chuyen de boi duong van 8

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Chuyên đề 1: H×nh ¶nh trÎ th¬ trong “ T«I ®I häc” ( Thanh TÞnh) vµ “Trong lßng mÑ” (Nguyªn Hång). I. H×nh ¶nh nh©n vËt “ t«i” trong truyÖn ng¾n “ T«i ®i häc”. - N¾m v÷ng vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, sù nghiÖp s¸ng t¸c cu¶ Thanh TÞnh. - Nªu nh÷ng nÐt tiªu biÓu cña truyÖn ng¾n “ T«i ®i häc” vÒ nghÖ thuËt. + Truyện kết hợp phơng thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả, biểu cảm. + TruyÖn giµu c¶m xóc -> ChÊt tr÷ t×nh. + DiÔn biÕn : Theo tr×nh tù kh«ng gian, thêi gian. 1. Hoµn c¶nh. * “ T«i” sèng trong cuéc sèng h¹nh phóc, sèng trong t×nh yªu th¬ng đùm bọc quan tâm chăm sóc của gia đình, nhà trờng và xã hội. - Mẹ nắm tay dẫn đi trên con đờng làng dài và hẹp. - MÑ gióp cÇm c¶ bót vµ thíc. - Mẹ luôn ở bên cạnh động viên khích lệ: + Bµn tay dÞu dµng ®Èy lªn tríc, vuèt m¸i tãc. - Ông đốc đón chúng tôi bằng con măt hiền từ cảm động. - Thầy giáo trẻ tơi cời đón chúng tôi vào lớp. 2. T©m tr¹ng cña nh©n vËt “t«i”. - §©y lµ truyÖn ng¾n xuÊt s¾c, thÓ hiÖn t©m tr¹ng bì ngì, håi hép cña nh©n vËt “t«i”. - T©m tr¹ng diÔn biÕn theo tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian. - Thêi ®iÓm cuèi thu, c¶nh vËt thiªn nhiªn, h×nh ¶nh mÊy em nhá rôt rè núp dới nón mẹ đã gợi lại tâm trạng buâng khuâng , xao xuyến về những kØ niÖm buæi tùu trêng ®Çu tiªn. 2.1. Khi trên đờng đến trờng. - Cảm nhận con đờng thấy lạ => Chính lòng tôi đang có sự thay đổi => con đờng vẫn thế song “ tôi” đã có sự thay đổi lớn về nhận thức về tình c¶m. - Mặc chiếc áo mới cảm thấy trang trọng, đứng đắn => Tự hào mình đã khôn lớn. - MÆc dï quyÓn vë kh¸ nÆng nhng “t«i” vÉn cè g¾ng “ xãc lªn vµ n¾m l¹i cÈn thËn”.-> kh«ng nh÷ng thÕ cßn muèn thö mang c¶ bót thíc n÷a => Ham muèn häc tËp. - Cảm nghĩ ngây thơ, hồn nhiên đáng yêu. 2.2. T©m tr¹ng ë s©n trêng. - Cảm nhận không khí đông vui phấn khởi của ngày khai trờng khi nhìn tháy mọi ngời: dày đặc, quần áo sạch sẽ, gơng mặt vui tơi và sáng sủa. - C¶m nhËn vÒ ng«i trêng võa xinh x¾n võa oai nghiªm. - T©m tr¹ng võa lo sî vÈn v¬, bì ngì, ngËp ngõng e sî võa thÌm muèn íc ao. - C¶m gi¸c ch¬ v¬ l¹c lâng khi tiÕng trèng trêng cÊt lªn. 2.3.T©m tr¹ng khi gäi tªn vµo líp. - Khi đợc gọi tên vào lớp : Xúc động hồi hộp => nh quả tim ngừng đập => Hồi hộp lần đầu tiên đợc chú ý..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Cảm giác lẻ loi cô đơn : cúi đầu vào lòng mẹ khóc nức nở, cảm thấy sî khi ph¶i xa mÑ => c¶m gi¸c rÊt thËt v× cËu bÐ ph¶i mét m×nh bíc vµo 1 thÕ giíi kh¸c. 2.4. Vµo líp vµ b¾t ®Çu giê häc ®Çu tiªn. - C¶m nhËn thÊy líp häc l¹ l¹, hay hay. - L¹m nhËn chç ngåi cña riªng m×nh, ngêi b¹n nhá cha bao giê quen biÕt nhng kh«ng hÒ c¶m thÊy xa l¹ chót nµo => C¶m nhËn chç ngåi nµy, ngêi b¹n kia sÏ g¾n bã suèt n¨m häc. II. H×nh ¶nh nh©n vËt bÐ Hång trong ®o¹n trÝch : Trong lßng mÑ. - N¾m v÷ng vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm : + Nguyªn Hång ( 1918 - 1982), tªn thËt lµ NguyÔn Nguyªn Hång. + Ông đợc mệnh danh là nhà văn của lớp ngời lao động cùng khổ. + Tác phẩm : Thể hiện niềm cảm thơng mãnh liệt sâu sắc đối với ngời dân lao độốngống dới đáy của xã hội. - Lu ý 1 số đặc điểm cơ bản của đoạn trích : + Thể loại : Hồi kí ( Ghi lại chuyện đã xảy ra trong cuộc đời 1 con ngời thờng là chính tác giả). + Phơng thức biểu đạt : Tự sự, miêu tả và biểu cảm. + Chuyện về bé Hồng là đứa trẻ mồ côi cha bị hắt hủi vẫn 1 lòng yêu thơng, kính mến ngời mẹ đáng thơng của mình. 1. C¶nh ngé cña bÐ Hång. - Gia c¶nh sa sót, cha nghiÖn ngËp mÊt sím. - Mẹ Hồng : Một ngời phụ nữ trẻ, khao khát yêu đơng phải chôn vùi tuæi xu©n cña m×nh trong cuéc h«n nh©n kh«ng h¹nh phóc. Sau khi chång mất 1 năm, mẹ bé Hồng đã có con với ngời đàn ông khác => Cùng túng quá ph¶i bá con ®i tha ph¬ng cÇu thùc. - Hồng trở thành đứa trẻ côi cút, sống lang thang, thiếu tình thơng ấp ñ, bÞ ghÎ l¹nh h¾t hñi cña nh÷ng ngêi hä hµng bªn néi.  Tuổi thơ của Nguyên Hồng có quá ít những kỉ niệm êm đềm ngọt ngào. Chủ yếu là những kỉ niệm đau buồn, tủi cực của một đứa trẻ côi cút, cùng khæ. 2. Tâm trạng của bé Hồng khi đối thoại với bà cô. - K×m nÐn khi bµ c« hái : Cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mî mµy không ? : Bé Hồng đã kìm nén xúc động, kìm nén nỗi đau, nhẫn nhục chịu đựng( cúi đầu không đáp, lòng thắt lại, khoé mắt cay cay). - Khi bà cô nhắc dến em bé : nớc mắt ròng ròng, chan hoà, đầm đìa ở cằm và ở cổ, hai tiếng em bé xoắn chặt lấy tâm can em và bé Hồng đã đau đớn : cời dài trong tiếng khóc. Nỗi đau đớn , sự phẫn uất không kìm nén lại đợc khiến Hồng : cời dài trong tiếng khóc. - Khi nghe kÓ vÒ t×nh c¶nh cña mÑ : ¨n vËn r¸ch ríi, mÆt mµy xanh bñng, ngêi gÇy r¹c ®i… : cæ häng nghÑn ø, khãc kh«ng ra tiÕng. => Diễn tả tình yêu thơng mẹ, sự nhạy cảm và lòng tự trọng cao độ của chú bÐ Hång, sù uÊt øc, c¨m giËn víi hñ tôc phong kiÕn. 3. T©m tr¹ng cña bÐ Hång khi ë trong lßng mÑ..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Khi tho¸ng thÊy bßng ngêi ngåi tren xe gièng mÑ: véi v·, ®uæi theo, gọi rối rít => Lòng khắc khoải mong chờ, sự khao khát đợc gặp mẹ : “ khác g× c¸i ¶o ¶nh….sa m¹c . - Khi ngåi trªn xe : oµ khãc nøc në => khãc v× hên dçi, v× sung síng, h¹nh phóc, v× m·n nguyÖn. - Khi trong lòng mẹ : Đợc ngắm gơng mặt mẹ, đợc cảm nhận hơi thở th¬m tho ph¶ ra tõ khu«n miÑng xinh x¾n nhai trÇu cña mÑ => Hång v« cùng sung sớng hạnh phúc, bé đã cảm nhận đợc : những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng mơn man khắp da thịt.  Những rung động cực điểm của tâm hồn cực kì đa cảm, cảm xúc chân thµnh cña 1 chó bÐ khao kh¸t t×nh mÉu tö : ph¶i bÐ l¹i……… míi thÊy ngêi mÑ cã mét ªm dÞu v« cïng. III. LuyÖn tËp : 1. Bµi tËp 1 : T×m c¸c tõ H¸n ViÖt cã yÕu tè: nghi (ngê), thùc(¨n), ¶o(kh«ng có thực), đoạn(đứt, dứt). - nghi(ngê): nghi can, nghi hoÆc, nghi kÞ……. - thực(ăn): thực đơn, thực phẩm…. - ¶o(kh«ng cã thùc): ¶o ¶nh, ¶o gi¸c….. - đoạn(đứt, dứt): đoạn tuyệt, đoạn trờng….. 2. Bµi tËp 2. ViÕt 1 ®o¹n v¨n nªu suy nghÜ cña em vÒ niÒm h¹nh phóc, c¶m giác sung sớng, niềm hạnh phúc đến cực điểm của bé Hồng khi đợc ở trong lßng mÑ. 3. Bµi tËp 3. H×nh ¶nh nh©n vËt “ t«i” trong v¨n b¶n : “ T«i ®i häc” gîi cho em suy nghÜ g× vÒ ngµy khai gi¶ng n¨m häc míi cña m×nh? ----------- HÕt ---------.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Chuyên đề 2: Chủ đề – Bố cục và cách xây dựng đoạn văn trong v¨n b¶n I. Chủ đề và tính thống nhất về chủ đề của các văn bản. 1. Chủ đề: - Chủ đề: Là đối tợng, vấn đề chính mà văn bản muốn biểu đạt. VD: + Chủ đề trong văn bản: “ Tôi đi học”: Tâm trạng hồi hộp, cảm giác ngỡ ngàng và niÒm h¹nh phóc cña nh©n v¹t “ t«i” trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc. + Chủ đề trong văn bản: “ Trong lòng mẹ”: Nỗi đau và lòng yêu thơng vô bờ bến của chú bé Hồng đối với ngời mẹ bất hạnh. + Chủ đề trong văn bản: “ Tức nớc vỡ bờ”  V¹ch trÇn bé mÆt ¸c nh©n, tµn ¸c cña XHTDPK.  Tình cảnh cực khổ của ngời nông dân khi bị dồn vào bớc đờng cùng.  Vẻ đẹp tâm hồn và sức mạnh của ngời nông dân (khi bị dồn vào bớc đờng cïng). * Phân biệt chủ đề với các khái niệm khác: + Chủ đề với chuyện: ChuyÖn: mét néi dung sù viÖc t¸c gi¶ kÓ l¹i. VD: V¨n b¶n: “ T«i ®i häc” Chuyện: Nhân vật “ tôi” ghi lại những hoài niệm, kỉ niệm đẹp cña m×nh trong buæi tùu trêng. Chủ đề: Tâm trạng hồi hộp, cảm giác ngỡ ngàng và niềm hạnh phóc cña nh©n v¹t “ t«i” trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc. + Chủ đề với đại ý: §¹i ý: Lµ ý lín trong mét ®o¹n th¬, mét t×nh tiÕt, mét ®o¹n, mét phÇn cña truyÖn. VD: Bµi th¬ “ Qua §Ìo Ngang”. §¹i ý: - 6 c©u th¬ ®Çu: C¶nh §Ìo Ngang lóc bãng xÕ tµ. - 4 câu thơ cuối: Nỗi buồn cô đơn của nữ sĩ. Chủ đề: Tâm trạng buồn, cô đơn cuả li khách khi bớc tới Đèo Ngang trong ngµy tµn. + Chủ đề với đề tài: Đề tài là tài liệu mà nhà văn lấy từ hiện thực cuộc sống đa vào trong tác phẩm. Nừu dề tài giúp ta xác định: Tác phẩm viết về cái gì? Thì chủ đề lại giải đáp câu hỏi : Vấn đề cơ bản của tác phẩm là gì ? 2. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. - Là văn bản đó mọi chi tiết (các câu, các đoạn, các phần) trong văn bản đều phải tập trung làm rõ chủ đề, không xa rời hoặc lạc sang chủ đề khác..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Để hiểu một văn bản phải nắm đợc chủ đề của nó dựa vào nhan đề, bố cục, mối quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña v¨n b¶n , c¸c tõ ng÷ then chèt lÆp ®i lÆp l¹i. II. Bè côc. 1. Khái niệm: Bố cục văn bản là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề. 2. Bè côc th«ng thêng: a. Mở bài: Giới thiệu chủ đề. b. Thân bài:Triển khai các chủ đề ( qua các đoạn văn). c. Kết luận: Tổng kết chủ đề. * Lu ý: Tr×nh tù phÇn th©n bµi theo mét sè tr×nh tù sau: Kh«ng gian, thêi gian, m¹ch c¶m xóc hoÆc sù ph¸t triÓn cña sù viÖc. * Bµi tËp: Bài tập 1: Có một bạn đợc phân công báo cáo kinh nghiệm học tập tại hội nghị học tốt của trờng. Bạn ấy dự định theo bố cục sau: a. Mở bài: chào mừng các đại biểu, các thầy cô và các bạn dự hội nghị. b. Th©n bµi: - Nêu rõ bản thân đã học nh thế nào ở lớp. - Nêu thành tích hoạt động Đội và thành tích văn nghệ của bản thân. - Nªu râ b¶n th©n häc ë nhµ thÕ nµo. - Nªu râ b¶n th©n häc trong cuéc sèng. c. KÕt bµi: Chóc søc khoÎ mäi ngêi, chóc c¸c b¹n häc tèt. Bố cục trên đã rành mạch và hợp lí cha? Vì sao? Theo em có thể bổ sung thêm điều gì? Gîi ý: Bè côc trªn cha rµnh m¹ch v×: - Mở bài: Cha nêu ra chủ đề mà văn bản đề cập. - Thân bài: Trình bày cha dày đủ, rõ ràng. - Kết luận cha tổng kết chủ đề. Bố cục trên cha rành mạch hợp lí vì bố cục cha có sự thống nhất về chủ đề, ý thứ 2 không nói về học tập ( lạc chủ đề). Phần mở bài cha giới thiệu phần mình định báo cáo. Bæ sung ý 2: Nªu thµnh tÝch, kinh nghiÖm häc tËp. Bài tập 2: Hãy tìm chủ đề cho đề bài sau: “ Ph©n tÝch lßng th¬ng mÑ cña chó bÐ Hång trong ®o¹n trÝch : Trong lßng mÑ”. Gîi ý: MB: Giới thiệu và khái quát tình cảm của chú bé Hồng đối với mẹ. TB: - Cảnh ngộ đáng thơng của chú bế Hồng. - Nçi nhí nhung vµ sù kh¸t khao gÆp mÑ. - Ph¶n øng quyÕt liÖt cña chó tríc bµ c«, hñ tôc PK nghiÖt ng·. - NiÒm vui síng tét cïng cña cËu bÐ Hång khi ®ang trong lßng mÑ. KL: Kh¸i qu¸t l¹i t×nh mÉu tö thiªng liªng vµ nªu c¶m nghÜ cña b¶n th©n. III. X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 1. Đoạn văn: Là phần văn bản đợc bắt đầu từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng cho đến chỗ chấm xuống dòng, diễn đạt một nội dung tơng đối hoàn chỉnh. 2. Trong ®o¹n v¨n: + Từ ngữ chủ đề: + Câu chủ đề: 3. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n: 4 c¸ch . a. Tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n theo c¸ch song hµnh. *M« h×nh: (1) ---- (2) ---- (3) ---- (4) ----- …… ----- (n) b. Tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n theo c¸ch diÔn dÞch * M« h×nh: (1). (c©u chèt).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> (2). (3). (4). … (n). c. Tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n theo c¸ch quy n¹p. * M« h×nh : 1 (a) (b) (c) … (d). (n) (c©u chèt) d. Tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n theo c¸ch mãc xÝch. * m« h×nh : (1) (2) (3) (n).  Bµi tËp: ( S¸ch bµi tËp n©ng cao) ----------- HÕt ---------. Chuyên đề 2: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. I. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.. 1. Kh¸i niÖm: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ là sự khái quát có nghĩa mức độ từ nỏ đến lín. VD:.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> VËt nu«i Gia sóc. Tr©u. Bß. Gia cÇm. Lîn. Ngan. Gµ. Gµ ri. VÞt Gµ §«ng T¶o. 2. Tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ nghÜa hÑp. a. Tõ ng÷ nghÜa réng. Một từ ngữ đợc coi là nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ đó bao hàm phạm vi cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. VD: “ bót” bao hµm nghÜa : bót ch×, bót m¸y, bót l«ng… b. Tõ ng÷ nghÜa hÑp: Một từ đợc coi là nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ đó bị bao hàm trong phạm vi nghÜa cña tõ ng÷ kh¸c. VD: “qu¹t trÇn” n»m trong ph¹m vi nghÜa cña tõ “ qu¹t” * Chú ý: Một từ ngữ có thể có nghĩa rộng đối với từ ngữ này nhng lại có nghĩa hẹp với tõ ng÷ kh¸c. * Bµi tËp ¸p dông: Bµi tËp 1, 2, 3( s¸ch n©ng cao vµ s¸ch kiÕn thøc c¬ b¶n ng÷ v¨n 8) II. Trêng tõ vùng:. 1. Kh¸i niÖm: Lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ ng÷ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. VD: Hoạt động chia cắt đối tợng : xé, xẻ, mổ, ca, chặt, vằm, băm. 2. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý: - Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao hµm nhiÒu tõ vùng nhá h¬n. Hoạt động của chân: bàn chân, ngón chân, nhảy, đứng… Ch©n. Bé phËn cña ch©n: bµn ch©n, ngãn, cæ ch©n… C¶m gi¸c cña ch©n: tª, ®au, mái, nhøc… §Æc ®iÓm cña ch©n: ng¾n, dµi, to, th¼ng….. - Trêng tõ vùng nhá n»m trong trêng tõ vùng lín cã thÓ cã sù kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. VD: “ m¾t” - Bé phËn cña m¾t: DT - §Æc ®iÓm cña m¾t: TT - Hoạt động của mắt: ĐT - Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng: VD: “ chua” - Trêng mïi vÞ: mÆn, ngät, chua, cay… - Trêng ©m thanh: ngät, chua, ªm….

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - ChuyÓn tõ trêng vùng nµy => trêng tõ vùng kh¸c => gi¸ trÞ nghÖ thuËt. VD: Nhµ ai võa chÝn qu¶ ®Çu §· nghe xãm tríc vên sau chÝn vµng. => ChuyÓn trêng tõ vùng thÝnh gi¸c => trêng tõ vùng khøu gi¸c. Bµi tËp: Bài 1: Các từ sau đều nằm trong trờng từ vựng “ động vật” hãy xếp chúng vào các trờng từ vựng nhỏ hơn. “ gà, lợn, kêu, gầm, vuốt, đầu, chim, cá, sống, hét, nanh, xé, trống, đực, gặm, nhấm, bß, khØ, sña, g¸y, mâm, hÝ, l«ng, nuèt, c¸i, m¸i, v©y… Gîi ý: - Trêng thùc phÈm - Trêng ©m thanh - Trêng bé phËn - Trêng giíi tÝnh. ----------- HÕt ---------. Chuyên đề :. Từ tợng thanh, từ tợng hình – Từ địa phơng, biệt ngữ xã héi. A. Tõ tîng thanh – Tîng h×nh. I. KiÕn thøc c¬ b¶n cÇn nhí. 1. Tõ tîng thanh. - Lµ tõ m« pháng ©m thanh cña ngêi vµ tù nhiÖn. VD: Çm, µoÇo, the thÐ.. 2. Tõ tîng h×nh. - Lµ tõ gîi h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i SV, con ngêi. VD: lom khom: gîi d¸ng ®i chËm, cói ®Çu ( gï lng) sừng sững: gợi hình ảnh sự vật rất to lớn ở trạng thái đứng im. II. bµi tËp. Bµi tËp 1. H·y miªu t¶ h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ do c¸c tõ tîng thanh, tîng h×nh sau ®©y gîi ra. - mÊp m«: chØ sù kh«ng b»ng ph¼ng ( tîng h×nh ) miªu t¶ ©m thanh tiÕng ho cô giµ. - lô khô : gîi t¶ h×nh ¶nh yÕu ít, tiÒu tuþ. - rÐo r¾t : ©m thanh trÇm bæng ng©n xa. - ú ớ : Chỉ âm thanh giọng nói không rõ ràng, đứt quãng. - thên thít: chØ vËt dµi. - gËp ghÒnh : chØ sù b»ng ph¼ng, lóc xuèng lóc lªn khã ®i. - lanh l¶nh : ©m thanh trong, kÐo dµi, s¾c. - the thÐ : ©m thanh cao, chãi tai. - g©u g©u: ©m thanh tiÕng chã sña. Bµi t¹p 2. T×m tõ tîng h×nh thÝch hîp gîi t¶ d¸ng ®i cña ngêi dùa vµo nh÷ng gîi ý sau:.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> GV híng dÉn HS lµm bµi tËp 2,4 S¸ch kiÕn thøc c¬ b¶n n©ng cao Ng÷ v¨n 8. A. Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội. I. KiÕn thøc c¬ b¶n cÇn nhí. 1. Từ ngữ địa phơng. - Là từ ngữ dùng ở một hoặc một số địa phơng nhất định. VD: - o ( NGhÖ TÜnh) => c« g¸i. - keo ( MiÒn Nam ) => lín. - hØm ( Thanh Ho¸ ) => bÐ g¸i. * Các kiểu các từ địa phơng : + Từ địa phơng chỉ sự vật hiện tợng chỉ riêng địa phơng đó ( khi đợc phổ biến rộng sẽ nhËp vµo vèn tõ toµn d©n ) VD: - sÇu riªng, m¨ng côt ( Nam Bé ) - chÎo: níc m¾m trén víi võng , mËt ( NghÖ TÜnh) - nhót: thêng lµ mÝt non b¨m trén víi hoa chuèi, cµ, m¨ng, cua c¸y. + Từ ngữ địa phơng tơng ứng với từ ngữ toàn dân. VD: - NghÖ TÜnh: bä- cha; hßm – quan tµi; m« - ®©u… - Nam Bé : ghe- thuyÒn; chÐn - - b¸t; heo – lîn… 2. BiÖt ng÷ x· héi. - Là những từ ngữ chỉ dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định. VD: - TÇng líp thîng lu, thÞ d©n T s¶n thêi Ph¸p thuéc: gäi cha mÑ lµ cËu, mî - Thêi phongkiÕn : vua => trÉm; phô n÷ => thiÕp… - HS, SV : x¬i gËy, lÖch tñ, tróng tñ… 3. Sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội. - Sử dụng từ ngữ địa phơng, biệt ngữ XH phải thực sự phù hợp với tình huống giáo tiếp => biÓu c¶m. VD: O du kÝch nhá d¬ng cao sóng. - Trong s¸ng t¸c v¨n häc : Kh«ng nªn l·m dông qu¸ møc = khã hiÓu. - Sử dụng tạo màu sắc địa phơng, biệt ngữ XH. II. Bµi tËp ( S¸ch kiÕn thøc c¬ b¶n n©ng cao Ng÷ v¨n 8 ) ------------------HÕt ----------------. Chuyên đề. V¨n häc HTPHÊ PHÁN ViÖt Nam tríc CMT 8 – 1945. A. Ngô Tất Tố và tác phẩm “ Tắt đèn”..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> I. Tắt đèn – một bức tranh xã hội chân thực, một bản án đanh thép. - Lªn ¸n chÝnh s¸ch su thuÕ bÊt c«ng, phi lÝ cña nhµ níc thùc d©n, phong kiÕn trớc CMT 8 : tiền nộp quá nặng, thúe dánh vào đời sống, đánh cả vào ngời đã chết. - Vạch trần bản chất độc ác, tham lam, dâm ô, đểu cáng, truỵ lạc của bọn cờng hµo, tay sai vµ quan l¹i tõ cÊp x· lªn cÊp huyÖn, cÊp tØnh..... II. Chị Dậu - một hình tợng chân thực, đẹp đẽ về ngời nông dân Việt Nam. - Chị Dậu phải sống nghèo khổ, lại gặp cảnh ngộ thật đáng thơng, quanh năm đầu tắt mặt tối cày thuê, cuốc mớn mà gia đình vẫn túng quẫn : lên đến bậc nhất nhì trong hạng cùng đinh của làng , đến sự su thuế, chồng lại ốm, con còn nhỏ, trong nhà không còn thứ tài sản gì đáng giá..... - Trong gian truân, hoạn nạn, chị Dậu vẫn gìn giữ đợc những phẩm chất tốt đẹp của ngời nông dân lao động : đảm đang, tháo vát, thơng chồng, thơng con.....luôn giữ g×n phÈm chÊt ngay th¼ng, trong s¹ch cña ngêi phô n÷..... tiÒm tµng mét søc sèng vµ mét tinh thÇn ph¶n kh¸ng m¹nh mÏ. III. H×nh ¶nh chÞ DËu qua ®o¹n trÝch : Tøc níc vì bê. 1. Tình thế của gia đình chị Dậu. - Tình thế của chị Dậu trong buổi sáng hôm ấy thật thê thảm, đáng thơng, nguy cÊp: + Anh Dậu vừa tỉnh lại, chị Dởu vừa thơng xót vừa lo lắng, vừa hồi hộp chờ đợi bọn ngời nhà lí trởng đến thúc su ( câu chuyện vừa tạm chùng xuống thì lại đã bắt đàu cã dÊu hiÖu c¨ng lªn: chÞ Dëu ®ang hèi h¶ móc ch¸o, qu¹t, bµ l·o hµng xãm lËt ®Ët ch¹y sang hái th¨m vµ phót chèc l¹i trë vÒ víi vÎ mÆt b¨n kho¨n. Anh Dëu cè ngåi dËy húp bát cháo để chiều lòng ngời vợ hiền.) + Kh«ng khÝ buæi s¸ng thËt c¨ng th¼ng ûtong ©m vang giôc gi·, hèi thóc ®Çy ®e doạ cua tiếng trống, tiếng tù và thủng thẳng đua nhau vọng từ đầu làng đến đình. 2. Những phẩm chất đáng quý của chị Dậu. a. ChÞ lµ ngêi phô n÷ hÕt lßng yªu th¬ng ch¨m sãc chång. - Anh Dạu bị chúng đánh đập ngất xỉu và trả về cho chị, đợc hàng xóm cứu giúp anh DËu tØnh l¹i. - ChÞ nÊu ch¸o, dç dµnh chång ¨n cho l¹i søc: cö chØ, lêi nãi au yÕm thiÕt tha. => Ngêi vî hiÒn dÞu, sèng rÊt t×nh nghÜa, th¬ng chång, th¬ng con.  Nét đẹp trong tính cách của ngời phụ nữ Việt Nam. b. T thế hiên ngang bất khuất trớc bọn ngời độc ác. - Chính vì lòng yêu chồng, thơng con, bảo vệ chồng, bảo vệ con, bảo vệ gia đình chị đã phải vùng lên chông slại cờng quyền bạo lực. + Lóc ®Çu: ChÞ b×nh tÜnh cè gi¶ng gi¶i, van xin cã t×nh cã lÝ. + chị cái lại bằng lí lẽ, bình đẳng -> thể hiện sự hiểu biết, ngang hàng với chúng. + ChÞ x«ng vµo cù l¹i chóng.  Lòng căm giận của chị Dậu nh trào sôi, thể hiện trong ngôn ngữ, thái độ, hành động: Hình ảnh của chị Dậu đã thay đổi: Một ngời đàn bà nhà quê bị nhiều oan ức, đè nén ấy trong nháy mắt đã thay đổi hành động.  Sù vïng lªn cña chÞ DËu kh«ng ph¶i lµ bét ph¸t, kh«ng ph¶i lµ sù liÒu lÜnh v« ý thøc mµ b¾t nguån tõ trong ý thøc râ rµng, m¹nh b¹o vµ thËt døt kho¸t. Bëi v×, sau khi “ chiến thắng” nghe chồng vừa trách, vừa than thở: “ U nó không đợc thế………. Mình đánh ngời ta thì mình phải ngồi tù, phải tội”, chị đã trả lời: “ Thµ ngåi tï…. §Ó cho chóng nã lµm t×nh lµm téi m·i thÕ t«i kh«ng chÞu ® îc” -> Thể hiện thái độ hiên ngang, thách thức trớc tất cả mọi kẻ cầm quyền, từ những tên quan to nhất đến mấy kẻ tay sai nhỏ nhất lúc bấy giờ.  Chị Dậu hiện rõ vẻ đẹp của một ngời phụ nữ nông dân giàu tình thơng, có t thế hiªn ngang, bÊt khuÊt, dòng c¶m vïng lªn chèng l¹i cêng quyÒn b¹o lùc. ChÞ xứng đáng là ngời phụ nữ nông dân tiêu biểu cho thế hệ phụ nữ Việt Nam trong văn học giai đoạn mới, xứng đáng là con cháu của bà Trng, bà Triệu..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> B. Nam Cao víi truyÖn ng¾n: “ L·o H¹c”. I. H×nh ¶nh l·o H¹c. 1. Ngêi n«ng d©n nghÌo khæ, bÊt h¹nh, ch©n thùc. - Ngêi n«ng d©n nghÌo khæ: + Lão nghèo, nghèo lắm: Không có tài sản gì cả, nghèo đến nỗi không có tiền để cới vợ cho con. + Quanh năm đi làm thuê để kiếm sống. + ăn uống tạm bợ: kiếm đợc gì ăn nấy: ăn cả củ chuối, rau má, sung luộc, củ r¸y, b÷a cua, b÷a èc…… + Khi èm kh«ng cã tiÒn mua thuèc. + Không còn cách để có thể tự sống đợc thì lão tự tử chết. - Con ngêi bÊt h¹nh: + Vî mÊt sím, mét m×nh gµ trèng nu«i con kh«n lín. Khi con trëng thµnh v× không có tiền lấy vợ nên bỏ đi đồn điền cao su. + L·o sèng thui thñi mét m×nh kh«ng ngêi th©n thÝch, khi èm ®au kh«ng ai hái han, quan t©m, ch¨m sãc. + Chỉ có con chó ( cậu Vàng) để làm bạn nhng cuối cùng cũng phải bán đi. + Chết một cách đau đớn vật vã. - Göi tiÒn, göi vên nhê «ng gi¸o gi÷ hé cho con -> Tin tëng vµo ngêi kh¸c => HiÖn thùc vÒ cuéc sèng cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam tríc CMT8/1945. 2. Mét con ngêi nh©n hËu, th¬ng con : - §èi víi con : + L·o v« cïng ©n hËn, d»n vÆt khi kh«ng cã tiÒn cho con cíi vî -> Tr¸ch nhiÖm cña mét ngêi cha cha hoµn thµnh. + RÊt nhí con, mong mái ngµy trë vÒ cña con. + Sống tằn tiệm để giữ gìn cho con. + Sẵn sàng chết đi để mang lại tơng lai cho con. + Không để cho con xấu hổ khi về làng lại mang tiếng là có ngời cha thiếu tự träng. - §èi víi con chã (cËu Vµng): + Coi nh vật báu, là sợi dây nối giữa lão và đứa con trai. + §èi xö nh víi con ngêi. + Coi nh ngêi b¹n tri kØ. + Khi b¸n rÊt b¨n kho¨n, day døt. Khi b¸n råi l¹i ©n hËn, xãt xa, tù tr¸ch m×nh.  PhÈm chÊt hiÕm cã cña con ngêi trong hoµn c¶nh khã kh¨n bÕ t¾c.  Cách đi riêng của Nam Cao để tạo nên phong cách của mình. 3. Mét con ngêi tù träng: - Sèng kh«ng quþ luþ, kh«ng tùa nhê lîi dông vµo ngêi kh¸c. - Từ chối mọi sự giúp đỡ của ngời khác. - Göi tiÒn lo ma chay cho m×nh khi chÕt. => Lão là con ngời đáng kính trọng, con ngời không máy khi gặp trong lúc bấy giờ. => Biệt tài của Nam Cao : Không miêu tả những xung đột giai cấp mà đi sâu vào khai thác chiều sâu nội tâm của con ngời -> Cách tân, hớng đi mới để dẫn Nam Cao đến với thµnh c«ng. II. Nh©n vËt «ng gi¸o : - §ãng vai trß lµ ngêi dÉn chuyÖn. - Lµ con ngêi thÊu hiÓu cuéc sèng khæ cùc bÇn hµn cña ngêi n«ng d©n lao động. - C¶m th«ng chia sÎ víi nçi ®au, mÊt m¸t cña ngêi n«ng d©n. - Còng lµ con ngêi cã cuéc sèng vÊt v¶ khã kh¨n. => Tác giả đã gửi vào nhân vật này tất cả những suy nghĩ, tâm huyết và cái nhìn nhân đạo của mình về cuộc sống ngời nông dân Việt Nam trớc CMT8/1945. C. NghÖ thuËt :.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện dộc đáo. - NghÖ thuËt miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt. - C¸ch x©y dùng nh©n vËt ®iÓn h×nh. ------------------HÕt ----------------. Chuyên đề :. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ViÕt v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. A. Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trog v¨n b¶n. I. Liªn kÕt vµ t¸c dông cña liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 1. Kh¸i niÖm liªn kÕt ®o¹n v¨n. - Là tạo cho văn bản đảm bảo tính chỉnh thể về hình thức và tính thống nhất, trän vÑn vÒ néi dung. 2. T¸c dông: - Gãp phÇn bæ sung ý nghÜa cho ®o¹n v¨n cã chøa ph¬ng tiÖn chuyÓn ®o¹n. - §¶m b¶o tÝnh m¹ch l¹c trong lËp luËn, gióp cho ngêi viÕt v¨n b¶n tr×nh bµy vÕn đề một cách lôgíc, chặt chẽ; đồng thời giúp cho ngời tiếp nhận văn bản có thể lĩnh hội đợc đầy đủ nội dung của văn bản. II. C¸ch liªn kÕt c¸c do¹n v¨n trong v¨n b¶n. 1. Dïng tõ ng÷ liªn kÕt. * Vị trí: Các từ liên kết đoạn thờng đợc đặt đầu đoạn văn. * C¸c tõ liªn kÕt ®o¹n v¨n: + Quan hÖ tõ: vµ, nhng…… + Đại từ, chỉ từ: đó, thế, này, đây, vậy,……. + C¸c côm tõ thÓ hiÖn ý liÖt kª : mét lµ, hai lµ, ba lµ,......thø nhÊt, sau cïng, tríc hÕt,,....... + Tõ ng÷ cã ý nghÜa tæng kÕt, kh¸i qu¸t : Tãm l¹i, nh×n chung, tæng kÕt l¹i..... + Tõ ng÷ cã quan hÖ so s¸nh, t¬ng ph¶n : nhng, tr¸i l¹i, ngîc l¹i, tuy vËy…… + Từ ngữ thay thế: Đó là, trớc đó, sau đó….. 2. Dùng câu nối để liên kết các đoạn văn. * Vị trí: Có thể đặt ở cuối đoạn trên, đầu đoạn dới hoặc giữa hai đoạn. * T¸c dông: + Nhắc lại nội dung đoạn trớc để chuyển ý vào đoạn sau: VD: + KhÐp l¹i ý ®o¹n trªn, chuyÓn sang ý ®o¹n díi: VD: + Më ra néi dung ®o¹n sau: VD:.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> III. Bµi tËp ¸p dông ( BT – S¸ch BT n©ng cao). 1. Bµi tËp 1 ( Tr 30). Các từ ngữ liên kết đoạn đồng nghĩa hay gần nghĩa: - VËy mµ: thÕ mµ, vËy nhng, thÕ nhng, Êy thÕ mµ,… - Tuy nhiªn: nhng, tuy vËy, song,…. - MÆt kh¸c: mÆt kia - Cuèi cïng: sau cïng, kÕt thóc lµ….. - Nãi tãm l¹i: Tæng kÕt l¹i, tùu chung l¹i….. 2. Bµi tËp 3 ( Tr 30) . B. KÜ n¨ng lµm v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. I. LÝ thuyÕt chung: 1. Tù sù: - Là phơng thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc khác, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa. - Tự sự giúp ngời kể giải thích sự việc, tìm hiểu con ngời, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê. 2. Sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù. - Sù viÖc: §îc tr×nh bµy mét c¸ch cô thÓ: Sù viÖc x¶y ra trong thêi gian nµo? ë ®©u? do ai (nh©n vËt nµo) thùc hiÖn?, cã nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶…. Sù viÖc trong văn tự sự đợc sắp xếp theo một trật tự diễn biến sao cho thể hiện đợc t tởng mà ngời kể muốn biểu đạt. - Nhân vật: Là ngời thực hiện các sự việc và đợc thể hiện trong văn bản. Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện t tởng chủ đề của văn bản. Nhan vật phụ chỉ giúp nhân vật chính hoạt động. Nhân vật đợc thể hiện qua các mặt: tên gọi, lai lÞch, tÝnh nÕt, h×nh d¸ng, viÖc lµm….. VD: C¸c sù viÖc: (1) L·o H¹c göi tiÒn cho «ng gi¸o gi÷ hé. (2) L·o H¹c b¸n chã. (3) L·o kÓ chuyÖn víi «ng gi¸o vÒ th»ng con trai cña l·o. (4) Lão vật vã trên giờng hơn hai tiếng đồng hồ rồi chết. (5) ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T kÓ vÒ l·o H¹c. (6) L·o xin Binh T Ýt b¶ chã. (7) Lão bòn mọi có thể ăn đợc để sống cho qua ngày.  S¾p xÕp l¹i : (1) L·o kÓ chuyÖn víi «ng gi¸o vÒ th»ng con trai cña l·o. (2) L·o H¹c b¸n chã. (3) L·o H¹c göi tiÒn cho «ng gi¸o gi÷ hé. (4) Lão bòn mọi thứ có thể ăn đợc để sống cho qua ngày. (5) . L·o xin Binh T Ýt b¶ chã. (6) ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T kÓ vÒ l·o H¹c. (7) Lão vật vã trên giờng hơn hai tiếng đồng hồ rồi chết. 3. C¸c bíc x©y dùng mét ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. * Bớc 1 : Xác định sự việc chọn kể. * Bíc 2 : Chän ng«i kÓ cho c©u chuyÖn : - Ng«i mÊy? - Xng lµ: * Bớc 3: Xác định trình tự kể: - B¾t ®Çu tõ ®©u ? diÔn ra thÕ nµo? KÕt thóc ra sao ? * Bớc 4 : Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn tự sự sẽ viÕt( bao nhiªu ? ë vÞ trÝ nµo trong truyÖn ?) * Bíc 5 : ViÕt thµnh v¨n b¶n..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 4. Dµn ý: * Më bµi: Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt vµ t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn. * Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện theo một trình tự nhất định. ( Sự việc bắt đầu, sự việc phát triển, sự việc đỉnh điểm, sự việc kết thúc) ( Trong khi kÓ, chó ý kÕt hîp miªu t¶ sù viÖc, con ngêi vµ thÓ hiÖn t×nh cảm, thái độ của mình trớc sự việc và con ngời đợc miêu tả). * KÕt bµi: Nªu kÕt côc vµ c¶m nghÜ cña ngêi kÓ. * Lu ý: Ph¬ng ph¸p viÕt phÇn më bµi: - KiÓu më bµi: + Më bµi trùc tiÕp: Tr¶ lêi th¼ng vµo c©u hái. + Mở bài gián tiếp: Nêu vấn đề sẽ kể trong bài sau khi dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi với vấn đề kể. - M« h×nh viÕt më bµi gi¸n tiÕp: DÉn d¾t Më bµi: Nêu vấn đề kể ( đối tợng kể) Cảm nghĩ chung về đối tợng, ý chuyển đoạn. - Yªu cÇu: + Ng¾n gän, xóc tÝch. + Đầy đủ, độc đáo, tự nhiên. *Lu ý: cÇn tr¸nh mét sè trêng hîp sau: + Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa với vấn đề ( đối tợng) kể. + Tránh dẫn dắt ý không liên quan gì với vấn đề sẽ nêu. + Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết. Ph¬ng ph¸p viÕt phÇn th©n bµi: Ph¬ng ph¸p viÕt phÇn kÕt bµi: II. LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1. Hãy kể về một kỉ niệm với ngời bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi.  Më bµi: + DÉn d¾t vÒ t×nh b¹n. + Giới thiệu ngời bạn của mình là ai? Kỉ niệm khiến mình xúc động lµ kØ niÖm nµo ? ( nªu mét c¸ch kh¸i qu¸t). + Ên tîng chung vÒ kØ niÖm Êy. * Thân bài : Tập trung kể về kỉ niệm xúc động ấy : + Nó xảy ra ở đâu(thời gian)? Lúc nào( địa điểm)? Với ai( nhân vật) ? + ChuyÖn x¶y ra nh thÕ nµo? ( më ®Çu, diÔn biÕn, kÕt qu¶…). + Điều gì khiến em xúc động? Xúc động nh thế nào?( miêu tả các biểu hiện của sự xúc động). * Kết luận: Em có suy nghĩ gì về kỉ niệm đó? 2. Bµi tËp 2: KÓ chuyÖn mét b¹n häc sinh ph¹m lçi.( ViÕt ®o¹n v¨n) ------------------Hết ---------------Chuyên đề 7: Trî tõ –th¸n tõ –t×nh th¸i tõ I. Trî tõ. 1. Kh¸i niÖm. - Lµ nh÷ng tµ ng÷ ®i kÌm víi nh÷ng tõ ng÷ kh¸c trong c©u. + để nhấn mạnh. + Hoặc biểu lộ đánh giá SV, SV trong câu.. Trî tõ thêng do c¸c tõ lo¹i chuyÓn thµnh..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 2. C¸c lo¹i trî tõ. - Trợ từ để nhấn mạnh : những, cái, thì, mà, là… VD: Ngêi hay nãi chuyÖn riªng lµ nã. - Trợ từ biểu thị thái độ đánh giá SV, SV : chính, đích, ngay… VD: Chính anh ấy là ngời đã làm việc đó. * Bµi tËp ¸p dông: Bµi tËp 1,2 ( S¸ch mét sè kiÕn thøc kü n¨ng vµ Bµi tËp n©ng cao Ng÷ v¨n 8 – tr 40, 41 ) II. Th¸n tõ. 1. Khái niệm : Là những từ dùng để bộc lộ cảm xúc hoặc gọi đáp. 2. VÞ trÝ cña th¸n tõ. - Thán từ tách ra thành câu đặc biệt. VD: - ¸i t«i ®au qu¸ ! - Trêi ¬i ! t«i biÕt lµm sao b©y giê. - Thán từ là một bộ phận trong câu có thể đứng ở đầu câu ( giữa ) VD: Này, cậu đi đâu đấy ? 3. C¸c lo¹i th¸n tõ. a, Th¸n tõ béc lé c¶m xóc, t×nh c¶m. VD: ¤i, ¸i, trêi ¬i, chao «i… b, Thán từ gọi đáp VD: hìi ¬i, hìi, v©ng, d¹… * Bµi tËp ¸p dông: §Æt c©u cã c¸c th¸n tõ sau: µ, ói chµ, chÕt thËt, eo ¬i, ¬i, trêi ¬i, v©ng, bí ngêi ta. III. H×nh th¸i tõ. 1. Kh¸i niÖm. Tình thái từ là những từ thêm vào câu để cấu tạo câu theo mục đích nói “nghi vấn, cầu khiÕn, c©u c¶m th¸n”. - BiÓu lé s¾c th¸i t×nh c¶m cña ngêi nãi. VD: U b¸n con thËt ? 2. Chøc t×nh th¸i tõ. a, Chức năng cấu tạo câu mục đích nói. - Chøc n¨ng cÊu t¹o c©u nghi vÊn: h¶, hö, µ, õ, ch¨ng. - Chøc n¨ng cÊu t¹o c©u cÇu khiÕn : ®i, nµo, th«i, nhÐ, nghe. - Chøc n¨ng cÊu t¹o c©u c¶m th¸n: thay, sao, thËt. b, Chøc n¨ng biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m: µ, a, nhÐ, c¬ mµ. - Sử dụng tình thái từ phù hợp với tình huống giáo tiếp cụ thể mới đạt hiệu quả cao. 3. Sö dông t×nh th¸i tõ. - Khi thÓ hiÖn sù lÔ phÐp, kÝnh träng, thêng dïng tõ “¹” . - Khi bµy tá ý 1 ý kh¸c, ngêi ta thêng dïng tõ “ kia”. - Khi bµy tá sù miÔn cìng thêng dïng tõ “ vËy”. - Khi bµy tá sù ph©n t©m, gi¶i thÝch thêng dïng tõ “ mµ”. => Gi¸o viªn chó ý: ®i tõ VD råi ®a c¸ch sö dông. * Bµi tËp : 1,2,3,4,5 ( S¸ch kiÕn thøc c¬ b¶n… tr 47 ) ------------------HÕt ----------------. Chuyên đề 8:. t×m hiÓu mét sè t¸c phÈm v¨n häc níc ngoµi..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> I. V¨n b¶n : C« bÐ b¸n diªm - (An- ®Ðc- xen.) 1. Hoµn c¶nh sèng: - MÑ mÊt sím, ngêi th¬ng yªu em nhÊt lµ bµ còng mÊt tõ l©u, em bÐ sèng víi bè nhng ngêi bè c xö rÊt tµn ¸c víi em. - Sèng trong ng«i nhµ r¸ch ríi, tåi tµn. - Ph¶i tõ ®i b¸n diªm kiÕm sèng ngay tõ nhá. => Hoàn cảnh sống rất khó khăn, vô cùng đáng thơng. 2. Hình ảnh đối lập tơng phản: - Trời tối và rét >< em bé bán diêm đầu trần, chân đất. - Phố sực nức mùi ngỗng quay >< bụng đói. - Khi bµ cßn sèng, ng«i nhµ cña em xinh x¾n >< hiÖn t¹i em ph¶i sèng tron c¸i xã tèi t¨m. - Khi bµ cßn sèng, em cã ngêi th¬ng yªu >< nay suèt ngµy bäi m¾ng chöi. => Giúp ngời đọc hình dung rõ hơn nỗi bát hạnh của cô bé. Cô bé không chỉ khốn khổ về mặt vật chất mà còn sống trong cảnh bị hờ hững của mọi ngời trong đó có cả cha m×nh. 3. Méng tëng vµ thùc tÕ. - LÇn 1 : Trêi rÐt -> méng tëng vÒ chiÕc lß sëi -> Ch¼ng cã lß sëi. - Làn 2 : Em đang đói bụng -> mộng tởng thấy một bữa tiệc sang trọng -> Ch¼ng cã bµn ¨n thÞnh so¹n nµo c¶ . - LÇn 3 : Em ®ang b¸n diªm trong dÞp giao thõa -> méng tëng cã c©y th«ng No en -> Ch¼ng cã c©y th«ng nµo. - LÇn 4: Em ®ang thiÕu thèn t×nh c¶m, sù yªu th¬ng ch¨m sãc -> méng tëng nh×n thÊy ngêi bµ, ®iÓm tùa tinh thÇn duy nhÊt cña em => ¶o ¶nh biÕn mÊt. - LÇn 5: C« bÐ b¸n diªn quÑt tÊt c¶ c¸c que diªm cßn l¹i. Em muèn nÝu bµ l¹i v× bà là ngời duy nhất yêu thơng em => Cái chết của em bé đợc diễn tả qua hình ảnh hai bà cháu về chầu thợng đế. => Tác giả để cho em bé quẹt diêm là hợp lí : + Thứ nhất : em đang đi bán diêm. Hơn nữa, em không thể có tiền để mua nến hay thắp đèn. + Thø hai: que diªm chØ loÐ ch¸y trong gi©y phót, c¸c méng tëng xuÊt hiÖn hÕt søc ng¾n ngñi vµ c« bÐ gÇn nh ngay lËp tøc l¹i ph¶i trë vÒ víi thùc t¹i nghiÖt ng·. => Sự đan cài giữa hiện thực và mộng tởng đem đến cho ngời đọc niềm xót xa và cảm th«ng s©u s¾c tríc sè phËn cña em. 4. KÕt truyÖn bi th¶m nhng hîp lÝ. - Trêi vÉn n¾ng, mäi ngêi vui vÎ >< em bÐ chÕt ë xã têng. - Em chết vì lạnh>< đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cời. - Mäi ngêi chØ nh×n thÊy bao diªm hÕt nh½n >< kh«ng th¸y c¶nh huy hoµng trong méng tëng cña em bÐ. => Thñ ph¸p t¬ng ph¶n. => Mét bi kÞch => Thông điệp: Hãy thơng yêu trẻ thơ, hãy để cho các em đợc sống một cuộc sống thật h¹nh phóc. II. §o¹n trÝch: §¸nh nhau víi cèi xay giã - ( TrÝch: §«n ki h« tª – XÐc van tÐt). 1. Đôn ki hô tê với lí tởng cao đẹp. - Nguån gèc: Quý téc nghÌo. - Dung m¹o: gµy gß, cao lªnh khªnh, cìi con ngùa gÇy cßm nhom. - Tù phong lµ hiÖp sÜ §«n ki h« tª. - Kh¸t väng: Phß nguy, cøu khèn, lËp l¹i trËt tù vµ c«ng lÝ. - Luôn muốn giúp ích cho đời, không quản ngại hi sinh. - Bị mê muội, rơi vào hoang tởng vì đọc quá nhiều sách vở..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> => Con ngêi sèng xa rêi thùc tÕ, ®Çu ãc hoang tëng, mª muéi nhng l¹i cã lÝ tëng cao đẹp, đáng trân trọng, ngợi ca. 2. Xan ch« Pan xa – con ngêi hiÒn lµnh, lèi sèng thùc dông nhng rÊt trung thµnh. - Nguồn gốc: Xuất thân từ gia đình nông dân nghèo. - Dung m¹o: BÐo lïn, ôc Þch, cìi con lõa nhá bÐ. - Ước mong: mãi là giám mã cho Đô ki hô tê để đợc ăn no, có rợu uống suốt ngµy. - Lèi sèng gi¶n dÞ, thùc dông, tØnh t¸o. - Nhút nhát đến tệ hại, hơi đau một chút là luôn miệng kêu ngay. => Con ngêi chÊt ph¸c, hiÒn lµnh, thùc tÕ tØnh t¸o, cßn nhót nh¸t, tÇm thêng. III. §o¹n trÝch: “ ChiÕc l¸ cuèi cïng” – ( TrÝch: “ChiÕc l¸ cuèi cïng ” – O . Hen ri). 1. Tinh thần nhân đạo cao cả. 2. Quan niÖm vÒ nghÖ thuËt ch©n chÝnh vµ ngêi nghÖ sÜ ch©n chÝnh. 3. §Æc s¾c nghÖ thuËt cña truyÖn. IV. V¨n b¶n: “ Hai c©y phong” – ( TrÝch: Ngêi thÇy ®Çu tiªn – Ai ma tèp). 1. Tõ t×nh yªu thiªn nhiªn-> yªu quª h¬ng. 2. Từ tình yêu thiên nhiên-> lòng biết ơn, kính trọng ngời thầy vĩ đại. ------------------HÕt ----------------. Chuyên đề 9:. Ph¬ng ph¸p lµm v¨n thuyÕt minh I. LÝ thuyÕt chung. 1. Kh¸i niÖm: * Kh¸i niÖm: Lµ lo¹i v¨n b¶n th«ng dông, tr×nh bµy vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt, c¸ch dïng, lÝ do ph¸t sinh, tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, biÕn ho¸….. nh¾m cung cÊp hiÓu biÕt cho con ngêi. * §Æc trng: Cã tÝnh kh¸ch quan, thùc dông, cã kh¶ n¨ng cung cÊp tri thøc h÷u Ých cho con ngêi, mang t duy khoa häc. * Yêu cầu: Trình bày rõ ràng, hấp dẫn những đặc điểm cơ bản của đối tợng thuyÕt minh. * Ngôn ngữ: Cô đọng, chặt chẽ, chính xác. 2. Yªu cÇu vµ c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. a. Yªu cÇu: - Tri thøc: - Phân biệt các đặc điểm. b. Ph¬ng ph¸p : Là vấn đề quan trọng, quyết định của bài văn thuyết minh => Biết phải làm nh thÕ nµo tríc, thuyÕt minh phÇn nµo tríc, phÇn nµo sau. - NÕu muèn hiÓu cÊu t¹o sù vËt th× tr×nh bµy theo qu¸ tr×nh h×nh thµnh tõ tríc đến sau. - Nếu sự vật có nhiều phơng diện thì lần lợt trình bày các phơng diện cho đến hÕt..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> * C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: - Nêu định nghĩa, giải thích: Giới thiệu tổng quát về sự vật cần thuyết minh, chỉ ra những đặc trng của sự vật. - Liệt kê, nêu ví dụ, số liệu: Làm vấn đề trừu tợng trở nên cụ thể, dễ nắm bắt, có søc thuyÕt phôc. - So sánh: Nhằm tô đậm một đặc điểm, tính chất của sự vật. - Phân tích, phân loại: Chia nhỏ đối tợng thành nhiều phần, nhiều phơng diÖn……. 3. C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh. * Bớc 1: Tìm hiểu đề: - Xác định đối tợng cần thuyết minh. Các đối tợng thuyết minh thờng gặp : + ThÓ lo¹i: Th¬, v¨n….. + Đồ dùng: Gia đình, học tập… + C¸ch lµm: §å ch¬i, mãn ¨n…. + Di tÝch lÞch sö, danh lam th¾ng c¶nh. + Tr×nh bµy ë hiÖu s¸ch, ng«i trêng,…… + S¶n phÈm: tËp th¬, t¸c gi¶, danh nh©n….. * Bớc 2: Thu thập tri thức, t liệu về đối tợng ( Yêu cầu: Phải khách quan, chính xác) * Bớc 3: Xác định cách trình bày. * Bíc 4: LËp dµn ý: - Mở bài: Giới thiệu chung về đối tợng cần thuyết minh. - Thân bài: Thuyết minh từng chi tiết của đối tợng: Đặc điểm, cấu tạo, công dông….. - Kết luận: Bày tỏ thái độ về đối tợng, nêu ý nghĩa, vị trí quan trọng của đối tợng víi cuéc sèng. * Bíc 5: ViÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh. * Bíc 6: Söa bµi. 4. Vai trß, vÞ trÝ cña c¸c yÕu tè trong bµi viÕt. C¸c yÕu tè: Miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn( b×nh luËn), ph©n tÝch, gi¶i thÝch -> c¸c yếu tố này không thể thiếu trong văn bản thuyết minh, chiếm 1 tỉ lệ nhỏ và đợc sử dông hîp lÝ. 5. C¸c d¹ng bµi v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm. 5.1. Thuyết minh về một thứ đồ dùng. * Mở bài: Giới thiệu khái quát về đồ dùng ( Thuộc loại đồ dùng gì?). * Th©n bµi: LÇn lît tr×nh bµy c¸c néi dung: - ChÊt liÖu chÕ t¹o. - §Æc ®iÓm cÊu t¹o : Trong Ngoµi - TÝnh n¨ng, c¸ch sö dông, c¸ch b¶o qu¶n. * Kết luận : Nêu lợi ích của đồ dùng. VD : Thuyết minh về chiếc bóng đèn điện tròn. - Mở bài : Giới thiệu về chiếc bóng đèn điện tròn. - Th©n bµi : + Nêu cấu tạo : Bóng đèn làm bằng thuỷ tinh, ở trong có rút chân không Đuôi đèn làm bằng kim loại. Cuối đèn có hai dây. D©y tãc lµm b»ng f«ngram. + C¸ch sö dông : Tuæi thä 1000 h. Nêú dùng hiệu điện thế cao đèn sẽ cháy. Nêú dùng hiệu điện thế thấp thì bóng đèn tuổi thọ cao..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> + C¸ch b¶o qu¶n : Treo đèn trên cao. Dùng chụp để che bụi. - Kết bài: ý nghĩa của chiếc bóng đèn. 5.2. ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i, t¸c phÈm v¨n häc. 5.2.1. ThÓ lo¹i: * Mở bài: Nêu định nghĩa về thể loại. * Th©n bµi: Tr×nh bµy c¸c yÕu tè h×nh thøc thÓ lo¹i. - Th¬: VÇn, nhÞp, luËt b»ng tr¾c….. - TruyÖn: Cèt truyÖn, nh©n vËt, t×nh huèng truyÖn…… - ChÝnh luËn: Bè côc, luËn ®iÓm, ph¬ng ph¸p lËp luËn… * Kết luận: Tác dụng của hình thức thể loại đối với việc thể hiện chủ đề. 5.2.2. T¸c phÈm. * Mở bài: Tác giả, hoàn cảnh ra đời tác phẩm. * Th©n bµi: - Tãm t¾t: néi dung t¸c phÈm ( tr÷ t×nh). t¸c phÈm ( v¨n xu«i) - Trình bày đặc điểm của tác phẩm : + Néi dung CÇn cã dÉn chøng. + H×nh thøc nghÖ thuËt * KÕt luËn : T¸c dông cña t¸c phÈm víi cuéc sèng. 5.3. ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p ( c¸ch lµm). * Më bµi : Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ph¬ng ph¸p ( c¸ch lµm). *Th©n bµi: - Nguyªn vËt liÖu ( chuÈn bÞ) - C¸ch lµm: + Lµm b¾t ®Çu tõ ®©u? ( c¸i g× tríc, c¸i g× sau ?) + Lµm nh thÕ nµo? ( trật tự nhất định, phù hợp) + Yªu cÇu( Víi s¶n phÈm vËt chÊt) * KÕt bµi : Nªu vai trß, ý nghÜa cña ph¬ng ph¸p. 5.4. ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh. * Mở bài: Giới thiệu khái quát về danh lam thắng cảnh ( Thể hiện sự độc đáo, hấp dÉn). * Th©n bµi: - Giới thiệu vị trí địa lí, diện tích, lai lịch ( Tiểu sử: Bắt đầu từ năm nào, gắn với nh÷ng sù kiÖn g×?) ( Ph¶i chó ý gi¶i thÝch c¸c kh¸i niÖm). - Nêu cảnh quan hiện nay ( đặt di tích trong quần thể cảnh vật hiện nay). * Kết luận: Nêu giá trị của thắng cảnh đối với đất nớc, đời sống con ngời. 5.5. ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶, anh hïng lÞch sö, tËp s¸ch… * Mở bài: Giới thiệu nét khái quát về đối tợng thuyết minh. * Th©n bµi: - Con ngêi : ( T¸c gi¶, anh hïng): + Giới thiệu năm sinh, năm mất, quê quán, truyền thống gia đình. + Giới thiệu tài năng, sự cống hiến của ngời đó trên lĩnh vực nào ? - TËp s¸ch : + CÊu tróc ( gåm bao nhiªu bµi, bao nhiªu phÇn) + Néi dung : + H×nh thøc : ( in trªn giÊy g× ? mµu g×?) * KÕt luËn: - Tập sách: Nêu giá trị với cuộc sống, tình cảm với đối tợng ( biểu cảm). - Con ngời: Sự đánh giá về ngời đó, tình cảm với ngời đó( biểu cảm). 5.6. ThuyÕt minh vÒ mét cöa hiÖu, c¨n nhµ……. ( vÒ c¸ch tr×nh bµy).

<span class='text_page_counter'>(20)</span> * Mở bài : Giới thiệu về đối tợng cần thuyết minh. * Thân bài : Lần lợt trình bày cách sắp xếp của đối tợng thuyết minh : + Mét phÇn kh¸i qu¸t. + C¸ch tr×nh bµy cô thÓ. * Kết luận : Thể hiện cảm nhận, sự đánh giá của ngời viết, ý nghĩa của cách trình bày. II. LuyÖn tËp : 1. Bµi tËp 1 : ThuyÕt minh mét mãn ¨n d©n téc. 2. Bài tập 2: Thuyết minh về một đò dùng học tập( cái bút máy, cái com – pa, cái cÆp s¸ch…..) 3. Bµi tËp 3: ThuyÕt minh vÒ mét anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ ( NguyÔn Tr·i, Hå ChÝ Minh…..) 4. Bµi tËp 4: Th«ng qua bµi th¬: “ C¶m t¸c vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng”, h·y thuyÕt minh về thể thơ thất ngôn bát cú đờng luật? ------------------HÕt ------------. Chuyên đề. Nãi qu¸- Nãi gi¶m nãi tr¸nh.. I.Nãi qu¸. 1. Kh¸i niÖm. Nói quá => phép tu từ phóng đại, mức độ, qui mô, tình cảm của SV, hiện tợng đợc miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tợng, tăng sức biểu cảm. Nói quá: ngoa dụ, phóng đại, thậm xng, khoa trơng. VD: Con rËn b»ng con ba ba Đêm nằm nó ngáy cả nhà đều kinh. 2. T¸c dông. - Nói quá có chức năng nhận thức làm rõ hơn bản chất của đối tợng ( không phải nói sai sù thËt, nãi dèi- BiÖn ph¸p tu tõ ) VD: Trªn ®Çu nh÷ng r¸c cïng r¬m, Chång yªu chång b¶o hoa th¬m r¾c ®Çu. => Nói quá: Nhằm thể hiện một sự thật: sự đam mê mù quáng đã làm cho con ngời nh×n nhËn sù viÖc kh«ng chÝnh x¸c, thËm chÝ lµm cho con ngêi ta cã c¸ch nh×n, hµnh động khác ngời. - Nãi qu¸ t¸c dông nhÊn m¹nh, g©y Ên tîng, xóc cm¶ vµ ý chÝ. VD: ChÝ ta lín nh biÓn réng tríc mÆt ( Tè H÷u) 3. Mét sè biÖn ph¸p nãi qu¸. a, Nãi qu¸ kÕt hîp so s¸nh tu tõ. b, Dùng từ ngữ phóng đại khác..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> * Bµi tËp ¸p dông. Bài tập 1: Xác định các biện pháp nói quá. Bµi tËp 2. * Đều sự dụng 2 biện pháp tu từ: so sánh tu từ và từ ngữ phóng đại. - NghÖ thuËt so s¸nh lµ chÝnh. Bµi tËp 3. a, Ngàn cân treo sợi tóc : hình ảnh phi thực tế => mức độ nguy hiểm một cách cụ thể. b, HÑn chÝn quªn mêi: NhÊn m¹nh sù tr¸ch mãc tÝnh hay quªn cña ngêi hÑn. c, DiÔn t¶ sù l¹c quan niÒm tin sù sèng, sù chiÕn th¾ng vît lªn gian khæ, hy sinh chiÕn đấu. II. Nãi gi¶m nãi tr¸nh. 1. Kh¸i niÖm. 2. T¸c dông cña nãi gi¶m nãi tr¸nh. * Bµi tËp: lµm bµi tËp 1,2,3 ( S¸ch kiÕn thøc c¬ b¶n n©ng cao Ng÷ v¨n 8) ------------------HÕt ----------------. Chuyên đề:. V¨n nghÞ luËn. A. Kh¸i qu¸t chung: 1. Kh¸i niÖm: - Văn nghị luận là loại văn bản dùng lí lẽ và dẫn chứng để bàn bạc, bàn luận một vấn đề để thể hiện một nhận thức, một quan điểm, một lập trờng của mình trên cơ sở ch©n lÝ. - NghÞ luËn gåm c¸c kiÓu bµi: + V¨n chøng minh: - CM VH - CM nghÞ luËn XH + V¨n gi¶i thÝch: + V¨n b×nh luËn: + V¨n nghÞ luËn tæng hîp. 2. §Æc ®iÓm cña v¨n nghÞ luËn : - Luận điểm: Điểm quan trọng, ý chính đợc nêu ra. - LuËn cø: LÝ lÏ, dÉn chøng. - LËp luËn: Tr×nh bµy lÝ lÏ, dÉn chøng lµm cho luËn ®iÓm theo c¸c c¸ch dùng ®o¹n v¨n ( Qui n¹p, song hµnh, diÔn dÞch, mãc xÝch........) B. Những vấn đề cụ thể. I. LuËn ®iÓm, c¸ch tr×nh bµy. 1. LuËn ®iÓm: - LuËn ®iÓm: T tëng, quan ®iÓm, chñ tr¬ng mµ ngêi viÕt muèn nªu ra nh»m gi¶i quyết vấn đề. - Muốn giải quyết một vấn đề, ngời viết phải có hệ thống luận điểm theo một tr×nh tù hîp lÝ. VD 1: " Lão Hạc là một ngời nông dân bất hạnh và có nhiều phẩm chất tốt đẹp". Dựa vµo truyÖn ng¾n " L·o H¹c" em h·y chøng minh. Gåm c¸c luËn ®iÓm: + Lão Hạc - một ngời nông dân có nhiều bất hạnh: Nghèo khổ, cô đơn,.. + L·o lµ ngêi cã tÊm lßng nh©n hËu: yªu con, yªu quý cËu vµng. + Mét con ngêi giµu lßng tù träng. VD2: H·y gi¶i thÝch lêi d¹y cña B¸c Hå kÝnh yªu:.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> " Học tạp tốt, lao động tốt" Gåm c¸c luËn ®iÓm: + Thế nào là học tốt? Thế nào là lao động tốt? Mối quan hệ giữa học tập tốt và lao động tốt? +Tại sao phải học tập tốt? Lao động tốt? + Muốn học tập tốt, lao động tốt, thiếu niên nhi đồng Việt Nam phải làm nh thế nµo? + Suy nghĩ, quyết tâp của em trong học tập và lao động? 2. C¸ch tr×nh bµy luËn ®iÓm: - Yªu cÇu: Mçi luËn ®iÓm ph¶i tr×nh bµy thµnh mét ®o¹n v¨n. - C¸c c¸ch tr×nh bµy: DiÔn dÞch, quy n¹p, song hµnh, mãc xÝch, Tæng - Ph©n Hîp. VD: Cho luËn ®iÓm: " V¨n b¶n: Níc §¹i ViÖt ta cña NguyÔn Tr·i lµ mét b¶n tuyªn ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc". Yªu cÇu: H·y viÕt ®o¹n v¨n theo c¸ch diÔn dÞch. H·y viÕt ®o¹n v¨n theo c¸ch qui n¹p. H·y viÕt ®o¹n v¨n theo c¸ch Tæng - Ph©n - Hîp. II. Ph¬ng ph¸p lµm bµi v¨n gi¶i thÝch: 1. Kh¸i niÖm: - Giải thích một vấn đề: Là phơng pháp lập luận chủ yếu dựa vào lí lẽ để cắt nghĩa, để giảng giải giúp ngời đọc, ngời nghe hiểu đúng, hiểu rõ và hiểu đầy đủ về vấn đề đó. 2. C¸c ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch: - Giải thích bằng cách nêu định nghĩa ( chiết tự nêu ý nghĩa của từ ngữ, câu chữ, kÓ c¶ nghÜa ®en vµ nghÜa bãng). - Giải thích bằng cách dựa vào quy luật, mục đích, ý nghĩa của vấn đề. - Gi¶i thÝch b¨ng c¸ch lÊy dÉn chøng, kÓ ra c¸c biÓu hiÖn, sö dông h×nh thøc so sánh, đối chiếu, hoặc cụ thể hoá vấn đề bằng những lời diễn giải chi tiết, chỉ ra các mặt lợi, hại, nguyên nhân, hậu quả, cách đề phòng hoặc noi theo.... của hiện tợng hoặc vấn đề giải thích. 3. C¸c bíc lµm bµi v¨n gi¶i thÝch: 3.1. Tìm hiểu đề: - Đọc kĩ đề bài: Xác định yêu cầu của đề: + Vấn đề cần giải thích. + Phạm vi vấn đề. 3.2. T×m lÝ lÏ trong v¨n gi¶i thÝch. - §Æt vµ tr¶ lêi c©u hái: NghÜa lµ thÕ nµo? ( nghÜa lµ g×?........) ( ®©y lµ lo¹i c©u hỏi đợc đặt ra khi ta cần giải nghĩa một khái niệm trong câu trích của luận đề). VD: Giải thích câu: " Không có gì quý hơn độc lập tự do" + "Độc lập" có nghĩa là gì?: Một nớc giữ đợc chủ quyền chính trị, kinh tế và toàn vẹn lãnh thổ, không để nớc khác can thiệp vào, không bị ngoại bang nô dịch, thèng trÞ. + " Tự do" là gì? : Quyền đợc sống và làm theo ý muốn của mình miễn là không xâm phạm đến quyền lợi của ngời khác. Tự do là quyền công dân. Thân phận nô lệ là mất tự do. Nớc đợc độc lập, nền dân chủ đợc mở rộng thì mới có tự do. - §Æt vµ tr¶ lêi c©u hái: " T¹i sao?" ( V× sao?.......)( §©y lµ c©u hái quan träng nhất nhằm tìm ra lý lẽ để giải thích đợc nguyên nhân, lý do nảy sinh sự kiện, vấn đề). VD: Em hiểu thê snào là : " Học tập tốt, lao động tốt"? + ThÕ nµo lµ häc tËp tèt? + Thê nào là lao động tốt? + V× sao ph¶i häc tËp tèt? + Vì sao phải lao động tốt? 3.3. LËp dµn ý:.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> * Mở bài: - Dẫn dắt: + Nêu xuất xứ của vấn đề cần giải thích. + Nêu mục dích của vấn đề cần giải thích. - Nêu vấn đề cần giải thích, giới thiệu câu trích dẫn, có thể giới hạn vấn đề cần giải thích. * Th©n bµi: - Cã thÓ gi¶i thÝch c¸c tõ ng÷ khã, c¸c kh¸i niÖm trong c©u trÝch dÉn của luận đề. - Trả lời câu hỏi nh thế nào? Vì sao? để tìm ra lí do, nguyên nhân. - Hiểu vấn đề, em hành động ra sao? * KÕt luËn: - Khái quát lại vấn đề vừa giải thích. - Liªn hÖ b¶n th©n. 3.4. ViÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh. 3.5. KiÓm tra l¹i bµi viÕt. * L u ý: - VÒ lÝ lÏ: + Lµ ph¬ng tiÖn chÝnh trong v¨n gi¶i thÝch. + LÝ lÏ ph¶i chÆt chÏ, râ rµng. - VÒ dÉn chøng: ChØ cã vai trß lµ ph¬ng tiÖn bæ sung cho lÝ lÏ ( lµm c¸c vd), không đợc phân tích dẫn chứng. - Trong v¨n b¶n gi¶i thÝch thêng sö dông kÕt hîp mét sè thao t¸c nh m« t¶, ph©n tích, so sánh, khái quát,....... và dựa vào các thao tác đó mà phân tích, phán đoán về sù vËt. - Cách lập luận phải thật sự chặt chẽ, sắc sảo, có đủ lí lẽ, chứng cứ. Ngời làm văn giải thích phải thấy rõ trách nhiệm của mình là không chỉ làm cho ngời đọc hiểu đợc vấn đề, nhận thức đợc bản chất của sự vật mà còn làm cho họ có tình cảm, suy nghĩ và hành động đúng đắn. Nh vậy cũng có nghĩa là khi giải thích cần đi từ nội dung của điều cần giải thích đến ý nghĩa và cách vận dụng điều đó vào thực tế cuộc sèng. III. YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn. 1. KiÕn thøc c¬ b¶n: + V¨n nghÞ luËn: RÊt cÇn yÕu tè biÓu c¶m -> V¨n nghÞ luËn cã tÝnh thuyÕt phôc ngời đọc -> Tác động đến t tởng, tình cảm của ngời dọc, ngời nghe. + Yêu cầu: - Yếu tố biểu cảm hay khi ngời viết thực sự có cảm xúc về vấn đè m×nh viÕt. - YÕu tè c¶m xóc: Tõ n÷, c©u v¨n biÓu c¶m. - YÕu tè c¶m xóc: Ch©n thËt. B. LuyÖn tËp: 1. H·y viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn xen biÓu c¶m tr×nh bµy luËn ®iÓm: "Trong: HÞch tíng sÜ, yªu níc, tù hµo d©n téc thÓ hiÖn ë ý chÝ quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc" 2. Bµi tËp 2. H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: " ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y"? a. Tìm hiểu đề? b. LËp dµn ý? Gîi ý: a. Tìm hiểu đề: - Vấn đề cần bàn luận: Khi hởng thành quả cuộc sống, ta luôn nhớ ngời làm ra thµnh qu¶. - KiÓu bµi: NghÞ luËn gi¶i thÝch. b. LËp dµn ý: * Mở bài: Giới thiệu vấn đề bàn luận. * Th©n bµi: - Em hiểu vấn đề nêu ra trong câu tục ngữ nh thế nào? - V× sao em hiÓu nh vËy? - Hiểu vấn đề, em hành động nh thế nào?.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> * KÕt bµi: - Khái quát vấn đề cần bàn luận. - Liªn hÖ b¶n th©n - bµi häc..

<span class='text_page_counter'>(25)</span>