¸m ¶nh nÆng nÒ biÕn thµnh sù sî h·i thêng xuyªn trong «ng cïng nçi ®au xãt tñi hæ. ? v× sao «ng Hai cã t©m tr¹ng nh vËy ? ? Lóc nµy t/c cña «ng víi lµng nh thÕ nµo ? - Cã ý nghÜ “Hay lµ quay vÒ lµng” nhng “ vừa chớm nghĩ nh vậy, lập tức phản đối ngay” … “níc m¾t «ng dµn ra. VÒ lµng … lµm n« lÖ cho th»ng t©y .. thÕ råi «ng quyết định “ Làng thì yêu thật nh ng làng theo T©y mÊt råi th× ph¶i thï”.. -> ThÓ hiÖn t×nh yªu lµng tha thiÕt cña «ng. - T×nh yªu lµng- tinh thÇn yªu níc -> xung đột nội tâm của ông Hai - T×nh yªu níc réng lín, bao trïm t×nh c¶m víi lµng quª. Kh«ng thÓ døt bá t×nh c¶m víi lµng quª, «ng cµng ®au xãt, tñi hæ.. Gv : T×nh c¶m tù do, t×nh c¶m c¸ch mạng, lòng yêu làng, yêu nớc đã thực sự hoµ quyÖn trong t©m hån «ng. Mèi m©u thuÉn trong néi t©m vµ t×nh thÕ cña nh©n vật dờng nh đã thành sự bế tắc, đòi hỏi phải đợc giải quyết. ? Qua c©u chuyÖn víi mô chñ nhµ, vî chồng ông Hai đã bị đẩy tới tình cảnh nµo? - Gia đình ông không biết sẽ sống nhờ ở ®©u, t©m tr¹ng cña «ng lóc nµy thËt bÕ t¾c truyÖt väng. * HS quan s¸t ®o¹n «ng Hai trß chuyÖn víi vî ? Thái độ và tâm trạng của ông lúc này ntn ? - Vừa bực bội, vừa đau đớn, cố kìm nén - G¾t gáng v¬ cí, tr»n träc, thë dµi, lo l¾ng. ? §Ó ngu«i ngoai bít ®i t©m tr¹ng ®au đớn, dằn vặt của bản thân,ông lão đã làm - Ông Hai trò chuyện với đứa con út. g×? ? Qua đoạn trò chuyện với đứa con út , + Muốn đứa con ghi nhớ “ Nhà ta ở làng chợ em cảm nhận đợc gì ở nhân vật ông Hai.? Dầu”. => T×nh yªu s©u nÆng víi lµng quª. + “ñng hé Cô Hå con nhØ … anh em đồng chí biết cho bố con ông Cô Hå trªn ®Çu trªn cæ xÐt cho bè con.

(173) «ng.” =>TÊm lßng thuû chung víi kh¸ng chiÕn víi c¸ch m¹ng lµ biÓu tîng, lµ Cô Hå. + “Cái lòng của bố con ông … đôi phần” => T×nh c¶m s©u nÆng, bÒn v÷ng, thiªng liêng của ông, của gia đình ông với kháng chiÕn, víi c¸ch m¹ng. ? Tâm trạng của nhân vật ông Hai đã có 3. Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin cải sự thay đổi ra sao khi nghe tin cải chính chính. lµng chî DÇu kh«ng ph¶i theo T©y?. - ¤ng Hai vui mõng phÊn chÊn ®i khoe kh¾p n¬i, «ng móa tay lªn mµ khoe - ¤ng Hai trë l¹i lµ ngêi vui tÝnh , yªu lµng yªu níc. §ã lµ t×nh c¶m thèng nhÊt xuyªn suèt trong toµn bé v¨n b¶n cña nh©n vËt «ng ? Trong lêi khoe cña «ng Hai cã ®iÒu g× Hai. khiến em cảm động ? - Khoe Tây đốt nhà 1 cách sung sớng-> t×nh yªu lµng cho¸ng ngîp trong t©m trÝ ông Hai, lợi ích của cách mạng đặt lên trên lợi ích gia đình. ? NhËn XÐt g× vÒ vai trß cña c¸c nh©n vËt kh¸c trong v¨n b¶n víi viÖc thÓ hiÖn chñ đề của tác phẩm?. * Víi c¸c nh©n vËt kh¸c: Vî «ng Hai, mô chñ nhµ dï chØ xuÊt hiÖn tho¸ng qua nhng cũng thể hiện rất rõ tình yêu quê hơng , đất nGV: Câu chuyện kết thúc thật vui, thật có ớc. hËu. Víi nh÷ng ngêi n«ng d©n nh «ng Hai, nh ngời đồng chí, ngời lính, những ngêi bµ, ngêi mÑ anh hïng trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p gi÷ lµng gi÷ níc...th¾ng lîi lµ ®iÒu tÊt nhiªn. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt ? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí - Xây dựng tình huống truyện đặc sắc. vµ ng«n ng÷ nh©n vËt «ng Hai cña nhµ - Miªu t¶ diÔn biÕn t©m lý nh©n vËt s©u s¾c. v¨n.? - Ngôn ngữ nhân vật sinh động, thể hiện rõ cá Gîi ý: tÝnh cña nh©n vËt. - Tâm lí nhân vật đợc miêu tả qua những phơng diện nào?(Ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, hành động...) - DiÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt cã hîp lÝ kh«ng? 2. Néi dung: ? Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n nµy. - T×nh yªu lµng, lßng yªu níc, tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi n«ng d©n trong thêi kú ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p 1HS đọc ghi nhớ (SGK/ 174) *Ghi nhí – SGK/174 4. Cñng cè : - GV hÖ thèng bµi. +T×nh huèng truyÖn. + DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña «ng Hai..

(174) - Híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn * - Häc bµi kÕt hîp vë ghi vµ sgk. - Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai khi nghe tin đồn làng Dầu theo T©y. - Lµm BT2/sgk. GV híng dÉn: Chó ý nÐt riªng cña t×nh c¶m quª h¬ng ë trong truyÖn víi 2 ®iÓm: + T×nh yªu lµng trë thµnh niÒm say mª h·nh diÖn, thãi quªn khoe lµng. + T×nh yªu lµng dÆt trong t×nh yªu níc, thèng nhÊt víi tinh thÇn kh¸ng chiÕn khi đất nớc bị xâm lợc. * Chuẩn bị bài sau: Chơng trình địa phơng phần Tiếng Việt. - Thùc hiÖn c¸c yªu cÇu ë cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n:15/11/2013. TiÕt 63. chơng trình địa phơng phÇn tiÕng viÖt A. môc tiªu : Gióp HS: - Hiểu đợc sự phong phú của các phơng ngữ trên các vùng miền, đất nớc. - Có ý thức sử dụng từ ngữ địa phơng trong những văn cảnh cho phù hợp. - Giáo dục lòng yêu quý, trân trọng tiếng mẹ đẻ. B. chuÈn bÞ. - GV: Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án. Bảng phụ một số đoạn thơ có từ ngữ địa phơng. - HS: Su tầm từ ngữ địa phơng theo yêu cầu trong SGK. C. tiÕn tr×nh : 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra: ? Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña «ng Hai tõ khi nghe tin lµng chî DÇu theo giÆc đến hết tác phẩm.? 3. Bµi míi: GV: Dựa vào mục tiêu tiết học để giới thiệu bài I. Mở rộng vốn từ ngữ địa phơng: 1HS đọc yêu cầu bài tập 1-Bµi tËp 1 (SGK 175) ?T×m trong ph¬ng ng÷ em ®ang sö dông, hoÆc mét ph¬ng ng÷ mµ em biÕt nh÷ng tõ ng÷:... HS trªn c¬ së phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ, thèng nhÊt trong nhãm bµn.(3 phót) Sau đó trình bày trớc lớp. HS kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ sung a- ChØ c¸c sù vËt, hiÖn tîng, … kh«ng cã tªn gäi trong c¸c.

(175) GV đánh giá, khái quát. ph¬ng ng÷ kh¸c vµ trong ng«n ng÷ toµn d©n. - VD: + T¾c: mét lo¹i qu¶ hä quýt. + Nèc: chiÕc thuyÒn. (Ph¬ng ng÷ NghÖ TÜnh) + S¬ng: g¸nh + Bäc: c¸i tói ¸o (Ph¬ng ng÷ Thõa Thiªn – HuÕ) b- §ång nghÜa nhng kh¸c vÒ ©m víi tõ ng÷ trong c¸c ph¬ng ng÷ kh¸c hoÆc trong ng«n ng÷ toµn d©n. PN B¾c mÑ bè qu¶ b¸t. PN Trung M¹ ba, bä tr¸i chÐn. PN Nam m¸ ba, tÝa tr¸i chÐn. c- §ång ©m nhng kh¸c vÒ nghÜa víi tõ ng÷ trong c¸c ph¬ng ng÷ kh¸c hoÆc trong ng«n ng÷ toµn d©n. - Hòm: + ở miền Bắc: chỉ một số đồ đựng có nắp đậy. + ë miÒn Trung, Nam: ChØ ¸o quan (quan tµi). - Nón: + miền Trung và từ ngữ toàn dân: chỉ một thứ đồ dùng làm bằng lá, để đội đầu, có hình chóp. + miÒn Nam: chØ nãn vµ mò nãi chung. - B¾p: + miÒn B¾c: cã thÓ dung chØ b¾p ch©n, tay + miÒn Trung, Nam: chØ b¾p ng«.. 1HS đọc yêu cầu bài tập. II. Phân tích vai trò của từ ngữ địa phơng trong mối quan hÖ víi tõ ng÷ toµn d©n: 2-Bµi tËp 2: (SGK 175). HS trên cơ sở phần đã chuẩn bÞ bµi ë nhµ => Tr×nh bµy miÖng tríc líp. - HS kh¸c nghe , nhËn xÐt, bæ xung. - Những từ ngữ địa phơng nh ở bài tập 1.a không có từ ngữ -GV đánh giá. tơng đơng trong phơng ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân vì: Có những sự vật, hiện tợng xuất hiện ở địa phơng này nhng không xuất hiện ở địa phơng khác, do có sự khác biệt giữa các vùng miền về điều kiện tự nhiên, đặc điểm tâm lý, phong tục tập quán. Tuy nhiên sự khác biệt đó kh«ng qu¸ lín. (Tõ ng÷ thuéc nhãm nµy kh«ng nhiÒu) - Mét sè tõ ng÷ nµy cã thÓ chuyÓn thµnh tõ ng÷ toµn d©n v× nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng mµ nh÷ng tõ ng÷ nµy gäi tªn. Vèn chỉ xuất hiện ở một địa phơng, nhng sau đó dần phổ biến trªn c¶ níc. 3-Bµi tËp 3:(SGK 175) 1HS đọc yêu cầu bài tập - Suy nghÜ c¸ nh©n -> Lµm bµi tËp, tr×nh bµy tríc líp. - Hai b¶ng mÉu ë bµi tËp 1- b¶ng b, c. - NhËn xÐt, bæ xung - Tõ ng÷ toµn d©n ë b¶ng b – tõ ng÷ ë miÒn B¾c: c¸ qu¶, GV kh¸i qu¸t lîn, ng·, èm. - C¸ch hiÓu thuéc ng«n ng÷ toµn d©n: èm- bÞ bÖnh..

(176) 4-Bµi tËp 4 (SGK 176) HS đọc yêu cầu bài tập. GV híng dÉn HS lµm bµi tËp ? Tìm từ ngữ địa phơng? ? C¸c tõ ng÷ nµy thuéc ph¬ng ng÷ nµo?. ? Tác dụng của từ ngữ địa ph¬ng trong ®o¹n trÝch.? HS lµm theo nhãm (5 phót) Trình bày, nhận xét, bổ sung. - Những từ ngữ địa phơng trong đoạn trích: “Chi, rứa, nờ, GV kh¸i qu¸t tui, cớ răng, ng, mụ” thuộc phơng ngữ Trung đợc dùng phổ biÕn ë c¸c tØnh: Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn – HuÕ. - T¸c dông gãp phÇn thÓ hiÖn ch©n thùc h¬n h×nh ¶nh cña mét vïng quª vµ t×nh c¶m, suy nghÜ, tÝnh c¸ch cña mét ngêi mẹ trên vùng quê ấy; làm tăng sự sống động, gợi cảm của t¸c phÈm. 4. Cñng cè - GV hệ thống bài: + Vai trò của từ ngữ địa phơng. + Cách sử dụng từ ngữ địa phơng Bµi tËp bæ xung: Tìm một số văn bản có sử dụng từ ngữ địa phơng, cho biết các văn bản có sử dụng từ ngữ địa phơng chiếm số lợng nhiều hay ít, điều đó nói lên u điểm gì của Tiếng Việt? Xác định nhiệm vụ của em khi học từ địa phơng. 5. Híng dÉn * Về nhà xem lại các BT đã làm, tiếp tục hoàn thiện phần bài tập còn lại vào vở BT. * Chuẩn bị bài mới: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm … - §äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngµy so¹n: Ngµy so¹n:15/11/2013. TiÕt 70:. Ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù A. Môc tiªu: - Giúp HS hiểu và nhận diện đợc thế nào là ngời kể chuyện, vai trò và mối quan hệ giữa ngêi kÓ chuyÖn víi ng«i kÓ trong v¨ b¶n tù sù - Rèn luyện kĩ năng nhận diện và tập kết hợp các yếu tố này trong khi đọc văn cũng nh khi viÕt v¨n. - Giáo dục các em tinh thần chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức mới. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn.

(177) C..TiÕn tr×nh 1. ổn định tổ chức 1. KiÓm tra bµi cò ? Tr×nh bµy BT1, 2/sgk – 191? (PhÇn BTVN) 2. bµi míi GV: Trong v¨n tù sù, b¾t buéc ph¶i cã ngêi kÓ chuyÖn, nhng ai lµ ngêi kÓ chuyÖn, kÓ chuyện ở ngôi nào? Và “xng ” là gì? Có nghĩa là sự việc ấy đợc nhìn nhận qua điểm nhìn của ai? Ngời đố là ngời nào? Ngời trong cuộc hay ngời ngoài cuộc? Cũng con ngời và sự việc ấy, nhng thay đổi ngôi kể, ngời kể thì nội dung hiện thực phản ánh và ý nghĩa của truyện có thể khác nhau nh thế nào? Nội dung bài học hôm nay sẽ giải đáp cho chúng ta những câu hỏi đó. I. Vai trß cña ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù: HS đọc đoạn trích/sgk 1. XÐt ®o¹n v¨n/sgk ? §o¹n trÝch kÓ vÒ ai vµ vÒ viÖc g×? - §o¹n trÝch kÓ vÒ phót chia tay gi÷a ngêi ho¹ sÜ giµ, c« g¸i vµ anh ? Ai lµ ngêi kÓ c©u chuyÖn trªn? (Cã ph¶i lµ c¸c thanh niªn. nh©n vËt: «ng ho¹ sÜ ,c« kÜ s, anh thanh niªn hay một ngời nào đó? ) - Ngêi kÓ kh«ng xuÊt hiÖn, kh«ng ph¶i lµ mét trong ba ngêi. ? Nh÷ng dÊu hiÖu nµo cho ta biÕt ë ®©y c¸c nh©n vËt kh«ng ph¶i lµ ngêi kÓ chuyÖn? (ChuyÖn kÓ theo ng«i thø mÊy? NÕu lµ mét trong ba nh©n vËt - KÓ theo ng«i thø ba. Ngêi kÓ trên thì ngôi kể và lời văn thay đổi nh thế nào? ) chuyÖn v« nh©n xng. - Các nhân vật trong đoạn văn đều trở thành đối tợng miêu tả một cách khách quan: + Anh thanh niªn võa vµo kªu lªn, c« kÜ s mÆt đỏ ửng, nhà hoạ sĩ quay lại... - NÕu lµ mét trong ba nh©n vËt trªn th× ng«i kÓ, lêi văn phải thay đổi, xng hô thay đổi; xng tôi ? Nh÷ng c©u “ Giäng cêi nhng ®Çy tiÕc rÎ”: “ Nh÷ng ngêi con g¸i s¾p xa ta, biÕt kh«ng bao giê gÆp ta n÷a hay nh×n ta nh vËy” lµ lêi nhËn xÐt cña ai vÒ nh©n vËt nµo? - Lµ lêi nhËn xÐt vÒ anh thanh niªn vµ nh÷ng suy nghÜ cña anh ta. Gv: C©u 2 ngêi kÓ chuyÖn nh nhËp vµo anh thanh niên để nói hộ những suy nghĩ và tình cảm của anh ta nhng vÉn lµ c©u trÇn thuËt cña ngêi kÓ chuyện. Câu nói đó vang lên không chỉ nói hộ anh thanh niªn mµ lµ tiÕng lßng cña rÊt nhiÒu ngêi trong tình huống đó - Ngêi kÓ chuyÖn ë ®©y dêng nh thÊy hÕt vµ biÕt tÊt c¶ mäi viÖc, mọi hành động, tâm t, tình cảm ? Hãy nêu những căn cứ để có thể nhận xét: ngời của các nhân vật. Miêu tả đối tợng kÓ chuyÖn ë ®©y dêng nh thÊy hÕt vµ biÕt tÊt c¶ 1 c¸ch kh¸ch quan mọi việc, mọi hành động, tâm t, tình cảm của các nh©n vËt? - Căn cứ vào chủ thể đứng ra kể câu chuyện, đối tợng đợc miêu tả, ngôi kể, điểm nhìn và lời văn,.

(178) cã thÓ nhËn xÐt: ngêi kÓ chuyÖn ë ®©y dêng nh thấy hết, biết tất cả mọi việc, mọi hoạt động, tâm t, t×nh c¶m cña c¸c nh©n vËt. - Ngời k/c ko xuất hiện trong đoạn văn, đứng ngoài quan sát. Miêu tả đối tợng 1 cách khách quan ? Em hiÎu nh thÕ nµo vÒ c¸ch kÓ chuyÖn theo ng«i thø 3 ? Vai trß cña ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù? - Hs tr¶ lêi, gv kh¸i qu¸t 2. KÕt luËn : - H/s đọc ghi nhớ SGK * Ghi nhí/sgk H/s đọc yêu cầu và đoạn văn trong bài tập 1/sgk ? So víi ®o¹n trÝch ë môc I. C¸ch kÓ ë ®o¹n trÝch nµy cã g× kh¸c? (ngêi kÓ chuyÖn ë ®©y lµ ai? Ng«i kÓ nµy cã u ®iÓm g× vµ h¹n chÕ g× so víi ng«i kÓ ë ®o¹n trªn?) GV híng dÉn HS th¶o luËn nhãm (5phót) HÕt thêi gian => b¸o c¸o. NhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t.. ? Chän mét trong 3 nh©n vËt («ng ho¹ sÜ, anh thanh niên, cô kỹ s) là ngời kể chuyên, sau đó chuyÓn ®o¹n trÝch môc (I) thµnh mét ®o¹n kh¸c sao cho nh©n vËt, sù kiÖn, lêi v¨n vµ c¸ch kÓ phï hîp víi ng«i 1. II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 a. - Ngêi kÓ chuyÖn lµ nh©n vËt “t«i”. KÓ l¹i cuéc gÆp gì gi÷a m×nh vµ ngêi mÑ sau bao n¨m xa c¸ch - Ưu điểm : Miêu tả đợc diễn biến t©m lý s©u s¾c, phøc t¹p, nh÷ng tình cảm tinh tế, sinh động của nh©n vËt “t«i” - Hạn chế : không miêu tả đợc diễn biÕn néi t©m cña nh©n vËt ngêi mÑ => TÝnh kh¸i qu¸t kh«ng cao, lêi văn trần thuật dễ nhàm chán, đơn ®iÖu. b.. GV phân nhóm đóng vai từng nhân vật kể phù hîp. Thêi gian 5 phót. Tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t. Cã b¶ng phô cho HS tham kh¶o 1 ®o¹n v¨n VD ®o¹n v¨n: lêi kÓ cña anh thanh niªn: T«i nãi giäng ®Çy tiÕc nuèi: - Trêi ¬i, chØ cßn cã 5 phót! Nãi råi t«i ch¹y ra phÝa sau nhµ, mét l¸t sau t«i trë vµo nhµ, trong tay cÇm c¸i lµn. Nhµ ho¹ sÜ tÆc lìi đứng dậy. Còn cô gái kia cũng đứng lên đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. - C« cßn quªn chiÕc mïi xoa ®©y nµy. T«i kªu lªn, råi cÇm chiÕc kh¨n tay cßn vo trßn cÆp gi÷a cuèn s¸ch trả lại cho cô gái. Cô kĩ s mặt đỏ öng nhËn lÊy chiÕc kh¨n quay mÆt ®i….

(179) ? So sánh vị trí ngời kể? Khi thay đổi lời văn, đọan văn sẽ nh thế nào? - ThiÕu tÝnh kh¸ch quan * Bµi häc: Trong qu¸ tr×nh x©y - Giäng kÓ thiÕu tù nhiªn dùng v¨n b¶n tù sù, ta cÇn c©n nh¾c, lùa chän ng«i kÓ – ngêi kÓ ? Thông qua bài tập 1 em rút ra đợc bài học gì ? sao cho phï hîp. Mçi ng«i - Vai trß cña ng«i kÓ, u ®iÓm, h¹n chÕ trong tõng chuyÖn kÓ đều cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm nhÊt ng«i kÓ. định. Ngời viết phải có sự tinh tế trong c¸ch lùa chän ng«i kÓ . 4. Cñng cè ? ThÕ nµo lµ ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù? ? Vai trß cña ngêi k/c trong v¨n b¶n tù s? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN 5. Híng dÉn : * - Học thuộc ghi nhớ, xem lại các bài tập đã chữa * - ChuÈn bÞ bµi míi : ChiÕc lîc ngµ => §äc v¨n b¶n sgk, tãm t¾t, so¹n theo yªu cÇu - C©u hái bæ sung: T¹i sao bÐ Thu l¹i yªu cÇu ba mua cho m×nh 1 c©y lîc ngµ mµ không phải là 1 thứ đồ chơi nào đó hay 1 vật gì khác.. Ngµy so¹n : 20/11/2013 TiÕt 71-72:. ChiÕc lîc ngµ - NguyÔn Quang S¸ng A. Môc tiªu: - Học sinh cảm nhận đợc tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh cña cha con «ng S¸u trong chuyÖn - Nắm đợc nghệ thuật miêu tả tâm li nhân vật đặc biệt là nhân vật bé Thu, nghệ thuật xây dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê vµ tù nhiªn cña t¸c gi¶ - Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm, biết phát hiện những chi tiết nghệ thuật đáng chú ý trong truyÖn ng¾n - Giáo dục tình cảm cha con, tình cảm gia đình B .ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi Ch©n dung NguyÔn Quang S¸ng - Häc sinh: Häc vµ so¹n bµi theo híng dÉn. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra bµi cò: ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Anh thanh niªn trong t¸c phÈm ““LÆng lÏ sa pa” cña NguyÔn Thµnh Long?.

(180) 3. Bµi míi: GV : T×nh c¶m cha con lµ t×nh c¶m thiªng liªng vµ bÊt diÖt. Trong bÊt kú hoµn c¶nh nµo thì t/c đó vẫn cháy mãi trong lòng mỗi con ngời. Nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã ghi lại những biểu hiện đầy xúc động của tình cảm đó trong hoàn cảnh khá đặc biệt vào trong tác phẩm của mình. Cụ thể t/c đó đợc diễn tả ntn, tìm hiểu tác phẩm chúng ta sẽ thấy điều đó.. Häc sinh nghiªn cøu phÇn chó thÝch (*)/sgk ? Nªu mét vµi nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ ?. GV giíi thiÖu ch©n dung NguyÔn Quang S¸ng. ? Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?. I.T×m hiÓu chung : 1. T¸c gi¶: NguyÔn Quang S¸ng: - Sinh n¨m 1932 - Quª: HuyÖn Chî míi- An giang - Tham gia hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ MÜ. - ViÕt v¨n tõ khi tËp kÕt ra B¾c n¨m 1954. - T¸c phÈm cña «ng hÇu hÕt viÕt vÒ cuéc sèng vµ nh÷ng con ngêi Nam Bé trong 2 cuéc kh¸ng chiÕn còng nh trong hoµ b×nh. 2. T¸c phÈm: - Ra đời năm 1966 tại chiến trờng Nam Bé trong giai ®o¹n cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®ang diÔn ra ¸c liÖt. - N»m trong tËp truyÖn cïng tªn cña t¸c gi¶.. GV hớng dẫn đọc: Rõ ràng, diễn cảm, thể hiện rõ tâm lí nhân vật, chú ý đoạn đối thoại. GV đọc mẫu 1 đoạn HS đọc. GV nhËn xÐt GV tãm t¾t ®o¹n lîc bá ë phÇn ®Çu truyÖn ? Tãm t¾t cèt truyÖn cña ®o¹n trÝch ? (Yêu cầu: Ngắn gọn đảm bảo những tình tiết chính, đúng, mạch lạc câu chuyện) - Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi đến khi con bÐ Thu lªn 8 tuæi, «ng míi cã dÞp vÒ th¨m nhµ, th¨m con . BÐ Thu kh«ng nhËn ra cha v× c¸i sÑo trªn mÆt lµm ba kh«ng gièng víi ngêi chụp trong bức hình cùng mẹ mà em đã biết. Em đối xử với ba nh ngời xa lạ. Đến lúc Thu nhËn ra cha, t×nh cha con thøc dËy m·nh liÖt trong em th× còng lµ lóc «ng S¸u ph¶i ra ®i. ë khu c¨n cø, ngêi cha dån hÕt t×nh c¶m yªu quÝ, nhí th¬ng con vµo viÖc lµm mét chiÐc lîc b»ng ngà voi để tặng con. Trong một trận càn, ông hi sinh. Tríc lóc nh¾m m¾t «ng cßn kÞp trao c©y lîc cho ngêi b¹n nhê t×m gÆp bÐ Thu.... ? Văn bản này sử dụng phơng thức biểu đạt nào? ? Nªu kh¸i qu¸t vÒ t×nh huèng truyÖn ? T×nh - Ph¬ng thøc chÝnh: Tù sù + miªu t¶.

(181) huống đó giúp cha con ông Sáu bộc lộ t/c nh thế nµo ? - Tình huống 1: Tình cảm mãnh liệt của con đối víi cha (T×nh huèng c¬ b¶n) - T×nh huèng 2: T×nh c¶m s©u s¾c cña ngêi cha dµnh cho con. + lËp luËn. - T×nh huèng truyÖn : + Hai cha con «ng S¸u gÆp nhau sau 8 n¨m xa c¸ch. BÐ Thu ko nhËn ra ba, khi nhËn ra th× «ng S¸u ph¶i lên đờng. + ë c¨n cø, «ng dµnh t/c vµo c©y ? Ng«i kÓ trong truyÖn lµ ng«i mÊy? Ngêi kÓ cã lîc nhng cha kÞp trao cho con th× vai trß nh thÕ nµo? «ng l¹i hy sinh =>T¸c dông: T¹o giäng ®iÖu kÓ chuyÖn thñ thØ - Ng«i thø 3, nh©n vËt xng t«i - lµ gợi cảm giác chân thành gần gũi với ngời đọc. ngêi chøng kiÕn c©u chuyÖn (B¸c Ba) => Tác dụng: Bày tỏ thái độ ? Xác định bố cục của văn bản ? c¶m xóc trùc tiÕp cña t¸c gi¶ - Tõ ®Çu -> “tõ tõ tuét xuèng” => ¤ng S¸u trong - Bè côc 2 phÇn nh÷ng ngµy nghØ phÐp - TiÕp theo -> hÕt => ¤ng S¸u trong nh÷ng ngµy ë chiÕn khu.. II. T×m hiÓu chi tiÕt: 1.Nh©n vËt bÐ Thu: a. Thái độ và hành động của bé GV: §îc gÆp l¹i con sau bao n¨m xa c¸ch, víi Thu trong nh÷ng ngµy «ng S¸u nghØ bao nỗi nhớ thơng, nên ông Sáu không ghìm đợc phép: nçi vui mõng. Trong phót gi©y ®Çu tiªn nh×n thấy con ông đã gọi con... HS theo dõi sgk đoạn từ đầu đến “bắt nó về”. ? BÐ Thu cã nh÷ng ph¶n øng nµo khi nghe «ng S¸u gäi m×nh lµ “con” vµ xng “ba” víi nã? - GiËt m×nh trßn m¾t nh×n, ng¬ ng¸c l¹ lïng - Con bÐ thÊy l¹ qu¸, mÆt nã bçng t¸i ®i, råi vôt ch¹y vµ kªu thÐt lªn: “M¸, m¸” ? Tâm trạng của bé Thu lúc đó ra sao? - GÆp «ng S¸u nã sî h·i, lo l¾ng vµ ? Trong ba ngµy «ng S¸u ë nhµ, bÐ Thu bµy tá ngê vùc... thái độ nh thế nào đối với ông? - Nãi trèng kh«ng, kh«ng chÞu gäi cha. - Kh«ng chÞu nhê «ng S¸u ch¾t níc c¬m hé. - HÊt trøng c¸ khi «ng S¸u g¾p cho - Bị ông Sáu đánh, bỏ về nhà bà ngoại. Xuống xuång cè khua d©y cét xuång kªu ræn r¶ng thËt to... ? Tại sao bé Thu lại tỏ thái độ nh thế? - Kh«ng chÊp nhËn «ng S¸u lµ cha - Cù tuyÖt mét c¸ch quyÕt liÖt tríc t×nh c¶m cña «ng S¸u ? Phản ứng cự tuyệt của bé Thu có phải là dấu -> Là đứa trẻ ơng ngạnh, bớng bỉnh hiệu của đứa trẻ h không? Vì sao? - Kh«ng v× bÐ Thu kh«ng thÓ chÊp nhËn mét ngêi kh¸c víi cha m×nh trong tÊm ¶nh ? §¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ nh©n vËt nµy?.

(182) - Nã cha hiÓu nguyªn do cña vÕt thÑo d÷ d»n trªn m¸ - Ph¶n øng hoµn toµn tù nhiªn, nã cßn chøng tá c¸ tÝnh cña em ? Phản ứng ấy còn khẳng định tình cảm của em nh thÕ nµo víi ba?. - T×nh c¶m s©u s¾c ch©n thËt, chØ tin yêu ba khi là đúng. - Trong c¸i cøng ®Çu Èn chøa c¶ sù kiªu h·nh cña trÎ th¬ vÒ t×nh yªu dµnh cho ngêi cha “ ngêi trong tÊm GV: Trong hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt cña chiÕn h×nh víi m¸” tranh, em còn quá nhỏ nên cha thấu hiểu đợc nh÷ng t×nh thÕ kh¾c nghiÖt, Ðo le cña cuéc sèng, mà ngời lớn cũng cha kịp chuẩn bị cho em đón nhËn nh÷ng kh¶ n¨ng bÊt thêng nªn nã kh«ng tin «ng S¸u lµ ba nã chØ v× trªn mÆt «ng cã thªm vÕt sÑo kh¸c víi h×nh ba mµ nã biÕt. Qua tâm lí và hành động của bé Thu, ta cảm nhận đợc đó là tình cả thật sâu sắc, mạnh mẽ, nh÷ng c¶m nhËn thËt døt kho¸t, r¹ch rßi. ë Thu có nét cá tính là sự cứng cỏi đến mức tởng nh ơng ngạnh, nhmg Thu vẫn là 1 đứa trẻ với những nÐt tÝnh c¸ch hån nhiªn, ng©y th¬ cña trÎ con.. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi 5. Híng dÉn - Tãm t¾t t¸c phÈm - Phân tích đợc tâm trạng của bé Thu trong những ngày đầu gặp ba? - T×m hiÓu tiÕp t¸c phÈm : BÐ Thu trong ngµy chia tay ba vµ t×nh c¶m cña ba dµnh cho bÐ Thu. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n : 20/11/2013. TiÕt 72:. ChiÕc lîc ngµ (tiÕp) - NguyÔn Quang S¸ng A. Môc tiªu: B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi - Häc sinh: Häc vµ so¹n bµi, lµm bµi theo yªu cÇu C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức.

(183) 2. KiÓm tra bµi cò: ? Tãm t¾t t¸c phÈm “ ChiÕc lîc ngµ” ? Nªu t×nh huèng cña c©u truyÖn ? ? Phân tích thái độ và hành động của bé Thu trong những ngày ông Sáu ở nhà nghỉ phÐp? 3. Bµi míi: II. T×m hiÓu chi tiÕt: 1. a. b. Thái độ và hành động của bé Thu HS theo dâi sgk ®o¹n “S¸ng h«m sau...tuét trong buæi chia tay víi ba: xuèng” ? Vẻ mặt của bé Thu đợc miêu tả nh thế nào? - “Với đôi mi dài cong….. sâu sa” ? Em thử đoán xem tâm trạng bé Thu lúc đó ra sao?. - Kh«ng lo l¾ng sî h·i ? Khi nghe tiếng ông Sáu nói: thôi “Ba đi nghe - Suy nghĩ một điều gì đó con” bé Thu đã phản ứng nh thế nào? - Kªu thÐt lªn: Ba….a…a - Nhanh nh mét con sãc nã ch¹y thãt lªn, dang hai tay, nãi trong tiÕng khãc….. - H«n ba nã cïng kh¾p - ¤m chÇm lÊy ba mÕu m¸o: ba vÒ “Ba mua cho con mét c©y lîc nghe ba” -> Thái độ và hành động thay đổi hoàn ? LÇn nµy bÐ Thu còng kªu thÐt lªn nhng toµn : gäi «ng S¸u lµ “ba”, béc lé t/c kh«ng ph¶i lµ gäi “m¸” mµ lµ gäi “ba”. C¶m m¹nh mÏ, cuèng quýt nhËn cña em nh thÕ nµo vÒ hai tiÕng kªu nµy? - Kh«ng cßn lµ tiÕng kªu béc lé sù sî h·i, mµ lµ tiÕng nãi cña t×nh yªu th¬ng ruét thÞt. ? §äc l¹i tiÕng kªu. em suy nghÜ g× vÒ lêi b×nh luËn cña ngêi kÓ chuyÖn: “TiÒng kªu nh…… nã”? - Nói đúng tâm trạng của bé Thu - Đau đớn khi phải chia tay cha khi vừa nhận ra cha. ? Nh÷ng cö chØ: “nhanh nh mét con sãc, nã ch¹y thãt lªn vµ giang hai tay «m chÆt lÊy cæ ba nã: nã h«n ba nã cïng kh¾p ….” thÓ hiÖn t×nh c¶m dµnh cho ba nh thÕ nµo? - T×nh yªu dµnh cho cha thËt m·nh liÖt vµ ch¸y báng - Đau đớn khi vừa nhận ra cha đã phải ? Nh÷ng lêi nãi: “Kh«ng cho ba ®i n÷a; ba vÒ chia tay. Ba mua cho con mét c©y lîc nghe ba” thÓ hiÖn mong íc g× cña bÐ? GV: đó là mong ớc chính đáng của một đứa - Mong muốn đợc ba chăm sóc và che con yªu quÝ cha tin tëng, t×nh yªu th¬ng cña chë cha/.

(184) ? Vì sao có sự thay đổi trong hành động của bé Thu ? - §îc bµ ngo¹i gi¶i thÝch ? Trong đêm trở về bà ngoại, Thu đợc bà giải thích về vết thẹo làm thay đổi khuôn mặt ba nó. Sự nghi ngờ bấy lâu nay đợc giải toả và ở Thu n¶y sinh mét tr¹ng th¸i nh lµ ©n hËn hèi tiÕc. Cö chØ nµo thÓ hiÖn ®iÒu Êy? - Nghe bµ kÓ nã n»m yªn råi thë dµi nh ngêi lín -> ¢n hËn hèi tiÕc GV: ChÝnh v× thÕ trong giê phót chia tay vêi ngêi cha, t×nh yªu vµ nçi mong nhí ngêi cha xa c¸ch bÞ dån nÐn bÊy l©u nay bung ra thËt m¹nh mÏ vµ hèi h¶, cuèng quýt cã xen lÉn sù hèi hËn. T¸c gi¶ lµ ngêi chøng kiÕn giê phót chia tay lµ ngêi sím nhËn ra t×nh yªu th¬ng của cô bé: Tôi thấy đôi mắt mênh mông của con bÐ bçng x«n xao” ? Chỉ ra cái hay trong cách diễn đạt? - Hai tõ l¸y: “Mªnh m«ng, x«n xao” dïng chØ đôi mắt - Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn. đôi mắt ấy nhìn ngêi cha cã bao ®iÒu muèn nãi - Lµ c¸i x«n xao cña t×nh cha con Êp ñ bÊy l©u nay ? BÐ Thu kh«ng nhËn ra cha v× vÕt thÑo trªn mặt ông Sáu, nhng cũng từ vết thẹo ấy Thu đã nhËn ra ngêi cha yªu quÝ cña m×nh. Theo em có thể hiểu nh thế đợc không. Vì sao? HS th¶o luËn (3 phót) - Có thể hiểu nh vậy đợc - Thu sî vÕt thÑo do cha biÕt «ng S¸u lµ cha mình. Khi biết ,Thu đã hôn lên vết thẹo trên mÆt ba nã. §ã lµ t×nh c¶m yªu th¬ng ruét thÞt GV: T×nh yªu th¬ng cha in s©u trong t©m hån bÐ vµ sau nµy em trë thµnh c« giao liªn mu trÝ dòng c¶m nèi nghiÖp cha. C©y lîc ngµ vµ h×nh ¶nh ngêi cha sÏ theo c« suèt cuéc kh¸ng chiÕn, suốt cuộc đời.. 2. T×nh c¶m cha con s©u nÆng cña «ng HS theo dâi SGK ? §îc vÒ th¨m nhµ, niÒm mong mái lín nhÊt S¸u: a. Ông Sáu trong những ngày đợc nghỉ cña «ng S¸u lµ g×? phÐp: ? HiÓu nh thÕ naß tríc lêi nhËn xÐt nµy: “T×nh ngêi cha cø n«n nao trong anh”?.

(185) - Ngời viết vừa kể, vừa tả, vừa đọc đợc suy - Luôn khao khát muốn đợc gặp con nghÜ cña nh©n vËt - N«n nao: n«n nãng, phÊp phæng, mau chãng muốn đợc gắp con ? Xuồng vào bến, đoán biết là con, anh Sáu đã thể hiện tình cảm đó nh thế nào? - Nhón ch©n nh¶y thãt lªn - Bíc véi vµng nh÷ng bíc dµi - Vừa bớc vừa khom ngời đa tay chờ đón con - Kªu to: Thu con, giäng lÆp bÆp, run run ? NhËn xÐt g× vÒ cö chØ ®Çu tiªn khi «ng S¸u gÆp con? ? Khi bị đứa con từ chối, hình ảnh ông đợc miªu t¶ nh thÕ nµo? T©m tr¹ng «ng S¸u ra sao? - “Anh đứng sững lại….bị gãy”. - Vội vã muốn đợc ôm con vào lòng ? T¸c gi¶ miªu t¶ néi t©m b»ng c¸ch nµo ? -Vô cùng xúc động khi tận mắt nhìn - Miêu tả ngoại hình: Đứng sững, hai tay đứa con yêu. bu«ng thâng, mÆt sÇm l¹i ? Những ngày sau đó ông có hành động ntn ? - Buồn bã, thất vọng, đau đớn khi con T©m tr¹ng cña «ng ra sao ? - Nghe con nãi træng «ng chØ l¾c ®Çu cêi. ¤ng kh«ng nhËn cha để ý đợc tâm lí trẻ, muốn tạo cơ hội gần con ? Khi con phản ứng mạnh ông có hành động g× ? V× sao? - §¸nh m¾ng con - V× nãng giËn - V× trÎ h -> Tình yêu thơng cha dành cho con trở nên - Hai ngày sau : tìm mọi cách để làm bÊt lùc thân, vỗ về mong nhận đợc 1 tiếng gọi ‘‘ba’’ ? Từ những biểu hiện đó, nỗi lòng nào của ông Sáu đợc thể hiện? HS đọc đoạn cuối ? Chia tay con, anh nhìn với đôi mắt trìu mến lÉn buån rÇu. Em cã suy nghÜ g× tríc h×nh ¶nh đôi mắt ấy? - Đôi mắt ngời cha giàu tình yêu thơng và độ lợng - Buån v× t×nh yªu th¬ng cña ngêi cha cha đợc đền đáp ? Khi bÐ Thu nhËn ra «ng, «m chÆt lÊy «ng, t×nh c¶m cña ngêi cha lóc nµy nh thÕ nµo ? - §îc biÓu hiÖn qua nh÷ng giät níc m¾t - H«n lªn m¸i tãc con... ? T©m tr¹ng cña «ng lóc nµy ntn? (t¹i sao «ng S¸u l¹i khãc?).

(186) ? Trong nh÷ng ngµy ®Çu ë chiÕn khu, t©m tr¹ng, t/c cña «ng S¸u ntn ? - Khãc v× sung síng, h¹nh phóc khi ? Ông Sáu tự mình ca từng chiếc răng lợc thận con gái thay đổi thái độ, nghe tiếng trọng, tỉ mỉ và cố công nh ngời thợ bạc… việc con gọi ‘‘ba’’. Tình cảm của ông đợc đền đáp. lµm Êy nãi hé «ng t×nh c¶m g×? b. ¤ng S¸u trong nh÷ng ngµy ë chiÕn ? Ông Sáu đã tạo cho con chiếc lợc từ ngà voi khu: hay cßn tõ mét ®iÒu g× kh¸c? - Từ tình yêu thơng và hi vọng ở con. Làm đợc - Luôn thơng nhớ con da diết lợc cho con ông tạo ra đợc niềm vui, xoá bớt - Day dứt, ân hận vì trót đánh con - Gi÷ lêi høa lµm c©y lîc cho con. nỗi ân hận khi trót nóng giận đánh con ? Hình ảnh cuối cùng của ông Sáu khi bị đạn giÆc tróng ngùc “Anh ®a tay vµo tói mãc c©y l- -> C©y lîc víi «ng lµ t×nh yªu th¬ng îc ®a cho t«i vµ nh×n t«i 1 håi l©u” cã ý nghÜa ngêi con v« h¹n. g×? - C¸i nh×n cuèi cïng cña «ng lµ ®iÒu «ng nh¾n gửi đồng đội thay mình thực hiện mong ớc của con. - §ã lµ t×nh yªu th¬ng con s©u s¾c vµ c¶m động GV: ChiÕc lîc ngµ víi dßng ch÷ “yªu nhí tÆng Thu con cña ba” mang bao t×nh c¶m s©u nÆng của ngời cha đối với con gái bé bỏng. Nh vậy, chi tiÕt “ChiÕc lîc ngµ” cã 1 ý nghÜa quan träng trong t¸c phÈm, nã nh mét vËt kÝ th¸c thiªng liªng cña ngêi lÝnh vÒ t×nh phô tö mµ bom đạn quân thù không thể nào tàn phá đợc. ChiÕc lîc ngµ víi dßng ch÷ m·i m·i lµ kØ vËt, lµ nh©n chøng vÒ nçi ®au, vÒ bi kÞch ®Çy m¸u và nớc mắt, đã để lại những ám ảnh bi thơng trong lßng ta. ¤ng S¸u lµ ngêi lÝnh cña mét thÕ hệ anh hùng, đi trớc mở đờng, đã nếm trải nh÷ng thö th¸ch gian khæ vµ hi sinh. ? Những nét đặc sắc nghệ thuật nào đã tạo nên sù hÊp dÉn, sù thµnh c«ng cho truyÖn ng¾n nµy?. III.Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt: - Cèt truyÖn chÆt chÏ, cã yÕu tè bÊt ngê nhng hîp lÝ. - Lùa chän nh©n vËt kÓ chuyÖn thÝch H/s đọc ghi nhớ SGK GV: TruyÖn “chiÕc lîc ngµ” vµ h×nh ¶nh «ng hîp. S¸u kh«ng chØ nãi lªn t×nh cha con th¾m thiÕt, - Miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ vµ tÝnh c¸ch s©u nÆng mµ cßn kh¬i gîi trong lßng ta bao ý nh©n vËt, nhÊt lµ nh©n vËt trÎ em phï ? Kh¸i qu¸t néi dung chÝnh cña v¨n b¶n?.

(187) nghĩ về sự hi sinh và hạnh phúc ở đời do các hợp. thế hệ cha anh đã đổ xơng máu làm nên, và bài 2. Nội dung: học về “uống nớc nhớ nguồn” càng thấm thía. - Tình cảm sâu nặng, cao đẹp của cha con «ng S¸u trong c¶nh ngé Ðo le cña chiÕn tranh. * Ghi nhí/ sgk.. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. ? Ph©n tÝch t×nh c¶m cña 2 cha con «ng S¸u? 5. Híng dÉn *- Tãm t¾t t¸c phÈm - Phân tích đợc nhân vật bé Thu và ông Sáu - Lµm bµi tËp 1, 2/sgk phÇn luyÖn tËp. GV híng dÉn BT1: - Thái độ của bé Thu + Trong nh÷ng ngµy ®Çu kh«ng nhËn ba + Lóc «ng s¾p ®i l¹i vå vËp nhËn ba -> Sự trái ngợc nhau trong thái độ và hành động này là hoàn toàn nhất quán trong t/c¸ch cña bÐ Thu : T×nh yªu th¬ng cha v« bê bÕn. * - ChuÈn bÞ bµi míi: «n tËp tiÕng viÖt => §äc kü sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n : Ngµy so¹n : 20/11/2013. TiÕt 73:. «n tËp tiÕng viÖt. (C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i, ... C¸ch dÉn gi¸n tiÕp) A. Môc tiªu: - Ôn tập, hệ thống lại các kiến thức đã học về các phơng châm hội thoại, xng hô trong hội tho¹i, thuËt ng÷, sù ph¸t triÓn cña tõ vùng tiÕng viÖt, c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông ng«n ng÷ trong giao tiÕp, trong viÖc thùc hµnh x©y dùng v¨n b¶n. - Giáo dục các em tình yêu sự phong phú, đa dạng của tiếng mẹ đẻ. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô... - Häc sinh: ¤n tËp theo híng dÉn cuèi tiÕt 72 C. TiÕn tr×nh : 1.ổn định tổ chức 2.KiÓm tra: KÕt hîp trong giê.

(188) 3.Bµi míi. I. C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i 1. Kh¸i niÖm: GV yªu cÇu HS hÖ thèng a. C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i: lại toàn bộ các kiến thức đã häc vÒ c¸c PCHT: PCVL PCVC PCQH ? C¸c ph¬ng ch©m héi Khi giao Khi giao Khi tho¹i (Ph¬ng ch©m vÒ lîng, tiÕp, cÇn nãi tiÕp, giao chÊt, c¸ch thøc, quan hÖ, cho cã néi kh«ng nªn tiÕp, cÇn lÞch sù) yªu cÇu chóng ta dung, néi nãi nh÷ng nèi vµo ph¶i tu©n thñ nh÷ng ®iÒu dung cña lêi ®iÒu mµ đúng đề g×? nói phải đáp mình tµi giao ứng đúng kh«ng tin tiÕp, GV sử dụng bảng phụ, ghi yêu cầu của là đứng sự tránh KN 5 PCHT, yªu cÇu HS cuéc giao thËt hay nãi l¹c lên bảng điền tên PC phù tiếp, không không có đề hîp víi tõng KN. thõa kh«ng b»ng thiÕu chøng x¸c thùc. PCCT Khi giao tiÕp, cÇn chó ý nãi ng¾n gän, rµnh rät, tr¸nh m¬ hå. PCLS Khi giao tiÕp, cÇn tÕ nhÞ, t«n träng ngêi kh¸c. ? C¸c nguyªn nh©n kh«ng b. Nh÷ng nguyªn nh©n kh«ng tu©n thñ PCHT tu©n thñ ph¬ng ch©m héi - Ngêi nãi v« ý, vông vÒ, thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕp. tho¹i? - Ngêi nãi u tiªn cho mét ph¬ng ch©m héi tho¹i, hoÆc mét yªu cÇu kh¸c quan träng h¬n. - Ngời nói gây một sự chú ý để ngời nghe hiểu câu nói theo mét hµm ý kh¸c. * Gi¸o viªn cho häc sinh 2. LuyÖn tËp: t×m c¸c t×nh huèng thêng gÆp trong cuéc sèng theo yªu cÇu cña bµi tËp/sgk. HS t×m, tr×nh bµy... * GV cho mét sè t×nh huèng giao tiÕp kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i: (1). Trong giê vËt lÝ, thÇy gi¸o hái 1 h/s ®ang m¶i nh×n (B¶ng phô) qua cöa sæ: - Em cho thÇy biÕt sãng lµ g×? H/ s tr¶ lêi: - Tha thÇy sãng lµ tªn bµi th¬ cña Xu©n Quúnh ¹. ? B¹n h/s kh«ng tu©n thñ => Kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m quan hÖ ph¬ng ch©m nµo? (2). Ngêi con ®¨ng kÝ häc thªm tin häc ngoµi giê, vÒ nãi víi bè: - Bố ơi! Cho con tiền để đóng học tin. Ngêi bè hái: - Tin häc lµ g× hë con? Ngêi con tr¶ lêi: - Tin häc lµ ai tin th× ®i häc. ? Ngêi con kh«ng tu©n thñ => Kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ chÊt ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo? (3) Lan, Mai, Hoa trên đờng đi học về gặp bà bán hàng rong víi nh÷ng cñ khoai luéc rÊt ngon..

(189) Lan: - ¤i, khoai ngon nhØ? Hoa: - ừ, ngon thật, tớ có thể ăn trừ cơm đợc. Mai: - Ngon gì mà ngon, ở quê tớ, khoai chỉ toàn để ? Bạn Mai đã vi phạm cho lîn... PCHT nµo? V× sao? => Bạn Mai đã vi phạm PC lịch sự. Vì nói nh thế sẽ gây sự khó chịu cho Lan và Hoa, xúc phạm đến lòng tự träng cña 2 b¹n => Mai v« ý, thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕp. ? Em xö lÝ thÕ nµo trong t×nh huèng nµy? Vµ rót ra => Xö lÝ: Mai kh«ng nªn nãi sù thËt trong lóc nµy, v× 2 đợc bài học gì từ câu bạn đang thèm ăn khoai. chuyÖn nµy? => Bµi häc: Nãi n¨ng ph¶i c©n nh¾c, lùa lêi... ? Nh vËy cÇn lu ý g× khi sö dụng PCHT để đạt mục đích giao tiếp? HS tr×nh bµy. GV gi¸o dôc HS: Trong mäi t×nh huèng giao tiÕp, không đợc vi phạm PCLS: “Häc ¨n, häc nãi, häc gãi, häc më”. II. Xng h« trong héi tho¹i. * GV cho häc sinh t×m c¸c tõ xng h« th«ng dông trong héi tho¹i theo yªu cÇu BT 1. BT1. - T«i, ta, tao, tí, m×nh, mµy, nã, h¾n, chóng mµy, chóng 1? nã, chóng t«i…. ? T×m hiÓu yªu cÇu BT2,3? - ¤ng, bµ, cha, mÑ, chó, b¸c, c«, d×, anh, chÞ, thÇy, c«, * GV híng dÉn HS th¶o b¹n... luËn theo nhãm bµn (5 phót) => §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. 2. BT2: GV kh¸i qu¸t. - Xng khiªm, h« t«n: Ngêi nãi tù xng m×nh 1 c¸ch khiêm nhờng, gọi ngời đối thoại 1 cách tôn kính 3. BT3: - Trong TV khi xng hô có thể dùng các đại từ, các danh GV: Ngµy xa dïng tªn tõ chØ quan hÖ th©n thuéc. DT chØ chøc vô nghÒ nghiÖp, riêng để xng hô bị coi là tên riêng. phạm huý. Ngày nay có thể - Mỗi phơng tiện đều thể hiện t/c của tình huống giao tiÕp vµ mqh gi÷a ngêi nãi vµ ngêi nghe dùng để xng hô đợc. ? LÊy vÝ dô chøng tá 1 tõ ng÷ xng h« trong trêng hîp nµy thÓ hiÖn sù th©n mËt xuång s·, trong t×nh huèng kh¸c l¹i thÓ hiÖn sù coi thêng, kh«ng t«n träng? (1): Giê ra ch¬i: Tao víi mày chiều nay đi đá bóng nhÐ!=> Th©n mËt, xuång s· (2): Giê b×nh nhËt: Mµy nói nh thế mà nghe đợc à? => Kh«ng t«n träng.

(190) GV: Nh vËy, cïng 1 tõ ng÷ xng h«, nhng trong nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp kh¸cc nhau th× nã l¹i cã s¾c th¸i biÓu c¶m kh¸c nhau. ? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc => Tõ ng÷ xng h« trong tiÕng ViÖt rÊt phong phó, tinh tiÕp? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn tÕ, giµu s¾c th¸i biÓu c¶m. gi¸n tiÕp III. C¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp 1. Kh¸i niÖm - DÉn trùc tiÕp: lµ nh¾c l¹i nguyªn v¨n lêi nãi hay ý nghĩ của ngời hoặc nhân vật, lời dẫn trực tiếp đặt trong dÊu ngoÆc kÐp, phÝa tríc cã dÊu hai chÊm ? ChuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp - DÉn gi¸n tiÕp: Lµ thuËt l¹i lêi nãi hay ý nghÜ cña ngêi sang gi¸n tiÕp ta lµm ntn? hoÆc nh©n vËt, cã ®iÒu chØnh cho thÝch hîp; lêi dÉn gi¸n tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép Gv híng dÉn cho hs lµm * C¸ch chuyÓn tõ dÉn trùc tiÕp sang dÉn gi¸n tiÕp: bµi tËp 2/sgk.191 - Bá dÊu ngoÆc kÐp vµ dÊu hai chÊm, thªm “r»ng”, “lµ” hoặc “đại ý rằng” 2. LuyÖn tËp -Vua QT hái NguyÔn ThiÕp lµ…. - NguyÔn ThiÕp tr¶ lêi r»ng….. - Những thay đổi từ ngữ đáng chú ý: Lêi dÉn TT Trong lời đối thoại Lời dẫn GT Tõ ng÷ xng h«. T«i (ng«i 1). Nhµ vua (ng«i 3). Tõ xng h«. Chóa c«ng (ng«i 2). Vua QT (ng«i 3). Từ chỉ đặc ®iÓm Tõ chØ thêi gian. §©y. (TØnh lîc). B©y giê. BÊy giê. 4. Cñng cè - Hs nhắc lại các đơn vị kiến thức vừa ôn tập 5. Híng dÉn *- VÒ «n tËp l¹i lý thuyÕt - Xem lại các bài tập đã chữa. hoàn thành ccs BT còn lại trong sgk. BT bổ sung: Viết 1 đoạn văn kể lại buổi sinh hoạt lớp. Trong buổi sinh hoạt đó, các bạn đã phát biểu khá sôi nổi. Ghi lại 1 vài ý kiến phát biểu ấy. Sau đó chuyển lời dẫn trực tiếp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp. *- ChuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn (VÒ kiÕn thøc) cho bµi kiÓm tra tiÕng viÖt ë giê sau D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 23/11/2013.

(191) TiÕt 74:. KiÓm tra TiÕng ViÖt A. .Môc tiªu: - Giúp HS hệ thống hoá kiến tiếng Việt đã học ở học kì 1. - Qua giờ kiểm tra, đánh giá đợc khả năng nhận thức của học sinh, năng lực trình bày những hiểu biết về kiến thức của mình đã học trong bài làm. - RÌn kÜ n¨ng sö dông tiÕng ViÖt trong viÕt v¨n b¶n, trong giao tiÕp... - Gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c trong häc tËp B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên : Xây dựng ma trận đề kiểm tra và ra đề bài, đáp án, biểu điểm. - Học sinh ôn tập các kiến thức dã học từ đầu năm đến nay.. C. TiÕn tr×nh : 1.ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: Sù chuÈn bÞ cña häc sinh 3.Bµi míi: I. Ma trận đề kiểm tra. Néi dung PCHT, HiÖn tîng chuyÓn nghÜa, Tõ l¸y Htîng chuyÓn nghÜa Trau dåi vèn tõ Từ đồng nghÜa, Tõ đồng âm Tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh Tæng. các mức độ nhận thức Tæng NhËn biÕt Th«ng hiÓu VËn dông Tr¾c Tù Tr¾c Tù Tr¾c Tù Tr¾c Tù nghiÖm luËn nghiÖm luËn nghiÖm luËn nghiÖm luËn C©u 1 1 c©u 1 C©u 5 c©u 2 c©u (0,4®) 3.5® (4.5®) (2® ) (8® ) C©u 2 (0,4®) C©u 3 (0,4®) C©u 4 (0,4®) C©u 5 (0,4®) 5c©u 2®. 1c©u 3.5®. 1 c©u 4.5®. 2®. 8®. II. §Ò bµi: A.. Phần trắc nghiệm: Khoanh tròn vào đáp án đúng: 1. Yªu cÇu: “ Khi giao tiÕp, chó ý nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch, tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå ” thuéc ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo? A. Ph¬ng ch©m vÒ lîng B. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt C. Ph¬ng ch©m quan hÖ D. Ph¬ng ch©m c¸ch thøc E. Ph¬ng ch©m lÞch sù 2. Trong c©u th¬ : “ N¨m tao bÈy tuyÕt anh hß hÑn §Ó c¶ mïa xu©n còng lì lµng” ( NguyÔn BÝnh) Từ “xuân” đợc dùng theo phơng thức chuyển nghĩa nào? A. Èn dô B. Ho¸n dô 3. Trong c¸c tõ sau, tõ nµo kh«ng ph¶i tõ H¸n- ViÖt?.

(192) A. ¢m mu B. Thñ ®o¹n C. M¸nh khoÐ 4. Từ “đờng” trong câu : “Đờng ra trận mùa này đẹp lắm” và “Ngọt nh đờng”, là hiện tợng A. Từ đồng âm B. Từ đồng nghĩa 5. Tõ nµo kh«ng ph¶i tõ tîng thanh? A. R× rµo B. R× rÇm C. Rò rîi B. PhÇn tù luËn: 1. §äc kü 2 c©u th¬ sau :. “Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi MÆt trêi cña mÑ em n»m trªn lng” ( NguyÔn Khoa §iÒm) Tõ “mÆt trêi” trong c©u th¬ thø 2 sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo ? Cã thÓ coi ®©y lµ hiÖn tợng 1 nghĩa gốc phát triển thành từ nhiều nghĩa đợc không ? Vì sao ? 2. Vận dụng kiến thức đã học về từ láy để phân tích cách dụng từ của những câu thơ sau: “Nao nao dßng níc uèn quyanh NhÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang Sè sè nấm đất bên đờng (đàng) DÇu dÇu ngän cá nöa vµng nöa xanh” (TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du) III. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm A. PhÇn tr¾c nghiÖm ( 2®) Mỗi câu trả lời đúng đợc 0,4đ C©u 1 – D C©u 2 – A C©u 3 – C C©u 4 – A C©u 5 – C B. PhÇn tù luËn C©u 1: (3.5®) - Tõ “mÆt trêi” sö dông biÖn ph¸p tu tõ Èn dô (1®) - Kh«ng thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng 1 nghÜa gèc ph¸t triÓn thµnh tõ nhiÒu nghÜa (1®) - Nhà thơ dựa theo mqh tơng đồng về 2đối tợng đợc cảm nhận theo chủ quan của nhà thơ. Sù chuyÓn nghÜa cña tõ mÆt trêi chØ cã tÝnh chÊt l©m thêi, kh«ng lµm cho tõ cã thªm nghÜa mới, nó không đợc giải thích trong từ điển. Nếu tách ra khỏi văn cảnh đó nó không còn có nghÜa nh vËy n÷a. (1,5®) Câu 2: (4,5đ) : Học sinh dựng thành 1 đoạn văn, đảm bảo yêu cầu sau : - Trong ®o¹n th¬, t¸c gi¶ sö dông 1 lo¹t tõ l¸y : “Nao nao, nho nhá, sÌ sÌ, dÇu dÇu” mét cách chính xác, tinh tế, gợi cảm xúc cho ngời đọc (2,5đ) - T¸c dông : võa miªu t¶ h×nh d¸ng cña sù vËt, võa thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña con ngêi (2®) * Lu ý : - Bµi lµm sai tõ 1 -> 5 lçi chÝnh t¶, lçi c©u – 0.5® - Sai tõ 5 lçi trë lªn – 1® 4.Cñng cè - Gv thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh 5. Híng dÉn - Tiếp tục ôn tập phần tiếng việt. Xem lại các nội dung đã học, ôn tập. - Ôn tập truyện trung đại, chuẩn bị các điều kiện cho bài kiểm tra 1tiết (Chó ý kü n¨ng c¶m nhËn) D. Rót kinh nghiÖm.

(193) Ngµy so¹n: 23/11/2013 TiÕt 75:. Kiểm tra thơ và truyện hiện đại A. Môc tiªu: - Giúp HS trên cơ sở tự ôn tập, nắm vững kiến thức về thơ và truyện hiện đại để làm tốt bµi kiÓm tra viÕt. - Qua giờ kiểm tra đánh giá đợc việc nắm bài của HS về kiến thức, kĩ năng, năng lực cảm thụ thơ văn hiện đại của học sinh. Để từ đó uốn nắn, giúp HS tự khắc phục những điểm yếu của bản thân, cố gắng nhiều hơn để đạt kết quả tốt trong kì thi sắp tới. - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n cã béc lé c¶m xóc. - Gi¸o dôc c¸c em tinh thÇn, ý thøc tù gi¸c khi lµm bµi. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên : Xây dựng ma trận đề kiểm tra và ra đề, đáp án, biểu điểm. - Häc sinh: ChuÈn bÞ theo híng dÉn cuèi tiÕt 74 C. TiÕn tr×nh lªn líp 1.ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: Sù chuÈn bÞ cña h/s 3. Bµi míi I. Ma trận đề kiểm tra: các mức độ nhận thức NhËn biÕt Th«ng hiÓu VËn dông Néi dung Tr¾c Tù Tr¾c Tù Tr¾c Tù luËn nghiÖm luËn nghiÖm luËn nghiÖm §ång chÝ C©u1 (0,5®) BTVT§XKK C©u 2 (0,5®) T¸c gi¶ C©u 3 B»ng ViÖt (0,5®) BÕp löa C©u 4 (0,5®) Lµng C©u 5 (0,5®) ChiÕc lîc C©u 6 7® ngµ (0,5®) Tæng. 4 c©u (2®). PhÇn TR¾c nghiÖm:. 2 c©u (1®) II. §Ò bµi:. 1. Bài thơ “ Đồng chí” của Chính Hữu ra đời trong hoàn cảnh nào? A. §Çu cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. B. Gi÷a cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C. Cuèi cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.. Tæng Tr¾c Tù nghiÖm luËn 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 3®. 7 7®.

(194) 2. Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật đợc tặng giải nhất cuộc thi thơ Báo Văn nghệ năm 1969- 1970, đúng hay sai? A. §óng B. Sai. 3. Nhµ th¬ nµo trëng thµnh trong phong trµo Th¬ míi? A. ChÝnh H÷u B. Ph¹m TiÕn DuËt. C. Huy CËn D. B»ng ViÖt 4. H×nh ¶nh BÕp löa trong bµi th¬ cïng tªn cña B»ng ViÖt mang ý nghÜa g×? A. ý nghÜa t¶ thùc B. ý nghÜa biÓu tîng C. C¶ 2 ý trªn 5. Tình yêu làng sâu sắc của nhân vật ông Hai (Làng- Kim Lân) đợc thể hiện ở những khía cạnh cô thÓ nµo? A. Nçi nhí lµng da diÕt. B. Đau đớn, tủi hổ khi nghe tin làng mình theo giặc. C. Sung síng, h¶ hª khi nghe tin c¶i chÝnh. D. c¶ 3 ý trªn. 6. Truyện “Chiếc lợc ngà” của Nguyễn Quang Sáng đợc kể theo lời trần thuật của ai? A. ¤ng S¸u B. BÐ Thu C. Ngêi b¹n «ng S¸u D. T¸c gi¶. PhÇn tù luËn:. Sau khi häc xong truyÖn ng¾n “ChiÕc lîc ngµ” cña NguyÔn Quang S¸ng, em cã c¶m xóc vµ suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt bÐ Thu vµ t×nh c¶m cha con trong c©u chuyÖn, trong chiÕn tranh? III. §¸p ¸n, biÓu ®iÓm: * Phần trắc nghiệm: (3đ) Mỗi ý đúng đợc 0,5đ C©u 1 2 3 4 5 §¸p ¸n A A C C D. 6 C. * phần tự luận: 7đ. Yêu cầu HS nêu đợc 2 ý cơ bản: a. Nh©n vËt bÐ Thu: (4®) - Là đứa trẻ hồn nhiên, đáng yêu, tuy có phần bớng bỉnh, ngang ngạnh: + T©m tr¹ng cña bÐ Thu tríc khi nhËn cha: Ngang ng¹nh. (0,5®) + Nêu suy nghĩ về tâm trạng của bé Thu: Đáng yêu, không đáng trách => Khẳng định tình yêu cha. (1đ) + khẳng định phản ứng tâm lí của bé Thu là hoàn toàn không đáng trách => Chøng tá 1 t×nh yªu s©u s¾c (1®) - Tình cảm nhiệt tình, mãnh liệt mà bé Thu dành cho cha lúc lên đờng... (0,5đ) - Hình ảnh bé Thu và tình yêu cha sâu sắc đã làm em cảm động, gây xúc động mạnh trong lòng ngời đọc, ấn tợng đặc biệt. (1đ) b. VÒ t×nh c¶m cha con trong chiÕn tranh: (3®) - T×nh c¶m cha con trong chiÕn tranh cã nh÷ng xa c¸ch, tr¾c trë, nhng rÊt thiªng liªng vµ s©u s¾c. (1,5®) - Ngời đọc thực sự xúc động về tình cảm của họ, nhng không khỏi có những trăn trë, suy ngÉm... (1,5®) 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh 5 .Híng dÉn: *- Tiếp tục ôn tập thơ và truyện hiện đại. - KÕt hîp «n tËp 3 ph©n m«n víi thêi gian cho tõng ph©n m«n hîp lÝ *- ChuÈn bÞ bµi : “Cè h¬ng” => - §äc kü v¨n b¶n /sgk, so¹n bµi theo yªu cÇu . - Chú ý: Tình cảm của nhân vật “Tôi” qua 3 chặng đờng D. Rót kinh nghiÖm:.

(195) Trêng THCS Minh ThuËn Hä vµ tªn :…………………… Líp :………. Bµi kiÓm tra tiÕng viÖt Thêi gian kiÓm tra : 1 tiÕt Ngµy kiÓm tra……... A. PhÇn tr¾c nghiÖm 1. “ Khi giao tiÕp chó ý nãi ng¾n gän rµnh m¹ch tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå ” thuéc ph¬ng ch©m nµo A. Ph¬ng ch©m vÒ lîng B. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt C. Ph¬ng ch©m quan hÖ D. Ph¬ng ch©m c¸ch thøc E. Ph¬ng ch©m lÞch sù 2. C©u th¬ : “ N¨m tao bÈy tuyÕt anh hß hÑn §Ó c¶ mïa xu©n còng lì lµng” ( NguyÔn BÝnh) Từ “xuân” đợc dùng theo phơng thức chuyển nghĩa nào A. Èn dô B. Ho¸n dô C. So s¸nh D. Nh©n ho¸ 3. Trong c¸c tõ sau, tõ nµo kh«ng ph¶i tõ h¸n viÖt A. ¢m mu B. Thñ ®o¹n C. M¸nh khoÐ 4. Từ “đờng” trong câu : Đờng ra trận mùa này đẹp lắm và Ngọt nh đờng, là hiện tợng A. Từ đồng âm B. Từ đồng nghĩa 5. Tõ nµo kh«ng ph¶i tõ tîng thanh A. R× rµo.

(196) B. R× rÇm C. Rò rîi B. PhÇn tù luËn 1. §äc kü 2 c©u th¬ sau :. “Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi MÆt trêi cña mÑ em n»m trªn lng” ( NguyÔn Khoa §iÒm) Tõ “mÆt trêi” trong c©u th¬ thø 2 sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo ? Cã thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng 1 nghĩa gốc phát triển thành từ nhiều nghĩa đợc không ? Vì sao ? 2. Vận dụng kiến thức đã học về từ láy để phân tích cách dùng từ trong những câu thơ sau : “Nao nao dßng níc uèn quyanh NhÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang Sè sè nấm đất bên đờng DÇu dÇu ngän cá nöa vµng nöa xanh” (TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du) .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Ngµy so¹n : 4/12/2013.

(197) TiÕt : 76. Cè h¬ng. - Lç TÊn -. A. Môc tiªu: - Thấy đợc tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin trong sáng vào sự xuất hiện tÊt yÕu cña cuéc sèng míi, x· héi míi - Thấy đợc màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm, việc sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật so sánh và đối chiếu, việc kết hợp nhuần nhuyễn những phơng thức biểu đạt trong viÖc thÓ hiÖn néi dung t tëng t¸c phÈm vµ x©y dùng tÝnh c¸ch nh©n vËt - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc, ph©n tÝch nh©n vËt v¨n häc. - Giáo dục tình yêu quê hơng đất nớc... B. ChuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, ch©n dung Lç TÊn. Trß: Häc bµicò, chuÈn bÞ bµi theo híng dÉn chung. C. TiÕn tr×nh Lªn líp: 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: KT Bµi so¹n cña häc sinh 3. Bµi míi: GV: Trong t¸c phÈm “Håi h¬ng ngÉu th” , t¸c gi¶ H¹ Tri Ch¬ng tõng viÕt: TrÎ ®i, giµ trë l¹i nhµ Giọng quê không đổi, sơng pha mái đầu GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau Trẻ cời hỏi: Khách từ đâu đến làng? Sau nhiÒu n¨m ®i xa, nh©n vËt T«i trong “Cè h¬ng” cña Lç TÊn trë l¹i quª nhµ, tuy kh«ng đến nỗi bẽ bàng nh nhà thơ Hạ Tri Chơng, nhng cũng lâm vào tâm trạng bùi ngùi, một nỗi buồn tª t¸i v× c¶nh quª, ngêi quª. H¬n thÕ, t©m tr¹ng ngêi vÒ th¨m quª lÇn cuèi cïng pha trén nhiÒu tr¹ng th¸i kh¸c nh©u... I. T×m hiÓu chung : HS t×m hiÓu chó thÝch */SGK 1. T¸c gi¶: ? Nêu một vài nét chính về cuộc đời và sự - Tên thật: Chu Thụ Nhân (1881-1936), nghiÖp cña t¸c gi¶ Lç TÊn? lµ nhµ v¨n næi tiÕng cña Trung Quèc. - Quª qu¸n : ThiÖu Hng –TriÕt Giang - Sinh trởng trong một gia đình quan l¹i sa sót, mÑ xuÊt th©n n«ng d©n nªn từ nhỏ ông đã có nhiều cơ hội tiếp xúc vời đời sống nông thôn. - Cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ tác phẩm văn chơng rất đồ sộ và đa d¹ng (17 tËp t¹p v¨n, 2 tËp truyÖn ng¾n...) - ¤ng cho r»ng v¨n häc lµ vò khÝ lîi hại để thay đổi đợc xã hội. GV giíi thiÖu ch©n dung Lç TÊn vµ nhÊn - Lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. mạnh 1 số ý. Chính vì thế, ông đã chuyển từ nghiªn cøu khoa häc sang viÕt v¨n. 2. T¸c phÈm ? Tác phẩm ra đời và in trong tập nào? - In trong tËp “Gµo thÐt” ? Em hiÓu tõ “Cè h¬ng” nghÜa lµ g×? - Quª h¬ng cò. Gv hớng dẫn đọc : Đọc giọng chậm dãi, hơi buồn, chú ý lời đối thoại của các nhân vật,.

(198) lêi dÉn chuyÖn, ng«n ng÷ miªu t¶ nh©n vËt - GV đọc mẫu, học sinh lợc đọc 1 số đoạn tiªu biÓu. ? Tãm t¾t ng¾n gän néi dung t¸c phÈm ? - Häc sinh tãm t¾t, häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ xung ? Xác định bố cục văn bản ? Bè côc 3 phÇn: - Bè côc : 3 phÇn - PhÇn 1 : “ T«i kh«ng qu¶n......lµm ¨n sinh sèng” -> Nhân vật tôi trên đờng về quê - PhÇn 2: “Tinh m¬ s¸ng ......s¹ch tr¬n nh quÐt” -> Nh©n vËt t«i nh÷ng ngµy ë quª - Phần 3: “Thuyền chúng tôi....thành đờng th«i” -> Nhân vật tôi trên đờng dời quê ? NhËn xÐt g× vÒ bè côc, kÕt cÊu cña v¨n b¶n -> Theo tr×nh tù thêi gian ? Giải thích rõ vấn đề đó ? -> KÕt cÊu ®Çu - cuèi t¬ng øng GV nhÊn: KÕt cÊu cña v¨n b¶n + Mét con ngêi ®ang suy t trong 1 chiÕc thuyền trên đờng về cố hơng + Còng con ngêi Êy l¹i suy t trong chiÕc thuyÒn dêi cè h¬ng => Đây không phải là sự lặp lại đơn thuần mà là dụng ý nghệ thuật của t/g. Bởi trên đờng rời quê còn có “mẹ tôi” và Hoàng. + VÒ quª chØ cã 1 m×nh, T«i h×nh dung, dù ®o¸n thùc tr¹ng cña cè h¬ng + Rêi quª, cã mÑ vµ ch¸u Hoµng, íc m¬ cè hơng đổi mới ? Xác định phơng thức biếu đạt của văn b¶n ? - Phơng thức biểu đạt : Tự sự là chủ yÕu. BiÕu c¶m cã vai trß quan träng, Gv: KÓ ®an xen nhiÒu ®o¹n håi øc, nhiÒu kÕt hîp miªu t¶, lËp luËn. đoạn đối thoại, độc thoại nội tâm, nhiều dßng miªu t¶ phong c¶nh, giµu mµu s¾c tr÷ t×nh. C©u chuyÖn cã c¸ch kÓ gÇn nh håi kÝ. M¹ch têng thuËt sù viÖc lu«n bÞ gi¸n c¸ch bëi nh÷ng ®o¹n håi øc xen kÏ (§2). V× vËy cã thÓ xem “Cè h¬ng” nh 1 truyÖn ng¾n cã yÕu tè håi kÝ chø kh«ng ph¶i lµ håi kÝ. ? Trong truyÖn cã mÊy nh©n vËt chÝnh? Nh©n vËt nµo lµ trung t©m? V× sao? - Nh©n vËt chÝnh : NhuËn Thæ. GV : Nh©n vËt NhuËn Thæ cã vÞ trÝ quan - Nh©n vËt trung t©m : T«i. trọng... Gần nh sự thay đổi làng quê đều tập trung tõ ®iÓm nh×n cña nh©n vËt nµy. Do.

(199) quan hệ đặc biệt trong quá khứ giữa Nhuận Thổ và Tôi, chính sự thay đổi ấy là nhân tố tác động mạnh mẽ nhất đến t tởng, tình cảm cña nh©n vËt ’‘T«i’’. Tuy nhiªn, NT kh«ng ph¶i lµ nh©n vËt trung t©m v× NT kh«ng ph¶i lµ ®Çu mèi cña toµn bé c©u chuyÖn, cã quan hÖ víi toµn bé hÖ thèng nh©n vËt, tù nã kh«ng thÓ to¸t lªn t tởng chủ đạo của tác phẩm. Truyện gồm 3 phÇn th× phÇn 1 NT cha xuÊt hiÖn ; phÇn cuèi th× chØ xuÊt hiÖn trong suy nghÜ, c¶m nghÜ cña nh©n vËt T«i mµ th«i.. 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. ? Tóm tắt lại nội dung truyện ngắn này ? Nêu chủ đề của truyện ? GV híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN/ s¸ch BTTN. 5. Híng dÉn: - Nhí nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm - KÓ tãm t¾t v¨n b¶n. - T×m hiÓu c¸c nh©n vËt trong t¸c phÈm. GV định hớng phân tích chuẩn bị cho giờ sau : Phân tích theo diễn biến câu chuyện, xoay quanh hành động, tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật Tôi D. Rót kinh nghiÖm:. ........................................................................................................................................... Ngµy so¹n : 4/12/2013 TiÕt : 77. Cè h¬ng (tiÕp) - Lç TÊn -. A. Môc tiªu: B. ChuÈn bÞ: C. tiÕn tr×nh Lªn líp: 1.ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: ? KÓ tãm t¾t v¨n b¶n “Cè h¬ng” cña Lç TÊn ? 3.Bµi míi Giáo viên định hớng cho học sinh: Nhân vật “tôi” cũng tên là Tấn, cũng quê ở Thiệu Hng Tỉnh Triết Giang bên bờ biển, trong cuộc đời nhà văn cũng vài lần về thăm quê. Nhng nhân vật T«i vÉn lµ nh©n vËt v¨n häc – lµ kÕt qu¶ cña sù h cÊu s¸ng t¹o nghÖ thuËt cña t¸c gi¶. Dï nhiÒu chi tiết trong tác phẩm là điều có thực trong cuộc đời Lỗ Tấn song không nên đồng nhất nhân vËt T«i vµ t¸c gi¶..

(200) ? Theo em nhân vật Tôi trong chuyến về thăm quê lần này tâm trạng đợc thể hiện ở những thêi ®iÓm nµo ? - Trên đờng về quê: thời điểm trong đêm - Nh÷ng ngµy ë quª: thêi gian ng¾n ngñi, chØ vµi ngµy - Trên đờng rời quê: lúc hoàng hôn Gv: §©y còng chÝnh lµ thêi gian, kh«ng gian nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông trong t¸c phÈm. V× thÕ khi t×m hiÓu t¸c phÈm chóng ta sÏ t×m hiÓu theo tõng thêi ®iÓm trong t¸c phÈm. III. Ph©n tÝch 1. Nh©n vËt t«i HS heo dõi phần đầu: Từ đầu đến “làm ăn sinh a.Trên đờng về quê sèng” ? Tìm, xác định phơng thức biểu đạt và các biện ph¸p nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông trong ®o¹n trÝch nµy ? - KÓ kÕt hîp víi t¶, biÓu c¶m trùc tiÕp - So sánh, đối chiếu giữa các cảnh trong hiện tại, trong håi øc ? Nhân vật tôi đã đối chiếu nh thế nào ? Từ đó em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i ? - Häc sinh tr¶ lêi - Gv ghi bảng động C¶nh hiÖn t¹i cña lµng quª C¶nh vËt lµng quª trong håi øc - Th«n xãm tiªu ®iÒu, x¬ - §Ñp h¬n nhng x¸c mê nh¹t, kh«ng - im l×m díi bÇu trêi vµng sao h×nh dung næi óa, u ¸m, l¹nh lÏo gi÷a đông. - Tâm trạng: Không nén đợc, lòng se l¹i, buån - Mong íc, hy väng kh¸c xa thùc tế, cái làng trong ký ức đẹp hơn nhiÒu. ? V× sao nh©n vËt t«i l¹i cã t©m tr¹ng nh vËy ? HS tr×nh bµy theo suy nghÜ c¸ nh©n. GV : Không buồn sao đợc khi cảnh quê cũ trong con m¾t nh©n vËt trë vÒ sau 20 n¨m xa c¸ch thËt tàn tạ nghèo khổ: “Đang độ cuối đông……vàng óa”. Nh÷ng h×nh ¶nh thùc Êy lµm cho nh©n vËt T«i hÕt søc ng¹c nhiªn, dêng nh kh«ng cßn nhËn ra quê cũ. Nhân vật Tôi yêu quê đến độ xót xa cho sự nghÌo khæ cña lµng quª m×nh - mét lµng quª tiªu điều xơ xác, đáng thơng, đáng thất vọng. b.Nh÷ng ngµy ë quª : HS theo dâi phÇn v¨n b¶n tiÕp theo ? VÒ tíi cæng nhµ, ®iÒu g× lµm t«i chó ý ®Çu tiªn? Nhân vật tôi cảm nhận đợc điều gì khi phát hiện ra điều đó? - Trên mái ngói……không đợc ->Nhà không đổi chủ không đợc - C¶nh tîng hiu qu¹nh - T©m tr¹ng rÊt buån ? Nh÷ng ngµy ë quª, nh©n vËt t«i gÆp nhiÒu ngêi quen cũ, trong đó cuộc gặp với nhân vật nào đợc.

(201) kÓ nhiÒu nhÊt ? - NhuËn Thæ vµ chÞ Hai D¬ng. * NhuËn Thæ trong qu¸ khø:. ? Mối quan hệ của nhân vật tôi với Nhuận Thổ đợc kÓ trong thêi ®iÓm nµo ? - NhuËn Thæ trong qu¸ khø vµ hiÖn t¹i ? H×nh ¶nh NhuËn Thæ xa g¾n víi c¶nh tîng nµo? Tại sao nhân vật tôi gọi đó là cảnh tợng thần tiên? - Mét vÇng tr¨ng…..ch¹y mÊt -> lµ c¶nh tîng s¸ng sña, lµ dÊu hiÖu cña cuéc sèng thanh b×nh vµ h¹nh phóc n¬i lµng quª, giê chØ cßn trong giÊc m¬. ? Nh©n vËt NhuËn Thæ hiÖn lªn nh thÕ nµo ( h×nh d¹ng ,trang phôc, tÝnh t×nh, hiÓu biÕt)? - Khuôn mặt tròn trĩnh, nớc da bánh mật, đầu đội mò l«ng chiªn, bÐ tÝ tÑo, cæ ®eo vßng b¹c s¸ng lo¸ng - H¾n thÊy ai lµ bÏn lÏn, chØ kh«ng bÏn lÏn víi m×nh t«i th«i - H¾n bÉy chim sÎ th× tµi l¾m, biÕt nhiÒu chuyÖn th× l¹ lïng l¾m ? NhuËn Thæ thêi qu¸ khø lµ ngêi b¹n nh thÕ nµo trong trÝ ãc T«i? - Kh«i ng«, khoÎ m¹nh, hån nhiªn, Hs đọc SGK hiÓu biÕt, nhanh nhÑn, gÇn gòi vµ ? Trong quan s¸t cña ngêi trë vÒ th¨m quª sau 20 nhiÒu t×nh c¶m n¨m, h×nh ¶nh NhuËn Thæ hiÖn lªn nh thÕ nµo? - Khu«n mÆt trßn trÜnh, níc da b¸nh mËt tríc kia * NhuËn Thæ sau 20 n¨m: nay đã đổi thành vàng sạm, lại có thêm những nếp răn sâu hoắm, mi mắt viền đỏ húp mọng lên, đội chiÕc mò l«ng chiªn r¸ch t¬m, mÆc chiÕc ¸o b«ng máng dÝnh, ngêi co ro cóm róm, bµn tay võa th« kÖch, võa nøt nÎ nh vá c©y th«ng - LÊy mét d¸ng ®iÖu cung kÝnh, chµo rÊt rµnh m¹ch: “BÈm «ng” - Lại xin tất cả các đống tro, chờ khi nào chúng tôi lên đờng là đem thuyền đến chở ? Dấu hiệu nào cho thấy sự thay đổi kì lạ ở Nhuận Thæ? NÐt næi bËt trong c¸ch x©y dùng nh©n vËt NhuËn Thæ ë ®©y lµ g×? - PhÐp so s¸nh t¬ng ph¶n ? Từ đó em thấy Nhuận Thổ hiện tại là ngời nh thế nµo? - Con ngêi gÇy guéc tiÒu tuþ - TÝnh c¸ch tù ti, tham lam Thay đổi theo chiều hớng xấu ? Suy nghÜ g× tríc lêi than thë cña nh©n vËt t«i: -=> Hèn yếu đần độn, mụ mẫm. “Con đông, mất mùa, thuế nặng, lính tráng, trộm cíp, quan l¹i, th©n hµo ®Çy ®o¹ th©n anh khiÕn anh trở thành đần độn, mụ mẫm đi” - Cuộc sống đói nghèo, cách sống lạc hậu của ngời n«ng d©n, hiÖn thùc ®en tèi cña x· héi ¸p bøc, dÉn.

(202) đến sự thay đổi kì lạ ở Nhuận Thổ HS theo dâi SGK * H×nh ¶nh chÞ Hai D¬ng: ? Trong kÝ øc cña nh©n vËt T«i chÞ Hai D¬ng lµ ngêi nh thÕ nµo? C¸ch gäi Êy cã ý nghÜa g×? - Nµng T©y Thi ®Ëu phô. - Bộc lộ tình cảm thân thiện đối vời ngời phụ nữ láng giềng đã từng là ngời “đẹp ngời đẹp nết” ? Hai m¬i n¨m sau, ngêi phô n÷ xuÊt hiÖn tríc nh©n vËt T«i víi bé d¹ng, lêi nãi nh thÕ nµo? - Một ngời đàn bà trên dới 50 tuổi, lỡng quyền nh« ra, m«i máng dÝnh, hai tay chèng n¹nh, kh«ng buộc thắt lng, chân đứng chạng ra giống hệt cái com pa - ¸i chµ! Anh b©y giê lµm quan råi (...) Hõ! Ch¼ng cµi g× dÊu næi chóng t«i ®©u - Miệng lẩm bẩm, tiện tay giật luôn đôi bít tất tay cña mÑ t«i gi¾t vµo tói quÇn, cót th¼ng ? Nhận xét gì về sự thay đổi này? Sự thay đổi nào ë con ngêi nµy lµ lín nhÊt? V× sao? - Sự thay đổi về tính tình vì đó là biểu hiện suy - Sự thay đổi: xấu toàn diện cả hình thoái của lối sống và đạo đức ở làng quê dáng lẫn tính tình, tham lam đến độ tr¬ chÏn, lu manh, mÊt hÕt vÎ l¬ng ? KÓ vÒ hai con ngêi lµ NhuËn Thæ vµ chÞ Hai D- thiÖn cña ngêi nhµ quª ơng đã thay đổi, hoàn toàn khác trớc, ngời kể chuyÖn muèn ta hiÓu g× vÒ cuéc sèng ®ang diÔn ra n¬i cè h¬ng cña «ng? => Cuéc sèng quÈn quanh bÕ t¾c nghÌo khæ khiÕn lµng quª ngµy mét tµn t¹, con ngêi ngµy mét khæ së, ? Thái độ của ông đối với cuộc sống đó nh thế hèn kém và bất lơng. nµo? * Thái độ của tác giả: - Ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng sa sót vÒ mäi mÆt cña x· héi TQ ®Çu tk 20 - Ph©n tÝch nguyªn nh©n, lªn ¸n c¸c thế lực đã tạo nên thực trạng đáng buån Êy - ChØ ra mÆt tiªu cùc trong con ngêi lao động -> Xãt th¬ng, bÊt lùc, c¨m ghÐt, phª ph¸n, v¹ch trÇn nh÷ng ung nhät cña lÔ gi¸o PK GV sö dông b¶ng phô cho HS tham kh¶o ®o¹n t liệu để hiểu sâu sắc hơn nội dung vừa rút ra. Trong bµi t¹p v¨n “V× sao t«i viÕt tiÓu thuyÕt”/ s¸ch GV- 233: Lç TÊn nãi râ «ng hay chän nh÷ng ngời bất hạnh làm đề tài, chọn nh vậy, trong điều kiện lịch sử đơng thời, có thể làm 1 công đôi việc; võa cã ®iÒu kiÖn v¹ch trÇn ung nhät cña x· héi bÖnh tËt, võa cã ®iÒu kiÖn l«i hÕt bÖnh tËt cña chính ngời lao động ra, làm cho mọi ngời chú ý t×m c¸ch ch¹y ch÷a.

(203) 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. ? ChØ râ nghÖ thuËt x©y dùng t©m tr¹ng nh©n vËt T«i trong nh÷ng ngµy ë quª? 5. Híng dÉn: * - Học bài kết hợp vở ghi và sgk. Hiểu đợc thái độ, t/c của nv Tôi trên đờng về quê cũng nh nh÷ng ngµy ë quª. * - Tìm hiểu nhân vật tôi trên đờng rời quê. Chú ý hình ảnh có giá trị biểu trng: Con đờng. D. Rót kinh nghiÖm:. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n : 4/12/2013 TiÕt : 78. Cè h¬ng (tiÕp) - Lç. tÊn -. A. Môc tiªu: B. ChuÈn bÞ: C. tiÕn tr×nh Lªn líp: 1.ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: ? Phân tích những thay đổi về con ngời và cảnh vật mà nhân vật Tôi cảm nhận đợc trong những ngày ở quê, từ đó cho biết nhân vật Tôi đã có tâm trạng gì ? 3.Bµi míi: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t l¹i néi dung 2 tiÕt tríc, dÉn chuyÓn tiÕt 3 1.Nh©n vËt t«i a. Trên đờng về quê b. Nh÷ng ngµy ë quª c. Khi rêi quª :. HS theo dâi phÇn cuèi v¨n b¶n ? Khi rêi cè h¬ng nh©n vËt T«i cã c¶m gi¸c nh thÕ nµo ? V× sao ? - Lßng T«i kh«ng chót lu luyÕn vµ v« cïng lÎ loi, ngét ng¹t -> Cè h¬ng b©y giê chØ cßn lµ x¬ x¸c, nghèo hèn và xa lạ từ cảnh vật đến con ngời. GV: Cè h¬ng cña nh©n vËt T«i kh«ng cßn trong lành, đẹp đẽ, ấm áp nh xa với những ngêi b¹n nh NhuËn Thæ, ngêi hµng xãm nh nµng T©y Thi ®Ëu phô vµ ng«i nhµ th©n thuéc yªu dÊu. ? Khi rêi cè h¬ng nh©n vËt t«i cã mong íc g×? - Mong íc :.

(204) - Mong cho con ch¸u kh«ng bao giê ph¶i c¸ch bøc nhau, kh«ng ph¶i vÊt v¶ ch¹y v¹y nh t«i, kh«ng ph¶i….NhuËn Thæ. Chóng nã cÇn cã mét cuéc sèng mµ chóng tôi cha đợc sống. + Làng quê tơi đẹp + Con ngêi tö tÕ, th©n thiÖn. ? Trong niÒm hy väng cña nh©n vËt T«i xuÊt hiÖn mét c¶nh tîng nh thÕ nµo? Qua đó ớc mong nào của nhân vật tôi đợc bộc lé? - Một cánh đồng màu xanh biếc, cạnh bờ biÎn, trªn vßm trêi xanh biÕc treo l¬ löng mét vÇng tr¨ng trßn vµng th¾m. -> ¦íc mong yªn b×nh, Êm no cho lµng quª ? Những phơng thức biểu đạt nổi bật nào đợc sử dụng trong văn bản ở phần cuối này? Từ đó nhân vật tôi bộc lộ t tởng tình cảm nào đối với cố hơng? - BiÓu c¶m vµ nghÞ luËn - Kh¬i dËy t tëng kh«ng cam chÞu ¸p bøc, nghÌo hÌn cho d©n lµng - Tin vào cuộc đời đổi thay - §ã lµ biÓu hÖn cña t×nh yªu quª h¬ng míi mÎ vµ m·nh liÖt ? Trong văn bản xuất hiện những con đờng 2. Hình ảnh con đờng nào? Con đờng mà nv tôi liên tởng có ý - Con đờng thực nghÜa g× ? - Con đờng mang nghĩa tợng trng -> ThuÇn nghÜa biÓu trng: kh¸i qu¸t, triÕt lý về cuộc sống con ngời hiện tại đến tơng ? ý nghÜ cuèi cïng cña nh©n vËt t«i ”Trªn lai mặt đất vốn làm gì có đờng. Ngời ta đi mãi thì thành đờng thôi”. Hiểu ý nghĩ này nh thÕ nµo? HS th¶o luËn 3 phót, tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t. - Cũng nh con đờng trên mặt đất mọi thứ trong cuéc sèng nµy kh«ng tù cã s½n. Nhng nÕu muèn, cÇn cè g¾ng vµ kiªn tr× th× sÏ cã tÊt c¶ - Muèn thøc tØnh ngêi d©n lµng m×nh kh«ng cam chÞu sèng nghÌo hÌn, ¸p bøc - Ông tin ở thế hệ con cháu sẽ mở đờng đến ấm no, hạnh phúc cho quê hơng ? NhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh cè h¬ng trong 3. H×nh ¶nh cè h¬ng: văn bản? Vấn đề tg muốn đề cập qua hình - Hình ảnh thu nhỏ của xã hội đất nớc ¶nh nµy lµ g× ? - Sự thay đổi của cố hơng phản ánh điển h×nh cña xh Trung Hoa 20 n¨m ®Çu tk 20 - Vấn đề đặt ra : Cần phải xây dựng xã hội mới, cđ mới, con đờng mới khác rtrớc, tốt đẹp hơn trớc cho thế hệ tơng lai ? NhËn xÐt nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña nhµ. III, Tæng kÕt.

(205) v¨n?. 1. NghÖ thuËt: - TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt håi kÝ, chÊt tr÷ t×nh. - So sánh đối chiếu giữa hiện tại và quá khø, gi÷a nh©n vËt nµy víi nh©n vËt kh¸c. - S¸ng t¹o nh÷ng h×nh ¶nh biÓu tîng, tîng trng, giàu ý nghĩa triết lí (con đờng) - Kết hợp nhiều phơng thức biểu đạt trong kÓ chuyÖn. ? Đọc truyện em cảm nhận đợc gì về bức 2. Nội dung: tranh phong c¶nh lµng quª? - Quª cò tiªu ®iÒu x¬ x¸c, con ngêi giµ nua xÊu xÝ, nghÌo hÌn vµ xa l¹. - Nhân vật tôi đau xót trớc sự thay đổi đó vµ phª ph¸n thùc tr¹ng tr× trÖ ®en tèi cña x· héi phong kiÕn - Mong mỏi cuộc đổi đời của quê hơng và đặt ra vấn đề con đờng của quê hơng, am hiÓu cuéc sèng. 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. ? T¹i sao nãi r»ng : “ Cè h¬ng lµ 1 truyÖn ng¾n cã yÕu tè håi kÝ chø kh«ng ph¶i lµ thÓ lo¹i håi kÝ”? (“ Cố hơng” quả có nhiều đoạn chứa yếu tố hồi kí. Tuy nhiên các đoạn ấy chỉ đợc lồng v¶o trong dßng kÓ cña c©u chuþªn vÒ quª ®ang diÔn ra, nªn kh«ng thÓ xem lµ t¸c phÈm håi kÝ. ) 5. híng dÉn: * - Tãm t¾t l¹i v¨n b¶n - Phân tích tình cảm của nhân vật Tôi đối với quê hơng? - Hình ảnh con đờng cuối truyện có ý nghĩa gì? * - Xem l¹i néi dung c¸c bµi kiÓm tra: ViÕt tËp lµm v¨n sè 3, TiÕng ViÖt. Th¬ vµ truyÖn hiện đại. - TiÕp tôc t¨ng cêng «n tËp nh÷ng néi dung cßn trèng, chuÈn bÞ tèt mäi ®iÒu kiÖn cho thi hÕt häc k× 1. D. Rót kinh nghiÖm. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n: 4/12/2013 TiÕt 79:. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 A. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh nhận ra đợc u, khuyết điểm của mình trong bài văn tự sự cụ thể. Từ đó có cách kh¾c phôc trong nh÷ng bµi lÇn sau - Giáo viên nắm bắt đợc tình hình học tập của học sinh để có kế hoạch phụ đạo cho phù hîp - RÌn kü n¨ng viÕt bµi cho häc sinh th«ng qua giê tr¶ bµi B. ChuÈn bÞ:.

(206) - ThÇy : ChÊm bµi, nhËn xÐt bµi lµm cña HS, so¹n bµi, hÖ thèng u nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña HS, b¶ng phô. - Trß: ¤n l¹i kiÕn thøc C. TiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: Trong giê 3. Bµi míi:. I. GV ghi lại đề kiểm tra:. Nhân ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, em hãy kể lại 1 kỷ niệm đáng nhớ của bản thân đối víi thÇy (c«) gi¸o cò? 1. Phân tích đề: Giáo viên cho học sinh lên bảng phân tích đề theo yêu cầu - ThÓ lo¹i: Tù sù + c¸c yÕu tè bæ trî - Nội dung: Kể lại 1 kỷ niệm đáng nhớ đối với thầy cô giáo cũ - Kiến thức: Lấy trong thực tế đời sống 2. Dµn bµi: - Giáo viên treo bảng phụ có ghi dàn bài, đáp án ở tiết 68-69 lên bảng. II. NhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh. 1. ¦u ®iÓm: - Hầu hết làm đúng thể loại tự sự, đảm bảo theo yêu cầu của đề - Kết hợp khá linh hoạt các yếu tố bổ trợ, đặc biệt là đối thoại và độc thoại nội tâm - Nhiều bài có câu chruyện kể khá tự nhiên, phù hợp. Có bài khá xúc động hấp dẫn - Nhiều bài diễn đạt trôi chảy, lu loát, bố cục khá rõ - Lỗi chính tả và lỗi câu đã hạn chế đợc nhiều 9 A: DiÖp, Vò HuyÒn, H¬ng A, Th¶o, Lu Trêng... 9 B: Cuc, HuyÒn, H¬ng A, Mai, Vò Linh... * GV lấy 1 vài bài đọc cho cả lớp nghe tham khảo. 2. H¹n chÕ: - Mét sè bµi cha t¸ch ý râ rµng khi viÕt - Tuy kh«ng nhiÒu nhng vÉn cßn m¾c lçi chÝnh t¶, viÕt t¾t khi lµm bµi - Một vài bài sử dụng yếu tố bổ trợ cha hợp lý, thậm chí có bài không hề sử dụng chỉ đơn thuÇn lµ v¨n tù sù * GV lÊy cô thÓ 1 sè lçi mµ häc sinh m¾c ph¶i ngay trong bµi lµm cña m×nh 3. KÕt qu¶ chung: TB KH G Y III. Tr¶ bµi, söa lçi: * HS nhận bài làm của mình, đọc lại bài. - Xem phần điểm, lời phê của cô giáo chấm có sát với biểu điểm, đáp án cô vẫn treo trên bảng phô kh«ng. - Sau đó trao đổi với bạn về những u, nhợc điểm trong bài viết của minh, từ đó cùng bạn tìm ra c¸ch söa ch÷a, kh¾c phôc, rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt sau. 4. cñng cè: - Nh¾c l¹i c¸ch lµm bµi v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè bæ trî 5. híng dÉn: - Nh÷ng bµi lµm ®iÓm tõ 5 trë xuèng vÒ nhµ lµm l¹i s¸ng mai nép - TiÕp tôc «n tËp thÓ lo¹i tù sù - Xem l¹i néi dung bµi kiÓm tra tiÕng viÖt, kiÓm tra v¨n hä => ChuÈn bÞ cho giê tr¶ bµi tiÕt sau.................................................................................................................................... .Ngµy so¹n: 12/12/2013 TiÕt 80:.

(207) Tr¶ bµi kiÓm tra tiÕng viÖt tr¶ bµi kiÓm tra v¨n A. Mục tiêu cần đạt - Häc sinh nhËn ra u ®iÓm, h¹n chÕ cña m×nh trong viÖc vËn dông lý thuyÕt vµo trong thùc hµnh lµm bµi tËp, kü n¨ng c¶m nhËn v¨n häc - Giáo viên nắm đợc việc vận dụng kiến thức của học sinh - RÌn kü n¨ng lµm bµi qua giê tr¶ bµi B. chuÈn bÞ - ThÇy: ChÊm bµi, nhËn xÐt - Trß: ¤n l¹i kiÕn thøc C. TiÕn tr×nh 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra 3. Bµi míi. Bµi kiÓm tra tiÕng viÖt. I. Néi dung kiÓm tra - Giáo viên treo bảng phụ có đề bài và đáp án ở tiết 74 II. NhËn xÐt 1. ¦u ®iÓm - Hầu hết các bài đều làm đúng, đủ các câu trắc nghiệm - Phần tự luận phần lớn hiểu đợc yêu cầu của đề - Chỉ ra đợc các biện pháp tu từ và các biện pháp nghệ thuâtk mà tác giả sử dụng - Nêu đợc tác dụng của các biện pháp đó 2. H¹n chÕ - PhÇn tr¾c nghiÖm cßn g¹ch xo¸ nhiÒu, cÈu th¶ - Phần tự luân 1, vài bài cha đọc kỹ yêu cầu của đề dẫn đến làm sai - NhiÒu bµi tr¶ lêi céc lèc, kh«ng cã ®Çu cã ®u«i - Hạn chế lớn nhất ở phần lập luận và diễn đạt * Gi¸o viªn chØ cô thÓ lçi ë bµi cho häc sinh. III. KÕt qu¶: 9. G. KH. TB. K. IV. Tr¶ bµi: GV trả bài cho HS tự đối chiếu, sửa chữa. * Học sinh đọc bài, chữa lỗi vào bài, ghi nhận xét vào vở. Bµi kiÓm tra v¨n häc. I. Néi dung kiÓm tra - Giáo viên sử dụng bảng phụ có đề bài và đáp án ở tiết 75 Tr¶ bµi cho häc sinh - Học sinh đọc nhanh bài làm, chú ý lời phê Đối chiếu với đáp án II. NhËn xÐt 1. ¦u ®iÓm - PhÇn tr¾c nghiÖm 100% häc sinh nèi chÝnh x¸c 7 c©u hái - Phần tự luận: Hiểu và chỉ ra đợc điểm giống và khác nhau cơ bản của hình ảnh ngời lính trong kh¸ng chiÕn chèng Mü vµ chèng Ph¸p - Biết cách cảm nhận, và cảm nhận khá đầy đủ về vẻ đẹp của khổ thơ cuối bài “Đồng chí”. Nhiều bài diễn đạt khá trôi chảy 2. H¹n chÕ - Cha chØ ra hÕt c¸c ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau vÒ h×nh ¶nh ngêi lÝnh - C¶m nhËn cã bµi míi chØ dõng l¹i ë néi dung, cha khai th¸c tèt vÒ nghÖ thuËt.

(208) - Nhiều bài diễn đạt còn rất yếu - Mét vµi bµi rÊt cÈu th¶, vÉn cßn viÕt t¾t trong bµi. III. KÕt qu¶: 9. TB. KH. G. K. IV. Tr¶ bµi: * Giáo viên cho HS đọc 1vài bài tiêu biểu cho học sinh tham khảo ChØ cô thÓ lçi cho häc sinh * Häc sinh: §äc kü bµi, ch÷a lçi vµo bµi lµm, ghi nhËn xÐt vµo vë 4. Cñng cè - Gi¸o viªn nh¾c nhë viÖc häc vµ c¸ch lµm bµi cho häc sinh 5. híng dÉn - Xem kü l¹i 2 bµi kiÓm tra - Nh÷ng bµi tõ ®iÓm 5 trë xuèng ph¶i lµm l¹i, s¸ng mai nép - ChuÈn bÞ bµi «n tËp tËp lµm v¨n §äc kÜ sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi. D. Rót kinh nghiÖm. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n:12/12/2013 TiÕt 81 :. ¤n tËp tËp lµm v¨n A. Môc tiªu: - Qua tiÕt «n tËp gióp häc sinh n¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc tËp lµm v¨n ë líp 9 ë 2 m¶ng. ThuyÕt minh vµ tù sù. - Häc sinh n¾m ch¾c viÖc sö dông c¸c yÕu tè nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh, sö dụng yếu tố miêu tả, nghị luận, đối thoại độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự - Rèn kỹ năng tổng hợp kiến thức về tập làm văn. Thấy đợc tính kế thừa và phát huy, phát triển của các nội dung TLV học ở lớp 9 bằng cách so sánh với nội dung các kiểu VB đã học ở nh÷ng líp díi. - Giáo dục các em tính tự giác hệ thống, tích hợp các đơn vị kiến thức TLV. B. ChuÈn bÞ - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß: Trß «n l¹i bµi C. tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi. ? Trong ch¬ng tr×nh v¨n häc líp 9 cã nh÷ng néi dung nµo lín, néi dung nµo đáng chú ý ? - V¨n b¶n thuyÕt minh (Träng t©m lµ thuyÕt minh kÕt hîp c¸c. *. Néi dung: - V¨n ThuyÕt minh. - V¨n Tù sù.

(209) biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶,) - V¨n b¶n tù sù (KÕt hîp víi biÓu c¶m, miêu tả nội tâm, lập luận, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sù) ? NhËn xÐt g× vÒ néi dung nµy so víi líp 8? - LÆp l¹i thÓ lo¹i, n©ng cao kiÕn thøc vµ kü n¨ng. I. v¨n b¶n thuyÕt minh: 1. Kh¸i niÖm: ThuyÕt minh lµ gióp cho ? Nêu vai trò, vị trí, tác dụng của biện pháp ngời đọc, ngời nghe hiểu biết về đối tợng, nghệ thuật và miêu tả trong văn bản thuyết do đó: minh ? - CÇn ph¶i gi¶i thÝch c¸c thuËt ng÷, c¸c khái niệm có liên quan đến tri thức về đối tợng, giúp cho ngời nghe, ngời đọc dễ dàng hiểu đợc đối tợng. - Cần phải miêu tả để giúp ngời nghe, ngời đọc có hứng thú khi tìm hiểu về đối tợng, tránh đợc sự khó khăn nhàm chán. -> Làm cho bài văn thêm sinh động, hấp dÉn ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã yÕu tè miªu t¶ (tù sù) gièng vµ kh¸c víi v¨n b¶n miªu t¶ (tù sù) ë. ®iÓm nµo?. Miªu t¶. ThuyÕt minh. - §èi tîng cña miªu t¶ thêng lµ c¸c sù vËt, con ngêi, hoµn c¶nh cô thÓ - Cã h cÊu tëng tîng, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i trung thµnh víi sù vËt - Dïng nhiÒu so s¸nh, liªn tëng - Mang nhiÒu c¶m xóc chñ quan cña ngêi viÕt - Ýt dïng sè liÖu cô thÓ, chi tiÕt - Dïng nhiÒu trong s¸ng t¸c v¨n ch¬ng, nghÖ thuËt - Ýt tÝnh khu«n mÉu - Đa nghĩa. (Mang đến cho ngời đọc, ngời nghe một cảm nhận mới về đối tợng). - §èi tîng cña thuyÕt minh thêng lµ c¸c loại sự vật, đồ vật - Trung thành với đặc điểm của đối tợng sự vËt - Ýt dïng tëng tîng, so s¸nh - Bảo đảm tính khách quan, khoa học. ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã yÕu tè miªu t¶ vµ tù sù kh¸c víi v¨n b¶n miªu t¶, tù sù ë ®iÓm nµo? - V¨n b¶n thuyÕt minh: Trung thµnh víi đặc điểm của đối tợng một cách khách quan, khoa học. Cung cấp đầy đủ tri thức về đối tợng cho ngời nghe, ngời đọc - V¨n miªu t¶: X©y dùng h×nh tîng th«ng qua quan s¸t liªn tëng, so s¸nh vµ c¶m sóc chñ quan cña ngêi viÕt - V¨n b¶n tù sù: KÓ l¹i 1 sù viÖc, con ngêi nào đó.. - Dïng nhiÒu sè liÖu cô thÓ, chi tiÕt - øng dông trong nhiÒu t×nh huèng cuéc sèng, v¨n ho¸, khoa häc. - Thêng theo mét sè yªu cÇu gièng nhau. - Đơn nghĩa (Cung cấp đầy đủ tri thức về đối tợng cho ngời nghe, ngời đọc). => V¨n b¶n thuyÕt minh cã yÕu tè miªu t¶, tù sù, nhng 2 yÕu tè nµy chØ lµ yÕu tè phô, bæ trî lµm cho bµi v¨n thuyÕt minh thªm sinh động, hấp dẫn.. 2. LuyÖn tËp:.

(210) BT1: ThuyÕt minh (giíi thiÖu) vÒ 1 đồ dụng học tập mà em mới mua?(có sử dông yÕu tè miªu t¶, tù sù). Gi¸o viªn gîi ý: * ThÓ lo¹i: TM cã kÕt hîp víi c¸c yÕu tè... - §å dïng cã thÓ lµ: Bót, hép mµu, com * §èi tîng: §å dïng häc tËp. pa... - Dùng dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh hoµn chØnh - Sö dông tèt c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh - KÕt hîp c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ - Häc sinh dùng dµn ý theo nhãm. (7 phút). Sau đó trình bày, nhóm khác nhận xÐt, bæ sung. - Gi¸o viªn chèt, cho ®iÓm. GV treo b¶ng phô dµn ý cho HS tham kh¶o: * Dµn ý: a. MB: Giới thiệu đối tợng TM: Cây bút bi. b. TB: - Nguån gèc, xuÊt xø: Bót tre, bót l«ng... - §Æc ®iÓm, cÊu t¹o: 3 phÇn: + Vá + Ruét + Ngßi - C«ng dông: + ViÕt thuËn lîi + Kh«ng ph¶i b¬m mùc + Mang, di chuyÓn dÔ + Ýt h háng - C¸ch sö dông, b¶o qu¶n.... c. KB: K§ gi¸ trÞ cña c©y bót. BT2: ThuyÕt minh vÒ truyÖn ng¾n “Lµng” cña Kim L©n? GV híng dÉn HS thøc hiÖn yªu cÇu cña * T×m ý: BT. - Thêi gian s¸ng t¸c: Thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p - §¨ng lÇn ®Çu trªn b¸o v¨n nghÖ n¨m 1948 - Néi dung: truyÖn ng¾n gåm 4 phÇn: + P1: LÝ do «ng Hai ph¶i rêi lµng ®i t¶n c vµ tÝnh thÝch khoe lµng cña «ng. + P2: ¤ng Hai vµ t×nh yªu lµng n¬i t¶n c. + P3: ¤ng Hai víi viÖc nghe tin d÷: Lµng Dçu lµm ViÖt gian- Theo T©y + P4: T©m tr¹ng «ng Hai khi nghe tin c¶i chÝnh - NghÖ thuËt: + Miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt «ng Hai qua hành động, ngôn ngữ, cử chỉ, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm => Am hiểu s©u s¾c t©m lÝ ngêi n«ng d©n vµ thÕ giíi tinh thÇn cña hä + Xây dựng tình huống truyện độc đáo. + Ng«n ng÷ truyÖn mang ®Ëm tÝnh khÈu ng÷..

(211) 4. cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi ? ThÕ nµo lµ VB TM? C¸c yÕu tè...cã vai trß g× trong VBTM? 5. Híng dÉn - TiÕp tôc «n tËp thÓ lo¹i thuyÕt minh. - Chó ý bè côc vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh hoµn chØnh - Về nhà hoàn chỉnh bài văn TM về cây bút bi.(Trên cơ sở dàn ý đã lập) - Ôn tập thể loại văn tự sự để chuẩn bị cho giờ sau D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:12/12/2013 TiÕt 82:. ¤n tËp tËp lµm v¨n (tiÕp) A. Môc tiªu: - Qua tiÕt «n tËp, gióp häc sinh n¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc tËp lµm v¨n ë líp 9 ë m¶ng v¨n b¶n tù sù. - Học sinh nắm chắc việc sử dụng các yếu tố miêu tả, nghị luận, đối thoại, độc thoại, độc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù - RÌn kü n¨ng tæng hîp kiÕn thøc vÒ tËp lµm v¨n. - Gi¸o dôc c¸c em ý thøc tù gi¸c tæng hîp, cñng cè kiÕn thøc B. ChuÈn bÞ - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô - Trß: Trß «n l¹i bµi C. tiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? Nªu vai trß cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh ? 3. Bµi míi. II. V¨n b¶n tù sù: ? V¨n b¶n tù sù ë líp 9 yªu cÇu chóng ta lµm g×? Vai trß 1. LÝ thuyÕt: cña yÕu tè nghÞ luËn, miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù - Yªu cÇu vÒ viÖc nhËn diÖn sù? c¸c yÕu tè miªu t¶ néi t©m,.

(212) nghị luận, đối thoại, ngời kể chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù - Việc sử dụng các yếu tố đó cã vai trß, t¸c dông rÊt lín trong v¨n b¶n tù sù. GV: Ngoµi ra h×nh thøc ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù còng v« cïng quan träng 2. LuyÖn tËp: BT1: ? LÊy vÝ dô vÒ ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông: - YÕu tè miªu t¶ néi t©m - yÕu tè nghÞ luËn - Cã c¶ yÕu tè miªu t¶ néi t©m vµ nghÞ luËn => Học sinh tự tìm theo nhóm, sau đó trình bày trớc lớp, nhãm kh¸c nhËn xÐt bè xung. Gi¸o viªn chèt cho ®iÓm. GV ®a ®o¹n v¨n tham kh¶o trªn b¶ng phô: VD : Tù sù + MT néi t©m : “Thực sự mẹ không lo lắng đến nỗi không ngủ đợc. Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi. Mẹ tin vào sự chuẩn bị rất chu đáo cho con trớc ngày khai trờng. Còn điều gì để lo lắng nữa đâu? Mẹ không lo nhng vẫn không ngủ đợc”. (Cæng trêng më ra – LÝ Lan) - Tù sù + nghÞ luËn : “Vua Quang Trung cìi voi ra doanh …… chí b¶o ta kh«ng nãi tríc” (Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ- Ng« Gia V¨n Ph¸i) - TS + MT néi t©m + NL : “Lão Hạc không hiểu tôi …… một thêm đáng buồn” (L·o H¹c- Nam Cao) ? Thế nào là đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm ?Vai trß, t¸c dông cña yÕu tè nµy trong v¨n b¶n tù sù ? T×m vÝ dô minh ho¹ ? - §èi tho¹i lµ h×nh thøc trß chuyÖn - Độc thoại là tự nói 1 mình, không hớng tới 1 đối tợng giao tiÕp nµo c¶ - §éc tho¹i néi t©m lµ suy nghÜ kh«ng ph¸t ra thµnh lêi. => Học sinh tự lấy ví dụ, đọc trớc lớp - Gv cho hs kh¸c nhËn xÐt, bæ xung.. BT2:. ? T×m 2 ®o¹n v¨n tù sù, mét ®o¹n ngêi kÓ theo ng«i kÓ thø nhÊt, 1 ®o¹n kÓ theo ng«i kÓ thø 3? NhËn xÐt vÒ vai trß cña ngêi kÓ trong 2 ®o¹n v¨n trªn ? - Học sinh tìm đoạn văn, sau đó đọc trớc lớp - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ xung - Gi¸o viªn chèt cho ®iÓm. GV híng dÉn HS lµm viÖc theo nhãm (7 phót) HÕt thêi gian c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV chèt, cho ®iÓm. BT3: ViÕt 1 ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè nghÞ luËn vµ miªu t¶ néi t©m?.

(213) 4. cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung phÇn v¨n b¶n tù sù võa «n tËp. 5. híng dÉn - Ôn lại các đơn vị kiến thức vừa ôn tập. - Dựng dàn ý sau đó viết hoàn chỉnh thành đoạn văn cho các đề bài vừa yêu cầu. - Xem tríc c¸c c©u hái trong sgk, chuÈn bÞ ph¬ng ¸n tr¶ lêi => Giê sau tiÐp tôc «n tËp v¨n b¶n tù sù D. Rót kinh nghiÖm. ............................................................................................................................................ Ngµy so¹n:12/12/2013 TiÕt 83:. «n tËp tËp lµm v¨n (tiÕp) A. Môc tiªu : - Giúp học sinh nắm đợc các nội dung chính của phần Tập làm văn đã học, thấy đợc tính chÊt tÝch hîp cña chóng víi v¨n b¶n chung. - Thấy đợc tính kế thừa và phát triển của các nội dung TLV học ở lớp 9 bằng cách so sánh với nội dung các kiểu văn bản đã học ở lớp dới - RÌn kü n¨ng tæng hîp, kh¸i qu¸t B. ChuÈn bÞ: - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß: Häc bµi C. tiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi II. V¨n b¶n tù sù (tiÕp): ?Em cho biÕt v¨n b¶n tù sù häc ë líp 9 cã ®iÓm g× 1. LÝ thuyÕt:. gièng vµ kh¸c so víi c¸c néi dung vÒ kiÓu v¨n b¶n - Gièng nhau: này đã đợc học ở lớp dới? Văn bản tự sự đều có nhân vật vµ sù viÖc - Kh¸c nhau: ë líp 9 thªm sù kÕt hîp miªu t¶ với biểu cảm, nghị luận, đối tho¹i….Ngêi kÓ chuyÖn vµ vai trß ? Khi gäi tªn 1 v¨n b¶n ngêi ta c¨n cø vµo ®©u? cña ngêi kÓ chuyÖn - Căn cứ vào phơng thức biểu đạt chính GV: - Ph¬ng thøc t¸i t¹o hiÖn thùc b»ng c¶m xóc chñ quan: V¨n b¶n miªu t¶ - Ph¬ng thøc tËp luyÖn: V¨n b¶n nghÞ luËn - Phơng thức tác động vào cảm xúc: Văn bản biểu c¶m - Phơng thức cung cấp tri thức về đối tợng: văn bản thuyÕt minh.

(214) - Ph¬ng thøc t¸i t¹o hiÖn thùc b»ng nh©n vËt, cèt truyÖn: v¨n b¶n tù sù ? Vì sao trong 1 văn bản có đủ các yếu tố nghị luận, miêu tả, biểu cảm mà vẫn gọi đó là văn bản tù sù? - V× nh÷ng yÕu tè miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m chØ lµ nh÷ng yÕu tè bæ trî nh»m lµm næi bËt ph¬ng thøc chÝnh lµ tù sù ? Theo em cã v¨n b¶n nµo chØ sö dông 1 ph¬ng thức biểu đạt không? - Trong thực tế khó có văn bản nào đó chỉ vận dụng một phơng thức biểu đạt duy nhất 2. LuyÖn tËp Bài tập 1: Đánh dấu (x) vào các ô trống mà kiểu văn bản chính có thể kết hợp với các yếu tố tơng ứng trong đó? GV sö dông b¶ng phô: STT. KiÓu v¨n chÝnh. C¸c yÕu tè kÕt hîp Tù sù. Miªu t¶ x. NghÞ luËn x. 1. Tù sù. 2. Miªu t¶. 3. NghÞ luËn. x. 4. ThuyÕt minh. x. x. 5. BiÓu c¶m. x. x. 6. §iÒu hµnh. x. x. GV: Một số tác phẩm tự sự đợc học trong sách giáo khoa Ngữ văn từ lớp 6 đến lớp 9 không phải bao giê còng ph©n biÖt râ bè côc ba phÇn ? T¹i sao bµi tËp lµm v¨n tù sù cña häc sinh vÉn phải có đủ ba phần? - Bài viết của học sinh phải đủ ba phần vì đang trong giai ®o¹n luyÖn tËp, ph¶i rÌn luyÖn theo nh÷ng yªu cÇu chuÈn mùc cña nhµ trêng. Sau khi đã trởng thành học sinh có thể viết tự do. ? Theo em nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ kiÓu. BiÓu c¶m x. ThuyÕt minh x. x. x. x. x. §iÒu hµnh.

(215) văn bản tự sự của phần TLV có giúp đợc gì trong việc đọc hiểu các văn bản tác phẩm văn học tơng øng trong SGK Ng÷ v¨n 9 kh«ng? - Nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ kiÓu v¨n b¶n tù sự của phần TLV đã soi sáng thêm rất nhiều cho việc đọc hiẻu văn bản – tác phẩm văn học tơng øng ? Ph©n tÝch mét vµi vÝ dô lµm dÉn chøng? Ví dụ: Khi học đối thoại, độc thoại nội tâm trong v¨n b¶n tù sù c¸c kiÕn thøc nµy gióp ta hiÓu s©u h¬n c¸c ®o¹n trÝch “truyÖn KiÒu” còng nh truyÖn ng¾n “Lµng” cña Kim L©n ? Việc đọc các tác phẩm tự sự và các phần Tiếng ViÖt t¬ng øng gióp c¸c em häc phÇn TLV ntn? - Giúp các em biết lựa chọn đề tài, nội dung, cách kÓ chuyÖn, c¸ch dïng c¸c ng«i kÓ, ngêi kÓ chuyÖn, c¸ch dÉn d¾t, x©y dùng vµ miªu t¶ nh©n vËt, sù viÖc.. GV hớng dẫn: học sinh lựa chọn chủ đề để viết - Chú ý sử dụng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm hợp lý - Häc sinh dùng ®o¹n v¨n theo nhãm hoµn chØnh - Gv gäi häc sinh tr×nh bµy, nhËn xÐt - Gv chèt cho ®iÓm. Bµi tËp 2: ViÕt mét ®o¹n v¨n tù sù cã kÕt hîp yÕu tè miªu t¶, nghÞ luËn, đối thoại, độc thoại... ?. 4. cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung võa «n tËp 5. híng dÉn: - Ôn tập lại toàn bộ các đơn vị kiến thức văn tự sự - ChuÈn bÞ cho giê sau «n tËp, x©y dùng ®o¹n v¨n vµ v¨n b¶n tù sù. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:12/12/2013 TiÕt 84:. «n tËp tËp lµm v¨n (tiÕp) A. Môc tiªu B. ChuÈn bÞ: - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trß: Häc bµi C. tiÕn tr×nh: 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra:.

(216) ?Vai trò của yếu tố miêu tả, nghị luận, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong v¨n b¶n tù sù ? 3. Bµi míi: LuyÖn tËp: Đề 1: Dựng 1 đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố bổ trợ kể lại 1 việc làm đáng nhớ của b¶n th©n? * Yªu cÇu: - Häc sinh dùng thµnh 1 ®o¹n v¨n tù sù hoµn chØnh - Sử dụng tốt các yếu tố miêu tả, đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm - Nôi dung: kể lại 1 việc làm đáng nhớ của bảmn thân * Häc sinh lµm viÖc - Dùng ®o¹n v¨n trong 8 phót - Học sinh đọc trớc lớp, học sinh khác nhận xét bổ xung - Gi¸o viªn chèt cho ®iÓm Đề 2: Em hãy kể lại 1 lần đi viếng mộ ngời thân cùng gia đình? * yªu cÇu: - ThÓ lo¹i: Tù sù - Nội dung: Kể lại 1 lần đi viếng mộ ngời thân cùng gia đình - Kiến thức: Lấy trong thực tế đời sống của bản thân * Tìm ý và lập đàn ý - Häc sinh lµm viÖc theo nhãm bµn - Thêi gian:10 phót - Gi¸o viªn gäi hs tr×nh bµy - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV chèt, chuÈn (B¶ng phô) A. Mở bài: Giới thiệu sự việc mình định kể ( Thêi gian, kh«ng gian diÔn ra sù viÖc) B. Th©n bµi: 1. Hoàn cảnh, lý do dẫn đến sự việc - V× sao l¹i ®i viÕng mé ngêi th©n - §i cïng víi ai - ChuÈn bÞ ntn ? 2. DiÔn biÕn sù viÖc - B¾t ®Çu ®i nh thÕ nµo: miªu t¶ kh«ng gian, quangh c¶nh xung quanh - Tíi n¬i: Kh«ng khÝ ra sao, lµm nh÷ng c«ng viÖc g× ? ( Sử dụng đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm) - ChuÈn bÞ ra vÒ, kh«ng khis vµ t©m tr¹ng cña b¶n th©n 3. Sù viÖc kÕt thóc: C¶m nghÜ cña b¶n th©n C. KÕt bµi: Em cã suy nghÜ g× vÒ sù viÖc nµy §Ò 3: Tëng tîng m×nh gÆp gì vµ trß chuyÖn víi ngêi lÝnh l¸i xe trong bµi th¬ “Bµi th¬ vÒ tiÓu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật, kể lại cuộc gặp gỡ đó? * Yªu cÇu: - ThÓ lo¹i: V¨n tù sù kÕt hîp c¸c yÕu tè... - Néi dung: Cuéc gÆp gì, trß chuyÖn víi ngêi lÝnh l¸i xe - Ph¹m vi: trong bµi th¬... * T×m ý: a. MB: - Giíi thiÖu cuéc gÆp gì ( trong giÊc m¬) - Suy nghÜ, Ên tîng kh¸i qu¸t... b. TB: * Nguyên nhân dẫn đến cuộc gặp gỡ... * DiÔn biÕn cuéc gÆp gì: - Hoµn c¶nh, thêi gian, kh«ng gian... (miªu t¶) - Cuéc trß chuyÖn: + Anh lái xe: Hỏi lí do đến đây? Việc học tập? + Em hái c«ng viÖc cña c¸c anh? (§èi tho¹i) + Các anh kể về công việc những khó khăn, nguy hiểm mà các anh phải đối mÆt (Miªu t¶).

(217) + Các anh nói về lòng quyết tâm, tình đồng chí đồng đội yêu thơng, chia ngät sÎ bïi, kÒ vai s¸t c¸nh... (Tù sù) - Em cảm thấy cuộc sống của các anh nh thế nào? Từ đó em có tình cảm gì đối víi c¸c anh? (C¶m phôc, yªu mÕn) (Miªu t¶ néi t©m) - ý nghÜa cuéc gÆp gì: Ên tîng, bµi häc vÒ uèng níc nhí nguån (NghÞ luËn) c. KB: - Ên tîng cuéc gÆp gì. - Suy nghÜ cña b¶n th©n. 4.Cñng cè: - Giáo viên nhấn mạnh những vấn đề cần chú ý về thể loại 5. Híng dÉn: - Triển khai đề trên thành bài văn hoàn chỉnh - Ôn tập các đơn vị kiến thức của học kỳ I cả 3 phân môn - ChuÈn bÞ giê sau kiÓm tra 2 tiÕt D. Rót kinh nghiÖm.

(218) Ngµy so¹n: 25/12/2014 TiÕt 85-86: KiÓm tra häc k× I A. Môc tiªu : - Qua bài kiểm tra nhằm đánh giá kiến thức tổng hợp của 3 phân môn Văn – Tiếng Việt – TËp lµm v¨n cña häc sinh. H×nh thøc kiÓm tra viÕt thêi gian 90’ kh«ng kÓ thêi gian giao đề. - RÌn c¸c kÜ n¨ng tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiÖm, lµm bµi tù luËn ë c¸c kiÕn thøc kiÓu bµi thuyÕt minh, tù sù B. ChuÈn bÞ: - Thầy: Xây dựng ma trận ra đề và làm đáp án, biểu điểm - Trß: ¤n tËp tæng hîp Ma trận đề kiểm tra. Néi dung V¨n häc TiÕng viÖt TËp lµm v¨n Tæng. các mức độ nhận thức NhËn biÕt Th«ng hiÓu VËn dông Tr¾c Tù Tr¾c Tù Tr¾c Tù nghiÖm luËn nghiÖm luËn nghiÖm luËn 1 c©u (1.5®) 1 c©u 1 c©u (1,5®) (2®) 1 c©u (5®) 2 c©u 2 c©u (3®) (7®). Tæng Tr¾c Tù nghiÖm luËn 1 c©u (1,5® ) 2 c©u (3,5®) 1 c©u (5®) 4 c©u (10®). C. tiÕn tr×nh 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: 3. Bµi míi: I. §Ò bµi: 1. C©u 1: T×m 2 dÉn chøng vÒ viÖc sö dông thµnh ng÷ trong v¨n ch¬ng? 2. C©u 2: C©u thµnh ng÷: “.Nãi cã s¸ch m¸ch cã chøng” liªn quan tíi ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo ? V× sao ? 3. C©u 3 : Dùng ®o¹n v¨n triÓn khai luËn ®iÓm sau : B¶o vÖ m«i trêng thiªn nhiªn lµ b¶o vÖ cuéc sèng cña chóng ta 4. Câu 4 : Kể lại một câu chuyện đáng nhớ của bản thân trong đó có sử dụng các yếu tố nghÞ luËn, miªu t¶ néi t©m? II. §¸p ¸n, biÓu ®iÓm 1. Câu 1 : Học sinh tìm chính xác đợc 2 thành ngữ đã đợc sử dụng trong văn chơng => Mỗi thành ngữ đúng cho 0,75 điểm 2. C©u 2 : “Nãi cã s¸ch, m¸ch cã chøng” liªn quan tíi ph¬ng ch©m vÒ chÊt (0,75 ®iÓm) => Vì phơng châm về chất khuyên chúng ta không nên nói những điều mình không tin đó là sù thËt hoÆc kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc (0,75 ®iÓm) 3. C©u 3 : (2 ®iÓm) - Học sinh dựng thành 1 đoạn văn hoàn chỉnh, lấy câu trên làm câu chủ đề - Cã thÓ triÓn khai theo c¸ch diÔn dÞch hoÆc quy n¹p - Nội dung đoạn văn phải phục vụ cho câu chủ đề trên - Trình bày lu loát, diễn đạt trong sáng.

(219) 4. C©u 4: A. Më bµi: (0,5®) Giới thiệu câu chuyện định kể B. Th©n bµi: (4®) 1. Hoàn cảnh xảy ra câu chuyện (Thời gian, địa điểm, nguyên nhân) (1đ) 2. DiÔn biÕn c©u chuyÖn: (cã nh©n vËt, t×nh huèng, cèt truyÖn) (2®) C©u chuyÖn diÔn ra nh thÕ nµo ?. KÕt hîp yÕu tè miªu t¶ néi t©m, nghÞ luËn. 3. C©u chuyÖn kÕt thóc nh thÕ nµo (1®) C. KÕt bµi: (0,5®) KÕt thóc c©u chuyÖn rót ra bµi häc 4. Cñng cè - Gi¸o viªn thu bµi, nhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh 5. Híng dÉn - TiÕp tôc «n tæng hîp 3 ph©n m«n. - Soạn “Những đứa trẻ” theo yêu cầu chung E. Rót kinh nghiÖm. Häc kú II Ngµy so¹n: 22/12/2013 TiÕt 91. Bàn về đọc sách.

(220) - Chu Quang TiÒm I. J. A. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh: Hiểu đợc sự cần thiết của viết đọc sách và phơng pháp đọc sách. Giáo dục thói quen, lòng say mê đọc sách. Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giµu tÝnh thuyÕt phôc cña Chu Quang TiÒm. K. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n Trß: ChuÈn bÞ s¸ch vë, so¹n bµi L. C. tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: S¸ch vë häc sinh 3. Bµi míi HS quan s¸t chó thÝch */ SGK ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶?. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: - Chu Quang TiÒm (1897-1986) - Lµ nhµ mü häc, lÝ luËn v¨n häc næi tiÕng cña Trung Quèc.. GV: Bµi viÕt lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch luü kinh nghiÖm, dµy c«ng suy nghÜ lµ nh÷ng lêi bµn t©m huyÕt, nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cña thÕ hệ trớc truyền lại cho thế hệ sau, đợc đúc kết b»ng tr¶i nghiÖm cña mÊy m¬i n¨m, b»ng c¶ cuộc đời của một con ngời cả một thế hệ, một lớp 2. Tác phẩm: - TrÝch trong cuèn “Danh nh©n ngêi ®i tríc. Trung Quèc bµn vÒ niÒm vui nçi buồn của việc đọc sách – Bắc Kinh, 1995 ? Em h·y nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n trªn? GV: Ngêi dÞch ra tiÕng ViÖt lµ TrÇn §×nh Sö - Bè côc 3 phÇn GV: Nêu yêu cầu đọc: To rõ ràng, mạch lạc Giáo viên đọc mẫu từ đầu …… thế giới mới” Học sinh đọc văn bản ? Xác định bố cục văn bản và nội dung từng phần - Phần 1 : Từ đầu đến thế giới mới -> Sự cần thiết và ý nghĩa của việc đọc sách.

(221) - Phần 2 : tiếp theo đến ….tiêu hao lực lợng -> Nªu lªn c¸c khã kh¨n, c¸c thiªn híng sai lÖch của việc đọc sách ngày nay - PhÇn 3 : Cßn l¹i -> Bàn về các phơng pháp đọc sách Hái: C¨n cø vµo phÇn chó thÝch gi¶i nghÜa cho ta 1 sè tõ sau - Häc vÊn vµ häc thuËt ? Dùa vµo phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ, cho biÕt v¨n bản này đợc trình bày bằng phơng thức biểu đạt nµo? - Phơng thức biểu đạt nghị luận ? Vấn đề cần nghị luận của văn bản là gì? - Bàn về đọc sách ? Khi bàn về đọc sách tác giả đã chỉ ra mấy luận II. Đọc, hiểu văn bản ®iÓm, em 2 chØ râ 1. TÇm quan träng vµ ý nghÜa của việc đọc sách - 3 luËn ®iÓm t¬ng øng néi dung cña 3 phÇn. HS : §äc thÇm phÇn ®Çu? Nªu néi dung? ? Tác giả chỉ ra tầm quan trọng của việc đọc sách nh thÕ nµo? - Muốn có học vấn phải đọc sách. ? Em có nhận xét gì việc nêu vấn đề tầm quan trọng của đọc sách? - Tác giả đặt trong mối quan hệ với học vấn cña con ngêi vÊn. - Đọc sách là con đờng quan trọng của học. - Häc vÊn lµ thµnh qu¶ tÝch luü l©u dµi cña nh©n lo¹i ? TÝch luü b»ng c¸ch nµo? - TÝch luü b»ng s¸ch vµ ë s¸ch ? Nh vËy s¸ch gi÷ vai trß g×?. GV: Nh vËy s¸ch v« cïng quan träng, nÕu chóng ta mong tiÕn lªn tõ v¨n ho¸, häc thuËt cña giai đoạn này, thì nhất định phải lấy thành quả của. - S¸ch lµ kho tµng quý b¸u lu gi÷ tinh thÇn nh©n lo¹i, - S¸ch lµ cét mèc ghi dÊu sù tiÕn ho¸ cña nh©n lo¹i. - Đọc sách là để trả nợ quá khứ, là «n l¹i kinh nghiÖm loµi ngêi, lµ hëng thô kiÕn thøc…. - Đọc sách là để chuẩn bị hành trang, thực lực về mọi mặt để con ngêi cã thÓ tiÕp tôc tiÕn xa trªn con đờng học tập phát triển thế giới. -> C¸ch lËp luËn râ rµng, chÆt chẽ, thấu tình đạt lý. - Lµm næi bËt tÇm quan träng của đọc sách.

(222) nhân loại trong quá khứ để làm điểm xuất phát ? Nếu ta coi thờng sách, không đọc sách dẫn đến hËu qu¶ g×? - Lµ xo¸ bá qu¸ khø, lµ kÎ thôt lïi l¹c hËu, lµ kÎ kiªu ng¹o mét c¸ch ngu xuÈn ? Đến đây tác giả khẳng định đọc sách quan träng nh thÕ nµo? GV: Mà theo tác giả đó là 1 cuộc “trờng trinh v¹n dÆm”. ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy tầm quan trọng của việc đọc sách của tác giả? T¸c dông ? Hái: §Õn ®©y gióp c¸c em c¶m nhËn g× vÒ tÇm quan trọng của đọc sách? GV: Nh vậy đọc sách chính là tự học, học với các thÇy v¾ng mÆt. ? Đọc sách có phải đọc trong ngày một, ngày hai hay không? Và đọc sách có phải chỉ là việc của c¸ nh©n hay kh«ng? - Đọc sách phải đòi hỏi lâu dài, và đọc sách là nhiÖm vô cña toµn nh©n lo¹i (kh«ng chØ víi mçi c¸ nh©n mµ toµn nh©n lo¹i) ? Theo em trong thời đại ngày nay, để trau dồi học vấn, ngoài con đờng đọc sách còn có những con đờng nào khác? - Con đờng nghe nhìn ? Em hãy so sánh (và cho biết) con đờng nghe nhìn và đọc sách và rút ra kết luận?.

(223) - Văn hoá nghe nhìn cũng là con đờng học tËp quan träng nhng kh«ng bao giê cã thÓ thay thế đợc việc đọc sách Gv Trên con đờng gian nan trau dồi học vấn của con ngời thì đọc sách là con đờng quan trọng để tÝch luü vµ n©ng cao tri thøc. - §äc s¸ch cã ý nghÜa lín lao vµ l©u dµi víi mçi con ngêi ? Thông qua luận điểm của tác giả, em rút đợc bµi häc g× cho b¶n th©n m×nh - Hs tr¶ lêi theo sù c¶m nhËn cña b¶n th©n. M. 4. Cñng cè ? Thông qua giờ học em nhận thấy tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách nh thế nào ? N. 5. Híng dÉn - N¾m ch¾c luËn ®iÓm 1 - T×m hiÓu luËn ®iÓm 2,3 D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:1/01/2014 TiÕt 92 Bµn. về đọc sách(tiếp) - Chu Quang TiÒm -. A. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh: Hiểu đợc sự cần thiết của viết đọc sách và phơng pháp đọc sách Giáo dục thói quen, lòng say mê đọc sách..

(224) Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc, sinh động, giµu tÝnh thuyÕt phôc cña Chu Quang TiÒm. b. ChuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n Trß: Häc bµi c. TiÕn tr×nh lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? Em hãy nêu tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách? 3. Bµi míi 2. Nh÷ng khã kh¨n nguy h¹i cña Hs : Đọc “Lịch sử càng tiến lên  tự tiêu hao lực việc đọc sách ngày nay lîng” ? Nêu luận điểm của đoạn vừa đọc? GV: Trong tiÕt häc tríc ta thÊy râ tÇm quan trọng của việc đọc sách. Nhng tác giả không tuyệt đối hoá, thần thánh hoá việc đọc sách. Ông chØ ra nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc nghiªn cøu, trau dồi học vấn trong đọc sách. Đó là gì, và tác hại cña chóng ra sao? HS quan s¸t sgk ? Tác giả chỉ ra mấy cái hại trong việc đọc - Sách nhiều khiến ngời ta không chuyªn s©u s¸ch? §ã lµ nh÷ng c¸i h¹i nµo? - Sách nhiều khiến ngời đọc lạc - S¸ch nhiÒu khiÕn ngêi ta kh«ng chuyªn s©u híng - Sách nhiều khiến ngời đọc lạc hớng Chó ý vµo c¸i h¹i thø nhÊt. T¹i sao s¸ch nhiÒu mµ kh«ng chuyªn s©u? - Vì đọc nhiều mà không thể đọc kĩ “Liếc qua” chỉ đọc qua, hời hợt nên liếc qua nhiều mà đọng lại chẳng bao nhiêu ? Để thấy rõ đọc nhiều mà không hiệu quả tg so sánh với cách đọc nào? Em hiểu cách nói đó nh thÕ nµo? T¸c dông ? - So sánh với cách đọc sách của ngời xa “Các häc gi¶ dïng m·i kh«ng c¹n” - §äc Ýt nhng kÜ cµng, nghiÒn ngÉm tõng c©u, tõng ch÷ - Tác dụng làm nổi bật việc đọc sách đọc ít mà tinh th«ng cßn h¬n nhiÒu mµ dèi ? Theo em nguyên nhân nào dẫn đến tác hại trªn? - Nguyªn nh©n: S¸ch nhiÒu nhng thêi gian dµnh cho s¸ch l¹i Ýt GV: Ngµy xa s¸ch tuy Ýt nhng ngêi xa dµnh nhiều thời gian đọc cả đời mới hết một quyển kinh. Cßn b©y giê ngîc l¹i Để chứng minh cho việc đọc nhiều mà không s©u gièng nh viÖc ¨n uèng v« téi v¹  khã tiªu  sinh bÖnh Và nhiều thói xấu h danh nông cạn đều do lỗi ăn tơi nuốt sống đó mà sinh ra cả Lối đọc nhiều mà không sâu, ? Em có suy nghĩ gì về lối đọc nhiều mà không -không chØ v« bæ, l·ng phÝ thêi s©u? gian c«ng søc mµ cßn cã khi mang.

(225) GV: Lối đọc ấy thật vô bổ giống nh việc ăn uống v« téi v¹, ¨n t¬i nuèt sèng. C¸c thø kh«ng tiªu hoá đợc tích càng nhiều càng sinh bệnh. Thói h danh đọc nhiều mà dối, đọc để khoe khoang. Đọc lấy đợc ăn tơi nuốt sống cũng chính từ đó mµ ra. Lêi bµn thËt s©u mµ chÝ lý. ? Rất nhiều ngời đợc mệnh danh là “con mọt sách” nếu em đợc mệnh danh nh vậy em có thích kh«ng? - Kh«ng thÝch bëi chØ chói mòi vµo s¸ch vë, chẳng chú ý đến chuyện gì khác, thành xa rời thùc tÕ, nh sèng trªn m©y. ? Tiếp đến tác giả tiếp tục chỉ ra tác hại thứ hai ntn? - Sách nhiều khiến ngời đọc lạc hớng không tìm thấy cái đích thực, bản chất của vấn đề cần đọc, vấn đề đó đôi khi chỉ nằm trong mấy quyển nhng nhiều ngời ham đọc nhiều--> phí thời gian và sức lực nên không tránh khỏi bỏ lỡ mất dịp đọc những cuốn sách quan trọng đích thực cơ bản ? Lối đọc này đợc tác giả so sánh với vấn đề gì? T¸c dông ? - So sánh với việc đánh trận đánh vào thành trì... - Làm nổi bật các hại của lối đọc lạc hớng ? Từ đó em rút ra đợc điều gì từ các hại thứ 2 nµy? GV: C¸c h¹i thø 2 lµ s¸ch nhiÒu qu¸ nªn dÔ l¹c híng, chän lÇm, chän sai ph¶i nh÷ng cuèn s¸ch nh¹t nhÏo, tÇm phµo v« bæ, thËm chÝ nh÷ng cuèn sách độc hại. Bơi loạn trong bể sách không chỉ lãng phí tiền bạc, thời gian, công sức đọc mà nhiÒu khi tù m×nh h¹i m×nh, tiÒn mÊt tËt mang. So sánh với việc đánh trận thất bại vì tự tiêu hao lùc lîng cña m×nh lµ kh¸ míi mÎ mµ vÉn quen thuéc vµ kh¸ lÝ thó Vậy chọn đọc sách ntn? HS đọc phần còn lại? ? Tác giả khuyên chúng ta chọn sách khi đọc ntn? T¹i sao ? - Chän cho tinh, kh«ng cèt lÊy nhiÒu. - Vì đọc nhiều không thể coi là vinh dự (đọc đối) đọc ít không phơng pháp xấu hổ (ít mà kỹ, chất lîng) ? Từ đó ta rút đợc kinh nghiệm gì khi chọn sách để đọc? GV: Ta phải chọn lọc có mục đích, định hớng rõ ràng, kiên định không tuỳ hứng, nhất thời ? Khi chọn sách để đọc lên chia làm mấy loại? Vµ ph¶i chän ntn ? - S¸ch phæ th«ng, s¸ch chuyªn m«n. (Sách phổ thông là loại sách đọc để có kiến thức phæ th«ng mµ mäi ph¬ng ph¸p biÕt. - Sách chuyên môn: đọc để trau dồi học vấn chuyªn m«n) - Nên chọn trên dới 50 quyển để đọc trong thời. h¹i.. - Sách nhiều khiến ngời đọc khó chän lùa, l·ng phÝ thêi gian vµ søc lùc víi nh÷ng cuèn kh«ng thËt cã Ých.. 3. Phơng pháp chọn sách và đọc s¸ch a. C¸ch chän s¸ch. - Tìm đợc những cuốn sách thực sù cã gi¸ trÞ vµ cÇn thiÕt, cã lîi cho mình không tham đọc nhiều, đọc lung tung..

(226) gian học phổ thông và đại học ? Khi chọn đợc sách ta phải đọc ntn? - Đọc cho kĩ, đọc đi đọc lại, đọc thuộc lòng - §äc kÜ sÏ thµnh nÕp suy nghÜ s©u xa, trÇm ng©m tÝch luü ? Cái hại của đọc hời hợt đợc tác giả chế diễu ntn? - Nh cìi ngùa qua chî, m¾t hoa ý lo¹n, nhõ träc phó khoÎ cña, lõa m×nh dèi ngêi, thÓ hiÖn phÈm chÊt tÇm thêng, thÊp kÐm ? Trong khi đọc sách chuyên môn ta phải đọc ntn? - Ta đọc chuyên sâu nhng cũng không thể xem thờng đọc sách thờng thức, loại sách ở lĩnh vực gÇn gòi, kÕ cËn víi chuyªn m«n - Trên đời này không có học vấn nào là cô lập, t¸ch rêi c¸c häc vÊn kh¸c GV: V× thÕ kh«ng biÕt réng th× kh«ng thÓ chuyªn, kh«ng th«ng th¸i th× kh«ng thÓ n¾m gän ? Liªn hÖ víi thùc tÕ b¶n th©n, em thÊy viÖc chän sách và đọc sách của Chu Quang Tiềm ntn ? - HS tr¶ lêi ? Nªu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt? - Bµi v¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch víi nh÷ng luËn ®iÓm s¸ng râ, l« gÝc, lËp luËn chÆt chÏ, kÝn kÏ, so s¸nh h×nh ¶nh thó vÞ. ? Víi thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt, lµm næi bËt néi dung g×? HS đọc ghi nhớ sách giáo khoa. - §äc kÜ, ngÉm nghÜ vµ tÝch luü, kiên trì kiên địch với mục đích.. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt. 2. Néi dung.. ? Ph¸t biÓu ®iÒu mµ em thÊm thÝa nhÊt khi häc * Ghi nhí: sgk bµi trªn. IV. LuyÖn tËp - Hiểu đợc sách quan trọng ntn - Biết cách chọn và đọc sách ntn cho đúng - Tránh đợc những lối đọc sách sai lệch O. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi P. 5. Híng dÉn - Nắm chắc nội dung bài học: Thấy rõ đợc 3 luận điểm của văn bản, chú ý cách lập luận của tác gi¶ - ChuÈn bÞ bµi míi: Khëi ng÷ §äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi c¸c c©u hái D.Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 02/01/2014.

(227) TiÕt 93 :Khëi ng÷ Q. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh nhËn biÕt khëi ng÷, ph©n biÖt khëi ng÷ víi chñ ng÷ cña c©u. Nhận biết công dụng của khởi ngữ là nêu đề tài của câu chứa nó biết đặt những câu có khëi ng÷. RÌn kÜ n¨ng rÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn diÖn khëi ng÷ vµ vËn dông khëi ng÷ trong nãi, viÕt. R. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi Trß: Xem bµi tríc khi häc S. III. TiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra Nêu tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách? 3.Bµi míi. GV: §a vÝ dô trong sgk lªn m¸y chiÕu? HS : §äc vÝ dô ? Xác định chủ ngữ trong những câu chứa từ ngữ in ®Ëm? - Chñ ng÷ trong c©u cuèi tõ “anh” thø 2 - Chñ ng÷ “t«i” - Chñ ng÷ lµ “chóng ta” ? C¸c tõ in ®Ëm cã vÞ trÝ ntn so víi chñ ng÷? - Các từ in đậm đứng trớc chủ ngữ ? Nªu néi dung cña c¸c c©u trªn? a, Nói lên tâm trạng xúc động của ông Sáu trớc thái độ của Thu b, Khẳng định sự giàu của nhân vật tôi c, Khẳng định sự giàu đẹp của Tiếng việt trong lÜnh vùc v¨n nghÖ ? Cho biÕt mèi quan hÖ cña tõ in ®Ëm víi néi dung cña c©u chøa nã? - Các từ in đậm nêu nên đề tài của câu chứa nó ? Em cã thÊy c¸c quan hÖ tõ nµo tríc c¸c tõ in ®Ëm - Cßn, vÒ ? Em cã thÓ thay tõ “vÒ” c©u (c) b»ng quan hÖ tõ nµo? - §èi víi GV: Những từ ngữ đứng trớc CN nên nên đề tài đợc nói đến trong câu chứa nó, nó thờng đi kèm với các quan hệ từ “về, đối với...” gọi là khởi ngữ ? Em hiÓu thÕ nµo lµ khëi ng÷?. Bµi tËp nhanh a, Giµu, t«i còng giµu råi b, KiÖn ë huyÖn nµy, bÊt qu¸ m×nh tèt lÔ, quan trên mới xử cho đợc. I. §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña khëi ng÷ trong c©u 1. VÝ dô. 2. KÕt luËn - Khởi ngữ là thành phần câu đứng trớc CN để nêu nên đề tài nói đến trong c©u. - Tríc khëi ng÷ cã thÓ thªm c¸c quan hÖ tõ.

(228) ? Xác định khởi ngữ ở 2 ví dụ trên - Giµu - KiÖn ë huyÖn nµy. ? Qua 2 vÝ dô em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c mèi quan hệ của đề ngữ với câu chứa nó - (a) quan hệ trực tiếp đợc lặp lại 1 yếu tố giàu nguyªn vÑn ë phÇn c©u cßn l¹i - (b) Cã quan hÖ gi¸n tiÕp víi phÇn c©u cßn l¹i GV: Cã th«ng qua néi dung ý nghÜa ta míi x¸c định đợc mối quan hệ. ? Qua phân tích ví dụ ta rút ra đợc lu ý gì? * Lu ý: Khëi ng÷ cã quan hÖ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp víi phÇn c©u H S: §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp 1? cßn l¹i T×m khëi ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau ®©y. II. LuyÖn tËp ? Nh vậy mục đích của bài tập này là gì? Muốn Bài tập 1 xác định đúng ta phải làm ntn ? Nhận diện khởi ngữ dới những hình thức diễn đạt kh¸c nhau. - Nắm chắc đặc điểm và công dụng của khởi a, Điều này ng÷. b, §èi víi chóng m×nh GV Căn cứ vào đó em hãy làm bài tập c, Mét m×nh d, Lµm khÝ tîng H S: §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp 2? e, §èi víi ch¸u - ChuyÓn phÇn in ®Ëm thµnh phÇn khëi ng÷ ? Theo em mục đích bài tập 2 là gì? Ta phải làm 2. Bài tập 2 ntn ? - LuyÖn tËp dïng khëi ng÷ cã ý thøc - ChuyÓn nh÷ng phÇn lµm nßng cèt c©u lªn tríc chñ ng÷ a, Lµm bµi, anh Êy cÈn thËn l¾m Căn cứ vào đó em hãy làm bài tập? b, HiÓu th× t«i råi, nhng gi¶i th× t«i cha giải đợc. ? Viết đoạn văn trong đó có câu sử dụng đề ngữ viết về đề tài học tập Bµi tËp 3 Gợi ý: - Viết đúng đề tài - Trong đó có câu sử dụng đề ngữ - Gạch chân dới đề ngữ. T. 4. Cñng cè - ThÕ nµo lµ khëi ng÷, lu ý g× khi t×m hiÓu vÒ khëi ng÷ U. 5. Híng dÉn - Häc thuéc phÇn ghi nhí - Hoµn chØnh c¸c b×a tËp vµo vë bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi míi : C¸c thµnh phÇn biÖt lËp §äc sgk, chuÈn bÞ ph¬ng ¸n tr¶ lêi D.Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 02/01/2014.

(229) TiÕt 94:PhÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp V. A. Mục tiêu cần đạt:. - Gióp häc sinh hiÓu vµ biÕt vËn dông c¸c phÐp lËp luËn ph©n tÝch, tæng hîp trong tËp lµm v¨n nghÞ luËn - Tích hợp với văn qua văn bản “Bàn về đọc sách” với Tiếng Việt ở bài “Khởi ngữ” - KÜ n¨ng rÌn luyÖn, kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ tæng hîp trong khi nãi vµ viÕt W. B. ChuÈn bÞ:. - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi - Trß: Häc bµi. X. C. tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ khëi ng÷? Cho vÝ dô minh ho¹? 3. Bµi míi. H S đọc văn bản: Trang phục ? V¨n b¶n gåm mÊy phÇn? Nªu giíi h¹n tõng phÇn? - 3 phÇn: + Më bµi + Th©n bµi + KÕt bµi ? Văn bản bàn về vấn đề gì? ? ë phÇn më bµi t¸c gi¶ ®a ra nh÷ng dÉn chøng nµo? + Mặc quần áo chỉnh tề lại đi chân đất + Đi giày có bít tất .... phanh hết cúc áo để lộ cả da thÞt. I. T×m hiÓu phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tæng hîp * VÝ dô: V¨n b¶n “Trang phôc” 1. PhÐp ph©n tÝch :. - Vấn đề bàn luận : Cách ăn mÆc, trang phôc. ? Th«ng qua hµng lo¹t dÉn chøng ë ®o¹n më bµi, t¸c giả đã rút ra nhận xét về vấn đề gì? - Tác giả rút ra nhận xét về vấn đề “ăn mặc chỉnh tề”, cụ thể đó là sự đồng bộ hài hoà giữa quần áo với giày tÊt, trang phôc cña con ngêi ? Đến phần thân bài, tác giả nêu lên mấy luận điểm đó là những luận điểm nào? Mỗi luận điểm đợc thể hiện qua côm tõ nµo? - Trang phôc ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh, tøc lµ tu©n thñ nh÷ng quy t¾c ngÇm mang tÝnh v¨n ho¸ x· héi LuËn ®iÓm 1: “¨n cho m×nh, - Trang phục phải phù hợp với đạo đức, tức là giản dị -mặc cho ngêi” vµ hµi hoµ víi m«i trêng xung quanh => DÉn chøng:... ®iÓm 2: “Y phôc xøng ? §Ó lµm næi bËt tõng luËn ®iÓm, t¸c gi¶ dïng nh÷ng -k×LuËn đức” dÉn chøng nµo? => DÉn chøng:... * DÉn chøng luËn ®iÓm 1: - C« g¸i mét m×nh trong hang s©u... - Anh thanh niªn ®i t¸t níc... - Đi đám cới không thể lôi thôi... - Đi đám ma không đợc ăn mặc loè loẹt....

(230) * DÉn chøng luËn ®iÓm 2 - Dù ăn mặc đẹp đến đâu... - Xa nay cái đẹp bao giờ .... ? Theo em tác giả đã dùng phép lập luận nào để nêu ra các dẫn chứng trên để làm sáng tỏ cho từng luận điểm?. -> T¸c gi¶ dïng phÐp lËp luËn ? Em hiÓu t¸c gi¶ dïng phÐp lËp luËn ph©n tÝch ë ®©y ph©n tÝch. ntn? - T¸c gi¶ chØ ra tõng khÝa c¹nh c¸c ph¬ng diÖn cña ¨n mặc để đa ra những dẫn chứng cụ thể để làm nổi bật phơng diện, khía cạnh đó (? Tác giả dẫn chứng bằng giả thiết, so sánh, hay đối chiÕu? ) - §a ra dÉn chøng b»ng hµng lo¹t c¸c gi¶ thiÕt vÒ ¨n mÆc GV: Ngoµi c¸ch nªu gi¶ thiÕt ta cã thÓ dïng c¸ch so sánh, đối chiếu.... và cả phép giải thích, chứng minh ? Qua ®©y em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ phÐp lËp luËn - KL: Ph©n tÝch lµ chia nhá sù ph©n tÝch? vËt, hiÖn tîng phï hîp víi cÊu t¹o, quy luËt cña sù vËt råi dùng so sánh, đối chiếu, suy luận để tìm ra ý nghĩa của các bé phËn Êy, mèi quan hÖ cña c¸c bé phËn Êy víi nhau. 2. PhÐp tæng hîp ? Theo em c©u “¨n mÆc sao cho ...... hay toµn x· héi ” cã ph¶i lµ c©u tæng hîp c¸c ý ph©n tÝch ë luËn ®iÓm - C©u “¨n mÆc sao cho ...... trên không? Vậy tại sao câu đó lại nằm ở đoạn 2 ? hay toµn x· héi” lµ c©u tæng - Vừa có nhiệm vụ nhận định lại các câu phân tích ở hợp các ý phân tích ở trên trªn võa cã nhiÖm vô liªn kÕt víi ®o¹n 2 - Th©u tãm toµn bé ý ë luËn ®iÓm 1: C¸i riªng vµ c¸i chung. GV: C©u v¨n lµm nhiÖm vô th©u tãm toµn bé ý cña nh÷ng c©u trªn gäi lµ phÐp tæng hîp. => Sau khi tæng hîp quy t¾c ¨n mÆc phï hîp víi hoµn cảnh riêng và hoàn cảnh chung, tác giả mở sang vấn đề ăn mặc ntn cho đẹp nh giản dị, hoà mình vào cộng đồng ? Và để chốt lại toàn bộ vấn đề trang phục đẹp tác giả đa ra kết luận nào? Kết luận đó nằm ở vị trí nào? - “Thế mới biết ..... là trang phục đẹp” - PhÇn kÕt bµi ? Theo em lêi kÕt luËn nµy th©u tãm ý cña luËn ®iÓm 2 hay toµn bµi? - Th©u tãm ý toµn bµi ? Nh vËy ë ®©y t¸c gi¶ tiÕp tôc dïng phÐp lËp luËn nµo?.

(231) - PhÐp tæng hîp ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp tæng hîp? VÞ trÝ cña phÐp tæng hîp ? -> KL: Tæng hîp lµ rót ra c¸i - HS trả lời, đọc ghi nhớ sgk chung từ những điều đã phân tÝch. ? Vai trß cña phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp trong v¨n b¶n 3. Vai trß cña phÐp ph©n lµ g×? tÝch, tæng hîp - PhÐp lËp luËn ph©n tÝch gióp ta hiÓu s©u s¾c c¸c khÝa cạnh khác nhau của trang phục đối với từng ngời, trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ? - PhÐp lËp luËn tæng hîp gióp ta hiÓu ý nghÜa v¨n ho¸ và đạo đức của cách ăn mặc, nghĩa là không thể ăn mặc một cách tuỳ tiện, cẩu thả nh là một số ngời lầm tởng đó là sở thích ? Từ đó em thấy phép phân tích, tổng hợp có vai trò ntn trong bµi v¨n nghÞ luËn? -> lµ thao t¸c b¾t buéc. ? Mèi quan hÖ cña ph©n tÝch vµ tæng hîp ntn? - Hai phơng pháp tuy đối lập nhau nhng không tách rêi. Ph©n tÝch råi ph¶i tæng hîp míi cã ý nghÜa, mÆt kh¸c trªn c¬ së ph©n tÝch míi cã tæng hîp HS đọc ghi nhớ/sgk HS đọc bài tập. ? Bµi tËp yªu cÇu chóng ta lµm g×? - ChØ râ kÜ n¨ng ph©n tÝch lµm s¸ng tá luËn ®iÓm “Häc vÊn .... cña häc vÊn” ? T¸c gi¶ ph©n tÝch theo tr×nh tù nµo? - Theo lập luận lô gíc: Đọc sách là con đờng quan trọng để có học vấn -> học vấn là của nhân loại -> học vÊn nh©n lo¹i -> lu gi÷ trong s¸ch vë vµ lu truyÒn l¹i -> Chính vì vậy sách là kho báu nếu ta không đọc … -> kÎ l¹c hËu.. ? Tác giả phân tích lí do phải chọn sách để đọc nh thế nµo? - Sách nhiều nhng phải chọn sách tốt để đọc. - NÕu kh«ng chän sÏ l·ng phÝ thêi gian “v« thëng v« ph¹t”. - Ph©n s¸ch lµm hai lo¹i. ? Phân tích cách đọc sách? - Không nên đọc nhiều vì… - §äc Ýt mµ kÜ…. 4. Ghi nhí/sgk II. LuyÖn tËp 1.Bµi tËp 1 - T¸c gi¶ sö dông phÐp lËp luËn ph©n tÝch ý: “Häc vÊn... häc vÊn”. - Thø tù ph©n tÝch: §äc s¸ch lµ con đờng quan trọng để có häc vÊn -> häc vÊn lµ cña nh©n lo¹i -> häc vÊn nh©n lo¹i -> lu gi÷ trong s¸ch vë vµ lu truyÒn l¹i -> ChÝnh v× vËy s¸ch là kho báu nếu ta không đọc … -> kÎ l¹c hËu. 2. Bµi tËp 2. - LÝ do ph¶i chän s¸ch: + S¸ch cã nhiÒu, chÊt lîng kh¸c nhau + Søc ngêi cã h¹n + Cã lo¹i s¸ch chuyªn m«n, s¸ch thêng thøc....

(232) Y. 4. cñng cè ? ThÕ nµo lµ phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tæng hîp? Z. 5. híng dÉn - Häc thuéc ghi nhí - Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp vµo vë bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi míi : LuyÖn tËp..... => §äc kü sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái vµ bµi tËp. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 02/01/2014 TiÕt 95: LuyÖn tËp ph©n tÝch vµ tæng hîp AA.A- Mục tiêu cần đạt:. - Gióp häc sinh nhËn biÕt ®©y lµ bµi rÌn luyÖn kÜ n¨ng, kh«ng ph¶i bµi häc lÝ thuyÕt.. - Qua đó các em nhận biết đợc văn bản phân tích và tổng hợp. - KÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n ph©n tÝch vµ tæng hîp. BB. B- ChuÈn bÞ:. - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. CC.. - Trß: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi theo yªu cÇu C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? ThÕ nµo lµ phÐp ph©n tÝch, tæng hîp? Vai trß cña phÐp ph©n tÝch tæng hîp trong bµi nghÞ luËn? 3. Bµi míi: HS đọc yêu cầu bài tập 1/ sgk. ? Bµi tËp yªu cÇu chóng ta lµm g×? - ChØ râ phÐp lËp luËn vµ tr×nh tù lËp luËn. 1. Bµi tËp 1/11: a. §o¹n v¨n a:. HS đọc đoạn văn a. ? Theo em ®o¹n v¨n t¸c gi¶ sö dông phÐp lËp luËn nµo? - Sö dông phÐp lËp luËn ph©n tÝch. - LËp luËn ph©n tÝch. - LuËn ®iÓm: Th¬ hay lµ hay c¶ hån lÉn ? LuËn ®iÓm cña ®o¹n v¨n nµy lµ g×? x¸c, hay c¶ bµi. ? Tác giả đã sử dụng cách phân tích nào? - Cách phân tích: Chia đối tợng ra - Chia đối tợng ra thành các phơng diện để phân thành các phơng diện tÝch: + C¸i hay ë c¸c ®iÖu xanh (phèi hîp mµu xanh.

(233) kh¸c nhau): xanh ao, xanh bê, xanh tre, xanh trêi. + Cái hay ở những cử động. (phối hợp các cử động nhỏ): thuyền nhích, sóng gợn tí, lá đa vèo… tầng mây lơ lửng, con cá động. + C¸i hay thÓ hiÖn ë c¸c vÇn th¬: vÇn hiÓm hãc, kÕt hîp tõ ng÷. + C¸i hay ch÷ kh«ng non Ðp: kÕt hîp tho¶i m¸i, đúng chỗ. HS đọc đoạn văn b, GV híng dÉn : lµm t¬ng tù nh c©u a HS lµm bµi tËp, gi¸o viªn gäi hs tr×nh bµy. b. §o¹n v¨n b: - LuËn ®iÓm : “mÊu chèt cña sù thµnh đạt” - Tr×nh tù ph©n tÝch: + ®o¹n 1: nªu quan niÖm mÊu chèt cña sự thành đạt gồm: nguyên nhân chủ quan, nguyªn nh©n kh¸ch quan + ®o¹n 2: ph©n tÝch tõng quan niÖm đúng sai. -> Cuối cùng đi đến kết luận : “Mấu chốt của sự thành đạt… trau dồi đạo đức tốt đẹp”.. HS đọc và nêu yêu cầu bài tập 2/ sgk 2. Bµi tËp 2: - Phân tích bản chất của lối học đối phó để nêu lªn nh÷ng t¸c h¹i cña nã. ? Muốn phân tích bản chất của lối học đối phó thì tríc hÕt ta ph¶i lµm ®iÒu g×? - Hiểu đợc bản chất thế nào là học đối phó. - Những biểu hiện của học đối phó ? Theo em bản chất của học đối phó là gì? những - Bản chất của học đối phó, những biểu biểu hiện và hình thức của việc học đối phó ? hiÖn vµ h×nh thøc cña lèi häc nµy: + Lµ häc mµ kh«ng lÊy viÖc häc lµm mục đích, coi việc học là việc phụ, xác định sai việc học. + Học chỉ cốt để thầy cô không quở tr¸ch, cha me kh«ng rÇy la nªn chØ lo häc gi¶i quyÕt viÖc tríc m¾t thi cö, kiÓm tra kh«ng bÞ ®iÓm kÐm. + Cũng lên lớp, cũng đọc sách, cũng thi cö… ? Cách học đối phó có tác hại gì? - Tác hại của học đối phó: + B¶n th©n: kh«ng høng thó häc, ®Çu óc rỗng tuếch đến lúc sống độc lập không làm đợc việc gì. + §èi víi x· héi: lµ g¸nh nÆng cho x· hội về mặt kinh tế, t tởng, đạo đức. ? Dựa vào văn bản: “Bàn về đọc sách” em hãy phân tích các lí do khiến mọi ngời phải đọc sách? GV gîi ý: - S¸ch quan träng nh thÕ nµo? - Muèn tiÕn bé ta ph¶i lµm g×? - Và đọc sách phải đọc nh thế nào?. 3. Bµi tËp 3:.

(234) - Đối với sách chỉ nên đọc sách chuyên môn hay kh«ng? HS lµm ra giÊy, thêi gian 10 phót. GV : Gäi häc sinh tr×nh bµy GV: nhËn xÐt vµ kh¸i qu¸t : - Sách vở đúc kết tri thức của nhân loại đã tích luỹ từ xa tới nay. - Muèn tiÕn bé, ph¸t triÓn th× mét trong những con đờng là ta phải đọc sách để tiÕp thu tri thøc, kinh nghiÖm. - §äc s¸ch kh«ng cÇn nhiÒu mµ chØ cÇn đọc kĩ, hiểu sâu thế mới có ích. - Bên cạnh đọc sách chuyên môn phục vụ nghành nghề còn phải đọc sách có liên quan để hiểu vấn đề chuyên môn tèt h¬n. ? Viết những đoạn văn tổng hợp những điều đã 4. Bµi tËp 4: ph©n tÝch ë trªn bµi tËp tËp 2 vµ 3 ? ? Muèn tæng hîp ý ta ph¶i dïng biÖn ph¸p lËp luËn nµo? - PhÐp tæng hîp. GV: Tæng h¬p lµ rót ra ý kh¸i qu¸t chung tõ nh÷ng ®iÒu võa ph©n tÝch. ? Tóm lại lối học đối phó là gì? Đọc sách nh thế nào để có hiệu quả hơn? - Học đối phó là học bị động, hình thức, không lấy việc học làm mục đích chính. Lối học đối phó chẳng những lµm cho ngêi häc mÖt mái mµ cßn không tạo ra đợc những nhân tài cho đất nớc. - Tóm lại, muốn đọc sách có hiệu quả ph¶i chän nh÷ng s¸ch quan träng nhÊt mà đọc cho kĩ, đồng thời cũng chú trọng đọc rộng thích đáng, để hỗ trợ cho viÖc nghiªn cøu chuyªn s©u.. DD. 4. cñng cè - Gi¸o viªn nh¾c l¹i c¸ch triÓn khai phÐp ph©n tÝch vµ phÐp tæng hîp EE. 5.Híng dÉn - N¾m ch¾c c¸ch ph©n tÝch vµ tæng hîp. - Xem lại các bài tập đã chữa - ChuÈn bÞ bµi míi : TiÕng nãi cña v¨n nghÖ => §äc v¨n b¶n sgk, so¹n theo yªu cÇu D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 5/01/2014. TiÕt 96.

(235) TiÕng nãi cña v¨n nghÖ - Nguyễn Đình Thi A- Mục tiêu cần đạt. sèng.. - Giúp học sinh hiểu đợc nội dung của văn nghệ và sức mạnh kì diệu của nó đối với đời. - HiÓu thªm c¸ch viÕt bµi nghÞ luËn, qua t¸c phÈm nghÞ luËn ng¾n gän, chÆt chÏ vµ giµu h×nh ¶nh. - Rèn kĩ năng đọc- hiểu và phân tích văn bản nghị luận. - Gi¸o dôc ý thøc tr©n träng s¶n phÈm tinh thÇn cña x· héi. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, ch©n dung NguyÔn §×nh Thi. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra ? Qua văn bản: “ Bàn về đọc sách” em rút ra đợc bài học gì cho bản thân ? 3. Bµi míi: GV: Văn nghệ nói chung có nội dung và sức mạnh riêng độc đáo. Vậy vai trò và ý nghĩa của văn nghệ đối với cuộc sống con ngời là gì, nó có sức mạnh riêng độc đáo nh thế nào.... Chúng ta cïng t×m hiÓu trong 2 tiÕt häc... I- T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: ? Em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Đình - Nguyễn Đình Thi (1924-2003) Thi? quª ë Hµ Néi. - Lµ nhµ v¨n, nhµ th¬, nhµ viÕt kÞch, so¹n nh¹c, viÕt lÝ luËn v¨n häc. - 1996 nhËn gi¶i thëng HCM vÒ GV: giíi thiÖu ch©n dung NguyÔn §×nh Thi vµ bæ v¨n häc vµ nghÖ thuËt. sung: ¤ng lµ nhµ v¨n c¸ch m¹ng tiªu biÓu, tríc c¸ch m¹ng, «ng lµ thµnh viªn cña tæ chøc v¨n ho¸ cøu quèc. Sau c¸ch m¹ng: Lµm Tæng Th ký Héi nhµ v¨n ViÖt Nam. + Tõ 1958-1989: lµ Tæng Th kÝ Héi nhµ v¨n VN. + 1995: Lµ chñ tÞch Uû ban toµn quèc. - HS quan s¸t chó thÝch */sgk. ? Em h·y nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n trªn?. GV nêu yêu cầu đọc: Đọc mạch lạc rõ ràng, diễn c¶m nh÷ng dÉn chøng th¬. GV: Đọc mẫu từ đầu đến: “của tâm hồn” 1 học sinh đọc tiếp đến “Tiếng nói của tình cảm”. 1 học sinh đọc phần còn lại ? Gi¶i thÝch c¸c tõ: “B¸c ¸i, tri thøc ho¸…” theo SGK. ? Căn cứ vào phần vừa đọc và soạn bài ở nhà, em h·y tãm t¾t néi dung chÝnh (hÖ thèng luËn ®iÓm) cña v¨n b¶n? - Néi dung tiÕng nãi cña v¨n nghÖ: Cïng víi thùc t¹i kh¸ch quan lµ nhËn thøc míi mÎ, lµ tÊt c¶ t t-. 2. T¸c phÈm: - ViÕt n¨m 1948 trong thêi kú ®Çu kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. In trong cuốn: “Mấy vấn đề về văn häc” –xuÊt b¶n n¨m 1956..

(236) ëng, t×nh c¶m c¸ nh©n ngêi nghÖ sÜ. Mçi t¸c phÈm v¨n nghÖ lín lµ c¸ch sèng cña t©m hån, tõ đó là thay đổi hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ. - Tiếng nói của văn nghệ rất cần thiết đối với cuéc sèng cña con ngêi, nhÊt lµ trong hoµn c¶nh chiến đấu, sản xuất vô cùng gian khổ của dân tộc ta trong nh÷ng n¨m ®Çu cuéc kh¸ng chiÕn - V¨n nghÖ cã kh¶ n¨ng c¶m ho¸ søc m¹nh l«i cuốn của nó thật kì diệu bởi đó là tiếng nói của tình cảm- tác động của mỗi con ngời qua những rung c¶m s©u xa tõ tr¸i tim . ? Em h·y chØ ra bè côc cña v¨n b¶n? - Bè côc: 3 phÇn - Phần 1: Từ đầu đến “của tâm hồn” -> Néi dung ph¶n ¸nh cña v¨n nghÖ - Phần 2: Tiếp theo đến “của tình cảm” -> Nghệ thuật với đời sống tình cảm của con ngời - PhÇn 3: Cßn l¹i -> Søc m¹nh kú diÖu vµ kh¶ n¨ng c¶m ho¸ cña v¨n nghÖ ? Văn bản viết theo phơng thức biểu đạt nào? - Phơng thức biểu đạt: Nghị luận Học sinh quan sát từ đầu đến… “Một cách sống II. Đọc hiểu văn bản cña t©m hån”. ? Mở đầu văn bản tác giả nêu nên vấn đề gì ? Em hiểu vấn đề đó nh thế nào? 1.Néi dung ph¶n ¸nh cña v¨n - “T¸c phÈm v¨n nghÖ… míi mÎ”. nghÖ. -> Văn nghệ không đơn thuần là ghi chép, sao chép thùc t¹i Êy mét c¸ch m¸y mãc mµ th«ng qua c¸i nh×n chñ quan cña ngêi nghÖ sÜ. ? Ngoµi ra trong t¸c phÈm ngêi nghÖ sÜ cßn göi g¾m ®iÒu g×? ? Em hiÓu lêi göi nµy nh thÕ nµo? - Göi vµo t¸c phÈm mét l¸ th. -> §ã lµ tö tëng t×nh cảm, tấm lòng mình gửi gắm vào đó. GV: Nãi tãm l¹i: - V¨n nghÖ kh«ng chØ ph¸n ¸nh kh¸ch quan mµ cßn biÓu hiÖn c¸c chñ quan cña ngêi nghÖ sÜ. - V¨n nghÖ ph¶n ¸nh nh÷ng chÊt liÖu hiÖn thùc qua l¨ng kÝnh chñ quan cña ngêi nghÖ sÜ.. - V¨n nghÖ kh«ng chØ kh¸m ph¸, ph¶n ¸nh thùc t¹i kh¸ch quan mµ cßn thÓ hiÖn t tëng, t×nh c¶m cña ngêi nghÖ sü. V¨n nghÖ tËp trung kh¸m ph¸, thÓ hiÖn chiÒu s©u tÝnh c¸ch, sè phËn con ngêi, c¶ thÕ giíi ? Tác giả dẫn chứng chứng minh cho nhận định trên bên trong của con ngời. ntn ? - Hai dÉn chøng: + hai c©u th¬ trong TruyÖn KiÒu. + An na… T«nxt«i. - Vµ ph©n tÝch : Hai c©u th¬ TK: t¶ c¶nh mïa xu©n tơi đẹp làm chúng ta rung động lạ lùng. Cảm thấy trong lßng ta cã nh÷ng sù sèng t¬i trÎ lu«n t¸i sinh. Cái chết của An na đã làm cho ngời đọc bâng khu©ng th¬ng c¶m kh«ng quªn. ? Khi đọc xong TK, tác phẩm của Tônxtôi, gấp.

(237) trang sách lại thờng để lại trong lòng ngời đọc điều g×? - NÆng nh÷ng suy nghÜ, trong lßng cßn v¬ng vÊn nh÷ng vui buån. GV: §ã lµ lêi göi, lêi nh¾n, lµ néi dung t tëng, t×nh cảm độc đáo của tác phẩm văn học. Lời gửi, lời nh¾n nµy lu«n to¸t lªn tõ néi dung hiÖn thùc kh¸ch quan đợc thể hiện trong tác phẩm nhng nhiều khi lại đợc nói ra một cách trực tiếp rõ ràng, có chủ định: “Trăm năm trong cõi…. ghét nhau”. Gọi học sinh đọc “Lời gửi của … một cách sống cña t©m hån”. ? V× sao t¸c gi¶ viÕt lêi nh¾n göi cña v¨n nghÖ cho nhân loại đời sau phức tạp hơn? - T¸c gi¶ ®i s©u bµn néi dung cña v¨n nghÖ- t tëng cña ngêi nghÖ sÜ göi trong t¸c phÈm: Bëi chóng ta không chỉ đơn thuần hiểu những hình ảnh thiên nhiªn tõng nÐt cña nh©n vËt, khãc, nô cêi… mµ trong đó chứa bao điều mới lạ, tiềm ẩn, làm ta ngạc nhiên. Đó là đặc điểm nội dung của văn nghệ. ? Nh vậy tiếng nói của văn nghệ đã đem đến cho ngời đọc, ngời nghe những gì? - Nh÷ng nhËn thøc. - Những rung động ? Từ đó em hiểu nh thế nào về nội dung tiếng nói v¨n nghÖ?. - Néi dung chñ yÕu cña v¨n nghÖ lµ hiÖn thùc mang tÝnh cô thÓ sinh động, là đời sống tình cảm của con ngêi qua c¸i nh×n vµ t×nh c¶m cã GV: Tác giả muốn nhấn mạnh và lu ý ngời đọc tính cá nhân của nghệ sĩ. chính ở cái nội dung này để từ đó bàn về vai trò, ý nghĩa của văn nghệ đối với đời sống xã hội và mỗi con ngêi tiÕp nhËn v¨n nghÖ. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ ?. -> C¸ch viÕt giµu h×nh ¶nh, nhiÒu dÉn chøng tiªu biÓu, ®a d¹ng, cã søc thuyÕt phôc cao. 4. cñng cè ? Néi dung ph¶n ¸nh cña v¨n nghÖ lµ g× ? ? NhËn xÐt vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ qua luËn ®iÓm võa t×m hiÓu? - Häc sinh tr¶ lêi - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t 5. híng dÉn - §äc kü l¹i v¨n b¶n, t×m hiÓu c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ - Lu ý c¸ch ®a vÝ dô, dÉn chøng kÕt hîp víi lý lÏ - ChuÈn bÞ phÇn cßn l¹i : LuËn ®iÓm 2,3 D. Rót kinh nghiÖm:.

(238) Ngµy so¹n:5/ 01/2014 TiÕt 97:. TiÕng nãi cña v¨n nghÖ (tiÕp) - Nguyễn Đình Thi A- Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh hiểu đợc nội dung của văn nghệ và sức mạnh kì diệu. của nó đối với đời sống. - HiÓu thªm c¸ch viÕt bµi nghÞ luËn, qua t¸c phÈm nghÞ luËn ng¾n gän, chÆt chÏ vµ giµu h×nh ¶nh. - Rèn kĩ năng đọc- hiểu và phân tích văn bản nghị luận. - Gi¸o dôc ý thøc tr©n träng s¶n phÈm tinh thÇn cña x· héi. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. Trß: Häc bµi.. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? Nh¾c l¹i bè côc cña v¨n b¶n: “ TiÕng nãi cña v¨n nghÖ”? N«i dung ph¶n ¸nh cña v¨n nghÖ lµ g× ? 3. Bµi míi: II.§äc hiÓu v¨n b¶n 1. Néi dung ph¶n ¸nh cña v¨n nghÖ : HS đọc tiếp phần 2 2. Vai trß, ý nghÜa cña v¨n nghÖ ? Theo em tại sao con ngời cần tiếng nói của đối với đời sống con ngời : văn nghệ? Tác giả đã đa ra những dẫn chứng cụ thể nào để làm sáng tỏ? - Trong nh÷ng trêng hîp con ngêi bÞ ng¨n c¸ch bëi cuéc sèng: Nh÷ng ngêi bÞ tï chung - VN gióp chóng ta cã cuéc sèng thân (bị ngăn cách với thế giới bên ngoài) => đầy đủ hơn, phong phú hơn với cuộc tiếng nói của văn nghệ nối họ với cuộc sống bên đời và với chính mình - Khi con ngêi bÞ ng¨n c¸ch : VN lµ ngoµi. - Nh÷ng ngêi sèng trong lam lò vÊt v¶, tèi t¨m sîi d©y nèi hä víi cs bªn ngoµi - Nh÷ng ngêi sèng lam lò : VN lµm => họ đợc sống, quên đi nỗi cơ cực hàng ngày. GV: Tuy nhiªn v¨n nghÖ nãi chuyÖn víi tÊt c¶ t¬i m¸t cuéc sèng kh¾c khæ mäi ngêi kh«ng chØ nh÷ng ngêi trong dÉn chøng trªn. ? Ngoµi ra v¨n nghÖ cßn gióp chóng ta cã nh÷ng t×nh c¶m g×? - T×nh c¶m yªu - ghÐt, vui - buån. ? Qua đây giúp em cảm nhận đợc vai trò và ý.

(239) nghÜa cña v¨n nghÖ nh thÕ nµo? - V¨n nghÖ (lµ tiÕng nãi) lu«n nu«i dìng, lµm cho đời sống tình cảm con ngời thêm phong phó, lµm cho con ngêi trë nªn l¹c quan h¬n, biÕt rung c¶m vµ biÕt m¬ íc. - ý nghÜa cña v¨n nghÖ: V¨n nghÖ lµ tiÕng nãi của tình cảm chứa đựng tình yêu ghét, nỗi buồn cña chóng ta trong cuéc sèng. -> Làm cho đời sống tình cảm con ngêi thªm phong phó, con ngêi l¹c quan h¬n, biÕt rung c¶m vµ biÕt m¬ íc. -> V¨n nghÖ lµ tiÕng nãi cña t×nh cảm chứa đựng tình yêu - ghét, vui ? Trong thực tế cuộc sống của chúng ta nếu ko buồn của chúng ta trong cuộc sống. có văn nghệ đời sống của con ngời sẽ ntn ? - HS th¶o luËn tr¶ lêi ? NhËn xÐt g× vÒ lý lÏ mµ t¸c gi¶ ®a ra ? -> Dẫn chứng cụ thể, sinh động, lập GV: Nh vËy, víi nh÷ng dÉn chøng tiªu biÓu, cô luËn chÆt chÏ, ®Çy søc thuyÕt phôc thể sinh động lập luận chặt chẽ, đầy sức thuyết => sự cần thiết của văn nghệ đ/v phôc, ph©n tÝch mét c¸ch thÊm thÝa sù cÇn thiÕt cuéc sèng con ngêi của văn nghệ đối với đời sống con ngời. HS đọc phần còn lại. ? Tiếng nói của văn nghệ không đơn thuần là tình cảm mà còn chứa đựng những gì? 3. Con đờng riêng của văn nghệ : - Chứa đựng t tởng. (søc m¹nh k× diÖu cña v¨n nghÖ) ? T tëng trong nghÖ thuËt thÓ hiÖn nh thÕ nµo? - V¨n nghÖ nãi b»ng t tëng - T tëng trong nghÖ thuËt kh«ng kh« khan, trõu tîng mµ thÊm thÝa s©u nh÷ng c¶m xóc, nçi niÒm. ? Theo tác giả, văn nghệ còn đến với con ngời b»ng c¸ch nµo? ? Tác giả đã phân tích con đờng văn nghệ đến víi con ngêi nh thÕ nµo? Em c¶m nhËn g× vÒ con đờng này? - Văn nghệ đến với con ngời bằng - “ Mét c©u th¬… rêi trang giÊy”. t×nh c¶m. - T¸c phÈm v¨n nghÖ nãi nhiÒu nhÊt víi c¶m xóc ®i vµo nhËn thøc t©m hån chóng ta qua con đờng tình cảm, giúp con ngời tự nhận thức m×nh, tù x©y dùng m×nh. GV: Bằng cách thức đặc biệt đó, văn nghệ thực hiÖn chøc n¨ng cña nã mét c¸ch tù nhiªn, hiÖu qu¶, s©u s¾c, l©u bÒn. - Văn nghệ khơi dậy ở ngời đọc qúa ? Tác giả đã khẳng định sức mạnh của văn nghệ trình nhận thức ntn? (t×m c¸c chi tiÕt mµ t¸c gi¶ nªu ra) - Sîi d©y truyÒn cho mäi ngêi… trong lßng. - NT dựa vào đốt lửa… bớc trên con đờng ấy. - NT më réng… cho x· héi. ? Qua đây giúp chúng ta cảm nhận đợc gì về sức m¹nh cña v¨n nghÖ?.

(240) GV: Nh vậy, văn nghệ đến với con ngời bằng con đờng tình cảm. Qua tình cảm, văn nghệ lay động toàn bộ con tim, khối óc chúng ta “Nghệ sÜ truyÒn ®iÖn th¼ng vµo con tim khèi ãc chóng ta mét c¸ch tù nhiªn s©u s¾c vµ thÊm thÝa. - NghÖ thuËt cã søc m¹nh kú diÖu, Nghệ thuật vào đốt lửa trong lòng chúng ta, sức mạnh cảm hoá to lớn. Bởi vì khiến chúng ta tự phải bớc trên con đờng ấy”. nghÖ thuËt lµ tiÕng nãi cña t×nh c¶m. ? Hãy nêu những nét đặc sắc về cách viết văn nghÞ luËn cña NguyÔn §×nh Thi?. ? Với những nghệ thuật đó làm nổi bật nội dung g×?. - Nguyễn Đình Thi đã phân tích khẳng định nh÷ng ®iÒu Êy qua bµi tiÓu luËn “ TiÕng…” Víi c¸ch viÕt võa chÆt chÏ võa giµu h×nh ¶nh vµ c¶m xóc. Gv: ®©y chÝnh lµ phÇn ghi nhí, gäi häc sinh đọc.. III- Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt : - Bè côc: ChÆt chÏ, hîp lÝ, dÉn d¾t tù nhiªn. - C¸ch viÕt: Giµu h×nh ¶nh, nhiÒu dÉn chøng tiªu biÓu, ®a d¹ng, cã søc thuyÕt phôc. - LuËn ®iÓm s¾p xÕp theo mét hÖ thèng hîp lÝ. - Lêi v¨n: ch©n thµnh, say sa nhiÖt huyÕt. 2. Néi dung : - Văn nghệ nối sợi dây đồng cảm kỳ diệu giữa nghệ sỹ với bạn đọc thông qua những rung động mãnh liệt, sâu xa cña tr¸i tim. - Văn nghệ giúp con ngời đợc sống phong phó h¬n vµ tù hoµn thiÖn nh©n c¸ch, t©m hån cña m×nh.. * Ghi nhí/sgk 4. cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung, c¸ch lËp luËn cña v¨n b¶n. Bài tập : Nêu một số tác phẩm văn nghệ mà em biết để chứng minh cho nội dung vừa häc ? GV gîi ý : + TiÕng nh¹c cña b¶n th¸nh ca trong truyÖn : « Ngêi c¶nh s¸t vµ b¶n th¸nh ca’’ cña O. Hen – ri. + TruyÖn “Bøc tranh ” cña NguyÔn Minh Ch©u + Bµi th¬ thÇn cña LÝ Thêng KiÖt + Câu chuyện Bó đũa... => Giáo dục tình đoàn kết => Khẳng định sứ mạnh của văn nghệ FF. 5. Híng dÉn: - N¾m ch¾c c¸c luËn ®iÓm cña v¨n b¶n - Chó ý c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ - Về nhà, vận dụng cách viết của tác giả vào việc trình bày bài văn cho đề bài sau:.

(241) nghÖ?. Sử dụng các dẫn chứng đã học trong văn bản để chứng minh sức mạnh kì diệu của văn - ChuÈn bÞ bµi míi: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp => §äc kü sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn.. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 5/01/2014 TiÕt 98:. C¸c thµnh phÇn biÖt lËp A- Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh nhận biết đợc các thành phần biệt lập. Nắm đợc công dụng của các thành phần trong câu. Biết đặt câu có thành phần tình thái- thành phần cảm thán. - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông thµnh phÇn biÖt lËp. B- ChuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. Trß: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn chung C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ khëi ng÷? T¸c dông cña khëi ng÷ trong c©u? LÊy vÝ dô ph©n tÝch minh ho¹ ? 3. Bµi míi: GV: Trong 1 câu, các thành phần có vai trò không đồng đều nhau... GV: §a vÝ dô b¶ng phô: - Cã lÏ trêi kh«ng ma?. I- ThÕ nµo lµ Thµnh phÇn biÖt lËp: 1. VÝ dô:. ? Nªu néi dung, ph©n tÝch cÊu tróc C- V cña c©u v¨n trªn? Tõ “cã lÏ” cã vai trß g× trong c©u? Cã lÏ trêi / kh«ng ma C V - Nãi vÒ sù viÖc trêi cã thÓ kh«ng ma. - Thể hiện thái độ phỏng đoán sự việc trời sẽ kh«ng ma. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ cña tõ : “cã lÏ” trong c©u? - N»m ngoµi nßng cèt c©u, kh«ng n»m trong côm C-V. GV: Nh vËy, tõ ng÷ n»m ngoµi cÊu tróc ng÷ ph¸p cña c©u gäi lµ thµnh phÇn biÖt lËp. ? VËy qua vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh phÇn 2. KÕt luËn: biÖt lËp? - Thµnh phÇn biÖt lËp: lµ thµnh phÇn kh«ng n»m trong cÊu tróc ng÷ ph¸p cña c©u - Dùng để diễn đạt thái độ của ngời.

(242) GV sö dông b¶ng phô vÝ dô trong sgk. Học sinh đọc ví dụ. a. Víi lßng mong nhí cña anh, ch¾c anh nghÜ r»ng, con anh sÏ ch¹y x« vµo lßng anh, sÏ «m chÆt lÊy cæ anh. b. Anh quay l¹i nh×n con võa khe khÏ l¾c ®Çu vừa cời. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc đợc, nên anh phải cời vậy thôi. ? Tõ “ch¾c” trong c©u (a), “cã lÏ ” trong c©u (b) thể hiện nhận định của ngời nói đối với sự việc nªu ë trong c©u nh thÕ nµo? - Từ “chắc” => thể hiện thái độ tin cậy của anh Sáu về sự việc con bé sẽ mừng rỡ chạy xô đến nhËn anh. - Từ “có lẽ” => nhận định không chắc chắn, cái cêi cña anh S¸u v× khæ t©m qu¸.. nói, cách đánh giá của ngời nói đối với việc đợc nói đến trong câu hoặc đối với ngời nghe. II- Thµnh phÇn t×nh th¸i. 1. XÐt vÝ dô: sgk. ? NÕu kh«ng cã tõ ‘ch¾c” “cã lÏ” trong c©u th× ý nghÜa sù viÖc cña c©u chøa chóng cã kh¸c ®i kh«ng? V× sao? - Nếu không có từ ngữ in đậm trên đây, sự việc đợc nói đến trong câu vẫn không có gì thay đổi. Vì các từ đó không nằm trong thành phần chính, kh«ng trùc tiÕp nªu lªn sù viÖc mµ chØ thÓ hiÖn thái độ, cách nhìn của ngời nói đối với sự việc đợc nói đến trong câu. GV: Tõ “ch¾c” “cã lÏ” lµ tõ chØ t×nh th¸i. ? VËy qua ph©n tÝch vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ tõ 2. KÕt luËn: - Là nhận định của ngời nói đối với t×nh th¸i? sự việc đợc nói đến. - Chóng kh«ng tham gia vµo viÖc diễn đạt (không tham gia nòng cốt c©u). - NÕu kh«ng cã nh÷ng tõ nµy sù việc không hề thay đổi. ? §Æt c©u cã sö dông tõ t×nh th¸i? - Có lẽ vì xe hỏng, bạn không đến lớp sớm đợc. II- Thµnh phÇn c¶m th¸n. GV sö dông b¶ng phô vÝ dô/ sgk 1. VÝ dô: sgk. HS đọc ví dụ. a. ồ, sao mà độ ấy vui thế. b. – Trêi ¬i, chØ cßn cã n¨m phót! ? Nªu néi dung cña hai vÝ dô trªn? Qua nh÷ng tõ nào ta thấy rõ tâm trạng thái độ của ngời nói? - (a) T©m tr¹ng ng¹c nhiªn vui síng khi nghÜ đến khoảng thời gian đã qua. - (b)Thái độ tiếc của ngời nói thời gian còn lại lµ qu¸ Ýt. - å, trêi ¬i. ? Những từ này có chỉ sự vật, hiện tợng đợc.

(243) kh«ng? V× sao? - Kh«ng chØ sù vËt, sù viÖc mµ chØ thÓ hiÖn t©m tr¹ng, c¶m xóc cña ngêi nãi. ? XÐt vÒ cÊu tróc ng÷ ph¸p, c¸c tõ nµy cã tham gia vµo nßng cèt c©u kh«ng? - Kh«ng tham gia vµo nßng cèt c©u mµ chØ lµ thµnh phÇn biÖt lËp mµ th«i. ? Theo em c¸c tõ ng÷ nµy cã thÓ t¸ch thµnh c©u riêng đợc không? Nếu tách, ta tách nh thế nào? - Cã thÓ t¸ch thµnh c©u riªng, dïng dÊu chÊm than để tách gọi là câu cảm thán. GV: Những từ ngữ đứng biệt lập trong câu dùng để bộc lộ tâm lí của ngời nói (tình cảm, cảm xúc) gäi lµ thµnh phÇn t×nh th¸i. ? VËy qua viÖc ph©n tÝch vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh phÇn c¶m th¸n? 2. Kết luận: dùng để bộc lộ cảm - Hs tr¶ lêi xóc, t©m lÝ cña ngêi nãi - Gv kh¸i qu¸t - Hs đọc ghi nhớ SGK * Ghi nhí/sgk Bµi tËp nhanh: Em h·y t×m sù gièng vµ kh¸c nhau cña thµnh phÇn t×nh th¸i vµ thµnh phÇn c¶m th¸n? HS tr×nh bµy... GV: Chèt Hai thµnh phÇn t×nh th¸i vµ c¶m th¸n lµ hai thµnh phÇn biÖt lËp. III- LuyÖn tËp HS đọc và nêu yêu cầu bài tập. 1. Bµi tËp 1: GV gîi ý: ? Muốn xác định đợc hai thành phần này trong c©u ta ph¶i lµm g×? - Xác định thành phần biệt lập. - Xem thành phần biệt lập nào chỉ thái độ nhận định sẽ là thành phần tình thái, thành phần nào chØ t×nh c¶m,. c¶m xóc sÏ lµ c¶m th¸n. ? Căn cứ vào đó em hãy xác định? a. Cã lÏ - thµnh phÇn t×nh th¸i b. Chao «i - c¶m th¸n c. H×nh nh - T×nh th¸i d. Ch¶ lÏ - T×nh th¸i HS nªu yªu cÇu bµi tËp. ? Sắp xếp các từ theo trình tự tăng dần độ tin cậy? 2. Bài tập 2. Những từ này thuộc loại từ nào? Muốn làm đúng em ph¶i lµm g×? - Lo¹i tõ t×nh th¸i. - Hiểu đúng nghĩa của từ. ? Em h·y s¾p xÕp? - Dêng nh - h×nh nh - cã vÎ nh - cã lÏ - ch¾c ch¾n lµ - ch¾c h¼n - ch¾c ch¾n. ? §äc yªu cÇu BT3 ?.

(244) 3. Bµi tËp 3: - Tõ “ch¾c ch¾n” ngêi ta ph¶i chÞu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy cña sù vËt mµ m×nh nãi ra. - Từ “hình nh”: trách nhiệm đó thÊp h¬n. - “Ch¾c”: thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm ë mức độ cao nhng cha tuyệt đối.. GV gîi ý. HS tr×nh bµy theo nhãm (3 phót) = > Tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn. 4 cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi - Học sinh đọc lại ghi nhớ: SGK HH. 5. Híng dÉn vÒ nhµ. - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Lµm hoµn chØnh c¸c bµi tËp vµ bµi tËp 4. GG.. - ChuÈn bÞ bµi míi: NghÞ luËn vÒ 1 sù viÖc hiÖn tîng…. => §äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi D. Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 10/01/2014 TiÕt 99:. Nghị luận về một sự việc, hiện tợng đời sống A- Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh: Hiểu đợc hình thức nghi luận phổ biến trong đời sống, nghị luận về một sự việc, hiện tợng đời sống. - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn x· héi. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi. Trß: Häc bµi. C- tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn biÖt lËp, thµnh phÇn t×nh th¸i, thµnh phÇn c¶m th¸n cña c©u? 3. Bµi míi: I- T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét sự việc, hiện tợng trong đời sèng. Gọi học sinh đọc văn bản. 1. V¨n b¶n: “BÖnh lÒ mÒ”. ? Văn bản bàn về vấn đề gì? - Vấn đề nghị luận: Bệnh lề mề: lÒ mÒ trë thµnh thãi quen, thµnh ? Cã thÓ chia v¨n b¶n trªn thµnh mÊy phÇn, ý bÖnh ë mét sè ngêi. nghÜa cña mçi phÇn? Bè côc 3 phÇn: + Më bµi: §o¹n 1: ThÕ nµo lµ lÒ mÒ. +Th©n bµi (®o¹n 2,3,4): Nh÷ng biÓu hiÖn, nguyªn nh©n vµ t¸c h¹i cña bÖnh lÒ mÒ. + KÕt bµi: (®o¹n cuèi): §Êu tranh víi bÖnh lÒ.

(245) mÒ, mét biÓu hiÖn cña con ngêi cã v¨n ho¸. ? Tác giả nêu rõ đợc vấn đề đáng quan tâm của hiện tợng đó bằng cách nào? - Tác giả nêu vấn đề bằng các luận điểm, luận cứ cụ thể, xác đáng, rõ ràng. ? Tác giả nêu vấn đề bằng mấy luận điểm? Đó là nh÷ng luËn ®iÓm nµo?. - LuËn ®iÓm 1: Nh÷ng biÓu hiÖn cña hiÖn tîng lÒ mÒ. - LuËn ®iÓm 2: Nguyªn nh©n cña hiÖn tîng lÒ mÒ. ? ở mỗi luận điểm, tác giả đã đa ra những luận - Luận điểm 3: tác hại của bệnh cø nµo? lÒ mÒ. - ở luận điểm 1 tác giả đã nêu ra những luận cứ: + Coi thờng giờ giấc: Họp 8 giờ, 9 giờ mới đến. Giấy mời 14 giờ, 15 giờ mới đến. + Việc riêng đúng giờ, việc chung đến muộn. + Ra sân bay, lên tàu bay không đến muộn + Đi họp hội thảo đến muộn không ảnh hởng, không thiệt đến mình. - ë luËn ®iÓm 2 : + Do thiÕu tù träng, cha biÕt t«n träng ngêi kh¸c. + Quý träng thêi gian cña m×nh mµ kh«ng t«n träng thêi gian cña ngêi kh¸c. + Thiếu trách nhiệm đối với công việc chung. - ë luËn ®iÓm 3: + G©y phiÒn hµ cho tËp thÓ: §i häp muén sÏ không nắm đợc nội dung, kéo dài cuộc họp. ảnh hởng tới những ngời khác: ngời đến đúng giờ phải đợi. + T¹o ra tËp qu¸n kh«ng tèt: ph¶i trõ hao trªn giÊy mêi häp. ? Từ những luận điểm trên bài viết đã đánh giá hiện tợng đó ra sao? - HiÖn tîng lÒ mÒ trë thµnh mét thãi quen cã hÖ thèng t¹o ra nh÷ng mèi quan hÖ kh«ng tèt, trë thành chứng bệnh không sửa chữa đợc. ? Theo tác giả, chúng ta phải làm gì để chống lại c¨n bÖnh nµy?. - Mäi ngêi ph¶i t«n träng vµ hîp t¸c. Nh÷ng cuéc häp kh«ng cÇn thiÕt kh«ng tæ chøc nhng nếu đó là công việc cần thiết mọi ngời phải tự giác đúng giờ. ? Quan điểm của tác giả về vấn đề trên nh thế nµo? - Quan điểm của tác giả: làm việc đúng giờ là t¸c phong cña ngêi cã v¨n ho¸. ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc v¨n b¶n? (Mở bài có nêu đợc hiện tợng cần bàn luận không? Thân bài có làm nổi bật đợc vấn đề - Mở bài: + Nêu đợc sự việc hiện tợng cần kh«ng? PhÇn kÕt bµi nh thÕ nµo?).

(246) ? Bµi viÕt nh¾c nhë ta ®iÒu g×? - Nªu cao tr¸ch nhiÖm, ý thøc tr¸ch nhiÖm t¸c phong làm việc đúng giờ trong đời sống của con ngời hiện đại. Đó là biểu hiện của con ngời có v¨n ho¸.. bµn luËn. - Th©n bµi: + Nªu c¸c biÓu hiÖn cô thÓ. + Dïng nh÷ng luËn cø râ rµng xác đáng để làm nổi bật vấn đề, dẫn chứng sinh động dễ hiểu. + Ph©n tÝch râ nguyªn nh©n, c¸c mặt đúng, sai, lợi, hại. - KÕt bµi: + Bày tỏ thái độ, ý kiến, gợi đợc nhiều suy nghĩ cho ngời đọc. => Bè côc v¨n b¶n hîp lÝ, m¹ch l¹c, luËn ®iÓm râ rµng, luËn cø x¸c thùc, lËp luËn chÆt chÏ, phï hîp.. GV: §©y lµ 1 v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiện tợng trong đời sống. ? vËy theo em thÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét sù việc, hiện tợng trong đời sống? HS tr×nh bµy theo néi dung ghi nhí/sgk HS đọc ghi nhớ/sgk. * Ghi nhí: sgk III- LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: ? Em h·y nªu yªu cÇu bµi tËp? ? Nªu c¸c hiÖn tîng cña c¸c b¹n trong trêng vµ ngoµi x· héi (viÖc tèt- viÖc xÊu) ? . - ViÖc tèt: + Nh÷ng tÊm g¬ng häc tèt + Häc sinh nghÌo vît khã + §«i b¹n cïng tiÕn. + G¬ng ngêi tèt viÖc tèt. + G¬ng ch¨m häc, kh«ng tham lam, giµu lßng tù träng, b¶o vÖ c©y xanh trong khu«n viên trờng học, Nhặt đợc của rơi trả ngời đánh mÊt... - ViÖc xÊu: Sai hÑn, kh«ng gi÷ lêi høa, nãi tôc, chửi bậy, viết bậy lên bàn ghế, ăn mặc đua đòi, lời biếng, bỏ giờ, chơi điện tử, quay cóp, đi học muén, thãi dùa dÉm, Ø l¹i, t¸c phong chËm ch¹p, lÒ mÒ.... ? Trong các hiện tợng trên hiện tợng nào đáng để viÕt 1 bµi nghÞ luËn? - Học sinh thảo luận chọn theo nhóm, sau đó tr×nh bµy tríc líp - Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung - Gv chốt, khẳng định những hiện tợng cần phải nghÞ luËn, gi¶i thÝch râ v× sao. 2. BT 2: HS đọc yêu cầu BT. Thảo luận nhóm trả lời, - Đây là 1 hiện tợng đáng để viết 1 bµi nghÞ luËn, v×: nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. + Nó liên quan đến sức khoẻ của GV kh¸i qu¸t. c¸ nh©n ngêi hót vµ nh÷ng ngêi.

(247) xung quanh (sức khoẻ cộng đồng và vấn đề nòi giống). + Liên quan đến vấn đề bảo vệ m«i trêng. + Tèn kÐm tiÒn b¹c cho ngêi hót và gia đình, xã hội. II.. 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi JJ. 5. Híng dÉn: - Xem lại các ví dụ đã tìm hiểu. - Häc thuéc ghi nhí - Chọn 1 đề trong phần bài tập, lập dàn ý cho đề đó - ChuÈn bÞ bµi míi: C¸ch lµm bµi v¨n…….. => §äc kü sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:7/01/2014 TiÕt 100:. C¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn Về một sự việc, hiện tợng đời sống. A- Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tợng trong đời sống. - Hiểu đợc cấu trúc, yêu cầu của đề bài. - BiÕt t×m ý, lËp dµn ý theo cÊu tróc 3 phÇn cña 1 bµi v¨n - Bớc đầu dựng đợc 1 đoạn văn nghị luận theo thể loại. - Rèn kĩ năng viết một bài văn nghị luận xã hội và những vấn đề gần gũi trong cuộc sống. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Trß: Häc bµi. C. tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tợng đời sống? Lấy ví dụ minh hoạ ? 3. Bµi míi I- §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét sự việc, hiện tợng đời sống. Hs đọc các đề bài trong SGK 1. Tìm hiểu đề ? Các đề bài trên có điểm gì giống nhau? Chỉ ra - Các đề đều gồm 2 phần. những điểm giống nhau đó? ? Các đề bài nêu lên vấn đề gì? Yêu cầu đối với ngời viÕt lµ g×? * §Ò 1: - Nêu vấn đề: HS nghèo vợt khó, học giỏi. - Yêu cầu: Trình bày tấm gơng đó, nêu suy nghĩ * §Ò 2: - Nêu vấn đề: Cả nớc lập quỹ giúp đỡ nạn nhân chất độc màu da cam..

(248) - Yêu cầu: Suy nghĩ về vấn đề đó. * §Ò 3: - Nêu vấn đề: Nhiều bạn mải chơi điện tử, bỏ học sao nh·ng viÖc häc hµnh. - Yêu cầu: Nêu ý kiến về hiện tợng đó. * §Ò 4: - Nêu vấn đề: Đa ra mẩu chuyện. - Yªu cÇu: Nªu nhËn xÐt, suy nghÜ vÒ con ngêi vµ sù việc trong mẩu chuyện đó. GV: Vấn đề đợc nêu ra gián tiếp. Ngời viết phải căn cứ vào mẩu chuyện thì mới xác định đợc vấn đề.. - Có 2 dạng đề: Đề trực tiếp ? Gọi học sinh đặt một vấn đề nghị luận về vấn đề sự và gián tiếp việc, hiện tợng trong đời sống ?. - §Ò 1: Trêng em cã nhiÒu g¬ng ngêi tèt viÖc tèt. Em hãy trình bày một số tấm gơng đó và nêu suy nghĩ cña m×nh. - §Ò 2: HiÖn tîng nãi tôc chöi bËy trong häc sinh cßn nhiều, đôi khi là phổ biến ở nhiều trờng, nhiều em. Hãy trình bày suy nghĩ, thái độ của em về hiện tợng nµy ?.... II- C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn tîng GV sử dụng bảng phụ- ghi đề bài trong sgk. trong đời sống. Học sinh đọc đề bài ? Trớc một đề bài tập làm văn em cần thực hiện 1. Tìm hiểu đề, tìm ý. nh÷ng bíc nµo? V× sao ? - 5 bíc. ? Xác định thể loại đề bài trên? - ThÓ lo¹i nghÞ luËn - b×nh luËn. ? Vấn đề nghị luận - bình luận? - Nội dung: Thảo luận, bày tỏ quan điểm, ý kiến về - Vấn đề nghị luận : Thảo hiện tợng, sự việc đợc nêu ra: Phạm Văn Nghĩa thơng luận, bày tỏ quan điểm, ý kiến về hiện tợng, sự việc đợc mÑ, lu«n gióp mÑ trong mäi c«ng viÖc. nªu ra: Ph¹m V¨n NghÜa th¬ng mÑ, lu«n gióp mÑ trong ? Yêu cầu của vấn đề bình luận là gì? mäi c«ng viÖc. Trình bày suy nghĩ về hiện tợng đó. => Tr×nh bµy suy nghÜ vÒ hiện tợng đó. ? Nghĩa đã làm gì để giúp mẹ? - Khi ra đồng, Nghĩa giúp mẹ trồng trọt. - ViÖc ë nhµ: Nu«i gµ nu«i heo. ? Nh÷ng viÖc lµm cña NghÜa chøng tá em lµ ngêi thÕ nµo? ý nghÜa cña viÖc lµm? + Nghĩa là ngời thơng mẹ, giúp mẹ trong việc đồng ¸ng. + Lµ ngêi biÕt kÕt hîp viÖc häc víi hµnh. + Lµ ngêi biÕt s¸ng t¹o. ? Vì sao Thành đoàn thành phố HCM phát động phong trµo häc tËp b¹n NghÜa? - Häc tËp b¹n NghÜa lµ: + Häc ë b¹n t×nh yªu th¬ng cha mÑ. + yêu lao động. + C¸ch kÕt hîp häc víi hµnh..

(249) ? Nh¾c l¹i dµn ý bµi v¨n gåm mÊy phÇn? Nªu nhiÖm 2. LËp dµn bµi. vô tõng phÇn? a. Më bµi. - Giíi thiÖu hiÖn tîng b¹n Ph¹m V¨n NghÜa. TK: Cã mét sè b¹n ham ch¬i lêi häc- cã mét sè b¹n - Nªu s¬ lîc ý nghÜa tÊm g¬ng nhá tuæi mµ chÝ lín- ch¨m häc, ch¨m lµm, yªu th¬ng b¹n NghÜa. cha mÑ- Ph¹m V¨n NghÜa chÝnh lµ tÊm g¬ng nh vËy. Thành đoàn thành phố HCM phát động phong trào häc tËp g¬ng b¹n PVN. b. Th©n bµi. * Ph©n tÝch ý nghÜa viÖc lµm: - Nªu viÖc lµm cña NghÜa. ? Việc làm đó thể hiện điều gì? - Những việc làm đó không - C«ng viÖc NghÜa lµm tríc hÕt thÓ hiÖn t×nh yªu th- khã. ơng - đòi hỏi sự kiên trì chịu khó. * §¸nh gi¸ ý nghÜa viÖc lµm. - Việc làm của Nghĩa: Vận dụng kiến thức đợc học ở trêng vµo c«ng viÖc trång trät. - NghÜa cßn gióp mÑ nh÷ng c«ng viÖc nhµ->viÖc nhá nhng cã nhiÒu niÒm vui. - NghÜa cßn lµ ngêi s¸ng t¹o, th«ng minh. ? Đánh giá việc phát động phong trào học tập Phạm V¨n NghÜa? - Lµ häc tËp tÊt c¶ c¸c tÝnh c¸ch trªn. * §¸nh gi¸ chung, kh¸i qu¸t: - §©y lµ tÊm g¬ng ®iÓn h×nh. - Nếu mọi HS đều có ý thức ? ý nghÜa tÊm g¬ng b¹n PVN? Rót ra bµi häc cho nh NghÜa th× cuéc sèng sÏ tèt b¶n th©n ë phÇn kÕt bµi? đẹp hơn rất nhiều. c. KÕt bµi: - Kh¸i qu¸t tÊm g¬ng PVN. - Liªn hÖ, rót ra bµi häc cho b¶n th©n. GV: Dùa vµo dµn ý chi tiÕt híng dÉn häc sinh viÕt tõng ®o¹n, chó ý dïng c©u chuyÓn liªn kÕt., Cã thÓ sö 3. ViÕt bµi. dông xen kÏ, kÕt hîp c¸c yÕu tè biÓu c¶m, miªu t¶... => Tạo sức thuyết phục đối với ngời đọc. - N1- MB - N2 - ý 1 TB - N3 – ý 2 TB. - ... - N cuèi - KB Thêi gian: 7 phót. C¸c nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t. ? Sau khi viết xong, em phải làm gì để bài viết dợc trän vÑn? ? Qua ph©n tÝch vÝ dô trªn. Muèn lµm tèt bµi nghÞ 4. §äc bµi vµ söa ch÷a. luận về một sự vật, hiện tợng đời sống ta phải làm gì? - Tìm hiểu đề- tìm ý + Cần đọc kỹ đề về thể loại và yêu cầu..

(250) + Ph©n tÝch hiÖn tîng, t×m ý. - LËp dµn ý: + Më bµi: Giíi thiÖu sù vËt, hiÖn tîng cÇn nghÞ luËn. + Th©n bµi: CÇn liªn hÖ víi thùc tÕ 9nªu nh÷ng biÓu hiện) và phân tích các mặt đánh giá nhận định (lợihại- đúng-sai- nguyên nhân- kết quả) + Kết bài: Khẳng định phủ định lời khuyên. HS đọc ghi nhớ/ sgk HS đọc yêu cầu phần luyện tập. GV híng dÉn HS lµm tõng phÇn, cô thÓ phÇn TB. * Ghi nhí/ sgk. TK: b. TB: III. LuyÖn tËp: * Ph©n tÝch ý nghÜa cña SVHT: - Hoµn c¶nh cña NguyÔn HiÒn - Tinh thÇn ham häc, tù tin - Cã lßng tù träg * §¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt: - Mét tÊm g¬ng s¸ng ngêi. - 1 hiÖn tîng xuÊt chóng - 1 tµi n¨ng hiÕm cã, r¹ng danh * Học tập ở Nguyễn Hiền những đức tính quý báu: - Vît khã v¬n lªn trong häc tËp - Sù th«ng minh nhanh trÝ - ý thøc tù träng 4. cñng cè - Gọi học sinh đọc lại phần ghi nhớ - Giáo viên nhấn mạnh vấn đề cần lu ý xung quanh dạng bài này 5. híng dÉn - Xem lại bài tập đã chữa - Häc thuéc ghi nhí - Lập dàn ý cho 3 đề : 1,2,3/sgk D.Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 8/01/2014 Hớng dẫn chuẩn bị cho chơng trình địa phơng phÇn tËp lµm v¨n ( lµm ë nhµ).

(251) A- Mục tiêu cần đạt. - Gióp häc sinh «n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn nãi chung, nghÞ luËn vÒ mét sù vËt, hiÖn tîng x· héi nãi riªng. - Chuẩn bị cho giờ : Chơng trình địa phơng phần tập làm văn - Tích hợp với các văn bản và các bài Tiếng Việt đã học. - Rèn luyện kĩ năng viết bài nghị luận về một sự vật, hiện tợng xã hội ở địa phơng. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, híng dÉn häc sinh. Trò: + Tìm hiểu tình hình môi trờng ở địa phơng. + Vấn đề tệ nạn xã hội trong học đờng. + Nh÷ng tÊm g¬ng s¸ng vÒ lßng tèt, g¬ng tèt.. C. TiÕn tr×nh lªn líp:. 1. Tæ chøc: 2. KiÓm tra: ? Nêu bố cục và nội dung từng phần của bài nghị luận về 1 sv hiện tợng đời sống? 3. Bµi míi:. - HS quan s¸t phÇn 1/sgk-25 - Gv nªu yªu cÇu, kÕt hîp ghi b¶ng ? Theo em v× sao ph¶i nghÞ luËn vÒ 1 hiÖn tîng ë địa phơng ? - Theo yªu cÇu cña ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 9 ®ang häc thÓ lo¹i nµy - Cần tìm hiểu thực tế ở địa phơng mình - ở địa phơng có nhiều hiện tợng tốt đáng biểu dơng, tuyên truyền, cũng có nhiều sự việc đáng lên ¸n, phª ph¸n. I. NhiÖm vô, yªu cÇu: - T×m hiÓu, suy nghÜ, viÕt bµi nªu ý kiÕn về 1 sự việc hiện tợng nào đó ở địa phơng. ? Nghị luận về 1 sự việc hiện tợng ở địa phơng thùc chÊt lµ g× ? - Nêu nhận xét, đánh giá của bản thân về hiện tợng đó - Tr×nh bµy theo bè côc 1 bµi v¨n nghÞ luËn - HS đọc mục 2/sgk-25. II. C¸ch lµm 1. Lùa chän sù viÖc. ? Theo em cÇn ph¶i lùa chän sù viÖc hiÖn tîng nh thÕ nµo ? - Lùa chän sù viÖc hiÖn tîng ph¶i cã ý nghÜa - Sù viÖc ph¶i mang tÝnh gi¸o dôc cao ? Em thử dẫn ra 1 vài hiện tợng ở địa phơng mình - Có thể là sự việc tích cực hay tiêu cực cã thÓ nghÞ luËn ? - Vấn đề môi trờng - B¶o vÖ, ch¨m sãc trÎ em - Giúp đỡ gia đình thơng binh liệt sỹ, bà mẹ ViÖt Nam anh hïng... - Vấn đề tệ nạn xã hội (Cờ bạc, rợu chè, số đề, ®iÖn tö, ATGT...) ? Những sự việc đó cần đánh giá ở những mặt nµo? - Tr×nh bµy theo bè côc 1 bµi nghÞ luËn 2. C¸ch viÕt bµi: - Bµi viÕt cã bè côc 3 phÇn, cã luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng, lËp luËn s¸ng.

(252) râ. KÕt cÊu cã chuyÓn m¹ch,... cã søc thuyÕt phôc cao. -Tìm đủ dẫn chứng minh hoạ cho sự việc đó (nêu đợc biểu hiện cụ thể của hiện tợng đó trong thực tế của địa phơng) - Nhận định đợc chỗ đúng (mặt đáng khen), chỗ cha đợc (mặt đáng chê) - Bày tỏ thái độ tán thành hay phản đối, xuÊt ph¸t tõ lËp trêng tiÕn bé cña x· héi. Kh«ng v× lîi Ých cña c¸ nh©n - Nêu lên mặt hại, mặt lợi của vấn đề - T×m ra nguyªn nh©n, rót ra bµi häc cho b¶n th©n. 4. Cñng cè Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung, yªu cÇu * Yªu cÇu: - Tìm đợc sự việc, hiện tợng theo yêu cầu - ViÕt thµnh bµi hoµn chØnh theo bè côc 3 phÇn râ rµng - Lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, lu loát - HÖ thèng luËn ®iÓm ph¶i cã søc thuyÕt phôc cao - Kh«ng nªn nªu tªn thËt cña nh÷ng ngêi liªn quan tíi sù viÖc 5. híng dÉn - VÒ nhµ lµm hoµn chØnh ra vë BT, vë buæi chiÒu (Thêi gian nép bµi sau tuÇn 26.) - So¹n: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû míi => §äc kÜ v¨n b¶n, phÇn chó thÝch, so¹n bµi theo híng dÉn chung.. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 9/01/2014 TiÕt 102: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi. - Vũ Khoan A- Mục tiêu cần đạt. - Giúp học sinh nhận thức đợc những điểm mạnh, điểm yếu trong tính cách và thói quen của con ngời Việt Nam, từ đó thấy đợc yêu cầu gấp rút phải khắc phục những điểm yếu, hình thành những đức tính và thói quen tốt khi đất nớc đi vào công nghiệp hoá hiện đại hoá trong thế kØ míi. - Nắm đợc trình tự lập luận và nghệ thuật nghị luận của tác giả. - Rèn kĩ năng đọc- hiểu, phân tích văn bản nghị luận..

(253) B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, ch©n dung t¸c gi¶ Vò Khoan Trß: So¹n bµi theo c©u hái sgk.. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: PhÇn chuÈn bÞ bµi cña 2 häc sinh 3. Bµi míi. HS đọc phần chú thích */sgk. I- T×m hiÓu chung: ? Tãm t¾t ng¾n gän sù hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ 1. T¸c gi¶: và hoàn cảnh ra đời tác phẩm ? - Vũ Khoan là nhà hoạt động chính trị, đã từng làm thứ trởng Bộ thơng mại, phã thñ tíng ChÝnh Phñ. 2. T¸c phÈm: - XuÊt xø: bµi viÕt ®¨ng trªn t¹p chÝ: GV giíi thiÖu ch©n dung t¸c gi¶. “Tia sáng” 2001, đợc in vào tập: “Một Nhấn mạnh: Bài viết ra đời trong thời điểm những góc nhìn của tri thức”. n¨m ®Çu cña thÕ kØ XXI, thêi ®iÓm quan träng trªn con đờng phát triển và hội nhập của thế giới. GV: Yêu cầu đọc to rõ ràng, mạch lạc, giọng trầm tÜnh, khóc chiÕt. - GV §äc mÉu: tõ ®Çu -> “thiªn niªn kØ míi”. - Phơng thức biểu đạt : Nghị luận - HS đọc văn bản ? V¨n b¶n nµy cã bè côc mÊy phÇn? Nªu néi dung tõng phÇn? - Bè côc: 3 phÇn * Më bµi: : tõ ®Çu -> “thiªn niªn kØ míi”. -> nªu lªn viÖc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi. * Th©n bµi: - “Trong nh÷ng hµnh trang… cµng næi tréi” -> Sù chuÈn bÞ vÒ b¶n th©n con ngêi trong hµnh trang vµo thÕ kØ míi. - “CÇn chuÈn bÞ… cña nã”. -> Bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay vµ nh÷ng môc tiªu nhiệm vụ nặng nề của đất nớc. - Tiếp đến: “kinh doanh và hội nhập”. -> Nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña con ngêi ViÖt Nam cần đợc nhận rõ khi bớc vào nền kinh tế mới trong thÕ kØ míi. * KÕt bµi : phÇn cßn l¹i -> Khẳng định lại nhiệm vụ của lớp trẻ Việt Nam. ? Qua t×m hiÓu v¨n b¶n viÕt theo ph¬ng thøc biÓu đạt nào? - Nghị luận bình luận về một vấn đề t tởng trong - PTBĐ : Nghị luận đời sống xã hội. ? Theo em luËn ®iÓm trong v¨n b¶n nµy lµ g×? Nã n»m ë vÞ trÝ nµo cña v¶n b¶n? - LuËn ®iÓm: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi. - Vị trí: Nằm ngay nhan đề và phần đầu văn bản. Hs đọc phần in nghiêng/sgk. II. §äc, hiÓu v¨n b¶n * Nêu vấn đề..

(254) ? Ngay mở đầu văn bản tác giả đã đề cập tới đối tợng nào trong bài viết của mình? - Líp trÎ ViÖt nam. ? Đối với lớp trẻ cần nắm bắt đợc điều gì? - §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña con ngêi ViÖt Nam để rèn những thói quen tốt. ? Theo tác giả, lớp trẻ tự luyện tốt điều đó để làm g×? - Đó là hành trang để bớc vào thế kỉ mới, thiên niªn kØ míi. ? Thùc ra hµnh trang bíc vµo thÕ kØ míi cã ph¶i mçi líp trÎ chuÈn bÞ kh«ng? T¹i sao ngay më ®Çu bài viết tác giả đã đề cập tới đối tợng này? - Kh«ng ph¶i mçi líp trÎ mµ tÊt c¶ mäi ngêi. - Bëi v× líp trÎ ®ang trùc tiÕp n¾m gi÷ tri thøc cã søc trÎ nªn n¾m b¾t thêi c¬ nhanh h¬n. ? Qua phÇn ®Çu em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu vÊn đề của tác giả? => Cách nêu vấn đề trực tiếp rõ ràng, ngắn gọn, đã nêu rõ đối tợng, nội dung, mục đích của vấn đề chuẩn bị hành trang vµo thÕ kØ míi. GV: Vấn đề đợc nêu một cách trực tiếp, rõ ràng và ngắn gọn. Cụ thể nêu rõ: đối tợng là lớp trẻ, nội dung lµ c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña con ngêi ViÖt Nam, mục đích: rèn luyện những thói quen tốt khi bíc vµo nÒn kinh tÕ míi, bíc vµo giai ®o¹n chuyển giao thế kỉ. Đó là vấn đề của mọi ngời, của toàn dân, toàn đất nớc. Đặc biệt là lớp trẻ. V× sao nh vËy, trong c¸c phÇn viÕt díi t¸c gi¶ sÏ lÇn lît lµm s¸ng tá. ? Một em đọc tiếp: “Trong những hành trang…. næi tréi”, nªu néi dung?. 1. Vai trß cña con ngêi trong hµnh ? Theo t¸c gi¶, trong hµnh trang bíc vµo thÕ kØ trang vµo thÕ kØ míi. míi chuÈn bÞ g× lµ quan träng nhÊt? - ChuÈn bÞ b¶n th©n con ngêi lµ quan träng nhÊt. ? Để làm rõ lời nhận định này tác giả đã đa ra nh÷ng lÝ lÏ nµo? - Tõ cæ chÝ kim cña lÞch sö. - Trong thêi k× nÒn kinh tÕ tri thøc ph¸t triÓn lÞch sö. - Trong thêi k× cµng næi tréi. ? Theo em vì sao con ngời là động lực phát triển ra lÞch sö, vµ con ngêi cã vai trß g× næi tréi trong thêi k× nÒn tri thøc ph¸t triÓn? - V× kh«ng cã con ngêi, lÞch sö kh«ng thÓ tiÕn lªn, phát triển đợc. - Vai trß næi tréi cña con ngêi… v× con ngêi víi t duy s¸ng t¹o, víi tiÒm n¨ng chÊt x¸m v« cïng.

(255) phong phú, sâu rộng đã góp phần quyết định tạo nên nền kinh tế tri thức đó. ? Qua đây em có nhận xét gì về cách đa lí lẽ để lµm râ luËn cø nµy? - C¸c lÝ lÏ chÝnh x¸c, chÆt chÏ, kh¸ch quan. ? Víi c¸ch tr×nh bµy nh vËy gióp c¸c em c¶m nhËn - Víi c¸ch tr×nh bµy lÝ lÏ chÆt chÏ, x¸c đợc điều gì về vai trò của con ngời trong hành đáng đã làm sáng tỏ việc chuẩn bị hành tr×nh…? trang vµo thÕ kØ míi th× quan träng nhÊt lµ sù chuÈn bÞ b¶n th©n con ngêi. V× con ngời quyết định đến sự phát triển cña lÞch sö, lµ chñ nh©n cña tri thøc. GV: Đây là vấn đề đợc nêu ra rất có ý nghĩa thực tiễn. Trong thế kỉ trớc, nớc ta đã đạt đợc những thµnh qu¶ rÊt v÷ng ch¾c. Bíc sang thª kØ míi, nhiÖm vô c¬ b¶n lµ trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp. ViÖc chuÈn bÞ hµnh trang tri thøc, khoa häc c«ng nghệ, t tởng, lối sống là vô cùng cần thiết đối với mỗi ngời và toàn đất nớc. Đây là một luận cứ quan träng, më ®Çu cho hÖ thèng luËn cø trong bµi, nã có ý nghĩa đặt vấn đề- mở ra một hớng lập luận cho toµn bµi. HS theo dâi sgk, tõ “cÇn chuÈn bÞ -> cña nã” ? Kh¸i qu¸t néi dung ®o¹n v¨n b¶n ? ? Theo t¸c gi¶ bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay nh thÕ nµo? - Sù ph¸t triÓn nh huyÒn tho¹i cña khoa häc c«ng nghÖ. - Sù giao thoa, héi nhËp gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ ch¾c ch¾n sÏ s©u réng h¬n nhiÒu. ? Em hiÓu sù giao thoa, héi nhËp nµy nh thÕ nµo? - HS tr¶ lêi theo chó thÝch. ? Qua ®©y gióp em cã suy nghÜ g× vÒ bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay? - Khoa học công nghệ phát triển cực kì mạnh, đòi hỏi các nớc phát triển theo đà đó qua sự giao lu héi nhËp. ? Trớc bối cảnh đó đòi hỏi nớc ta phải giải quyết nh÷ng nhiÖm vô g×? - Tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp. - Đẩy mạnh công nghiệp hoá và hiện đại hoá và đồng thời phải tiếp cận với nền kinh tế tri thức. ? Em có nhận xét gì về nhiệm vụ đất nớc ta phải lµm? - §©y lµ nhiÖm vô v« cïng nÆng nÒ. GV: Võa lµ nhiÖm vô nÆng nÒ võa lµ môc tiªu chúng ta phải hoàn thành. Để hoàn thành và đạt mục tiêu đó đòi hỏi vai trò trách nhiệm của con. 2. Bèi c¶nh cña thÕ giíi hiÖn nay vµ những mục tiêu, nhiệm vụ của đất nớc..

(256) ngời Việt Nam đặc biệt là lớp trẻ. ? Víi c¸ch tr×nh bµy luËn cø nh vËy gióp em c¶m nhận đợc gì về bối cảnh và những mục tiêu nhiệm - Bối cảnh thế giới hiện nay là 1 thế vô cña con ngêi ViÖt Nam? giíi ph¸t triÓn m¹nh vÒ khoa häc, c«ng nghÖ, ph¸t triÓn nh huyÒn tho¹i, sù giao thoa, héi nhËp ngµy cµng s©u réng gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ => con ngêi ViÖt Nam ph¶i kh¾c phôc t×nh tr¹ng nghÌo nµn lạc hậu để đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc và tiếp cận ngay víi nÒn kinh tÕ tri thøc => §ã lµ môc tiªu nhiÖm vô v« cïng nÆng nÒ. GV: Để hoàn thành nhiệm vụ, đạt đợc mục tiêu đó theo t¸c gi¶ tríc tiªn con ngêi ViÖt Nam ph¶i x¸c định đợc điểm mạnh điểm yếu của mình trớc khi 3. Những điểm mạnh, điểm yếu của bíc vµo nªn kinh tÕ tri thøc. con ngêi ViÖt Nam. + Th«ng minh, nh¹y bÐn víi c¸i míi HS đọc thầm: “Cái mạnh… và hội nhập” nhng thiÕu kiÕn thøc c¬ b¶n, kÐm kh¶ n¨ng thùc hµnh. ? Trong bài viết này tác giả đã chỉ ra mấy điểm + Cần cù sáng tạo nhng thiếu đức tính m¹nh, ®iÓm yÕu? tØ mØ, kh«ng coi träng nghiÖm ngÆt quy trình công nghệ, cha quen với cờng độ 4 ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu: khÈn tr¬ng. + Đoàn kết, đùm bọc trong kháng ? Em có nhận xét gì về cách trình bày điểm mạnh, chiến nhng lại đó kị trong làm ăn, trong cuéc sèng hµng ngµy. ®iÓm yÕu cña t¸c gi¶? - T¸c gi¶ kh«ng tr×nh bµy 2 ý râ rÖt, t¸ch b¹ch c¸i + B¶n tÝnh thÝch øng nhanh, nhng l¹i cã m¹nh vµ c¸i yÕu mµ nªu tõng ®iÓm m¹nh ®i liÒn nhiÒu thãi quen vµ nÕp nghÜ, k× thÞ kinh doanh, quen ví bao cÊp sïng ngo¹i víi nã lµ ®iÓm yÕu. hoÆc bµi trõ ngo¹i qu¸ møc, thãi kh«n GV: Nh vËy, c¸ch nh×n sù vËt, hiÖn tîng cña t¸c vÆt, Ýt gi÷ ch÷ tÝn. gi¶ rÊt s©u s¾c: Trong c¸i m¹nh tiÒm Èn c¸i yÕu. Những yếu tố đó đôi khi nó trở thành thói quen , nÕp sèng tÝnh c¸ch nªn nhiÒu khi con ngêi kh«ng nhận ra còn nhầm lẫn đó là điểm mạnh. ? Víi c¸ch tr×nh bµy nh vËy, em thÊy cã t¸c dông g×? - Giúp chúng ta nhận rõ cái mạnh đã đành nhng cÇn h¬n lµ nhËn râ nh÷ng c¸i yÕu trong tÝnh c¸ch vµ thãi quen cña chóng ta. ? Khi chØ ra nh÷ng ®iÓm yÕu t¸c gi¶ cßn ph©n tÝch nguyªn nh©n cña nã nh thÕ nµo? B»ng c¸ch nµo? T¸c dông? - ThiÕu kiÕn thøc c¬ b¶n do ch¹y theo m«n häc thêi thîng: h¹n chÕ kh¶ n¨ng thùc hµnh, s¸ng t¹o do häc chay, häc vÑt. - Thiếu đức tính tỉ mỉ -> Dựa vào tính tháo vát… kh«ng coi träng nghiªm ngÆt qu¸ tr×nh c«ng nghÖ--> ChÞu ¶nh hëng cña ph¬ng ch©m s¶n xuÊt nhá. - ThÝch s¸ng t¹o loay hoay c¶i tiÕn -> lµm t¾t. - Tính đố kị-> không muốn ngời khác hơn mình. - K× thÞ kinh doanh… Ýt gi÷ ch÷ tÝn..

(257) * NT: - Bằng cách so sánh, đối chiếu với ngời nớc ngoµi. - Sö dông c¸c c©u ca dao, thµnh ng÷… => Tác dụng: Làm cho các lập luận vừa sinh động, cô thÓ, l¹i võa ý vÞ s©u s¾c mµ ng¾n gän. ? ViÖc ph©n tÝch kÜ nh÷ng ®iÓm yÕu gióp em cã suy nghÜ g×? - §©y lµ nh÷ng khã kh¨n, nguy h¹i ®ang tån t¹i. GV: ViÖc t¸c gi¶ ph©n tÝch râ nh÷ng ®iÓm m¹nh, điểm yếu của con ngời Việt Nam nhng điểm đáng chó ý n÷a trong c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ lµ ®iÓm mạnh, điểm yếu đó luôn đợc đối chiếu với yêu cầu xây dựng và phát triển đất nớc hiện nay chứ không - Giúp mọi ngời tránh đợc tâm lí ngộ nhận tự đề cao quá mức không có ý chØ nh×n trong lÞch sö. thức học hỏi cản trở và có hại đối với ? Việc chỉ rõ điểm mạnh, điểm yếu của tác giả có sự phát triển của đất nớc trong bối cảnh tác dụng gì? Giúp các em có nhận xét gì về thái độ hiện nay. của tác giả khi trình bày vấn đề này? - Thái độ của tác giả: Trong tính cách, - Tác giả tôn trọng sự thực nhìn nhận vấn đề một thói quen của con ngời Việt Nam luôn c¸ch kh¸ch quan, toµn diÖn, kh«ng thiªn lÖch. tån t¹i nh÷ng ®iÓm m¹nh Èn chøa trong đó có những điểm yếu đôi khi làm ta nhầm lẫn, dẫn đến những khó khăn GV: Lâu nay khi nói đến tính cách dân tộc, phẩm nguy hại. Vì vậy ta cần phải nhận thức chÊt con ngêi VN nhiÒu ngêi chØ thiªn vÒ kh¼ng râ. định những cái hay, cái tốt, cái mạnh. Điều này kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã c¬ së vµ rÊt cÇn thiÕt, nhÊt lµ khi chóng ta ph¸t huy søc m¹nh trong cuéc chiến đấu chống quân xâm lợc. Nhng mặt khác chỉ nói đến điểm mạnh mà bỏ qua những hạn chế, nhợc điểm sẽ dẫn đến tình trạng tự đề cao mình, không hiểu đúng về dân tộc, ngộ nhận dẫn đến t©m lÝ tù tho¶ m·n, kh«ng häc ngêi kh¸c. T©m lÝ ấy có hại và cản trở sự vơn lên của đất nớc, nhất là trong bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay. Qua đây ta càng hiểu hơn thái độ của tác giả là tôn trọng sự thực, nhìn nhận vấn đề một cách kh¸ch quan, toµn diÖn kh«ng thiªn lÖch vÒ mét phía, khẳng định và tôn trọng những phẩm chất tốt đẹp, đồng thời cũng thẳng thắn chỉ ra những mặt yếu kém không rơi vào sự đề cao quá mức hay tự ti, miÖt thÞ d©n téc. * Kết thúc vấn đề HS đọc phần còn lại. ? Phần cuối cùng tác giả đã nêu lên mục đích và sù cÇn thiÕt chóng ta ph¶i lµm g×? - Mục đích: muốn “so …” - Sù cÇn thiÕt ph¶i lÊp ®Çy… vøt bá. ? Muốn đạt đợc mục đích thì theo tác giả khâu đầu tiên và có ý nghĩa nhất định đó là gì? - Líp trÎ… viÖc nhá. ? Em có nhận xét gì về nhiệm vụ tác giả đề ra với - Đề ra nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng, giản líp trÎ? dÞ dÔ lµm theo..

(258) GV: Nh vậy phần kết thúc vấn đề một lần nữa tác giả khẳng định lớp trẻ giữ vai trò quyết định đến sự phát triển của đất nớc và đề ra nhiệm vụ cụ thể III- Tổng kết. đối với họ. 1. NT: ? Nªu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt? - Bµi v¨n nghÞ luËn cã ng«n ng÷ gi¶n dÞ, c¸ch nãi trực tiếp dễ hiểu gắn với đời sống. - Sö dông c¸ch so s¸nh, sö dông tõ ng÷, tôc ng÷ ca dao sinh động, cụ thể, sâu sắc. ? Qua văn bản giúp các em nhận thức đợc điều gì 2. ND: trong viÖc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi? - Nhận thức đợc vai trò vô cùng to lớn của con ngời trong hành trang vào thế kỉ mới, những mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng của đất nớc ta khi bớc vào thế kỉ mới. Qua bài viết nhận thức đợc những mặt mạnh, mặt yếu của con ngời VN để từ đó có ý thức rèn luyện, tu dỡng để trở thành … * Ghi nhí/ sgk. - HS đọc ghi nhớ sgk. 4 cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. - Híng dÉn HS lµm 1 sè BT: BT1: phôc?. ? T×m mét vµi vÝ dô vÒ nh÷ng thãi xÊu, ®iÓm yÕu cña häc sinh, nguyªn nh©n vµ híng kh¾c + §i muén, lÒ mÒ, coi bè mÑ lµ «ng giµ, bµ giµ l¹c hËu b¶o thñ, bÖnh sÜ diÖn, hay l·ng phÝ ®iÖn. 5. híng dÉn - N¾m ch¾c néi dung bµi häc. - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp phÇn luyÖn tËp. - ChuÈn bÞ bµi: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp (tiÕp) => §äc bµi, dù kiÕn ph¬ng ¸n tr¶ lêi c¸c c©u hái vµ bµi tËp díi mçi phÇn. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 10/01/2014. TiÕt 103:. C¸c thµnh phÇn biÖt lËp (tiÕp) A- Mục tiêu cần đạt. - Giúp học sinh nhận biết hai thành phần biệt lập: Gọi đáp và phụ chú, nắm đợc công dông riªng cña mçi thµnh phÇn trong c©u..

(259) - Các em biết đặt câu có thành phần gọi đáp, thành phần phụ chú. - Rèn kĩ năng nhận biết, kĩ năng đặt câu, viết đoạn văn có sử dụng thành phần gọi đáp, phô chó. - Giáo dục ý thức sử dụng thành phần phụ chú gọi đáp đúng lúc đúng chỗ. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n ChuÈn bÞ b¶ng phô Trß: t×m hiÓu bµi qua sgk.. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn biÖt lËp, thµnh phÇn t×nh th¸i, thµnh phÇn c¶m th¸n? LÊy vÝ dô minh ho¹ ? 1 HS lµm BT2 3. Bµi míi. GV: §a vÝ dô a, b sgk/31 trªn b¶ng phô. HS đọc ví dụ. a.- Nµy, b¸c cã biÕt mÊy h«m nay sóng nã b¾n ë ®©u mµ nghe r¸t thÕ kh«ng? b.- Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nớc xuống chõng hỏi. Một ngời đàn bµ mau miÖng tr¶ lêi: - Tha ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.. I- Thành phần gọi đáp. 1. VÝ dô: sgk. ? Nªu néi dung cña tõng vÝ dô? ? Những từ ngữ “này, tha ông” có tham gia diễn đạt sù viÖc cña c©u kh«ng? NÕu kh«ng th× nã cã vai trß g× trong c©u? - Không tham gia vào sự diễn đạt nội dung của câu - Từ “này”dùng để gọi, để gây sự chú ý của những ngêi t¶n c vµo c©u hái cña m×nh. GV: Nh vËy lêi gäi nµy thÓ hiÖn thiÕt lËp quan hÖ giao tiÕp gi÷a «ng Hai víi nh÷ng ngêi t¶n c. - Từ “ Tha ông”, đây là lời đáp của ngời đàn bà tản c víi «ng Hai. GV: Những từ gọi để thiết lập quan hệ giao tiếp không tham gia vào việc diễn đạt sự việc của câu hoặc những từ gọi đáp để duy trì sự giao tiếp. Gọi là thành phần gọi đáp. ? VËy qua viÖc t×m hiÓu vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ thành phần gọi đáp? HS tr¶ lêi theo néi dung ghi nhí/ sgk 2. Kết luận: Thành phần gọi đáp: Lµ nh÷ng thµnh phÇn biÖt lËp dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hÖ giao tiÕp. * Ghi nhí: sgk HS đọc phần ghi nhớ/sgk II-Thµnh phÇn phô chó. 1. VÝ dô: sgk GV sö dông b¶ng phô cã ghi c¸c vÝ dô trong sgk Gọi học sinh đọc ví dụ.

(260) a. Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con gái duy nhất của anh, cha đầy một tuổi. b. L·o kh«ng hiÓu t«i, t«i nghÜ vËy, vµ t«i cµng buån l¾m. ? NÕu lîc bá c¸c tõ in ®Ëm, nghÜa sù viÖc cña mçi c©u có thay đổi không? Vì sao? - NÕu lîc bá c¸c tõ in ®Ëm, nghÜa sù viÖc trong c©u không thay đổi, vì nó không tham gia vào thành phần cÊu trócc©u. ? ở câu (a), các từ in đậm đợc thêm vào câu giữ vai trß g×? - ë c©u (a), c¸c tõ g¹ch ch©n, chó thÝch cho phÇn tríc nó (đứa con gái đầu lòng của anh) đợc rõ hơn. ? Trong c©u (b), côm chñ vÞ in ®Ëm nh»m chó thÝch ®iÒu g×? - ë c©u (b), côm chñ vÞ in ®Ëm chØ râ sù viÖc diÔn ra trong ý nghÜ t¸c gi¶, gi¶i thÝch thªm cho viÖc: + Lão hiểu tôi cha hẳn là đúng. + Họ cho đó là lý do, điều đó khiến tôi càng buồn. GV cho VD khác: HS đọc ví dụ: C« bÐ nhµ bªn (cã ai ngê) Còng vµo du kÝch H«m gÆp l¹i t«i vÉn cêi khóc khÝch M¾t ®en trßn (th¬ng th¬ng qu¸ ®i th«i.) (Quª h¬ng, Giang Nam.) ? Từ trong ngoặc đơn có ý nghĩa nh thế nào? - Cã ai ngê: Sù ng¹c nhiªn tríc viÖc c« g¸i tham gia du kÝch. - Thơng thơng quá đi thôi: Xúc động trớc nụ cời hồn nhiên của cô gái và đôi mắt đen tròn. - Quª h¬ng, Giang Nam: nªu xuÊt xø, t¸c gi¶ cña ®o¹n th¬. ? Các thành phần vừa nhận xét có đặc điểm chung gì vÒ c¸ch tr×nh bµy trong c©u? Chóng cã ý nghÜa nh thÕ nµo? - Cách trình bày: Các thành phần đó thờng đợc đặt gi÷a c¸c dÊu: + G¹ch ngang + DÊu phÈy + Dấu ngoặc đơn. - T¸c dông: Chó thÝch, gi¶i thÝch thªm cho nh÷ng tõ ngữ sự việc trong câu hoặc bày tỏ thái độ của ngời nãi, ngêi viÕt. ? Qua viÖc t×m hiÓu vÝ dô, em hiÓu thÕ nµo lµ thµnh 2. KÕt luËn: Thµnh phÇn chó phÇn chó thÝch? thích đợc dùng để bổ sung một sè chi tiÕt cho néi dung chÝnh cña c©u. - Khi viÕt : + §Æt gi÷a hai g¹ch ngang. + §Æt gi÷a hai dÊu phÈy..

(261) + §Æt gi÷a mét dÊu g¹ch ngang mét dÊu phÈy. + Sau dÊu hai chÊm. GV: Các thành phần gọi đáp, phụ chú đều là thành phÇn biÖt lËp. III- LuyÖn tËp. HS đọc và xác định yêu cầu của 2 BT. Lµm c¸ nh©n theo d·y, mçi d·y 1 bµi. Sau đó nhận xét, bổ sung. GV kh¸i qu¸t.. HS đọc, tìm hiểu yêu cầu bài tập GV gäi 3 HS lªn b¶ng lµm bµi tËp phÇn a,b,c. Sau đó dới lớp nhận xét, bổ sung. GV kh¸i qu¸t.. 1. Bµi tËp 1/32 - Nµy: Gäi thiÕt lËp quan hÖ. - V©ng: §¸p, chØ quan hÖ bÒ trªn víi ngêi díi, bµ l·o hµng xãm- chÞ DËu. 2. Bµi tËp 2/32. - “Bầu ơi”: Thành phần gọi đáp lêi gäi chung chung kh«ng híng tíi riªng ai. 3. Bµi tËp 3/33 a, KÓ c¶ anh -> gi¶i thÝch cho côm tõ “mäi ngêi” b, C¸c thÇy c«ngêi mÑ -> gi¶i thÝch cho côm tõ: “nh÷ng con ngêi. cña c¸nh cöa nµy” c, Nh÷ng ngêi chñ thùc sù cña đất nớc trong thế kỉ tới -> giải thÝch cho “líp trÎ”. 4. cñng cè ? Thế nào là thành phần gọi đáp, thành phần phụ chú? 5. híng dÉn - Häc thuéc ghi nhí - Lµm hoµn chØnh c¸c bµi tËp vµo vë bµi tËp - Xem lại thể loại NL về 1 sự việc, hiện tợng trong đời sống.Tìm hiểu các đề bài tham khảo trong sgk, lập dàn bài chi tiết cho các đề đó vào vở BT. Chuẩn bị giấy bút chu đáo => Giờ sau viết bài 2 tiết D. Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 10/1/2014 TiÕt 104-105:. ViÕt bµI TËp lµm v¨n sè 5 A- Mục tiêu cần đạt. - Qua tiÕt kiÓm tra gióp häc sinh cñng cè l¹i c¸ch lµm mét bµi nghÞ luËn vÒ mét sù vËt, hiện tợng của đời sống xã hội. - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n nghÞ luËn, c¸ch sö dông c¸c phÐp ph©n tÝch, tæng hîp trong bµi viÕt cña m×nh. - Th«ng qua giê kiÓm tra còng gãp phÇn gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ m«i trêng cho häc sinh. B- ChuÈn bÞ:. Thầy: Nghiên cứu ra đề, làm đáp án, biểu điểm Trß: «n l¹i v¨n nghÞ luËn.

(262) C- tiÕn tr×nh Lªn líp:. 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra 3. Bµi míi. I. Néi dung kiÓm tra: §Ò bµi: Vấn đề môi trờng ở địa phơng em (hiện tợng vứt rác bừa bãi ra đờng hoặc những nơi c«ng céng) II. Yªu cÇu: - Học sinh dựng thành 1 văn bản hoàn chỉnh, đảm bảo đúng thể loại nghị luận về 1 sự việc hiện tợng đời sống - Đảm bảo đúng bố cục 3 phần. - HÖ thèng luËn ®iÓm, dÉn chøng phï hîp, lËp luËn chÆt chÏ, giµu søc thuyÕt phôc. - T¸ch ®o¹n, t¸ch ý râ rµng. III. §¸p ¸n, biÓu ®iÓm 1. Më bµi: (1®) - Giới thiệu đợc hiện trạng vấn đề môi trờng ở địa phơng. Vấn đề đặt ra đối với ngời dân và chính quyền nơi sinh sống. 2. Th©n bµi: (8®) - Nêu hiện trạng vấn đề môi trờng ở địa phơng : Môi trờng đất, nớc, không khí. - Đa ra những dẫn chứng cụ thể về vấn đề môi trờng nh hiện tợng vứt rác bừa bãi hiÖn nay. (bám sát vào yêu cầu của đề bài) - Đánh giá về những việc làm đó, chỉ ra nguyên nhân - Nêu tác hại của những việc làm đó. (ảnh hởng tới môi trờng và tới sức khoẻ mọi ngêi nh thÕ nµo ?) - Lời khuyên đối với mọi ngời. ( biÖn ph¸p kh¾c phôc) 3. KÕt bµi: (1®) Nhận định lại vấn đề đó. Bày tỏ thái độ của mình. 4. cñng cè - Gi¸o viªn thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh 5. Híng dÉn - LËp dµn ý, hoµn chØnh l¹i bµi viÕt vµo vë buæi chiÒu - Ôn tập thể loại nghị luận về 1 sự việc hiện tợng đời sống - So¹n bµi míi: Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La ph«ng ten. => §äc kÜ v¨n b¶n sgk, so¹n theo yªu cÇu. D. rót kinh nghiÖm:.

(263) Ngµy so¹n: 12/1/2014. TiÕt 106. Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña la ph«ng -ten Hi-p«-lÝt Ten. A. Mụctiêu cần đạt - Giúp học sinh hiểu đợc tác dụng của bài nghị luận văn chơng đã dùng biện pháp so sánh hai hiÖn tîng con cõu vµ chã sãi trong th¬ ngô ng«n La ph«ng Ten víi nh÷ng dßng viÕt cña nhµ khoa học Buy-phông về hai con vật ấy nhằm làm nổi bật đặc trng của sáng tác nghệ thuật. - RÌn kÜ n¨ng t×m vµ ph©n tÝch luËn ®iÓm, luËn chøng trong v¨n nghÞ luËn, so s¸nh cách viết của nhà văn và nhà khoa học về cùng một đối tợng. B. ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. - Ch©n dung Hitten Trß: Häc bµi cò, so¹n bµi theo yªu cÇu C. TiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? Qua văn bản: “Chuẩn bị hành trang…” tác giả đã cho rằng bớc vào thế kỉ mới ta ph¶i chuÈn bÞ tèt vÒ con ngêi v× sao l¹i nh vËy? 3. Bµi míi.: GV: Ai còng biÕt, chã sãi hung d÷, ranh ma, x¶o quyÖt, cßn cõu lµ loµi vËt ¨n cá hiÒn lµnh, chËm ch¹p, yÕu ít vµ thêng lµ måi ngon cña chã sãi. Nhng díi ngßi bót cña 1 nhµ sinh vËt, 1 nhà thơ, những con vật này lại đợc miêu tả, phân tích rất khác nhau. Đó là sự khác nhau nh thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó? Đọc văn bản nghị luận của H. Ten ta sẽ có câu trả lời… Häc sinh chó ý chó thÝch */sgk ? Em h·y nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶?. ? Nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm?. I-T×m hiÓu chung: 1- T¸c gi¶: Hiphohitten (1828-1893). - Lµ nhµ triÕt gia, sö gia, nhµ nghiªn cøu v¨n häc Ph¸p, viÖn sÜ viÖn Hµn L©m Ph¸p. 2. T¸c phÈm: C«ng tr×nh nghiªn cøu næi tiÕng cña «ng lµ La Ph«ng Ten vµ th¬ ngô ng«n cña «ng 1853.. GV nêu cầu đọc: Những đoạn nghị luận cần đọc râ rµng, m¹ch l¹c, khóc chiÕt, nh÷ng ®o¹n th¬ trích cần đọc giọng đọc của cừu non khác giọng đọc của chó sói. Giáo viên đọc mẫu, gọi học sinh đọc tiếp. ? V¨n b¶n cã bè côc mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn ? - Phần 1: Từ đầu đến: “tốt bụng thế” => - Bố cục: 2 phần H×nh tîng con Cõu trong bµi th¬ Lµ ph«ng ten. - PhÇn 2: Cßn l¹i => H×nh tîng Chã sãi trong th¬ La Ph«ng Ten. ? Em hãy đối chiếu hai phần ấy để thấy điểm chung trong c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶? - Trong cả hai phần tác giả đều lập luận bằng - Cách lập luận: lập luận bằng cách.

(264) c¸ch dÉn ra nh÷ng dßng viÕt vÒ hai con vËt Êy cu¶ dÉn ra nh÷ng dßng viÕt vÒ hai con vËt nhà khoa học Buy-Phông để đối chiếu so sánh. ấy cuả nhà khoa học Buy-Phông để đối chiếu so sánh ? Em h·y t×m ý kiÕn cña Buy-ph«ng viÕt vÒ hai con vËt Êy? - Con cõu: “ChÝnh v× sù sî h·i Êy… chã bÞ xua ®i”. - Chã sãi: “Chã sãi bÞ thï ghÐt… chÕt råi th× v« dông”. ? Cả hai phần tác giả đều triển khai mạch nghị luËn theo trËt tù nµo? - NghÞ luËn theo tr×nh tù 3 bíc: + Díi ngßi bót cña LaPh«ng Ten. + Díi ngßi bót cña Buy-Ph«ng. + Díi ngßi bót cña La ph«ng ten. ? V¨n b¶n viÕt theo ph¬ng thøc nµo? - . - Phơng thức biểu đạt: Nghị luận văn GV ph©n biÖt cho häc sinh sù kh¸c nhau gi÷a ch¬ng nghÞ luËn v¨n ch¬ng vµ nghÞ luËn x· héi. - §Þnh híng c¸ch ph©n tÝch cho häc sinh. II. §äc, hiÓu v¨n b¶n ? Nhµ khoa häc Buy- Ph«ng viÕt vÒ loµi cõu vµ 1- Chã sãi vµ cõu díi m¾t nhµ khoa loµi chã sãi nh thÕ nµo? - Cừu: Vì sợ hãi hay tụ tập… tóm lại đó là một học. loài vật nhút nhát, đần độn. - Chó sói: Thù ghét mọi sự kết bạn… cô đơn của chúng… Nó thật đáng ghét, lúc sống thì có hại, chÕt th× v« dông. ? Nh vËy, díi con m¾t nhµ khoa häc chã sãi lµ loµi vËt nh thÕ nµo? - Chó sói là loài hung dữ và đáng ghét. ? Khi viÕt vÒ loµi cõu vµ chã sãi, Buy- ph«ng c¨n cứ vào đâu? Viết nh vậy đúng hay sai? Căn cứ vào đặc tính cơ bản của loài vật bằng đặc trng khoa học là chính xác, chân thực cô thÓ. ? Theo em v× sao t¸c gi¶ kh«ng nãi tíi sù th©n th¬ng cña loµi cõu vµ sù bÊt h¹nh cña loµi sãi ? - T×nh c¶m th©n th¬ng kh«ng ph¶i chØ ë loµi cõu míi cã - BÊt h¹nh ko ph¶i lµ nÐt c¬ b¶n cña loµi sãi ë mäi lóc, mäi n¬i. ? Qua đây giúp em cảm nhận đợc đặc tính cơ bản cña loµi cõu vµ loµi sãi nh thÕ nµo ? - Cừu là loài vật nhút nhát, đần độn - Chó sói là loài vật hung dữ đáng - GV kh¸i qu¸t h×nh ¶nh con chã sãi vµ con cõu ghÐt. díi con m¾t cña nhµ khoa häc Buy – Ph«ng: Chóng hiÖn lªn nh thÕ nµo, b»ng c¸i nh×n ra sao: Bằng cái nhìn của nhà khoa học để nêu những.

(265) đặc tính cơ bản của chúng; không nhìn từ góc độ tình cảm; không nói đến sự thân thơng; không nói đến sự bất hạnh của chó sóivì đấy không phải là đặc trng cơ bản của nó ở mọi lúc, mọi nơi. 4. Cñng cè ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña nhµ khoa häc Buy-Ph«ng vÒ loµi Cõu vµ loµi Sãi ? 5. Híng dÉn - Đọc kỹ văn bản, nắm chắc những phần đã tìm hiểu - Xem l¹i c¸c c©u hái trong sgk - Đọc bài đọc thêm để nắm toàn bộ văn bản. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 12/1/2014. TiÕt 107:. Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña la ph«ng ten (tiÕp). - H- ten A. Mụctiêu cần đạt - Giúp học sinh hiểu đợc tác dụng của bài nghị luận văn chơng đã dùng biện pháp so sánh hai hiÖn tîng con cõu vµ chã sãi trong th¬ ngô ng«n La ph«ng Ten víi nh÷ng dßng viÕt cña nhµ khoa học Buy-phông về hai con vật ấy nhằm làm nổi bật đặc trng của sáng tác nghệ thuật. - RÌn kÜ n¨ng t×m vµ ph©n tÝch luËn ®iÓm, luËn chøng trong v¨n nghÞ luËn, so s¸nh cách viết của nhà văn và nhà khoa học về cùng một đối tợng. B. ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß: Häc bµi cò, so¹n bµi theo yªu cÇu C. TiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 4. KiÓm tra ? Ph©n tÝch h×nh ¶nh chã sãi vµ cõu díi con m¾t cña nhµ khoa häc Buy-Ph«ng ? 5. Bµi míi.: GV: Ai còng biÕt, chã sãi hung d÷, ranh ma, x¶o quyÖt, cßn cõu lµ loµi vËt ¨n cá hiÒn lµnh, chËm ch¹p, yÕu ít vµ thêng lµ måi ngon cña chã sãi. Nhng díi ngßi bót cña 1 nhµ sinh vËt, 1 nhà thơ, những con vật này lại đợc miêu tả, phân tích rất khác nhau. Đó là sự khác nhau nh thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó? Đọc văn bản nghị luận của H. Ten ta sẽ có câu trả lời… II. §äc, hiÓu v¨n b¶n 1- Chã sãi vµ cõu díi m¾t nhµ khoa häc. ? §Ó x©y dùng h×nh ¶nh con cõu trong th¬ ngô 2.Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n ngôn, La Phông Ten đã đặt Cừu vào hoàn cảnh.

(266) nh thÕ nµo? La Ph«ng -ten. - Tác giả đã đặt cừu non bé bỏng vào hoàn a. Hình tợng Cừu trong thơ La Phôngcảnh đặc biệt: đối mặt với chó sói trên ten. dßng suèi. ? Khi đối mặt với sói cừu có cử chỉ, lời nói, thái độ gì? - Cõu gäi: “bÖ h¹”, xng “kÎ hÌn nµy”.. - Ra søc thanh minh cho m×nh v« téi. + Kh«ng uèng níc ë dßng suèi. + Không nói xấu sói vì cha ra đời. + Kh«ng cã anh em. => Dựa vào nét tính cách đặc trng : nhút nhát ? Qua việc đối thoại em cảm nhận đợc gì về cừu non? ? ThÕ nhng kÕt qu¶ l¹i thÕ nµo? - Cõu non vÉn bÞ sãi ¨n thÞt. ? La phông Ten đã khắc hoạ tính cách Cừu bằng c¸ch nµo? ? Nhê ®©u mµ La Ph«ng Ten viÕt vÒ loài Cừu sinh động nh vậy? - Thái độ. - Ng«n ng÷. - §Æc ®iÓm vèn cã cña loµi cõu: hiÒn, nhót nh¸t, kh«ng h¹i ai. -> Nhê vµo trÝ tëng tîng phãng kho¸ng vµ t×nh yªu th¬ng loµi vËt.. - Cừu non ý thức đợc mình là kẻ yếu nên hết sức nhờng nhịn đến mức nhút nh¸t.. - T¸c gi¶ kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch th«ng tháI độ, ngôn từ, đặc điểm vốn có của loµi cõu: hiÒn lµnh, nhót nh¸t, kh«ng h¹i ai.. ? C¸ch viÕt cña La Ph«ng Ten cã g× kh¸c c¸ch viÕt cña Buy- ph«ng? - C¸ch viÕt cña nhµ th¬ phï hîp víi đặc điểm của truyện ngụ ngôn - nhân ho¸ con cõu cã suy nghÜ, nãi n¨ng hành động giống con ngời, khác cách viÕt cña Buy- Ph«ng. ? Hình tợng chó sói đợc nhà thơ xây dựng nh thế b. H×nh tîng sãi trong th¬ La Ph«ng nµo? - Chã sãi xuÊt hiÖn kiÕm cí g©y sù víi cõu non ten. bªn dßng suèi: + Làm đục nớc nguồn trên. + Nãi xÊu ta n¨m ngo¸i.. ? Sói tìm cách gây sự để làm gì? - Muèn ¨n thÞt cõu. - Nhng để giấu tâm địa xấu xa đó sói kiếm cớ bắt téi trõng ph¹t cõu. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng lêi nãi cña sãi ? Từ đó giúp ta hiểu sói là loài vật nh thế nào? - Lêi nãi cña sãi thËt v« lÝ.. - Chó sói đói meo gầy giơ xơng đi kiÕm måi gÆp cõu non ®ang uèng níc t×m cí g©y sù..

(267) ? La phông Ten đã dựa trên cơ sở nào để khắc hoạ tÝnh c¸ch cña sãi? Dựa trên đặc tính săn mồi của sói: ăn tơi nuèt sèng nh÷ng con vËt bÐ nhá yÕu h¬n m×nh. - Sãi gian ngoan, x¶o tr¸, û m¹nh b¾t n¹t kÎ yÕu. GV: §Æc ®iÓm nµy gièng víi tÝnh c¸ch, nhËn xÐt cña Buy Ph«ng. Tuy nhiªn kh¸c ë chç Ph«ng Ten cũng nhân hoá chó sói là giống đáng ghét bởi nó gian gi¶o, hèng h¸ch, b¾t n¹t kÎ yÕu, lµ mét b¹o chóa. ? B¶n th©n t¸c gi¶ nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ sãi trong th¬ La ph«ng Ten? - Trém cíp nhng khèn khæ vµ bÊt h¹nh, chØ lµ một gã vô lại luôn đói dài và luôn bị ăn đòn. ? So s¸nh c¸ch viÕt cña hai t¸c gi¶ Buy Ph«ng vµ La Ph«ng Ten? Buy- Ph«ng:. La Ph«ng- Ten:. §èi tîng Loµi cõu vµ mét con cõu non, loài chó nói một con sói đói chung. meo gÇy gi¬ x¬ng. C¸ch viÕt. Nªu lªn nh÷ng đặc tÝnh c¬ b¶n mét c¸ch chÝnh x¸c.. Dựa trên một số đặc tÝnh c¬ b¶n cña con vật, đồng thời nhân ho¸ loµi vËt nh con ngêi.. Môc đích. lµm đọc đặc b¶n loµi sãi. X©y dùng h×nh tîng nghÖ thuËt (cõu non đáng thơng, sói độc ác, đáng ghét.. cho ngêi thÊy râ trng c¬ cña hai cõu vµ. III- Tæng kÕt. ? Tõ viÖc so s¸nh hai c¸ch viÕt cña hai t¸c gi¶, t¸c gi¶ H-Ten muèn nãi lªn ®iÒu g×? - Từ đó muốn nói lên đặc trng sáng tác của nghệ thuËt. ? Nêu mục đích lập luận của H- Ten? - B»ng c¸ch so s¸nh h×nh tîng con cõu vµ con chã sãi trong th¬ ngô ng«n La Ph«ng Ten víi nh÷ng dßng … cña nhµ v¨n. ? Đây chính là phần ghi nhớ, một em đọc? * Ghi nhí: sgk 4.Cñng cè - Học sinh đọc phần đọc thêm sgk. ? §iÓm s¸ng t¹o cña La Ph«ng Ten trong viÖc t¶ Cõu vµ Sãi lµ g×?.

(268) A. Nh©n ho¸. B. So s¸nh.. 5.Híng dÉn - Đọc kỹ văn bản, bài đọc thêm - T×m hiÓu h×nh tîng 2 con vËt - Chuẩn bị: Nghị luận về vấn đề t tởng đạo lý: => Đọc sgk, tìm phơng án trả lời cho các c©u hái cuèi mçi phÇn D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 13/1/2014 TiÕt 108:. Nghị luận về một vấn đề t tởng, đạo lí. A.- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh nắm đợc một kiểu bài nghị luận xã hội về một vấn đề t tởng đạo lí. Rèn kĩ năng nhận diện và rèn luyện kĩ năng viết một văn bản nghị luận xã hội về vấn đề t tởng đạo lí. Giáo dục học sinh ý thức hiểu sâu sắc về vấn đề t tởng đạo lí trong bài nghị luận. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß: Häc bµi. C- tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? Nêu cách làm bài văn nghị luận về một sự việc hiện tợng trong đời sống? 3. Bµi míi. I- Tìm hiểu bài nghị luận về vấn đề t tởng, đạo lí. 1. T×m hiÓu v¨n b¶n: ‘Tri thøc lµ søc m¹nh”.. Học sinh đọc văn bản/ sgk ? Cho biết văn bản bàn về vấn đề gì? Văn bản trªn chia lµm mÊy phÇn, nªu giíi h¹n vµ néi dung - V¨n b¶n bµn vÒ gi¸ trÞ cña tri thøc tõng phÇn? khoa häc vµ vai trß cña ngêi tri thøc trong viÖc ph¸t triÓn x· héi - Bè côc : 3 phÇn + PhÇn më bµi: §o¹n v¨n 1..

(269) => Nêu vấn đề cần bàn luận: tri thức là sức mạnh, ai có tri thức ngời đó có sức mạnh. + PhÇn th©n bµi: §o¹n v¨n 2,3 Luận điểm 1: Tri thức đúng là sức mạnh. LuËn ®iÓm 2: Tri thøc lµ søc m¹nh cña c¸ch m¹ng. + PhÇn kÕt bµi: §o¹n v¨n 4. => Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng coi träng tri thức hoặc sử dụng tri thức không đúng chỗ. GV: Phần kết bài đã mở rộng vấn đề cần bàn luËn. ? PhÇn th©n bµi t¸c gi¶ lµm s¸ng tá 2 luËn ®iÓm b»ng c¸ch nµo? - LuËn ®iÓm 1: §îc chøng minh b»ng mét vÝ dô cô thÓ vÒ söa c¸i m¸y. - LuËn ®iÓm 2: Chøng minh b»ng dÉn chøng cô thÓ nãi lªn vai trß to lín cña ngêi trÝ thøc VN trong công cuộc kháng chiến và xây dựng đất nớc. ? Qua ®©y em thÊy c¸c phÇn trong bµi v¨n cã quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo?. + Mở bài: nêu vấn đề. + Th©n bµi: lËp luËn, chøng minh vÊn đề. ? Theo em trong bài văn những câu văn nào + Kết bài: mở rộng bàn luận vấn đề. mang luËn ®iÓm chÝnh cña bµi? - Nhµ khoa häc... søc m¹nh. - Sau này Lê Nin… đợc sức mạnh. - Tri thức đúng là sức mạnh. - Râ rµng ngêi cã... lµm næi. - Tri thøc …c¸ch m¹ng. - Tri thøc…quý träng tri thøc. - Hä kh«ng … trªn mäi lÜnh vùc. ? T¹i sao chØ hai luËn ®iÓm t¸c gi¶ l¹i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn trong c¸c c©u v¨n? - Ngêi viÕt nh»m t« ®Ëm, nhÊn m¹nh hai ý: + Tri thøc lµ søc m¹nh. + Vai trß to lín cña ngêi trÝ thøc trªn mäi lÜnh vực đời sống. ? Văn bản trên đã sử dụng phép lập luận chính nµo? - PhÐp lËp luËn chøng minh - PhÐp lËp luËn chøng minh lµ chñ yÕu. GV: Víi phÐp lËp luËn chøng minh nµy cã søc thuyết phục vì đã giúp cho ngời đọc nhận thức đợc vai trò của tri thức và vai trò ngời trí thức đối víi sù ph¸t triÓn, tiÕn bé cña x· héi. V× vËy, nã mang tầm vóc là một vấn đề t tởng đạo lí của cả x· héi..

(270) 2. KÕt luËn: ? Qua ®©y em hiÓu thÕ nµo lµ bµi v¨n nghÞ luËn về t tởng, đạo lí? - Nghị luận về một vấn đề t tởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực t tởng, đạo đức, lối sống… ? Theo em muốn làm nổi bật một vấn đề t tởng - Nghị luận bằng cách : Giải thích, đạo lí ta làm bằng cách nào? chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tÝch. ? Về hình thức bài viết phải đảm bảo yêu cầu gì? - Yêu cầu : Có bố cục 3 phần, luận điểm đúng đắn rõ ràng, lời văn chính xác, sinh động. ? Qua bµi häc nµy em cho biÕt bµi nghÞ luËn vÒ một vấn đề t tởng đạo lí khác với bài nghị luận về một sự việc, hiện tợng đời sống nh thế nào? NghÞ luËn sù viÖc, hiện tợng đời sống lµ xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ đời sống (sự việc, hiện tîng) råi kh¸i qu¸t thành một vấn đề t tởng, đạo lí.. Nghị luận t tởng đạo lÝ th× b¾t ®Çu tõ t tëng đạo lí sau đó dùng lập luËn gi¶i thÝch, chøng minh phân tích… để giúp ngời đọc nhận thức đúng vấn đề t tởng, đạo lí đó.. ? Qua bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? - Häc sinh tr×nh bµy theo ghi nhí sgk ? §äc ghi nhí/sgk. * Ghi nhí/sgk : II- LuyÖn tËp 1. V¨n b¶n: “Thêi gian lµ vµng”. - Gọi học sinh đọc văn bản: “Thời gian là vàng”. ? V¨n b¶n trªn thuéc lo¹i nµo? ? Văn bản trên nghị luận về vấn đề gì? - V¨n b¶n bµn vÒ gi¸ trÞ cña thêi gian.. - V¨n b¶n thuéc lo¹i nghÞ luËn vÒ mét vấn đề t tởng, đạo lí. - Vấn đề nghị luận: bàn về giá trị của thêi gian. ? Văn bản đợc triển khai thành mấy luận điểm, - HÖ thèng luËn ®iÓm : em tìm các luận điểm đó? + Thêi gian lµ sù sèng. + Thêi gian lµ th¾ng lîi. + Thêi gian lµ tiÒn. + Thêi gian lµ tri thøc. ? PhÐp lËp luËn chñ yÕu trong v¨n b¶n nµy lµ g×? - PhÐp lËp luËn chñ yÕu cña v¨n b¶n lµ ph©n tÝch - PhÐp lËp luËn chñ yÕu: ph©n tÝch vµ chøng minh. vµ chøng minh. ? C¨n cø vµo ®©u biÕt ®©y lµ phÐp lËp luËn ph©n tÝch chøng minh? - §a ra ph©n tÝch hµng lo¹t c¸c dÉn chøng. ? C¸ch lËp luËn nµy cã tÝnh thuyÕt phôc kh«ng?.

(271) V× sao ? - C¸ch lËp luËn nµy cã søc thuyÕt phôc vµ gi¶n dÞ dÔ hiÓu. 4. cñng cè. - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. - HS đọc lại nội dung phần ghi nhớ. 5. híng dÉn: - Học thuộc ghi nhớ, xem lại 2 bài tập đã chữa. Làm lại vào vở buổi chiều. - ChuÈn bÞ bµi : liªn kÕt c©u... => §äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn.. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 14/1/2014. TiÕt 109:. Liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n A- Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh nắm đợc khái niệm liên kết và các phơng tiện liên kết câu, liên kết đoạn v¨n. - RÌn kÜ n¨ng sö dông ph¬ng tiÖn liªn kÕt c©u, liªn kÕt ®o¹n v¨n khi viÕt v¨n. - Gi¸o dôc häc sinh sö dông thµnh th¹o c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt c©u, liªn kÕt ®o¹n v¨n. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi, b¶ng phô Trß: Häc bµi. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? KÓ tªn c¸c thµnh phÇn biÖt lËp? LÊy vÝ dô minh ho¹ ? 3. Bµi míi.. GV: Gọi học sinh đọc đoạn văn/sgk/42 ? Nêu xuất xứ đoạn văn? Đoạn văn bàn về vấn đề g×? - Bµn vÒ c¸ch ngêi nghÖ sÜ ph¶n ¸nh thùc t¹i (ph¶n ¸nh néi dung cña t¸c phÈm nghÖ thuËt cña ngêi nghÖ sÜ ). ? Theo em néi dung cña ®o¹n v¨n nµy cã liªn quan đến chủ đề của văn bản: “Tiếng nói của văn nghệ” kh«ng? - Có quan hệ với chủ đề của văn bản bởi vì nội. I- Kh¸i niÖm liªn kÕt 1. VÝ dô: XÐt ®o¹n v¨n cña NguyÔn §×nh Thi. - Vấn đề bàn luận: cách ngời nghệ sĩ ph¶n ¸nh thùc t¹i. - Néi dung cña ®o¹n v¨n cã quan hÖ với chủ đề của văn bản..

(272) dung ph¶n ¸nh cña v¨n nghÖ lµ mét khÝa c¹nh cña vấn đề: “Tiếng nói của văn nghệ”. GV: Nh vậy, chủ đề đoạn văn liên quan chặt chẽ với chủ đề văn bản: đó là quan hệ bộ phận- toàn bé. ? §o¹n v¨n trªn gåm mÊy c©u? Néi dung cña tõng c©u? Nh÷ng néi dung cña c©u cã quan hÖ nh thÕ nào với chủ đề đoạn văn? - C©u 1: T¸c phÈm nghÖ thuËt ph¶n ¸nh thùc t¹i. - C©u 2: Khi ph¶n ¸nh thùc t¹i, nghÖ sÜ muèn nãi điều gì đó mới mẻ. - C©u 3: C¸i míi mÎ Êy lµ lêi göi cña ngêi nghÖ sÜ. -> Nội dung của các câu đều hớng vào chủ đề của ®o¹n v¨n “c¸ch ph¶n ¸nh thùc t¹i cña ngêi nghÖ sÜ. GV: Cã nghÜa lµ ngêi nghÖ sÜ kh«ng ph¶n ¸nh y nguyªn thùc t¹i mµ cã sù s¸ng t¹o. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù s¾p xÕp c©u trong ®o¹n v¨n? - S¾p xÕp theo tr×nh tù l«gÝc: + Ph¶n ¸nh thùc t¹i (c©u1), võa ph¶n ¸nh võa s¸ng t¹o (c©u 2). + ë c©u 3 s¸ng t¹o b»ng c¸ch nh¾n göi mét ®iÒu g× đó vào tác phẩm. ? Qua ph©n tÝch em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ néi dung cña c¸c c©u trong ®o¹n v¨n? Sù s¾p xÕp tr×nh tù c¸c c©u? - Néi dung cña c¸c c©u trong ®o¹n v¨n có liên quan chặt chẽ với nhau và đều hớng vào chủ đề đoạn văn. Các câu đợc sắp xếp theo 1 trình tự hợp lí (Câu ? Em có nhận xét gì về mối quan hệ nội dung của trớc nêu vấn đề, câu sau là sự mở réng, ph¸t triÓn ý c©u tríc) ®o¹n v¨n so víi v¨n b¶n? - Đoạn văn trong văn bản phục vụ cho chủ đề chung cña v¨n b¶n. GV: Nh vËy, trong mét v¨n b¶n, c¸c c©u v¨n trong mét ®o¹n v¨n - vÒ mÆt néi dung cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau, néi dung cña ®o¹n v¨n ph¶i híng tíi chủ đề văn bản. Nội dung của các câu văn hớng về chủ đề của đoạn văn. Đó chính là cách liên kết về mÆt néi dung. ? Em h·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ liªn kÕt vÒ mÆt néi 2. KÕt luËn dung ? a. Liªn kÕt vÒ néi dung - Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề cña v¨n b¶n, c¸c c©u ph¶i phôc vô chñ đề của đoạn văn - C¸c ®o¹n vµ c¸c c©u ph¶i s¾p xÕp ? Chó ý vÒ mÆt h×nh thøc c¸c em h·y xem c¸c tõ in theo 1 tr×nh tù hîp lý.

(273) đậm và cho biết những từ nào đợc lặp lại nhiều lÇn? - LÆp: t¸c phÈm (2lÇn). ? Xem tõ nµo cã thÓ thay thÕ cho tõ nµo? - Tõ “anh” thay thÕ cho tõ “nghÖ sÜ”. ? Trong đoạn văn còn có những cụm từ nào đồng nghÜa víi nhau? - Cái đã có rồi đồng nghĩa với những vật liệu mîn ë thùc t¹i. ? Theo em tõ “nhng” ë c©u 2 cã t¸c dông g×? thuéc tõ lo¹i nµo? - Nèi víi c©u mét. - Quan hÖ tõ. ? Ngoµi ra trong ®o¹n v¨n cã nh÷ng tõ ng÷ nµo cïng trêng liªn tëng víi nhau? - T¸c phÈm- nghÖ sÜ. ? ViÖc t¸c gi¶ sö dông lÆp tõ, tõ thay thÕ, tõ ng÷ đồng nghĩa, từ nối, những từ cùng trờng liên tởng cã t¸c dông g×? - Cã t¸c dông liªn kÕt c¸c c©u l¹i víi nhau. ? Nh vËy, vÒ mÆt h×nh thøc c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n, c¸c c©u v¨n trong ®o¹n v¨n cã quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo? - Cã quan hÖ liªn kÕt mËt thiÕt víi nhau.. b. Liªn kÕt vÒ h×nh thøc - PhÐp lÆp tõ ng÷. ? Chóng liªn kÕt víi nhau b»ng c¸c biÖn ph¸p - Sử dụng từ ngữ đồng nghĩa, chÝnh nµo? tr¸i nghÜa, cïng trêng liªn tëng. - Sö dông phÐp thÕ. - Sö dông phÐp nèi. ? C¸c ®o¹n v¨n, c©u v¨n liªn kÕt víi nhau b»ng mÊy c¸ch? - Hai c¸ch: néi dung vµ h×nh thøc. * Ghi nhí: sgk GV: §©y chÝnh lµ phÇn ghi nhí sgk, gäi häc sinh đọc. II- LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp1 /sgk - 44 ? Gọi học sinh đọc và nêu yêu cầu của bài tập? - Ph©n tÝch sù liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n. ? Để thực hiện đợc yêu cầu này ta căn cứ vào đâu? - C¨n cø vµo nh÷ng c©u hái gîi ý. ? Chủ đề của đoạn văn là gì? Nêu nội dung và trình - Chủ đề của đoạn văn là: Khẳng định tù s¾p xÕp tõng c©u? nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu vÒ n¨ng lùc trÝ tuÖ cña con ngêi VN..

(274) - Câu 1: Khẳng định điểm mạnh là thông minh, nh¹y bÐn. - Câu 2: Khẳng định đó là tính u việt của sự phát triÓn. - C©u 3: Nªu nh÷ng ®iÓm yÕu. - C©u 4: Ph©n tÝch nh÷ng biÓu hiÖn cña nh÷ng ®iÓm yÕu kÐm. - Câu 5: khẳng định nhiệm vụ cấp bách là phải kh¾c phôc. - Tr×nh tù s¾p xÕp tõng c©u hîp lÝ: MÆt m¹nh cña trÝ tuÖ ViÖt Nam => nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ => BiÖn ph¸p kh¾c phôc những hạn chế để đáp ứng sự phát triÓn cña nÒn kinh tÕ míi.. => S¾p xÕp theo tr×nh tù hîp lÝ. ? VÒ h×nh thøc c¸c c©u liªn kÕt víi nhau nhê phÐp - VÒ h×nh thøc c¸c c©u liªn kÕt víi liªn kÕt nµo? nhau nhê c¸c phÐp liªn kÕt. - Câu 1 và 2: liên kết nhờ phép đồng nghĩa nhê côm tõ “b¶n chÊt trêi phó Êy”. - C©u 2 vµ 3: Liªn kÕt nhê phÐp nèi: “nhng”. - C©u 3 vµ 4: liªn kÕt nhê phÐp nèi: “Êy lµ”. - C©u 4 vµ 5: liªn kÕt nhê phÐp lÆp: “lç hæng”. - C©u 5 vµ 1: Nhê phÐp lÆp: “th«ng minh”. 4. cñng cè. - Học sinh đọc lại ghi nhớ/sgk - Gv kh¸i qu¸t néi dung bµi häc 5. Híng dÉn - Häc thuéc lßng ghi nhí/ sgk - Hoµn chØnh c¸c phÇn bµi tËp vµo vë bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi : LuyÖn tËp….. => §äc kÜ tríc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái vµ BT. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 15/1/2014. TiÕt 110:. Liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n (luyÖn tËp) A- Mục tiêu cần đạt - Qua tiết luyện tập giúp học sinh ôn tập và củng cố các kiến thức đã học về liên kết câu và liên kết đoạn văn. Từ đó cácem có ý thức vận dụng các phép liên kết khi xây dựng văn bản. - Tích hợp với các văn bản để thấy rõ điều đó. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch liªn kÕt v¨n b¶n vµ sö dông c¸c phÐp liªn kÕt ph©n tÝch v¨n b¶n. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu,so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Trß: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi..

(275) C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc. 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê. 3. Bµi míi. GV: Giờ học trớc cô trò chúng ta đã tìm hiểu thế nào là liên kết câu, liên kết đoạn văn trong văn bản. Tiết học này chúng ta cùng nhau làm 1 số bài tập để củng cố kiến thức của giờ häc tríc ! - Gv kiÓm tra kiÕn thøc cña bµi häc cò th«ng qua phơng pháp vấn đáp - Hs đứng tại chỗ trả lời ? ThÕ nµo lµ liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n? T¹i sao ph¶i liªn kÕt ®o¹n v¨n? - C¸c ®o¹n v¨n trong mét v¨n b¶n còng nh c¸c c©u v¨n trong mét v¨n b¶n ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ néi dung vµ h×nh thøc. -> C¸c c©u liªn kÕt víi nhau míi t¹o ra mét ®o¹n v¨n hoµn chØnh vÒ néi dung vµ h×nh thøc, nÕu kh«ng còng chØ lµ mét chuçi c©u hçn hîp kh«ng thông báo đợc nội dung trọn vẹn . - Các đoạn văn đó liên kết với nhau mới có một v¨n b¶n hoµn chØnh, nÕu kh«ng còng chØ lµ tËp hợp các đoạn văn hỗn độn.. A- Lý thuyÕt. I. II.. Liªn kÕt néi dung Liªn kÕt h×nh thøc. ? Cã mÊy c¸ch liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n, dấu hiệu nào nhận biết các cách liên kết đó? - Cã hai c¸ch liªn kÕt : + VÒ néi dung + VÒ h×nh thøc B- LuyÖn tËp I. D¹ng bµi tËp ph¸t hiÖn 1. Bµi tËp 1/49.. GV sö dông b¶ng phô chøa bµi tËp 1/sgk/49 ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? - ChØ ra phÐp liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n trong tõng trêng hîp . ? Muốn thực hiện đợc yêu cầu này ta phải làm g×? - VÒ h×nh thøc: C¸c c©u, c¸c ®o¹n liªn kÕt víi nhau nhê tõ ng÷ nµo qua phÐp liªn kÕt nµo? ? Căn cứ vào đó em hãy thực hiện yêu cầu bài tËp? HS tr×nh bµy theo c¸ nh©n tõng bµn. GV chia cô thÓ bµn nµo lµm phÇn nµo... Thêi gian 3 phót. HÕt thêi gian tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. a) Liªn kÕt c©u: PhÐp lÆp: “trêng häc” GV kh¸i qu¸t. - §o¹n 1 vµ 2: liªn kÕt b»ng phÐp thÕ. “nh thÕ” thay thÕ cho c©u cuèi ®o¹n tríc b) Liªn kÕt c©u: b»ng phÐp lÆp :v¨n nghÖ. - Liªn kÕt ®o¹n b»ng phÐp lÆp: sù sèng, v¨n nghÖ. c) Liªn kÕt phÐp lÆp: “Thêi gian, con ngêi.”.

(276) ? Thông qua bài tập 1 em rút ra đợc bài học gì ? - KÕt hîp linh ho¹t vµ ®a d¹ng c¸c ph¬ng tiÖn liên kết để liên kết câu và liên kết đoạn văn GV cung cÊp bµi tËp 2 trªn b¶ng phô - Gọi học sinh đọc và nêu yêu cầu bài tập? ? Cho häc sinh th¶o luËn cÆp vµ thùc hiÖn yªu cÇu bµi tËp.. d) Liªn kÕt tr¸i nghÜa: “yÕu ®uèim¹nh, hiÒn lµnh- ¸c”.. 2. Bµi tËp 2/50. C¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa: Nhiệt độ vật lí V« h×nh Gi¸ l¹nh Th¼ng t¾p Đều đặn. nhiệt độ tâm lí h÷u h×nh. nãng báng h×nh trßn lóc nhanh lóc chËm. ? Thông qua bài tập 2 em rút ra đợc bài học gì ? . - Có thể sử dụng các cặp từ trái nghĩa về đặc điểm thời gian vật lý và đặc điểm thời gian tâm lý -> Tất cả các PTBĐ đều phải sử dụng để liên kết câu, liên kết đoạn văn. phơng tịên liên kết để liên kết câu và liªn kÕt ®o¹n.. Học sinh đọc bài tập 3 ? Bµi tËp yªu cÇu chóng ta lµm g×? - ChØ ra lçi vÒ liªn kÕt néi dung cña ®o¹n v¨n - Nªu c¸ch söa vµ söa l¹i cho chÝnh x¸c. HS th¶o luËn theo nhãm bµn (t/g 1 phót) GV gäi häc sinh tr×nh bµy, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ xung cho hoµn chØnh ( GV gîi ý: Cã thÓ thªm mét sè tõ ng÷ hoÆc c©u để thiết lập liên kết chủ đề giữa các câu). a) Cắm đi một hình trong đêm. Trận địa pháo đại đội 2 của anh ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Anh chît nhí håi ®Çu mïa l¹c hai bè con anh cùng viết đơn xin ra mặt trận. Bây giờ, mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối.. b) Năm 19 tuổi chị đẻ đứa con trai, sau đó chồng. II. D¹ng bµi tËp ch÷a lçi liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®oan v¨n. 3. Bµi tËp 3.. a. Lçi vÒ liªn kÕt néi dung: C¸c c©u không phục vụ chủ đề chung của đoạn v¨n => Ch÷a: Thªm 1 sè tõ ng÷ hoÆc c©u để thiết lập liên kết chủ đề giữa các c©u.. b. Lçi vÒ liªn kÕt néi dung: TrËt tù c¸c sù viÖc nªu trong c©u kh«ng hîp lÝ. => Ch÷a: Thªm tr¹ng ng÷ chØ thêi gian vào đầu câu 2 để làm rõ mối quan hệ thêi gian gi÷a c¸c sù kiÖn..

(277) m¾c bÖnh èm liÒn trong 2 n¨m råi chÕt. Suèt hai n¨m anh èm nÆng, chÞ lµm quÇn quËt phông dìng cha mÑ chång, hÇu h¹ chång, bó mím cho con. Cã nh÷ng ngµy ng¾n ngñi c¬n bÖnh t¹m lui, chång chÞ yªu th¬ng chÞ v« cïng.. - Các câu phải đợc liên kết chặt chẽ với ? Bµi tËp 3 cho em bµi häc g× khi x©y dùng ®o¹n nhau v¨n ? - Sử dụng các từ ngữ hoặc câu để liên kÕt 4. Bµi tËp 4: Gi¸o viªn cung cÊp bµi tËp 4 trªn b¶ng phô Học sinh đọc yêu cầu bài tập 4 ? ChØ ra nh÷ng lçi liªn kÕt vÒ mÆt h×nh thøc trong 2 đoạn trích và nêu cách sửa những lỗi đó ? - HS thảo luận nhóm bàn, sau đó trả lời - GV cho hs đọc lại đoạn văn sau khi đã sửa. ? Em rót ra bµi häc g× th«ng qua bµi tËp 4 ?. a. Lçi dïng tõ ë c©u 2 - c©u 3 kh«ng thèng nhÊt => Cách sửa: Thay đại từ “nó” = “chóng” b. Dïng tõ kh«ng cïng nghÜa víi nhau: v¨n phßng - héi trêng. => C¸ch söa: Thay tõ “héi trêng” ë c©u 2 b»ng tõ “v¨n phßng” -> Sử dụng từ ngữ chính xác để tạo nên sù liªn kÕt ®o¹n v¨n. - CÇn ph¶i hiÓu râ nghÜa cña tõ khi sö dông míi tạo đợc sự liên kết III. D¹ng bµi tËp t¹o lËp v¨n b¶n 1.Nhãm 1: Dùng 1 ®o¹n v¨n ng¾n chñ đề môi trờng. Chỉ ra cách liên kết câu GV ph©n líp lµm 2 nhãm. trong ®o¹n v¨n mµ nhãm em sö dông 2.Nhãm 2: Dùng 2 ®o¹n v¨n ng¾n chñ đề học tập. chỉ ra cách liên kết câu và liªn kÕt ®o¹n v¨n mµ em sö dông. GV híng dÉn x©y dùng v¨n b¶n ra giÊy nh¸p (thêi gian cho mçi nhãmlµ 7 phót) GV gäi häc sinh tr×nh bµy tríc líp, häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ xung Gv chèt, cho ®iÓm. 4. cñng cè. - Gi¸o viªn chèt l¹i néi dung vÒ liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n. - Lu ý nh÷ng lçi thêng m¾c trong qu¸ tr×nh sö dông, thùc hµnh. 5. híng dÉn:. - VÒ nhµ häc l¹i néi dung phÇn ghi nhí vÒ liªn kÕt c©u, liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. - Xem lại các bài tập đã chữa và hoàn chỉnh các bài tập vào vở bài tập - So¹n v¨n b¶n : Con cß = > đọc kĩ văn bản, học thuộc lòng, soạn bài theo hệ thống câu hỏi. Ngµy so¹n: 26/1/2014 TiÕt 111:. Hớng dẫn đọc thêm : Con cò - ChÕ lan viªn -.

(278) A- Mục tiêu cần đạt. - Giúp học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tợng con cò trong bài thơ đợc phát triển từ những câu ca dao để ngợi ca tình mẹ và những lời hát ru đối với cuộc sống con ngời VN. Thấy đợc sự vận dụng sáng tạo ca dao của tác giả và những đặc điểm về hình ảnh, thể thơ, giäng ®iÖu cña bµi th¬. - Rèn kĩ năng cảm thụ và phân tích thơ trữ tình thể tự do, phân tích hình tợng thơ đợc s¸ng t¹o b»ng liªn tëng, tëng tîng. - Gi¸o dôc t×nh yªu th¬ng, ngîi ca t×nh mÑ con. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Tham kh¶o t liÖu, so¹n bµi, ch©n dung nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn Trò: Học bài, đọc trớc văn bản. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc. 2. KiÓm tra ? Trong v¨n b¶n : Chã sãi vµ cõu trongth¬ ngô ng«n cña La ph«ng ten, t¸c gi¶ lËp luận qua hai cách viết của nhà khoa học và nhà thơ nhằm mục đích gì? 3.Bµi míi. GV: ViÕt vÒ con cß trong lêi ru cña mÑ, nhµ th¬ NguyÔn Duy cã ®o¹n: “Cái cò sung chát đào chua. C©u ca mÑ h¸t giã ®a vÒ trêi Ta ®i trän kiÕp con ngêi Còng kh«ng ®i hÕt mÊy lêi mÑ ru Còn Chế Lan Viên thì bay bổng với đôi cánh con cò trong lời ru thấm hơi thở của mẹ hiền đa võng ru con những tra hè nắng lửa, lời bài hát ấy đợc thể hiện nh thế nào trong tác phẩm hôm nay, c« trß chóng ta cïng t×m hiÓu. I- T×m hiÓu chung: Theo dâi phÇn chó thÝch (*) ? Tr×nh bµy sù hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn ? 1. T¸c gi¶: ChÕ Lan Viªn (1920-1989) tªn khai sinh lµ Phan Ngäc Hoan quª ë Cam Lé- Qu¶ng TrÞ. Lµ nhµ th¬ xuÊt s¾c trong nÒn th¬ ca GV giíi thiÖu ch©n dung t¸c gi¶ vµ bæ sung: ¤ng -hiÖn đại. có những đóng góp quan trọng cho thơ ca dân tộc. ë thÕ kØ XX ChÕ Lan Viªn cã phong c¸ch th¬ râ nÐt và độc đáo. Đó là phong cách suy tởng, triết lí đậm chất trí tuệ và tính hiện đại. - H×nh ¶nh th¬ «ng phong phó ®a d¹ng, kÕt hîp giữa thực và ảo, thờng đợc sáng tạo bằng sức mạnh cña liªn tëng, tëng tîng, cã nhiÒu bÊt ngê lÝ thó. ? Em tr×nh bµy xuÊt xø cña v¨n b¶n trªn? 2. T¸c phÈm: - XuÊt xø: Bµi th¬ s¸ng t¸c n¨m 1962 in trong tập “Hoa ngày thờngGV: “Con cò” là bài thơ thể hiện khá rõ một số nét đợc cña phong c¸ch nghÖ thuËt cña t¸c gi¶. Bµi th¬ khai Chim b¸o b·o” (1967). th¸c vµ ph¸t triÓn h×nh ¶nh con cß trong nh÷ng c©u.

(279) hát ru quen thuộc để ngợi ca tình mẹ con và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con ngời. GV: Yêu cầu đọc: Giọng thơ thủ thỉ, tâm tình nh lời ru, chó ý nh÷ng ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷, c©u c¶m, c©u hái nh là đối thoại, những câu thơ trong ngoặc kép. GV đọc mẫu đoạn 1, gọi 2 học sinh đọc và nhận xét đọc. ? Theo em v¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn, nªu néi dung tõng phÇn? - P1: §o¹n 1: H×nh ¶nh con cß qua nh÷ng lêi ru b¾t đầu đến với tuổi thơ. - P2: §o¹n 2: H×nh ¶nh con cß ®i vµo tiÒm thøc cña tuæi th¬ trë nªn gÇn gòi vµ sÏ theo cïng con ngêi - Bè côc : 3 phÇn trên chặng đờng đời. - P3: §o¹n 3: Tõ h×nh ¶nh con cß, suy ngÉm vµ triết lí về ý nghĩa những lời ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi ngời. ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ sù ph¸t triÓn m¹ch cña bµi th¬? - Bài thơ đợc viết theo thể tự do, các câu ngắn dài không đều, nhịp điệu biến đổi. - Xuyªn suèt bµi th¬ lµ h×nh tîng con cß trong mèi quan hệ với cuộc đời con ngời, từ thơ bé đến trởng thành và suốt cả cuộc đời. ? Theo em h×nh tîng con cß trong th¬ ChÕ Lan Viên đợc khai thác từ đâu? - §îc khai th¸c tõ trong ca dao truyÒn thèng. ? Trong ca dao hình ảnh con cò thờng đợc hiểu theo nghÜa nµo? - HiÓu theo nghÜa Èn dô, con cß lµ h×nh ¶nh ngêi n«ng d©n, ngêi phô n÷ trong cuéc sèng nhiÒu vÊt vả, nhọc nhằn nhng giàu đức tính tốt đẹp và niềm vui sèng. Gọi học sinh đọc đoạn 1. ? Bèn c©u th¬ ®Çu giíi thiÖu cho ta biÕt ®iÒu g×? - Lêi mÑ h¸t ru con khi con n»m trong n«i.. II-§äc hiÓu v¨n b¶n 1. Hình ảnh con cò đến với tuổi ấu thơ ? Trong lời hát ru của mẹ có hình ảnh nào? Qua đó của con. em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch giíi thiÖu h×nh tîng con cß cña t¸c gi¶? - Trong lêi h¸t ru cña mÑ cã h×nh ¶nh con cß. - C¸ch giíi thiÖu h×nh ¶nh con cß mét c¸ch tù nhiªn, hîp lÝ qua nh÷ng lêi ru cña mÑ thuë cßn n»m trong nôi mẹ đã muốn… - Lêi h¸t ru cã h×nh ¶nh con cß cña ca GV: H×nh ¶nh con cß trong lêi ru cña mÑ cø thÊm dao dÇn vµo t©m hån cña con, tù nhiªn, ©u yÕm nh lµ b¾t ®Çu tõ v« thøc, b¶n n¨ng nh dßng s÷a mÑ nu«i con, con cha hiÓu vµ cha cÇn hiÓu nhng tuæi th¬ con kh«ng thÓ thiÕu lêi ru víi nh÷ng c¸nh cß bay bæng.

(280) Êy. ? Trong lêi h¸t ru cña mÑ vÒ con cß, mÑ h¸t ru b»ng nh÷ng bµi ca dao nµo? - Con cß bay l¶ bay la, bay tõ cöa phñ bay ra c¸nh đồng. - Con cß bay l¶ bay la, bay tõ cöa phñ bay vÒ §ång §¨ng. ? Qua 2 bµi ca dao gîi t¶ cho ta biÕt ®iÒu g×?. - Gîi cho ta kh«ng gian, khung c¶nh cuộc sống thời xa từ làng quê đến phố ? Hai bài ca dao này đợc tác giả đa vào trong bài xá - Hình ảnh con cò trong những câu th¬ cña m×nh nh thÕ nµo? ca dao nµy gîi lªn vÎ nhÞp nhµng, - T¸c gi¶ chØ lÊy mét vµi ch÷ trong mçi c©u nh»m thong th¶, b×nh yªn cña cuéc sèng vèn gîi nhí nh÷ng c©u Êy. ít biến động thuở xa. GV: Nhà thơ đã vận dụng một cách sáng tạo, ông chØ trÝch mét phÇn, mét vµi tõ ng÷ råi ®a vµo trong - VËn dông ca dao 1 c¸ch s¸ng t¹o m¹ch th¬, m¹ch c¶m xóc cña m×nh trong lêi ru cña mÑ. ? Đi liền lời hát ru đó mẹ thể hiện cảm xúc với con nh thÕ nµo? - “ Cß mét m×nh… con ch¬i råi l¹i ngñ”, ? Em hiÓu 2 c©u th¬ nµy nh thÕ nµo? - Con cã mÑ ch¨m sãc tuæi th¬ con ch¬i råi l¹i ngñ mét c¸ch hån nhiªn. ? Cø thÕ hµng ngµy mÑ ru con, h×nh ¶nh con cß hiÖn lªn trong lêi ru cña mÑ qua nh÷ng bµi ca dao nµo n÷a? - Con cß mµ… cß con. GV: ë ®©y tiÕp tôc cã sù s¸ng t¹o trong viÖc vËn dông ca dao vµo trong th¬ cña m×nh. ? H×nh ¶nh con cß cña bµi ca dao nµy cã g× kh¸c so víi 2 bµi ca dao trªn? ? Nh vËy, mÆc dï ý nghÜa lêi h¸t ru hÕt søc s©u sa nhng ë thêi ®iÓm con cßn trong n«i th× lêi h¸t ru Êy cã vai trß g×? - Nh÷ng lêi h¸t ru lµ sù vç vÒ trong ©m ®iÖu ngät ngào dịu dàng để đa con vào giấc ngủ. GV: Tuy nhiên đây chính là sự khởi đầu con đờng ®i vµo thÕ giíi t©m hån con ngêi, nh÷ng ®iÖu hån d©n téc cø thÊm dÇn, thÊm dÇn vµo t©m hån cña bÐ, nu«i dìng bÐ. ? Từ những lời hát ru của mẹ, tác giả đã nói lên tình cảm của mẹ đối với con qua những câu thơ nào?. - Con cß ë ®©y lµ tîng trng cho ngêi mÑ nhäc nh»n vÊt v¶ lÆn léi kiÕm sèng. -> Hình ảnh con cò đã đến với tâm hồn tuæi th¬ mét c¸ch v« thøc b»ng trùc gi¸c qua lêi ru cña mÑ..

(281) -. “ Ngñ… ph©n v©n”.. ? H×nh ¶nh “cß” trong “cß ¬i, chí sî” t¸c gi¶ muèn nãi tíi ai? - Con cß cña mÑ – h×nh ¶nh ngêi con GV: Nh vậy đã có sự liên tởng. ? Qua nh÷ng c©u th¬ nµy em hiÓu t×nh c¶m mÑ dµnh cho con nh thÕ nµo? - Mẹ mong con đợc yên giấc trong vòng tay bÕ ½m vµ dßng s÷a ngät ngµo cña mÑ. ? Nhờ đó giúp em cảm nhận đợc gì về tình cảm của mÑ dµnh cho con? GV: §o¹n th¬ khÐp l¹i b»ng nh÷ng c©u th¬ gîi lªn -> Qua nh÷ng lêi h¸t ru ngät ngµo, dÞu cuéc sèng thanh b×nh ªm ¶ cña bÐ. dàng bé đợc vỗ về chăm sóc bằng sự yªu th¬ng vµ che chë cña mÑ hiÒn.. HS §äc diÔn c¶m ®o¹n 2. Më ®Çu ®o¹n 2 t¸c gi¶ tiÕp tôc giíi thiÖu víi chóng ta ®iÒu g×? - Giíi thiÖu vÒ lêi h¸t ru cña mÑ. GV: MÑ l¹i ru con b»ng lêi h¸t ru yªu th¬ng mong con yªn giÊc ngñ.. 2. H×nh ¶nh con cß trë thµnh ngêi b¹n đồng hành của con trên mọi nẻo đờng đời.. ? Trong lêi h¸t ru cña mÑ cã g× gièng lêi h¸t ru trong đoạn 1? Hình ảnh con cò trong lời hát ru đến - C¸nh cß trong lêi ru ®i vµo tiÒm thøc víi bÐ nh thÕ nµo? - Gièng lêi h¸t ru ë ®o¹n 1 cã h×nh ¶nh con tuæi th¬ trë nªn gÇn gòi th©n thiÕt. cß. - “ Cho cò… chung đôi”. ? Nếu nh đoạn 1, hình ảnh con cò đến với con một c¸ch v« thøc th× ë ®o¹n 2 cã g× kh¸c biÖt? - Cánh cò trở thành ngời bạn đồng hành của con. - “Cho cò… hai đứa đắp chung đôi”. ? Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ nµy nh thÕ nµo? - Cò đến bên nôi làm quen với bé và trở nên thân thiÕt, lóc thøc ch¬i víi em, lóc ngñ cß ngñ cïng. ? Em nhận xét gì về cách sử dụng từ “đứa” trong câu thơ “cánh của cò, hai đứa” - Từ đứa thân thơng mà suồng sã, biến cò thành đứa trÎ b¹n cña bÐ. ? §Õn tuæi ®i häc th× cß nh thÕ nµo? ë ®©y t¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? - “ Mai khôn… gót đôi chân”. - Ho¸n dô: c¸nh cß- chØ con cß. GV: Con ®i häc cß theo tõng bíc ch©n con, d×u con dắt con trên bớc đờng học tập..

(282) ? Đến khi con trởng thành cánh cò không chỉ là ngời bạn đồng hành mà đã phát triển hơn lên nh thế nµo? - C¸nh cß trë thµnh b¹n tri kØ kÓ tõ lóc nµo bªn con che chë, qu¹t m¸t vµo c©u th¬ míi viÕt cña con. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh th¬ cña t¸c gi¶ ë ®©y? Theo em ý nghÜa biÓu tîng cña - Liªn tëng, tëng tîng, nh©n ho¸. con cß trong ®o¹n th¬ nµy lµ g×? -> H×nh ¶nh con cß mang ý nghÜa biÓu - Hình ảnh con cò đợc xây dựng bằng sự liên tởng, tợng về lòng mẹ. tëng tîng phong phó qua biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸. ? Từ hình tợng con cò giúp em cảm nhận đợc gì về - Sự dìu dắt nâng đỡ dịu dàng của ngời lòng mẹ đối với con? mẹ theo cùng con trong mỗi chặng đờng đời từ lúc trong nôi đến tuổi tới trờng và đến lúc trởng thành. GV: Cánh cò và tuổi thơ, cánh cò và cuộc đời con ngêi. C¸nh cß vµ t×nh mÑ,râ rµng ë ®©y cã sù hoµ quyện khó phân biệt: Cánh cò làm chăn con đắp, cánh cò theo con đến trờng, đến lúc con trởng thµnh, c¸nh cß chÝnh lµ biÓu tîng cña ngêi mÑ th©n th¬ng, lµ t×nh yªu cña mÑ dµnh cho con. T×nh c¶m g¾n bã gi÷a hai mÑ con nh mét triÕt lÝ s©u sắc trong cuộc đời. Điều ấy đợc thể hiện nh thế nào 3. Suy nghĩ và triết lí về ý nghĩa lời ru ë khæ 3 chóng ta sÏ ®i t×m hiÓu tiÕp. và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi con ? §äc kÜ khæ th¬ thø 3 vµ theo dâi 5 c©u ®Çu. Em ngêi. cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ ë ®©y? - §iÖp tõ: “dï, cß” ? Điệp từ trong câu thơ này có tác dụng gì? Từ đó giúp em cảm nhận đợc gì về tấm lòng mẹ đối với con? - Cã t¸c dông nhÊn m¹nh “dï” con ë bÊt cø n¬i ®©u mÑ còng lu«n bªn con. GV: Con cò trong đoạn thơ 3 đợc hoá thân hoàn - Tấm lòng ngời mẹ lúc nào cũng bên con đến suốt cuộc đời. toµn trë thµnh lßng mÑ. ? Từ sự thấu hiểu tấm lòng ngời mẹ, nhà thơ đã kh¸i qu¸t mét quy luËt t×nh c¶m nh thÕ nµo? Em cã suy nghÜ g× vÒ quy luËt nµy? - Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con. - §©y lµ quy luËt t×nh c¶m cã ý nghÜa Hs Theo dâi: “µ ¬i… quanh n«i”. ? Nh÷ng c©u th¬ cuèi gîi cho ta ©m hëng g×? Trong bÒn v÷ng réng lín vµ s©u s¾c. lêi h¸t ru ta b¾t gÆp l¹i h×nh ¶nh nµo? - Gîi cho ta ©m hëng lêi h¸t ru víi ®iÖp khóc “ngñ ®i”. - H×nh ¶nh con cß, con v¹c trong lêi h¸t ru. GV: Trong lêi ru ng©n nga dÞu ngät l¹i vang lªn nã.

(283) đúc kết ý nghĩa phong phú của hình tợng con cò. Con cò mẹ hát cũng chính là cuộc đời, nâng cánh tơng lai cho con qua những câu hát của mẹ. ? Tác giả đã thành công gì về mặt nghệ thuật ở bài th¬ nµy? III- Tæng kÕt - Bµi th¬ viÕt theo thÓ th¬ tù do. C©u th¬ dµi ng¾n 1. NghÖ thuËt. không đều, nhịp điệu biến đổi, có nhiều câu thơ ®iÖp l¹i, t¹o nhÞp ®iÖu gÇn víi ®iÖu h¸t ru. - Giäng ®iÖu võa mang ©m hëng lêi h¸t ru võa mang ®Ëm chÊt suy tëng triÕt lÝ. - NghÖ thuËt s¸ng t¹o h×nh ¶nh con cß trong ca dao lµ n¬i xuÊt ph¸t ®iÓm cho nh÷ng ý tëng s¸ng t¹o më réng ra cña t¸c gi¶. H×nh ¶nh con cß giµu ý nghÜa tëng tîng. ? Tác giả đã thành công trong việc thể hiện nội dung t tëng, c¶m xóc cña bµi th¬ nh thÕ nµo? - Khi khai th¸c h×nh tîng con cß trong bµi ca dao, 2.Néi dung trong nh÷ng c©u h¸t ru, bµi th¬ “con cß” cña ChÕ Lan Viên đã ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa những lời hát ru đối với đời sống con ngời. Từ cảm xúc nhà thơ đã đúc kết ý nghĩa phong phú về hình tợng con cß vµ thÓ hiÖn nh÷ng suy ngÇm s©u s¾c vÒ t×nh mÉu * Ghi nhí/ sgk tö. HS đọc nội dung phần ghi nhớ/sgk. 4. cñng cè ? §äc diÔn c¶m bµi th¬? Trong 3 ®o¹n th¬, em thÝch nhÊt ®o¹n th¬ nµo? V× sao? ? Em hãy đọc một bài thơ mà em biết nói về tình mẹ dành cho con? Con là mầm đất tơi thơm Në trong lßng mÑ, mÑ ¬m mÑ trång §«i tay mÑ bÕ mÑ bång Nh con s«ng chë nÆng dßng phï sa MÑ nh×n con ngñ nh hoa Con từ tay mẹ thơm ra cuộc đời. 5. híng dÉn - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ phÇn ghi nhí - N¾m ch¾c néi dung bµi th¬ - Lµm hµon chØnh bµi tËp 2 phÇn luyÖn tËp - ChuÈn bÞ bµi míi: C¸ch lµm bµi nghÞ luËn…. => §äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi D. Rót kinh nghiÖm.

(284) Ngµy so¹n:1 /2/2014 TiÕt 112. C¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn về một vấn đề t tởng, đạo lí A- Mục tiêu cần đạt. - Giúp học sinh biết cách phân tích đề, tìm ý, lập dàn ý một bài văn nghị luận về một vấn đề t tởng đạo lí. - Tích hợp với các kiến thức Văn, Tiếng Việt, Tập làm Văn đã học. - Rèn kĩ năng làm một bài văn về một vấn đề t tởng đạo lí. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô Trß: Häc bµi. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? Thế nào là bài văn nghị luận về một vấn đề t tởng đạo lí? 3. Bµi míi.. GV sử dụng bảng phụ ghi 10 đề bài trong sgk Gọi học sinh đọc. ? Em hãy tìm điểm giống nhau của 10 đề bài trên? ? Theo em trong một đề bài thờng gồm mấy phần? GV: PhÇn yªu cÇu vÒ thÓ lo¹i ngêi ta gäi lµ phÇn mÖnh lÖnh. ? Trong 10 đề trên, những đề nào có phần mệnh lệnh, những đề nào không làm theo mệnh lệnh? - Đề có mệnh lệnh là đề: 1, 3, 10. - §Ò kh«ng kÌm theo mÖnh lÖnh lµ: 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9. ? Trªn thùc tÕ tríc mét bµi kiÓm tra, bµi thi ta thêng bắt gặp một đề bài nh thế nào? - Bắt gặp một đề bài gồm cả hai yêu cầu về thể loại vµ néi dung.. I- Đề bài nghị luận về một vấn đề t tởng đạo lí. 1. §Ò bµi /sgk: - Giống nhau: Các đề đều yêu cầu nghị luận về một vấn đề t tởng, đạo lí. - Gåm 2 phÇn: PhÇn yªu cÇu vÒ thÓ lo¹i vµ phÇn yªu cÇu vÒ néi dung..

(285) ? Căn cứ về đặc điểm của dạng đề vừa tìm hiểu em đặt 2 đề, 1 đề có mệnh lệnh, một đề không có mệnh lÖnh? - §Ò cã mÖnh lÖnh: Nªu suy nghÜ vÒ c©u tôc ng÷: “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”. - §Ò kh«ng cã mÖnh lÖnh: “¡n tr«ng nåi, ngåi tr«ng híng”. ? Qua tìm hiểu em thấy đề bài văn nghị luận về một vấn đề t tởng đạo lí có đặc điểm gì? - §Ò v¨n nghÞ luËn cã 2 d¹ng: + Dạng đề có mệnh lệnh. GV: Đây cũng là đặc điểm chung của các đề bài tập + Dạng đề không có mệnh lệnh. lµm v¨n. II- C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét vÊn đề t tởng đạo lí. 1. Tìm hiểu đề, tìm ý. GV sử dụng bảng phj ghi đề bài trong sgk. HS Đọc đề bài. Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí: “Uống nớc ? Xác định kiểu bài cho đề bài trên? nhí nguån”. - Kiểu bài nghị luận về một vấn đề t t? Yêu cầu suy nghĩ tức là yêu cầu chúng ta làm gì? ởng, đạo lí. - Yêu cầu chúng ta trình bày sự hiểu biết, đánh gi¸ ý nghÜa cña c©u tôc ng÷. GV: Nh vËy, chóng ta võa ph¶i biÕt c¸ch gi¶i thích đúng câu tục ngữ vừa phải có kiến thức về đời sống vừa phải nêu lên ý kiến (tức là suy nghĩ) về vấn đề đó. ? Vậy nội dung vấn đề cần nêu suy nghĩ là gì? - VÒ tôc ng÷: “uèng níc nhí nguån. - Vấn đề: “Uống nớc nhớ nguồn”. ? Muèn tr×nh bµy suy nghÜ vÒ c©u tôc ng÷ tríc tiªn ta ph¶i lµm g×? - Gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng c©u ? Em h·y gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng c©u tôc tôc ng÷. ng÷? - NghÜa ®en: + Níc lµ sù vËt tù nhiªn, thÓ láng, mÒm, m¸t, c¬ động trong mọi địa hình-> Có vai trò quan trọng trong đời sống. + Nguån: N¬i b¾t ®Çu cña mäi dßng ch¶y cña níc. - NghÜa bãng: + Níc lµ thµnh qu¶ bao gåm c¶ gi¸ trÞ vËt chÊt vµ c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn-> uèng níc chÝnh lµ hëng thµnh quả đó. + Nguån: tæ tiªn, c¸c vÞ tiÒn bèi… cã c«ng t¹o nªn những thành quả đó -> Nhớ nguồn: nhớ tới những ngời tạo ra thành quả đó. ? Tõ nghÜa bãng c©u tôc ng÷ ngêi xa muèn göi g¾m bài học đạo lí gì? - Bài học đạo lí: Những ngời hôm nay hởng thành - Bài học đạo lí quả phải biết ơn những ngời làm ra thành quả đó. ? Nhí ¬n nh÷ng ngêi lµm ra thµnh qu¶ Êy chÝnh lµ.

(286) thÓ hiÖn ®iÒu g×? - Nhí ¬n lµ thÓ hiÖn l¬ng t©m tr¸ch nhiÖm cña chóng ta h«m nay. ? L¬ng t©m tr¸ch nhiÖm Êy chóng ta thÓ hiÖn ë nh÷ng viÖc lµm nµo? - Ph¶i biÕt tr©n träng gi÷ g×n, b¶o vÖ ph¸t huy nh÷ng thành quả đó. - Bªn c¹nh hëng thô ph¶i cã tr¸ch nhiÖm nç lùc tiÕp tôc s¸ng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt, tinh thÇn. ? Qua đây ta thấy ý nghĩa to lớn của bài học đạo lí nµy lµ g×? - “Uèng níc nhí nguån” lµ mét nh©n tè t¹o nªn søc m¹nh tinh thÇn cña d©n téc. - Nó là một nguyên tắc đối nhân xử thế mang vẻ đẹp văn hoá dân tộc. ? Muốn trình bày đợc các ý trên ta phải dựa vào ®©u? - Dùa vµo vèn sèng thùc tÕ, nh÷ng hiÓu biÕt vÒ phong tôc tËp qu¸n ViÖt Nam. ? Qua phân tích bài trên, muốn tìm hiểu đề, tìm ý ta ph¶i lµm nh thÕ nµo? - Tìm hiểu đề xác định về kiểu bài và vấn đề cần lµm. - T×m ý: Tr×nh bµy suy nghÜ vÒ c¸c khÝa c¹nh cña vấn đề. ? PhÇn më bµi ta lµm nh thÕ nµo?. 2. LËp dµn ý. a. Më bµi. - Giíi thiÖu c©u tôc ng÷ vµ t tëng của câu tục ngữ: đạo lí làm ngời. ? Bíc ®Çu tiªn lµ ph¶i lµm g×? ? Muèn gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ b»ng c¸ch tr¶ lêi b. Th©n bµi: * Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷. nh÷ng c©u hái nµo? - Níc ë ®©y lµ g×? ý nghÜa cña níc? - Uèng níc cã nghÜa lµ g×? - Nguån ë ®©y lµ g×? cô thÓ ý nghÜa cña nguån? - Nhí nguån ë ®©y cã ý nghÜa nh thÕ nµo? ? Sau khi gi¶i thÝch, tiÕp theo chóng ta ph¶i lµm g×? ? Theo em c©u tôc ng÷ nãi lªn ®iÒu g×? * Nhận định, đánh giá câu tục ngữ. - B×nh: + Câu tục ngữ nêu lên đạo lí làm ngời. + Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là nguyên tắc đối nhân xử thế . + Nªu nªn mét nÒn t¶ng tù duy tr×, ph¸t ? §èi víi nh÷ng ngêi v« ¬n, b¹c nghÜa th× c©u tôc triÓn cña x· héi. - LuËn: ng÷ cã ý nghÜa nh thÕ nµo ? + Nhắc nhở đối với những ai vô ơn. + KhÝch lÖ mäi ngêi cèng hiÕn cho x· héi, d©n téc. ? C©u tôc ng÷ võa t×m hiÓu thÓ hiÖn ®iÒu g× cña d©n c. KÕt bµi. téc ta?.

(287) - Thể hiện một trong những vẻ đẹp văn ? Yêu cầu của đề, cách lập dàn ý cho bài văn nghị hoá của dân tộc Việt Nam. luËn ? - Häc sinh tr¶ lêi, gv kh¸i qu¸t - Học sinh đọc ghi nhớ sgk * Ghi nhí/sgk: 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. ? Muốn làm tốt bài văn nghị luận về 1 vấn đề t tởng, đạo lí cần phải làm gì? ? Nªu dµn bµi chung cña d¹ng nµy? 5. Híng dÉn - Học thuộc phần ghi nhớ. Xem lại dàn ý của đề bài bài học. - Lập dàn ý hoàn chỉnh , sau đó tập dựng đoạn văn cho từng phần - Chuẩn bị phần luyện tập chu đáo => Giờ sau học. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 2/02/2014. TiÕt 113:. C¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn Về một vấn đề t tởng, đạo lí (Tiếp). A- Mục tiêu cần đạt: B- ChuÈn bÞ:. C- tiÕn tr×nh Lªn líp: 1. Tæ chøc 2. Kiểm tra: Lập dàn ý cho đề bài sau: ? Suy nghÜ vÒ c©u tôc ng÷: Uèng níc nhí nguå?. 3. Bµi míi.. GV: Gọi học sinh đọc phần mở bài trong 3. Viết bài: sgk? ? §èi víi mét bµi v¨n nghÞ luËn cã mÊy a. MB: Cã hai c¸ch më bµi c¸ch më bµi? + Đi từ chung đến riêng. + Đi từ thực tế đến đạo lí. GV: Ngoµi ra cßn cã thÓ dÉn d¾t mét c©u danh ngôn khác nêu bằng cách phản đề. ? Dùa vµo phÇn gîi ý sgk em viÕt mét ®o¹n v¨n gi¶i thÝch néi dung c©u tôc ng÷? - Häc sinh dùng ®o¹n v¨n vµo giÊy nh¸p - Gv gäi häc sinh tr×nh bµy, hs nhËn xÐt, bæ.

(288) sung. GV: T¬ng tù híng dÉn häc sinh viÕt phÇn cßn l¹i ë th©n bµi. Gọi học sinh đọc các phần kết bài trong sgk ? Em cho biÕt cã mÊy c¸ch kÕt bµi? b. KB: - Cã hai c¸ch kÕt bµi: + Đi từ nhận thức đến hành động. GV: Nh÷ng c¸ch th«ng dông nhÊt- nhËn + KÕt bµi b»ng tæng kÕt. thức về vấn đề và rút ra bài học. ? Qua tËp viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn em thÊy muèn lµm tèt bµi v¨n nghÞ luËn ta ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p lËp luËn nµo? - Sö dông phÐp lËp luËn gi¶i thÝch- chøng minh, ph©n tÝch, tæng hîp. ? Dµn bµi chung cña bµi nghÞ luËn vÒ vÊn đề t tởng đạo lí là gì? GV: Tuy nhiªn bµi lµm cÇn lùa chän gãc độ riêng để giải thích, đánh giá và đa ra đợc ý kiến của ngời viết. ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? Muèn lµm bµi nµy ta ph¶i tr¶i qua nh÷ng b- III- LuyÖn tËp. íc nµo? - Tìm hiểu đề, tìm ý. §Ò bµi: Tinh thÇn tù häc. GV: Với đề bài này chỉ có một yêu cầu về néi dung. ? Em cho biết thêm phần mệnh lệnh vào đề bµi trªn? - Bàn luận vấn đề tinh thần tự học. ? PhÇn më bµi em giíi thiÖu nh thÕ nµo?. A. Mở bài: Giới thiệu vấn đề: ? Bớc đầu tiên phần thân bài ta phải làm - Một trong những thực tế khẳng định con nggì? êi muèn cã tri thøc ph¶i cã tinh thÇn tù häc. - Giải thích vấn đề “Tinh thần tự học”. B. Th©n bµi. 1. Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề t t? Trớc tiên em hiểu “học” là gì? Tự học là ởng đạo lí: (tinh thần tự học.) g×? - “Học” là hành động thu nhận kiến thức và hình thành kĩ năng của một chủ đề học tập nào đó. Hành động học có thể diễn ra dới 2 h×nh thøc: + Häc díi sù híng dÉn cña thµy c«. H§ nµy diÔn ra trong nh÷ng kh«ng gian, thêi gian cô ? Theo em hình thức học này đã đòi hỏi về thể, những điều kiện, quy tắc cụ thể. mÆt thêi gian nh thÕ nµo? + “Tù häc” dùa trªn c¬ së cña nh÷ng kiÕn - Không có giới hạn về thời gian, nghĩa là thức và kĩ năng đã đợc học ở trờng để tiếp học suốt đời. tôc tÝch luü tri thøc vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng..

(289) ? Theo em tinh thần tự học là gì? “Tinh Không giới hạn về thời gian -> học suốt đời. thần học tập” là một đức tính nh thế nào cña mçi con ngêi? - Tinh thÇn tù häc lµ g×? + Lµ cã ý thøc tù häc, ý thøc Êy dÇn dÇn trë thành một nhu cầu thờng trực đối với chủ thể häc tËp. + Lµ cã ý thøc vît qua mäi khã kh¨n, trë ng¹i để tự học một cách có hiệu quả. + Lµ cã ph¬ng ph¸p tù häc phï hîp víi tr×nh độ của bản thân, hoàn cảnh sống cụ thể, các ®iÖu kiÖn vËt chÊt cô thÓ. ? Nh÷ng ngêi cã tinh thÇn tù häc lµ nh÷ng + Lu«n khiªm tèn häc hái ë b¹n bÌ vµ nh÷ng ngêi kh¸c. ngêi nh thÕ nµo? + Tinh thần tự học là một đức tính tốt đẹp của - Lµ nh÷ng ngêi lµm chñ nh÷ng tri thøc. mçi con ngêi. ? Nªu mét sè tÊm g¬ng vÒ tinh thÇn tù häc? Phª ph¸n nh÷ng con ngêi kh«ng cã tinh thÇn tù häc ? ? Néi dung thø 2 cña phÇn TBlµ g×? Em sÏ - DÉn chøng: B¹n trong líp… hoµn c¶nh ga đình… với tinh thần tự học… kết quả học thùc hiÖn yªu cÇu Êy nh thÕ nµo? tËp… 2. Nhận định đánh giá. - Tinh thÇn tù häc cã vai trß rÊt lín trong viÖc ph¸t triÓn vµ hoµn thµnh nh©n c¸ch mçi con ngêi: + KiÕn thøc th× mªnh m«ng + NÕu chØ häc trong trêng díi sù híng dÉn của thày cô thì cha đủ. ? Bên cạnh những mặt tốt đó, còn vấn đề + Phải tự học ở mọi ngời, mọi nơi, mọi lúc nào cần đa ra bàn luận, phê phán khi nghị thì mới đáp ứng đợc yêu cầu của thời đại ngày nay luận về vấn đề này? - Phª ph¸n: ? Xây dựng phơng hớng hành động đúng + Hiện nay vẫn còn không ít những HS học cho bản thân từ việc phân tích các mặt theo lối thụ động , không có tinh thần tự học -> kiÕn thøc n«ng c¹n, hiÖu qu¶ thÊp … -> lèi đúng - sai trên ? học đó cần tránh xa.. ? PhÇn kÕt bµi ta lµm nh thÕ nµo?. - Mỗi ngời cần thấy đợc vai trò của tinh thần tù häc… - Chúng ta cần phải xác định rõ mục đích, động cơ học tập để từ đó có phơng pháp học, ý thức tự học phù hợp, tránh lối học qua loa, đối phã… C. KÕt bµi: - Kh¸i qu¸t l¹i néi dung: Tinh thÇn tù häc lµ 1 trong nh÷ng ph¬ng ph¸p häc tËp tèt. - Khẳng định vai trò tự học và tinh thần tự học trong viÖc ph¸t huy vµ hoµn thiÖn nh©n c¸ch.

(290) GV: trªn c¬ së dµn ý, HS th¶o luËn nhãm, viÕt tõng ®o¹n.. cña mçi con ngêi. - Liªn hÖ: Mçi c¸ nh©n chóng ta ph¶i…. - Thêi gian 7 phót. HÕt thêi gian c¸c nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV kh¸i qu¸t, söa lçi cho HS.. 4. cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc 5. híng dÉn - Viết hoàn chỉnh đề : “Uống nớc nhớ nguồn” vào vở buổi chiều - Xem l¹i bµi viÕt tËp lµm v¨n sè 5, chuÈn bÞ cho giê tr¶ bµi D. Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 4/02/2014. TiÕt 114 - 115. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5 A- Mục tiêu cần đạt. - Qua tiết trả bài một lần nữa giúp các em củng cố và ôn lại kiến thức đã học về văn nghị luận về một số sự việc, hiện tợng đời sống. - Học sinh nhận ra những lỗi cơ bản của mình để từ đó có biện pháp khắcc phục trong nh÷ng bµi viÕt lÇn sau. - Rèn kĩ năng về bố cục, liên kết dùng từ ngữ đặt câu hành văn. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: ChÊm bµi, ch÷a lçi, nhËn xÐt, so¹n gi¸o ¸n. Trò: Lập dàn ý cho đề kiểm tra C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi: GV sử dụng bảng phụ ghi đề bài:. I- §Ò bµi: Vấn đề môi trờng ở địa phơng em. (Một hiện tợng khá phổ biến hiện nay là vứt rác ra đờng hoặc những nơi công cộng). ? Gọi học sinh đọc lại đề bài? Xác định thể * Yêu cầu: loại của đề bài? - Thể loại: Nghị luận về một sự việc, hiện tợng trong đời sống..

(291) ? Yêu cầu vấn đề nghị luận cụ thể ở đây là - Vấn đề nghị luận: Hiện tợng vứt rác bừa g×? b·i. ? Để viết đợc bài văn này, em lấy kiến thức tõ ®©u? - Kiến thức: Lấy trong thực tế đời sốn - Giáo viên hớng dẫn học sinh lên bảng lập dàn ý cơ bản cho đề bài trên - Gi¸o viªn chØnh, chèt, cung cÊp dµn bµi c¬ b¶n ë tiÕt 104-105 trªn b¶ng phô II- NhËn xÐt: 1. ¦u ®iÓm - Nhìn chung các em nắm đợc thể loại, hiểu để, tìm đợc những biểu hiện cơ bản của hiện tợng vứt rác và trình bày suy nghĩ về vấn đề đó. - Trình bày bố cục rõ ràng, chữ viết sạch đẹp. - Lấy dẫn chứng tiêu biểu, đặc biệt nhiều bài liên hệ với thực tế ở điạ phơng khá tốt - Một số bài có những ý kiến đánh giá, nhận xét sắc bén nh Yến, Bích, Mạnh Dũng, Cao Hơng, Vũ Tuấn Anh, Trần T Vân Anh. 2. Nhîc ®iÓm: - Một số em mở bài còn vụng về, cha nêu đợc hết ý theo yêu cầu của đề bài. - Mét sè em c¸c ý kiÕn vµ dÉn chøng cßn chung chung, kh«ng s©u s¾c. - Bố cục cha hợp lí và mở bài quá dài dòng, chwa tách đoạn, tách ý hợp lí, diễn đạt còn lñng cñng, tèi ý. - NhiÒu em cßn dùa vµo v¨n mÉu, tr×nh bµy ý theo v¨n mÉu, cha cã sù s¸ng t¹o trong khi viÕt. - HiÖn tîng sai lçi chÝnh t¶, lçi c©u vÉn cßn, chó ý c¸ch viÕt t¾t, hay viÕt t¾t bõa b·i nh: Phóc, NguyÔn V¨n Thµnh, HiÕu. 3. KÕt qu¶ - Giái: - Kh¸: -Trung b×nh: - YÕu: III. §äc bµi vµ ch÷a lçi: - Giáo viên cho học sinh đọc 1-3 bài làm tiêu biểu - Híng dÉn häc sinh söa lçi sai trong bµi cña m×nh - Gäi mét sè häc sinh m¾c lçi sai söa tríc líp. - Gọi 1-2 em yếu đọc bài - Gäi häc sinh so s¸nh, nhËn xÐt rót ra bµi häc kinh nghiÖm viÕt bµi. 4.cñng cè - Nhắc lại cách viết bài văn nghị luận về 1 sự việc hiện tợng đời sống ? 5.híng dÉn: - VN xem lại cách viết bài văn nghị luận về sự việc, hiện tợng đời sống. - Nh÷ng bµi bÞ ®iÓm 5 trë xuèng ph¶i lµm l¹i bµi vµo phÇn cßn l¹i cña tê giÊy kiÓm tra, nÕu thiếu -> dán thêm giấy để viết cho đủ - NhËn xÐt bµi lµm cu¶ m×nh vµo vë (u ®iÓm vµ h¹n chÕ) - TiÕp tôc «n tËp thÓ lo¹i, giê sau luyÖn tËp thÓ lo¹i nµy. D. Rót kinh nghiÖm - Đề bài phù hợp với từng đối tợng học sinh. - Nội dung bài làm mang tính thực tiễn cao, gắn liền với vấn đề môi trờng ở từng địa phơng. - Bài viết đã phát huy đợc năng lực quan sát, nhận xét và đa ra ý kiến của từng học sinh..

(292) - Nên đa ra những đề bài gắn liền với tình hình thực tế địa phơng gắn liền với đời sống thờng ngµy cña häc sinh..

(293) Ngµy so¹n: 5/2/2014. TiÕt 116:. Mïa xu©n nho nhá. - Thanh h¶i -. A- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh cảm nhận đợc xúc cảm của tác giả trớc mùa xuân của thiên nhiên, đất nớc và khát vọng đẹp đẽ muốn làm mùa xuân nho nhỏ để cống hiến cho đời. Từ đó mở ra những suy nghĩ về ý nghĩa giá trị cuộc sống của cá nhân là sống có ích, sống để cống hiến cho cuộc đời chung. Rèn kĩ năng đọc, cảm thụ, phân tích hình ảnh thơ trong mạch vận động của tứ thơ. Giáo dục lòng yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống biết cống hiến cho đời. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß: Häc bµi. C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? Nêu suy nghĩ của em về vẻ đẹp của hai câu thơ sau: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ ĐI hết đời lòng mẹ vẫn theo con”. 3. Bµi míi.. I. T×m hiÓu chung : HS quan s¸t chó thÝch */sgk 1. T¸c gi¶: ? Em h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nhµ - Thanh H¶i tªn khai sinh lµ Phan th¬ Thanh H¶i? B¸ Ngo·n (1930-1980) - Quª : Phong §iÓn - Thõa Thiªn HuÕ. GV giíi thiÖu ch©n dung nhµ th¬ vµ nhÊn m¹nh: - Lµ nhµ th¬ c¸ch m¹ng. Thanh H¶i lµ mét nhµ th¬ c¸ch m¹ng, tham gia 2 cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p - MÜ, b¸m trô ë quª h¬ng «ng c¶ trong nh÷ng n¨m th¸ng khã kh¨n nhÊt cña cuéc c¸ch m¹ng ë MiÒn Nam. Còng chÝnh trong thêi gian Êy nh÷ng bµi th¬ cña Thanh H¶i nh : “Må anh hoa në, Ch¸u nhí B¸c Hå…” cïng víi nh÷ng tiếng thơ khác của văn học cách mạng đã vợt lên sự khủng bố tàn bạo của kẻ thù để khẳng định niềm tin th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng. Sau ngµy gi¶i phãng, Thanh H¶i vÉn g¾n bã víi quª h¬ng xø HuÕ, sèng vµ sáng tác ở đó cho đến lúc qua đời. -. ? Bài thơ đợc sáng tác trong thời gian nào và ở hoàn 2. Tác phẩm: c¶nh nµo? GV: Th¸ng 11- 1980, «ng viÕt bµi th¬ nµy khi ®ang - S¸ng t¸c 11-1980 khi «ng ®ang nằm trên giờng bệnh thì đến tháng 12/1980 ông qua nằm trên giờng bệnh đời. ? B»ng sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ em h·y nªu néi dung c¬ b¶n cña bµi th¬? - Bài thơ thể hiện niềm yêu mến thiết tha cuộc sống, đất níc vµ íc nguyÖn cña t¸c gi¶..

(294) GV: Yêu cầu đọc: - §äc giäng vui t¬i vµ suy ngÉm, lóc nhanh phÊn khëi khÈn tr¬ng, lóc chËm khoan thai, cµng vÒ cuèi cµng lắng đọng, chậm và nhỏ dần. - §äc víi nhÞp 3/2, 2/3. GVđọc mẫu 6 câu thơ đầu. Hs đọc văn bản ? Theo em v¨n b¶n nµy chia bè côc lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? - PhÇn 1: Khæ th¬ ®Çu: C¶m xóc tríc mïa xu©n thiªn -. Bè côc: 4 phÇn nhiên, đất trời. - PhÇn 2: hai khæ th¬ tiÕp theo: C¶m xóc vÒ mïa xu©n đất nớc. - PhÇn 3: 2 khæ tiÕp theo: Suy nghÜ vµ t©m nguyÖn cña nhà thơ trớc mùa xuân đất nớc. - Phần 4: hai khổ thơ cuối: Lời ngợi ca quê hơng, đất nớc qua điệu dân ca xứ Huế ? Xác định thể thơ của bài thơ này? - ViÕt theo thÓ th¬ 5 ch÷.. - ThÓ th¬: 5 ch÷. II.§äc hiÓu v¨n b¶n ? Gọi học sinh đọc khổ thơ 1. Mùa xuân về trên xứ Huế 1. Mùa xuân của thiên nhiên, đất trêi (khung c¶nh mïa xu©n xø đợc tác giả miêu tả qua những hình ảnh nào? HuÕ). - Mïa xu©n: + Dßng s«ng xanh + B«ng hoa tÝm + Con chim chiÒn chiÖn hãt. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c h×nh ¶nh mµ t¸c gi¶ chän miªu t¶ ë ®©y? - Tác giả chọn những hình ảnh tiêu biểu để miêu tả c¶nh mïa xu©n. ? Ngoµi ra em cã nhËn xÐt g× vÒ trËt tù có ph¸p ë hai c©u th¬ ®Çu tiªn? T¸c dông ? - §¶o vÞ ng÷ “mäc” lªn tríc. => Lµm cho b«ng hoa tÝm biÕc kia tëng nh ®ang tõ tõ, lå lå mäc lªn, v¬n lªn xoÌ në trªn mÆt níc xanh. GV: TrËt tù th«ng thêng “Mét …mäc gi÷a dßng s«ng xanh”. GV: Động từ “mọc” đặt ở đầu khổ thơ là một dụng ý nghệ thuật của tác giả. Nó không chỉ tạo cho ngời đọc ấn tợng đột ngột, bất ngờ, mới lạ mà còn làm cho hình ảnh, sự vật trở nên sống động nh đang diễn ra trớc mắt. ? Từ việc chọn hình ảnh tiêu biểu và đảo trật tự cú pháp gióp c¸c em c¶m nhËn g× vÒ c¶nh mïa xu©n? - Chỉ bằng vài nét phác hoạ, tác giả đã vẽ ra đợc cả kh«ng gian bao la, cao réng víi dßng s«ng, bÇu trêi, c¶ s¾c t¬i th¾m cña mïa xu©n (s«ng xanh, hoa tÝm biÕc) vµ c¶ ©m thanh vang väng t¬i vui cña tiÕng chim chiÒn chiÖn. ? Với vẻ đẹp của mùa xuân thì tác giả đã bày tỏ cảm nhận của mình nh thế nào?(Bằng hành động gì?) “Tõng giät … t«i høng”..

(295) ? Em hiÓu “giät long lanh r¬i” mµ t¸c gi¶ ®a tay høng lµ giät g×? - Giät s¬ng, giät ma xu©n. - Giät ©m thanh cña tiÕng chim. ? Nếu hiểu theo cách thứ 2 thì ở đây tác giả đã sử dụng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? - Chuyển đổi cảm giác: Tiếng chim cảm nhận bằng thÝnh gi¸c thÕ mµ chuyÓn thµnh giät cã thÓ nh×n thÊy vµ c¶m nhËn b»ng xóc gi¸c (®a tay høng). ? Theo em b»ng hai c¸ch thÓ hiÖn th× c¸ch nµo cã tÝnh nghÖ thuËt h¬n? - C¸ch thø hai. ? Từ việc sử dụng nghệ thuật chuyển đổi cảm giác em hiÓu g× vÒ c¶m xóc cña nhµ th¬ tríc c¶nh mïa xu©n? - Trong hai c¸ch biÓu hiÖn dï hiÓu theo c¸ch nµo th× hai c©u th¬ vÉn biÓu hiÖn niÒm say sa, ng©y ngÊt cña nhµ thơ trớc vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời lúc vào xuân. ? Ngoµi hai c©u th¬ thÓ hiÖn tËp trung c¶m xóc cña t¸c giả trớc vẻ đẹp mùa xuân thì ở 4 câu thơ đầu tác giả còn thÓ hiÖn c¶m xóc cña m×nh qua nh÷ng tõ ng÷ nµo? - “¤i, chi”. ? Từ sự phân tích ở trên, hãy khái quát lại những nét đặc s¾c vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung cña ®o¹n th¬? Gọi học sinh đọc tiếp khổ thơ 2, 3. ? Từ mùa xuân của thiên nhiên, đất trời, nhà thơ cảm nhận mùa xuân của đất nớc qua những hình ảnh tiêu biÓu nµo? “Mïa xu©n ngêi cÇm sóng Léc gi¾t ®Çy quanh lng Mùa xuân ngời ra đồng… Léc tr¶i dµi … ? Em hiÓu tõ “léc” trong c¸c ý th¬ trªn cã ý nghÜa g×? - Léc: + Chåi non: ChØ mét søc sèng ®ang v¬n dËy + ChØ sù may m¾n, tèt lµnh, h¹nh phóc.. - S¸u c©u th¬ ®Çu víi 3 nÐt chÊm ph¸: “dßng s«ng xanh, b«ng hoa tÝm biÕc, tiÕng chim ChiÒn chiÖn” đã khắc hoạ1 bức tranh xuân rất. đẹp, đầy sức sống và tràn ngập ? Tõ “léc” g¾n víi h×nh ¶nh ngêi cÇm sóng vµ ngêi ra đồng có ý nghiã nh thế nào? niềm vui rạo rực. Phép đảo trật tự - Ngêi cÇm sóng d¾t nguþ trang trªn lng nh mang léc cña mïa xu©n ra trËn. - Ngời ra đồng gieo mạ xuân nh đang gieo mùa xuân cú pháp ở 2 câu đầu đã khiến cho trong s¶n xuÊt. c©u th¬ trë nªn lung linh vµ còng GV: Mùa xuân của đất trời đọng lại trong hình ảnh lộc non theo ngời cầm súng và ngời ra đồng biểu trng cho khắc sâu ấn tợng hơn về sức sống hai nhiệm vụ quan trọng là chiến đấu và lao động xây dựng đất nớc. Chính họ đã góp phần đem lại mùa xuân mùa xuân. bình yên đến mọi nơi trên đất nớc..

(296) TÝn hiÖu “1 giät long lanh r¬i” ? Lộc theo ngời cầm súng ra trận, ngời ra đồng với khí thÕ nh thÕ nµo? gây ấn tợng mạnh hơn ở ngời đọc. - KhÝ thÕ: Hèi h¶, x«n xao. Chỉ 1 động tác “hứng” cũng đủ ? Qua đây em cảm nhận nh thế nào về cảnh đất nớc vào xu©n? diÔn t¶ sù n©ng niu , tr©n träng ? Từ khí thế đó tác giả hồi tởng lại chặng đờng đã qua của thi nhân trớc vẻ đẹp mùa cña d©n téc nh thÕ nµo? “§Êt níc… tríc”. xuân.=> Tác giả đã huy động mọi ? Trong khổ thơ này tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ giác quan, thể hiện niềm say sa, thuËt g×? T¸c dông ? ngây ngất của mình trớc vẻ đẹp - So sánh: đất nớc nh vì sao. => Cảm nhận đợc vẻ đẹp kì vĩ của đất nớc đang vững bcủa mùa xuân thiên nhiên. íc ®i lªn. ? Thông qua những hình ảnh đó tác giả muốn nói gì về d©n téc ta? GV: Từ mùa xuân của thiên nhiên, đất nớc mạch thơ 2. Mùa xuân của đất nớc, của chuyÓn mét c¸ch tù nhiªn sang bµy tá nh÷ng suy ngÉm c¸ch m¹ng. và ý niệm của tác giả trớc mùa xuân đất nớc. ? §äc 3 khæ th¬ tiÕp theo. Tõ niÒm say sa ng©y ngÊt tríc mïa xu©n, t¸c gi¶ íc nguyÖn ®iÒu g×? “Ta lµm con chim hãt Ta lµm mét cµnh hoa Mét nèt trÇm xao xuyÕn” ? Em h·y ph©n tÝch ý nghÜa c¸c h×nh ¶nh mµ t¸c gi¶ lùa chọn để bày tỏ ớc nguyện của mình? - ý nghÜa: + Con chim nhá nhng cèng hiÕn tiÕng hãt vui. + Bông hoa hiến cho đời hơng thơm, sắc đẹp. + Nèt nh¹c trÇm gãp phÇn hoµn thiÖn b¶n nh¹c ? Qua nh÷ng h×nh ¶nh Êy, em hiÓu g× vÒ íc nguyÖn cña nhµ th¬? GV: Niềm mong muốn đợc sống có ích, cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên, nh con chim mang đến tiếng hót, bông hoa toả hơng sắc cho đời. Điệp ngữ “Dù là” nh 1 lời tự khẳng định để dặn dò, kiªn tr× víi thêi gian, tuæi t¸c vµ bÖnh tËt. T©m niÖm cña nhà thơ là đợc làm 1 mùa xuân nho nhỏ, hoà cùng vào mùa xuân lớn của đất nớc, âm thầm, lặng lẽ dâng hiến dù khi đã quá tuổi xuân - Đó là một mùa xuân nho nhỏ mµ tha thiÕt vµ khiªm tèn. NguyÖn íc Êy kh«ng hÒ nguéi t¾t dï khi t¸c gi¶ ®ang n»m trªn giêng bÖnh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông h×nh ¶nh ë khæ th¬ nµy? - Lùa chän nh÷ng h×nh ¶nh rÊt hay, hîp lÝ theo sù - §Êt níc vµo xu©n trong khÝ thÕ chuyÓn nghÜa g¾n bã víi mïa xu©n thiªn nhiªn, víi mïa.

(297) xu©n t tëng.. hèi h¶, khÈn tr¬ng vµ rÊt tù tin.. GV: H×nh ¶nh nµy lÆp l¹i ë phÇn ®Çu bµi th¬ t¹o ra mét sự đối ứng chặt chẽ nhng mang một ý nghĩa mới. Tác giả lấy cái đẹp của thiên nhiên nhng để bày tỏ cái đẹp của lòng ngời. ý nghĩ ấy của tác giả thật cao đẹp, đáng trân trọng: “Một… tóc bạc” là một thái độ khiêm tốn đáng trân trọng của một con ngời tha thiết muốn cống hiến cả cuộc đời cho đất nớc không kể trẻ trung hay tuæi t¸c, bÖnh tËt. GV më réng: Còng trong kho¶ng thêi gian nµy, nhµ th¬ Tè H÷u – ngêi cïng quª xø HuÕ víi nhµ th¬ vµ cã ¶nh hởng rõ rệt đến thơ Thanh Hải đã viết “Một khúc ca xu©n” víi nh÷ng suy nghÜ t¬ng tù: “NÕu lµ con chim chiÕc l¸ Th× con chim ph¶i hãt, chiÕc l¸ ph¶i xanh LÏ nµo vay mµ kh«ng cã tr¶ Sèng lµ cho ®©u chØ nhËn riªng m×nh”. - §Êt níc tr¶i qua nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch nhng cø mçi lÇn gian khổ qua đi, đất nớc lại vững vàng vµ tiÕn nhanh h¬n vÒ phÝa tríc. 3. T©m niÖm cña nhµ th¬ tríc mïa xu©n.. ? Trong bài thơ có sự thay đổi về xng hô: mở đầu nhà thơ xng “tôi” nhng kết thúc lại xng “ta”. Sự chuyển đổi c¸ch xng h« Êy cã t¸c dông g×? GV: Bµi th¬ nh mét lêi tù nhñ, nh mét lêi thóc giôc mäi ngời hãy biết sống, lẽ sống có ích, sống đẹp nh mùa xu©n.. ? Đọc khổ thơ cuối cùng. Việc tác giả nhắc đến những c©u Nam ai, Nam b×nh, nhÞp ph¸ch tiÒn… cã t¸c dông g×? - Dụng ý: Những bản Nam ai… đó là những cái hồn của ©m nh¹c d©n gian xø HuÕ. T¸c gi¶ muèn sèng m·i víi cuộc đời, với Huế quê hơng trong tiếng phách tiền âm vang Êy. GV: Đó là âm thanh mùa xuân đất nớc muôn đời vẫn trẻ trung, vÊn vÝt xao xuyÕn lßng ngêi. Bµi th¬ khÐp l¹i nh mét b¶n nh¹c tha thiÕt. §Æt bµi th¬ vµo hoµn c¶nh nhµ thơ đang nằm trên giờng bệnh với cái chết sắp đến gần ta mới càng xúc động, thấu hiểu hơn tâm sự tha thiết muèn sèng vµ cèng hiÕn cña nhµ th¬ Thanh H¶i. LÏ sống ấy thật đáng khâm phục.. - T¸c gi¶ dïng nh÷ng h×nh ¶nh đẹp của thiên nhiên để bày tỏ kh¸t väng tha thiÕt, khiªm tèn, lÆng lÏ cèng hiÕn cuéc sèng cã ích cho đời.. - Cách sử dụng đại từ “Ta” thật đặc biệt: Vừa chỉ số ít, vừa chỉ số nhiÒu. Víi c¸ch sö dông tõ nh vậy, nhà thơ vừa nói đợc niềm riêng, vừa diễn đạt đợc cái chung: T©m sù, íc nguyÖn trong bµi th¬ kh«ng chØ lµ cña riªng nhµ th¬ mµ ? Bµi th¬ cã nh÷ng thµnh c«ng tiªu biÓu nµo vÒ nghÖ cßn lµ cña nhiÒu ngêi, nhiÒu cuéc đời, nhiều lứa tuổi. thuËt? - Ng«n ng÷ th¬ gi¶n dÞ, hµm xóc, tù nhiªn, ch©n thµnh, cách lựa chọn hình ảnh tiêu biểu, chứa đựng nhiều cảm III- Tổng kết. 1. NghÖ thuËt xúc, có sức thu hút ngời đọc. ? Víi nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt lµm næi bËt néi dung g×? - Bµi th¬ thÓ hiÖn mét t©m niÖm ch©n thµnh, tha thiÕt mµ hÕt søc khiªm tèn cña nhµ th¬ muèn cèng hiÕn trän 2. Néi dung. đời cho đất nớc. - Bµi th¬ lµ lêi kªu gäi, thóc giôc mäi thÕ hÖ h·y sèng.

(298) đẹp, có ích cho cuộc đời, cho đất nớc. HS đọc ghi nhớ/ sgk.. * Ghi nhí/ sgk.. 4. cñng cè:. ? §äc diÔn c¶m bµi th¬? Trong bµi th¬, em thÝch nhÊt khæ th¬ nµo? V× sao? ? Em hiểu thế nào về nhan đề bài thơ? 5. híng dÉn - Häc thuéc lßng bµi th¬. - BTVN: phân tích, cảm nhận đợc từng khổ thơ trong bài? - So¹n bµi “ViÕng L¨ng B¸c” theo híng dÉn chung D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 6/02/2014 TiÕt 117:. ViÕng l¨ng b¸c - Viễn Phơng A- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh cảm nhận đợc niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha thiết thành kính vừa tự hào vừa đau xót của tác giả từ Miền Nam ra viếng lăng Bác, đặc điểm nghệ thuật cuả bài th¬: giäng ®iÖu trang träng thiÕt tha, phï hîp víi t©m tr¹ng vµ c¶m xóc, nh÷ng h×nh ¶nh Èn dô có giá trị xúc tích và gợi cảm. Lời thơ dung dị và cô đúc, giàu cảm xúc mà lắng đọng. Rèn kĩ năng đọc hiểu thơ trữ tình, phân tích các hình ảnh ẩn dụ, giọng điệu trong thơ. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n gi¸o ¸n. Ch©n dung nhµ th¬. Trß: Häc bµi, so¹n bµi theo yªu cÇu C- tiÕn tr×nh Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi “Mïa xu©n nho nhá” – Thanh H¶i ? Nªu néi dung t tëng cña bµi th¬? 3. Bµi míi. GV: Đề tài viết về Bác Hồ đã trở thành phổ biến đối với thơ ca VN hiện đại. Tố Hữu nhiều lần viết về Bác rất hay từ trong kháng chiến chống Pháp, đã đến thăm nhà Bác, khi Bác qua đời lại dắt con vào cõi Bác xa để theo chân Bác. Còn Viễn Phơng xúc động kể lại lần đầu từ Nam Bộ ra viếng lăng cha già dân tộc qua 1 bài thơ trữ tình đầy xúc động... I- T×m hiÓu chung : Hs quan s¸t chó thÝch */sgk 1. T¸c gi¶: Tªn thËt lµ Phan Thanh ViÔn ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nhµ th¬ ViÔn Ph- - ViÔn Ph¬ng sinh n¨m 1928 quª ë tØnh ơng? Và hoàn cảnh ra đời tác phẩm ? An Giang. - Lµ nhµ th¬, chiÕn sÜ suèt 2 cuéc kh¸ng.

(299) chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ. - Lµ c©y bót cã mÆt sím nhÊt cña lùc lîng v¨n nghÖ gi¶i phãng ë MiÒn Nam GV: Giíi thiÖu ch©n dung nhµ th¬ vµ nhÊn m¹nh: thêi chèng MÜ. Th¬ «ng thêng nhá nhÑ, giµu t×nh c¶m vµ giµu chÊt thơ ngay cả trong hoàn cảnh chiến đấu ở chiến tr2. Tác phẩm: êng. - XuÊt xø: Th¸ng 4/1976- khi l¨ng B¸c võa kh¸nh thµnh, t¸c gi¶ cã dÞp ra th¨m lăng Bác, trong niềm xúc động sâu xa, GV: Yêu cầu đọc: Giọng thành kính, xúc động, ông đã viết bài thơ. chËm r·i cµng ngµy cµng d©ng cao cã ®o¹n l¾ng s©u, ®o¹n cuèi tha thiÕt. GV đọc mẫu - gọi học sinh đọc và nhận xét. GV: Híng dÉn gi¶i thÝch tõ khã theo chó thÝch sgk. ? V¨n b¶n nµy chia lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn ? - P1- Khæ 1: C¶nh bªn ngoµi l¨ng buæi s¸ng sím. - Bè côc: 4 phÇn - P2- Khæ 2: C¶nh ®oan ngêi xÕp hµng viÕng l¨ng B¸c. - P3- Khổ 3: Cảnh bên trong lăng, xúc động của nhà thơ khi đứng trớc Bác. - P4- Khæ 4: ¦íc nguyÖn khi mai vÒ MiÒn Nam. ? Bµi th¬ viÕt theo thÓ th¬ nµo? C¶m xóc bao trïm toµn bµi th¬? - ThÓ th¬ : 8 ch÷. - T¸m ch÷- bèn c©u. - Cảm xúc bao trùm: Niềm xúc động thiêng liêng, thµnh kÝnh, lßng biÕt ¬n vµ tù hµo pha lÉn nçi xãt ®au khi t¸c gi¶ tõ miÒn Nam ra viÕng l¨ng B¸c. GV: Mạch vận động tâm trạng nhà thơ theo trình tù cuéc viÕng l¨ng B¸c: - Më ®Çu lµ c¶m xóc vÒ c¶nh ngoµi l¨ng – h×nh ¶nh hµng tre. - Tiếp đến là cảm xúc trớc dòng ngời nh bất tËn ngµy vµo viÕng l¨ng B¸c. - Cuèi cïng lµ c¶m xóc cña chÝnh t¸c gi¶ khi ë trong l¨ng. GV định hớng cách phân tích.. II.§äc hiÓu v¨n b¶n ? Gọi học sinh đọc khổ thơ đầu. Mở đầu bài thơ tác 1. Khổ thơ đầu gi¶ giíi thiÖu vÒ cuéc viÕng l¨ng cña m×nh nh thÕ nµo? - Nhµ th¬ tõ MiÒn Nam ra viÕng l¨ng B¸c. ? Nhà thơ xng hô có gì đặc biệt? Với cách xng hô đó em hiểu gì về tâm trạng, tình cảm của nhà thơ - C©u th¬ ng¾n gän nh 1 lêi th«ng b¸o, đối với Bác? nhng lßng nhµ th¬ l¹i trµo d©ng niÒm - Xng lµ con. xúc động bồi hồi, nh tình cảm của ngời GV: Sau bao n¨m m¬ íc, mong mái, lÇn ®Çu tiªn con xa nay vÒ bªn ngêi cha giµ th©n yªu, đến thăm lăng Bác sao tránh khỏi niềm xúc động gần gũi. d©ng trµo. T©m sù cña nhµ th¬ còng chÝnh lµ sù xóc.

(300) động của tất cả mọi ngời VN đặc biệt là nhân dân Miền Nam khi đợc đến thăm lăng Bác. Bởi lúc sinh thời Ngời luôn nhớ đến MN, MN luôn là niềm tin yªu lín nhÊt víi B¸c. “ B¸c nhí miÒn Nam nçi nhí nhµ, MiÒn Nam mong B¸c nçi mong cha”. ? §Õn th¨m l¨ng, h×nh ¶nh ®Ëm nÐt nhÊt trong th¬ cña t¸c gi¶ vÒ c¶nh quan quanh l¨ng B¸c lµ h×nh ¶nh g×? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? Ph©n tÝch? - Hàng tre xanh xanh VN -> bão táp ma sa đứng th¼ng hµng. - Hµng tre lµ h×nh ¶nh Èn dô. - §©y lµ h×nh ¶nh hÕt søc th©n thuéc cña lµng quª VN, lµ biÓu tîng cña d©n téc VN, con ngêi VN. - T¸c gi¶ kh«ng t¶ thùc mµ liªn tëng, tîng trng, nh©n ho¸. ? Dùng hình ảnh cây tre giữa bão táp ma sa đứng th¼ng hµng, nhµ th¬ gîi cho em c¶m nhËn g× vÒ cuéc sèng con ngêi VN? - C©y tre vèn lµ loµi c©y cã søc sèng bÒn bØ, bÊt diÖt. Dïng h×nh ¶nh hµng tre nhµ th¬ gîi cho ta nghĩ đến sức sống bền bỉ, kiên cờng bất chấp gian lao cña d©n téc VN, dÉu trong hoµn c¶nh nµo vÉn thµnh kÝnh híng vÒ B¸c kÝnh yªu.. - Bên lăng Bác, hàng tre vừa làm đẹp cho c¶nh quan quanh l¨ng, võa lµ biÓu tîng d©n téc, tËp trung vÒ ®©y xÕp thành đội ngũ chỉnh tề, nh một hàng qu©n kiªn cêng, trung hiÕu b¶o vÖ cho giÊc ngñ b×nh yªn cña B¸c.. ? Từ sự phân tích đó, giúp em cảm nhận đợc gì qua khæ th¬ ®Çu? HS tr×nh bµy theo suy nghÜ c¸ nh©n. => C¶m xóc bao trïm khæ th¬ lµ t×nh cảm xúc động, sự thành kính, trang Gọi học sinh đọc khổ thơ thứ hai. GV: Bớc chân và lăng, tình cha con ruột thịt đã hoà quyÓntong t×nh l·nh tô- quÇn chóng thiªng liªng. nghiªm cña nhµ th¬. Lúc này, cảm hứng thơ của Viễn Phơng đã thăng hoa để sáng tạo ra những hình ảnh tuyệt đẹp về Bác và về lòng dân đối với Bác. ? Hãy phát hiện những hình ảnh nghệ thật đợc tác 2. Khổ thơ hai. gi¶ sö dông s¸ng t¹o trong khæ th¬? Ph©n tÝch t¸c dụng của những hình ảnh đó? - “MÆt trêi”: c©u 1 lµ h×nh ¶nh thùc cña thiªn nhiªn rùc rì vÜnh h»ng. - “MÆt trêi”: ë c©u 2: lµ h×nh ¶nh Èn dô nãi vÒ B¸c. => Dùng hình ảnh “mặt trời” để nói về Bác, nhà thơ muốn nói lên sự vĩ đại lớn lao của Bác, vừa nói lên công lao trời biển của Ngời, đồng thời thể hiện niềm tôn kính biết ơn của nhân dân đối với Bác. ? Em hiÓu g× vÒ t×nh c¶m cña nhµ th¬ qua c¸ch diễn tả đó? - NT Èn dô -> Nhµ th¬ ngìng mé, ngîi ca vµ biÕt ơn vô hạn đối với Bác..

(301) GV: Trong c¶m thøc cña nhµ th¬, B¸c m·i m·i lµ mÆt trêi hång rùc rì tiÕp nguån søc sèng, søc m¹nh vĩ đại cho mình và cho cả dân tộc. Với cảm xúc ấy, nhà thơ diễn đạt tiếp sự liên tởng của mình nh thế nµo? ‘‘Ngµy ngµy… mïa xu©n’’. ? H×nh ¶nh th¬ trªn diÔn t¶ ®iÒu g×? Th«ng qua biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy thÓ hiÖn c¶m xóc g× cña nhµ th¬? - Nhµ th¬ liªn tëng : H×nh ¶nh dßng ngêi ngµy ngµy vµo l¨ng viÕng b¸c nh nh÷ng trµng hoa tuyÖt đẹp dâng lên Bác (Hình ảnh ẩn dụ). - Điệp ngữ “ngày ngày” khẳng định sự bất tử của B¸c, sù to¶ s¸ng cña B¸c lµ kh«ng bao giê t¾t, t×nh cảm của mọi ngời đối với Bác là không bao giờ ngu«i. GV: H×nh ¶nh trµng hoa, dßng ngêi ... kÕt nh÷ng b«ng hoa thùc - hoa con ngêi do chÝnh B¸c mang l¹i => kÕt b»ng lßng biÕt ¬n, thµnh kÝnh d©ng lªn Ngêi. HS đọc và nêu nội dung của khổ thơ 3 - C¶m xóc cña nhµ th¬ khi vµo l¨ng . ? Khi cïng dßng ngêi vµo l¨ng viÕng B¸c, nhµ th¬ => Víi viÖc sö dông nh÷ng h×nh ¶nh Èn cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? - C¶m thÊy B¸c n»m im nh ®ang ngñ díi ¸nh s¸ng dô, so s¸nh giµu søc kh¸i qu¸t vµ hµm dÞu dµng cña vÇng tr¨ng. chøa nhiÒu ý nghÜa s©u s¾c, kÕt hîp víi ? Qua c¸ch miªu t¶ em hiÓu g× vÒ kh«ng gian ë BPTT điệp ngữ, nhà thơ đã khẳng định trong l¨ng? - C¶nh trong l¨ng rÊt tÜnh lÆng. sự vĩ đại, trờng tồn, bất tử của Bác, ? H×nh ¶nh “trêi xanh lµ m·i m·i” gîi cho em suy khẳng định công lao trời biển của Ngời nghÜ g×? - H×nh ¶nh Èn dô nãi vÒ B¸c. vµ tÊm lßng thµnh kÝnh, biÕt ¬n v« h¹n GV: Nhµ th¬ vÝ B¸c nh trêi xanh tån t¹i trong vò trụ thiên nhiên mãi mãi, thì Bác cũng sẽ còn mãi của tác giả và của cả dân tộc đối với m·i víi d©n téc VN. B¸c to¶ m¸t t©m hån, t×nh c¶m cho tÊt c¶ mäi ngêi, mäi thÕ hÖ. B¸c trêng tån B¸c. m·i m·i víi thêi gian. 3. Khæ th¬3 ? Dï tin lµ nh thÕ, nghÜ nh thÕ, song v× sao t¸c gi¶ vẫn cảm thấy “nghe nhói trong tim”? Từ đó em - Trong nhËn thøc cña nhµ th¬, B¸c ®ang hiÓu g× vÒ t×nh c¶m cña t¸c gi¶? - Hiện thực Bác ra đi không thể không làm cho nhà ngủ 1 giấc ngủ bình yên sau cả 1 đời thơ cũng nh trái tim cả dân tộc nhói đau. Nỗi đau đấu tranh cho dân tộc. Bác không chỉ là vÇng mÆt trêi rùc rì, mµ cßn lµ vÇng xãt Êy kh«ng thÓ nµo ngu«i. - Cụm từ “Vẫn biết” >< “Mà sao” dùng nh 1 sự đối trăng sáng dịu hiền. Hình ảnh ẩn dụ này 1 lần nữa khẳng định sự trờng tồn bất tử lËp, gi÷a lÝ trÝ vµ t×nh c¶m. - Hình ảnh ẩn dụ “trời xanh là mãi mãi” khẳng của Bác, khẳng định tình yêu thơng và định sự bất tử của Bác. Lí trí mách bảo là thế, nhng lòng nhân ái, bao la của Bác, đồng thời.

(302) tình cảm thì nhói đau. Càng nhận ra sự bất tử, vĩnh cũng khẳng định tình cảm biết ơn sâu h»ng cña B¸c, t¸c gi¶ cµng ®au nçi ®au mÊt B¸c. sắc của nhà thơ, của dân tộc đối với Bác. ? Khái quát lại những nét đặc sắc về nội dung, nghÖ thuËt cña khæ th¬?. 4. Khæ th¬ 4. Học sinh đọc khổ thơ 4. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp ®iÖu khæ th¬ 4? NhÞp ®iÖu th¬ Êy diÔn t¶ t©m tr¹ng g×? - NhÞp ®iÖu th¬ dån dËp nh tiÕng nÊc, ®iÖp ng÷ gîi c¶m xóc, diÔn t¶ t©m tr¹ng xãt xa lu luyÕn, tiÕc th¬ng v« ? Trong t©m tr¹ng Êy, nhµ th¬ thÓ hiÖn íc muèn cña h¹n, muèn ë m·i bªn l¨ng cña t¸c gi¶. m×nh nh thÕ nµo? Em hiÓu g× vÒ nh÷ng h×nh ¶nh ®- ¦íc nguyÖn Êy lµ lêi thÒ son s¾t tríc Bác, lòng dặn lòng sẽ sống tốt hơn để ợc nhà thơ sử dụng để thể hiện ớc muốn đó? xứng đáng với Bác hơn. - Muèn lµm: con chim, ®o¸ hoa, c©y tre. - §ã lµ nh÷ng sù vËt cã Ých ë bªn l¨ng: con chim hãt tiÕn h¸t vui, ®o¸ hoa to¶ h¬ng th¬m m¸t dÞu kh«ng gian cßn c©y tre th¼ng ngay kiªn cêng nh mét chiÕn sÜ VN ®Çy trung hiÕu tù nguyÖn ë bªn l¨ng canh gi÷ giÊc ngñ cña B¸c. ? Qua đây giúp các em cảm nhận đợc gì về ớc nguyÖn cña B¸c?. - ¦íc nguyÖn cña t¸c gi¶ tha thiÕt, GV: Cũng qua nội dung trên ta cảm nhận đợc niềm khiêm tốn để tỏ lòng tôn kính Bác. xúc động nghẹn ngào và rất đỗi lớn lao khi tác giả tới thăm lăng Bác. Mỗi chúng ta khi đọc bài thơ này cũng cảm thấy nghẹn ngào, bồi hồi xúc động nh ®ang cïng nhµ th¬ vµo viÕng B¸c. ? ở khổ 1, tác giả nói đến “hàng tre”, ở khổ cuối lại nói đến “cây tre trung hiếu”. Hai hình ảnh đó kh¸c nhau nh thÕ nµo vÒ ý nghÜa biÓu hiÖn? - K1: “Hµng tre” biÓu tîng cña d©n téc kiªn cêng, bÊt khuÊt. - K4: “C©y tre trung hiÕu” tÊm lßng trunh hiếu của tác giả, của đồng bào MN, nhân dân MN đối với Bác. => 2 h×nh ¶nh nµy t¹o nªn cÊu tróc võa trïng lÆp, l¹i võa ph¸t triÓn cña ý th¬. Tæng kÕt ? Qua bài thơ em thấy tác giả đã có những thành III1. Nghệ thuật. c«ng g× vÒ nghÖ thuËt? - Bµi th¬ cã giäng ®iÖu thiÕt tha, trÇm l¾ng, trang träng, thµnh kÝnh phï hîp víi kh«ng khÝ c¶m xóc nhµ th¬. - Sö dông c¸ch xng h« th©n mËt gÇn gòi, h×nh ¶nh ẩn dụ có giá trị biểu đạt tình cảm sâu sắc. ? C¶m xóc bao trïm toµn bé bµi th¬ lµ g×? - Nhµ th¬ thÓ hiÖn tÊm lßng biÕt ¬n thµnh kÝnh vµ 2. Néi dung..

(303) xúc động vô hạn khi đến thăm lăng Bác. HS §äc ghi nhí/sgk.. 4. Cñng cè:. * Ghi nhí/ sgk. - §äc diÔn c¶m toµn bµi ? Trong bài thơ, khổ thơ nào hay nhất, gợi cảm xúc đối với em nhất? Lí giải rõ vì sao? 5. híng dÉn: - Häc thuéc lßng bµi th¬, thuéc néi dung phÇn ghi nhí. BTVN: ?1 Nªu c¶m nghÜ cña em sau khi häc bµi th¬ nµy? GV gîi ý: - Cảm động, bồi hồi, càng kính yêu, tôn kính Bác. - C¶m phôc tµi n¨ng diÔn t¶ t×nh c¶m cña nhµ th¬ ?2. Ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ? - ChuÈn bÞ bµi míi : NghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn...... => §äc kü sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi D. Rót kinh nghiÖm.

(304) Ngµy so¹n: 7/02/2014 TiÕt 118. NghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch) A- Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh nắm đợc nội dung và phơng pháp của kiểu bài nghị luận về tác phẩm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch. - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn chÝnh x¸c 1 bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, b¶ng phô, so¹n bµi. Trß: ChuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu chung cuèi tiÕt 116. C- tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KT15phót §Ò bµi: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau: “Mäc gi÷a dßng s«ng xanh Mét b«ng hoa tÝm biÕc ¤i con chim chiÒn chiÖn Hãt chi mµ vang trêi Tõng giät long lanh r¬i T«i ®a tay t«i høng” (Mïa xu©n nho nhá – Thanh H¶i) Đáp án, biểu điểm: HS trình bày theo cảm nhận riêng, song cần đảm bảo đợc 1 số ý cơ b¶n sau: - Khổ thơ là cảnh mùa xuân của thiên nhiên đất trời (1đ) - B»ng vµi nÐt ph¸c ho¹: Dßng s«ng xanh, b«ng hoa tÝm biÕc, tiÕng chim chiÒn chiện... tác giả đã vẽ ra cả 1 không gian cao rộng: Dòng sông, mặt đất, bầu trời, cả sắc màu tơi thắm của mùa xuân - màu tím đặc trng của xứ Huế; cả âm thanh vang vọng, tơi vui của tiếng chim chiÒn chiÖn. (3 ®) - Cảm xúc của tác giả trớc cảnh mùa xuân của thiên nhiên đợc diễn tả tập trung ở chi tiÕt t¹o h×nh. C¸ch hiÓu c©u th¬ “Tõng giät long lanh r¬i T«i ®a tay t«i høng”.

(305) có sự chuyển đổi cảm giác, từ cảm nhận mùa xuân bằng thính giác => cảm nhận bằng xúc giác (4®) - Khổ thơ là niềm say sa ngây ngất của nhà thơ trớc vẻ đẹp của thiên nhiên đất trời lóc vµo xu©n (2®) 3. Bµi míi.. Gọi học sinh đọc văn bản sgk/61 GV: Trong một văn bản, vấn đề nghị luận là t tởng cốt lõi là chủ đề của một bµi v¨n nghÞ luËn. ? Vậy vấn đề nghị luận trong văn bản trên là gì? Tìm câu văn thể hiện vấn đề nghị luËn mét c¸ch tËp trung, nªu vÞ trÝ? - C©u: “Dï Ýt hay nhiÒu… còng khã phai mê” n»m ë më bµi.. I- T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch). * XÐt vÝ dô/ sgk: 1. Tìm chủ đề của văn bản. - Vấn đề nghị luận: Phẩm chất, đức tính tốt đẹp đáng yêu của nhân vật anh thanh niên trong truyÖn ng¾n: “lÆng lÏ Sa Pa”. ? Em có thể đặt nhan đề cho văn bản trên lµ g×? - Một vẻ đẹp nơi Sa Pa lặng lẽ. - Vẻ đẹp của anh thanh niên trong “Lặng lÏ Sa Pa” - Sa Pa kh«ng lÆng lÏ ? Qua phân tích em muốn tìm chủ đề của bài văn nghị luận ta thờng căn cứ vào đâu? - Chủ đề nghị luận là t tởng cốt lõi, vấn đề chủ chèt cña v¨n b¶n. ? Xác định bố cục và cho biết vấn đề nghị 2. Xác định bố cục và hệ thống luận điểm. luận đợc triển khai qua những luận điểm nµo? HS tr×nh bµy a. MB: (Đ1) Giới thiệu vấn đề cần nghị luận ? Luận điểm1 đợc thể hiện ở câu văn nào? b. TB: Phân tích, diễn giải hệ thống luận điểm Và đợc triển khai bằng những luận cứ nµo? - Luận điểm 1: Anh thanh niên đẹp ở tấm - Hai câu “ Dù đợc miêu tả… phai mờ” lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách + Hoàn cảnh sống: Là ngời cô độc nhất nhiệm cao với công việc. thế gian sống một mình trên đỉnh núi Yên S¬n bèn mïa m©y mï. + C«ng viÖc: NghÒ khÝ tîng kiªm vËt lÝ địa cầu thực chất công việc rất tỉ mỉ, chịu khã. + Yªu c«ng viÖc: Quan niÖm cña anh vÒ c«ng viÖc “ta víi c«ng … coi c«ng viÖc lµ niÒm vui”. + Lo toan tæ chøc cuéc sèng khoa häc nÒ nÕp ng¨n n¾p..

(306) ? Theo em luận điểm 2 đợc thể hiện ở câu v¨n nµo? §îc triÓn khai nh thÕ nµo? - Câu văn:” Nhng anh thanh… cách chu - Luận điểm 2: là ngời đáng yêu qua nỗi đáo”. thÌm ngêi, lßng hiÕu kh¸ch. - Vui đợc đón khách, thái độ nhiệt tình chu đáo. - Say sa kÓ vÒ c«ng viÖc cña m×nh. - Đón mọi ngời đến thăm nơi ở của mình. ? Luận điểm 3 đợc triển khai cụ thể nh thế nµo? - C©u “c«ng viÖc vÊt v¶… khiªm tèn”. - Thấy đóng góp của mình nhỏ bé so với - Luận điểm 3: Là ngời khiêm tốn. ngêi kh¸c. - Tõ chèi vÏ ch©n dung, giíi thiÖu ngêi kh¸c. ? §o¹n kÕt bµi cã t¸c dông g×? - Qua câu: “Cuộc sống chúng ta… đáng tin yªu”. c. KB: Cô đúc khẳng định, nâng cao vấn đề nghÞ luËn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy trong v¨n b¶n nµy? Gîi ý :? T¸c gi¶ tr×nh bµy tõng luËn ®iÓm nh thế nào? Bố cục của văn bản nh vậy đã hợp lí cha? Mỗi phần trong bố cục đảm b¶o vai trß g×? HS tr×nh bµy. GV kh¸i qu¸t. => T¸c gi¶ tr×nh bµy râ rµng, ng¾n gän. C¶ 3 luận điểm đều tập trung vào vấn đề cần nghị luËn b»ng c¸ch ph©n tÝch, chøng minh 1 c¸ch thuyÕt phôc b»ng nh÷ng dÉn chøng cô thÓ trong tác phẩm. Các luận cứ đều xác đáng, sinh động bởi đó là những chi tiết, hình ảnh đặc sắc của tác phẩm. GV: Những vấn đề và luận điểm đó đều => Bài văn dẫn dắt tự nhiên, bố cục chặt chẽ đợc triển khai theo ý nội dung chính (Từ nêu vấn đề, phân tích, diễn giải, khẳng trong một tác phẩm cụ thể. Văn bản trên định nâng cao vấn đề) lµ v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn. ? VËy qua vÝ dô võa t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn? ? Khi viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch) cÇn ph¶i chó ý nh÷ng yªu cÇu g×? - Những nhận xét đánh giá về truyện phải xuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña cèt truyÖn, tÝnh c¸ch sè phËn cña nh©n vËt vµ nghÖ thuËt trong tác phẩm đợc ngời viết phát hiện và kh¸i qu¸t. - Các nhận xét phải rõ ràng, đúng đắn có.

(307) luËn cø vµ lËp luËn thuyÕt phôc. - Bè côc m¹ch l¹c, lêi v¨n chuÈn x¸c gîi c¶m. HS đọc ghi nhớ sgk/63. * KÕt luËn: Ghi nhí sgk.. §äc ®o¹n v¨n trong sgk/64. II- LuyÖn tËp ? Vấn đề nghị luận của đoạn văn này là 1. Vấn đề nghị luận: g×? T×nh thÕ lùa chän nghiÖt ng· cña nh©n vËt ? §o¹n v¨n nªu nh÷ng ý chÝnh nµo? C¸c ý -L·o Hạc và vẻ đẹp của nhân vật này. đó giúp em hiểu thêm gì về nhân vật Lão - Những ý chÝnh: H¹c ? + §Êu tranh néi t©m: Nh÷ng m©u thuÉn gi»ng xÐ quanh viÖc lùa chän gi÷a sèng vµ chÕt (ph©n tÝch néi dung nh©n vËt). + Hành động: Cuối cùng lão chọn cái chết, cái chết đã đợc chuẩn bị từ lâu. + Sự nhận thức đánh giá về nhân vật: . Ngêi cha rÊt mùc th¬ng con, hi sinh cho con. . Ngêi n«ng d©n giµu lßng tù träng, thµ chÕt cßn h¬n sèng nhôc. => Bài viết đã làm sáng tỏ 1 Lão Hạc đáng thơng, đáng kính, đáng trân trọng, 1 tấm lßng hi sinh cao quý. 4. Cñng cè. ? Thế nào là nghị luạn về tác phẩm truyện, đoạn trích ? Yêu cầu đối với bài nghị luận này lµ g× ? 5. híng dÉn - Học thuộc ghi nhớ, xem lại các bài tập đã chữa - ChuÈn bÞ bµi míi : C¸ch lµm bµi nghÞ luËn.... =>§äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái vµ bµi tËp. Chuẩn bị dàn ý cho đề: Suy nghĩ của em về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Lµng” cña Kim L©n? D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: 8/02/2014 TiÕt 119:.

(308) C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch) A- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh biết viết bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích cho đúng yêu cÇu tiÕt häc tríc. RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hiÖn c¸c bíc khi lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch), c¸ch tæ chøc triÓn khai c¸c luËn ®iÓm. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, b¶ng phô, so¹n gi¸o ¸n. Trß: ChuÈn bÞ bµi míi theo híng dÉn cuèi tiÕt 118 C. tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch ? 3. Bµi míi I- §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn GV sử dụng bảng phụ ghi các đề bài trong sgk (hoặc đoạn trích): / 64,65. HS Đọc các đề bài 1, 2, 3, 4. ? Xác định vấn đề cần nghị luận? - §Ò 1: Th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò. - §Ò 2: Cèt truyÖn trong truyÖn ng¾n: Lµng- Kim L©n. - §Ò 3: Th©n phËn Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch. - Đề 4: Đời sống tình cảm gia đình. ? Yêu cầu căn cứ vào đâu để nghị luận? - Yªu cÇu: + Đề 1: Qua nhân vật Vũ Nơng đề xuất nh÷ng nhËn xÐt vÒ th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò. + Đề 2: Phân tích những đặc điểm nổi bật trong cèt truyÖn cña t¸c phÈm. + §Ò 3: Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ th©n phËn Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch (më réng ra th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò) VD: Quyền sống của con ngời, địa vị của ngời phụ n÷ trong x· héi cò. + §Ò 4: Nªu nh÷ng suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ một vấn đề có tính khái quát: đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh. ? Nh vậy, vấn đề nghị luận mà các đề bài yêu cầu có giống nhau không? Qua các đề bài em thÊy cã ®iÓm kh¸c nhau nµo vÒ yªu cÇu? - Có 2 dạng mệnh đề: => Bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc + Suy nghÜ + Ph©n tÝch đoạn trích có thể bàn về chủ đề, nhân vật, GV: - Với những đề bài yêu cầu phân tích, tuy cũng cần phải liên hệ mở rộng vấn đề, nhng cốt truyện, hoặc nghệ thuật của truyện. thao tác phân tích đóng vai trò trọng tâm.

(309) - Với những đề bài nêu yêu cầu suy nghĩ, hiÓn nhiªn còng cÇn ph¶i ph©n tÝch, nhng sù liªn hÖ më réng míi lµ chñ yÕu.. ? Đọc kĩ đề và gạch chân những từ quan träng? Xác định thể loại, đối tợng nội dung của đề? * T×m ý: ? C¸i g× lµ nÐt næi bËt nhÊt ë nh©n vËt «ng Hai? - T×nh yªu lµng hoµ quyÖn víi t×nh yªu níc của ông Hai (nét mới trong đời sống tinh thần cña ngêi d©n trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p). ? T×nh yªu lµng, yªu níc béc lé trong nh÷ng t×nh huèng nµo? - T×nh huèng thÓ hiÖn: + Khi nghe tin đồn làng theo giặc. + Khi nghe tin c¶i chÝnh lµng kh¸ng chiÕn. ? Tình yêu ấy có đặc điểm gì ở hoàn cảnh cụ thÓ? - T×nh yªu lµng yªu níc cña «ng Hai cµng chøng tá cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p lµ kh¸ng chiÕn toµn diÖn. §ã lµ sù thÓ hiện niềm tin của toàn dân đối với Đảng, đối víi c¸ch m¹ng. ? Tình yêu làng của ông Hai đợc tác giả khai th¸c nh thÕ nµo? - Qua cử chỉ, hành động, lời nói của ông Hai. ? Th«ng thêng mét bµi v¨n gåm mÊy phÇn? - Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi. ? NghÞ luËn t¸c phÈm cã bè côc nh thÕ nµo? yªu cÇu tõng phÇn?. ? PhÇn th©n bµi tr×nh bµy thµnh mÊy luËn ®iÓm? Lµ nh÷ng luËn ®iÓm nµo ?. ? PhÇn kÕt bµi ta ph¶i lµm nh thÕ nµo?. ? Gọi học sinh đọc hai phần mở bài mẫu sgk. Gv híng dÉn häc sinh viÕt.. II- C¸c bíc lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch) §Ò bµi: Suy nghÜ vÒ nh©n vËt «ng Hai trong truyÖn ng¾n “Lµng”- Kim L©n 1/ Tìm hiểu đề, tìm ý - ThÓ lo¹i: NghÞ luËn. - §èi tîng: Nh©n vËt «ng Hai. - Néi dung: TruyÖn ng¾n Lµng- Kim L©n..

(310) - Chó ý c¸ch lËp luËn, ®a dÉn chøng lÝ lÏ liªn kÕt. Gv gäi häc sinh tr×nh bµy bµi viÕt cña m×nh Hs kh¸c nhËn xÐt bæ xung Gi¸o viªn bæ sung söa ch÷a. ? Tõ viÖc t×m hiÓu trªn h·y rót ra c¸ch lµm v¨n nghị luận về chủ đề tác phẩm truyện (đoạn trÝch)? - Bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trích) có thể bàn về chủ đề nhân vật, cốt truyÖn, nghÖ thuËt cña truyÖn. ? Bè côc bµi nghÞ luËn vµ yªu cÇu tõng phÇn?. 2. LËp dµn ý. - Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t: + T¸c gi¶ Kim L©n. + T¸c phÈm: Lµng + Nh©n vËt «ng Hai. - Th©n bµi + LuËn ®iÓm 1: T×nh yªu lµng, yªu níc cña «ng khi ®i t¶n c. + LuËn ®iÓm 2: T×nh yªu lµng, yªu níc cña «ng Hai khi nghe tin lµng theo giÆc. GV: CÇn tr×nh bµy sù c¶m thô ý kiÕn riªng cña + LuËn ®iÓm 3: T×nh yªu lµng, yªu níc khi ngêi viÕt. Cã sù liªn kÕt tù nhiªn, hîp lÝ c¸c nghe tin c¶i chÝnh. + LuËn ®iÓm 4: NghÖ thuËt x©y dùng nh©n phÇn, c¸c ®o¹n. vËt «ng Hai. - KÕt bµi + Søc hÊp dÉn cña h×nh tîng nh©n vËt «ng Hai. + Thµnh c«ng cña nhµ v¨n khi x©y dùng Hs đọc yêu cầu bài tập? Suy nghÜ cña em vÒ truyÖn L·o H¹c cña Nam nh©n vËt «ng Hai. 3. ViÕt bµi. Cao. ? Xác định thể loại và yêu cầu của đề bài ?. 4. §äc bµi, söa ch÷a.. III- Ghi nhí. - Më bµi: Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm vµ ý kiến đánh giá khái quát của mình. - Th©n bµi: nªu c¸c luËn ®iÓm chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm (cã ph©n tÝch, chøng minh b»ng c¸c luËn cø tiªu biÓu vµ x¸c thùc). ? Lập dàn ý cho đề bài trên? - Kết bài: Nêu nhận định đánh giá chung - Gv híng dÉn cña m×nh vÒ t¸c phÈm. - Hs lËp dµn ý, gv kiÓm tra, x©y dùng dµn ý c¬ IV- LuyÖn tËp b¶n cho häc sinh 1. Tìm hiểu đề, tím ý * §Ò: - ThÓ lo¹i: NghÞ luËn - Néi dung: TruyÖn L·o H¹c..

(311) * Néi dung: - Cuéc sèng cña L·o H¹c - Vẻ đẹp tâm hồn Lão Hạc ? Viết phần mở bài cho đề bài trên? * NghÖ thuËt Gîi ý: TruyÖn ng¾n “L·o H¹c” cña Nam Cao - X©y dùng t×nh huèng , x©y dùng nh©n lµ mét t¸c phÈm tiªu biÓu viÕt vÒ cuéc sèng vËt… ngời nông dân trong xã hội. Tác phẩm để lại 2. Lập dàn ý. Ên tîng s©u s¾c vÒ h×nh ¶nh L·o H¹c- mét ngêi n«ng d©n cã cuéc sèng nhiÒu bÊt h¹nh nhng A. Më bµi: l¹i lµ ngêi nh©n hËu, giµu lßng yªu th¬ng vµ + Giíi thiÖu t¸c gi¶- t¸c phÈm. lòng tự trọng. Đặc biệt là đức hi sinh cao quý. + ý kiến đánh giá sơ bộ - Gäi häc sinh tr×nh bµy bµi viÕt cña m×nh B. Th©n bµi: - NhËn xÐt. *. Néi dung: LuËn ®iÓm : Cuéc sèng cña L·o H¹c. + Hoàn cảnh gia đình của Lão Hạc + T×nh thÕ lùa chän cña L·o H¹c. *. Vẻ đẹp của nhân vật Lão Hạc + Giµu t×nh yªu th¬ng: con trai, con vµng. + Giµu lßng tù träng. + TÊm lßng hi sinh cao quý. 3. ViÕt bµi.. 4. cñng cè. - Nh¾c l¹i bè côc, c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ 1 t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch ?. 5. Híng dÉn vÒ nhµ.. - Học kỹ lý thuyết, xem lại các bài tập đã làm - Làm hoàn chỉnh 2 đề bài trên vào vở viết văn - ChuÈn bÞ tiÕt sau: Néi dung 1,2 thuéc phÇn I Xây dựng dàn ý cho đề: Cảm nhận về truyện “Chiếc lợc ngà” của NguyÔn Quang S¸ng D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 9/2/2014. TiÕt 120. LuyÖn tËp Lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch) ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 ë nhµ A- Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh cñng cè tri thøc vÒ yªu cÇu, vÒ c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (hoặc đoạn trích) đã học ở tiết trớc..

(312) Qua hoạt động luyện tập cụ thể mà nắm vững, thành thạo thêm kĩ năng tìm ý, lập ý, kĩ n¨ng viÕt mét bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (®o¹n trÝch). B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi. Trß: Häc bµi. C- tiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? Nªu c¸c bíc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn (®o¹n trÝch). 3. Bµi míi. I. ¤n tËp lÝ thuyÕt. 1. Kh¸i niÖm ? Thế nào là nghị luận về tác phẩm - Là trình bày những nhận xét, đánh giá của truyÖn? mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật ? Nªu c¸c bíc lµm bµi nghÞ luËn? cña t¸c phÈm cô thÓ. - Tìm hiểu đề, tìm ý. - LËp dµn ý. - ViÕt bµi vµ söa ch÷a. ? Nªu yªu cÇu tõng phÇn trong bµi v¨n nghÞ luËn? 2. C¸ch lµm bµi. - Më bµi - Th©n bµi - KÕt bµi. II- LuyÖn tËp.. ? Xác định yêu cầu của đề bài?. * §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n trÝch : ChiÕc lîc ngµ- NguyÔn Quang S¸ng. 1. Tìm hiểu đề, tìm ý:. - ThÓ lo¹i: nghÞ luËn vÒ ®o¹n trÝch. Néi dung: §o¹n trÝch: “ChiÕc lîc ngµ” cña ? Theo em tr×nh bµy c¶m nhËn cã nghÜa -NguyÔn Quang S¸ng. lµ nh thÕ nµo? - Phải nêu đợc những cảm nhận sâu sắc cña b¶n th©n vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch. ? PhÇn më bµi em ph¶i giíi thiÖu nh thÕ nµo? ? PhÇn th©n bµi em triÓn khai thµnh mÊy luËn ®iÓm? - Hai luËn ®iÓm: mét luËn ®iÓm vÒ néi dung vµ mét luËn ®iÓm vÒ nghÖ thuËt. 2. LËp dµn ý. ? LuËn ®iÓm vÒ néi dung lµ g×? ? Tõ luËn ®iÓm nµy em triÓn khai thµnh mấy luận cứ và triển khai luận cứ đó nh a. Mở bài. thÕ nµo? - Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶- t¸c phÈm -®o¹n.

(313) trÝch. b.Th©n bµi. ? LuËn ®iÓm 2 em triÓn khai nh thÕ nµo?. ? PhÇn kÕt bµi ta lµm nh thÕ nµo? - Gîi ý: + Đoạn trích diễn tả chân thực, cảm động vÒ t×nh c¶m cha con th¾m thiÕt, s©u nÆng trong hoµn c¶nh Ðo le cña chiÕn tranh. + NghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn, x©y dùng t×nh huèng bÊt ngê, tù nhiªn, hîp lÝ, cách miêu tả tính cách nhân vật đặc sắc, thÓ hiÖn t×nh c¶m s©u s¾c cña t¸c gi¶, c¶m th«ng, sÎ chia, tr©n träng. ? Híng dÉn häc sinh viÕt phÇn më bµi? - Gợi ý, trình bày đợc về tác giả, tác phẩm vµ ®o¹n trÝch. Nh÷ng thµnh c«ng tiªu biÓu cña ®o¹n trÝch. - Gäi häc sinh tr×nh bµy vµ nhËn xÐt, bæ sung? - Híng dÉn häc sinh viÕt phÇn kÕt bµi. - Gäi häc sinh tr×nh bµy vµ nhËn xÐt.. - LuËn ®iÓm 1: T×nh c¶m cha con s©u nÆng. + LuËn cø 1: Cuéc gÆp gì cña hai cha con sau t¸m n¨m xa c¸ch. + Dẫn chứng: Thái độ, tình cảm của bé Thu trớc vµ sau khi nhËn ra «ng S¸u. Tình cảm và tâm trạng của ông Sáu trớc thái độ t×nh c¶m cña Thu. + LuËn cø 2: ë khu c¨n cø, t×nh c¶m cña «ng S¸u thÓ hiÖn tËp trung nhÊt, s©u s¾c nhÊt. + DÉn chøng: T©m tr¹ng «ng S¸u sau khi chia tay con, qu¸ tr×nh «ng lµm ra c©y lîc, lêi tr¨n trèi cña «ng tríc khi «ng hi sinh. - LuËn ®iÓm 2: NghÖ thuËt kÓ chuyÖn. + Cèt truyÖn chÆt chÏ víi nhiÒu yÕu tè bÊt ngê nhng hîp lÝ. + BÐ Thu kh«ng nhËn ra cha sau 8 n¨m xa c¸ch. + BÐ Thu nhËn ra cha vµ biÓu lé t×nh c¶m nång nhiệt và xúc động trớc lúc chia tay: Sự bất ngờ càng gây hứng thú cho ngời đọc. + Chọn ngôi kể phù hợp: Truyện đợc kể qua lời kÓ cña mét nh©n vËt trong t¸c phÈm: «ng Ba, ngêi b¹n th©n thiÕt cña «ng S¸u. C¸ch lùa chän ng«i kÓ nh vËy võa t¹o ra Ên tîng kh¸ch quan võa cã søc thuyÕt phôc, bµy tá sù c¶m th«ng chia sÎ. + Miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt chÝnh x¸c hîp lÝ tinh tÕ. + Ng«n ng÷ tù nhiªn, lêi kÓ hÊp dÉn. + KÓ xen víi miªu t¶: Giäng kÓ giµu c¶m xóc, chân thực, sinh động, đầy sức thuyết phục. c. KÕt bµi. - Khẳng định lại thành công về nội dung và nghệ thuËt.. 3. ViÕt bµi 4. Cñng cè:. - Nh¾c l¹i c¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÌ 1 t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch. 5. Híng dÉn vÒ nhµ. - N¾m ch¾c c¸ch lµm bµi. - Viết hoàn chỉnh về đề bài trên. - Lµm bµi viÕt sè 6:.

(314) §Ò: Suy nghÜ vÒ th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò qua nh©n vËt Vò N¬ng (TruyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng – NguyÔn D÷)?. - Lµm ra giÊy kiÓm tra, thø 2 tuÇn tíi nép bµi - Chú ý đặc trng của thể loại, bố cục bài viết.... ChuÈn bÞ bµi míi: Sang thu => §äc kÜ v¨n b¶n sgk, so¹n theo yªu cÇu D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 22/02/2014. TiÕt 121:. Sang thu - Hữu Thỉnh A-Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh phân tích đợc những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang thu. Bồi dỡng học sinh tình cảm, tâm hồn yêu thiên nhiên, cảm nhận sự chuyển đổi tinh tế của thiªn nhiªn. Rèn năng lực cảm thụ thơ ca- đọc diễn cảm, phân tích thơ trữ tình. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Ch©n dung nhµ th¬ H÷u ThØnh Trß: Häc bµi, so¹n theo yªu cÇu C- TiÕn tr×nh lªn líp.. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra ? §äc thuéc lßng bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c” cña ViÔn Ph¬ng, chän c¶m nhËn 1 khæ th¬ mµ em thÝch ? 3. Bµi míi. GV : Thơ về mùa thu chúng ta đã đợc tìm hiểu rất nhiều. Tuy nhiên viết về thời điểm giao mùa giữa mùa hạ sang mùa thu thì lại rất ít. Hữu Thỉnh là 1 trong số ít nhà thơ thành công về đề tµi nµy, “Sang thu” lµ v¨n b¶n tiªu biÓu. H«m nay c« trß ta cïng nhau ®i t×m hiÓu v¨n b¶n nµy.. I- T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: H÷u ThØnh: sinh 1942 quª HS theo dâi chó thÝch*/sgk ë Tam D¬ng- VÜnh Phóc. ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt kh¸i qu¸t cña em Ông tham gia quân đội và bắt đầu vÒ nhµ th¬ H÷u ThØnh? -.

(315) GV: Giíi thiÖu ch©n dung nhµ th¬ vµ nhÊn mạnh: Trong quân đội ông từng làm cán bộ v¨n hãa, tuyªn huÊn. Tham gia ban chÊp hµnh Héi nhµ v¨n VN kho¸ 3, 4, 5. N¨m 2000 H÷u ThØnh lµ Tæng th kÝ Héi nhµ v¨n VN. - Tác giả đợc nhận giải nhất cuộc thi thơbáo V¨n nghÖ (1976), Gi¶i thëng Héi nhµ v¨n ViÖt Nam (1980,1995), Gi¶i thëng V¨n ho¸ ASEAN (1999), Gi¶i thëng nhµ níc (2001) - HT lµ ngêi viÕt nhiÒu, viÕt hay vÒ nh÷ng con ngêi, cuéc sèng ë n«ng th«n vÒ mïa thu: c¶m giác bâng khuâng, vấn vơng trớc đất trời trong trÎo ®ang biÕn chuyÓn nhÑ nhµng.. s¸ng t¸c th¬.. ? Cho biết bài thơ “Sang thu” đợc sáng tác trong hoµn c¶nh nµo? 2. T¸c phÈm: - ‘‘Sang Thu’’ đợc sáng tác vào cuối n¨m 1977, rót tõ tËp ‘‘Tõ chiÕn hµo đến thành phố’’ – NXB Văn học Hà Néi 1991 GV: §äc giäng nhÑ nhµng, nhÞp chËm khoan thai, trÇm l¾ng vµ tho¸ng suy t. - GV đọc mẫu- gọi học sinh đọc- nhận xét ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? Nội dung - Thể thơ 5 chữ. chÝnh cña bµi th¬? ? Chó ý v¨n b¶n: cã hai tõ: “chïng ch×nh”, “dÒnh dµng”, em hiÓu nghÜa cña hai tõ nµy nh thÕ nµo? XÐt vÒ tõ lo¹i. hai tõ nµy thuéc tõ lo¹i nµo? - HS tr×nh bµy theo Chó thÝch sgk. - Tõ l¸y. GV: ViÖc t¸c gi¶ sö dông hai tõ l¸y nµy cã t¸c dông g× trong bµi th¬ chóng ta cïng t×m hiÓu trong phÇn t×m hiÓu gi¸ trÞ bµi th¬. II- §äc hiÓu v¨n b¶n. ? Bài thơ đợc viết theo mạch cảm xúc nào? - C¶ bµi th¬ lµ nh÷ng quan s¸t vµ c¶m nhËn cña t¸c gi¶ vÒ thiªn nhiªn vµo thu (tõng khæ nèi tiếp nhau đều nh vậy). GV: Quan s¸t vµ c¶m nhËn cña t¸c gi¶ vÒ thiªn nhiªn khi vµo thu nh thÕ nµo chóng ta cïng đọc khổ thơ 1. 1. Khæ th¬ 1: ? Theo dâi khæ th¬ 1 em thÊy nh÷ng h×nh ¶nh, hiện tợng nào thể hiện sự biến đổi của đất trời? Phân tích những hình ảnh đó? - H¬ng æi thoang tho¶ng trong giã se. - S¬ng chïng ch×nh - “Giã se” lµ giã h¬i l¹nh vµ h¬i kh«, cßn gäi lµ giã heo may. - Dùng từ “phả” thể hiện cái nghĩa bất ngờ đột ngét. - Tõ l¸y tîng h×nh “chïng ch×nh” - cè ý. - TÝn hiÖu cña sù chuyÓn mïa: + H¬ng æi chÝn th¬m + Lµn giã se + S¬ng chïng ch×nh.

(316) chËm l¹i. - S¬ng thu gi¨ng m¾c nhÑ nhµng, cè g¾ng chuyển động chậm lại nơi đầu thôn, ngõ xóm. ? Qua các chi tiết đó em cảm nhận gì TN vào thu ? GV: Qu¶ thùc nh÷ng h¹t s¬ng thu mÒm m¹i, ¬n ít gi¨ng mµn qua ngâ (dêng nh cã thªm s¬ng nªn thu dÔ nhËn ra h¬n) mét c¸ch nhÑ nhàng nh cố ý chậm lại chuyển động chầm chËm sang thu. §o¹n th¬ cã c¸i h¬ng vÞ Êm nồng của chớm thu ở một miền quê nhỏ: có hơng ổi, có gió và sơng -> tất cả đã báo hiệu thu đã về. ? Trớc sự giao mùa của đất trời, nhà thơ Hữu Thỉnh đã bộc lộ tâm trạng gì? Tâm trạng ấy đợc thể hiện qua những từ ngữ nào? - “Bỗng” thể hiện sự đột ngột bất ngờ. - “H×nh nh”: thÓ hiÖn sù ngì ngµng, ng¹c nhiªn, GV: B»ng sù kÕt hîp c¸c tõ ng÷ - “bçng, h×nh nh” đã thể hiện cái cảm nhận tinh tế của nhà thơ trớc sự biến đổi của thiên nhiên. Từng cảnh vËt sang thu nh kÐo theo hån ngêi sang thu, còng chïng ch×nh, bÞn rÞn b©ng khu©ng lu luyÕn. Chèt: Khæ th¬ ®Çu nãi lªn c¶m nhËn ban ®Çu của nhà thơ về cảnh vật sang thu của đất trời. Thiên nhiên đợc cảm nhận từ cái gì vô hình– h¬ng giã, mê ¶o (s¬ng), nhá hÑp vµ gÇn (ngâ) cái ngỡ ngàng ban đầu dần đợc cụ thể hoá nh thÕ nµo chóng ta cïng sang khæ th¬ thø hai. => Thiên nhiên đất trời vào thu với nh÷ng dÊu hiÖu cha thËt râ rµng nhng hết sức đặc trng : ngọn gió se mang hơng theo ổi - sơng đầu thu giăng mắc chuyển động chầm chậm nơi đầu ngõ. Tõ ng÷ cã gi¸ trÞ biÓu c¶m, gîi t¶, gîi c¶m gi¸c s©u s¾c => Nhµ th¬ víi c¶m xóc ngì ngµng, b©ng khu©ng tríc sù biÕn chuyÓn nhÞp nhµng, tríc sù giao mïa cña c¶nh vËt.. Gọi học sinh đọc khổ thơ thứ 2. ? Trong khæ th¬ nµy h×nh ¶nh thiªn nhiªn sang thu tiếp tục đợc nhà thơ phát hiện bằng những 2. Khổ thơ thứ 2: chi tiÕt nµo?. - Kh«ng gian : + Chim véi v· ? Khi miªu t¶ con s«ng mïa thu, t¸c gi¶ sö + S«ng dÒnh dµng dông tõ “dÒnh dµng”. Em hiÓu tõ nµy nh thÕ + M©y mïa h¹ v¾t nöa m×nh sang nµo vµ dßng s«ng thu ra sao ? thu - Tõ l¸y “dÒnh dµng” thÓ hiÖn sù chËm r·i,.

(317) nhÈn nha. - Dßng s«ng tr«i mét c¸ch nhµn h¹, thanh th¶n gợi lên vẻ đẹp êm dịu của bức tranh thiên nhiªn. ? Em hiÓu “chim l¹i b¾t ®Çu véi v·” lµ ntn ? - C¸nh chim b¾t ®Çu sù véi v· t×m vÒ tæ nhanh h¬n v× buæi chiÒu hoµng h«n mïa thu trêi tèi nhanh h¬n. GV: Cũng có thể mùa thu sang cũng là đông s¾p tíi, nh÷ng c¸nh chim véi v· t×m nh÷ng miền ấm áp hơn để c trú đông vì sợ lạnh. - C¸c em chó ý hai c©u th¬ cuèi cña khæ th¬ thứ 2 “Hình ảnh đám mây mùa hạ, vắt nửa m×nh sang thu” em hiÓu nh thÕ nµo? - H×nh nh mïa h¹ vµ mïa thu cã mét ranh giíi cô thÓ râ rµng nªn míi c¶m nhËn thÊy nh÷ng đám mây mùa hạ cũng còn lững lờ nối sang cả mïa thu. => ®©y lµ mét sù liªn tëng, biÖn ph¸p nh©n hoá khá sáng tạo, độc đáo và thú vị, cảm giác giao mùa đợc diễn tả cụ thể và tinh tế bằng một đám mây mùa hạ cũng còn rơi rớt nh đang bíc vµo ngìng cöa cña mïa thu vËy. Qu¶ thËt thu về làm cho bao cảnh vật đổi thay và ngay cả đám mây cũng có điểm khác lạ. ? Tõ sù ph©n tÝch trªn gióp em cã c¶m nhËn g× về không gian và cảnh vật lúc sang thu đợc thể hiÖn ë khæ th¬ nµy? GV: B»ng sù c¶m nhËn qua nhiÒu yÕu tè, b»ng nhiÒu gi¸c quan, sö dông nhiÒu tõ l¸y t¹o h×nh, - Kh«ng gian vµ c¶nh vËt nh ®ang phÐp nh©n ho¸, sù liªn tëng thó vÞ bÊt ngê víi chuyÓn m×nh, ®iÒm tÜnh bíc sang thu. t©m hån nh¹y c¶m tinh tÕ cña t¸c gi¶ lµm cho tÊt c¶ kh«ng gian c¶nh vËt nh ®ang chuyÓn m×nh tõ tõ ®iÒm tÜnh bíc sang thu. HS đọc khổ thơ thứ 3. ? Thiên nhiên vào thu đợc tác giả tiếp tục gợi 3. Khæ th¬ thø 3. ra ë khæ th¬ nµy b»ng nh÷ng h×nh ¶nh nµo? - N¾ng, ma, sÊm. ? Em hiÓu g× vÒ c¸i n¾ng trong thêi ®iÓm giao mïa nµy? - Cuèi h¹ ®Çu thu n¾ng vÉn cßn nhiÒu nhng nh¹t dÇn kh«ng cßn gay g¾t n÷a. => Quả thật cảm nhận đợc không gian đó, thời điểm đó thú vị đến nhờng nào. ? Khi miªu t¶ vÒ nh÷ng c¬n ma t¸c gi¶ sö dông từ “vơi dần” điều đó có ý nghĩa gì? - Gi¸ trÞ gîi t¶ nh÷ng c¬n ma tha dÇn vµ Ýt ®i. GV: Nh vËy, c¸i n¾ng mïa hÌ khi sang thu th× nh¹t dÇn, nh÷ng c¬n ma hèi h¶, µo ¹t bÊt ngê.

(318) cña mïa h¹ còng tha vµ Ýt dÇn ®i. TÊt c¶ sù biến đổi đều chầm chậm, từ từ không vội vã. ? Ngoµi nh÷ng c¬n ma mïa h¹ tha dÇn ®i kÐo theo hiện tợng nào cũng biến đổi? - “SÊm còng bít bÊt ngê” ? Em hiÓu c©u th¬ nµy nh thÕ nµo? - Nh÷ng c¬n ma mïa h¹ bít ®i th× sÊm bít bÊt ngờ, bởi tiếng sấm gắn liền với những cơn ma - Mùa thu đến nắng vẫn còn nhiều và nh÷ng c¬n ma bít dÇn vµ còng bít ®i mïa h¹. GV: Và những hàng cây cổ thụ bên đờng những tiếng sấm bất ngờ. kh«ng cßn ph¶i giËt m×nh v× tiÕng sÊm n÷a. Vµ cũng có thể hiểu hàng cây đã đứng tuổi, đã trải nghiÖm nhiÒu nªn kh«ng cßn bÊt ngê, giËt m×nh v× tiÕng sÊm n÷a. ? Theo em ngoµi líp nghÜa thùc mµ chóng ta võa khai th¸c, hai c©u th¬ cuèi cïng cßn líp nghÜa nµo n÷a? - Nghĩa ẩn dụ: Sấm là tợng trng cho tác động bất thờng của ngoại cảnh của cuộc đời. Hàng cây đứng tuổi là hình ảnh gợi tả những con ngêi tõng tr¶i th× v÷ng vµng, b×nh tÜnh h¬n trớc những tác động bất thờng của ngoại cảnh, cuộc đời. => Hai c©u th¬ kh«ng cßn chØ t¶ c¶nh sang thu mà đã chất chứa suy nghiệm về con ngời và cuộc đời. Chính nhà thơ đã tâm sự: với hình ảnh có giá trÞ t¶ thùc vÒ hiÖn tîng thiªn nhiªn nµy, «ng cßn göi g¾m nh÷ng suy ngÉm vÒ con ngêi: khi con ngời đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trớc những tác động bất thờng của ngoại cảnh, của cuộc đời.. ? Tõ sù ph©n tÝch trªn gióp c¸c em cã c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ khæ th¬ cuèi? - Nh÷ng ngµy giao mïa n¾ng vÉn cßn nhiÒu nhng những cơn ma rào đã ít đi và bớt những tiÕng sÊm bÊt ngê.. => Nhµ th¬ göi g¾m suy ngÉm vÒ con ngêi, nh÷ng con ngêi tõng tr¶i sÏ v÷ng vàng hơn trớc những tác động của ngo¹i c¶nh.. GV: Qua bµi th¬ gióp chóng ta nhËn ra sù chuyÓn m×nh nhÑ nhµng nhng râ rÖt cña thêi tiÕt vµ thiªn nhiªn trong kho¶nh kh¾c giao mïa bằng đội mắt tinh tế và tâm hồn nhạy cảm của nhµ th¬ H÷u ThØnh. §ång thêi còng thÓ hiÖn triÕt lÝ vÒ cuéc sèng con ngêi. ? Một em đọc diễn cảm lại bài thơ. ? Bài thơ có những nét đặc sắc về nghệ thuật nh thÕ nµo vÒ ng«n ng÷, c¸ch sö dông tõ ng÷, III- Tæng kÕt h×nh ¶nh? - ThÓ th¬ 5 ch÷ tinh tÕ nhÑ nhµng mµ gîi c¶m s©u s¾c. Sö dông nhiÒu tõ ng÷ gîi c¶m gi¸c vµ.

(319) tr¹ng th¸i. 1. NghÖ thuËt - Hình ảnh chọn lọc mang nét đặc trng của sự giao mïa. - §Æc biÖt víi sù c¶m nhËn tinh tÕ, thó vÞ gîi nh÷ng liªn tëng bÊt ngê cña nhµ th¬. ? Víi nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt lµm næi bËt néi dung g×? - Bµi th¬ sang thu lµ c¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ thơ HT về cảnh đất trời sang thu có những biến chuyÓn nhÑ nhµng vµ râ rÖt. §ång thêi thÓ hiÖn 2. Néi dung lßng yªu thiªn nhiªn tha thiÕt vµ suy ngÉm cña nhµ th¬ . HS đọc phần ghi nhớ. * Ghi nhí 4. Cñng cè: BT: Sự chuyển đổi của thiên nhiên khi đất trời sang thu đợc miêu tả nh thế nào? Gîi ý: - Miªu t¶: h¬ng æi lan to¶ vµo kh«ng gian, ph¶ vµo giã se. - Sơng thu nhẹ mỏng, dòng sông trôi chậm rãi, những cánh chim đã bắt đầu vội vã, những đám mây của mùa hạ vắt sang thu, nắng vẫn còn, ma rào thì ít đi và bớt những tiếng sấm bất ngê. - GV kh¸i qu¸t néi dung bµi. 5. Híng dÉn - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ néi dung phÇn ghi nhí. - BTVN: ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ? - So¹n bµi: “Nãi víi con”=> §äc kü v¨n b¶n sgk, so¹n theo yªu cÇu chung D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: 22/02/2014. TiÕt 122:. Nãi víi con - Y phơng A- Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh cảm nhận đợc tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái, tình yêu quê h¬ng s©u nÆng cïng niÒm tù hµo víi søc sèng m¹nh mÏ, bÒn bØ cña d©n téc m×nh qua lêi th¬ Y Ph¬ng. Bớc đầu tìm hiểu đợc cách diễn tả độc đáo, giàu hình ảnh, cụ thể và gợi cảm của thơ ca miÒn nói. RÌn kÜ n¨ng c¶m thô th¬- ph©n tÝch th¬. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi Trß: Häc bµi C- TiÕn tr×nh lªn líp.

(320) 1. Tæ chøc 2. .KiÓm tra: ? §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬ “Sang thu” vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ cuèi? 3. Bµi míi: I- T×m hiÓu chung. ? Nghiªn cøu phÇn chó thÝch (*), em h·y nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Y Ph¬ng? 1. T¸c gi¶: - Y Ph¬ng sinh n¨m 1948 - Quª ë Trïng Kh¸nh - Cao B»ng d©n téc Tµy. - Th¬ «ng thÓ hiÖn t©m hån ch©n m¹nh mÏ vµ trong s¸ng, c¸ch t GV: Giíi thiÖu ch©n dung nhµ th¬ vµ bæ sung: Y thËt, ®Çy h×nh ¶nh cña con ngêi miÒn Ph¬ng tªn khai sinh lµ Høa VÜnh Phíc. N¨m 1993 duy nói. «ng lµ Chñ tÞch héi v¨n nghÖ Cao B»ng. ? H·y nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm? 2. T¸c phÈm: XuÊt xø: trÝch trong cuèn: “Th¬ VN ? B»ng sù chuÈn bÞ ë nhµ em h·y nªu néi dung -1945-1985” – NXB GD. (chủ đề) của tác phẩm? - Lời ngời cha nói với con về lòng yêu thơng con - Chủ đề: Tình cảm thắm thiết của cái, ớc mong thế hệ mai sau tiếp nối xứng đáng, cha mẹ đối với con cái, mong ớc thế phát huy truyền thống của tổ tiên, quê hơng là hệ mai sau tiếp nối xứng đáng truyền tình cảm cao đẹp của con ngời VN suốt bao đời thống của tổ tiên, quê hơng nay. GV hớng dẫn đọc: Đọc giọng ấm ấp, yêu thơng, tù hµo. - Giáo viên đọc –gọi học sinh đọc và nhận xét ? Híng dÉn häc sinh t×m hiÓu tõ khã theo chó thÝch. ? V¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Nªu ý tõng phÇn? - Phần 1: Từ đầu đến “ngày đầu tiên đẹp nhất - Bố cục: 2 phần trên đời” => Con lớn lên trong tình yêu thơng, sự nâng đỡ của cha mẹ trong cuộc sống lao động của quª h¬ng. - PhÇn 2: Cßn l¹i => Lßng tù hµo víi søc sèng mạnh mẽ bền bỉ với truyền thống cao đẹp của quê hơng và niềm mong ớc con hãy kế tục xứng đáng víi truyÒn thèng Êy. ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? - Th¬ tù do, c©u vÇn nhÞp theo dßng c¶m xóc. Gọi học sinh đọc đoạn 1. - ThÓ th¬: Tù do II- §äc hiÓu v¨n b¶n.. 1. Con lín lªn trong t×nh yªu th¬ng ? 4 câu thơ đầu giúp em hình dung đợc điều gì? cha mẹ, sự đùm bọc của quê h- Hình dung đợc đứa trẻ đang tập đi từng bớc của ¬ng. chập chững trong sự chờ đón, mừng vui của cha mÑ..

(321) - Từng tiếng nói, tiếng cời của con đều đợc cha mÑ ch¨m chót. ? Từ đó giúp em cảm nhận đợc không khí gia - Con lớn lên từng ngày trong sự yêu đình nh thế nào? thơng, nâng đỡ và mong chờ của cha - Không khí gia đình đầm ấm, quấn quýt. mÑ. - Gia đình là cái nôi êm, tổ ấm để con sống, khôn lín vµ trëng thµnh. ? Ngêi cha nãi víi con ®iÒu g×? Em hiÓu “ngêi đồng mình” là gì? - Ngời… trên đời. - Ngời đồng mình - ngời bản mình, quê mình => t¸c gi¶ vËn dông c¸ch nãi cña chÝnh ngêi miÒn núi để xây dựng hình ảnh thơ. Đó là cách nói riêng mộc mạc, mang tính địa phơng của ngời d©n téc Tµy ? “Ngời đồng mình” đợc thể hiện qua những hình ¶nh nµo? Ph©n tÝch nh÷ng h×nh ¶nh Êy? - “§an… c©u h¸t” - §an bê b¾t c¸, ken v¸ch dùng nhµ cïng víi hoa rõng, trong c©u h¸t sli, h¸t lîn. ? Theo em tõ: “cµi, ken” ngoµi thuéc tõ lo¹i nµo? Ngoµi ý nghÜa miªu t¶ cßn nãi lªn ®iÒu g×? - Các động từ: “cài, ken” ngoài nghĩa miêu tả còn nói lên tình gắn bó, quấn quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào, quê hơng. ? Qua ®©y em cã suy nghÜ g× vÒ cuéc sèng cña ngời đồng mình qua lời nói của con? - Cuộc sống lao động cần cù và tơi vui của ngời đồng mình. ? Em hiÓu hai c©u th¬ “ Rõng cho hoa… tÊm lßng” nh thÕ nµo? - §©y lµ c¸ch nãi h×nh ¶nh: Thiªn nhiªn che chë, nu«i dìng con ngêi c¶ vÒ t©m hån, lèi sèng ? Chính vì vậy, cha mẹ đã nhắc lại cho con nhớ ®iÒu g×? - Kỉ niệm ngày cới, ngày đẹp nhất trên đời. GV: Vµ ®©y còng lµ ngµy ®Çu tiªn b¾t ®Çu x©y nền móng cho gia đình hạnh phúc. ? Theo em ngêi cha nãi víi con nh÷ng ®iÒu nµy nhằm mục đích gì?. HS đọc phần 2.. => Cha nãi cho con biÕt con ®ang dÇn lín kh«n, trëng thµnh trong cuéc sống lao động giữa thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình sâu nặng của ngời đồng mình. 2. Những đức tính của ngời đồng.

(322) ? Qua đoạn thơ, ngời cha đã nói với con về mình và mơ ớc của ngời cha về con. những đức tính gì của ngời đồng mình? Nhận xét g× vÒ c¸ch nãi cña ngêi d©n miÒn nói? - BÒn gan, v÷ng chÝ “Cao… lín”. - Yªu tha thiÕt quª h¬ng “sèng trªn… nghÌo đói”. - Mộc mạc, hồn nhiên, khoáng đạt “Sống …da thÞt”. - M¹nh mÏ giµu chÝ khÝ, niÒm tin: “Ngêi… phong tôc”. - CÇn cï, chÞu khã: “Lªn th¸c... cùc nhäc” => C¸ch nãi cña ngêi d©n miÒn nói võa cô thÓ võa m¬ hå. ? Qua c¸ch nãi Êy, ta thÊy ngêi cha nãi cho con biết những đức tính của ngời đồng mình, ngời cha muèn nãi víi con ®iÒu g×? §iÒu Êy thÓ hiÖn tËp trung qua nh÷ng c©u th¬ nµo? Thö ph©n tÝch c©u thơ đó ? - Ngêi cha muèn cho con biÕt niÒm tù hµo cña m×nh vÒ quª h¬ng. - “Ngêi … ®©u con”. => Hä cã thÓ th« s¬ vÒ da thÞt, ¨n mÆc gi¶n dÞ: ¸o chµm, kh¨n piªu nhng hä kh«ng nhá bÐ vÒ t©m hồn, ý chí, nghị lực đặc biệt khát vọng xây dựng quª h¬ng. ? Từ đó ngời cha muốn gợi cho con tình cảm gì đối với quê hơng?. - Sö dông c¸ch nãi cña ngêi d©n miền núi, diễn đạt vừa cụ thể, vừa giµu søc gîi c¶m, Cha mong con ph¶i cã nghÜa t×nh víi quª h¬ng, biÕt chÊp nhËn vµ vît qua gian nan thö thách bằng ý chí, niềm tin, đồng thời muèn con biÕt tù hµo vÒ truyÒn thèng GV: Ngời cha nói với con ngời đồng mình sống quê hơng, dặn con cần tự tin mà vất vả, nghèo đói, cực nhọc lam lũ nhng mạnh vững bớc đi trên đờng đời. mÏ, giµu chÝ lín, lu«n yªu quý tù hµo vµ g¾n bã víi quª h¬ng. Ngêi cha gi¸o dôc con sèng ph¶i cã nghÜa t×nh, thuû chung víi quª h¬ng, biÕt chÊp nhËn vµ vît qua gian nan thö th¸ch b»ng ý chÝ vµ niÒm tin cña m×nh. Kh«ng chª bai, ph¶n béi quª hơng dù còn nghèo, còn gian nan vất vả. Từ đó ngêi cha mong con biÕt tù hµo… C©u th¬ cã 2 líp nghÜa: + Nghĩa thực: Đục đá kê cao - hoạt động có thùc thêng thÊy ë nh÷ng vïng miÒn nói + NghÜa Èn dô: Kª cao quª h¬ng lµ kh¸i niÖm trừu tợng chỉ nơi sinh thành 1 ngời nào đó => kh¸i qu¸t vÒ tinh thÇn tù t«n, ý thøc b¶o tån nguån céi. III- Tæng kÕt ? Nêu những nét nghệ thuật đặc sắc? - H×nh ¶nh, giäng ®iÖu th¬ võa cô thÓ, võa cã søc 1. NghÖ thuËt.

(323) gîi c¶m kh¸i qu¸t, c¸ch so s¸nh cô thÓ, thÓ hiÖn cách nói đặc trng của đồng bào miền núi. - Lêi th¬ tr×u mÕn tha thiÕt, ®iÖp tõ nh ®iÓm nhÊn lời dặn dò ân cần, tha thiết của ngời cha đối với con. - Bè côc m¹ch l¹c, m¹ch c¶m xóc dÉn d¾t tù nhiªn. ? Kh¸i qu¸t néi dung bµi th¬? - Qua lêi ngêi cha nãi víi con…. 2. Néi dung. Gọi học sinh đọc ghi nhớ sgk.. * Ghi nhí/sgk 4. Cñng cè ? §äc diÔn c¶m bµi th¬? Qua bµi th¬ gióp em cã suy nghÜ g× vµ rót ra bµi häc g× cho b¶n th©n? Gîi ý: - Bài thơ giúp ta hiểu thêm sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi. - Bài học luôn tự hào, gắn bó với quê hơng, gia đình và ý chí vơn lên trong cuộc sống. - GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. 5. Híng dÉn - Häc thuéc lßng bµi th¬, néi dung phÇn ghi nhí. BTVN: - Phân tích, cảm nhận đợc t tởng, tình cảm tác giả gửi gắm qua bài thơ? - ChuÈn bÞ bµi míi: NghÜa têng minh vµ hµm ý => §äc kü sgk, chuÈn bÞ ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn.. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 24/2/2014. TiÕt 123:. NghÜa têng minh vµ hµm ý A. Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh nắm đợc kiến thức: khái niệm nghĩa tờng minh và hàm ý. - TÝch hîp víi V¨n qua v¨n b¶n: Sang thu, nãi víi con, víi TËp lµm v¨n ë bµi nghÞ luËn. - RÌn kÜ n¨ng biÕt sö dông hµm ý trong giao tiÕp hµng ngµy vµ trong v¨n viÕt. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. Trß: Häc bµi C- TiÕn tr×nh lªn líp 1 . Tæ chøc 2 . KiÓm tra ? §äc thuéc lßng bµi “Nãi víi con”, tr×nh bµy vÒ t¸c gi¶, hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬? 3. Bµi míi GT: Trong giao tiếp chúng ta có thể diễn đạt trực tiếp điều mình nói thông qua những câu, từ ngữ diễn đạt điều đó. Nhng đôi khi chúng ta diễn đạt một cách gián tiếp (điều cần nói) nội dung thông báo nó không đợc nói ra bằng từ ngữ trong lời nói đó nhng chúng ta có thể suy ra từ ngữ Êy I. Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ Gv gọi học sinh đọc ví dụ và nêu xuất xứ đoạn trích? hµm ý..

(324) 1. VÝ dô.. ? Cho biÕt néi dung cña ®o¹n trÝch nµy? - Cuéc chia tay cña anh thanh niªn víi ngêi ho¹ sü vµ c« kÜ s khi lªn th¨m nhµ anh. ? C¸c em chó ý vµo c©u nãi cña anh thanh niªn em thÊy néi dung th«ng b¸o c©u nãi cña anh thanh niªn lµ gì? Căn cứ vào những từ ngữ nào em biết đợc phần th«ng b¸o trªn? - ChØ cßn cã 5 phót n÷a lµ chia tay. - Côm tõ chØ cßn 5 phót. ? Ngoµi c¸ch hiÓu trªn, em thÊy c©u nãi cña anh thanh niªn cßn cã thÓ hiÖn ®iÒu g×? - Anh rÊt tiÕc thêi gian cßn qu¸ Ýt (kh«ng cßn thêi gian trß chuyÖn). ? Em căn cứ vào đâu mà biết đợc điều anh thanh niên nãi? - C¨n cø vµo dông ý mµ anh thanh niªn thÓ hiÖn qua nh÷ng tõ ng÷ nh “trêi ¬i”, tiÕng thèt thÓ hiÖn sù nuèi tiÕc khi thêi gian cßn qu¸ Ýt “chØ cßn 5 phót”. GV: Nh vậy, hiểu đợc điều anh thanh niên vừa nói ta ph¶i suy ra tõ nh÷ng tõ ng÷ trong c©u nãi vµ c¨n cø vµo t×nh huèng giao tiÕp (hoµn c¶nh giao tiÕp). ? Theo em t¹i sao anh thanh niªn kh«ng nãi th¼ng ra điều đó với hai ngời hoạ sĩ và cô kĩ s mà phải nói một c¸ch Èn ý nh vËy? - Anh không muốn nói thẳng ra điều đó, có thể vì ngại ngïng, v× muèn che giÊu t×nh c¶m cña m×nh, v× anh lµ ngêi “thÌm ngêi” vµ hiÕu kh¸ch. ? Chó ý vµo c©u nãi : “å! C«… nµy” anh muèn th«ng b¸o ®iÒu g×? - Th«ng b¸o cho c« kÜ s biÕt c« ra vÒ cßn quªn chiÕc kh¨n mïi xoa. - C¨n cø vµo c©u vµ tõ “quªn”. ? Ngoµi th«ng b¸o trùc tiÕp em thÊy anh thanh niªn cßn muèn nãi ®iÒu g× n÷a kh«ng? - Kh«ng. GV: Nh vËy, c©u nãi cña anh thanh niªn kh«ng chøa Èn ý mà thể hiện trực tiếp ý muốn nói về điều đó. - Những trờng hợp nghĩa của câu đợc diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu ngời ta gọi những câu đó cã nghÜa têng minh. - Những trờng hợp nghĩa trong câu không diễn đạt một cách trực tiếp bằng câu đó hoặc các từ ngữ trong câu đó mà phải suy ra từ những từ ngữ ấy ngời ta gọi là nghÜa hµm ý. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ nghÜa têng minh vµ hµm ý?. 2. KÕt luËn. - NghÜa têng minh lµ phÇn th«ng báo đợc diễn đạt trực tiếp bằng.

(325) nh÷ng tõ ng÷ trong c©u. - Hµm ý lµ phÇn th«ng b¸o kh«ng đợc diễn đạt trực tiếp nhng có thể ? Tõ c¸ch hiÓu vÒ nghÜa têng minh vµ hµm ý em h·y suy ra tõ nh÷ng tõ ng÷ Êy. đặt 2 ví dụ? a) B¹n ¨n c¬m cha ? b) Bây giờ đã 11 giờ rồi cơ à ! (muộn rồi). GV: §a bµi tËp. T×m hµm ý cho c©u sau? “Trời sắp ma đấy!” - Ra cÊt quÇn ¸o vµo. - Mang ¸o ma ®i. - §õng ®i n÷a. ? Muốn xác định hàm ý trên em phải căn cứ vào đâu? - C¨n cø vµo t×nh huèng giao tiÕp. ? Tõ vÝ dô trªn chóng ta cÇn lu ý ®iÒu g×?  Lu ý GV: Vì vậy nhiều khi không nắm đợc tình huống cụ - Cùng một câu nói nhng nói trong thể đó thì sẽ không hiểu đợc hàm ý gửi gắm trong lời những tình huống khác nhau có thể nãi. cã nh÷ng hµm ý kh¸c nhau. - Hàm ý có đặc tính: + Hàm ý có thể giải đoán đợc. Ngời nghe có năng lực thì có thể giải đoán đợc hàm ý trong lời nói có chứa hµm ý. VD: Con chµo mÑ con ®i häc, mÑ nãi víi theo: Trêi s¾p ma rồi đấy! + Hàm ý có thể chối bỏ đợc: Ngời nói luôn luôn có thể chèi bá r»ng kh«ng th«ng b¸o hµm ý nµo trong lêi nãi cña m×nh, tøc lµ ngêi nãi cã thÓ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµm ý chøa trong lêi nãi cña hä. II- LuyÖn tËp §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? 1. Bµi tËp 1/75 ? Bài tập gồm mấy yêu cầu? Muốn thực hiện đợc yêu cÇu cña bµi tËp ta lµm nh thÕ nµo? - T×m nh÷ng c©u nãi vÒ «ng ho¹ sÜ vµ c« kÜ s. - Xem những câu đó có những từ ngữ thể hiện việc ng- a. Nhà hoạ sĩ… dậy êi ho¹ sÜ cha muèn chia tay, nh÷ng tõ ng÷ thÓ hiÖn th¸i - Côm tõ “tÆc lìi”. độ của cô gái liên quan tới chiếc mùi xoa. GV: Tøc lµ bµi tËp t×m hµm ý GV: Đây là cách dùng hình ảnh để diễn đạt ý muốn cña ng«n ng÷ nghÖ thuËt. b. Mặt đỏ ửng nhận lại chiếc khăn . ? Theo dâi yªu cÇu b. Trong c©u cuèi nh÷ng tõ ng÷ nµo - Quay véi ®i. diễn đạt thái độ của cô gái? ? Qua những từ ngữ đó thể hiện thái độ gì? - Mặt… : ngợng, buộc nhận lại điều mà không tránh đợc. - Quay véi ®i: v× qu¸ ngîng. Gv: Cô bối rối và ngợng. Cô ngợng vì định kín đáo để l¹i chiÕc kh¨n mïi xoa lµm kØ vËt cho anh thanh niªn thế mà anh lại quá thật thà tởng cô quên nên gọi cô để tr¶. - Căn cứ vào truyện, cô gái có ý định muốn có vật gì đó để tặng ngời thanh niên lần đầu gặp gỡ….

(326) - Thái độ ngợng ngùng với ngời thanh niên thì ít- cô ngîng ngïng víi ngêi ho¹ sÜ giµ dµy dÆn kinh nghiÖm th× nhiÒu. 2. Bµi tËp 2 - Tuæi giµ cÇn níc chÌ: ë Lµo Cai HS đọc yêu cầu bài tập 2 ®i sím qu¸ - GV híng dÉn, häc sinh lªn b¶ng lµm -> Ông họa sỹ già cha kịp uống nớc chè đấy. 3. Bµi tËp 3 - C¬m chÝn råi -> ¤ng v« ¨n c¬m ®i. ? Tìm câu chứa hàm ý, xác định hàm ý?. 4. Bµi tËp 4 - Nh÷ng c©u in ®Ëm ko chøa hµm ý + Hµ, n¾ng gím, vÒ nµo.... -> C©u nãi l¶ng, l¶ng sang chuyÖn kh¸c.. + Tôi thấy ngời ta đồn... -> C©u nãi dë dang. §äc yªu cÇu bµi tËp - GV híng dÉn - HS lªn b¶ng lµm. 4. Cñng cè ? ThÕ nµo lµ nghÜa têng minh vµd hµm ý ? 5. Híng dÉn - Häc thuéc lßng ghi nhí - Lµm hoµn chØnh c¸c bµi tËp - Chú ý vận dụng vào thực tế đời sống - ChuÈn bÞ bµi míi: NghÞ luËn vÒ 1 ®o¹n th¬, bµi th¬. => §äc kÜ sgk, dù kiÕn ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phÇn ra vë nh¸p. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 24/2/2014 TiÕt 124:. NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ A- Mục tiêu cần đạt. - Gióp häc sinh hiÓu râ thÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ - Nắm vững các yêu cầu đối với một bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ để có cơ sở tiếp thu, rèn luyÖn tèt vÒ kiÓu bµi nµy ë c¸c tiÕt tiÕp theo. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n Trß: Häc bµi. C- TiÕn tr×nh lªn líp.

(327) 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra. ? Nªu c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn? 3. Bµi míi. I- T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬. Gọi học sinh đọc văn bản: “Khát vọng hoà nhập. 1. VÝ dô/sgk. dâng hiến cho đời” sgk/77.. ? Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì? - Vấn đề: Hình ảnh mùa xuân và tình cảm thiết tha cña Thanh H¶i trong bµi th¬ “Mïa xu©n nho nhá” ? V¨n b¶n chia bè côc thµnh mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn ? - Më bµi (®o¹n 1). * Më bµi: Giíi thiÖu bµi th¬, bíc ®Çu. - Th©n bµi (5®o¹n tiÕp theo).. đánh giá, khái quát cảm xúc của bài.. - KÕt bµi (®o¹n 10). * Th©n bµi:. ? PhÇn th©n bµi triÓn khai thµnh mÊy luËn ®iÓm?. - LuËn ®iÓm 1: H×nh ¶nh mïa xu©n. Ngời viết đã sử dụng những luận cứ nào để làm. trong th¬ cña Thanh H¶i mang nhiÒu. sáng tỏ các luận điểm đó?. tầng ý nghĩa, trong đó hình ảnh nào. LuËn ®iÓm 2 :. cũng thật gợi cảm, thật đáng yêu.. LuËn cø: + Qua 1 lo¹t nh÷ng h×nh ¶nh: Dßng. - LuËn ®iÓm 2: H×nh ¶nh mïa xu©n. s«ng, b«ng hoa, léc.. rạo rực của thiên nhiên đất nớc trong. + Qua ©m thanh.. c¶m xóc thiÕt tha tr×u mÕn cña nhµ.

(328) + Qua ng«n ng÷.. th¬.. + Liên tởng của đất nớc ngàn năm. LuËn ®iÓm 3:. - LuËn ®iÓm 3: H×nh ¶nh mïa xu©n. LuËn cø:. nho nhá thÓ hiÖn kh¸t väng hoµ m×nh. + Hình ảnh thơ đặc sắc. + C¶m xóc giäng ®iÖu tr÷ t×nh.. dâng hiến đợc kết nối tự nhiên với h×nh ¶nh mïa xu©n cña thiªn nhiªn.. + BiÖn ph¸p nghÖ thuËt cña bµi th¬, kÕt cÊu. ? §o¹n th¬ cuèi cã nhiÖm vô g×?. * KÕt bµi. Kh¸i qu¸t gi¸ trÞ, ý nghÜa bµi th¬ mïa xu©n nho nhá.. ? Các luận cứ trong bài có làm nổi bật đợc luận ®iÓm kh«ng? - C¸c luËn cø lµ c¸c c©u th¬, h×nh ¶nh dÆc s¾c, giäng ®iÖu kÕt cÊu bµi th¬. C¸c luËn cø trong tõng đoạn đã làm sáng tỏ các luận điểm. ? Em h·y nhËn xÐt vÒ bè côc cña v¨n b¶n? - Bố cục đủ 3 phần, giữa các phần của văn bản có sự liên kết tự nhiên về ý nghĩa và diễn đạt. ? Em hãy nhận xét về cách diễn đạt của bài văn? - Ngời viết đã trình bày những cảm nghĩ, đánh giá của mình bằng thái độ tin yêu, bằng tình cảm thiết tha trìu mến. Lời văn toát lên những rung động trớc sự đặc sắc của hình ảnh, giọng điệu thơ, sự đồng cảm với nhà thơ Thanh Hải..

(329) GV: V¨n b¶n trªn thuéc v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm th¬, vËy theo em hiÓu thÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬? - Học sinh đọc ghi nhớ/sgk. ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? - Xác định thêm những luận điểm ở văn bản trên?. 2. KÕt luËn * Ghi nhí/sgk.78. II- LuyÖn tËp Bµi tËp sgk/78. ? Ngoài các luận điểm đã nêu về hình ảnh mùa xu©n trong v¨n b¶n, em h·y t×m thªm c¸c luËn ®iÓm kh¸c lµm vÒ bµi th¬? - Häc sinh th¶o luËn theo nhãm bµn – t/g 10 phót - Gi¸o viªn gäi häc sinh lªn b¶ng lµm, nx, bæ xung + Kết cấu bài thơ chặt chẽ, cân đối: mở đầu là mùa xuân đất nớc, kết thúc lại là một giai điệu dân ca. + Giäng ®iÖu tr÷ t×nh cña bµi th¬ ch©n thµnh tha thiÕt.+ ¦íc nguyÖn cèng hiÕn, hoµ nhËp cña Thanh H¶i.. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t n«i dung bµi 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Hiểu đợc thế nào là nghị luận về tác phẩm thơ, đoạn thơ. - Häc thuéc phÇn ghi nhí..

(330) - ChuÈn bÞ bµi míi: C¸ch lµm bµi nghÞ luËn..... =>§äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi D.Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 25/2/2014. TiÕt 125:. C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ A- Mục tiêu cần đạt. - ¤n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn nãi chung vµ nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ nãi riªng. - Tích hợp với các văn bản Văn vả Tiếng Việt đã học. - Rèn kĩ năng viết bài nghị luận vềmột đoạn thơ, bài thơ theo các yêu cầu nhất định của kiểu bµi. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß: Häc bµi. C- TiÕn tr×nh lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ ? 3. Bµi míi. ? Gọi học sinh đọc các đề bài trong sgk? Nhắc lại cấu tạo một đề bài nói chung? - §Ò bµi gåm hai phÇn: + PhÇn mÖnh lÖnh + PhÇn néi dung. ? Em cho biết trong 8 đề, những đề nào có cấu tạo đủ 2 phần? - Các đề: 1, 2, 3, 5, 6, 8. ? Những đề còn lại có đặc điểm gì? - Đề: 4, 7 đề không có lệnh. ? Nhng thực chất 2 đề này thuộc thể loại nào? - Thuéc thÓ lo¹i nghÞ luËn. GV: Về thực chất 2 đề bài này có chỉ định ngầm lµ yªu cÇu nghÞ luËn vÒ “h×nh tîng…”, “ nh÷ng đặc sắc…”. ? Tõ sù ph©n tÝch trªn em h·y so s¸nh sù gièng vµ khác nhau của các đề bài trên?. I- Tìm hiểu đề bài nghị luận về một ®o¹n th¬, bµi th¬. 1. VÝ dô..

(331) - Giống nhau: đều thuộc văn nghị luận. - Kh¸c nhau: + Đề có mệnh lệnh đề không có mệnh lệnh. + Đề yêu cầu phân tích, đề yêu cầu cảm thụ, đề yªu cÇu suy nghÜ. GV: - §Ò yªu cÇu ph©n tÝch: yªu cÇu nghiªng vÒ ph¬ng ph¸p nghÞ luËn. - §Ò yªu cÇu c¶m nhËn: Yªu cÇu nghÞ luËn trªn c¬ së c¶m thô cña ngêi viÕt. - §Ò yªu cÇu ph©n tÝch: Yªu cÇu nghÞ luËn nhÊn mạnh đến nhận định đánh giá của ngời viết. ? Qua phân tích em hiểu gì về một đề bài nghị luËn vÒ t¸c phÈm th¬, ®o¹n th¬.? 2. KÕt luËn: §Ò nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm th¬, ®o¹n th¬ cã 2 d¹ng: cã mÖnh lÖnh vµ kh«ng cã mÖnh lÖnh. II- C¸ch lµm bµi nghÞ luËn . - Gọi học sinh đọc đề bài? ? Phân tích đề bài trên theo yêu cầu ? §Ò bµi: Ph©n tÝch t×nh yªu quª h¬ng - ThÓ lo¹i : NghÞ luËn ph©n tÝch trong bµi th¬ “Quª h¬ng” cña TÕ - Vấn đề nghị luận : Tình yêu quê hơng. Hanh. - T liÖu : V¨n b¶n “ Quª h¬ng” cña TH. ? Em cho biết nội dung chính của văn bản quê h- 1. Tìm hiểu đề. ¬ng lµ g×? - Nçi nhí quª h¬ng thÓ hiÖn qua c¸c t©m tr¹ng, h×nh ¶nh, mµu s¾c, mïi vÞ cña quª h¬ng qua tõng 2. T×m ý. c¶nh cô thÓ. ? Nªu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt? - NghÖ thuËt miªu t¶: Miªu t¶ chän läc h×nh ¶nh, ng«n tõ, cÊu tróc, nhÞp ®iÖu tiÕt tÊu. ? Phần mở bài theo em phải đảm bảo yêu cầu gì? - Giới thiệu vấn đề nghị luận “tình yêu quê hơng” thÓ hiÖn trong bµi th¬ “Quª h¬ng” cña TÕ Hanh. 3. LËp dµn ý. a. Më bµi. ? Ph©n tÝch phÇn néi dung em triÓn khai thµnh nh÷ng luËn ®iÓm nµo? - Luận điểm 1: Cảnh ra khơi: vẻ đẹp trẻ trung, b.Th©n bµi. giµu søc sèng, ®Çy khÝ thÕ vît trêng giang. *Néi dung: - Luận điểm 2: Cảnh trở về: đông vui, no đủ, bình yªn. - Luận điểm 3: Nỗi nhớ: hình ảnh đọng lại vẻ đẹp søc m¹nh mïi nång mÆn cña quª h¬ng. ? §Ó lµm næi bËt néi dung trªn t¸c gi¶ thµnh c«ng vÒ nh÷ng nghÖ thuËt g×? - CÊu tróc ng«n tõ, h×nh ¶nh, nhÞp… ? PhÇn kÕt bµi ta nªn lµm nh thÕ nµo? - Khẳng định lại những giá trị nội dung và nghệ thuËt cña bµi th¬.. *NghÖ thuËt:. ? Qua phân tích cách làm đề bài trên, em thấy mét bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm th¬ cã bè côc mÊy C. KÕt bµi phÇn? Yªu cÇu tõng phÇn? GV: Phần thân bài để triển khai mạch lạc rõ ràng.

(332) c¸c luËn ®iÓm ta lµm nh thÕ nµo?. *KÕt luËn: bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm th¬, ®o¹n th¬ gåm 3 phÇn: Më §äc v¨n b¶n “quª h¬ng trong t×nh th¬ng nçi bµi, th©n bµi, kÕt bµi. nhí” ? Xác định bố cục của văn bản này? 4. C¸ch tæ chøc triÓn khai luËn ®iÓm. - Më bµi: §o¹n 1: Giíi thiÖu chung vÒ nhµ th¬ TH víi khëi ®Çu thµnh c«ng xuÊt s¾c lµ bµi th¬ “Quª h¬ng”. - Thân bài: Tiếp đến thành thực của Tế Hanh, nhËn xÐt nh÷ng thµnh c«ng cña bµi th¬. - Kết bài: phần còn lại: khẳng định những đóng gãp cã gi¸ trÞ. ? C¸c em chó ý vµo phÇn th©n bµi ngêi viÕt thÓ hiện những đánh giá, nhận xét của mình về bài th¬ b»ng nh÷ng luËn ®iÓm nµo? mçi luËn ®iÓm triÓn khai nh thÕ nµo? - Nhà thơ đã viết “Quê hơng” bằng tất cả tình yêu tha thiÕt trong s¸ng ®Çy th¬ méng: + Hình ảnh đẹp nh mơ, đầy sức sống khi ra khơi. + Cảnh lao động tấp nập và cuộc sống no đủ, b×nh yªn. + Vẻ đẹp dung dị của ngời dân chài giữa một kh«ng gian biÓn trêi th¬ méng. + H×nh ¶nh ©m thanh, mµu s¾c… - Mét t©m hån nhí nhung ch¼ng thÓ nh¹t nhoµ. + Nỗi nhớ quê ở đoạn kết đã đọng lại thành kỉ niÖm ¸m ¶nh, vÉy gäi. + C©u th¬ cuèi lµm râ thªm t©m hån thiÕt tha, thµnh thùc cña TÕ Hanh. ? Em thÊy t¸c gi¶ triÓn khai c¸c phÇn nh thÕ nµo? - PhÇn th©n bµi liªn kÕt víi më bµi b»ng c¸c luËn ®iÓm, luËn cø cã t¸c dông cô thÓ ho¸ cho nhËn xÐt kh¸i qu¸t ë më bµi. - PhÇn kÕt bµi liªn kÕt víi phÇn th©n bµi b»ng nh÷ng kÕt luËn mang tÝnh quy n¹p vÒ gi¸ trÞ bt. ? So sánh với dàn ý đề bài trên và cách triển khai luËn ®iÓm cña bµi v¨n nµy em cã nhËn xÐt g×? - Nhận xét, đánh giá, cảm thụ của mỗi ngời viết cã c¸ch riªng. ? Tuy nhiên những nhận xét đánh giá ấy phải đảm bảo yêu cầu gì? - Ph¶i xoay quanh ph©n tÝch, b×nh gi¸ néi dung, nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. ? Yªu cÇu c¸ch tr×nh bµy bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm th¬, ®o¹n th¬ nh thÕ nµo? - HS đọc ghi nhớ/sgk ? Đọc yêu cầu bài tập ? Xác định nhiệm vụ cần lµm ? - Gi¸ trÞ néi dung * KÕt luËn: Ghi nhí/ sgk/83 - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt HS dùng thµnh 1 ®o¹n v¨n hoµn chØnh ra giÊy III. LuyÖn tËp nh¸p.

(333) Gv gọi hs đọc bài trớc lớp, hs khác nhận xét, bổ Bài tập: Phân tích đoạn đầu bài thơ xung, gv chèt cho ®iÓm. sang thu cña H÷u ThØnh 4. Cñng cè - Nh¾c l¹i c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ 1 ®o¹n th¬, bµi th¬ 5. Híng dÉn - Häc thuéc ghi nhí - Xem lại các bài tập đã chữa - Lµm hoµn chØnh bµi tËp phÇn luyÖn tËp vµo vë bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi míi: M©y vµ sãng. => §äc sgk, chuÈn bÞ theo yªu cÇu. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 1/3/2014 TiÕt 126: M©y vµ sãng - R.Ta.Go -. A- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh cảm nhận đợc ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử, thấy đợc đặc sắc nghệ thuật trong sáng tạo từ thơ bằng những cuộc đối thoại tởng tợng và xây dựng hình ảnh thiªn nhiªn mang ý nghÜa tîng trng. Rèn kỹ năng đọc và phân tích thơ tự do (thơ văn xuôi), phân tích những hình ảnh tợng trng trong thơ, kết cấu đối thoại của bài thơ. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, ch©n dung nhµ th¬, so¹n bµi Trß : Häc bµi C- TiÕn tr×nh lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra ? §äc thuéc bµi th¬ “ Nãi víi Con”? Trong cuéc trß chuyÖn víi con ngêi cha muèn nãi víi con ®iÒu g×? 3. Bµi míi Giới thiệu bài: Tình mẹ con là đề tài vĩnh cửu của văn học nghệ thuật “ Mây và sóng”của Tago là một trong những bài thơ hay về đề tài này. A. I. T×m hiÓu chung: ? Nghiªn cøu phÇn chó thÝch (*), h·y tãm t¾t 1. T¸c gi¶: Tago (1861-1941) nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Tago? - Là nhà thơ hiện đại lớn nhất ấn Độ. - Để lại gia tài văn hoá đồ sộ phong phú đủ cả thơ, văn, hội, hoạ, kịch… - Lµ nhµ th¬ ®Çu tiªn nhËn gi¶i N«ben víi tËp th¬ D©ng (1913). - Th¬ Tago thÓ hiÖn tinh thÇn d©n téc vµ d©n chñ s©u s¾c. - GV: giíi thiÖu ch©n dung nhµ th¬ vµ nhÊn m¹nh: Nhµ th¬ Tago cã nhiÒu ®iÒu kh«ng may trong cuộc sống gia đình. Trong 6 năm mất 5 ngời thân: vợ, con gái, bố, anh, và con trai đầu. Ph¶i ch¨ng ®©y lµ 1 nguyªn nh©n khiÕn cho t×nh cảm gia đình trở thành dề tài quan trọng trong th¬ m×nh..

(334) ? Em h·y nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n?. 2. T¸c phÈm: - Tp đợc viết bằng tiếng Băng-gan, đợc dÞch ra tiÕng Anh, in trong tËp “TrÎ th¬” (1909), ®©y lµ tËp th¬ lµ tÆng vËt v« gi¸ cña Tago dµnh cho tuæi th¬…. GV : Đọc giọng có sự thay đổi và phân biệt giữa giọng kể và lời đối thoại của con với mây và sãng. - Gäi hs – nhËn xÐt Theo em v¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµ mÊy phÇn? 2. Bè côc: 2 phÇn - P1: ®Çu… xanh th¼m - P2: cßn l¹i ? Cách tổ chức hai phần có gì đặc biệt? - Hai phÇn gièng nhau vÒ sè dßng, cã sù lÆp l¹i mét sè tõ ng÷, cÊu tróc, c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh nhng kh«ng hoµn toµn trïng lÆp. - Bài thơ là lời tâm tình của bé đặt trong 2 tình huèng thö th¸ch kh¸c nhau, diÔn t¶ t×nh c¶m d¹t dµo, d©ng trµo cña con. ? Em nhËn xÐt vÒ thÓ th¬ cña bµi? - ThÓ th¬ v¨n xu«i: c©u dµi c©u ng¾n kh¸c nhau, kh«ng vµn nhng vÉn cã nh¹c ®iÖu do yÕu tè lÆp l¹i vµ nhÞp bªn trong bµi th¬. Gọi hs đọc 2 đoạn thơ của phần 1 và phần 2 P1: Tõ ®Çu… mØm cêi bay ®i P2: Trong sãng cã… nh¶y móa lët qua.. II- §äc hiÓu v¨n b¶n 1. Lêi mêi gäi cña nh÷ng ngêi sèng trªn m©y, trong sãng. B.. ? Nh÷ng ngêi sèng trªn m©y, trong sãng nãi g× víi em bÐ? - Ngêi trªn m©y: “Bän tí… tr¨ng b¹c” - Ngêi trong sãng: “Bän tí ca… n¬i nao” ? Qua những lời mời đó em thấy thế giới họ vẽ ra ntn? - Hä vÏ ra mét thÕ giíi v« cïng hÊp dÉn gi÷a vò trô rùc rì s¾c mµu víi b×nh minh vµng, vÇng trăng bạc tiếng đàn ca du dơng, bất tận và đợc đi kh¾p n¬i. ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi mêi, vµ c¶m nhËn g× vÒ thÕ giíi hä vÏ ra víi bÐ? - Lêi mêi gäi Êy chÝnh lµ tiÕng gäi cña mét thÕ giíi k× diÖu. Dêng nh khã cã thÓ tõ chèi lêi mêi này nhng điều gì đã níu kéo em lại.. - Lêi mêi gäi cña nh÷ng ngêi sèng trªn mây. trong sóng rất thú vị vì đó là thiên nhiªn rùc rì, bÝ Èn, bao ®iÒu míi l¹, hÊp dÉn tuæi th¬.. ? Trớc những lời mời đó, em bé đã nói vói họ 2. Lời từ chối của bé. ntn? nhËn xÐt vÒ c©u tr¶ lêi cña bÐ? “Nhng làm… đợc”.

(335) - Đây là câu hỏi lại của bé về cách đến với thế giới kì diệu đó. ? Câu hỏi lại đó thể hiện thái độ của bé lúc này ntn? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u tr¶ lêi nµy cña bÐ? - Bé đã bị hấp dẫn, cuốn hút bởi những lời rủ rê bé tò mò muốn biết, muốn đợc chơi, đợc vui. §ã lµ t©m lÝ rÊt tù nhiªn cña løa tuæi bÐ. ? Khi đợc những ngời trên mây, trong sóng vẽ cho cách đến thì bé lại trả lời ntn? - Với ngời trên mây: “ Mẹ mình… đến đợc?” - Với ngời trong sóng: “ Buổ chiều… đi đợc?” - §©y lµ lêi tõ chèi ? LÝ do nµo khiÕn bÐ tõ chèi? - Do mẹ ở nhà đợi, mẹ mong ở nhà, và mình không rời mẹ đợc. Trong câu trả lời của bé, vế đầu bé nêu lí do để từ chối vế 2 bé dùng câu hỏi tu từ để kiểm định cái lí do chính đáng và kiên quyết từ chối lời mêi. ? Em cã suy nghÜ g× vÒ lêi tõ chèi nµy cña bÐ?. - Lêi tõ chèi dÔ th¬ng (chÝnh søc m¹nh tình mẫu tử đã níu kéo bé lại) xuất phát tõ t×nh yªu th¬ng mÑ. -> Vợt qua ham muốn chính đáng để GV: Qu¶ thùc tríc lêi mêi hÊp dÉn bÐ còng thÝch lµm vui lßng mÑ đi, thích đợc chơi. Song cuối cùng bé từ chối, bé không muốn đánh đổi thú vui chơi với việc phải xa mẹ, để mẹ 1 mình ở nhà, Rõ ràng tình thơng yêu mẹ đã thắng lời mời gọi của những ngời trên m©y, trong sãng. ? Theo em nh÷ng ngêi trªn m©y, trong sãng lµ nh÷ng ai? - Lµ nh÷ng ngêi bÐ tëng tîng trong thÕ giíi thÇn tiên kì ảo bé đợc nghe truyện cổ tích, truyến thuyÕt, thÇn tho¹i. Đó có thể là những tiên đồng, ngọc nữ bay lững lờ trên những đám mây trắng, là nàng tiên ca với giäng h¸t mª hån. ? Qua ®©y em thÊy gi¸ trÞ cña lêi tõ chèi nµy lµ g×? - Giá trị lời từ chối là con đã biết khắc phục những ham muốn chính đáng của tuổi thơ để làm vui lßng mÑ. GV: Tinh thÇn nh©n v¨n s©u s¾c cña bµi th¬ lµ ë ®©y, nã chøng tá t×nh c¶m víi mÑ cña bÐ thËt lµ s©u nÆng. ë nhµ víi mÑ, bÐ vÏ ra cho m×nh nh÷ng thó vui 3. Trß ch¬i cña bÐ còng thËt thó vÞ. ? Bé đã tởng tợng ra những trò chơi nào? Em đọc.

(336) nh÷ng c©u th¬ nãi vÒ trß ch¬i cña bÐ.? H·y thuËt lại những trò chơi đó ? ? Trong trò chơi của bé có gì đặc biệt?. ? Em suy nghÜ g× vÒ trß ch¬i bÐ nghÜ ra? - §©y lµ trß ch¬i s¸ng t¹o vµ thó vÞ tinh yªu thiªn nhiªn hoµ vµo trong t×nh mÑ con. N¬i ch¬i cña bÐ lµ ng«i nhµ cña 2 mÑ con, ch¬i đùa với thiên nhiên chính là chới với mẹ. Em hiÓu g× vÒ h×nh ¶nh th¬ “ Con l¨n… lßng mÑ”. - Cã nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn, cã m©y, tr¨ng, bÇu trêi, sãng bÕn bê. §Æc biÖt cã con vµ mÑ hãa th©n vµo trong nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn Êy.. - Trong những trò chơi với mẹ bé luôn đợc sống trong lßng yªu th¬ng v« bê cña mÑ. Chính vì thế không ai trên thế gian này biết đợc mÑ con ta chèn nµo nghÜa lµ mÑ con ta cã thÓ ë kh¾p n¬i kh«ng ai cã thÓ t¸ch rêi, ph©n biÖt. ? Qua ®©y em cã c¶m nhËn g× vÒ nh÷ng trß ch¬i - Trß ch¬i cña bÐ thËt s¸ng t¹o thÓ hiÖn cña bÐ ?. niÒm h¹nh phóc v« biªn cña con hoµ trong t×nh yªu th¬ng cña mÑ gi÷a thiªn nhiªn vò trô vµ cuéc sèng con ngêi. GV: Trß ch¬i cña bÐ cßn thÓ hiÖn chiÒu s©u triÕt lÝ vÒ t×nh th¬ng yªu mÑ con nã rÊt gÇn gòi, gi¶n dÞ nhng v« cïng lín lao, thiªn liªng vµ vÜnh h»ng nh vò trô. III- Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt ? Nêu những nét đắc sắc về nghệ thuật? - Tứ thơ theo bố cục tơng đối cân phân, đối xøng. - §èi tho¹i lång trong lêi kÓ. - Sù ho¸ th©n cña t¸c gi¶ vµ nh©n vËt em bÐ. - Tëng tîng bay bæng, phãng kho¸ng. 2. Néi dung: ? Nªu néi dung t tëng cña bµi th¬? * Ghi nhí: sgk Gọi học sinh đọc ghi nhớ? 4. Cñng cè. - §äc diÔn c¶m toµn bµi - Làm BT sau: Dòng nào sau đây thể hiện đúng nhất nội dung cảm xúc cả bài thơ? A. T×nh yªu s©u nÆng, tha thiÕt cña con víi mÑ. B. Ngîi ca t×nh mÑ thiªng liªng, bÊt diÖt. C. TÊm lßng yªu th¬ng, tr©n träng cña t¸c gi¶ dèi víi trÎ th¬. D. TÊt c¶ 3 ý trªn. GV: Gọi hs nêu đáp án, nhận xét bổ sung 5. Híng dÉn - Häc thuéc lßng bµi th¬, ph©n tÝch theo bè côc - ChuÈn bÞ bµi míi: ¤n tËp vÒ th¬. => Ôn tập lại toàn bộ các văn bản thơ đã học, thuộc nội dung bài thơ, giá trị của tác phÈm => §äc sgk, tr¶ lêi c©u hái.

(337) D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 02/3/2014 TiÕt 127:. «N TËP VÒ TH¥ A. Mục tiêu cần đạt Giúp hs hệ thống hoá kiến thức về các tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại đã học trong chơng trình ngữ văn 9 (2 tập). Củng cố cơ bản về thể loại thơ trữ tình. Bớc đầu hình thành hiểu biết sơ lợc về thành tựu và đặc diểm của thơ hiện đại Việt Nam. RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, hÖ thèng hãa, c¶m thô vµ ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. B- ChuÈn bÞ ThÇy: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc, b¶ng phô, so¹n bµi. Trß : Häc bµi, «n bµi. C- TiÕn tr×nh lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi ? Em hãy kể tên các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học sgk9 theo thứ tự tên bài, tác giả, năm sáng tác, thể thơ, nội dung, nghệ thuật đặc sắc. Gv hớng dẫn học sinh lập bảng thống kê các tác phẩm thơ đã học theo mẫu: STT. 1. 2. Tªn T¸c PhÈm. §ång chÝ. Bµi th¬ vÒ tiÓu đội xe. T¸c gi¶. ChÝnh H÷u. Ph¹m TiÕn DuËt. T/g s¸ng t¸c 1948. 1969. ThÓ lo¹i. Néi dung. - Ca ngîi t×nh đồng chÝ cña Tù do nh÷ng ngêi lÝnh c¸ch m¹ng trong kh¸ng chiÕn chèng Pháp. Tình đồng chÝ trë thµnh søc mạnh và vẻ đẹp tinh thÇn cña bé đội cụ Hồ. - T thÕ hiªn ngang, tinh thần chiến đấu dòng c¶m niÒm vui Tù do l¹c quan cña. NghÖ thuËt - Chi tiÕt, h×nh ¶nh, ng«n ng÷ gi¶n dÞ, chân thực, cô đọng, giµu søc biÓu c¶m. - H×nh ¶nh võa, hiÖn thùc võa s¸ng t¹o.. - Tứ thơ độc đáo, giäng ®iÖu tù nhiªn khoÎ kho¾n, cã chót ngang tµng….

(338) kh«ng kÝnh. 3. §oµn thuyÒn đánh cá. Huy CËn. 4. BÕp löa. 5. Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ NguyÔn lín trªn Khoa §iÒm lng mÑ. 6. 7. 8. ¸nh tr¨ng. Con cß. Mïa xu©n nho nhá. B»ng ViÖt. NguyÔn Duy. ChÕ Lan Viªn. Thanh H¶i. 1958. 1963. 1971. 1978. 1962. 1980. nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. - C¶m xóc t¬i khoÎ vÒ thiªn nhiªn vµ B¶y lao động tập thể ch÷ qua c¸nh thuyÒn ra khơi đánh cá của ngêi d©n chµi Qu¶ng Ninh. - Nh÷ng t×nh c¶m vÒ t×nh bµ ch¸u, lßng kÝnh yªu vµ 7+8 biÕt ¬n cña ch¸u ch÷ đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hơng, đất nớc. - T×nh yªu th¬ng Chñ con g¾n liÒn víi yÕu t×nh yªu lµng níc, là 8 tinh thần chiến đấu ch÷; cña ngêi mÑ Tµ ãi. h¸t ru - ¸nh tr¨ng lµ bµi th¬ nh¾c nhë con ngêi kh«ng quªn nh÷ng kØ niÖm th¬ N¨m Êu g¾n bã víi thiªn ch÷ nhiªn, nh÷ng n¨m giao chiến đấu. Nhắc nhở thái độ sèng t×nh nghÜa. - Tõ h×nh tîng con cß trong ca dao, trong nh÷ng lêi h¸t ru, ngîi ca t×nh mÑ vµ ý nghÜa lêi ru Tự do với đời sống con ngêi.. N¨m ch÷. 9. ViÕng l¨ng B¸c. ViÔn Ph¬ng. 1976. T¸m ch÷. 10. Sang thu. H÷u ThØnh. 1977. N¨m. - C¶m xóc tríc mïa xu©n cña thiên nhiên đất nớc íc nguyÖn ch©n thµnh gãp mïa xu©n nho nhá cña b¶n th©n vµo cuéc đời chung. - Lßng thµnh kÝnh xúc động biết ơn cña nhµ th¬ còng nh nh©n d©n MiÒn Nam víi B¸c. - BiÕn chuyÓn cña thiªn nhiªn lóc. - Sö dông nhiÒu h×nh ảnh đẹp lên thơ của vò trô cña ngêi d©n chµi.. - KÕt hîp biÓu c¶m, miªu t¶- kÓchuyÖn. H×nh ¶nh bÕp löa g¾n víi h×nh ¶nh bµ t¹o ra nh÷ng ý nghÜa s©u s¾c. - §iÖp khóc xen kÏ lêi ru, nhÞp ®iÖu ngät ngào đều đều. Hình ¶nh míi mÎ, s¸ng t¹o. - H×nh ¶nh b×nh dÞ, tø th¬ bÊt ngê, giäng ®iÖu ch©n t×nh, nhá nhÑ mµ thÊm s©u.. - VËn dông s¸ng t¹o h×nh ¶nh, giäng ®iÖu lêi ru. -ý nghÜa phong phó cña h×nh tîng con cß: lµ con, lµ mÑ, lµ quª h¬ng… Nh¹c ®iÖu trong s¸ng tha thiÕt, tø th¬ s¸ng t¹o, tù nhien, h×nh ảnh đẹp, giàu sức gợi c¶m so s¸nh, Èn dô, diÖp tõ, ®iÖp ng÷. - Giäng ®iÖu trang träng tha thiÕt nhiÒu h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô, ®iÖp ng÷. - C¶m nhËn tinh tÕ giäng ®iÖu nhÑ.

(339) ch÷ 11. Nãi con. víi. Y Ph¬ng. ?. giao mïa tõ h¹ sang thu. - Lêi trß chuyÖn cña cha víi con thÓ Tù do hiÖn sù g¾n bã niÒm tù hµo quª h¬ng.. nhàng, lắng đọng. - C¸ch nãi giµu h×nh ¶nh võa cô thÓ, võa gîi c¶m, võa cã ý nghÜa s©u s¾c.. 1. Giai ®o¹n s¸ng t¸c ? Trong các tác phẩm trên tác phẩm nào đợc s¸ng t¸c trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p (1945-1954)? (1954 – 1964) ? (1964 – 1975) ? Sau 1975 ? - 1945 – 1954: §ång chÝ. - 1964 : Đoàn thuyền đánh cá, Con cß, BÕp löa. - 1964 - 197: Bài thơ về tiểu đội xe không kÝnh, Khóc h¸t ru. - Sau n¨m 1975: ViÕng l¨ng B¸c, Mïa xu©n nho nhá, Sang thu, Nãi víi con ? Néi dung ph¶n ¸nh chñ yÕu cña c¸c t¸c 2. Néi dung ph¶n ¸nh phẩm văn học trong các giai đoạn này là gì? - Ca ngợi cuộc sống chiến đấu của nhân dân: Đồng chí, Tiểu đội xe không kính, Khóc h¸t ru… - Ca ngợi công cuộc lao động xây dựng đất nớc và những quan hệ tốt đẹp của con ngời: Đoàn thuyền đánh cá, Mùa xuân nho nhá, Nãi víi con, Con cß… ? Từ nội dung chủ yếu đó thể hiện ý nghĩa 3. T tởng t tëng g×? - Tình yêu quê hơng, đất nớc. - Tình đồng chí, đồng đội, lòng thành kính víi B¸c. - Tình mẹ con, gia đình, cha con, bà cháu. ? Em nh©n xÐt g× vÒ nh÷ng ®iÓm chung vµ 4. Ph©n biÖt ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau nÐt riªng trong néi dung trong biÓu hiÖn a. Nh÷ng ®iÓm chung: t×nh c¶m mÑ con trong 3 bµi th¬: Khóc h¸t - Ca ngîi t×nh mÑ con thiªng liªng, th¾m ru, Con cß, M©y vµ sãng? thiÕt. b. Nh÷ng nÐt riªng: - “Khóc h¸t ru…”: Sù thèng nhÊt, g¾n bã gi÷a t×nh yªu con víi lßng yªu níc. - “Con cß” : Tõ h×nh tîng con cß trong ca dao, trong lêi ru, ph¸t triÓn vµ ca ngîi lßng mÑ, t×nh yªu th¬ng con, ý nghÜa lêi ru trong cuéc sèng. - “M©y vµ sãng”: Ho¸ th©n vµo lêi trß chuyÖn hån nhiªn, ng©y th¬ vµ say sa cña bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiÕt cña trÎ th¬. ? NhËn xÐt vÒ h×nh ¶nh ngêi lÝnh vµ t×nh 5. H×nh ¶nh ngêi lÝnh đồng đội thể hiện qua bài thơ : “Đồng chí, bµi th¬ vÒ…, ¸nh tr¨ng”?. - Tình đồng chí đồng đội gần gũi, giản dị, thiªng liªng cïng chung c¶nh ngé,… - Vẻ đẹp tích cách, tâm hồn. - Tinh thÇn l¹c quan, b×nh tÜnh, t thÕ hiªn ngang, cã chót ngang tµng. - T©m sù cña ngêi lÝnh sau chiÕn tranh. Tõ đó nhắc nhở về đạo lí, nghĩa tình thuỷ.

(340) ? NhËn xÐt vÒ bót ph¸p cña Huy CËn, chung NguyÔn Duy, ChÕ Lan Viªn, Thanh H¶i? 6. Bót ph¸p - “§oµn… “- Huy CËn: Bót ph¸p l·ng m¹n, nhiÒu so s¸nh liªn tëng… - “§ång chÝ”: Bót ph¸p gîi nghÜ, gîi t¶, lêi tù t×nh, ¨n n¨n, ©n hËn… - “Con cò”: Bút pháp dân tộc- hiện đại, ph¸t triÓn tõ lµn ®iÖu h¸t ru. 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t l¹i 1 sè néi dung quan träng, nghÖ thuËt ®iÓn h×nh cña c¸c t¸c phÈm th¬. KK. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Nắm chắc tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp sáng tác của các tác giả; thuộc lòng bài thơ và nội dung- nghÖ thuËt tõng bµi. - ¤n tËp bµi kÕt hîp víi néi dung häc «n buæi chiÒu, chuÈn bÞ tèt c¸c ®iÒu kiÖn cho bµi kiÓm tra 1 tiÕt s¾p tíi. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 3/3/2014. TiÕt 128:. NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp). A - Mục tiêu cần đạt. Gióp hs nhËn biÕt 2 ®iÒu kiÖn gióp cho viÖc sö dông hµm ý. §ã lµ: Ngêi nãi biÕt ®a hµm ý vào câu nói (viết). Ngời nghe (đọc) có năng lực đoán, giải hàm ý. RÌn kÜ n¨ng sö dông gi¶i m· hµm ý trong giao tiÕp. B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøutµi liÖu, b¶ng phô, so¹n gi¸o ¸n Trß : Häc bµi. C- TiÕn tr×nh lªn líp. 1.Tæ chøc 2..KiÓm tra: ? Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý? Cho vÝ dô minh ho¹? 3..Bµi míi: GV: DÉn vµo bµi míi trªn c¬ së phÇn tr¶ lêi cña HS GV sö dông b¶ng phô vÝ dô. Gọi hs đọc ví dụ ? Nªu hµm ý cña nh÷ng c©u in ®Ëm? V× sao chÞ DËu kh«ng d¸m nãi th¼ng víi con mµ ph¶i dïng. C. I- §iÒu kiÖn sö dông hµm ý 1. VÝ dô: sgk.

(341) hµm ý? - C©u 1: “Con chØ…th«i” hµm ý lµ; Sau b÷a ¨n nµy, con phải sang ở nhà ông bà Nghị vì mẹ đã buộc lßng ph¶i b¸n con. - §©y lµ 1 sù thËt ®au lßng nªn chÞ DËu kh«ng d¸m nãi th¼ng ra. ? Trong 2 c©u em thÊy c©u nãi nµo cña chÞ DËu râ h¬n? V× sao chÞ DËu ph¶i nãi râ ra nh vËy? - Từ nay con không đợc ở nhà nữa. - C©u thø 2. - Chị nói rõ hơn vì chị không thể chịu đựng đợc nữa sự đau đớn khi phải kéo dài những giây phút lõa dèi c¸i TÝ. ? Chi tiết nào trong đoạn trích chứng tỏ cái Tí đã hiÓu hµm ý cña trong c©u nãi cña mÑ? - Chi tiÕt c¸i TÝ: gi·y n¶y, liÖng cñ khoai, vµ lªn khóc và hỏi “ U bán con thật đấy ?” Khi chị Dậu nói 1 câu cái Tí chỉ lờ mờ cảm nhận đợc một điều gì đó không bình thờng nhng đến câu thứ 2 nó đã hiểu tai hoạ đang ập xuống đầu nó nên nó mới hành động nh vậy. GV: Qua 2 c©u nãi chøa hµm ý cña chÞ DËu: Ta thÊy chị Dậu ý thức sử dụng hàm ý để che dấu sự thật ®au lßng. VÒ phÝa c¸i TÝ nghe c©u nãi bÊt thêng nh vËy t×m mọi cách để hiểu ý chị Dậu đang nói. Nh vËy khi sö dông hµm ý: - Ngêi nãi (ngêi viÕt) ph¶i cã ý thøc ®a hµm ý vµo câu nói làm cho ngời nghe có thể giải đoán đợc. - Ngời nghe (ngời đọc) phải có suy luận hay gọi là n¨ng lùc gi¶i ®o¸n hµm ý. ? Qua ph©n tÝch vÝ dô em thÊy khi sö dông hµm ý 2. KÕt luËn - Ngêi nãi cã ý thøc ®a hµm ý vµo phải đảm bảo điều kiện gì? c©u nãi. - Ngêi nghe cã n¨ng lùc gi¶i ®o¸n hµm ý. GV gọi HS đọc nội dung phần ghi nhớ/ sgk. * Ghi nhí/ sgk Bµi tËp nhanh: MÈu chuyÖn “Anh chång mua ch¨n bß…tëng g×, thõa mét con bß th× cã?” ? Xác định câu nói chứa hàm ý? Xác định hàm ý? - “Tëng g× thõa 1 con th× cã” - Anh ngèc nh bß, cßn 1 con ®ang cìi n÷a sao không đếm, thừa con nữa là anh đấy. ViÖc c¸c con t×m hµm ý trong c©u nµ chÝnh lµ c¸c con cã n¨ng lùc tiÕp nhËn hµm ý.. II- LuyÖn tËp HS đọc bài tập? Nêu yêu cầu bài tập? Bài tập gồm 1.Bài tập 1.

(342) mÊy yªu cÇu? 3 yªu cÇu: - ChØ ngêi nãi ngêi nghe trong c©u in ®Ëm. - T×m hµm ý. - NhËn xÐt ngêi nghe cã hiÓu hµm ý kh«ng? - T×m tõ ng÷… GV chia nhãm HS lµm viÖc tõng phÇn (3 phót). a. - Ngêi nãi lµ anh TN, ngêi nghe lµ c« g¸i, ngêi ho¹ sÜ. - Hµm ý: Mêi 2 ngêi vµo uèng níc. - Ngêi nghe hiÓu nªn vµo nhµ, ngåi xuèng ghÕ. b. - Ngêi nãi lµ anh TÊn, ngêi nghe lµ chÞ ®Ëu phô. - Hµm ý: Chóng t«i kh«ng thÓ cho đợc - Ngêi nghe hiÓu nªn cã ph¶n øng b»ng c©u nãi “ThËt lµ … giµu cã” c. - Ngêi nãi lµ Thuý KiÒu, ngêi nghe lµ HT. - Hµm ý: C1: ChÕ giÔu ngêi nh HT còng phải đến đây. C2: Chị chuẩn bị mà nhận đợc báo oán thích đáng. - Ngêi nghe hiÓu nªn “hån l¹c… kªu coi”. ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? HS suy nghÜ tr×nh bµy c¸ nh©n.. 2. Bµi tËp 2 - Hµm ý: Ch¾t níc nåi c¬m giïm để cơm khỏi nhão. - Em bé đã nói 1 lần nhng không hiÖu qu¶ v× vËy bùc m×nh. V¶ l¹i, lÇn nãi thø 2 nµy cã thªm yÕu tè trong bức bách( tránh để nhão c¬m). - ViÖc sö dông hµm ý kh«ng thµnh c«ng v× “anh S ngåi im”, tøc lµ anh kh«ng céng t¸c (vê kh«ng nghe kh«ng hiÓu). ? Muốn điền đợc hàm ý ta phải làm gì? Xem xét 3. Bài tập 3 đoạn thoại những câu cho sẵn nói về điều gì. Từ đó t×m c©u hµm ý ®iÒn cho thÝch hîp? Nh vËy hµm ý trong câu định điền phải chứa hàm ý gì? HS tr×nh bµy miÖng. - Tõ chèi Lu ý: Không dùng những câu không rõ chủ định. ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? LL. GV híng dÉn c¸ch lµm, yªu cÇu HS thùc hiÖn.. 4. Bµi tËp 4: - C©u cã hµm ý mêi mäc : “Bän tí ch¬i…”.

(343) MM. NN. OO.. - C©u cã hµm ý tõ chèi: “MÑ m×nh…”. PP.. 4. Cñng cè: ? Qua bµi häc chóng ta cÇn lu ý ®iÒu g× khi sö dông hµm ý? 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc ghi nhí. - Làm đầy đủ các bài tập vào vở BT GV gîi ý BT 5: - 2 hµm ý trong lêi 1 ngêi:. + M©y vµ sãng + Em bÐ - Tiếp tục ôn tập theo đề cơng chuẩn bị tốt cho thi 8 tuần kì II. - Chuẩn bị cho giờ sau kiểm tra về thơ hiện đại.. D.Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 05/3/2014 TiÕt 129. kiÓm tra v¨n (PhÇn th¬) A-Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 9 kú II. Rèn luyện và đánh giá kĩ năng viết văn (sử dụng từ ngữ, viết câu, viết đoạn và bài văn). Học sinh cần huy động những tri thức và kĩ năng về tiếng Việt và tập làm văn vào bài làm. B-ChuÈn bÞ Thầy: Nghiên cứu, ra đề, làm đáp án, biểu điểm Trß : Häc bµi C- TiÕn tr×nh lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra 3. Bµi míi : Néi NhËn biÕt Th«ng hiÓu VËn dông Tæng dung TN TL TN TL ThÊp Cao 1. ViÕng BiÕt t¸c gi¶ HiÓu néi dung l¨ng B¸c , n¨m s¸ng chÝnh cña bµi t¸c, thÓ th¬ th¬: C©u2(0,2®) C©u1(0,6®) 0,8® 2. Mïa C©u1(0,6®) C©u2(0,2®) xu©n nho C©u3(6®): nhá ViÕt bµi nhËn xÐt đánh giá đợc những nét đặc sắc vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬. 6,8® 3. Nãi C©u1(0,6®) C©u2(0,2®) 0,8® víi con 4. Sang C©u1(0,6®) C©u2(0,2®) 0,8®.

(344) thu 5. Con C©u1(0,6®) cß Tæng 3®. C©u2(0,2®) 0®. 0,8® 1®. 6®. 10®. I. §Ò bµi PhÇn I: Tr¾c nghiÖm C©u 1: S¾p xÕp l¹i cho chÝnh x¸c néi dung c¸c « t¬ng øng: Tªn bµi th¬ 1. ViÕng l¨ng B¸c 2. Sang thu 3. Con cß. 4. Nãi víi con 5. Mïa xu©n nho nhá. T¸c gi¶ Y Ph¬ng ViÔn Ph¬ng ChÕ Lan Viªn H÷u ThØnh Thanh H¶i. N¨m s¸ng t¸c 1980 1972 1962 1977 1976. ThÓ th¬ Lôc b¸t ThÊt ng«n Tù do T¸m ch÷ N¨m ch÷ B¶y ch÷ Bèn ch÷. C©u 2: S¾p xÕp l¹i néi dung phï hîp víi tªn bµi th¬: Tªn bµi th¬ 1. ViÕng l¨ng B¸c 2. Nãi víi con 3. Con cß 4. Mïa xu©n nho nhá. Néi dung a. Lêi ru cña ngêi mÑ s¸ng t¹o tõ h×nh ¶nh con cß trong ca dao truyÒn thèng b. Nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ tríc kho¶ng thêi gian chuyÓn mïa tõ h¹ sang thu c. Lêi ngêi cha t©m t×nh víi con, thÓ hiÖn t×nh yªu con, yªu quª h¬ng. d. Lßng thµnh kÝnh, biÕt ¬n vµ th¬ng nhí B¸c Hå. e. Ước nguyện dâng hiến mùa xuân nho nhỏ cho đời. 5. Sang thu PhÇn II: Tù luËn Phân tích đoạn thơ sau trong bài “ Mùa xuân nho nhỏ” để làm rõ quan niệm sống của nhµ th¬ Thanh H¶i: “ Ta lµm con chim hãt ................................... Dï lµ khi tãc b¹c.” II. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm. PhÇn I: Tr¾c nghiÖm: (4®) Câu 1 (3đ): Sắp xếp đúng cột tác giả (1đ) Sắp xếp đúng năm sáng tác (1đ) Sắp xếp đúng thể loại (1đ) Tªn bµi th¬ 1. ViÕng l¨ng B¸c 2. Sang thu 3. Con cß.. T¸c gi¶ ViÔn Ph¬ng H÷u ThØnh ChÕ Lan Viªn. N¨m s¸ng t¸c 1976 1975 1962. ThÓ th¬ T¸m ch÷ N¨m ch÷ Tù do.

(345) 4. Nãi víi con 5. Mïa xu©n nho nhá 6. M©y vµ sãng. Y Ph¬ng Thanh H¶i Ta- go. Câu 2: (1đ): Mỗi câu đúng 0,2đ: 1–d; 2–c; 4–e; 5- b. 1975 1980 1909. Tù do N¨m ch÷ Tù do (B¶n dÞch). 3- a;. PhÇn II: Tù luËn: (6 ®) - HS cảm nhận đợc dới dạng bài viết hoàn chỉnh có bố cục 3 phần (1đ): - Giới thiệu đợc : Đây là đoạn trích trích trong tác phẩm: “Mùa xuân nho nhỏ” của nhà thơ Thanh Hải, thể hiện những suy nghĩ và ớc nguyện đợc dâng hiến chân thành của nhà thơ (0,5®) - Tâm nguyện đợc làm “mùa xuân nho nhỏ” qua việc mợn những hình ảnh của thiên nhiên để thể hiện cái đẹp của lòng mình: (1,5đ) + Lµm con chim cèng hiÕn tiÕng hãt vui. + Làm bông hoa toả hơng sắc cho đời. + Làm nốt nhạc trầm để hoàn thiện bản nhạc. - Đây là tâm nguyện đợc cống hiến thiết tha và khiêm tốn nhng nó lại thể hiện một quan niệm sống đáng trân trọng vì đợc cống hiến hết mình dù là tuổi 20 hay khi đầu đã bạc. (1,5®) - Qua t©m nguyÖn cña nhµ th¬, nhµ th¬ muèn nh¾n nhñ mäi ngêi cïng cèng hiÕn hÕt m×nh qua việc chuyển đổi cách xng hô “ta”.(1,5đ) 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh 5. Híng dÉn vÒ nhµ - TiÕp tôc «n c¸c t¸c phÈm th¬, c¸c v¨n b¶n v¨n xu«i, «n tËp l¹i c¸c c¸c v¨n b¶n nhËt dông. - Xem lại nội dung đề kiểm tra số 6, chuẩn bị cho tiết trả bài. D. Rót kinh nghiÖm .. Ngµy so¹n: 2/3/2014 TiÕt 130: Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 A-Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh nhËn ra nh÷ng u ®iÓm, nhîc ®iÓm vÒ néi dung vµ h×nh thøc tr×nh bµy trong bµi viÕt cña m×nh. Thấy đợc phơng hớng khắc phục, sữa chữa các lỗi. ¤n tËp l¹i lÝ thuyÕt vµ kÜ n¨ng lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn. B- ChuÈn bÞ GV: ChÊm bµi, nhËn xÐt, so¹n bµi, b¶ng phô HS : Xem lại đề bài, lập dàn bài lại C- TiÕn tr×nh lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi.

(346) Gọi hs nhắc lại đề bài. GV treo bảng phụ ghi đề bài. I- §Ò bµi: Suy nghÜ vÒ th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò qua nh©n vËt Vò N¬ng trong chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng.. GV: Trªn c¬ së phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña HS , GV lÇn lît híng dÉn HS t×m hiÓu c¸c yªu cÇu: (HS tr×nh bµy xong, nhËn xÐt, bæ sung, GV chuÈn trªn b¶ng phô) ? §Ò bµi yªu cÇu chóng ta lµm g×? - Thể loại: Nghị luận về tác phẩm 1. Tìm hiểu đề truyÖn - Néi dung: Th©n phËn ngêi phô nÓntong x· héi cò qua nh©n vËt Vò N¬ng. ? Theo em phÇn më bµi ta ph¶i lµm 2. LËp dµn ý a. Më bµi ntn? - Giới thiệu hoàn cảnh ra đời của tác phÈm. - Giới thiệu đề tài mà tác phẩm đề cập tíi b. Th©n bµi ? Vấn đề nghị luận đợc tác phẩm đề cập đến ntn? Em triển khai hệ thống - Luận điểm 1: Ngời phụ nữ đẹp ngời, đẹp nÕt luËn ®iÓm nh thÕ nµo? - LuËn ®iÓm 2: Khi lÊy chång lu«n gi÷ trän phÈm gi¸ vµ lµm trßn nghÜa vô cña ngêi con - LuËn ®iÓm 3: NÕu cÇn hä s½n sµng chÕt để bảo toàn danh dự của mình. - LuËn ®iÓm 4: §¸nh gi¸ thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm. ? PhÇn kÕt bµi em lµm ntn? - Khẳng định lại giá trị của tác phẩm: c. Kết bài ph¶n ¸nh ch©n thùc t×nh c¶m cha con s©u nÆng trong hoµn c¶nh Ðo le cña chiÕn tranh. II- NhËn xÐt 1. u ®iÓm - Đa số hiểu đề, bớc đầu biết làm bài nghị luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn. - Bè côc hîp lÝ, râ rµng. hÖ thèng luËn ®iÓm phï hîp, biÕt ®a ra nh÷ng dÉn chøng xác đáng, phân tích lập luận vấn đề khá chặt chẽ; diễn đạt ý trong sáng… - Nắm đựơc nội dung tác phẩm để đa ra nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt chÝnh x¸c. - Tr×nh bµy kh¸ cÈn thËn, s¹ch sÏ. 2. Tån t¹i - NhiÒu em cßn tr×nh bµy theo diÔn biÕn câu chuyện, cha khái quát đợc thành luận ®iÓm. - Một số diễn đạt còn yếu, cha toát đợc nội dung vấn đề; Mở bài còn cha trọng tâm; Më réng, liªn hÖ thùc tÕ cßn lan man….

(347) - Mét sè lçi sai vÒ tr×nh bµy, lçi c©u, lçi chÝnh t¶ vÉn cßn. - NhiÒu em viÕt qua cÈu th¶. III. KÕt qu¶: TB/ Kh. G K äi häc sinh söa mét sè lçi sai trong bµi IV- Tr¶ bµi - §äc bµi- Ch÷a lçi sai: đợc giáo viên đánh dấu. Gäi 1 häc sinh lµm bµi tèt. 1 häc sinh lµm bµi cßn yÕu. Gọi 1 học sinh so sánh 2 bài để rút ra bµi häc.. GV trả bài, HS xem lại bài, đối chiếu với dàn ý, đáp án, xem lời phê... HS đổi chéo bài cho nhau theo cặp, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô: - §äc bµi b¹n, rµ so¸t, ph¸t hiÖn thªm nh÷ng u nhîc ®iÓm => häc tËp, RKN... 4. Cñng cè ? Nh¾c l¹i c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch? 5. Híng dÉn - Ôn tập lại thể loại về lí thuyết; Dựng dàn ý cho các đề bài còn lại trong sgk - Nh÷ng bµi tõ ®iÓm 5 trë xuèng lµm l¹i giê sau nép - ChuÈn bÞ bµi tæng kÕt vÒ VBND => §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái trong bµi => Buæi sau tæng kÕt. D. Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n:5/03/2014. TiÕt 131,132: Tæng kÕt phÇn v¨n b¶n nhËt dông. A- Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh trªn c¬ së nhËn thøc râ b¶n chÊt kh¸i niÖm v¨n b¶n nhËt dông lµ tÝnh cËp nhật về nội dung, hệ thống hoá đợc các chủ đề các văn bản nhật dụng đã học trong toàn bộ chơng trình Ngữ văn THCS. Tích hợp với phần Tiếng Việt ở Chơng trình địa phơng, với phần Tập làm văn. RÌn luyÖn kÜ n¨ng hÖ thèng ho¸, so s¸nh, tæng hîp vµ liªn hÖ thùc tÕ. B- ChuÈn bÞ ThÇy: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Trß : ¤n l¹i v¨n b¶n nhËt dông C- TiÕn tr×nh lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra 3. Bµi míi. ? Trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n c¸c v¨n b¶n nhật dụng đựơc coi là thể loại văn ntn?. I- Kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n nhËt dông 1. Kh¸i niÖm: V¨n b¶n nhËt dông kh«ng cã kh¸i niÖm thÓ lo¹i, kh«ng chØ kiÓu v¨n bản, nó chỉ đề cập tới chức năng, đề tài và tÝnh cËp nhËt cña néi dung v¨n b¶n..

(348) GV: Nh vậy văn bản nhật dụng không đợc xÕp vµo c¸c thÓ lo¹i nh: Th¬, truyÖn, kiÓu 2. §Ò tµi: Thiªn nhiªn, m«i trêng v¨n ho¸, loại nh tự sự, biểu cảm, miêu tả, mà văn bản giáo dục, chính trị, xã hội, thể thao, đạo nhật dụng chỉ mang tính cập nhật những đức, nếp sống… vấn đề mang tính thời sự mà thôi. 3. Chøc n¨ng: bµn luËn, thuyÕt minh, têng thuật, miêu tả, đánh giá… những vấn đề, những hiện tợng của đời sống con ngời và x· héi. 4.TÝnh cËp nhËt: lµ tÝnh thêi sù kÞp thêi, ? Mục đích của văn bản nhật dụng đa ra đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của cuộc sống hµng ngµy, cuéc sèng hiÖn t¹i g¾n víi những đề tài trên để làm gì? những vấn đề cơ bản của cộng đồng xã héi. ? Đề tài trong văn bản thờng cập nhật đến là gì? Em có nhận xét gì về đề tài của văn bản nhËt dông ? -> §Ò tµi rÊt phong phó.. GV : Tuy nhiªn, c¸c v¨n b¶n nhËt dông trong ch¬ng tr×nh cã tÝnh cËp nhËt võa cã tÝnh l©u dµi cña sù ph¸t triÓn lÞch sö x· héi. Chẳng hạn vấn đề môi trờng, dân số, bảo vệ di s¶n v¨n ho¸, chèng chiÕn tranh h¹t nhân…đều là những vấn đề nóng bỏng của hôm nay nhng đâu phải giải quyết triệt để trong mét ngµy mai.. 5. Gi¸ trÞ v¨n ch¬ng: kh«ng ph¶i lµ yªu cÇu cao nhÊt nhng còng lµ 1 yªu cÇu quan trọng. Các văn bản nhật dụng đều vẫn thuéc vÒ 1 kiÓu v¨n b¶n nhÊt ®inh: miªu t¶, thuyÕt minh…. ? Theo em ¨n b¶n nhËt dông cã gi¸ trÞ v¨n ch¬ng kh«ng? - NghÜa lµ v¨n b¶n nhËt dông cã thÓ sö dông mäi thÓ lo¹i,mäi kiÓu v¨n b¶n. ? Theo các em, việc các em đợc tiếp cận. II- Néi dung c¸c v¨n b¶n nhËt dông. với văn bản nhật dụng để làm gì? - §Ó më réng hiÓu biÕt toµn diÖn vµ hoµ nhËp víi cuéc sèng x· héi, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a nhµ trêng vµ x· héi. ? Néi dung ph¶n ¸nh cña c¸c v¨n b¶n nhËt dụng đợc học từ lớp 6-9 là gì? - phản ánh tất cả các lĩnh vực trong đời sống x· héi. ? Em h·y hÖ thèng ho¸ c¸c v¨n b¶n nhËt dụng đã học từ lớp 6-9 tên và nội dung văn b¶n? HS tr×nh bµy. GV chuÈn trªn b¶ng phô Líp. Tªn v¨n b¶n Néi dung chÝnh - CÇu Long Biªn- chøng nh©n lÞch - Giíi thiÖu vµ b¶o vÖ di tÝch lÞch sö, danh.

(349) sö. lam th¾ng c¶nh. - §éng Phong Nha. - Giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh. - Bức th của thủ lĩnh da đỏ. - Quan hÖ gi÷a thiªn nhiªn vµ con ngêi. - Cæng trêng më ra - Giáo dục nhà trờng, gia đình, và trẻ em. - MÑ t«i - ….. - Cuéc chia tay… 7 - ….. - Ca HuÕ trªn s«ng Th¬ng - V¨n ho¸ d©n gian ( ca nh¹c cæ truyÒn) - Thông tin về ngày trái đất năm… - Môi trờng 8 - ¤n dÞch thuèc l¸ - Chèng tÖ n¹n thuèc l¸ - Bµi to¸n d©n sè - D©n sè vµ t¬ng lai nh©n lo¹i - Tuyªn bè víi thêi gian vÒ sù sèng - QuyÒn sèng cña con ngêi còn, quyền đợc bảo vệ và phát triÓn cña trÎ em. - §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ - Chèng chiÕn tranh, b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi. 9 b×nh. - Hoµ nhËp víi thÕ giíi vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n - Phong c¸ch Hå ChÝ Minh ho¸ d©n téc. ? C¸c em võa hÖ thèng c¸c v¨n b¶n, cho biết những vấn đề trên có đạt các yêu cầu của một văn bản nhật dụng không? Vì sao ? - Các văn bản trên đều đạt yêu cầu của 1 v¨n b¶n nhËt dông; võa cã tÝnh cËp nhËt võa cã tÝnh l©u dµi. ? Trong các văn bản nhật dụng đã học em thÝch nhÊt v¨n b¶n nµo? V× sao? Häc sinh tr¶ lêi theo sù c¶m nhËn cña b¶n th©n. 6. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc QQ. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - VÒ nhµ n¾m ch¾c néi dung c¸c v¨n b¶n nhËt dông. - Xác định lại hình thức thể hiện của các văn bản trên; Cho biết phơng pháp học văn bản nhật dông D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:5/03/2014. TiÕt 132: Tæng kÕt phÇn v¨n b¶n nhËt dông (tiÕp). A- Mục tiêu cần đạt B- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. Trß : ¤n bµi..

(350) C- TiÕn tr×nh lªn líp. 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra ? Trong c¸c v¨n b¶n nhËt dông em thÝch nhÊt v¨n b¶n nµo? V× sao? 3.Bµi míi:. ? Em hãy tìm các kiểu văn bản nhật dụng đã sử dông? (GV gîi ý kÎ b¶ng thèng kª?) HS thùc hiÖn (7 phót), tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV chuÈn trªn b¶ng phô Tªn v¨n b¶n - CÇu Long Biªn - Chøng nh©n… - §éng Phong Nha - Bøc th cña ngêi thñ lÜnh da đỏ - Cæng trêng më ra - Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª - Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng - Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i… - ¤n dÞch thuèc l¸ - Bµi to¸n d©n sè - Tuyªn bè thÕ giíi - §Êu tranh… - Phong c¸ch Hå ChÝ Minh. III- H×nh thøc v¨n b¶n nhËt dông. KiÓu lo¹i v¨n b¶n - Miªu t¶, biÓu c¶m. - Bót kÝ. - ThuyÕt minh, miªu t¶ - NghÞ luËn, biÓu c¶m. - Th tõ. - BiÓu c¶m. - Håi kÝ - TruyÖn ng¾n. - Tù sù, miªu t¶ - ThuyÕt minh, miªu t¶ - NghÞ luËn - NghÞ luËn - NghÞ luËn - NghÞ luËn - NghÞ luËn vµ biÓu c¶m - NghÞ luËn, biÓu c¶m. ThÓ lo¹i. - Th«ng b¸o - Hµnh chÝnh - X· luËn. ? Tõ viÖc lËp b¶ng thèng kª trªn ta cã thÓ rót ra kÕt luận gì về hình thức biểu đạt của văn bản nhật - Văn bản nhật dụng có thể sử dông tÊt c¶ mäi thÓ lo¹i, kiÓu lo¹i dông? v¨n b¶n. - V¨n b¶n nhËt dông kh«ng ph¶i lµ kh¸i niÖm thÓ lo¹i. ? Em h·y chøng minh sù kÕt hîp gi÷a c¸c thÓ lo¹i một cách cụ thể trong các văn bản nhật dụng đã häc. - VÝ dô: Cæng trêng më ra: BiÓu c¶m, miªu t¶, håi IV- Ph¬ng ph¸p häc v¨n b¶n nhËt dông kÝ. - §äc kÜ v¨n b¶n, t×m hiÓu chó thÝch lời câu hỏi phần đọc hiểu ? §Ó häc tèt mét v¨n b¶n nhËt dông ta ph¶i lµm -- Tr¶ Ph©n tích đặc điểm thể loại, phân ntn? tÝch c¸c chi tiÕt cô thÓ vÒ h×nh thøc biểu đạt khái quát chủ đề. - Cã sù liªn hÖ thùc tÕ. ? Kh¸i qu¸t néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n nhËt dông ? * Ghi nhí/ sgk - 96 - Häc sinh tr¶ lêi.

(351) - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t -> ghi nhí - Học sinh đọc ghi nhớ/sgk- 96. V- LuyÖn tËp. ? Vấn đề bỏ thi tiểu học và THCS nêu lợi ích và tiêu cùc? - Lîi Ých: + Xo¸ bá ¸p lùc tinh thÇn + đỡ tốn phí - Tiªu cùc: + Xuy gi¶m vÒ mÆt ý thøc häc tËp + Nếu em nào không có ý thức tự học dẫn đến kÕt qu¶ häc tËp kh«ng cao ? Làm thế nào để khắc phục nạn phao thi, nạn hút thuèc l¸ ë líp em, th«n, phè em? - Nạn phao thi: Kiểm tra gắt gao và đấu tranh phát hiÖn. - N¹n thuèc l¸: khuyªn nhñ, nh¾c nhë, cã chÕ tµi xö ph¹t hîp lÝ. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi 5. Híng dÉn - Nắm chắc nội dung các văn bản nhật dụng đã ôn tập - Hoµn thiÖn bµi tËp vµo vë BT - Chuẩn bị bài mới : Chơng trình địa phơng phần tiếng việt => §äc sgk, t×m ph¬ng ¸n tr¶ lêi. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:5/03/2014. TiÕt 133 Chơng trình địa phơng (PhÇn TiÕng ViÖt). A- Mục tiêu cần đạt: - Ôn tập củng cố các kiến thức về từ ngữ địa phơng. - Tích hợp với các văn bản Văn và Tập làm văn đã học. - Rèn luyện kĩ năng xác định và giải nghĩa các từ địa phơng có trong các văn bản đã học ở chơng trình Ngữ văn THCS. B- ChuÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu, so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô Trß : Häc bµi, xem tríc bµi theo yªu cÇu C- TiÕn tr×nh lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? ThÕ nµo lµ nghÜa têng minh vµ hµm ý? §iÒu kiÖn sö dông hµm ý ? LÊy vÝ dô, ph©n tÝch minh ho¹ ?.

(352) 3. Bµi míi D. I- Từ ngữ địa phơng Gọi học sinh đọc bài tập 1 sgk? BT1: ? T×m v¨n b¶n a, b, c nh÷ng tõ ngữ địa phơng? Chuyển những từ Từ ngữ địa phơng ngữ địa phơng thành từ ngữ toàn ThÑo d©n? a LÆp bÆp HS lµm theo nhãm (3 nhãm, mçi Ba nhãm lµm 1 phÇn – thêi gian 2 M¸ phót) Kªu GV chuÈn trªn b¶ng phô §©m b §òa bÕp Nãi træng V« c. Lui cui N¾p Nh¾m Giïm. Tõ ng÷ toµn d©n SÑo L¾p b¾p Bè, cha MÑ Gäi Thµnh ra §òa c¶ Nãi trèng kh«ng Vµo Lói hói Vung Cho lµ Gióp. II- Sự khác biệt từ toàn dân và từ địa phơng Gọi học sinh đọc bài tập 2/sgk ? Cho biÕt trong 2 tõ “ kªu” tõ nào là từ toàn dân, từ nào là từ địa ph¬ng? HS tr¶ lêi c¸ nh©n ? Em hãy dùng cách biểu đạt khác hoặc dùng từ đồng nghĩa để lµm râ sù kh¸c nhau? Gäi HS lóc tríc tr×nh bµy tiÕp Gọi học sinh đọc 2 câu đố sgk ? Trong 2 câu đó, từ nào là từ địa ph¬ng?. 1. Bµi tËp 2 - “Kªu1” lµ tõ toµn d©n : ph¸t tiÕng to - “Kêu2” là từ địa phơng : “ gọi” 2. Bµi tËp 3 - “Kªu1” : nã “ nãi to” - “Kªu2” : “ gäi” 3. Bµi tËp 4 - Tr¸i (qu¶); chi (g×); kªu (gäi); trèng hæng trèng h¶ng: trèng hÕch trèng ho¸c.. ? LËp b¶ng thèng kª c¸c tõ ng÷ 4. Bµi tËp 5 địa phơng ở bài tập 2, 3 và các từ toµn d©n t¬ng øng? Từ địa phơng HS lµm theo cÆp.(thêi gian 2 Kªu phót) Tr¸i Chi Trèng hæng trèng h¶ng ? §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp? ? Nhận xét về cách dùng từ địa ph¬ng trong ®oan trÝch ë bµi tËp 1? ? Theo em có nên để cho bé Thu. Tõ toµn d©n gäi qu¶ g× Trèng hÕch trèng ho¸c. E. III- LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1. - Không nên để bé Thu dùng từ toàn dân vì bé Thu.

(353) dùng từ ngữ toàn dân không? Vì sinh ra tại địa phơng đó, cha có điều kiện học tập sao? hoặc quan hệ xã hội rộng rãi, do đó cha có thể có đủ mét vèn tõ ng÷ toµn d©n cÇn thiÕt thay thÕ cho tõ ngữ địa phơng. ? Tại sao trong lời kể chuyện của - Trong lời kể của tác giả có một số từ ngữ địa phtác giả cũng có những từ ngữ địa ơng để tạo sắc thái địa phơnng cho câu chuyện,. Tuy ph¬ng? nhiên, mức đọ sử dụng của tác giả là vừa phải. 2. Bµi tËp 2 - NghÖ TÜnh: mi (mµy); choa (t«i); nghØ (h¾n) ? Tìm từ ngữ địa phơng dùng để - Huế: eng (anh); ả (chị); mụ (chỉ ngời đàn bà lớn xng h«? tuæi); mµ (mÑ) - Nam Trung Bé: tau (tao); mÇy (mµy); bä (t«i) - Nam bé: tui (t«i); ba (cha, bè); æng («ng Êy); b¶ (bµ Êy); chÞ Hai (chÞ c¶) - Phó Thä: b¸ (b¸c) ? Tìm từ ngữ địa phơng dùng để a) Nghệ Tĩnh: gäi tªn c¸c sù vËt hiÖn tîng, ho¹t Rứa-thế; nỏ-không, chẳng; ri-này; ngái-xa; chẻođộng, trạng thái… mét lo¹i níc chÊm; ch÷-giê; r¨ng-sao; m«-®©u; nËylín. b) Phó Thä; B¾c Ninh; B¾c Giang nhân-mçi mét; th«i-xong; khÓnh-ch¬i; nh¸i-s¬. c) Nam bé mắc-đắt; bí rợ-bí ngô, bí đỏ; lận-rất xa; thơm -quả døa; v«-vµo; tr©m bÇu-r©m bôt; trÓn-trªn; h«nkh«ng. d) HuÕ đào-quả doi; sơng-gánh; mè-vừng; dơ-bẩn; chột na-da chuột. e) MiÒn nói T©y Nguyªn kin-nËm - uèng níc;a kay-cãi; a ma-cha 4. Cñng cè ? Thế nào là từ địa phơng, từ toàn dân ? GV chèt néi dung bµi häc, nhÊn m¹nh, yªu cÇu: N¾m b¾t; vËn dông 5. Híng dÉn - Xem lại các bài tập đã chữa. - ¤n tËp v¨n nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch, ®o¹n th¬, bµi th¬; xem l¹i c¸c bài đã chữa và hớng dẫn => chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cho bµi kiÓm tra 2 tiÕt tËp lµm v¨n : NghÞ luËn v¨n häc D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:5/03/2014 TiÕt 134-135:. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 7. A- Mục tiêu cần đạt - Qua bµi kiÓm tra gióp häc sinh cñng cè l¹i lÝ thuyÕt vµ kÜ n¨ng cña kiÓu bµi nghÞ luËn..

(354) - Tích hợp các kiến thức phần Văn_Tiếng Việt đã học. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n nghÞ luËn nãi chung: nghÞ luËn vÒ c¸c t¸c phÈm truyÖn. nghÞ luËn vÒ ®o¹n th¬, bµi th¬ nãi riªng. B- ChuÈn bÞ: Thầy: Nghiên cứu, ra đề, đáp án, biểu điểm Trß : ¤n l¹i bµi theo yªu cÇu C- TiÕn tr×nh lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra 3. Bµi míi I. §Ò bµi: Ph©n tÝch bµi th¬ “Sang thu” cña H÷u ThØnh? II. Yêu cầu, đáp án và biểu điểm A. Néi dung: (9®) 1. Më bµi: (1®iÓm) - Giíi thiÖu t¸c phÈm “ Sang thu”- H÷u ThØnh. - Cảm nhận khái quát tinh tế về thiên nhiên, đất trời sang thu . 2. Th©n bµi: (7 ®iÓm) - Luận điểm 1: Cảm nhận tinh tế và những rung động trớc cảnh thiên nhiên, đất trời sang thu. (4,5 ®iÓm) + Sù ng¹c nhiªn, bÊt ngê khi nhËn ra nh÷ng tÝn hiÖu giao mïa: h¬ng æi, giã se. + Sự chuyển động nhẹ nhàng của thiên nhiên, đát trời qua: Sơng, sông, đám mây. + Thời điểm giao mùa vẫn còn những dấu hiệu của mùa hè nhng giảm dần về mức độ để tõ tõ chuyÓn m×nh sang thu. * Lu ý: Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch ph¶i kÕt hîp víi nghÖ thuËt. Sö dông h×nh ¶nh tiªu biÓu, tõ ng÷ gîi c¶m, dïng tõ l¸y biÖn ph¸p nh©n ho¸ - Luận điểm 2: Triết lý của cuộc đời (2,5 điểm) + Bằng nghệ thuật ẩn dụ nói nên ma nắng, sấm chỉ những khó khăn, giông tố cuộc đời và hàng cây đứng tuổi chỉ những con ngời từng trải (ngoài 40). + Con ngêi tõng tr¶i sÏ trë nªn chÝn ch¾n, v÷ng vµng, ®iÒm tÜnh h¬n. 3. KÕt bµi: (1 ®iÓm) - Khẳng định giá trị của tác phẩm đây là 1 tác phẩm hay nói lên những rung cảm hết sức tinh tÕ, gîi c¶m. B. H×nh thøc: (1®iÓm) - §¶m b¶o lµ 1 bµi v¨n nghÞ luËn ph©n tÝch, râ rµng c¸c luËn ®iÓm, luËn cø. - Đảm bảo rõ 3 phần, trình bày sạch đẹp. - Kh«ng sai lçi c©u, lçi chÝnh t¶. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn thu bµi, nhËn xÐt giê lµm bµi cña häc sinh 5. Híng dÉn - TiÕp tôc «n tËp v¨n b¶n nghÞ luËn - So¹n bµi “BÕn quª” => §äc kü v¨n b¶n sgk, so¹n theo D. Rót kinh nghiÖm.

(355) Ngµy so¹n 10/03/2014. TiÕt 136:. Hớng dẫn đọc thêm: Bến quê - Nguyễn Minh Châu A- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh qua cảnh ngộ và tâm trạng của nhân vật Nhĩ trong truyện cảm nhận đợc ý nghĩa triết lí mang tính trải nghiệm về cuộc đời, con ngời, biết nhận ra những vẻ đẹp bình dị và quý giá trong gia đình và quê hơng. Thấy đợc nghệ thuật tạo tình huống nghịch lí, trần thuật qua dòng nội tâm nhân vật, ngôn ngữ đày chất suy t, hình ảnh biểu tợng. RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn cã sù kÕt hîp c¸c yÕu tè tù sù, tr÷ t×nh vµ triÕt lÝ. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi Trß : Häc bµi C. TiÕn tr×nh lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra: §äc thuéc bµi th¬ “Sang thu”? Nªu néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬? 3. Bµi míi I- T×m hiÓu chung: ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nhµ v¨n 1. T¸c gi¶: NguyÔn Minh Ch©u NguyÔn Minh Ch©u? (1930-1989); quª: Quúnh Lu - NghÖ An. Lµ nhµ v¨n tiªu biÓu cña nÒn v¨n häc thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ. ? Nªu xuÊt xø cña truyÖn “BÕn quª”? 2. T¸c phÈm: BÕn quª trÝch trong tËp truyÖn ng¾n cïng tªn xuÊt b¶n 1985. GV sö dông m¸y chiÕu giíi thiÖu ch©n dung t¸c gi¶ vµ nh÷ng t¸c phÈm chÝnh cña «ng. GV hớng dẫn đọc: Đọc thể hiện giọng trầm tĩnh, suy t, xúc động và đợm buồn, trong tâm thế của nh©n vËt ®ang bÞ bÖnh hiÓm nghÌo, ®ang sèng những ngày cuối cùng của cuộc đời. GV đọc phần đầu + hs đọc - nhận xét.

(356) ? Kh¸i qu¸t nh÷ng sù viÖc chÝnh trong VB? - Cuéc trß chuyÖn gi÷a NhÜ vµ Liªn - NhÜ nhê con thùc ý nguyÖn cña m×nh. - Nhờ bọn trẻ giúp anh ngồi sát cửa sổ để ngắm c¶nh vµ suy t. - Lời thăm hỏi của cụ Khuyến và hoạt động cố g¾ng cuèi cïng cña NhÜ. GV: - Kh«ng nªn chia bè côc cña VB, v× c¶ v¨n b¶n xoay quanh mét buæi s¸ng ®Çu thu trong c¨n phßng nhá cã cöa sæ nh×n ra s«ng Hång n¬i NhÜ n»m dìng bÖnh ®ang sèng nh÷ng ngµy cuèi cïng. ? Xác định thể loại? ? Tãm t¾t v¨n b¶n trªn? Trong một buổi sáng đầu thu Nhĩ nằm để cho Liªn - vî NhÜ ch¶i tãc. Nh×n qua cöa sæ ng¾m b«ng hoa b»ng l¨ng, ng¾m c¶nh bªn kia s«ng Hồng mà Nhĩ sẽ không bao giờ sang thăm đợc nữa. Nhĩ để vợ và con chăm sóc. Trong khi trò chuyÖn vµ quan s¸t vî, NhÜ chît nhËn ra vî suèt đời vất vả, phục vụ chăm sóc chồng với tình yêu th¬ng thÇm lÆng vµ ®Çy hi sinh - NhÜ nhê con sang bªn kia s«ng, con trai anh miÔn cìng nhËn lêi… ? Nh©n vËt chÝnh trong truyÖn lµ ai? - Nh©n vËt NhÜ ? Nh©n vËt NhÜ trong truyÖn ë vµo hoµn c¶nh ntn? - Hoàn cảnh đặc biệt: + C¨n bÖnh hiÓm nghÌo khiÕn NhÜ hÇu nh bÞ liÖt toµn th©n, kh«ng thÓ di chuyÓn dï lµ nhÝch nöa ngêi. + Mọi sinh hoạt của Nhĩ đều phải nhờ ngời kh¸c. ? B¶n th©n NhÜ tríc ®©y lµm mét c«ng viÖc ntn? - Công viêc đã cho anh có điều kiện đi đến hầu khắp mọi nơi trên thế giới “suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất”. Nh vậy cuộc đời anh đã đi đến mọi chân trời xa l¹. Anh ®i nhiÒu biÕt nhiÒu. Êy thÕ c¨n bÖnh qu¸i ác đã cột chặt anh vào giờng bệnh và hành hạ anh. ? Mét ngêi ®i nhiÒu nh thÕ khi r¬i vµo c¨n bÖnh qu¸i ¸c th× r¬i vµo t×nh thÕ ntn? - Việc Nhĩ muốn nhích đến cửa sổ thì việc đấy khó khăn nh phải đi hết cả một vòng trái đất và phải nhờ vào sự trợ giúp của đám trẻ hàng xóm. ? Nguyễn Minh Châu đã đặt tình thế của Nhĩ vào một thời điểm cụ thể nào? Thời điểm đó anh mong muèn ®iÒu g×?. - ThÓ lo¹i: TruyÖn ng¾n. II- §äc hiÓu v¨n b¶n 1. T×nh huèng truyÖn.

(357) - Vµo mét buæi s¸ng ®Çu thu - Anh muốn đặt chân sang bờ sông bên kia nơi ngay cửa sổ anh nhìn thấy đợc. N¬i Êy rÊt gÇn anh chø kh«ng ph¶i mét n¬i nµo trên trái đất. ? Mong muốn ấy đã đợc thực hiện bằng cách nµo? KÕt qu¶? - Nhờ con đi sang bên kia sông để thực hiện khao khát đó. => Nhng đứa con sa vào đám chơi cờ thế bỏ lỡ chuyến đò đi sang duy nhất trong ngµy. Mong muèn cña anh còng kh«ng thùc hiÖn đợc mặc dù hết sức đơn giản. ? Qua viÖc t×m hiÓu em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch x©y dùng t×nh huèng truyÖn cña NguyÔn Minh Ch©u trong truyÖn ng¾n nµy? ? ViÖc x©y dùng t×nh huèng nghÞch lÝ nh vËy nhằm muốn nói với ngời đọc điều gì? - Những ý nghĩ trong tình huống đó còn mở ra mét néi dung triÕt lÝ, mang tÝnh tæng kÕt nh÷ng trải nghiệm của đời ngời: trên đờng đời thật khó tránh đợc những cái vòng vèo chùng chình, những vẻ đẹp trong cuộc sống mà đến tận khi sắp dã biệt cuộc đời, Nhĩ mới cảm nhận đợc thÊm thÝa.. Häc sinh theo dâi ®o¹n 1 ? C¶nh vËt díi con m¾t cña NhÜ hiÖn lªn ntn? - Nh÷ng chïm b»ng l¨ng cuèi mïa… - Dòng sông màu đỏ nhạt nh rộng thêm - Vßm trêi nh cao h¬n - Bê b·i mµu vµng thît xen mµu xanh non ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù quan s¸t vÒ c¶nh vËt cña NhÜ? C¸ch quan s¸t nh thÕ lµm cho c¶nh vËt hiÖn lªn ntn? - Quan sát theo tầm nhìn từ gần đến xa. - C¶nh vËt hiÖn lªn trong kh«ng gian cã chiÒu sâu, rộng và rất đẹp. ? Qua ®©y gióp c¸c em cã suy nghÜ g× vÒ c¶m nhËn cña nh©n vËt NhÜ vÒ c¶nh vËt? - Cảnh vật đầu thu đựơc miêu tả theo tầm nhìn của Nhĩ từ gần đến xa, tạo thành một không gian cã chiÒu s©u réng: tõ nh÷ng b«ng b»ng l¨ng ngay phía ngoài cửa sổ đến con sông Hồng với màu nớc đỏ nhạt khi vào thu, vòm trời và sau cïng lµ b·i båi bªn kia s«ng. TÊt c¶ hiÖn lªn sù c¶m nhËn tinh tÕ vÒ c¶nh vËt võa quen võa l¹. Theo dâi phÇn tiÕp/sgk. - T×nh huèng truyÖn trí trªu ®Çy nghÞch lÝ. - ThÓ hiÖn cuéc sèng vµ sè phËn con ngêi ®Çy nh÷ng bÊt thêng, nh÷ng nghịch lí vợt ra ngoài dự định, ớc muèn, nh÷ng hiÓu biÕt toan tÝnh cña con ngêi.. 2. Nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña nh©n vËt NhÜ. a. C¶m nhËn cña nh©n vËt vÒ buæi s¸ng mïa thu.. - C¶m nhËn tinh tÕ c¶nh vËt quen thuéc, gÇn gòi, nhng díi con m¾t nh×n cña NhÜ hÕt søc míi mÎ tëng chõng nh lần đầ tiên thấy đợc vẻ đẹp và sự giàu có đó.. b. Nh÷ng suy nghÜ nh×n nhËn cña NhÜ về cuộc đời..

(358) ? Khi để vợ con chăm sóc, Nhĩ đã hỏi Liên điều g×? Tríc c©u hái cña chång, Liªn cã ph¶n øng ntn? - §ªm qua em cã nghe thÊy g× kh«ng? - H«m nay lµ ngµy mÊy? - Liªn im lÆng, nÐ tr¸nh ? Theo em t¹i sao vî NhÜ lai im lÆng, nÐ tr¸nh? - Liên đã cảm nhận đợc tình cảnh của Nhĩ, hiểu đợc những suy nghĩ của Nhĩ, qua câu hỏi có lẽ anh hiểu thời gian của cuộc đời mình chẳng còn bao l©u n÷a nªn Liªn lÐ tr¸nh. - C©u hái thø nhÊt cña NhÜ muèn ¸m chØ tiÕng đất lở nơi bờ sông, báo hiệu tai hoạ. Và câu hỏi thời gian - giúp ta cảm nhận đợc hình ảnh nh :bằng trực giác Nhĩ đã nhận ra mình không còn sống đợc bao lâu nữa. Anh đang phải đối mặt với hoàn cảnh bi đát không còn lối thoát. ? Khi không thấy vợ trả lời, Nhĩ đã quan sát vợ vµ ph¸t hiÖn thÊy ®iÒu g×? - ThÊy Liªn mÆc tÊm ¸o v¸, nh÷ng ngãn tay gÇy guéc ©u yÕm vuèt ve bªn vai anh. ? Phát hiện ra điều đó Nhĩ đã nói với Liên điều - Cảm nhận của Nhĩ về Liên: gì? Nghe Nhĩ nói vậy, Liên đã trả lời ntn? -“ Suốt đời anh…nín thinh” - “ Cã hÒ sao ®©u…trong gian nhµ nµy” ? Từ sự phát hiện đó, và câu nói của Nhĩ giúp em hiÓu NhÜ ®ang suy nghÜ g× vÒ Liªn? - HS tr×nh bµy theo ý hiÓu ? Chính trong những ngày cuối đời, Nhĩ đã phát hiện ra vẻ đẹp ở Liên, em hãy tìm những câu văn thể hiện điều đó? - “Cũng nh cánh bãi bồi đang…tìm thấy đợc nơi “Cũng nh cánh bãi bồi đang…tìm nơng tựa là gia đình trong cái nhà này” thấy đợc nơi nơng tựa là gia đình trong c¸i nhµ nµy” - NhÜ nhËn ra tÊt c¶ t×nh yªu th¬ng, sù tần tảo và đức hi sinh thầm lặng của ? Để làm nổi bật vẻ đẹp của Liên, tác giả đã sử vợ. dông h×nh ¶nh g×? t¸c dông? - H×nh ¶nh so s¸nh: so s¸nh b·i båi mµu mì phï sa với vẻ đẹp tần tảo, chịu đựng bao đời của ngời phụ nữ mà Liên đó đợc. - Từ sự cảm nhận đó Nhĩ không những thấy đợc sự hi sinh của vợ mà Nhĩ còn tìm thấy đợc chỗ - Thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của NhÜ vÒ vî. dựa đó là tổ ấm gia đình. GV ChuyÓn : N»m liÖt trªn giêng NhÜ l¹i cµng cã nhiÒu thêi gian suy nghÜ. ? Vµ trong ý nghÜa cña NhÜ n¶y ra nh÷ng kh¸t khao g×? T¹i sao ? T×m c©u v¨n thÓ hiÖn râ ®iÒu đó?. * NiÒm kh¸t khao vµ chiªm nghiÖm cña NhÜ..

(359) - Khao khát đợc đặt chân lên bãi bồi bên kia - Khao khát đợc đặt chân lên bãi bồi s«ng. bªn kia s«ng. - Vì nhận ra vẻ đẹp bình dị gần gũi - Muốn đặt chân một lần lên bãi bồi =>“Hoạ chăng có anh đã từng trải, đã từng… ngay bê bªn kia” ? Theo em thùc ra b·i båi bªn kia s«ng cã g× xa l¹ kh«ng? NÕu kh«ng th× chØ khi nµo ngêi ta míi nhận ra cái gần gũi, quen thuộc đó? - Kh«ng cã g× xa l¹, lµ c¸i gÇn gòi th©n quen nhÊt. Nhng thêng c¸i gÇn gòi th©n quen Êy th× con ngêi ta dÔ bá qua, l·ng quªn thêng mang ham muèn nh÷ng c¸i xa vêi l«i cuèn con ngêi. - Khi con ngời ta rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, hay từng trải ngời ta dễ nhận ra cái đẹp bình dị gần gòi. GV: §èi víi nh©n vËt NhÜ còng vËy, khi anh n»m liÖt giêng, hµng ngµy anh nh×n qua « cöa sæ, anh đã phát hiện ra những cái đẹp bình dị quen thuộc, nên anh khao khát đợc sang tận bên kia. ? Sù khao kh¸t cña NhÜ thÓ hiÖn ®iÒu g×?. - Sù kh¸t khao cña NhÜ lµ sù thøc tØnh vÒ nh÷ng gi¸ trÞ bÒn v÷ng, b×nh thêng ? Không thể nào làm đợc điều mình khao khát và sâu xa của cuộc sống. Nhĩ nghĩ đến điều gì? - Nhờ đứa con thay mình đi sang bên kia sông, đặt chân lên cái bãi phù sa màu mỡ. ? Nhng đứa con có thực hiện điều ớc muốn của cha kh«ng? Nã thùc hiÖn íc muèn Êy ntn? - Nã cã thùc hiÖn íc muèn cña cha, nhng miÔn cỡng, vì nó không hiểu đợc ớc muốn của cha. Nhng råi nã l¹i bÞ cuèn hót bëi trß ch¬i gÆp bªn đờng mà bỏ lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. ? Nhĩ đã nhận ra điều đó khi nhìn qua cửa sổ và anh rót ra kÕt luËn g× vÒ sù viÖc nµy? Em hiÓu suy nghÜ ©ý ntn? - “Con ngời ta trên đờng đời thật khó tránh đợc nh÷ng vßng vÌo hoÆc chïng ch×nh” - §êi con ngêi chØ cÇn vµi lÇn vßng vÌo chïng chình đã hết đời và có nhiều cái đã không thể làm đợc. GV: Điều này anh rút ra từ cuộc đời anh: thời trẻ anh đặt chân những nơi đâu đâu mà anh có nhận ra đợc cái đẹp thân thuộc đâu, gần gũi đâu, khi nhận ra thì anh không thể đặt chân đợc nữa vµ b©y giê anh còng kh«ng thÓ. ? ChÝnh v× thÕ anh cã nì tr¸ch giËn con kh«ng? Câu văn nào nói lên điều đó? - Anh không trách con bởi vì “vả lại nó đã thấy có gì đáng hấp dẫn ở bên kia sông đâu”. - Nhĩ đã rút ra quy luật phổ biến của con ngêi chØ vµi lÇn vßng vÌo chïng ch×nh sÏ bá lì c¬ héi nhiÒu c¸i kh«ng làm hết đợc..

(360) ? Qua ®©y gióp em hiÓu g× vÒ nh©n vËt NhÜ? HS tr×nh bµy theo suy nghÜ GV: Chính vì không giận con nên anh đã rút ra một quy luật phổ biến của đời ngời mà qua trải nghiệm mới rút ra đợc. Một quy luật nữa ta có thể rút ra đó là sự kh¸c biÖt gi÷a thÕ hÖ giµ vµ trÎ, cha con hä lµ những ngời thơng yêu nhau nhng cha chắc đã hiÓu nhau. GV: C¸c em theo dâi chi tiÕt cuèi chuyÖn, khi nhê lò trÎ gióp m×nh ra gÇn c¸i cöa sæ.. - Thức tỉnh mọi ngời đừng sa vào nh÷ng c¸i v« bæ mµ h·y døt ra khái nó để hớng tới giá trị đích thực vốn gi¶n dÞ, gÇn gòi, bÒn v÷ng.. ? Nhìn qua cửa sổ anh nhìn thấy con đò vừa ch¹m mòi tµu vµo bªn bê bªn nµy, nh©n vËt NhÜ có hành động gì? Em có nhận xét gì về hành động này? em có thể hiểu hành động này ntn? - “Anh đang cố thu nhặt… ngời nào đó” - Đây là một hành động kì quặc - Anh ®ang n«n nãng thóc giôc cËu con trai h·y mau kẻo lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. GV: H×nh ¶nh nµy cã nh÷ng kh¸i qu¸t. §ã lµ ý muèn thøc tØnh mäi ngêi h·y sèng khÈn tr¬ng, có ích, đừng chùng chình, dềnh dàng sa vào trên đờng đời. Hãy dứt ra khỏi nó để hớn tới những giá trị đích thực vốn rất giản dị, gần gũi và bền v÷ng. Nh vËy nh©n vËt NhÜ lµ nh©n vËt t tëng chø không phải là một số phận. Nhà văn đặt nhân vật vào tình huống (cụ thể) đặc biệt để gửi gắm nhiÒu quan s¸t vµ suy nghÜ triÕt lÝ vÒ cuéc sèng vµ con ngêi. ? Từ đó em hiểu chủ đề truyện ngắn này là gì? - Nh÷ng suy ngÉm, tr¶i nghiÖm s©u s¾c cña nhµ văn về con ngời và cuộc đời, thức tỉnh mọi ngời sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình và quê hơng. ? Em hãy nêu những nét nghệ thuật đặc sắc của III- Tổng kết truyÖn ng¾n? - C¸ch sö dông h×nh ¶nh mang ý nghÜa biÓu tîng 1. NghÖ thuËt víi nh÷ng h×nh ¶nh b×nh dÞ cña mét hµng c©y, một con thuyền, dòng sông, bến đò, bãi bồi biÓu tîng quª h¬ng gÇn gòi quen thuéc. - H×nh ¶nh b«ng hoa b»ng l¨ng nhît nh¹t, tiÕng đất lở...  báo hiệu cuộc sống bệnh tật của nhân vật đã vào giai đoạn cuối. - T×nh huèng truyÖn gi¶n dÞ bÊt ngê vµ nghÞch lÝ: Đứa con trai sa vào đám chơi phá cờ thế trên đờng... => Chi tiết gợi ra điều mà Nhĩ gọi là “chùng chình, vòng vèo ” mà trên đờng đời ngời ta khã tr¸nh khái..

(361) ? Víi thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt lµm næi bËt néi dung g×? 2. Néi dung HS đọc nội dung ghi nhớ/sgk * Ghi nhí sgk 4. Cñng cè - Gv kh¸i qu¸t néi dung bµi häc - Híng dÉn HS lµm 1 sè BTTN RR. 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi theo néi dung vë ghi vµ sgk - TiÕp tôc t×m hiÓu thªm t liÖu vÒ v¨n b¶n - Lµm bµi tËp 1 phÇn LuyÖn tËp (SGK T108). - H·y chØ ra ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau trong hai bøc tranh thu ë hai v¨n b¶n Sang thu – H÷u ThØnh vµ BÕn quª - NguyÔn Minh Ch©u. - Tóm tắt đựơc truyện - Nắm đựơc nội dung t tởng của truyện - ChuÈn bÞ bµi «n tËp tiÕng viÖt => §äc kÜ sgk, dù kiÕn ph¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái vµ BT cuèi mçi phÇn D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n:10/03/2014. TiÕt137- 138:. «n tËp tiÕng viÖt líp 9 A- Mục tiêu cần đạt Qua tiÕt «n tËp gióp häc sinh hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ khëi ng÷ vµ c¸c thµnh phÇn biÖt lËp, liªn kÕt c©u vµ ®o¹n v¨n, nghÜa têng minh vµ hµm ý. RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông cña thµnh phÇn c©u vµ nghÜa cña c©u. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô Trß : Häc bµi, chuÈn bÞ bµi theo híng dÉn C. TiÕn tr×nh lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3.Bµi míi I. Khëi ng÷ vµ c¸c thµnh phÇn biÖt ? ThÕ nµo lµ khëi ng÷? LÊy vÝ dô ph©n tÝch minh lËp ho¹ ? - Khởi ngữ là thành phần câu đứng trớc chủ ngữ nêu lên đề tài trong câu. - Tríc khëi ng÷ kÕt hîp quan hÖ tõ: §èi víi, vÒ.... ? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn biÖt lËp ? Cã mÊy thµnh phÇn biÖt lËp? LÊy vÝ dô minh ho¹ ? - Thµnh phÇn biªt lËp lµ thµnh phÇn (n»m ngoµi) độc lập không tham gia vào cấu trúc ngữ pháp trong c©u. - Cã 4 thµnh phÇn biÖt lËp: + T×nh th¸i + C¶m th¸n + Gọi đáp + Phô chó.

(362) ? §äc bµi tËp? Nªu yªu cÇu bµi tËp? - Xác định các từ in đậm thuộc thành phần gì của 1. Bài tập 1 c©u. ? Muốn xác định các từ ngữ in đậm thuộc thành phÇn g× em lµm ntn? - Xem xÐt c¸c thµnh phÇn in ®Ëm Êy cã mèi quan hÖ g× víi c©u. ? NÕu tõ ng÷ lµ thµnh phÇn biÖt lËp th× ph¶i cã mèi quan hÖ g×? - Nêu nên đề tài đợc nói đến trong câu. - Dùng để hỏi- đáp và bổ sung cho câu. Khëi Thµnh phÇn biÖt lËp ? Căn cứ vào từng mối quan hệ đó em hãy xác ngữ Tình Cảm Gọi Phô định và điền vào bảng thống kê? (GV sử dụng thái thán đáp chó b¶ng phô) x©y dêng vÊt tha nh÷ng HS tr×nh bµy c¸i nh v¶ «ng ngêi l¨ng qu¸ con..... Êy . nh ? Thông qua bài tập 1 em rút ra đợc bài học gì ? vËy - Các thành phần khởi ngữ và biệt lập đợc sử dụng nhiÒu trong v¨n ch¬ng, cã t¸c dông lín trong viÖc diễn tả 1 điều gì đó. ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? GV: Gîi ý:. 2. Bµi tËp 2:. - Về hình thức đảm bảo đây là một đoạn văn? - Mét c©u chøa khëi ng÷, 1 c©u chøa thµnh phÇn t×nh th¸i. - Đoạn văn đợc thể hiện theo chủ đề - Häc sinh lµm viÖc theo nhãm ra giÊy nh¸p (t/g 14 phót) - Gv gọi đại diện 1 số nhóm học sinh đọc bài trớc líp. Nhãm Hs kh¸c nhËn xÐt, bæ xung. GV kh¸i qu¸t, cho ®iÓm Tham kh¶o vÝ dô b¶ng phô: “BÕn quª”- NguyÔn Minh Ch©u, lµ mét c©u chuyện về cuộc đời với những nghịch lí không dễ g× ho¸ gi¶i. H×nh nh trong cuéc sèng h«m nay chúng ta vẫn bắt gặp đâu đó những số phận giống hay gÇn gièng nh sè phËn nh©n vËt NhÜ trong truyÖn. Ngêi ta cã thÓ m¶i mª vÒ danh lîi, råi sau khi đã rong ruổi gần hết cuộc đời, vì 1 lí do nào đóphải nằm bẹp 1 chỗ, con ngời mới chợt nhận ra rằng : gia đình chính là cái tổ ấm cuối cùng đa tiÔn ta vÒ câi vÜnh h»ng. C¸i ch©n lÝ gi¶n dÞ Êy, tiÕc thay, NhÜ chØ kÞp nhËn ra vµo nh÷ng ngµy tháng cuối cùng của cuộc đời mình. Có thể nói “ BÕn quª” lµ c©u chuyÖn bµn vÒ ý nghÜa cuéc sèng. Nh©n vËt NhÜ lµ 1 nh©n vËt t tëng, nhng l¹i cã khả năng gây xúc động mạnh mẽ cho ngời đọc.… II. Liªn kÕt c©u liªn kÕt ®o¹n v¨n ? ThÕ nµo lµ liªn kÕt c©u, liªn kÕt ®o¹n v¨n? - C¸c c©u trong ®o¹n v¨n, c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ mÆt néi dung vµ h×nh thøc..

(363) - VÒ néi dung: + Các đơn vị phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu văn phục vụ chủ đề của đoạn văn. + Các câu văn, đoạn văn phải đợc sắp xếp theo tr×nh tù hîp lÝ. - VÒ h×nh thøc: C¸c c©u v¨n, ®o¹n v¨n liªn kÕt víi nhau b»ng c¸c ph¬ng ph¸p cô thÓ; phÐp nèi, phép lặp, phép thế, phép liên tởng, phép đồng nghÜa tr¸i nghÜa... GV chia nhãm HS t×m hiÓu vµ thùc hiÖn yªu cÇu cña 2 BT 1,2 (Thêi gian 6 phót) §äc BT1, cho biÕt yªu cÇu cña BT? - Cho biÕt nh÷ng tõ ng÷ trong ®o¹n trÝch thÓ hiÖn 1. Bµi tËp 1: phÐp liªn kÕt nµo? a) Nhng, nhng råi, vµ => phÐp nèi GV gîi ý: ? Muèn biÕt ta c¨n cø vµo ®©u? b) PhÐp lÆp: c« bÐ - C¨n cø vµo c«ng dông cña nã. => Dựa vào đó em hãy thực hiện? PhÐp thÕ: nã  c« bÐ c) PhÐp thÕ: “thÕ ” thay cho “ b©y ? Yªu cÇu bµi tËp 2 lµ g×? giờ cao sang rồi thì đâu cần để ý - Ghi kÕt qu¶ cña bµi tËp vµo b¶ng ph©n tÝch đến chúng tôi nữa” (b¶ng phô) 2. Bµi tËp 2 LÆp tõ ng÷. C« bÐ. PhÐp liªn kÕt §ång ThÕ Nèi nghÜa, tr¸i nghÜa vµ liªn tëng Nã cè Nhng, nhng bÐ råi, ThÕ vµ…. Bµi tËp: T×m sù liªn kÕt vµ phÐp liªn kÕt trong 3. BT bæ sung: ®o¹n v¨n ng¾n sau “ Nh÷ng ngêi yÕu ®uèi vÉn hay hiÒn lµnh. Muèn ¸c ph¶i lµ kÎ m¹nh” (Nam Cao) ? T×m sù liªn kÕt trong 2 c©u v¨n? - yÕu ®uèi - hiÒn lµnh - hiÒn lµnh - ¸c ? Liªn kÕt trong 2 c©u v¨n nhê vµo liªn kÕt nµo? - Liªn kÕt tr¸i nghÜa 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc - Lu ý HS quá trình sử dụng các kiến thức TV đó trong tạo lập văn bản sao cho có hiệu qu¶ 5. Híng dÉn - Häc l¹i lý thuyÕt.

(364) - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp vµo vë - ¤n tËp nghÜa têng minh vµ hµm ý D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:10/03/2014. TiÕt138. «n tËp tiÕng viÖt (tiÕp). A- Mục tiêu cần đạt B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi, b¶ng phô Trß : Häc bµi, chuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu C. TiÕn tr×nh lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3.Bµi míi ? ThÕ nµo lµ nghÜa têng minh, hµm ý? - Nghĩa tờng minh là phần thông báo phần diễn đạt trùc tiÕp b»ng nh÷ng tõ ng÷ trong c©u. - Hàm ý là phần thông báo không đợc diễn đạt trực tiÕp b»ng nh÷ng tõ ng÷ trong c©u nhng cã thÓ suy ra tõ nh÷ng tõ ng÷ Êy.. III. NghÜa têng minh vµ hµm ý. 1. Bµi tËp 1. ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? - Cho biÕt ngêi ¨n mµy muèn nãi ®iÒu g× víi ngêi nhµ giµu qua c©u in ®Ëm trong truyÖn “ ChiÕm hÕt chç ngåi” ? Thực chất mục đích của bài tập này là gì? - Câu nói của ngời ăn mày: “ở d- Xác định hàm ý trong câu nói của ngời ăn mày. ới đấy các nhà giàu chiếm hết ? Theo em hµm ý cña ngêi ¨n mµy lµ g×? c¶ chç råi” => Hµm ý: §Þa ngôc chÝnh lµ n¬i dµnh cho c¸c «ng nhµ giµu 2. Bµi tËp 2 ? Bµi tËp 2 yªu cÇu chóng ta lµm g×? - T×m hµm ý trong c©u in ®Ëm. - Cho biết mỗi trờng hợp, hàm ý đã đợc tạo ra bằng c¸ch cè ý vi ph¹m ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo? - Em hãy giải thích rõ sự vi phạm đó? GV yªu cÇu HS thùc hiÖn theo nhãm (d·y), mçi nhãm 1 ý. Thêi gian 4 phót. a) Mục đích của Tuấn hỏi Nam là đội bóng đá huyện.

(365) ch¬i giái hay kh«ng? Nhng Nam l¹i tr¶ lêi vÒ c¸ch ¨n mặc của đội bóng nghĩa là không đáp ứng yêu cầu của TuÊn. Nh vËy c©u chuyÖn cña Nam vµ TuÊn kh«ng a) Hµm ý: §éi bãng ch¬i kh«ng cùng hớng về 1 chủ đề nên vi phạm phơng châm về hay hoặc tôi không thích bình quan hÖ. luËn vÒ viÖc nµy.-> Vi ph¹m ph¬ng ch©m quan hÖ b) Câu trả lời của Huệ đã vi phạm phơng châm về lợng vì đã trả lời thiếu vì Lan hỏi về 3 ngời, Huệ chỉ trả lời 1 ngêi. b) Hµm ý: T«i cha b¸o cho Nam vµ TuÊn hoÆc T«i kh«ng thÝch b¸o cho Nam vµ TuÊn-> Vi ph¹m ph¬ng ch©m vÒ lîng ? NÕu ta hiÓu theo hµm ý th× c©u tr¶ lêi cña Nam, HuÖ cã vi ph¹m kh«ng? - Kh«ng vi ph¹m ? VËy c¸ch tr¶ lêi cña Nam vµ HuÖ thÓ hiÖn ®iÒu g×? - ThÓ hiÖn tÕ nhÞ ®iÒu m×nh kh«ng muèn nãi ra mét c¸ch trùc tiÕp mµ buéc ngêi nghe ph¶i suy ra. 3. Bµi tËp bæ xung (1):. ? T×m hµm ý trong c¸c ®o¹n héi tho¹i sau:(GV sö dông b¶ng phô:) a) ThÊy B l¹i ch©m thuèc, ®iÕu thuèc th hai tiÕp ngay ®iÕu thø nhÊt A liÒn b¶o B: - Anh T th«i hót thuèc råi! b) A: M×nh võa bÞ c« gi¸o m¾ng d÷ qu¸! B: Xin chóc mõng. ? Trong ®o¹n (a): NÕu hiÓu theo nghÜa hiÓn ng«n (Têng minh) th× A muèn th«ng b¸o cho B ®iÒu g×? - Anh T bỏ đợc thuốc rồi. ? NÕu hiÓu theo hµm ý th× A muèn nãi g×? - Trớc đây anh T cũng hút thuốc, bây giờ anh ấy bỏ đợc råi. - Sao cËu kh«ng bá thuèc ®i. ? Trong trêng hîp (b) hµm ý lµ g×? - M×nh xin chia buån víi b¹n. ? Em hiểu đựơc hàm ý trong 2 trờng hợp trên nhờ đâu? - C¨n cø vµo t×nh huèng (a) - C¨n cø vµo c¸ch nãi cña tÇng líp (häc sinh hay nãi nãi ngîc) Bµi tËp bæ xung (2): Xây dựng các tình huống trong đó có sử dụng hàm ý Gîi ý: 1) Trên đờng về nhà An hỏi Nam đi nhờ xe, Nam trả lêi: - Xe m×nh ®i non h¬i 2) Hai ngêi b¹n ngåi nãi chuyÖn víi nhau 1 ngêi b¹n.

(366) th«ng b¸o cho b¹n m×nh biÕt vÒ 1 ngêi mµ 2 ngêi cïng biÕt: - Cái Bình làm mẹ rồi đấy. => Hàm ý: 1) không cho bạn đi đợc 2) B×nh míi sinh con 4. Cñng cè: - GV kh¾c s©u, nhÊn m¹nh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n võa «n tËp - Khi sö dông hµm ý trong c©u nãi ph¶i chó ý ®iÒu g×? 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Thuéc kh¸i niªm khëi ng÷, thµnh phÇn biÖt lËp, hµm ý......... - T×m trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc nh÷ng ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ cã sö dông : khëi ng÷, thµnh phÇn biÖt lËp, hµm ý.... - Hoµn thµnh c¸c phÇn BT cßn l¹i vµo vë BT - ChuÈn bÞ bµi míi: LuyÖn nãi nghÞ luËn vÒ 1 ®o¹n th¬, bµi th¬. => ¤n l¹i lÝ thuyÕt v¨n nghÞ luËn vÒ ®o¹n th¬, bµi th¬ => Đọc sgk/112. Chuẩn bị tốt phần chuẩn bị ở nhà: Xây dựng dàn ý cho đề bài: Bếp lửa sởi ấm 1 đời... D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:10/03/2014. TiÕt 139- 140:. LuyÖn nãi: nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ A- Mục tiêu cần đạt Qua tiÕt luyÖn nãi gióp häc sinh cñng cè kÜ n¨ng lµ bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬. Tích hợp với các văn bản đã học. RÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp dµn ý vµ nãi theo dµn ý. B- ChuÈn bÞ Thầy: Soạn giáo án: ra đề bài học sinh chuẩn bị Trò : Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý cho đề bài C- TiÕn tr×nh lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi Gọi học sinh đọc đề bài/sgk.112 GV sử dụng bảng phụ ghi sẵn đề bài.. F. I- §Ò bµi Suy nghÜ vÒ bµi th¬ “ BÕp löa” cña B»ng. ViÖt? ? Xác định thể loại cho bài trên? Vấn đề cÇn nghÞ luËn lµ g× ? * Tìm hiểu đề: Híng dÉn häc sinh thèng nhÊt néi dung - ThÓ lo¹i nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬ - Néi dung: t×nh c¶m bµ ch¸u trong bµi th¬ dàn ý đã chuẩn bị ở nhà theo nhóm bàn. “BÕp löa” GV khái quát chung trên bảng phụ để HS II- Luyện nói 1. X©y dùng dµn ý tiÖn theo dâi.

(367) a. Më bµi:- giíi thiÖu t¸c phÈm “BÕp löa”B»ng ViÖt - T×nh c¶m bµ ch¸u thiªng liªng. b. Th©n bµi - T¸i hiÖn h×nh ¶nh bÕp löa ë lµng quª VN thêi th¬ Êu: + Sö dông tõ ng÷ gîi h×nh, gîi t¶: “ chên vên”, “Êp ñ”. - Kỉ niệm thời thơ ấu bao giờ cũng đẹp, trong sáng, nguyên sơ... do đó thờng có sức sống, ¸m ¶nh trong t©m hån: “lªn 4 tuæi... cßn cay” - 1 kØ niÖm buån nhng thÊm ®Ém t×nh c¶m bµ ch¸u nªn nã cã søc sèng m·nh liÖt trong t©m hån ch¸u. + Cách sử dụng từ gợi cảm “ đói mòn” - KØ niÖm vÒ tiÕng chim tu hó mét kØ niÖm ®Çy ¾p ©m thanh, ¸nh s¸ng vµ t×nh c¶m s©u sắc xung quanh cái bếp lửa: “8 năm ... đồng xa”. - H×nh ¶nh bÕp löa g¾n liÒn víi nh÷ng biÕn cố của đất nớc, từ ngọn lửa đến bếp lửa đã trë thµnh biÓu tîng cña ¸nh s¸ng vµ niÒm tin: “Råi sím... dai d¼ng” + Năm giặc đốt làng + Sự đùm bọc yêu thơng của hàng xãm + Lêi d¹y b¶o cña bµ - H×nh ¶nh bÕp löa trë thµnh biÎu tîng cña quê hơng đất nớc, trong đó ngời bà là ngời nhen löa vöa lµ ngêi gi÷ ngän löa: “LËn ®Ën... BÕp löa”. - Từ ngọn lửa đó ngời cháu rút ra một bài học đạo lí về mối quan hệ hữu cơ giữa quá GV lu ý HS khi nãi: - Chú ý cách vào đề: Cách giới thiệu khi khứ với hiện tại: “Giờ cháu đã... lên cha”. tr×nh bµy tríc tËp thÓ (Khi b¾t ®Çu nãi ph¶i c. KÕt bµi: nh thế nào, khi kết thúc phải nh thế nào?) - Khẳng định giá trị của tác phẩm - Cần bám sát vào nội dung đã cho, tránh - Ngọn lửa trong bài thơ nhóm lên trong lòng ngời đọc. lan man - Chú ý đến tính liên kết giữa các câu và 2. LuyÖn nãi: c¸c phÇn - Luyện nói, không luyện đọc. Tìm cách nói sao cho phù hợp , truyền cảm để thu hót ngêi nghe. CÇn chó ý ng÷ ®iÖu, nhÞp nãi linh ho¹t , phï hîp víi néi dung nãi-> thÓ hiÖn y×nh c¶m cña m×nh. - Tham khảo cách vào đề trong sgk đã hớng dẫn. => Đại diện các nhóm nói các nội dung đã chuÈn bÞ theo híng dÉn Nhãm kh¸c nghe, nhËn xÐt, bæ sung GV kh¸i qu¸t..

(368) 4. Cñng cè ? Nh¾c l¹i c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ 1 ®o¹n th¬, bµi th¬ 5. Híng dÉn - ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i - Viết hoàn chỉnh đề trên vào vở ôn tập. - Xây dựng dàn ý chi tiết cho các đề bài còn lại vào vở ôn - Lập dàn ý cho đề bài sau để giờ sau tiếp tục luyện nói: Đề bài : Phân tích bài thơ mùa xuân nho nhỏ, từ đó giải thích nhan đề bài thơ? => Đọc lại bài thơ, nhớ lại hoàn cảnh ra đời tác phẩm. Giải thích nhan đề bài thơ D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:10/03/2014. TiÕt 140: LuyÖn nãi: nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ (tiÕp). A- Mục tiêu cần đạt B- ChuÈn bÞ Thầy: Soạn giáo án: ra đề bài học sinh chuẩn bị, bảng phụ Trò : Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý cho đề bài C. TiÕn tr×nh lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra:15 phót §Ò bµi: ViÕt ®o¹n v¨n nªu suy nghÜ cña em vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬ sau: “Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ” (ViÕng l¨ng B¸c – ViÔn Ph¬ng) ? ChØ ra phÐp liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n mµ em sö dông. Yªu cÇu: - Học sinh dựng thành 1 đoạn văn hoàn chỉnh cảm nhận đợc về nội dung và nghệ thuật của đoạn th¬ víi 1 sè nÐt chÝnh sau: + Giãi thiÖu hai c©u ®Çu ®o¹n th¬ thø 2 trong bµi “ ViÕng l¨ng B¸c” cña ViÔn Ph¬ng (1®) + NghÖ thuËt Èn dô vÝ B¸c nh mÆt trêi. “MÆt trêi” trong c©u 1 lµ mÆt trêi thùc, “mÆt trêi” trong c©u 2 lµ B¸c Hå (2®) -> Ca ngợi công lao to lớn nh trời biển của Bác,. khẳng định sự trờng tồn bất tử tên tuổi và sự nghiệp của Ngời. Thể hiện lòng biết ơn vô hạn của tác giả, của nhân dân đối với Bác (4đ) + Häc sinh chØ râ c¸c biÖn ph¸p liªn kÕt c©u sö dông trong ®o¹n v¨n (3®). 3. Bµi míi - Đọc lại đề bài ? Phân tích đề theo yêu cầu ?. - Gi¸o viªn kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ dµn ý cña häc sinh. §Ò bµi: Ph©n tÝch bµi th¬ Mïa xu©n nho nhỏ, từ đó giải thích nhan đề bài th¬? 1. Phân tích đề - ThÓ lo¹i: NghÞ luËn vÒ 1 ®o¹n th¬, bµi th¬ - Néi dung: Bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá – giải thích nhan đề bài thơ - KiÕn thøc: Bµi th¬ mïa xu©n nho nhá 2. LuyÖn nãi.

(369) GV gîi ý cho häc sinh nh÷ng ý c¬ b¶n cña bµi trªn b¶ng phô a. Më bµi - Giíi thiÖu vÒ nhµ th¬ Thanh H¶i vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ - Khái quát vấn đề nghị luận b. Th©n bµi 1. Mùa xuân của thiên nhiên đất nớc Khæ 1: TÝn hiÖu cña mïa xu©n: dßng s«ng xanh, b«ng hoa tÝm, tiÕng chim chiÒn chiÖn.... -> kh«ng gian cao réng ........ Tác giả đón nhận mùa xuân 1 cách nâng niu trân träng trong c¶m gi¸c ngÊt ng©y Nghệ thuật: sự chuyển đổi cảm giác: giọt long lanh Khổ 2: Mùa xuân đến tác giả nói tới ngời cầm súng và ngời ra đồng -> đây là 2 lực lợng tiêu biÓu, lµm 2 nhiÖm vô quan träng....hä mang léc xu©n, gieo léc xu©n.... - Khổ 3: Mùa xuân của đất nớc 2. Mïa xu©n cña t¸c gi¶ Khæ 4: Tõ c¶m xóc mïa xu©n cña thiªn nhiªn đất nớc tác giả ớc nguyện: làm con chim, làm 1 cµnh hoa, lµm 1 nèt trÇm – hoµ vµo b¶n nh¹c hoà ca của đất nớc.... - Nghệ thuật: điệp từ “ta làm”, sự thay đổi cách xng h«: t«i -> ta Khổ 5: Tác giả gọi đó là mùa xuân nho nhỏ hiến dâng cho đời C«ng hiÕn 1 c¸ch ©m thÇm lÆng lÏ, dï lµ tuæi 20, hay khi tãc b¹c - NghÖ thuËt: ®iÖp tõ dï lµ Khæ 6: Bµi th¬ kÕt thóc b»ng lêi d©n ca xø HuÕ hµo víi tiÕng ph¸ch rén rµng * Nh vậy nhan đề mùa xuân nho nhỏ có nghĩa là một cuộc đời đẹp, trong sáng, hữu ích cống hiến cho cuộc đời, cho dân tộc cho tơng lai. c. KÕt bµi - Khẳng định lại vấn đề vừa nghị luận. => Häc sinh tr×nh bµy dµn ý tríc líp - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ xung - Gi¸o viªn chèt, cho ®iÓm 4. Cñng cè ? Nh¾c l¹i c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ 1 ®o¹n th¬, bµi th¬ 5. Híng dÉn - ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i - Viết hoàn chỉnh đề trên vào vở ôn tập - ChuÈn bÞ bµi míi: “Nh÷ng ng«i sao xa x«i” => §äc kü v¨n b¶n sgk, t×m hiÓu chó thÝch, tr¶ lêi c©u hái, so¹n theo yªu cÇu Nhớ lại các văn bản đã học viết về ngời lính => liên hệ vói văn bản D.Rót kinh nghiÖm.

(370) Ngµy so¹n: 15/03/2014. TiÕt 141- 142:. Nh÷ng ng«i sao xa x«i. - Lª Minh Khuª -. A- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh cảm nhận đợc tam hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên và cuộc sèng nhiÒu gian khæ, hi sinh nhng vÉn l¹c quan cña c« g¸i TNXP. Thấy dợc nét đặc sắc trong xây dựng nhân vật và nghệ thuật kể chuyện của tác giả. RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi - Ch©n dung Lª Minh Khuª Trß : Häc bµi C- TiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: Tãm t¾t vµ nªu ý nghÜa cña truyÖn ng¾n “ BÕn quª”? 3. Bµi míi G. I- T×m hiÓu chung: ? Em h·y tr×nh bµy vµi nÐt c¬ b¶n vÒ nhµ v¨n Lª 1. T¸c gi¶: Lª Minh Khuª lµ nhµ v¨n Minh Khuª? n÷ cã së trêng vÒ truyÖn ng¾n, víi ngßi bót miªu t¶ t©m lÝ tinh tÕ, s¾c sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật nữ. GV: Giíi thiÖu ch©n dung t¸c gi¶. ? Em h·y nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña v¨n b¶n trªn? GV nhấn mạnh : Đây là truyện ngắn duy nhất 2. Tác phẩm: Ra đời năm 1971 lúc của nhà văn đợc tuyển chọn và in trong tập “ cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác NghÖ thuËt truyÖn ng¾n ThÕ giíi” quy tô nhiÒu tác giả từ cổ điển đến hiện đại 2005 của NXB liệt. Houghton Mifflin MÜ . - GV Hớng dẫn đọc: Giọng tâm tình, phân biệt lời kể, lời đối thoại ngắn gọn giữa các nhân vật. - GV đọc + học sinh + nhận xét. ? Nghe đọc và chuẩn bị bài ở nhà em hãy tóm tắt truyÖn? - GV híng dÉn tãm t¾t theo sgk ? Theo em v¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? - P1 tõ ®Çu  “sao trªn mò”: P§Þnh kÓ vÒ c«ng viÖc vµ cuéc sèng cña b¶n th©n vµ tæ 3 n÷ trinh sát mặt đờng. - P2 tiÕp  “chÞ Thao B¶o”: Mét lÇn ph¸ bom Nho.

(371) bÞ th¬ng, hai chÞ em lo l¾ng, s¨n sãc. - Bè côc: 3 phÇn - P3: Cßn l¹i: Sau phót hiÓm nguy hai chÞ em nèi nhau hát. Niềm vui của ba ngời trớc trận ma đá. ? Truyện ngắn này đợc kể theo ngôi thứ mấy? t¸c dông ? - ChuyÖn kÓ theo ng«i thø nhÊt, nh©n vËt chÝnh. ( Ph¬ng §Þnh) -> Diễn tả một cách tự nhiên và sinh động cảm xóc t©m tr¹ng, ý nghÜa cña c¸c c« g¸i trÎ lu«n đối mặt với kẻ thù, hiểm nguy và cái chết mà vÉn hån nhiªn, l¹c quan, m¬ méng gi÷a chiÕn tr- - Ng«i kÓ: ng«i thø nhÊt êng. ? Truyện đợc viết theo thể loại nào? - Theo thÓ lo¹i truyÖn ng¾n ? Ph¬ng thøc biÓu hiÖn chÝnh cña truyÖn ng¾n nµy lµ g×? - Ph¬ng thøc tù sù Hs quan s¸t tõ ®Çu  “sao trªn mò” ? Nªu néi dung cña ®o¹n v¨n? - Cuéc sèng cña 3 TNXP trªn cao ®iÓm. - ThÓ lo¹i: TruyÖn ng¾n - Ph¬ng thøc biÓu hiÖn: tù sù. ? Ba c« g¸i sèng trªn mét vÞ trÝ ntn? C«ng viÖc H. II- §äc hiÓu v¨n b¶n cña hä ph¶i lµm lµ g×? - Sèng trong mét c¸i hang díi ch©n cao ®iÓm. - §ã lµ n»m gi÷a mét vïng träng ®iÓm gi÷a 1. Cuéc sèng n¬i cao ®iÓm tuyến đờng Trờng Sơn. - Khi có bom nổ chạy đo khối lợng đất lắp vào hố bom… cần phá bom  gọi là tổ trinh sát mặt đờng. => Mét c«ng viÖc diÔn ra tËp trung n¬i cã nhiÒu bom đạn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ n¬i lµm viÖc cña nh÷ng c« TNXP? - Không những thế công việc của họ lại càng đặc biÖt. ? Em t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ c«ng viÖc cña hä? Hä lµm viÖc ë n¬i träng ®iÓm, tËp - Có ở đâu nh thế này không: đất bốc… chạy về -trung nhiều bom đạn sự nguy hiểm và hang. ¸c liÖt. ? Em suy nghÜ g× vÒ c«ng viÖc hä lµm? T×m nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn tinh thÇn lµm viÖc cña hä? - Ph©n c«ng ph¸ bom - Nghe hiệu còi để châm ngòi - Nghe còi để tìm chỗ ẩn nấp  Một ngày phá bom 5 lần: có nghĩ đến cái chết nhng mê nh¹t, mµ chØ nghÜ liÖu m×n cã næ, bom - C«ng viÖc cña nh÷ng TNXP lµm cã næ kh«ng? m¹o hiÓm víi c¸i chÕt, lu«n c¨ng.

(372) ? Qua chi tiết này em cảm nhận đợc gì về tinh thÇn lµm viÖc cña hä?. th¼ng thÇn kinh.. ? C¸c c« g¸i cã së thÝch ntn? - Nho thÝch thªu thïa - ChÞ Thao ch¨m chÐp bµi h¸t - §Þnh thÝch ng¾m m×nh trong g¬ng, ngåi m¬ méng vµ h¸t… nhiÒu lóc thÝch trÇm t. -> §ßi hái sù dòng c¶m vµ b×nh tÜnh hÕt søc. ? Khi Nho bÞ th¬ng th× chÞ Thao, §Þnh ntn? - Ra søc ch¨m chót, xèt x¾ng lo cho Nho. ? Qua ®©y em thÊy nh÷ng TNXP cã nh÷ng nÐt g× chung?. GV: 3 cô TNXP trong tổ trinh sát mặt đờng đều lµ nh÷ng c« g¸i cßn rÊt trÎ, c¸ tÝnh vµ hoµn c¶nh riêng không giống nhau, nhng đều có phẩm chất chung: cã tinh thÇn cao trong c«ng viÖc, sèng trÎ trung, yêu đời.... Đó là những phẩm chất vừa cao đẹp, vừa bình dị, hồn nhiên, lạc quan của thế hệ trÎ VN thêi chèng MÜ. - C¸c c« cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao víi c«ng viÖc, lßng dòng c¶m kh«ng sî hi sinh. - Trong cuéc sèng: Hä lµ nh÷ng c« g¸i trÎ, nhiÒu m¬ méng, dÔ trÇm t, thích làm đẹp cho cuộc sống của m×nh.. GV ChuyÓn: Dï trong mét tËp thÓ nhá rÊt g¾n bã víi nhau nh vËy, nhng mçi ngêi vÉn cã nÐt c¸ tính riêng. Cụ thể những nét cá tính đó của mỗi nh©n vËt lµ g×, giê häc sau chóng ta cïng nhau t×m hiÓu tiÕp. 4. Cñng cè ? KÓ tãm t¾t ng¾n gän néi dung t¸c phÈm? ? Vẻ đẹp chung của 3 cô gái TNXP trong truyện? 5. Híng dÉn - N¾m ch¾c phÇn t¸c gi¶, t¸c phÈm - Tóm tắt đợc cốt truyện - Tìm hiểu kỹ các nhân vật để giờ sau học tiếp D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:15/3/2012 TiÕt 142:. Nh÷ng ng«i sao xa x«i (tiÕp) - Lê Minh Khuê A- Mục tiêu cần đạt B- ChuÈn bÞ C- TiÕn tr×nh Lªn líp.

(373) 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ? Tãm t¾t ng¾n gän v¨n b¶n nh÷ng ng«i sao xa s«i ? Nªu v¾n t¾t vÒ t¸c gi¶ vµ hoµn cảnh ra đời tác phẩm ? 3. Bµi míi Hs quan s¸t sgk. 2. Nh©n vËt Ph¬ng §Þnh. ? Phơng Định là cô gái ở địa phơng nào? Điểm cá tÝnh næi bËt cña Ph¬ng §Þnh lµ g×? C« vµo chiÕn trờng đã bao lâu ? - Lµ c« g¸i Hµ Néi - Vµo chiÕn trêng 3 n¨m. =>Với một thời gian nh vậy đã quen với thử thách vµ nguy hiÓm. - Mª h¸t, th¬ng thuéc mét nh¹c ®iÖu. - Thích nhiêu bài: những hành khúc quân đội, thÝch d©n ca quan hä, Ca chiu sa, d©n ca ý ? Đối với mọi ngời Phơng Định có thái độ ntn? - Những ngời đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thîng nhÊt lµ nh÷ng ngêi mÆc qu©n phôc. - Có thái độ thân thiện với những ngời đồng đội qua việc nhìn nhận “ Đại đội trởng… Lò Đúc” - §a kÑo cho Nho. ? Qua những chi tiết đó em có cảm nhận gì về tính c¸ch cña Ph¬ng §Þnh? - Ph¬ng §Þnh lµ ngêi hån nhiªn, trong s¸ng mµ hay m¬ méng. - Ph¬ng §Þnh yªu mÕn nh÷ng ngêi đồng đội dành nhiều tình yêu và niÒm c¶m phôc cho tÊt c¶ nh÷ng GV: Vào chiến trờng đã 3 năm, đã làm quen với chiến sĩ. thö th¸ch vµ nguy hiÓm nhng Ph¬ng §Þnh kh«ng đánh mất sự hồn nhiên, mơ mộng. Có tình yêu mến những đồng đội, đặc biệt cô dành tình yêu và cảm phục cho tất cả những chiến sĩ mà hằng đêm c« gÆp trªn träng ®iÓm cña con ngêi vµo mÆt trËn. ? B¶n th©n Ph¬ng §Þnh nh×n vÒ nhËn m×nh ntn? - “Nãi mét c¸ch khiªm tèn… hoa loa kÌn” - “ C« cã c¸i nh×n sao xa x¨m” - “Tôi không săn sóc vồn vã… tôi th ờng đứng ra xa” ? Qua ®©y em thÊy Ph¬ng §Þnh cßn lµ mét c« g¸i ntn? - Ph¬ng §Þnh nh¹y c¶m quan t©m đến hình thức của mình. Cô vui và tự hào khi nhiều ngời để ý đến mình. Nhng c« kh«ng hay biÓu lé t×nh c¶m GV: Cũng nh các cô gái mới lớn Phơng Định nhạy của mình, tỏ ra kín đáo giữa đám cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Cô tự đông. đánh giá “Tôi là cô gái Hà Nội… hoa loa kèn !”. Cßn m¾t t«i c¸c anh l¸i xe b¶o: “C« cã c¸i nh×n … xa xăm”. Cô biết mình đợc nhiều ngời để ý nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó.

(374) c« rÊt vui nhng cha dµnh t×nh c¶m cho ai. C« tá ra kín đáo giữa đám đông, tởng nh là kiêu kì. ? Với công việc Phơng Định có thái độ ntn? - Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy… tôi không sợ n÷a. - T«i kh«ng ®i khom. - ThØnh tho¶ng lìi xÎng ch¹m vµo qu¶ bom… mét dÊu hiÖu ch¼ng lµnh. - Tôi có nghĩ đến cái chết… bom có nổ không? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ngßi bót miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt Ph¬ng §Þnh qua lÇn ph¸ bom? - Miêu tả cụ thể, (sinh động) tinh tế đến từng cảm gi¸c, ý nghÜ dï chØ tho¸ng qua trong gi©y l¸t. ? Với cách miêu tả đó giúp em cảm nhận đợc thªm ®iÒu g× vÒ tÝnh c¸ch cña Ph¬ng §Þnh? GV: MÆc dï quen víi c«ng viÖc nhng mçi lÇn ph¸ bom thÇn kinh vÉn c¨ng th¼ng nhng lßng dòng - Ph¬ng §Þnh trong c«ng viÖc còng c¶m cña c« trçi dËy kÝch thÝch bëi lßng tù träng dòng c¶m kh«ng sî nguy hiÓm mµ khi trong ý nghÜ c¸c anh chiÕn sÜ ®ang theo dâi chØ lo hoµn thµnh c«ng viÖc. m×nh. ? Trong cuộc sống chị Thao đợc miêu tả ntn? - Sî m¸u vµ v¾t.. 3. Nh©n vËt Thao. - ¸o lãt thªu chØ mµu, l«ng mµy tØa nhá nh c¸i t¨m. - Dễ xúc động “Chị nghẹn ngào, không nớc mắt” - ThÝch chÐp bµi h¸t. ? Cßn trong c«ng viÖc chÞ ntn? - ChÞ lµ ngêi b×nh tÜnh. - Ph©n c«ng c«ng viÖc râ rµng. - Lµm viÖc hÕt m×nh. ? Qua cuéc sèng sinh ho¹t vµ c«ng viÖc em thÊy chÞ Thao lµ ngêi ntn? Thao yêu đời giàu tình cảm. GV: Thao còng lµ c« g¸i trÎ, mÆc dï lín tuæi h¬n -- ChÞ Trong 1 chót vµ c« cïng tæ trinh s¸t, nhng Thao tá ra cøng cái.c«ng viÖc lµ ngêi kiªn quyÕt, cứng cỏi và gơng mẫu quan tâm đến Nho, Phơng §Þnh. C« còng lµ ngêi giµu t×nh c¶m, dòng c¶m trong c«ng viÖc. ? Cßn Nho lµ ngêi nh thÕ nµo?. 4. Nh©n vËt Nho: Lóc bíng bØnh, m¹nh mÏ, lóc l¹i ? Qua ph©n tÝch nh©n vËt em cã nhËn xÐt g× vÒ -lÇm l× cùc ®oan, thÝch thªu hoa rùc ngßi bót miªu t¶ cña Lª Minh Khuª qua truyÖn rì, loÌ loÑt trªn kh¨n gèi. ng¾n nµy? - Miêu tả sinh động, chân thật tâm lí nhân vật, làm hiÖn lªn thÕ giíi néi t©m phong phó, nhng trong sáng không phức tạp. Nhng không đơn giản, công.

(375) thức mà tác giả miêu tả đợc cuộc sống nội tâm với nh÷ng nÐt t©m lÝ cña nh©n vËt. ? Nªu nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ nghÖ thuËt cña I. J. III- Tæng kÕt truyÖn ng¾n nµy? 1. NghÖ thuËt Gîi ý: - TruyÖn kÓ theo ng«i thø mÊy? - TruyÖn kÓ theo ng«i thø nhÊt vµ lµ nh©n vËt chính để nhân vật tự bộc lộ thế giới nội tâm của m×nh. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ nh©n vËt? - Cách miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc. - Ng«n ng÷ vµ giäng ®iÖu tù nhiªn kh«ng cÇu k×. ? Víi nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt lµm næi bËt 2. Néi dung lªn néi dung g×? - TruyÖn ca ngîi nh÷ng c« g¸i TNXP trªn nh÷ng nẻo đờng Trờng Sơn thời kí kháng chiến chống Mĩ víi t©m hån trong s¸ng m¬ méng, tinh thÇn dòng c¶m, cuéc sèng gian khæ, hi sinh nhng vÉn l¹c quan yêu đời. Học sinh đọc ghi nhớ.. * Ghi nhí: sgk. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi ? Vì sao tác giả lại đặt tên truyện là “Những ngôi sao xa xôi”? - Từ ánh mắt của Phơng Định, lời các anh bộ đội, lái xe ca ngợi họ, hình ảnh mơ mộng, lãng mạn, đẹp và trong sáng lại phù hợp với những cô gái mơ mộng đang sống và chiến đấu trên cao ®iÓm. ? §äc truyÖn ng¾n nµy, em cã h×nh dung vµ c¶m nghÜ ntn vÒ tuæi trÎ ViÖt Nam trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ? - Thế hệ trẻ Việt Nam dũng cảm kề bên cái chết mà vẫn lạc quan yêu đời.... 5. Híng dÉn vÒ nhµ: - §äc kÜ phÇn tãm t¾t, thuéc lßng néi dung phÇn ghi nhí BT:? Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Phơng Định? - Chuẩn bị bài mới: Chơng trình địa phơng- Phần TLV => §äc kÜ bµi, xem tríc néi dung c¸c c©u hái vµ dù kiÕn tr¶ lêi cho c¸c c©u hái cuèi mçi phần: Vấn đề môi trờng, vấn đề quyền trẻ em... D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 15/3/2014.

(376) TiÕt 143:. Chơng trình địa phơng ( PhÇn TËp lµm v¨n). A-Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh tập suy nghĩ về một hiện t ợng thực tế ở địa phơng.Viết một bài văn trình bày vấn đề đó với suy nghĩ kiến nghị của mình d ới các hình thức thích hợp: tự sự, miêu tả, nghị luËn, thuyÕt minh. Rèn luyện kĩ năng viết bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tợng xã hội ở địa phơng. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Híng dÉn häc sinh chuÈn bÞ, thu bµi chuÈn bÞ tiÕt 101 Trò : Tìm hiểu vấn đề theo yêu cầu, chuẩn bị bài, nộp bài C- TiÕn tr×nh Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi. ? Em hãy nêu vấn đề môi trờng mà trong tiết 101 chúng ta chuÈn bÞ lµ g×? - Hậu quả vấn đề rác thải.. I- Tr×nh bµy 1. Vấn đề môi trờng. ? Em hãy trình bày vấn đề trên? (HS trình bày trên cơ sở bài đã chuẩn bị ở nhà) - Gäi häc sinh r×nh bµy vµ nhËn xÐt. Gîi ý: (B¶ng phô) a. Më bµi: - Giới thiệu rác thải để lại hậu quả nặng nề cho môi trờng. b. Th©n bµi: - LuËn ®iÓm 1: R¸c th¶i kh¾p n¬i + §êng dong, ngâ hÎm. + N¬i c«ng céng, s«ng hå, m¬ng m¸ng. - LuËn ®iÓm 2: R¸c th¶i lµm « nhiÔm m«i trêng + §Êt ®ai sãi mßn, x¸c x¬. + Níc nhiÔm bÈn, t¾c nghÏn dßng ch¶y… - Luận điểm 3: ảnh hởng nghiêm trọng đến sức khoẻ. c. KÕt bµi: - Rác thải là vấn đề đáng quan tâm . - Kêu gọi mọi ngời phải có ý thức về vấn đề này. 2. Vấn đề quyền trẻ em ? Vấn đề quyền trẻ em , em thấy cần chuẩn bị những gì? - Cần có nhiều nơi vui chơi giải trí lành mạnh để thu hút trẻ em. ? Em h·y tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ cña m×nh? Gîi ý: a. Më bµi: Giíi thiÖu hiÖn tîng kh¸ phæ biÕn hiÖn nay trÎ em không có chỗ vui chơiđề xuất tạo nhiều sân chơi cho trẻ em. b. Th©n bµi: - LuËn ®iÓm 1: HiÖn tîng trÎ em nªu læng, tô tËp nghÞchxa vµo nh÷ng tÖ n¹n do thiÕu s©n ch¬i. - LuËn ®iÓm 2: CÇn t¹o ra nhiÒu s©n ch¬i cho trÎ em. C. KÕt bµi: S©n ch¬i lµnh m¹nh lµ h×nh thøc cho trÎ em tu d-.

(377) ìng vµ h×nh thµnh nh©n c¸ch. 3. Vấn đề xã hội ? Nªu mét tÊm g¬ng vît khã mµ em biÕt? - Gäi häc sinh lµm a. Më bµi: Giíi thiÖu tÊm g¬ng vît khã b¹n Vò V¨n Tr×nh. b. Th©n bµi: - Luận điểm 1: Hoàn cảnh gia đình + Bè th¬ng binh nÆng + Mẹ ốm và qua đời + Anh häc tËp vµ lµm viÖc ë xa - LuËn ®iÓm 2: NghÞ lùc b¶n th©n + Nhà xa vẫn thi vào trờng điểm để học + Làm mọi việc trong gia đình + Đạt đợc kết quả cao trong học tập C. Kết bài: Tấm gơng đáng đợc mọi ngời học tập và noi theo. Cho häc sinh nhËn xÐt bæ sung. 4. Cñng cè - Nhắc lại cách làm bài nghị luận về 1 sự việc hiện tợng đời sống - GV nhËn xÐt chung vÒ ý thøc chuÈn bÞ bµi ë nhµ, tinh thÇn tr×nh bµy bµ trªn líp - Giáo dục HS ý thức trớc những sự việc hiện tợng đời sống ở xung quanh. Cần tránh xa và có những biện pháp, đề xuất khắc phục hiện tợng xấu, phát huy những sự việc hiện tợng tốt 5. Híng dÉn - Tìm hiểu thêm 1 số vấn đề, sự việc hiện tợng của địa phơng - TiÕp tôc «n tËp vÒ thÓ lo¹i nghÞ luËn. - Xem l¹i bµi viÕt sè 7, chuÈn bÞ giê tr¶ bµi D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n:20/3/2014. TiÕt 144. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 7 A- Mục tiêu cần đạt Qua tiÕt tr¶ bµi gióp häc sinh cñng cè kÜ n¨ng lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm th¬, ®o¹n th¬. Học sinh dọc lại bài sửa lại lỗi sai trong bài làm qua sự đánh dấu của giáo viên. B- ChuÈn bÞ ThÇy: ChÊm bµi, nhËn xÐt, so¹n bµi... tr¶ bµi Trß : Xem l¹i bµi C- Lªn líp 1.Tæ chøc 2. KiÓm tra: Trong giê 3. Bµi míi Gọi học sinh đọc lại đề bài. K. I- §Ò bµi ? Ph©n tÝch bµi th¬ “ Sang thu” cña.

(378) H÷u ThØnh. ? Xác định thể loại cho đề bài trên? Vấn đề nghị 1. Thể loại - ThÓ lo¹i: NghÞ luËn vÒ t¸c phÈm luËn ë ®©y lµ g×? th¬. - Vấn đề: Bài thơ “ Sang thu” ? Bố cục bài văn em phải đảm bảo yêu cầu gì? 2. Dµn ý - Gîi ý theo yªu cÇu tiÕt 134 – 135. - Gv sö dông b¶ng phô cã dµn bµi ë tiÕt 134 - 135 L. II- NhËn xÐt 1. u ®iÓm - Bớc đầu các em đã biết làm bài nghị luận về thơ. - Tr×nh bµy s¹ch sÏ, râ rµng. - Ph©n tÝch lµm næi bËt gi¸ trÞ bµi th¬. H¹n chÕ : - Mét sè em cha biÕt lµm bµi nghÞ luËn cßn diÔn 2. H¹n chÕ xu«i t¸c phÈm. - Cha t¸ch râ ý khi lµm bµi - Cha có những lời nhận xét, đánh giá. - Mét sè bµi cha khai th¸c hÕt néi dung vµ nghÖ thô©t - Tr×nh bµy cÈu th¶, ch÷ viÕt sai nhiÒu lçi chÝnh t¶. Gäi häc sinh söa lçi c©u trong bµi lµm m×nh. Gọi 1 số học sinh khá đọc bài. 1 học sinh yếu đọc bài.. III- Tr¶ bµi, Ch÷a bµi 1. Lçi chÝnh t¶. Gäi häc sinh nhËn xÐt?. 2. Lçi c©u. IV: KÕt qu¶: TB/. 4. Cñng cè - Nh¾c l¹i c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ 1 ®o¹n th¬, bµi th¬ 5. Híng dÉn - ¤n l¹i kiÕn thøc theo thÓ lo¹i - Ch÷a lçi vµo bµi lµm cña m×nh - Nh÷ng bµi díi ®iÓm 5 ph¶i lµm l¹i ra giÊy, giê sau nép bµi. D. Rót kinh nghiÖm:. Kh. G. K.

(379) Ngµy so¹n: 20/3/2014. TiÕt 145:Biªn b¶n. A- Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh n¾m v÷ng mét biªn b¶n th«ng dông. Tích hợp với Văn qua văn bản “ Những ngôi sao xa xôi” với Tiếng Việt qua các bài đã häc. RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt mét v¨n b¶n hµnh chÝnh theo mÉu. B- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n Trß : Xem bµi tríc khi häc C- Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: 3. Bµi míi I- §Æc diÓm cña biªn b¶n Giíi thiÖu: Biªn b¶n lµ v¨n b¶n ghi chÐp những sự việc đã xảy ra hoặc đang xảy ra. Nó không có hiệu lực pháp lí để thi hành, mà chủ. 1. VÝ dô. yếu đợc dùng làm chứng cứ, làm cơ sở để xem. - V¨n b¶n 1: Biªn b¶n sinh ho¹t chi §éi. - V¨n b¶n 2: Biªn b¶n tr¶ l¹i tang vËt.. xÐt, kÕt luËn mét sù viÖc… ? Gọi hs đọc 2 văn bản mẫu trong sgk? ? Hai v¨n b¶n trªn ghi l¹i sù viÖc g×? - Biªn b¶n ghi l¹i néi dung diÔn biÕn sinh ho¹t chi §éi líp 9D trêng THCS KÕt §oµn. - Biªn b¶n ghi l¹i néi dung vµ c¸c thµnh phÇn tham dự một cuộc trao đổi giấy tờ, tang vật, phơng tiện cho ngời vi phạm sau khi đã xử lí. ? Văn bản phải đảm bảo yêu cầu gì về nội dung vµ h×nh thøc? - VÒ néi dung: + Sè liÖu ph¶i chÝnh x¸c, cô thÓ. + Ghi chép phải trung thực, đầy đủ, không suy diÔn kh¸ch quan. + Ghi rõ thời gian, địa điểm. + Lêi v¨n ng¾n gän, chÝnh x¸c, chØ cã mét c¸ch hiÓu, tr¸nh mËp mê tèi nghÜa. - VÒ h×nh thøc: + Phải viết đúng mẫu quy định. + Kh«ng trang trÝ c¸c ho¹ tiÕt. ? Ngoµi 2 mÉu biªn b¶n trong sgk, em h·y kÓ.

(380) tªn 1 sè biªn b¶n thêng gÆp? - Biªn b¶n vi ph¹m vÒ nÒ nÕp, néi quy. - Biªn b¶n vi ph¹m vÒ luËt lÖ giao th«ng. - Biªn b¶n kiÓm kª th viÖn. 2. KÕt luËn - Biªn B¶n §¹i h«i chi §oµn. - Biªn b¶n lµ lo¹i v¨n b¶n ghi chÐp -> Cã rÊt nhiÒu biªn b¶n. một cách trung thực, chính xác đầy đủ Trong c¸c biªn b¶n ta chia theo nhiÒu lo¹i nh mét sù viÖc ®ang x¶y ra hoÆc võa x¶y biªn b¶n héi nghÞ, biªn b¶n sù vô… ra. - Ngêi ghi biªn b¶n ph¶i chÞu tr¸ch ? Qua ®©y em hiÓu thÕ nµo lµ biªn b¶n, yªu cÇu nhiÖm vÒ tÝnh x¸c thùc cña biªn b¶n. ngêi ghi biªn b¶n? II- C¸ch viÕt biªn b¶n ? C¨n cø vµo ®©u ta cã thÓ chia biªn b¶n thµnh nhiÒu lo¹i? - Tuú néi dung cña biªn b¶n mµ chia biªn b¶n ra thµnh nhiÒu lo¹i: biªn b¶n héi nghÞ, biªn b¶n sù - PhÇn më ®Çu viÖc… Yªu cÇu häc sinh xem l¹i 2 biªn b¶n trªn. ? Theo em nh÷ng biªn b¶n trªn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? - Më ®Çu, néi dung vµ phÇn kÕt thóc. ? PhÇn më ®Çu cña v¨n b¶n gåm nh÷ng môc g×? - Më ®Çu biªn b¶n gåm quèc hiÖu, tiªu ng÷, tªn biên bản, thời gian, địa điểm, thành phàn tham - Phần nội dung dù lËp biªn b¶n. ? Tên biên bản đợc viết ntn? - Tªn biªn b¶n nªu râ néi dung cña biªn b¶n vµ viÕt ch÷ in hoa. Tuú tõng biªn b¶n mµ cã tªn kh¸c nhau: biªn b¶n vi ph¹m giao th«ng, biªn b¶n sinh ho¹t chi §oµn… ? PhÇn néi dung biªn b¶n gåm nh÷ng môc g×? - PhÇn kÕt thóc Phần nội dung phải đảm bảo yêu cầu gì? - Ghi l¹i diÔn biÕn vµ kÕt qu¶ sù viÖc. - C¸ch ghi biªn b¶n ph¶i trung thùc, kh¸ch quan, không đợc thêm vào những ý kiến chủ quan của ngêi viÕt. - §¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, cô thÓ cña biªn b¶n gióp cho ngêi cã tr¸ch nhiÖm lµm c¬ së xem xÐt để đa ra những kết luận đúng đắn. * Ghi nhí: sgk ? PhÇn kÕt thóc cña v¨n b¶n gåm nh÷ng môc g×? - Thêi gian kÕt thóc. LuyÖn tËp - Hä tªn, ch÷ kÝ cña chñ to¹, th kÝ hoÆc c¸c bªn III1 Bµi tËp 1 tham gia lËp biªn b¶n. Môc kÝ tªn díi biªn b¶n nãi lªn ®iÒu g×? - Ch÷ kÝ thÓ hiÖn t c¸ch ph¸p nh©n cña nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm lËp biªn b¶n..

(381) ? Qua bµi häc cÇn ghi nhí ®iÒu g×? Gọi học sinh đọc ghi nhớ. §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp? - Lùa chän nh÷ng t×nh huèng cÇn viÕt biªn b¶n. Muốn lựa chọn đúng ta căn cứ vào đâu? - C¨n cø vµo sù viÖc. ? Em hãy lựa chọn tình huống để viết a, c, d T¹i sao em kh«ng chän trêng hîp b vµ e? - b: viết bản đề nghị - e: viÕt b¶n kiÓm ®iÓm. 2 Bµi tËp 2. ? Yªu cÇu bµi tËp 2 lµ g×? - Ghi l¹i phÇn më ®Çu, nôc lín phÇn néi dung, phần kết của biên bản giới thiệu đội viên… PhÇn më ®Çu em ghi nh÷ng g×? - Trêng THCS §oµn KÕt - §éi TNTP HCM Biªn b¶n giíi thiÖu… - Thêi gian - Thành phần: chị phụ trách và 41 đội viên… - Ngời điều hành: Chi đội trởng - Th kÝ… 4. Cñng cè ? ThÕ nµo lµ biªn b¶n ? Yªu cÇu cña 1 biªn b¶n lµ g× ? 5. Híng dÉn - N¾m ch¾c ghi nhí - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp - Chuẩn bị bài mới: Rô-Bin-Sơn ngoài đảo hoang => §äc v¨n b¶n sgk, so¹n theo yªu cÇu. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 29/3/2014. Tiết 146: Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang (TrÝch). §e-ni-¬n-§i-ph«. I- Mục tiêu cần đạt Học sinh hiểu và hình dung đợc cuộc sống gian khổ và tinh thần lạc quan của Rô bin-xơn một mình trên đảo hoang, bộc lộ qua bức chân dung tự học của nhân vật nghệ thuật vẽ chân dung nhân vật đặc sắc của tác giả. Cñng cè vµ n©ng cao kÜ n¨ng t¶ ch©n dung nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù. II- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi Trß : So¹n bµi.

(382) III- Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: Nªu c¶m nhËn cña m×nh vÒ nh©n vËt Ph¬ng §Þnh trong t¸c phÈm “ Nh÷ng ng«i sao xa x«i” cña Lª Minh Khuª ? 3. Bµi míi ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ §iph« ?. M. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: §e-ni-¬n-§i-ph«(1660 1731) lµ nhµ v¨n lín cña níc Anh.. ¤ng viÕt tiÓu thuyÕt muén, khi gÇn 60 tuæi. R«-bin-x¬n Cru-x« (1719) lµ t¸c phÈm ®Çu tay næi tiÕng nhÊt cña «ng. ? Em h·y nªu xuÊt xø ®o¹n trÝch? 2.T¸c phÈm - §o¹n trÝch: trÝch tõ tiÓu thuyÕt “R«bin-x¬n Cru-x«” - §äc phÇn tãm t¾t sgk. Yêu cầu đọc: Giọng đọc trầm tĩnh, vui vui pha chót hãm hØnh, tù giÔu cît. - Gv đọc+ gọi học sinh đọc+ nhận xét - Bè côc: 3 phÇn - Gọi học sinh đọc chú thích trong sgk. ? §o¹n trÝch nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn, nªu néi dung tõng phÇn? - P1: ®Çu  nh díi ®©y : c¶m gi¸c chung khi tù ng¾m b¶n th©n vµ bé d¹ng chÝnh m×nh. - P2: tiÕp  bªn khÈu sóng cña t«i: trang phôc vµ trang bÞ cña R«_bin_x¬n. - P3: còn lại: diện mạo của vị chúa đảo. ? Theo em đoạn trích đợc kể theo ngôi thứ mÊy? - Theo ng«i thø nhÊt- nh©n vËt chÝnh tù kÓ vÒ cuéc sèng cña m×nh. ? V¨n b¶n nµy thuéc thÓ lo¹i nµo? - TiÓu thuyÕt II. §äc t×m hiÓu v¨n b¶n - §äc ®o¹n 1: Nªu néi dung ®o¹n trÝch? 1. Bé d¹ng R«-bin-x¬n ? Trong ®o¹n trÝch nh©n vËt t«i tù c¶m nhËn vÒ b¶n th©n m×nh ntn? - NÕu ai ë quª nh©n vËt t«i nh×n: sî h·i, ph¸ cêi sÆc sÆc. ? Theo em thái đọ sợ hãi, cời sặc sặc của mäi ngêi nãi lªn ®iÒu g×? - Nói lên anh có bộ dạng kì lạ, quái đảm và tøc cêi l¾m. - Míi nh×n anh ngêi ta ph¶i ng¹c nhiªn đến mức sợ hãi khi hiểu ra thì thú vị. ? C¶m nhËn mµ nh©n vËt t«i tëng tîng ra chøng tá cho chóng ta biÕt cuéc sèng cña anh ta ntn? - Chøng tá cuéc sèng thiÕu thèn vµ kh¾c nghiÖt. ? Qua ®©y gióp chóng ta h×nh dung vµ c¶m nhËn ntn vÒ bé d¹ng cña R«-bin-x¬n trên đảo? Rô-bin-xơn đã trải qua hơn 10 năm trên - Rô-bin-xơn có bộ dạng kì khôi đến tức đảo đã buộc anh phải ăn vận và trang bị cời nh vậy để tồn tại. -> cuéc sèng thiÕu thèn vµ kh¾c nghiÖt. ? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch giíi.

(383) thiÖu vÒ m×nh cña nh©n vËt t«i? - C¸ch giíi thiÖu dÝ dám, hµi híc, tù giÔu m×nh. Cách nhà văn để nhân vật tự giới thiệu về mình nh vậy khiến ngời đọc nhất định phải đọc tiếp xem vì sao lại có cảm giác nh vËy? §äc phÇn 2. 2. Trang phục và trang bị của chúa đảo a) Trang phôc. ? Nh©n vËt t«i cã trang phôc ntn? - Trang phôc: + mò to… lµm da dª cíi m¶nh phñ xuèng sau g¸y, che n¾ng, ch¾n ma… + ¸o b»ng da dª v¹t ¸o dµi lng chõng b¾p đùi. + 1 đôi giống đôi ủng bao quanh… ? Em nhËn c¸ch miªu t¶ trang phôc cña nh©n vËt t«i? - Miªu t¶ mét c¸ch kÜ tõ trªn xuèng díi tõng bé phËn rÊt tØ mØ tõ chÊt liÖu, h×nh d¸ng c«ng cô… Trang phục này nhân vật tôi có đợc theo em nhê vµo ®©u? - Tất cả đều do nhân vật tôi tự chế tạo bằng da dª. ? Từ cách miêu tả đó giúp em suy nghĩ gì - Trang phôc h¬i l«i th«i, cång kÒnh nhng vÒ trang phôc cña R«- bin- x¬n? ë ®©y ta b¾t gÆp giäng v¨n dÝ dám vµ hµi tËn dông trong hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt ë đảo. híc......... ? R«- bin- x¬n trang bÞ cho m×nh nh÷ng b) Trang bÞ g×? - Th¾t lng: b»ng da dª, réng b¶n, d©y buéc thay kho¸. - Dụng cụ: rìu con, ca nhỏ, túi đạn, túi thuèc sóng, gïi sau lng, sóng kho¸c vai, dï. - Trang bÞ lØnh kØnh, cång kÒnh.. lín trªn ®Çu che n¾ng ma. ? Qua miªu t¶ em cã nhËn xÐt g× vÒ trang bÞ cña R«- bin- x¬n? Trang phục và trang bị ấy quả thật độc đáo và đặc biệt. ? Theo em trang phục và trang bị đo có đợc nhờ vào đâu? - Đó là kết quả lao động sáng tạo của nghị 3. Diện mạo của Rô- bin-xơn lực và tinh thần vợt lên hoàn cảnh để sống mét c¸ch tho¶i m¸i. §äc phÇn cßn l¹i. ? R«-bin-x¬n tù t¶ khu«n mÆt m×nh ntn? - Nớc da đen cháy… gần xích đạo (Châu Phi) - Râu ria: ria mép dài to kiểu ngời theo đạo.

(384) Håi. ? ë ®©y t¸c gi¶ tiÕp tôc sö dông c¸ch miªu t¶ g×? - C¸ch miªu t¶ víi nh÷ng lêi nhËn xÐt dÝ dám, hµi híc. ? Theo em t¹i sao nh©n vËt t«i chØ chó ý miªu t¶ 2 nÐt nµy th«i? - Đây có thể là 2 nét thay đổi lớn nhất dễ nhËn ra nhÊt. ? Em c¶m nhËn g× vÒ diÖn m¹o R«-binx¬n? ? Khi kÓ l¹i bé d¹ng, trang phôc, diÖn m¹o cña m×nh R«-bin-x¬n cã giäng kÓ ntn? - Giäng kÓ hµi híc, kh«ng than v·n. ? Víi c¸ch kÓ Êy, em hiÓu R«-bin-x¬n lµ ngêi ntn? Dï trong cuéc sèng gian nan chèng chäi với đói rét, nắng ma, gió bão, thú dữ, bệnh tËt nhng b»ng nghÞ lùc, trÝ th«ng minh… quyết tâm sống đã giúp anh vợt lên trên hoàn cảnh bất hạnh để sống lạc quan yêu đời.. - Diện mạo thay đổi đến kì khôi.. - Rô-bin-xơn lạc quan yêu đời và có niÒm tin vµo cuéc sèng.. N. III- Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt - C¸ch chän chi tiÕt - C¸ch miªu t¶ tØ mØ - KÓ theo ng«i thø nhÊt tù nhiªn râ rµng 2. Néi dung. ? Em hãy đánh giá về những thành công vÒ nghÖ thuËt ? ? Víi nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt lµm næi bËt néi dung g×? - Nãi lªn cuéc sèng khã kh¨n, gian khæ vµ c¶ tinh thÇn l¹c quan cña nh©n vËt t«i khi sống 1 mình trên đảo hoang. 4. Cñng cè - Khái quát đặc điểm của nhân vật Rô-bin-xơn 5. Híng dÉn - Häc n¾m ch¾c néi dung. - BiÕt c¸ch ph©n tÝch nh©n vËt R«_bin_x¬n. - ChuÈn bÞ bµi míi: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p Đọc kỹ sgk, xem lại các đơn vị kiến thức cần ôn tập. D.Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n :29/3/2014. TiÕt 147:Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p I- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh ôn tập và hệ thống hoá các kiến thức về ngữ pháp đã học. TÝch hîp víi c¸c v¨n b¶n V¨n vµ TËp lµm v¨n. RÌn kÜ n¨ng vËn dông c¸c kiÕn thøc ng÷ ph¸p vµo viÖc nãi, viÕt trong giao tiÕp x· héi vµ trong viÖc viÕt bµi TËp lµm v¨n..

(385) II- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi Trß : ¤n tËp l¹i III- Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra; KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi ? Kể tên những từ loại em đã học? Hs trả lời, gv ghi bảng động, hs khác nhận xét bổ xung Gv chốt bằng sơ đồ t duy. I- Lý thuyÕt 1. Danh tõ ? ThÕ nµo lµ danh tõ? - Danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ ngêi,vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm. ? Danh tõ cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi lo¹i tõ nµo? - Danh tõ cã thÓ kÕt hîp víi tõ chØ sè lîng. - GV yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy tríc líp vÒ sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ. ? Nªu kh¸i niÖm, kh¶ n¨ng kÕt hîp, chøc vụ và các loại danh từ, động từ ? - Gi¸o viªn cho häc sinh ®iÒn vµo b¶ng phô : Kh¸i niÖm. Kh¶ n¨ng kÕt hîp. Chøc n¨ng. C¸c lo¹i danh tõ.

(386) - DT lµ nh÷ng tõ chØ ngêi, vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm…. - DT cã thÓ kÕt hîp víi tõ chØ sè lîng: nh÷ng c¸c mét, ë phÝa tríc,c¸c tõ : nµy, nä,kia, ©ý, đó… ở phía sau và mét sè tõ ng÷ kh¸c để lập thành cụm DT.. - Lµm chñ ng÷ - Lµm vÞ ng÷ khi DT cÇn cã tõ “ lµ” đứng trớc.. - DT chỉ đơn vị gồm: + DT Chỉ đơn vị tự nhiªn:: con, viªn + DT chỉ đơn vị quy ớc: : t¹, thóng + DT chỉ đơn vị chính x¸c: t¹ +DT chỉ đơn vị ớc chừng: thóng - DT chØ sù vËt: + DT chung:lµ tªn gäi mét lo¹i sv + DT riªng: tªn riªng tõng ngêi, tõng sv. ? Em hãy lấy một ví dụ để thấy đợc khả năng kết hợp của DT: Ba thóng g¹o Êy. ST DT chØ ®v DT sv ? Gọi học sinh trình bày bảng thống kê về động từ. Kh¸i niÖm. Kh¶ n¨ng kÕt hîp. Chøc n¨ng. Các loại động từ. - §T lµ nh÷ng tõ chØ ho¹t động, tr¹ng th¸i cña sù vËt.. - §T thêng kÕt hîp với các từ đã, sẽ, ®ang, còng, vÉn, hãy… để tạo thành cụm động từ.. - §iÓn h×nh lµm vÞ ng÷. - Lµm chñ ng÷, §T mÊt kh¶ n¨ng kÕt hîp víi c¸c tõ.. -§T t×nh th¸i(thêng đòi hỏi các ĐT kh¸c ®i kÌm) - §T chØ hµnh động, trạng thái: + §T chØ hµnh động. + §T chØ tr¹ng th¸i.. ? Tìm một câu trong đó ĐT làm CN để thấy rõ chức vụ của ĐT. Häc tËp lµ nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu cña häc sinh. ? T×m mét sè tõ chØ t×nh th¸i? Dám, toan, định, đừng ? Khi những động từ này đứng trong câu thờng đòi hỏi từ khác đi kèm, em lấy ví dụ chứng tỏ điều đó? Bạn đừng lời học nữa? ? Muốn tìm đợc động từ trong câu chúng ta làm bằng cách nào? - Tr¶ lêi c©u hái: lµm g×? lµm sao? ThÕ nµo? ? Tìm một số từ chỉ hành động? một số từ trạng thái? đi, chạy, cời, đọc Nøt, vui, buån, yªu, ghÐt ? Gäi häc sinh tr×nh bµy b¶ng thèng kª vÒ tÝnh tõ Kh¸i niÖm. Kh¶ n¨ng kÕt hîp. Chøc n¨ng. Các loại động từ. - TT lµ nh÷ng từ chỉ đặc ®iÓm, tÝnh chÊt cña sù viÖc, hµnh động, tr¹ng th¸i.. - TT thêng kÕt hîp với các từ đã, sẽ, ®ang, còng, vÉn, rất, hơi, quá… để t¹o thµnh côm tÝnh tõ.. - Lµm CN - Lµm VN (Kh¶ n¨ng lµm h¹n chÕ h¬n §T). - TT chỉ đặc điểm tơng đối ( có thể kết hợp đợc với từ chỉ mức độ). - TT chỉ đặc điểm tuyệt đối ( không.

(387) - Kh¶ n¨ng kÕt hîp với, hãy đừng, chớ rÊt h¹n chÕ.. thể kết hợp đợc với từ chỉ mức độ). ? So s¸nh thÊy ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau cña §T vµ TT? - Khả năng kết hợp với đã, sẽ, đang, cũng, vẫn: TT_ĐT có khả năng nh nhau - Kh¶ n¨ng lµm CN: TT vµ §T gièng nhau. - Kh¶ n¨ng lµm VN: Kh¶ n¨ng cña TT h¹n chÕ h¬n §T. ? So s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a DT vµ §T? - DT: + Không kết hợp : đã, sẽ đang , cùng, vẫn… + Thêng lµm CN trong c©u. + Khi làm CN mất khả năng kết hợp: đã, sẽ đang, cũng… II- LuyÖn tËp Bµi tËp 1: ? §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp? - T×m DT, DT, TT trong sè c¸c tõ in ®Ëm cho s½n. ? Muốn xác định đúng ta phải làm ntn? - N¾m ch¾c kh¸i niÖm, kh¶ n¨ng kÕt DT §T TT hîp vµ chøc vô cña tõng lo¹i. LÇn đọc, nghĩ Hay ? Dựa vào đó em hãy xác định? L¨ng ngîi đột ngột Lµng phôc dÞch ph¶i ? Cho biÕt DT “lÇn” lµ lo¹i danh tõ ®Ëp sung síng nµo? - Danh từ chỉ đơn vị quy ớc. ? V× sao em cho ®©y lµ DT, §T, TT? Gv: Chèt nh vËy qua bµi tËp nµy c¸c em n¾m v÷ng vÒ DT, §T, TT Nắm chắc đặc điểm để sử dụng 1 cách chÝnh x¸c. Bµi tËp 2: ? Bµi tËp gåm mÊy yªu cÇu? - Yªu cÇu 1: thªm nh÷ng tõ cho s½n vµo tríc nh÷ng tõ thÝch hîp trong 3 cét bªn díi. - Yªu cÇu 2: cho biÕt mçi tõ trong 3 cét đó thuộc loại từ nào? ? Muốn thực hiện đợc yêu cầu 1 ta phải lµm g×? - Xem xÐt nh÷ng tõ cho trong a, b, c thêng kÕt hîp víi tõ nµo? - Xem xÐt nh÷ng tõ trong c¸c cét thuéc nh÷ng tõ nµo? ? Dựa vào gợi ý cô chia lớp làm 3 đội chơi mỗi đội sau thời gian 2 phút hoàn RÊt/ hay một/những/cái Hơi/ đột thµnh yªu cÇu cña bµi tËp. TT (l¨ng) DT ngét TT (Trß ch¬i cña c« cã 3 em t¬ng øng víi 3 cét) Vừa, đã/ đã/phục dịch các/ ông Trß ch¬i b¾t ®Çu............ đọc ĐT §T (gi¸o) DT ? Tríc khi( thêi gian) kiÓm tra kÕt qu¶ mét/lµng DT qua/ ph¶i cña c¸c b¹n c« muèn hái: nh÷ng tõ tr- Mét/ lÇn TT êng hîp a ,b,c thêng kÕt hîp víi tõ lo¹i DT nµo? RÊt/nghÜ đã/ đập ĐT rÊt/ sung sa: kÕt hîp víi DT.

(388) b : kÕt hîp §T ngîi TT c : kÕt hîp TT ? Trong nh÷ng tõ trong cét tõ nµo lµ DT, §T,TT? Căn cứ vào nhận xét đó em nào nhận xÐt bµi lµm cña 3 b¹n. GV: Chèt: - N¾m ch¾c kh¶ n¨ng kÕt hîp cña DT,§T,TT - Gîi ý cña c« mµ c¸c em võa thùc hiÖn chÝnh lµ c¸c em võa lµm bµi tËp 2. ? Mét em nh¾c l¹i yªu cÇu cña bµi 3_ trả lời luôn yêu cầu đó. Bµi tËp 4. íng TT. ? Bt 4 yªu cÇu kh¸c víi bt 1,2,3 ntn ? ? Muèn lµm bt4 ta c¨n cø vµo ®©u? - C¨n cø vµo kh¶ n¨ng kÕt hîp cña tõng tõ lo¹i - Cho học sinh làm bài độc lập ra giấy nh¸p - Thêi gian 2 phót - Gv gäi häc sinh tr×nh bµy - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ xung GV: chèt Bµi tËp 5 ? Yªu cÇu cña bµi tËp 5 lµ g×? - Cho biÕt nh÷ng tõ… ? Cho biÕt tõ trßn, lÝ tëng, b¨n kho¨n thuéc tõ lo¹i nµo?( khi t¸ch ra khái v¨n c¶nh nµy) ? Nh÷ng tõ nµy trong v¨n c¶nh nµy thuéc tõ lo¹i nµo? ? Tõ trßn, lÝ tëng, b¨n kho¨n cã dïng đúng nghĩa gốc của nó không? GV: nh vậy đây đợc dùng theo nghĩa chuyÓn ? Qua bµi häc nµy cÇn lu ý ®iÒu g×? - Trong 1 số từ DT, ĐT, TT đợc dùng theo nghÜa chuyÓn GV: chốt nghĩa thay đổi từ loại thay đổi, các em chú ý điều này. Một số trờng hợp em căn cứ tình huống.. - trßn: TT chØ h×nh d¸ng - lÝ tëng: DT chØ kh¸i niÖm - b¨n kho¨n: TT chØ trn¹g th¸i Trong bµi tËp - tròn: ĐT ý chỉ hành động mở to mắt - lÝ tëng: TT v× ý ®©y lµ thÝch chø - b¨n kho¨n DT khi kÕt hîp víi “nh÷ng”. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t n«i dung bµi 5. Híng dÉn vÒ nhµ - N¾m ch¾c lý thuyÕt vÒ DT, §T, TT - Xem lại các bài tập đã chữa, viết đoạn văn đề tài tự chọn, chỉ DT, ĐT, TT đã sử dụng trong ®o¹n v¨n. - ChuÈn bÞ tiÕt 2 cña bµi tæng kÕt ng÷ ph¸p Xem các yêu cầu ôn tập trong sgk để ôn lại kiến thức. D.Rót kinh nghiÖm.

(389) Ngµy so¹n :29/32014. TiÕt 148: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p (tiÕp). I- Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh ôn tập và hệ thống hoá các kiến thức về ngữ pháp đã học. TÝch hîp víi c¸c v¨n b¶n V¨n vµ TËp lµm v¨n. RÌn kÜ n¨ng vËn dông c¸c kiÕn thøc ng÷ ph¸p vµo viÖc nãi, viÕt trong giao tiÕp x· héi vµ trong viÖc viÕt bµi TËp lµm v¨n. II- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi Trß : ¤n tËp l¹i III- Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra; KÕt hîp trong giê 3. Bµi míi.

(390) II- ¤n tËp vÒ c¸c lo¹i tõ kh¸c. 1.Bµi tËp 1 ? Bµi tËp 1 yªu cÇu chóng ta lµm g×? - §iÒn c¸c tõ in ®Ëm vµo b¶ng tæng hîp. - Gi¸o viªn cho häc sinh lªn b¶ng ®iÒn vµo b¶ng phô: Sè tõ §¹i tõ Lîng tõ ChØ tõ Phã tõ Quan hÖ tõ Ba T«i Nh÷ng Êy đã ë N¨m Bao nhiªu ®©u míi Cña Bao giê đã Nhng B©y giê ®ang Nh. Trî tõ chØ c¶ ngay chØ. T×nh th¸i tõ H¶. Th¸n tõ Trêi ¬i.

(391) ? §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp 2 - Gi¸o viªn híng dÉn, häc sinh lµm bµi tËp 2. Bµi tËp 2  Từ chuyên dùng để tạo câu nghi vấn: à, , hử, hả, hở...  Thuéc t×nh th¸i tõ.. O. III) ¤n tËp vÒ côm tõ 1.Bµi tËp 1 ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? - Xác định và phân tích các cụm từ Muèn biÕt ®©u lµ DT trung t©m ta ph¶i lµm g×? - XÐt ®©u lµ DT gi÷ ý nghÜa chÝnh của cụm từ đó và trớc nó có đi kèm với từ chØ sè lîng kh«ng? Căn cứ vào đó em hãy xác định?. ? §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp? - T×m phÇn trung t©m cña côm danh tõ - ChØ ra dÊu hiÖu ? C¸c em h·y thùc hiÖn?. ? Xác định và phân tích cụm tính từ?. a) - ¶nh hëng nh©n c¸ch, lèi sèng lµ DT trung t©m - dÊu hiÖu nhËn biÕt ®i kÌm víi tõ chØ sè lîng; nh÷ng, mét b) - “ ngµy”_ DT trung t©m - dÊu hiÖu ®i kÌm víi “ nh÷ng” c) - tiÕng cêi lµ DT trung t©m - dÊu hiÖu ta cã thÓ thªm tõ “ nh÷ng” ë tríc. 2. Bµi tËp 2 a) “ đến” : DT trung tâm “«m” : DT ‘Ch¹y” : DT b) “lªn” : DT trung t©m  Những dấu hiệu để nhận biết đi kèm với những từ đã, vừa 3. Bµi tËp 3 a- ViÖt Nam, b×nh dÞ, ViÖt Nam, Ph¬ng Đông, mới, hiện đại - DÊu hiÖu: ®i kÌm víi “rÊt” b) - ªm ¶ - cã thÓ thªm tõ “rÊt”.

(392) HS đọc đoạn văn chỉ cụm từ, Hs kh¸c nhËn xÐt Gv cho ®iÓm.. c) - phøc t¹p, phong phó: TT trung t©m - DÊu hiÖu nhËn biÕt ®i kÌm víi tõ “rÊt” BT bổ xung: Chỉ ra các cụm từ đợc sử dụng trong đoạn văn đã viết ở nhà.. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc 5. Híng dÉn - Ôn lại các đơn vị kiến thức đã ôn tập - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp vµo vë bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi míi: LuyÖn tËp viÕt biªn b¶n + ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ biªn b¶n + Xem c¸c bµi tËp trong sgk. D. Rót kinh nghiÖm. Ngµy so¹n: 29/3/2014 TiÕt 149: LuyÖn tËp viÕt biªn b¶n P. I- Mục tiêu cần đạt ¤n tËp vÒ lÝ thuyÕt vµ c¸ch viÕt biªn b¶n TÝch hîp víi V¨n, tiÕng ViÖt vµ vèn sèng thùc tÕ. Rèn luyện kĩ năng biên bản theo những yêu càu về hình thức và nội dung nhất định. II- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß : Häc bµi III - Lªn líp 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: kÕt hîp trong giê 3. Bµi míi ? Viết biên bản nhằm mục đích gì? - Lµm chøng cø, c¬ së cho c¸c nhËn. I- LÝ thuyÕt.

(393) định, kết luận và các quyết định xử lí. ? Ngêi viÕt biªn b¶n ph¶i cã tr¸ch nhiệm và thái độ ntn? - Ngêi ghi biªn b¶n chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh x¸c thùc cña biªn b¶n. ? Nªu bè côc phæ biÕn cña biªn b¶n? II- LuyÖn tËp - PhÇn më ®Çu: Quèc hiÖu, tiªu ng÷, tªn 1. Bµi tËp 1 biên bản, thời gian, địa điểm, thành phÇn tham dù vµ chøc tr¸ch cña hä. - Phần dữ liệu cha đầy đủ - PhÇn néi dung: DiÔn biÕn vµ kÕt qu¶ - CÇn bæ sung: cña sù viÖc + Quèc hiÖu vµ tiªu ng÷ - PhÇn kÕt thóc: thêi gian kÕt thóc, ch÷ + Ngµy th¸ng tiÕn hµnh kÝ, hä tªn thµnh viªn… + Tªn biªn b¶n ? Lêi v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy mét biªn + Thêi gian kÕt thóc, thñ tôc kÝ x¸c bản có gì đặc biệt? nhËn - Lêi v¨n cña biªn b¶n cÇn ng¾n gän, chÝnh x¸c - Trình bày theo mẫu quy định 2. Bµi tËp 2 ? Gọi học sinh đọc bài tập 1/sgk ? ? Nội dung ghi chép nh vậy đã cung cấp đầy đủ dữ liệu để lập 1 biên bản cha? Cần thêm bớt những gì? Căn cứ vào đó hãy viét lại biên bản trên cho hoµn chØnh ? - Häc sinh viÕt l¹i biªn b¶n - Gv gäi häc sinh tr×nh bµy tríc líp, hs kh¸c nhËn xÐt, bæ xung ? §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp? - LËp biªn b¶n häp líp tuÇn ? Thµnh phÇn tham dù gåm nh÷ng ai? - C« gi¸o chñ nhiÖm vµ toµn thÓ c¸c b¹n trong líp ? Néi dung häp líp tuÇn võa qua thÕ nµo? - Lớp trởng đánh giá những u, khuyết ®iÓm tuÇn võa qua - Các ý kiến đóng góp của các bạn - NhËn xÐt, ®anh gi¸ vµ lêi rót kinh nghiÖm cña gvcn - Gv yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp. - Thêi gian : 6 phót - Gäi häc sinh nhËn xÐt_ gv bæ sung Bµi tËp 3 ? Thµnh phÇn tham dù gåm nh÷ng ai? - gvcn, líp trùc tuÇn sau vµ gvcn trùc tuÇn sau ? Néi dung bµn giao ntn? - Nội dung công việc và kết quả đã làm. 3. Bµi tËp 3.

(394) trong tuÇn - Néi dung c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn trong tuÇn tíi - C¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt vµ hiÖn tr¹ng cña chóng t¹i thêi ®iÓm bµn giao. - Gv yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp. - Thêi gian : 6 phót - Gäi häc sinh nhËn xÐt_ gv bæ sung 4. Cñng cè ? Nh¾c l¹i c¸ch lµm 1 biªn b¶n ? 5. Híng dÉn - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë bµi tËp - Lµm nèt bµi tËp 4 - Chuẩn bị bài mới: Hợp đồng §äc sgk, chuÈn bÞ ph¬ng ¸n tr¶ lêi D.Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 29/03/14. Tiết 150: Hợp đồng. Q. I- Mụctiêu cần đạt. Giúp học sinh nắm đợc hình thức và nội dugn của văn bản hợp đồng, một loại văn bản hành chính thông dụng trong đời sống. TÝch hîp c¸c v¨n b¶n V¨n, tiÕng ViÖt. RÌn luyÖn kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n hµnh chÝnh. R. II- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n bµi Trß : Häc bµi. S. III- Lªn líp. 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra: ThÕ nµo lµ biªn b¶n? C¸ch lµm biªn b¶n? 3. Bµi míi. I- Đặc điểm của hợp đồng 1. VÝ dô: Gọi học sinh đọc văn bản sgk ? Tại sao cần phải có hợp đồng? - Cần có hợp đồng vì đó là văn bản có tính pháp lí, nó là cơ sở để các tập thể, cá nhân làm việc theo quy định của pháp luËt. ? Hợp đồng cần phải đạt những yêu cầu g×? - Hợp đồng ghi lại nội dung cụ thể do hai bên kí hợp đồng đã thoả thuận với nhau. - Hợp đồng cần phải ngắn gọn, rõ ràng, chÝnh x¸c, chÆt chÏ vµ cã sù rµng buéc cña hai bªn kÝ víi nhau trong khu«n khæ cña ph¸p luËt. ? Hãy kể tên một số hợp đồng mà em biÕt? - Các hợp đồng thờng gặp: hợp đồng kinh tế, hợp đồng lao động, hợp đồng cung cấp thiết bị, hợp đồng thuê nhà, hợp đồng 2. Kết luận.

(395) xây dựng, hợp đồng đào tạo, hợp đồng - Là loại văn bản có tính pháp lí ghi lại nội chuyÓn nhîng. dung tho¶ thuËn vÒ tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô, quyÒn lîi cña hai bªn tham gia giao dÞch ? Qua đây em hiểu thế nào là văn bản nhằm dảm bảo thực hiện đúng thoả thuận hợp đồng? đã cam kết. II- Cách làm hợp đồng 1. PhÇn më ®Çu 2. PhÇn néi dung 3. PhÇn kÕt thóc Theo dõi văn bản hợp đồng mẫu: ? PhÇn më ®Çu cña hîp dång gåm nh÷ng mục gì? Tên hợp đồng đợc viết nh thế nµo ? - Gåm: + Quốc hiệu, tên hợp đồng + cơ sở pháp lí của việc kí hợp đồng + Thời gian, địa điểm kí hợp đồng + §¬n vÞ, c¸ nh©n… cña 2 bªn tham gia kí hợp đồng. ? PhÇn néi dung gåm nh÷ng môc nµo ? NhËn xÐt c¸ch ghi nh÷ng néi dung nµy trong hợp đồng ? - C¸c ®iÒu kho¶n cô thÓ. - Ghi chÝnh x¸c cô thÓ, chÆt chÏ ? PhÇn kÕt thóc gåm nh÷ng môc nµo ? - Chức vụ, chữ ký, họ tên của ngời đại diện các bên tham gia ký hợp đồng. ? Yêu cầu về lời văn trong hợp đồng phải nh nµo ? - ChÝnh x¸c, chÆt chÏ. III.LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp 1 ? ? Lựa chọn tình huống cần viết hợp - Chọn tình huống b, c, e để viết hợp đồng đồng ? 2. Bµi tËp 2 Hợp đồng thuê nhà ? §äc yªu cÇu bµi tËp 2/sgk - Gv híng dÉn - Häc sinh lµm bµi tËp, gv gäi tr×nh bµy tríc líp - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ xung. 4. Cñng cè ? Thế nào là hợp đồng ? Hợp đồng thông thờng gồm mấy phần ? Nội dung từng phần nh thế nµo ? 5. Híng dÉn - Häc thuéc ghi nhí - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi míi : Bè cña Xi-m«ng §äc v¨n b¶n sgk, so¹n theo yªu cÇu D. Rót kinh nghiÖm.

(396) Ngµy so¹n:1/4/2014. TiÕt 151: Bè cña xi-m«ng. G. m«-pa-x¨ng. I- Mục đích yêu cầu. Qua viÖc ph©n tÝch t×m hiÓu ®o¹n trÝch häc sinh thÊy râ: Nçi bÊt h¹nh cña mÑ con Xi-. mông vè niềm khát khao chính đáng của em. Thấy rõ đức tính tốt đẹp của chú Philip. Thơng yêu trẻ, sẵn sàng đem hạnh phúc cho kẻ bất hạnh. Đó chính là giá trị nhân đạo của truyện. Giáo dục lòng vị tha, đức hi sinh, lòng khát khao hạnh phúc. Rèn luyện kĩ năng đọc truyện nớc ngoài, kĩ năng phân tích, tóm tắt truyện. II- ChuÈn bÞ. Thầy: Hớng dẫn đọc cả truyện ở văn học lớp 8 Trß : §äc theo sù híng dÉn cña thÇy. III- Lªn líp. 1.Tæ chøc 2.Kiểm tra: Nêu cảm nhận của em về Rô-bin-xơn trên đảo hoang? 3.Bµi míi Nªu tãm t¾t ng¾n gän vÒ nhµ v¨n?. T. I- T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: M«-pa-x¨ng lµ nhµ v¨n Ph¸p cã nhiÒu truyÖn ng¾n. TruyÖn ng¾n cña M«-pa-x¨ng mang tÝnh 2. T¸c phÈm: - TrÝch tõ t¸c phÈm cïng tªn… nhân đạo cao cả. Nªu xuÊt xø cña ®o¹n trÝch? KÓ tãm t¾t truyÖn vµ b¾t nèi sang ®o¹n trÝch häc. - Hớng dẫn đọc: phân biệt ngôn ngữ nhân vËt, ng«n ng÷ kÓ, miªu t¶ cña t¸c gi¶. Ph¸t âm đúng tên nớc ngoài. Học sinh đọc: Uốn nắn sửa sai H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch häc? - Xi-mông đi ra bờ sông, em đùa nghịch với con nhái bén nhng vẫn không khuây khoả đợc nỗi buồn bực em khóc. Chú Philip đã gặp vµ ®a Xi_m«ng vÒ nhµ víi mÑ. Xi_m«ng yêu cầu, Philip đã hứa sẽ làm bố của em. - Hôm sau xi_mông đến trờng hãnh diện khoe vÒ bè Philip cña m×nh. - Bè côc V¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn? TruyÖn kÓ theo ng«i thø mÊy? - Ng«i kÓ: thø 3 - Theo ng«i thø 3 II. §äc hiÓu v¨n b¶n TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? - ChÞ Bl¨ng sèt, Xi_m«ng, chó Philip Gv tãm t¾t ®o¹n ®Çu: Xi_m«ng ngµy ®Çu tiên đến trờng, bị chúng bạn vây quanh chế 1) Xi_mông nh¹o em lµ kh«ng cã bè. Em tøc vËt nhau với một đứa. Lấy đá ném chúng và bỏ chạy vµ em ®i ra bê s«ng “ muèn gieo m×nh.

(397) xuèng s«ng cho chÕt ®uèi” vµ kh«ng cã bè. Em hiÓu Xi_m«ng ®i ra bê s«ng v× tÝnh c¶nh ntn? - Danh dù cña Xi_m«ng ®ang bÞ xóc ph¹m. §äc: “ Trêi rÊt Êm… chØ khãc mµ th«i” Khung c¶nh thiªn nhiªn hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? - Trêi rÊt Êm , rÊt dÔ chÞu - ánh nắng êm đềm sởi nóng cơ - Níc lãng l¸nh nh g¬ng Em cã nhËn xÐt g× vÒ khung c¶nh thiªn nhiªn ë ®©y? - Khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp Nếu em sống trong khung cảnh đó thì em sẽ ra sao? - Khoan kho¸i, thÝch thó ChÝnh Xi-m«ng còng thÊy “ khoan kho¸i” thèm đợc ngủ ở đây.Nhng rồi Xi-mông đã lµm g×? - Bắt, đùa nghịc với con nhái bén - Nhớ đến đồ chơi ở nhà - Nghĩ đến mẹ buồn và khóc - Quú xuèng cÇu kinh C¬n nøc në… dån dËp, xèn xang, cho¸n ngîp-Ch¼ng nghÜ g×, ch¼ng thÊy g×, chØ biÕt khãc mµ th«i. Em hiÓu Xi-m«ng ®ang ë t©m tr¹ng ntn? - Xi-mông buồn thất vọng, đau đớn tột độ, kh«ng g× t¶ xiÕt. Vì sao em có tâm trạng đó? - V× em bÞ xóc ph¹m, v× em kh«ng cã bè Khi gặp chú Philip em đã nói với chú điều g×? - Chúng nó đánh cháu… vì..cháu…cháu… kh«ng..cã…bè… Nh÷ng dÊu (…) ë ®©y gióp em hiÓu Xim«ng nãi trong t©m tr¹ng nµo? - Xi-mông đã nói trong buồn chán, nói trong tiÕng nÊc nøc në nghÑn ngµo. So víi thùc tÕ c¶nh ngé cña Xi-m«ng víi lêi nói em hiểu Xi-mông đã nói về mình ntn? - Xi-mông đã nói rõ, nói thật, cảnh ngộ của m×nh kh«ng dÊu diÕm. Rất đúng với tâm lí: Trẻ hay nói thật Đi hỏi giµ vÒ hái trÎ. Xi-mông đã yêu cầu Philip điều gì? - Chó cã muèn lµm bè ch¸u kh«ng? - NÕu chó kh«ng muèn ch¸u sÏ quay l¹i s«ng cho chÕt ®uèi. Qua lời yêu cầu đó em hiểu Xi-mông là ngời ntn? - Xi-m«ng rÊt ng©y th¬ Em hiÓu Xi-m«ngcã íc muèn g×? NhËn xÐt về ớc muốn đó? - Xi-m«ng kh¸t khoa ch¸y báng cã mét «ng. - Xi-m«ng buån, thÊt väng, ®au đớn tột độ vì không có bố.. - Xi-m«ng rÊt ng©y th¬, kh¸t khao cã mét «ng bè..

(398) bố. Một ớc muốn chính đáng của trẻ thơ. §îc chó Philip høa lµm bè Xi-m«ng Ngày hôm sau đến trờng Xi-mông có thái độ ntn vÒ «ng bè cña m×nh tríc c¸c b¹n? - NÐm vµo mÆt nã nh÷ng lêi nµy nh nÐm một hòn đá - Bố tao đấy, bố tao tên là Philip - Tin tởng sắt đá- Đa mắt thách thức. Em cảm nhận đợc Xi-mông lúc đó có thái độ ntn? - Xi-m«ng sung síng, kiªu h·nh, - Xi-m«ng tù hµo, tù tin, kiªu h·nh vÒ bè tù hµo khi cã bè. Philip cña m×nh Em cã suy nghi, nhËn xÐt gi vÒ c¸ch miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt? - C¸ch miªu t¶ t©m lÝ rÊt s¸t hîp víi hoµn c¶nh cña løa tuæi. TrÎ th¬ thêng nãi ngay, nói thẳng ý muốn của mình. Khi ớc muốn đợc thoả đáng thì sung sớng, tự hào… 2) MÑ cña Xi-m«ng (chÞ Bl¨ng sèt) Đọc “ họ đến trớc…ôm ngực” Ng«i nhµ cña chÞ Bl¨ng sèt hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? - Nhá - QuÐt v«i tr¾ng xo¸ - HÕt søc s¹ch sÏ Nhà chỉ có 1 mẹ 1 con (1 phụ nữ, 1 đứa trẻ) tất cả đều trông vào tay ngời mẹ. Nh×n vµo ng«i nhµ nhá nµy em thÊy chÞ Bl¨ng sèt lµ ngêi ntn? - Là ngời đảm đang, khéo léo Khi thấy có ngời đàn ông xuất hiện thái độ cña chÞ ntn? - Nghiªm nghÞ - Nh muốn cấm ngời đàn ông bớc lên… Vì sao chị có thái độ nh vây? - Chị không vui không muốn tiếp đàn ông, nghi kị đàn ông bởi đã bị họ lừa dối… Khi nghe con kÓ vÒ ý nghÜ cña m×nh chÞ cã thái độ c xử ntn? - Hai má đỏ bừng, tê tái đến tận xơng… - Ôm con hôn lấy hôn để - Níc m¾t l· ch· tu«n r¬i- Im lÆng - Qu»n qu¹i v× hæ thÑn - Dùa vµo têng- ¤m ngùc Em hiÓu mÑ Xi- m«ng cã t×nh c¶m ntn víi con? - Th¬ng con v« cïng ChÞ ®ang ë t©m tr¹ng ntn? - Tríc c¶nh ngé cña mÑ con chÞ, chÞ th¬ng con, xót xa, đau đớn, xấu hổ, tủi cực vô cïng. Từ cảnh nhà đến tâm trạng của chị, em nhận - Về căn bản chị Blăng sốt vẫn là xÐt xem chÞ Bl¨ng sèt lµ ngêi ntn? ngêi tèt. - VÒ c¨n b¶n lµ ngêi tèt- ChØ v× bÞ lõa g¹t, mµ sinh ra Xi- m«ng. Theo em ai lµ ngêi g©y ra ®au khæ cho Xi-.

(399) m«ng? - Ngời đàn ông tội lỗi lừa gạt chị Blăng sốt råi bá r¬i-Xi- m«ng kh«ng cã bè. Em có suy nghĩ, nhận xét gì về những kẻ đã trªu träc Xi-m«ng? - Đó là những ngời không tốt đã xúc phạm đến nỗi đau của Xi- mông. Theo em mÑ cña Xi- m«ng lµ ngêi ntn? - Họ là những con ngời vô tội, đáng thơng. Chú Philip đợc miêu tả có dáng vóc ra sao? - Cao lín - Bµn tay ch¾c nÞch - Nh×n nh©n hËu, mØm cêi ChØ qua vµi nÐt miªu t¶ em thÊy chó Philip lµ ngêi ntn? - Ngời lao động, khoẻ mạnh, hiền hậu ThÊy Xi-m«ng mÆt ch¸u bÐ ®ang khãc, chó đến bên cời, hỏi han ân cần rồi đa em về nhµ. Em hiểu thêm chú Philip là ngời ntn đối với trÎ th¬? Khi biÕt râ t×nh c¶nh cña Xi-m«ng chó Philip đã làm gì nói gì? - Th«i nµo, ngu«i ®i… Nh÷ng lêi nãi trªn thÓ hiÖn chó Philip ®ang lµm g× tríc t×nh c¶nh Ðo le cña Xi-m«ng? - Philip động viên an ủi Xi-mông Khi Xi-m«ng hái “ chó cã muèn lµm bè ch¸u kh«ng? NÕu chó kh«ng muèn, ch¸u quay trë l¹i bê s«ng cho chÕt ®uèi” th× chó Philip cã lêi nãi vµ cö chØ ntn? - Cêi: - Cã chø, chó cã muèn. Ngay sau đó Philip nói tên mình cho Xi_m«ng. Qua thái độ đó em hiểu rõ Philip là ngời ntn? - Xuất phát từ lòng yêu thơng trẻ, Philip đã sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu của Xi-mông một đứa trẻ bất hạnh. Em hình dung xem lúc đó chú Philip đã suy nghÜ ntn? - Cậu bé đáng thơng thật_ Mình cứ hứa làm bố của cậu cho cậu ta vui lòng thì đã sao. Em c¶m nhËn chó Philip mang phÈm chÊt cña tÇng líp ngêi nµo?. - Mẹ con Xi- mông thật đáng thơng. 3. Chó Philip. - Là ngời lao động khoẻ mạnh, hiÒn hËu.. - Quan tâm đến trẻ em.. - Chó Philip mang phÈm chÊt tèt đẹp của ngời lao động; sẵn lòng yêu thơng và đem hạnh phúc đến cho kÎ bÊt h¹nh.. Chó Philip lµ ngêi cã tÊm lßng nh©n hËu§ã là phẩm chất tốt đẹp của lđ Xi- m«ng. 4. Củng cố: nội dung đã tìm hiểu khái quát về tác phẩm, 2 nhân vật mẹ con. 5.Híng dÉn vÒ nhµ - Ph©n tÝch nh©n vËt Philip - So¹n bµi d.Rót kinh nghiÖm.

(400) Ngµy so¹n: 1/4/2014. I- Mục đích yêu cầu. TiÕt 152 : Bè cña Xi m«ng (1/3) «n tËp vÒ truyÖn(2/3). - Nắn đợc đặc sắc nghệthuật nội dung của truyện Bố của Xi Mông - Giúp học sinh ôn tập, củng cố kiến thức về những tác phẩm truyện Việt Nam hiện đại đã học trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 9. Cñng cè hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i truyÖn: trÇn thuËt, x©y dùng nh©n vËt, cèt truyÖn vµ t×nh huèng truyÖn. - KÜ n¨ng tæng hîp, hÖ thèng hãa kiÕn thøc. II- ChuÈn bÞ. ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n Trß : Häc bµi. II- Lªn líp. 1.Tæ chøc 2.KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 3.Bµi míi Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kÕt thóc truyÖn? C¸ch miªu t¶ vµ ng«n ng÷…? U. III- Tæng kÕt - §o¹n trÝch kÕt thóc cã hËu gièng nh trong 1. NghÖ thuËt truyện cổ tích làm tăng giá trị nhân đạo. - C¸ch miªu t¶, x©y dùng ng«n ng÷ nh©n vËt phï hîp t©m lÝ løa tuæi lµm næi bËt tÝnh c¸ch cña nh©n vËt. Nh©n vËt chÝnh trong truyÖn lµ ai, lµ ngêi ntn? -Nh©n vËt chÝnh trong truyÖn lµ chó Philip lµ 2. Néi dung ngời lao động khoẻ mạnh, có lòng nhân hậu cao c¶, s½n sµng vît qua nh÷ng thµnh kiÕn hÑp hßi ®em l¹i h¹nh phóc cho kÎ bÊt h¹nh, có tình thơng yêu trẻ, đáp ứng khát vọng của trÎ. - Truyện phản ánh và thơng cảm đối với nh÷ng con ngêi bÊt h¹nh. KÕt thóc cã IV- LuyÖn tËp hậuTruyện có giá trị nhân đạo cao. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ bÐ Xi-m«ng? - §øa trÎ bÊt h¹nh - Kh¸t khao h¹nh phóc. «n tËp vÒ truyÖn(2/3). ? Trong chơng trình lớp 9 đã học những Vb truyện hiện đại nào? Hs trả lời, gv ghi bảng động 1. LËp b¶ng hÖ thèng Gv yªu cÇu lµm viÖc theo nhãm bµn: (B¶ng phô) - Nhãm 1+2: TruyÖn Lµng - Nhãm 3+4 : TruyÖn LÆng lÏ Sa Pa - Nhãm 5+6: TruyÖn ChiÕc lîc ngµ - Nhãm 7+8: TruyÖn BÕn quª - Nhãm9+10: TruyÖn nh÷ng ng«i sao xa x«i Chän nhãm lµm xong tríc lªn b¶ng tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt.

(401) Gv chèt: §a b¶ng thèng kª hoµn chØnh ST Tªn t¸c Tªn t¸c N¨m T phÈm gi¶ s¸ng t¸c 1 Lµng Kim L©n 1948. 5. Tãm t¾t néi dung Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai ở nơi tản c khi nghe tin đồn làng mình theo giÆc, truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng thèng nhÊt víi t×nh yªu vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn.. 2. LÆng lÏ SaPa. NguyÔn Thµnh Long. 1970. Ca ngợi những ngời lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến tâm sức của mình cho đất nớc.. 3. ChiÕc lîc ngµ. NguyÔn Quang S¸ng. 1966. Câu chuyện cảm động éo le về hai cha con «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhà và khu căn cứ. Qua đó ca ngợi tình cha con th¾m thiÕt trong chiÕn tranh.. 4. BÕn quª. NguyÔn Minh Ch©u. Nh÷ng ng«i sao xa x«i. Lª Minh Khuª. 1985. 1971. Qua nh÷ng c¶m xóc vµ t©m tr¹ng, suy nghÜ của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời, trên giờng bệnh, truyện thức tỉnh mọi ngời về giá trị vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống quª h¬ng. Cuộc sống chiến đấu của ba cô TNXP trên một cao điểm nơi tuyến đờng Trờng Sơn trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc. TruyÖn lµm næi bËt t©m hån trong s¸ng giµu m¬ méng, tinh thÇn dòng c¶m chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhng rất hồn nhiªn, l¹c quan.. 4. Cñng cè: - Kh¸i qu¸t néi dung «n tËp b»ng trß ch¬i ; t×m tªn tgi¶ vµ t¸c phÈm häc qua tranh ¶nh 5. Híng dÉn vÒ nhµ: - Nắm đợc tác giả, hoàn cảnh sáng tác, nội dung chính của cac stác phẩm truyện đã học theo b¶ng thèng kª. - Soạn tiếp nội dung 2,3,4,5,6 Về nhân vật, và đặc sắc nghệ thuật D. Rót kinh nghiÖm.

(402)

Van 9 tron bo

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về