Ngu van 9 chieu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (503.89 KB, 68 trang )

(1)uTuần 1 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. Buổi 1:. /. /. V¨n thuyÕt minh. I.Kh¸i niÖm: Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩmh vực của đời sống, cung cấp cho ngời đọc những tri thức về những đặc điểm, tính chất…của sự vật, hiện tîng b»ng c¸c ph¬ng ph¸p tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. II.§Æc ®iÓm, tÝnh chÊt. - Ng«n ng÷ trong v¨n b¶n thuyÕt minh yªu cÇu chÝnh x¸c, chÆt chÏ, têng minh, nã không đa nghĩa mà càng đơn nghĩa càng tốt. - Kiến thức trong văn bản thuyết minh đợc cung cấp một cách khách quan, hữu ích và th«ng dông. III.C¸ch lµm bµi v©n thuyÕt minh. 1.Tri thức để làm bài văn thuyết minh: Ngời viết phải có vốn tri thức nhất định về đối tợng thuyết mịnh vì thế phải tìm hiểu sự vật, quan sát, ghi chép, hỏi những ngời am hiÓu. 2.Qui tr×nh lµm bµi v¨n thuyÕt minh; Bài văn TM cũng đợc làm theo qui trình chung của một bài văn gồm 4 bớc: + Tìm hiểu đề + T×m ý + LËp dµn ý + ViÕt bµi vµ söa ch÷a. 3.C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - Phơng pháp nêu định nghĩa, giải thích. - Ph¬ng ph¸p liÖt kª - Ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô - Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu, con sè - Ph¬ng ph¸p so s¸nh - Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i vµ ph©n tÝch. 4.Mét sè kiÓu bµi v¨n TM: - TM về một thứ đồ dùng - TM vÒ mét loµi c©y. - TM vÒ mét loµi vËt - TM vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh - TM vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc - TM vÒ mét ph¬ng ph¸p, c¸ch lµm - TM về một phong tục, một đồ chơi dân gian. - TM vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc. IV.Ph©n biÖt v¨n TM víi c¸c v¨n b¶n kh¸c. 1.Ph©n biÖt v¨n TM víi v¨n tù sù. - Văn tự sự kể là chính, kể chi tiết, diễn biến câu chuyện từ đầu đến cuối. - Văn TM thì yếu tố tự sự là yếu tố phụ không cần chi tiết đầy đủ 2. Ph©n biÖt v¨n TM víi v¨n miªu t¶. - Văn mieu tả, miêu tả là chính, miêu tả chi tiết đối tợng làm nổi bật đối tợng, giúp ngời đọc hiểu,cảm nhận giá trị nhân văn mang tính chủ quan. - Văn TM yếu tố miêu tả là yếu tố phụ, làm đối tợng TM thêm sinh động,hiểu đúng về đối tợng, mang tính khách quan. 3. Ph©n biÖt v¨n TM víi v¨n biÓu c¶m. - Văn biểu cảm mục đích chính là biểu cảm, giàu cảm xúc, mang tính chủ quan. - Văn TM chỉ cần ngời đọc hiểu đợc đối tợng TM nên ít yếu tố biểu cảm. 4. Ph©n biÖt v¨n TM vãi v¨n nghÞ luËn..

(2) - Nghị luận là trình bày những nhận xét, đánh giá, quan điểm về đối tợng bằng các luận điểm, luận cứ để thuyết phục ngời đọc tin theo mình và có thể làm theo mình. - Còn văn TM chỉ dừng lại ở mức độ cung cấp những tri thức để mọi ngời hiểu một c¸ch kh¸ch quan. V. Các yếu tố nghệ thuật ( tự thuật, đối thoại, ẩn dụ nhân hoá) và miêu tả trong v¨n thuyÕt minh. Để VBTM sinh động, hấp dẫn, ngời thuyết minh thờng sử dụng một số yếu tố nghÖ thuËt nh Èn dô, nh©n ho¸ vµ yÕu tè miªu t¶. C¸ch sö dông rÊt linh ho¹t vµ ®a dạng, tuỳ thuộc vào đối tợng thuyết minh và dụng ý của ngời thuyết minh. 1.C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. - KÓ chuyÖn : Ngêi viÕt khÐo lÐo ®a ®tg TM vµo trong mét c©u chuyÖn. Nhng môc đích là mợn câu chuyện để làm nổi bật đối tợng TM chứ không phải là kể chuyện là chÝnh nªn cã khi kh«ng cÇn ph¶i chän vÑn. - Tự thuật: Ngời viết phải nhập vai vào đối tợng TM, tự giới thiệu. VD: Khi TM về chiếc kim khâu, dùng phép nhân hoá và tự thuật để cho cây kim tự kể chuyÖn vµ giíi thiÖu vÒ m×nh: Trong c¸c dông cô cña con ngêi, cã lÏ chóng t«i thuéc loại bé nhất.Tuy bé nhng mà ai cũng cần đến. Các bạn có biết chúng tôi là ai không? Chúng tôi là những chiếc kim khâu bằng kim loại, bề ngang độ nửa mi-li-mét, bề dài kho¶ng 2-3cm. - Nh©n ho¸, so s¸nh, Èn dô. VD: Dùng nhân hoá+ miêu tả để TM: ánh sáng hắt lên từ mặt nớc lung linh chảy khiến những con ngời bằng đá vây quanh ta trên mặt vịnh càng lung linh, xao động nh đang đi lại, đang tụ lại cùng nhau, hay đang toả ra. Hoặc cũng rất có thể, khi đêm đã xuống, dới ánh sao chi chít trên bầu trời và chi chít sao động dới cả mặt nớc bí ẩn nữa, sẽ có cuộc tụ họp của cái thế giới ngời bằng đá sống động đó, biết đâu!... - C¸c h×nh thøc vÌ, diÔn ca. 2. Yếu tố miêu tả: Miêu tả khi cần thiết để làm nổi bật đối tợng TM một cách chi tiết cô thÓ. * Lu ý: Khi sử dụng các biện pháp nghệ thuật, yếu tố miêu tả phải sử dụng đúng lúc, đúng chỗ, hợp lý, nó chỉ là yếu tố phụ để làm nổi bật đối tợng TM. Khi sử dụng nó phải luôn đảm bảo đặc điểm, tính chất của vbtm.. Buổi 2:. VI.Nh÷ng kiÓu bµi TM thêng gÆp ë líp 9 1.TM vÒ 1loµi sinh vËt ( loµi c©y, loµi con) a. Lý thuyÕt: - TM về một loài sinh vật(cây, con) là trình bày những hiểu biết về loài sinh vật đó, giới thiệu đợc sinh vật đó trong thiên nhiên và trong đ/s của con ngời, có thể giới thiệu lịch sử ra đời của nó và những biến đổi theo vùng miền, theo t/g (một cách khái quát). - Nêu đợc hình dáng, tập tính, cách nuôi dỡng, chăm sóc nh thế nào, lợi ích kinh tế thu đợc, làm thế nào để duy trì và phát triển. - TM về con vật cần đủ các ý sau: + Nguån gèc, xuÊt xø, nßi gièng. + §Æc ®iÓm, cÊu t¹o, sinh trëng. + Ph©n lo¹i. + Gi¸ trÞ lîi Ých: Tinh thÇn VËt chÊt + C¸ch ch¨m sãc. - TM về một loài cây cần đủ các ý sau: + Nguån gèc, nßi gièng. + §Æc ®iÓm cÊu t¹o,sinh trëng. + Ph©n lo¹i. + C«ng dông + C¸ch ch¨m sãc, sù g¾n bã…. §Ò 1: H·y giíi thiÖu vÒ c©y lóa vµ v¨n ho¸ ViÖt Nam.

(3) 1, Yªu cÇu - ThÓ lo¹i: ThuyÕt minh - Qua bài làm cho ngời đọc hiểu về lịch sử, đặc điểm, quá trình phát triển , vai trò của cây lúa trong đời sống con ngời Việt Nam. - Bµi thuyÕt minh ph¶i cã h×nh thøc míi mÎ so víi bµi thuyÕt minh ë líp 8, ph¶i sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh: nh©n ho¸, tù sù,… - VÒ phÇn h×nh thøc lµm bµi: Cã 2 h×nh thøc lµm bµi nh sau: +, Cây lúa tự kể chuyện về cuộc đời của nó. +, Hoặc: Thuyết minh bình thờng, kết hợp với miêu tả, biểu cảm, tự sự khi diễn đạt ý cÇn thuyÕt minh. 2, LËp dµn bµi: Tuỳ thuộc việc biện pháp nghệ thuật thuyết minh để lập dàn ý khác nhau do hình thức tự thuật đối thoại diễn ca,…Nội dung phải có những ý sau: a, Mở bài: Giới thiệu cây lúa trong đời sống con ngời nói chung, ngời Việt Nam nói riªng. b, Th©n bµi ; - Nguån gèc: + Thuéc hä nµo + Nguồn gốc, đặc điểm cây lúa nớc Việt Nam - LÞch sö: + Theo truyÒn thuyÕt + Theo lịch sử lúa có mặt ở Việt Nam từ rất sớm, thời Hùng Vơng đã có nghề trồng lóa. - Gieo trång vµ ch¨m sãc. + Làm đất + Gieo m¹ + Cêy vµ ch¨m sãc, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y lóa. + Thu ho¹ch, b¶o qu¶n. + Từ hạt lúa đến hạt gạo. - Cây lúa với đời sống văn hoá Việt Nam: + C©y lóa nu«i sèng con ngêi, gióp x· héi ph¸t triÓn. + Lµm b¸nh tr¸i thê cóng tæ tiªn tõ g¹o - s¶n phÈm c©y lóa. + Hạt lúa trên trống đồng và các sản phẩm văn hoá từ xa của nền văn minh lúa nớc; h×nh ¶nh lóa trªn quèc huy ViÖt Nam; trong ca dao, ©m nh¹c,… + C©y lóa vµ s¶n phÈm v¨n ho¸ Èm thùc. - T¬ng lai cña c©y lóa ViÖt Nam + Sù ph¸t triÓn cña hä nhµ lóa nhê c¸c nhµ khoa häc n«ng nghiÖp + ViÖt Nam trë thµnh mét trong nh÷ng níc xuÊt khÈu g¹o nhiÒu nhÊt thÕ giíi. c, Kết bài: Cảm nhận về sự gắn bó của cây lúa với đất nớc con ngời V/N. Tuần 2 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1. §Ò 2:ThuyÕt minh vÒ mét loµi c©y. 1.Yªu cÇu; - ThÓ lo¹i: TM. - Về hình thức: có thể lựa chọn cách đối thoại giữa các loài cây, hoặc các loài cây tự kể chuyện. Nếu để cây tự kể chuyện thì bố cục bài văn theo một câu chuyện. 2.LËp dµn bµi: (dµn bµi chung, kh«ng ph¶i mét c©y cô thÓ).

(4) a. Më bµi: Giíi thiÖu loµi c©y. b.Th©n bµi: - Nguån gèc, lÞch sö loµi c©y. + Thuéc hä nµo. + Xuất xứ từ đâu,đợc nhập vào VN từ bao giờ. + Hiện đợc trồng nhiều nhất ở địa phơng nào. - C¸ch gieo trång vµ ch¨m sãc. - Giá trị của loài cây đó. c.Kết bài: Triển vọng của loài cây đã giới thiệu.. §Ò3: ThuyÕt minh vÒ mét con vËt nu«i.. 1.Yªu cÇu: - ThÓ lo¹i: TM - Đề bài không mới so với ở lớp 8 nhng cách TM phải thay đổi, phải dùng các biện pháp nghệ thuật khi giới thiệu loài vật nuôi đó nh: tự thuật, đối thoại. Con vật có thể trß chuyÖn, t©m sù víi con ngêi, hoÆc chóng cã thÓ trß chuyÖn víi nhau, dïng nh©n ho¸ mét mét c¸ch tù nhiªn, hîp lý. 2. LËp dµn bµi: a, Mở bài: Giới thiệu con vật nuôi sẽ thuyết minh trong bài ( hoặc để con vật đó tự giới thiệu, hoặc chọn một tình huống để con vật đó tự xuất hiện,…) b, Th©n bµi: - Giíi thiÖu nguån gèc con vËt nu«i + Thuéc hä nµo. + §îc thuÇn ho¸ vµ nu«i tõ bao giê. - Miªu t¶ cÊu t¹o vµ sù ph¸t triÓn cña con vËt nu«i + H×nh d¸ng + C©n nÆng + Kh¶ n¨ng sinh s¶n. - Chăm sóc và nuôi dỡng con vật đó. - ích lợi của con vật nuôi với đời sống của con ngời. + VÒ vËt chÊt + VÒ tinh thÇn. c, Kết bài: Cảm nghĩ về con vật nuôi đó. B.ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh. 1.Lý thuyÕt: - TM vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh lµ tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt vÒ danh lam th¾ng c¶nh đó. - Phải giới thiệu đợc vị trí của cảnh đẹp, nét độc đáo của nó so với những cảnh tơng tự, giá trị văn hoá, lịch sử, kiến trúc của nó, di tích l/s đó gắn với sự kiện, nhân vật l/s nào, cách đây bao nhiêu năm (nếu là di tích l/s),ý nghĩa của di tích đó đối với tiến trình l/s của địa phơng hay đ/n. - TM về một danh lam thắng cảnh cần đủ các ý sau: + Vị trí, lịch sử, địa lí. + Vẻ đẹp, đặc điểm của danh lam thắng cảnh đó. + Gi¸ trÞ, ý nghÜa. + Thái độ của con ngời. Đôi khi còn phải TM về vẻ đẹp con ngời, đặc sản của danh lam thắng cảnh. 2.Thùc hµnh.. §Ò 4: VÒ mét th¾ng c¶nh quª em.. 1.Yªu cÇu: - ThÓ lo¹i: TM. - Đề bài này khác đề bài TM ở lớp 8 ở chỗ phải dùng biện pháp NT: Tự thuật, đối thoại, vè… để giới thiệu - Phải cho ngời đọc thấy đợc những nét đặc sắc của di tích l/s đó hoặc danh lam thắng cảnh đó..

(5) 2.LËp dµn bµi. a.Më bµi: Giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh hoÆc di tÝch l/s. b. Th©n bµi: - Về vị trí địa lí. - VÒ nguån gèc, lÞch sö. - VÒ kiÕn tróc. - Những hoạt động nổi bật thờng diễn ra. - ý nghĩa của thắng cảnh đó với quê hơng em. - thái độ, t/c của mọi ngời với thắng cảnh đó. c.KÕt bµi: - Tơng lai, vai trò của di tích, danh lam thắng cảnh đó trong sự phát triển của địa phơng. - C¶m nghÜ cña m×nh. C.Thuyết minh về con ngời, nhân vật: Bài văn TM về con ngời, nhân vật cần đảm b¶o c¸c ý sau: - Tªn, bót danh, hiÖu… - N¨m sinh, n¨m mÊt(nÕu cã). - Quê quán, những nơi đã sống. - Việc làm, hành động, ý nghĩ, tình cảm của nhân vật, con ngừơi đó. - Những kết quả, thành tựu mà con ngời, nv đó làm đợc. - ý nghÜa cña con ngêi, nv Êy víi c/s cña con ngêi. Buổi 2:. V¨n tù sù. I, ThÕ nµo lµ tù sù: Tự sự là trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuuoí cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện, một ý nghĩa. Tự sự giúp ngời kể giải thích sự việc, tìm hiểu con ngời, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê. II. §Æc ®iÓm v¨n tù sù: Gåm cã c¸c yÕu tè sau: 1. Sự việc: Là những việc làm, hành động diễn ra trong t/gian, địa điểm do các nv thực hiện. Sự việc trong văn tự sự cần đợc trình bày một cách cụ thể: xảy ra vào t/gian nào, địa điểm xảy ra ở đâu, có những nv nào tham gia, nguyên nhân xảy ra sự việc, diễn biến, kết quả. Sự việc trong văn tự sự đợc sắp xếp theo một trật tự, diễn biến sao cho thể hiện đợc rõ nhất t tởng mà ngời kể muốn truyền đạt. Sự việc là yếu tố chính cña v¨n tù sù t¹o nªn cèt truyÖn. VD:truyÖn “Th¸nh Giãng’’gåm c¸c sù viÖc sau: - SV1: Bµ mÑ d½m vµo mét vÕt ch©n to råi cã thai sinh ra TG - SV2:CËu bÐ sinh ra ba tuæi kh«ng biÕt nãi, cêi. - SV3:GiÆc x©m lîc ®/n, vua t×m ngêi cøu nø¬c. - SV4: Nghe tiếng rao cậu bé bỗng cất tiếng nói đòi đi đánh giặc, yêu cầu trang phục. - SV5: nhà vua lo rèn binh khí suốt ngày đêm. - SV6: Gióng ăn nhiều, đợc xóm làng giúp đỡ góp cơm gạo, Gióng lớn nhanh nh thổi. - SV7:gióng mặc áo giáp sắt, phi ngựa đi đánh giặc, thắng trận Gióng cởi bỏ áo giáp bay vÒ trêi. - SV8: Dân làng lập đền thờ  Phù Đổng Thiên Vơng. * NhËn xÐt: - Số lợng sự việc: SV phải có một chuỗi các sv, trong đó có svchính, sv phụ. - Trình tự các sv trong vbts đợc sắp xếp theo một trình tự hợp lí với mục đích của ngời viÕt. Cã sv lµ nguyªn nh©n, cã sv lµ diÔn biÕn, cã sv lµ kÕt qu¶. - SV trong vbts có sv là cao trào đỉnh điểm, có sv gây bất ngờ, có sv là thắt nút, mở nút, gây hứng thú, hấp dẫn, sv sau phải hấp dẫn hơn sv trớc khiến ngời đọc muốn đọc mãi, đọc sv trớc không thể không đọc sv sau, khiến ngời đọc phải quan tâm lo lắng nh nv trong truyÖn..

(6) * Chú ý: Khi làm văn ts phải chú ý xây dựng các sv hấp dẫn và khi phân tích, đọchiểu các vbts cũng phải chú ý đến các điểm này(tác giả xây dựng sv theo kiểu nào). 2.Nhân vật: NV trong văn ts là ngời thực hiện các sv đợc kể trong vbts. Nhân vật chia lµm 2lo¹i: - NV chính đóng vai trò chủ yếu là nv thực hiện những sv chính, đóng vai trò trong viÖc thÓ hiÖn t tëng cña vb. - NV phụ giúp cho nv chính thực hiện sv, làm rõ chủ đề và làm rõ nv chính. - NV đợc thể hiện ở các mặt: Tên gọi, lai lịch, tính nết,hình dáng, việc làm …đặc biệt trong mqh víi nv kh¸c. 3. C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn trong v¨n ts. a. Miªu t¶ trong v¨n ts. - Yếu tố miêu tả là yếu tố phụ trong vbts nhng lại có vai trò làm cho sv,nv đợc cụ thể và sinh động, gợi cảm hơn.Yếu tố miêu tả không thể vắng trong vbts hấp dẫn. VD: Khi Kim L©n kÓ chuyÖn «ng Hai ®i ra phßng th«ng tin,råi ®i ra lèi huyÖn cò, gÆp những ngời tản c để thăm hỏi tin tức, để cho ông lão nghe cái tin khủng khiếp cả làng «ng lµ ViÖt gian theo T©y, nhµ v¨n miªu t¶:cæ «ng l·o nghÑn ¾ng h¼n l¹i, da mÆt tª rân rân. Ông lão lặng đi tởng nh đến không thở đợc.Một lúc lâu ông mới rặn è è, nuốt c¸i g× víng ë cæ, «ng cÊt tiÕng hái, giäng l¹c h¼n ®i: - LiÖu cã thËt kh«ng hë b¸c? Hay lµ chØ t¹i… Những chi tiết miêu tả này có t/d cho ta thấy đợc sự đau đớn,xấu hổ, nghẹn ngào của «ng Hai. - Miªu t¶ néi t©m nv lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng.Ngêi kÓ chuyÖn th«ng qua miªu t¶ t¸i hiÖn nh÷ng suy nghÜ, c¶m xóc vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nv, lµm cho nv kh«ng chØ có diện mạo mà còn có tâm hồn, làm nv sống động hơn, vì vậy vbts hấp dẫn lôi cuốn h¬n. VD; - Nhà văn Nguyên Hồng đã miêu tả nỗi đau đớn của mình khi ngời cô xúc phạm đến mẹ, đồng thời miêu tả nỗi sung sớng cực điểm của mình khi đợc ngồi trong lòng mẹ (nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ néi t©m nµy lµm chóng ta thÊy yªu mÕn nv bÐ Hång) - Nhµ v¨n Nam Cao miªu t¶ c¶nh l·o H¹c kÓ chuyÖn b¸n chã,lµo hu hu khãc nh con nít vì ân hận đã trót lừa, nỡ tâm lừa nó. Việc dằn vặt, đau đớn của lão Hạc cho ta thấy l·o lµ ngêi tö tÕ, l¬ng thiÖn nh thÕ nµo. - Ngoµi ra miªu t¶ c¶nh vËt thiªn nhiªn, miªu t¶ ch©n dung, trang phôc, miªu t¶ hµnh động của nv đều góp phần làm cho bài văn ts sinh động, hấp dẫn. b.BiÓu c¶m trong vbts. Yếu tố biểu cảm là yếu tố phụ trong vbts, truyền đạt những t/c, cảm xúc của nv. Có 2c¸ch biÓu c¶m: biÓu c¶m trùc tiÕp qua tõ ng÷ c¶m th¸n, c©u c¶m th¸n; biÓu c¶m gi¸n tiếp qua hành động, cách kể, cách tả. Biểu cảm là 1trong những cách miêu tả nội tâm. c.YÕu tè nghÞ luËn trong vbts. Nghị luậ trong vbts là quan điểm, t tởng, đánh giá, bàn bạc của tác giả hay nv về vấn đề hoặc một ngời nào đó làm cho vbts trở nên thâm trầm, sâu sắc, trở thành những triết lí, chân lí cho mọi ngời, để lại những suy nghĩ sâu sắc cho ngời đoc, làm cho vb cã tÝnh triÕt lÝ. VD1: Ông giáo khi nói chuyện với lão Hạc về sự sớng khổ của một kiếp ngời, đã ôn tån b¶o «ng l·o: - Ch¼ng kiÕp g× sung síng thËt, nhng cã c¸i nµy lµ sung síng: b©y giê cô ngåi xuèng phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, nấu một ấm nớc chè tơi thật đặc; ông con m×nh ¨n khoai, uèng níc chÌ, råi hót thuèc lµo…ThÕ lµ síng. Lão Hạc đã từ chối khéo, xin để khi khác. Nhng ông giáo nói: - ViÖc g× cßn ph¶i chê khi kh¸c?...Kh«ng bao giê nªn ho·n sù sung síng l¹i(…) Nhận xét:Đây là lập luận của nv có tính thiết lí về sự sớng khổ và thái độ đối với cái sớng ở đời  gợi ngời đọc suy ngẫm sâu sắc về c/s của mình..

(7) VD2: Lç TÊn trong “Cè h¬ng” còng nghÞ luËn vÒ niÒm mong íc, hi väng gÇn gòi xa x«i vµ sù sïng b¸i tîng gç, sù tin tëng vµ niÒm hi väng sÏ biÕn thµnh hiÖn thùc, còng nh ngời ta đi mãi thì thành đờng. 4.Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn ts. - Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều nv. Đối thoại thể hiện ng«n ng÷ cña mçi nv. Vd: Đoạn trích “Tức nớc vỡ bờ”(nv8-tập1)có đối thoại giữa chị Dậu với bà lão láng giềng, có đối thoại giữa chị Dậu với cai lệ, đối thoại của chị Dậu với chồng. - Độc thoại là nv tự nói với mình hoặc nói với ai đó trong tởng tợng. Độc thoại có thể đợc nói ra thành lời nhng cũng có thể chỉ là dạng ý nghĩ. Độc thoại thể hiện tâm trạng, cảm nghĩ của nv thì gọi là độc thoại nội tâm. Độc thoại nội tâm là 1trong những cách miªu t¶ néi t©m trùc tiÕp. VD1:Suy nghÜ cña chó bÐ Hång trong ®o¹n trÝch “trong lßng mÑ”:gi¸ nh÷ng cæ tôc… mới thôi  độc thoại nội tâm của nv. VD2: «ng Hai trong truyÖn “Lµng”- Kim L©n tù d»n vÆt: nhng sao l¹i nÈy ra c¸i tin nh vậy đợc…cả làng Việt gian!... là độc thoại nội tâm. 5. Ng«i kÓ trong v¨n ts: cã nhiÒu c¸ch kÓ kh¸c nhau nhng cã 2 ng«i kÓ chñ yÕu quyÕt định nội dung câu chuyện. - Ng«i kÓ thø nhÊt: ngêi kÓ chuyÖn xng “t«i”kÓ l¹i c©u chuyÖn m×nh tham gia hay chøng kiÕn. Ngêi kÓ trùc tiÕp kÓ nh÷ng g× m×nh nghe, thÊy, tr¶i qua, cã thÓ trùc tiÕp nãi ra c¸c c¶m tëng , ý nghÜ cña m×nh. VD: C¸c truyÖn; DÕ mÌn phiªu lu kÝ, bøc tranh cña em g¸i t«i, buæi häc cuèi cïng, cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª, t«i ®i häc, nh÷ng ngµy th¬ Êu, chiÕc lîc ngµ, cè h¬ng… Chó ý:Ngêi kÓ xng t«i trong t/p kh«ng nhÊt thiÕt lµ chÝnh t/g. VD “t«i”trong “dÕ mÌn phiªu lu kÝ”lµ nv dÕ mÌn, “t«i”trong “bøc tranh cña em g¸i t«i”lµ anh trai cña KiÒu Ph¬ng, “t«i”trong “l·o H¹c”lµ «ng gi¸o, “t«i”trong “chiÕc lîc ngµ”lµ b¸c Ba. - Ng«i kÓ thø3: ngêi kÓ tù giÊu m×nh, gäi nv b»ng tªn cña chóng, ngêi kÓ kh«ng xuÊt hiện nhng biết hết những chuyện xảy ra đối với nv, có thể kể tự do, linh hoạt tất cả các sù viÖc còng nh nh÷ng ngãc ngh¸ch t©m hån cña nv. VD: c¸c truyÖn cæ tÝch, con hæ cã nghÜa, mÑ hiÒn d¹y con, thÇy thuèc giái…,sèng chÕt mÆc bay, nh÷ng trß lè…,tøc níc vì bê, c« bÐ b¸n diªm, chiÕc l¸ cuèi cïng, chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng, Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ, lµng, lÆng lÏ Sa Pa, bÕn quª,…lµ nh÷ng vb dïng ng«i kÓ thø 3. - Có thể kết hợp giữa ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ 3 theo cách chuyển đổi hoặc thªm ng«i kÓ; hoÆc kÓ theo ng«i thø 3 nhng l¹i th«ng qua ®iÓm nh×n, c¸ch suy nghÜ của 1nv nào đó; hoặc ngôi kể là chúng tôi nhng thực chất chỉ là một trong số các nv.VD “vît th¸c”, “nh÷ng ng«i sao xa x«i”. 6. KÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn trong vbts. VBTS kh«ng chØ dïng 1ph¬ng thøc kÓ, nã cã thÓ sö dông ph¬ng thøc miªu t¶, miªu t¶ nội tâm, sử dụng yếu tố NL, sử dụng hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm để làm phong phú nội dung TS. Các yếu tố trên chỉ đóng vai trò phụ trợ giúp TS đạt hiÖu qu¶ cao. NÕu sö dông qu¸ vb sÏ kh«ng cßn lµ vbts n÷a mµ trë thµnh ph¬ng thøc kh¸c, mang tªn kh¸c. III.Thực hành về đặc điểm văn TS. Tuần 3 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH: Buổi 1. /. /.

(8) §Ò bµi: ChØ ra c¸c yÕu tè cña VBTS trong truyÖn “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam Xơng”- Nguyễn Dữ.Từ đó rút ra những lu ý gì khi làm, đọc- hiểu vbts. Híng dÉn t×m hiÓu: 1.Sù viÖc trong truyÖn: - Vũ Thị Thiết ngời con gái quê ở Nam Xơng, thuỳ mị, nêt na, t dung tốt đẹp, lấy chµng Tr¬ng Sinh con nhµ hµo phó, Ýt häc, cã tÝnh ®a nghi. - Tr¬ng Sinh ®i lÝnh, mÑ vµ Vò N¬ng tiÔn biÖt mong b×nh yªn. - ở nhà VN đẻ đứa con trai(tên Đản), vì thơng nhớ con rồi mẹ ốm nặng, nàng thuốc thang tế lễ, và rồi mẹ qua đời. - TS về lúc con vừa biết học, nghe con nói về ngời đàn ông mỗi tối đều đến… - M¸u ghen næi nªn, cho lµ vî h, kh«ng suy nghÜ, TS chöi m¾ng VN. - VN thanh minh, cố gắng gìn giữ hạnh phúc gđ nhng không đợc, nàng bị đuổi đi. - Nàng tắm rửa, ra sông Hoàng Giang thề với trời đất rồi tự vẫn. - TS biết vợ oan nhng đã quá muộn. - Phan Lang- ngời cùng quê VN đã đợc Linh Phi cứu khi rơi xuống biển(đắm thuyền) khi ch¹y lo¹n giÆc. - ở đó chàng gặp VN,VN bày tỏ nỗi lòng. - Phan Lang nói chuyện với TS, chàng lập đàn giải oan cho VN - VN hiện về nhng chẳng bao giờ trở lại đợc. * Nhận xét: Sự việc là một chuỗi, sv4 là sv thắt nút,sv 5,6,7 là sv lên đến đỉnh điểm, sv8 bÊt ngê më nót. Sv còng lµ n/nh©n, sv5,6 lµ diÔn biÕn, sv7,8 lµ kÕt qu¶. 2. Nh©n vËt. - Nh©n vËt chÝnh: VN, TS; nh©n vËt trung t©m: Vò N¬ng. - Nh©n vËt phô:bµ mÑ, bÐ §¶n, Phan Lang. a.Nh©n vËt Vò N¬ng: §îc giíi thiÖu qua: - Lời giới thiệu của tác giả:thuỳ mị ,nết na, t dung tốt đẹp, luôn giữ gìn khuôn phép… - Lêi nãi: kh«ng ham c«ng danh, mong cã c/s h¹nh phóc, b¶o vÖ sù trong tr¾ng, thuû chung cña m×nh. - Hành động: luôn giữ gìn khuôn phép, chăm sóc mẹ chồng, nuôi con, nhớ chồng, đảm ®ang, t¾m géi chøng tá sù trong tr¾ng, nh¶y xuèng s«ng tù vÉn chøng minh m×nh bÞ oan. - Hoàn cảnh:trong mỗi hoàn cảnh đều thể hiện nàng là con ngời tốt đẹp. b.Nhân vật TS: đợc giới thiệu qua: - Lêi giíi thiÖu cña t/g: Ýt häc, ®a nghi, hay ghen. - Hành động: đi lính, con ngời ít học, nghe con nói nghi vợ h, hay ghen, chửi đánh, ®uæi vî  vò phu, gia trëng. c. Nh©n vËt mÑ: Mong con b×nh yªn trë vÒ, yªu quý con r©u th«ng qua lêi nãi. d. Nh©n vËt Phan Lang: Tèt bông(cøu Linh Phi), gióp VN gi¶i oan. e.Nhân vật bé Đản: Ngây thơ, là n/nhân dẫn đến cái chết của mẹ thông qua lời nói, cö chØ. 3.YÕu tè miªu t¶. - Miêu tả nhân vật:VN xinh đẹp, thuỳ mị, nết na. - Miêu tả hành động: “chàng quỳ…tiễn chồng”, ứa hai hàng lệ, VN chăm sóc mẹ... - Miêu tả cảnh: “ngớc mắt…muôn dăm quan san”, “mỗi khi thấy…ngăn đ ợc”; nhớ thơng chồng: “tô son điểm phấn”… “nay đã bình rơi trâm gãy… núi vọng phu kia nữa”, miªu t¶ thuû cung “VN ngåi trªn…lóc hiÖn”… 4.YÕu tè biÓu c¶m: - Trùc tiÕp: Qua c©u nãi cña VN: 4 lît lêi víi Phan Lang. - Gián tiếp: qua cảnh “mỗi khi thấy bớm…ngăn đợc” 5. Ngêi kÓ- ng«i kÓ. - T/g kể- ngôi3: Nhìn VN là ngời pn đẹp về hình thức,phẩm chất, bày tỏ xúc động, thơng cảm, ca ngợi.Nhìn TS ít học, vũ phu, hay ghen, gia trởng. 6. Đối thoại, độc thoại. - §èi tho¹i: MÑ---con; vî---chång; VN---Phan lang….

(9) - §éc tho¹i:VN thÒ trªn dßng s«ng Hoµng Giang. 7. Những lu ý khi làm, đoc - hiểu vbts: Khi làm văn ts, đọc- hiểu vbts chú ý: - XD sự việc hấp dẫn, có sv là thắt nút, có sv là cao trào, đỉnh điểm, có sv mở nút. - NV thÓ hiÖn râ t×nh c¶m, phÈm chÊt, nv chÝnh, nv trung t©m lu«n lµm næi bËt. - Luôn kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận để bài văn thêm sinh động. - Chän ng«i kÓ phï hîp lµm vb hay, hÊp dÉn. - Có lời đối thoại, độc thoại… IV: C¸ch lµm bµi v¨n tù sù - V¨n ts líp 6,7 chó träng kÓ ngêi, kÓ viÖc. - V¨n ts líp 8 yªu cÇu k/h ts+miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - V¨n ts líp 9 yªu cÇu k/h ts+miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn. Trong biÓu c¶m ngoµi biÓu cảm trực tiếp còn sử dụng biểu cảm gián tiếp k/h đối thoại, độc thoại và độc thoại nội t©m. C¸ch lµm bµi v¨n ts líp 9 gåm c¸c bíc sau: 1.Tìm hiểu đề; - ThÓ lo¹i: + đề có mệnh lệnh(kể, trần thuật, tờng thuật) + Đề không mệnh lệnh: dựa vào sv, nv để cần kể lại gì, làm cái gì. - Nội dung:xác định sv hay nv cần phải kể. - Khuynh híng nÕu cã (giíi h¹n). 2,T×m ý vµ lËp dµn ý. a.Mở bài: Phần mở bài có thể sáng tạo, giới thiệu một cách tự nhiên, độc đáo, gây sự chú ý hoặc bất ngờ cho ngời đọc. b.Th©n bµi : KÓ diÔn biÕn c¸c sv b»ng c¸ch xd mét chuçi sv chÝnh phô. - SV lín 1;Do ai? Nh thÕ nµo? + sv1 + sv 2 + Sv 3… - Sv lín 2: do ai? DiÔn biÕn nh thÕ nµo? + Sv1 + Sv2 + Sv3… Sau đó ta đi sắp xếp các sv theo trình tự hợp lí, theo mục đích. Khi xd sự việc ngời viết phải đặt ra thử thách để đặt vào sv và cảnh vật một tình huống trớ trêu để giải quyết sv mét c¸ch hîp lÝ. Trong khi đã có hệ thống các sv, cần đánh dấu vào chuỗi các sv lớn nhỏ trên xem chỗ nµo cÇn sö dông yÕu tè miªu t¶, lêi tho¹i, nghÞ luËn(lÝ luËn) c. KÕt bµi: - KÕt thóc sv (cã thÓ ®a lªn phÇn th©n bµi). - Nêu cảm xúc, suy ngẫm của ngời kể về nv, nêu lên bài học để mọi ngời cùng suy ngÉm(nghÞ luËn) 3. Viết bài: Chú ý cách diễn đạt, dùng từ, đặt câu sao cho có yếu tố biểu cảm (chất v¨n) 4. Söa, ch÷a bµi:. Buổi 2: 5. Thùc hµnh vÒ c¸ch lµm bµi v¨n tù sù §Ò 1: Tõ truyÖn “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng”-NguyÔn D÷ em h·y lËp dµn ý. 1.Më bµi: Giíi thiÖu VN vµ TS (miªu t¶). 2. Th©n bµi: diÔn biÕn c¸c sù viÖc: - TS ®i lÝnh. - VN (chÕt) bÞ oan. Sv1: TS đi lính: đối thoại, biểu cảm gián tiếp; Mẹ Ts; VN TS.

(10) Sv2: VN sinh con,chăm sóc mẹ chồng, mẹ mất:miêu tả cảnh bộc lộ cảm xúc:đối thoại mÑVN Sv3: TS vÒ nãi chuyÖn víi con đối thoại: conTS, miêu tả hành động. Sv4: TS m¾ng, VN thanh minh. đối thoại: VNTS; miêu tả, biểu cảm, hành động (chửi của TS) Sv5: VN tự vẫn: +Tắm gội chay sạch:độc thoại của VN(lời thề) +Nh¶y xuèng s«ng tù vÉn. Sau khiVN chÕt. Sv1:TS biÕt vî bÞ oan qua lêi bÐ §¶n. Sv2:PL cøu rïa(Linh Phi). Sv3:PL đắm thuyền, Linh Phi cứu, gặp VN. (Yếu tố kì ảo) Sv4:PL trở về, TS lập đàn giải oan. Sv5:VN đợc giải oan, hiện về. Đề 2:Dựa vào dàn ý bài tập1 em hãy thêm một số phụ để xây dựng nv theo cách s¸ng t¹o. Gîi ý; - Lời giới thiệu thêm ngoại hình của VN và TS: xinh đẹp, đoan trang, bảnh trai hay thô b¹o... - C¶nh tiÔn ®a thªm u buån, ngêi buån, c¶nh buån:bãng tre lµng rñ xuèng, trêi m©y tÜnh lÆng trong phót chia li,cã thÓ thªm lêi tho¹i cña TS: høa víi mÑ con sÏ vÒ b×nh yªn. - ở nhà VN bộc lộ cảm xúc qua lời nói, hay độc thoại nội tâm trong suy nghĩ khi bế con. - Khi Ts về ta thêm lời thoại giữa TS vàVN, hành động đập phá, chửi bới om sòm, con khãc, c¶nh vËt t¬i vui bçng m©y ®en kÐo vÒ, giã bÊc cuån cuén. - Để nhấn mạnh cái chết của VN thật đáng tiếc nên cho TS độc thoại nội tâm, đứa con khóc đòi mẹ. - VN díi thuû cung nªn miªu t¶ c¶nh TS ë nhµ v¾ng ngêi, vên tîc,nhµ heo qu¹nh, buån rÇu. - TS lập đàn giải oan, gọi VN nhng nàng không trở về cứ từ từ biến mất trong nớc m¾t(néi t©m). Đề3. Trong vai TS kể lại sự việc TS thấu nỗi oan của vợ nhng việc đã trót làm ( kho¶ng 15->20 dßng). Gîi ý. Có thể bắt đầu từ:lại một ngày buồn thảm, nặng nề trôi qua, tôi tắt đèn, bế con lên giờng. Tự nhiên thấy hụt hẫng...nhớ vợ. Con khóc đòi mẹ, dỗ không đợc, dậy đốt đèn, lời bé Đản: - A! Cha §¶n, cha §¶n k×a!... Đề 4: Vào vai TS kể lại sự việc: TS lập đàn tế lễ nhng VN chỉ hiện về trong giây l¸t vµ biÕn mÊt. Gîi ý Cã thÓ b¾t ®Çu tõ: Nghe Phan Lang nãi, t«i vÉn cha tin l¾m nhng khi nh×n chiÕc hoa vàng tôi đã tin. Tôi sung sớng tim nh vỡ oà ra, nàng còn sống có thể trở về nhân gian. Lßng t«i nh nhÑ l¹i, suèt t/g qua t«i sèng trong sù ©n hËn, dµy vß, c¾n røt v× nh÷ng việc mình đã làm khiến nàng phải chêt. Hai bố con tôi cùng nhau dọn nhà…(kêt hợp các yếu tố miêu tả, đối thoại...) §Ò 5 ( cho häc sinh vÒ nhµ lµm) ViÕt mét ®o¹n v¨n kÓ l¹i t©m tr¹ng cña m×nh mét lần khi đến lớp cha học thuộc bài hoặc cha chuẩn bị bài. Thực hành lập dàn bài cho một số đề văn tự sự. (Theo SGK trang 105).

(11) §Ò1: Tëng tîng 20 n¨m sau, vµo mét ngµy hÌ, em vÒ th¨m l¹i trêng cò. H·y viết th cho một ngời bạn học hồi ấy kể lại buổi thăm trờng đầy súc động đó. Cách1: yêu cầu chung của đề: -Yêu cầu kể chuyện sáng tạo, đòi hỏi tởng tợng mình về thăm trờng sau 20 năm khi đã trởng thành(hoc xong, đi làm,có c/s ổn định). - Cảm xúc cơ bản là sự xúc động và nỗi bồi hồi, xao xuyến khi nhớ lại kỉ niệm tuổi th¬, nhí thÇy, nhí b¹n. - Tù sù k/h nhuÇn nhuyÔn víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 1.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tù sù - Néi dung; buæi th¨m trêng sau 20 n¨m. - H×nh thøc: viÕt th. - Ph¹m vi; +Thêi gian:sau 20 n¨m +Địa điểm;ngôi trờng cũ đã học. 2.T×m ý vµ lËp dµn ý; a.PhÇn ®Çu th: - T/g, địa điểm:Năm…vào tháng 6,7,8, - §èi tîng nhËn th;b¹n häc håi Êy. - Lời đầu th: chào, hỏi thăm,lí do viết th(liên quan đến thăm trờng). - M×nh lµm chøc vô g×?VÒ víi ai?Nh©n dÞp g×?... b.PhÇn chÝnh: kÓ l¹i diÔn biÕn buæi th¨m trêng: - §ªm tríc buái th¨m trêng(t©m tr¹ng). - §Õn cæng trêng. + Nhìn thấy cổng trờng(miêu tả) sự thay đổi(so sánh), thái độ. + Gặp bác coi trờng(sử dụng đối thoại) - Vµo trong trêng; + Thấy đợc sự thay đổi so với 20 năm trớc, sự phát triển, miêu tả lại sân trờng, hàng cây, ghế đá, dãy nhàgắn với những kỉ niệm buồn vui của tuổi học trò với bạn(miêu tả c¶nh+miªu t¶ néi t©m). + GÆp l¹i c¸c b¹n, t¶, kÓ b¹n bÌ:h×nh d¸ng, tÝnh t×nh, nghÒ nghiÖp. + GÆp l¹i thÇy c«, miªu t¶ l¹i thÇy c«, so s¸nh víi tríc kia vµ t/c cña m×nh. - Vào lớp cũ: Miêu tả lại sự thay đổi, gắn với kỉ niệm. - KÕt thóc: Ra vÒ, chia tay, t©m tr¹ng. c. Kết thúc th: Hứa hẹn, nhắn nhủ, tâm trạng, lắng đọng trong tim (nhắn nhủ, triết lí, nghÞ luËn vÒ ®iÒu g×, vÒ m¸i trêng, ban bÌ, thÇy c«) C¸ch 2: Lång trong bøc th nhng cã bè côc nh sau; 1.Më bµi; - Một cơ hội hợp lí nào đó khiến cho ngời kể chuyện trở lại trờng xa sau 20 năm. - Mïa hÌ yªn tÜnh, v¾ng lÆng, nh÷ng ngêi häc trß cò båi håi nhí l¹i kØ niÖm. 2.Th©n bµi; a.Giíi thiÖu kh¸i qu¸t: - Cơ hội làm việc, định c ở xavề Hà Hội dự hội nghịchủ nhật đợc nghỉ về thăm trờng. - C/s của ngời kể chuyện: Đã tốt nghiệp đại học, cao học(với 1chuyên ngành nào đó)nhng công tác ở xa, làm việc tốt, có uy tín. - Chuyển cả bố mẹ đến nơi công tác. Đã có gđ nhỏ, yên ấm. - VÉn nhí vÒ qh¬ng, nhí trêng, nhí b¹n bÌ, nhí thÇy c«. KØ niÖm tuæi th¬ võa ng©y thơ hồn nhiên vừa ngọt ngào tơi đẹp. b.T¶ quang c¶nh trêng: - NhiÒu c¸i míi, nhµ x©y cao, khang trang(t¶) - VÉn cßn nh÷ng nÐt xa: s©n trêng, hµng c©y cæ thô, líp häc th©n th¬ng, vÕt kh¾c trªn th©n c©y, vÞ trÝ ngåi... c. KÓ chuyÖn kØ niÖm s©u s¾c (träng t©m). - T/c thÇy trß. T×nh b¹n bÌ - Những kỉ niệm khó quên(ngoại khoá, tiết học đáng nhớ,va chạm với bạn...).

(12) - Câu chuyện thể hiện đợc vai trò đầy tình thơng, trách nhiệm của ngời thầy. - T×nh b¹n bÌ trong s¸ng keo s¬n. - Nh÷ng sù viÖc, sù vËt cßn in dÊu cña tuæi th¬, bæ sung cho t/c cña ngêi kÓ víi trêng , thÇy,b¹n... d.Suy nghÜ: Mong muèn, høa hÑn (nghÞ luËn, triÕt lÝ). 3.KÕt bµi: Trêng, líp, thÇy, b¹n m·i m·i lµ h/¶ kh«ng phai mê. Tuần 4 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1: Đề2:Kể lại một giấc mơ trong đó em đợc gặp lại ngời thân đã xa cách lâu ngµy. ( thi häc k× n¨m 2006) 1.Yêu cầu chung đối với đề bài: - Lµ bµi kÓ chuyÖn s¸ng t¹o nªn ph¶i xd c©u chuyÖn b»ng trÝ tëng tîng cïng víi sù liªn tëng vµo thùc tÕ c/s. - Câu chuyện gặp gỡ đó phải có ý nghĩa xác thực(ca ngợi tấm gơng,k/đ hình ảnh tích cùc, sù yªu th¬ng th©n thiÕt…) - Ngời thân là nv chính, có thể là bạn bè, thầy cô… ngời đó có thể ở xa hoặc đã mất. 2. LËp dµn bµi C¸ch1: a.Mở bài: Giới thiệu giấc mơ gặp lại ngời thân(ngời bà đã mất) b.Th©n bµi - H/c diÔn ra giÊc m¬: + Giấc ngủ trong h/c cụ thể(sau kì thi, những ngày hè, một đêm ma…) + GÆp ngêi th©n vµ kÓ l¹i. + Giíi thiÖu vÒ ngêi th©n gÆp trong m¬(lµ ai?cã mqh nh thÕ nµo, t/c tríc kia ra sao) -T¶ nh©n vËt: ( ngo¹i h×nh, cö chØ, lêi nãi) - Nh÷ng chuyÖn gi÷a ngêi kÓ vµ nv(träng t©m). + Béc lé t×nh c¶m th¬ng nhí v× xa c¸ch vµ k/® nv lµ h/¶ kh«ng phai mê. + KÓ chuyÖn nhµ, chuyÖn m×nh trong t/g xa c¸ch. +Gîi l¹i kØ niÖm vÒ nh÷ng c©u chuyÖn ®Çy c¶m xóc(chuyÖn vui, chuyÖn buån, nh÷ng kØ niÖm khã quªn…) +T©m sù vÒ íc m¬ vµ lêi khuyªn cña nh©n vËt. +TØnh giÊc tiÕc v× cuéc gÆp gì ng¾n ngñi,mong íc, suy nghÜ cña ngêi viÕt. c. KÕt bµi: K/® dï xa, ng¨n c¸ch, t×nh c¶m mÕn yªu vµ th¬ng nhí kh«ng cã g× thay đổi và thay thế đợc. C¸ch2: a.Mở bài: Giới thiệu giấc mơ gặp lại ngời bà(đã mất) b.Th©n bµi: KÓ l¹i cuéc gÆp gì cña giÊc m¬ - Khung c¶nh gÆp bµ(h/c cña cuéc gÆp gì) - Gặp ngời thân, gặp bà, miêu tả ngời thân, phút giây gặp gỡ đầy xúc động(nội tâm, cảnh, hành động, lời nói của nhời thân,mình…) - NghÞ luËn: qua lêi khuyªn nhñ, c¶m xóc, suy ngÉm tríc lêi d¹y cña bµ - Chia li: BÊt ngê tØnh giÊc, mÑ gäi,(néi t©m). c.KÕt bµi: ý nghÜa cuéc gÆp gì, Ên tîng, c¶m xóc, suy ngÉm.. Đề3: Kể lại một trận chiến đấu ác liệt mà em đã đọc, đã nghe kể hoặc đã xem trªn mµn ¶nh. 1.Yêu cầu chung đối với đề bài; -Ngời kể biết tái hiện lại một cách chân thực, sinh động một trận c/đ ác liệt đã diễn ra trong qu¸ khø. - Liên tởng hợp lí và khéo léo nh mình đã từng tham gia hoặc chứng kiến..

(13) - Trận chiến có một ý nghĩa l/s nhất định đối với dân tộc, với nhân dân. - K/h thuyÕt phôc c¸c ph¬ng thøc tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. - Đa các yếu tố tâm lí vào lời kể, tả cảnh ngụ tình, những suy t, độc thoại nội tâm. 2. LËp dµn ý; a. Mở bài: L/s đ/n với nhiều cuộc c/đ vô cùng ác liệt và ngoan cờng để bảo vệ đất đai bờ cõi, hoặc độc lập tự do;ấn tợng sâu sắc nhất về trận đánh. b. Th©n bµi: - H/c tiếp xúc với câu chuyện(nghe kể, đọc hoặc xem) - Kh¸i qu¸t vÒ trËn c/®. - DiÔn biÕn chÝnh cña cuéc c/®(träng t©m). + B»ng nhiÒu ®o¹n v¨n, kÓ l¹i c¸c giai ®o¹n cña cuéc c/®(phßng thñ, cÇm cù, tÊn c«ng, chiÕn th¾ng) + CÇn thÓ hiÖn râ sù cam go ¸c liÖt cña cuéc c/® mét mÊt mét cßn + NV xuất hiện ở câu chuyện với một vai trò quyết định(ngời chỉ huy tài giỏi hoặc lÝnh qu¶ c¶m, anh hïng...) + KÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m khi kÓ(t¶ nÐt mÆt, cö chØ, t¸c phong, t©m lÝ cña nv, béc lé c¶m xóc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) + Xen miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn phï hîp víi c©u chuyÖn. + Suy nghĩ của ngời kể chuyện(mến phục, quí trọng thành quả;học tốt để tiếp bớc cha anh dùng x©y ®/n. c. KÕt bµi : Tù hµo vÒ trang sö vÎ vang cña dt.... Buổi 2 §Ò 4:§· cã lÇn em cïng bè, mÑ ( hoÆc anh, chÞ ) ®i th¨m mé ngêi th©n trong ngày lễ, tết. Hãy viết bài văn kể chuyện về buổi đi thăm đáng nhớ đó. 1.Tìm hiểu đề : - TL: Tù sù. - ND: Buổi đi thăm mộ ngời thân đáng nhớ trong ngày lễ, tết. - Ph¹m vi; Ngµy tÕt. 2.T×m ý vµ lËp dµn ý : a. Mở bài: Giới thiệu buổi đi thăm mộ ngời thân đáng nhớ của “tôi” vào dịp tết nguyên đán. b.Th©n bµi: - ChuÈn bÞ cho cuéc viÕng th¨m mé ngêi th©n: + C«ng viÖc cña bè mÑ. + C«ng viÖc chuÈn bÞ cña “t«i”,t©m tr¹ng. - DiÔn biÕn buæi ®i th¨m: + Trên đờng đi, miêu tả cảnh thiên nhiên, cảnh con ngời trong buổi đi thăm. + đi đến nghĩa trang, đến khu vực mộ ngời thân(miêu tả cảnh, tả nội tâm). + Công việc quét dọn, sửa sang, viếng thăm(miêu tả nội tâm+đối thoại) - KÕt thóc buæi viÐng th¨m: ra vÒ(miªu t¶ kh«ng gian, néi t©m cña nv “t«i”,nghÞ luËn:bµi häc uèng níc nhí nguån, ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y. c. KÕt bµi: nhÊn m¹nh l¹i ý nghÜa cña cuéc viÕng th¨m mé ngêi th©n.. Đề 5: (đề thêm): Hãy kể về một lần trót xem trộm nhật kí của bạn.. 1.Yêu cầu chung của đề . - C©u chuyÖn cã thùc(ngêi thùc, viÖc thùc):ngêi kÓ trùc tiÕp tham gia vµo c©u chuyÖn. - Mục đích kể chuyện: Sự hối hận hay cảm thông. - K/h miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn. - Bè côc truyÖn vµ c¸c chi tiÕt cÇn hîp lÝ, dÉn d¾t truyÖn tù nhiªn, m¹ch l¹c 2. LËp dµn ý: a. Më bµi: T×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn(cã thÓ trong 1lÇn häc nhãm t¹i nhµ b¹n, đến thăm bạn ốm phải nghỉ học, trong lớp học khi bạn vô tình để quên nhật kí…) b.Th©n bµi:.

(14) - Tâm trạng nv “tôi” khi phát hiện ra đó là nhật kí của bạn, sự đấu tranh giữa ý thức và sự tò, cuối cùng sự tò mò đã chiến thắng. - Tâm trạng “tôi” khi đọc nhật kí của bạn: + Khi đọc 1trang nào đó, hiểu về h/c của bạn thế nào và từ đó suy nghĩ về mọi việc xung quanh. + Khi đọc 1trang khác, hiểu suy nghĩ, t/c của bạn, từ đó hiểu gì về bạn. - Trả nhật kí của bạn về chỗ cũ và suy nghĩ sau khi đọc nhật kí của bạn. + HiÓu m×nh, hiÓu h/c cña b¹n, quÝ b¹n h¬n. + HiÓu viÖc lµm cña m×nh lµ cã lçi, thÇm xin lçi b¹n. c. Kết bài: Những ngày sau khi đọc nhật kí của bạn, t/c của mình với bạn, với mọi ngời.. Đề 6 (đề thêm): Kể về một kỉ niệm trong quãng đời tuổi thơ.. 1.Tìm hiểu đề. - TL:tù sù. - ND:mét kØ niÖm tuæi th¬ cña nv “t«i”. - Ph¹m vi:tuæi th¬, sù viÖc:trung thu 2009. 2. T×m ý vµ lËp dµn ý. a.Më bµi: giíi thiÖu kØ niÖm cña t«i. b.Th©n bµi: - Sù viÖc 1: s¸ng 14/8 ©m lÞch tr¹i cha cã g× trang trÝ: lo l¾ng, lo sî + C¶ líp n¸o lo¹n,miªu t¶ líp, ©m thanh. + C« gi¸o giao nhiÖm vô chuÈn bÞ cê , hoa,… + Tra, giã næi vï vï, c¸t bôi, l¸ rông bay tø tung, t©m tr¹ng lo sî… - SV2: chiÒu 14 c¾m tr¹i thu: + ChuÈn bÞ c¾m tr¹i, quang c¶nh,t©m tr¹ng cña m×nh+phô huynh vµ c¸c b¹n. + Khai m¹c tr¹i thu:t¶ quang c¶nh, t©m tr¹ng håi hép, vui síng. + Thi cắm trại nhanh, tả quang cảnh, hành động… + ChÊm tr¹i: miªu t¶ tr¹i, t©m tr¹ng håi hép… - SV3;hoạt động vui trung thu. + KÐo co c¸c líp:miªu t¶ kh«ng khÝ, ©m thanh, t©m tr¹ng… + nhảy dây, đánh trống:miêu tả tâm trạng vui sớng… - SV4:Tèi trung thu: + Trời trở ma, hoạt động rút ngắn:miêu tả nội tâm nv, bầu trời +Ph¸ tr¹i do b·o, t©m tr¹ng m×nh vµ c¸c b¹n. + Hiểu tâm trạng của chúng tôi, thầy tổng phụ trách vẫn cho đốt lửa trại, các bạn múa xunh quanh đống lửa dới trời ma nhỏ. + Các tiết mục vui văn nghệ vẫn đợc tiến hành trong lán xe:sôi nổi, hào hứng, âm thanh... -SV5: Ra vÒ trêi ma, giã m¹nh, t©m tr¹ng cña m×nh... c.Kªt bµi: Nh÷ng Ên tîng s©u s¾c khã quªn vÒ trung thu Êy.. Đề7 (đề thi 8tuần học kì I năm học 2008-2009): Dựa vào tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí”- hồi thứ 14, hãy kể lại trận chiến đấu của vua Quang Trung và các quân sĩ đồn Hà Hồi và Ngọc Hồi. Dµn bµi:. 1. Më bµi. - Giới thiệu về nv và sv vua Quang Trung và các quân sĩ trong trận đánh đồn Hà Hồi vµ Ngäc Håi. - Cảm nghĩ chung của bản thân về trận đánh của vua QT và quân sĩ. 2.Th©n bµi. a.Trận đánh đồn Hà Hồi: - §Õn s«ng Gi¸n vµ s«ng Thanh QuyÕt, vua QT cho b¾t sèng hÕt qu©n do th¸m cña địch ở Phú Xuyên..

(15) - Vua lệnh cho các quân sĩ giữ bí mật để tạo thế bất ngờ. Nửa đêm 3/giêng kỉ dËu(1789)vua lÆng lÏ cho qu©n v©y kÝn lµng Hµ Håi, b¾c loa truyÒn gäi, cho qu©n lÝnh “ luân phiên nhau dạ ran”làm cho lính trong đồn “ai nấy rụng rời, sợ hãi”đều xin hµng. b. Công phá đồn Ngọc Hồi. - Vua QT cho ghÐp v¸n l¹i, bªn ngoµi lÊy r¬m dÊp níc phñ kÝn, cø 10 ngêi khiªng 1bức, tiến sát đến đồn Ngọc Hồi vào mờ sáng ngày 5 tết. - Quân Thanh bắn ra không trúng ngời nào, sau đó phun khói lửa. - Trời đổi gió, quân Thanh tự làm hại mình. - Qu©n cña QT khiªng v¸n, nhÊt tÒ x«ng lªn, khi gi¸p l¸ cµ th× “qu¨ng v¸n xuèng đất”ai nấy đều cầm dao chém tới tấp, những ngời cầm vũ khí theo sau nhất tề xông tới mà đánh. - Quân Thanh chống đỡ không nổi, tớng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại. - Vua QT tiến binh đến Thăng Long rồi kéo vào thành giữa tra mùng 5tết sớm hơn dự định 2ngày. ( Khi kể lồng cảm xúc, suy nghĩ, đánh giá của bản thân, sử dụng yếu tố miêu tả để kể chuyện thêm sinh động, hấp dẫn). 3. Kết bài: Cảm nghĩ về trận đánh, về h/ả vua QT, các lễ hội ngày nay gắn với h/ả vua QT. C©u: Theo em trong t¸c phÈm"Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ"v× sao c¸c t¸c gi¶ cña "Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ" vèn lµ nh÷ng ng êi cã c¶m t×nh víi nhµ Lª l¹i cã thÓ viÕt hay vµ thùc tÕ vÒ ngêi anh hïng d©n téc Quang Trung NguyÔn HuÖ . Trả lời C¸c t¸c gi¶ cña "Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ" vèn lµ nh÷ng ngêi cã c¶m t×nh víi nhµ Lª nhng l¹i cã thÓ viÕt hay vµ thùc tÕ vÒ ngêi anh hïng d©n téc Quang Trung NguyÔn Huệ vì nhiều lí do,trong đó có những lí do cơ bản sau: - Nguyễn Huệ là ngời anh hùng xuất chúng vừa tài năng vừa đức độ,có công lao lớn với lịch sử đã khiến các tác giả có sự ngỡng mộ và trân trọng. - C¸c t¸c gi¶ cña "Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ" vèn lµ nh÷ng ngêi yªu níc, tù hµo vÒ chiến thắng quân Thanh của dân tộc.Họ ca ngợi chiến thắng đó không thể không nói về Nguyễn Huệ- ngời tổng chỉ huy chiến thắng,sự thật đó không thể phủ định. - C¸c nhµ viÕt sö lµ nh÷ng ngêi cÇm bót cã l¬ng tri nªn cã c¸i nh×n tiÕn bé vît bËc t tëng trung qu©n mï qu¸ng,t«n träng lÞch sö, t«n träng nguyªn t¾c s¸ng t¹o cña tiÓu thuyÕt. C©u : ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 20 dßng c¶m nhËn vÒ vai trß cña h×nh ¶nh c¸i bãng trong t¸c phÈm “ Ngêi con g¸i Nam X¬ng” cña NguyÔn D÷. Đáp án - Chi tiÕt c¸i bãng trong t¸c phÈm “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” Cña t¸c gi¶ NguyÔn D÷. (0,5 ®). - Phân tích ý nghĩa: Học sinh cần nêu đợc các ý sau: + Chi tiÕt c¸i bãng t¹o nªn c¸ch th¾t nót, më nót hÕt søc bÊt ngê, hÊp dÉn. (0,25®) + C¸i bãng lµ biÖu hiÖn cña t×nh yªu th¬ng, lßng chung thuû, trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nçi oan khuÊt, c¸i chÕt bi th¶m cña nh©n vËt. (0,25®) + C¸i bãng gi¶i oan cho Vò N¬ng, lµm nªn sù hèi hËn cña chµng Tr¬ng. (0,25®) + C¸i bãng lµm cho c¸i chÕt cña Vò N¬ng thªm bi kÞch vµ tè c¸o x· héi phong kiÕn nam quyÒn bÊt c«ng víi ngêi phô n÷ thªm phÇn s©u s¾c. (0,25®) + Qua c¸i bãng, t¸c gi¶ muèn nãi trong x· héi phong kiÕn th©n phËn ngêi phô n÷ mong manh vµ rÎ róm ch¼ng kh¸c nµo c¸i bãng trªn têng. (0,5) Tuần 5 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /.

(16) Buổi 1 : C¸ch. t×m hiÓu v¨n b¶n. A.LÝ thuyÕt: I.Thế nào là tìm hiểu văn bản tự sự: Tìm hiểu vbts là bàn bạc, đánh giá, nhận xét về nh÷ng thµnh c«ng vµ h¹n chÕ vÒ mÆt nd vµ nghÖ thuËt cña vb. II.Các dạng đề: Có 3 dạng đề: 1. D¹ng nghÞ luËn vÒ toµn bé t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch): NL vÒ nd, vÒ nghÖ thuËt(t¸ch riªng) lµ v¨n xu«i tù sù. 2.Dạng NL về một khía cạnh của tác phẩm:(tuỳ thuộc vào từng đề) 3.Dạng NL về t/p hoặc đoạn trích gắn với một nhận định. Chú ý phân tích kĩ nhận định để tìm ra y/c của đề, đi theo trình tự, nhận định của đề. III. ND cña bµi NL vÒ t/p hoÆc ®o¹n trÝch vbts. - NL vÒ ND :ý nghÜa cña c¸c sù viÖc, cña c¸c nh©n vËt. - NL về NT: là NL về cách xd sự việc, nhân vật,miêu tả, biểu cảm, nghị luận độc thoại hay đối thoại. IV.NL vÒ nh©n vËt trong vbts. 1.Thế nào là NL về nv trong vbts: Là bàn bạc,đánh giá, nhận xét về những đặc điểm cña nv vµ NT x©y dùng nv. 2.Néi dung cña bµi v¨n nl vÒ nh©n vËt trong vbts: - Nghị luận về đặc điểm của nv - NL vÒ c¸ch x©y dùng nv - §¸nh gi¸ nv 3.Các dạng đề của phân tích nv: 3dạng phổ biến: a.Phân tích nv:Y/c ngời viết phải tìm đúng những đặc điểm của nv và dùng lí lẽ,d/c để lµm s¸ng tá nghÖ thuËt xdnv b.Dạng đề đã đa ra những đặc điểm nv: Y/c dựa vào những đặc điểm của đề, ngời viết dùng lí lẽ,d/c để làm sáng tỏ. Chú ý phải bám vào những đặc điểm mà đề bài đa ra. c.Phân tích nv dựa theo 1nhận định: Y/c khi pt nv phải hoàn toàn dựa vào nhận định. 4. Yêu cầu về hình thức của bài ptnv: Bài viết phải rõ ràng, mạch lạc, mỗi 1 đặc điểm Ýt nhÊt viÕt thµnh mét ®o¹n vµ lËp luËn theo qui tr×nh: tæng-ph©n-hîp. 5. C¸ch lµm bµi NL vÒ nh©n vËt: Bớc 1: tìm hiểu đề: TL: ND: nv nào? đặc điểm nv? Bíc 2: t×m ý: - Tìm các đặc điểm của nv và chỉ ra những đặc điểm ấy đợc thể hiện ở những d/c nào. - Nếu ở dạng đề 1thì tìm xem t/g xdnv bằng những nt nào(d/c). Bíc 3: LËp dµn ý: a. Mở bài: Dẫn dắt giới thiệu về t/g, t/p, h/c sáng tác(nếu có),nhân vật,khái quát đặc điểm nv, bày tỏ thái độ với nv,giới hạn(nếu cần). Chó ý:Trong phÇn më bµi,tªn t/p,tªn t/g, tªn n/v lµ b¾t buéc ph¶i cã. b.Th©n bµi: b1: Dựa vào những đặc điểm của nv đã tìm ra ở phần tìm ý, xác định d/c và cách lËp luËn theo: T-P-H. - Tổng: Là phần cảm nhận khái quát(tổng quát)về đặc điểm nv hoặc ntxdnv. - Phân tích:dùng lí lẽ dẫn chứng để làm sáng tỏ cảm nhận tổng quát trên. *Chó ý: §a d/c theo tr×nh hîp lÝ, nÕu thuéc d/c th× ®a dÉn mét c¸ch trùc tiÕp, nÕu không thuộc thì đa dẫn gián tiếp. Cùng với d/c là những lí lẽ để ptd/c làm sáng tỏ đặc điểm nv (muốn có đợc lí lẽ lập luận,ngời viết phải luôn đặt ra những câu hỏi vì sao? T¹i sao?nh thÕ nµo?vµ tr¶ lêi. - Hợp:Tổng hợp và đánh giá đặc điểm vừa pt ở trên, liên hệ, mở rộng(có thể so sánh với những nv tơng tự),rút ra đợc những t/cảm, thái độ của t/g, của bản thân. *Chú ý: Có thể viết đầy đủ nh trên hoặc có thể không đầy đủ nhng nhất thiết phải có t/cảm, thái độ của t/g, của ngời viết. b 2: §¸nh gi¸ nh©n vËt:.

(17) - Khái quát lại những đặc điểm của nv và nt xd nv. - Më réng, liªn hÖ, so s¸nh víi nh÷ng nv kh¸c. - Nâng cao, khái quát(mở rộng liên hệ đến tầng lớp xh-nv ấy là đại diện cho tầng lớp, giai cÊp,xh nµo. - Đánh giá về t/g:tài xd nv, cái nhìn về nhà văn và t/c của nhà văn đối với con ngời, xh. c. Kết bài: Khẳng định lại vai trò, vị trí hay phẩm chất của nv, rút ra bài học, tình cảm, thái độ của bản thân. Bíc 4: ViÕt bµi: Bíc 5: Söa, ch÷a bµi. B:Thùc hµnh:. Buổi 2. §Ò1: Ph©n tÝch nh©n vËt Vò N¬ng trong "ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng" cña NguyÔn D÷.. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: nghÞ luËn ph©n tÝch nh©n vËt. - Nội dung: những đặc điểm về nv +nt xây dựng nv. - Ph¹m vi: Trong t¸c phÈm "chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng" - Tính chất: Tình cảm ngợi ca, trân trọng vẻ đẹp, phẩm chất của Vũ Nơng, thơng xót cho sè phËn, nh÷ng ®au khæ cña nµng, lªn ¸n tè c¸o xhpk. II.T×m ý, lËp dµn ý. 1.Më bµi: - DÉn d¾t: + Giới thiệu trực tiếp-->Giới thiệu vấn đề luôn. + Giíi thiÖu gi¸n tiÕp: §i tõ c® ngêi pnVN trong xhpk: §a ra mét sè c©u th¬, ca dao có liên quan đến vấn đề "Đau đớn thay phận đàn bà Lêi r»ng b¹c mÖnh còng lµ lêi chung" - Giíi thiÖu: T¸c gi¶ NguyÔn D÷, truyÖn "chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng" - Khái quát đặc điểm nhân vật: Vũ Nơng là ngời pn có nhiều phẩm chất tốt đẹp nhng l¹i chÞu nhiÒu bÊt h¹nh. - T×nh c¶m cña t¸c gi¶:Tr©n träng, ngîi ca vÒ phÈm chÊt vµ c¶m th«ng s©u s¾c víi Vò N¬ng. 2.Th©n bµi: 2.1: Phân tích đặc điểm nhân vật Vũ Nơng. Luận điểm 1: Vũ Nơng là ngời phụ nữ có nhiều phẩm chất tốt đẹp Tổng: Thật đáng trân trọng và ngợi ca Vũ Nơng- một ngời pn có nhiều phẩm chất tốt đẹp. Ph©n: LC1: VN là một ngời con gái xinh đẹp, nết na T: Nhắc đén ngời phụ nữ ta thờng nhắc đến dung nhan. VN trong truyện là ngời con gái xinh đẹp, thuỳ mị, nết na. + Lời giới thiệu của tác giả "...tính đã thuỳ mị, nết na lại thêm t dung tốt đẹp-->lời giới thiÖu cña t/g kh«ng miªu t¶ mét chi tiÕt mµ chØ th«ng qua lêi giíi thiÖu ng¾n gän--> trân trọng vẻ đẹp của VN. + TS mÕn mé dung nhan, xin víi mÑ ®em tr¨m l¹ng vµng cíi vÒ --> qua lêi kÓ vÒ viÖc xin mẹ trăm lạng vàng cới nàng về làm vợ ta thấy đợc VN xinh đẹp... + So s¸nh víi c¸ch miªu t¶ nv Thuý KiÒu cña ND. LC2: Vò N¬ng lµ ngêi vî thuû chung, th¬ng yªu chång s©u s¾c. T: Không chỉ xinh đẹp, nết na, VN còn là ngời vợ thuỷ chung, thơng yêu chồng. Đây là một p/c tốt đẹp của ngời PN thật đáng trân trọng. P:.

(18) + Lấy chồng có tính đa nghi, VN luôn giữ gìn khuôn phép, không từng để lúc nào thất hoµ-->coi träng h¹nh phóc. + Khi tiÔn chång ra trËn: - Lêi nãi:mong muèn b×nh an, kh«ng ham c«ng danh. - lo l¾ng TS vÊt v¶ gian nan... - Nhớ chồng; Nhìn trăng soi...Lời nói xúc động nghẹn ngào vì t/y thơng chồng. + Nhí chång khi chång ®i xa "Måi khi thÊy bím lîn ®Çy vên...-->nhí chång triÒn miên từ xuân sang đông. + Khi bị nghi oan nàng tìm mọi cách để thanh minh dãi bày giải toả sự nghi ngờ của TS --> gi÷ g×n h¹nh phóc. + Chỉ vào cái bòng trên tờng coi là chồng--> biểu hiện cao đẹp nhất của lòng chung thuû. + Cái chết đau đớn thảm thơng của nàng chứng tỏ sự trong trắng của nàng + Thơng chồng, trở về trong giây lát để tạ ơn, đa tạ tình chàng... Hợp: Nguyến Dữ đã dành cho VN một t/c trân trọng, ngợi ca đức tính, phẩm chất tốt đẹp. LC3:VN lµ ngêi mÑ hiÒn, ngêi con d©u hiÕu th¶o: T: T/g tô đậm thêm vẻ đẹp của VN, nàng là ngời mẹ hiền, ngời con dâu hiếu thảo. P: +VN đã nuôi con, thơng con khi nó không đợc ở bên cha nàng đã chỉ vào cái bóng trên tờng nói đó là cha Đản. + Ch¨m sãc mÑ, khi mÑ èm, thuèc thang, lÔ b¸i thÇn phËt... + Lo liÖu ma chay khi mÑ mÊt. + Lời nói của mẹ-->thể hiện lòng yêu thơng của bà với VN, nàng là ngời pn đảm ®ang, th¸o v¸t víi g® nhµ chång. Hợp: T/g một lần nữa gián tiếp ngợi ca vẻ đẹp VN:ngời mẹ hiền, ngời dâu hiếu thảo. LC4: Sau khi VN chết, nàng vẫn nhớ đến gđ, quê hơng, vẫn muốn trở về, khao khát đợc trả lại danh dự. VN dặn Phan Lang nói với TS, đa cho cái thoa vàng --> p/c cuối cùng hoàn thiện nhân cách tốt đẹp của nàng. Tổng hợp kết thúc LĐ1:VN là một ngời pn hoàn hảo: xinh đẹp,thuỳ mị, nết na, là ngời mẹ hiền, dâu thảo, vợ thuỷ chung. P/c của VN đáng đợc ca ngợi, trân trọng Liªn hÖ, so s¸nh víi p/c cña Thuý KiÒu. ViÕt vÒ VN nh vËy t/g ngîi ca, tr©n träng ngêi pn nh VN--> tình cảm này mang lại giá trị nhân đạo, truyền cho ngời đọc sự trân träng, yªu mÕn víi ngêi pn. LuËn ®iÓm2: Vò N¬ng lµ ngêi phô n÷ bÊt h¹nh, khæ ®au. Tổng chung: Tuy có nhiều phẩm chất cao đẹp mà nhiều pn không có đợc nhng c/đ của VN lại không có đợc 1 gđ êm đềm, hạnh phúc. Nàng là 1ngời pn rất đau khổ, bất hạnh. Số phận của nàng thật đáng thơng, xót xa khiến ai cũng phải cảm động, xót thơng. LC1: VN phải chịu một mối tình không bình đẳng. T: Trong xhpk ngời pn không có chỗ đứng trong xh. VN rất xinh đẹp, giỏi giang lại lấy ph¶i ngêi chång v« häc. P: + VN lÊy mét ngêi chång v« häc, cã tÝnh ®a nghi, phßng ngõa qu¸ møc-->tÝnh c¸ch của TS không tơng xứng với tính cách tốt đẹp của VN. + TS lµ con nhµ hµo phó cßn VN lµ con nhµ nghÌo khã. TS cíi VN thùc chÊt lµ cuéc mua b¸n, nã khiÕn VN sèng phô thuéc. Hợp: VN là ngời pn có nhiều p/c cao đẹp nhng phải chịu một mối tình không bình đẳng- đó cũng là nỗi khổ của ngời pnvn dới cddpk. LC2: Nàng phải sống trong xa cách nhớ nhung, chờ đợi. T: Cuộc xum họp hạnh phúc cha đợc bao lâu thì TS phải đi lính. Một mình VN ở nhà sống trong nỗi nhớ thơng mòm mỏi, chờ đợi. Đây là một nỗi bất hạnh của VN. P: + Sèng trong hp cha bao l©u th× nµng ph¶i tù tay tiÔn ®a chång(Lêi nãi:giäng nãi xãt xa nghẹn ngào;xhpk đã gây chiến tranh khiến cho đôi vợ chồng trẻ phải xa cách).

(19) + Sèng mßm mái trong sù th¬ng nhí, lo ©u, thÊp thám "ngµy qua ngµy...kh«ng ng¨n đợc". + Ph¶i nhËn c¸i bãng lµ chång. Hîp: Liªn hÖ víi ngêi pn cã chång ®i chinh chiÕn trong "Trinh phô ng©m" LC3: Ngêi pn ph¶i g¸nh v¸c mét g¸nh nÆng g®. T: Cuộc chia tay tiễn đa chồng ra trận ấy đã để lại VN một mình gánh vác nặng nhọc gánh nặng gđ mà TS để lại. P: + Sinh con, nu«i d¹y con. + Thay chồng chăm sóc mẹ, mẹ ốm chết(đặt trong h/c xhpk với hủ tục ma chay-->thấu hiểu đực nỗi khổ của VN). H: Cµng hiÓu VN cµng th¬ng c¶m, xãt xa cho nµng h¬n. LC4: VN bÞ nghi oan vµ ph¶i chÞu c¸i chÕt oan uæng. T:Nỗi khổ đau mà VN phải chịu càng đau đớn hơn các nỗi đau khổ khác là nàng bị nghi oan vµ ph¶i chÞu c¸i chÕt oan uæng. P: +TS nghe lời con, tin là vợ h:chửi bới, đánh đập, đuổi đi. + Thanh minh, d·i bµy, hµng xãm khuyªn còng kh«ng nghe:lêi nãi tha thiÕt, nghÑn ngµo cña VN. + Tuyệt vọng. nàng phải tìm đến với cái chêt (nói thêm ng/nhân, ý nghĩa tố cáo thông qua c¸i chÕt, bµi häc mµ N.D÷ muèn trao göi). Hîp:C¸i chÕt cña VN thËt th¶m th¬ng, xãt xa... LC5: VN vĩnh viễn không đợc trở về. T: T/g đã làm giảm đi nỗi đau khổ của nàng khi xd yếu tố kì ảo. Nhng chi tiết ấy lại càng làm cho VN thêm khổ đau bởi nàng vĩnh viễn không đợc trở về. P: Trong chốc lát VN trở về cảm ơn đa tạ tình TS, nàng vĩnh viễn không bao giờ đợc sèng trong h¹nh phóc g®. H: Lµm chóng ta c¶m th¬ng... Hîp chung L§2: PN lµ ngêi pn cµng hoµn h¶o bao nhiªu th× nçi ®au khæ bÊt h¹nh mà nàng phải chịu đựng càng nhiều. Qua đây tác giả bộc lộ lòng thơng cảm, xót xa tới VN cũng nh ngời pnpk, đồng thời tố cáo xhpk đã đầy đoạ ngời pn, gây ra chiến tranh làm cho lứa đôi phải chia li mà ngời pn phải chịu hậu quả...làm ta xúc động nghÑn ngµo. LuËn ®iÓm3:NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt: - Nh©n vËt TS: §a nghi, khi nghe con tÝnh ®a nghi l¹i cµng t¨ng -->lµm næi bËt nh©n vËt, xuyªn suèt t¸c phÈm(ph©n tÝch). - Nh©n vËt VN: §Ñp, chung thuû, trong tr¾ng ngµy mét râ rµng h¬n(ph©n tÝch). - Lời giới thiệu nv ngắn gon, kèm theo tính cách để gieo vào lòng ngời đọc ấn tợng đậm nét về từng nv để khi diễn biến câu chuyện xảy ra ngời đọc bất ngờ, thú vị. Lời giới thiệu bắt đầu tạo mâu thuẫn về tính cách giữa các nv để sự việc thêm phát triển. T/g đặt nv trong những tình huongs để nv bộc lộ phẩm chất, số phận(phân tích). b2.§¸nh gi¸ chung: - Khái quát lại các đặc điểm và nghệ thuật xd nv. - N©ng cao, liªn hÖ, so s¸nh: Tiªu biÓu cho ngêi phô n÷ pk, xhpk xa. - Tµi n¨ng vµ t×nh c¶m cña NguyÔn D÷. 3.KÕt luËn. III.ViÕt bµi hoµn chØnh. GV dÆn dß hs vÒ nhµ dùa vµo dµn ý trªn viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh. Tuần 6 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /.

(20) Buổi 1. Đề 2: "Qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết thơng tâm của Vũ Nơng, chuyện ngời con gái Nam Xơng thể hiện niềm cảm thơng đối với số phận oan nghiệt của ngời phụ nữ Việt Nam dới chế độ phong kiến, đồng thời khẳng định vể đẹp truyền thống của họ." ( Ngữ văn9- tập I trang 51). Phân tích nhân vật Vũ Nơng trong "Chuyện ngời con gái Nam Xơng"của Nguyễn Dữ để làm sáng tỏ nhận định trên. I.Tìm hiểu đề: - Thể loại: Phân tích nhân vật dựa trên một nhận định. - Nội dung: dựa vào nhận định:nhân vật VN: + Niềm thông cảm đối với số phận. + Khẳng định vẻ đẹp truyền thống... - Ph¹m vi, giíi h¹n: "chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng", mét sè nv trong c¸c t/p vh trung đại. II.LËp dµn bµi: 1.Mở bài: Giới thiệu t/g, t/p, nhân vật, nhận định. 2.Th©n bµi: - LuËn ®iÓm 1: Qua c©u chuyÖn vÒ c/® vµ c¸i chÕt th¬ng t©m, chuyÖn ngêi con g¸i Nam Xơng thể hiện niềm cảm thơng đối với số phận oan nghiệt của ngời pnVN dới c®pk. - LuËn ®iÓm 2: Lßng th¬ng c¶m, xãt xa cho VN khi nµng ph¶i sèng trong mßn mái, chờ đợi, vất vả, gian lao. - Luận điểm3: Đặc biệt Nguyễn Dữ đã bộc lộ niềm cảm thơng sâu sắc cho cái chết thơng tâm của VN. - Luận điểm 4: Thơng tâm hơn nỗi oan của nàng đã âm dơng cách biệt. 3. KÕt bµi:. Đề3: Viết đoạn văn từ 20 đến 25 dòng trình bày suy nghĩ của em th«ng qua nv Vò N¬ng trong " chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng". Gîi ý 1.VÒ h×nh thøc: Mét ®o¹n v¨n tõ 20->25 dßng. 2.ND: Một đoạn văn nghị luận về p/c tốt đẹp của VN. Phải đảm bảo những p/c của VN nh sau: - Xinh đẹp, nết na. - Yªu th¬ng chång, thuû chung. - Lµ ngêi mÑ hiÒn, d©u th¶o. - Th¬ng nhí g®. Khi nªu lÝ lÏ, dÉn chøng ph¶i ng¾n gän. 3. Bố cục một đoạn văn phải đảm bảo theo mô hình: T-P-H. Câu hợp đảm bảo các ý: Khái quát. N©ng cao. Tình cảm, thái độ t/g, ngời viết. GV cho hs thực hành viết đoạn văn sau đó gọi trình bày và nhận xét, sửa chữa. Buổi 2. §Ò4:ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n tõ 25->30 dßng tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ sè phËn ngêi phô n÷ ViÖt Nam th«ng qua nh©n vËt Vò N¬ng trong truyÖn "chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng". Gîi ý lµm bµi: 1.H×nh thøc: mét ®o¹n v¨n tõ 25->30 dßng. 2.Néi dung:mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn vÒ sè phËn oan nghiÖt cña VN còng nh cña ngêi pnpk: - Nµng ph¶i chÞu mét t×nh duyªn ngang tr¸i (nªu ra kh«ng cÇn ph©n tÝch). - Nàng phải sống trong mòn mỏi chờ đợi chồng (Phân tích tác giả diễn tả cảm động nỗi nhớ ấy bằng các h/a...dẫn chứng).

(21) - Nµng ph¶i g¸nh v¸c g¸nh nÆng g®: nu«i d¹y con, ch¨m sãc, ma chay cho mÑ. - Nµng chÞu mét nâi oan nghiÖt. - Nµng vÜnh viÔn kh«ng trë vÒ. Tóm lại:Ngời pn trong xhpk không đợc che trở, bị ruồng rẫy, bị đối xử bất công, tàn bạo, nhiều khi phải tìm đến những cái chết oan uổng, đau xót. 3.Cần nêu dẫn chứng, lí lẽ ngắn gọn, bố cục đoạn văn đảm bảo: T-P-H. 4.Thùc hµnh cho hs viÕt bµi.. §Ò 5: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 7->10 c©u tr×nh bµy suy nghÜ cña em vÒ c¸i chÕt cña VN trong "chuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng" Gîi ý lµm bµi: 1.H×nh thøc mét ®o¹n v¨n tõ 7->10 c©u. 2.Néi dung: Mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã 3phÇn: Tæng: Mét c©u giíi thiÖu c¸i chÕt cña Vò N¬ng. Ph©n: - Tãm t¾t thËt ng¾n gän vÒ c¸i chÕt cña VN. - Nguyên nhân dẫn đến cái chết của VN: + Xhpk bất bình đẳng. + Xhpk gây ra chiến tranh làm đôi lứa phải chia li. + Ngêi chång v« häc, cã tÝnh ®a nghi,vò phu, gia trëng. + Lêi nãi cña con. + Do chÝnh lßng chung thuû cña VN. - ý nghĩa: Thông qua cái chết của VN, tác giả phê phán, tố cáo xh, đồng thời bộc lộ tấm lòng thơng cảm, xót xa cho Vũ Nơng cũng nh ngời phụ nữ pk, để lại cho mọi ngời bµi häc vÒ h¹nh phóc g®, mqh gi÷a con ngêi víi con ngêi trong xh. Hợp: Đánh giá về nỗi oan của VN, năng cao, thái độ, tình cảm của t/g.. §Ò 6: Ph©n tÝch h×nh ¶nh ngêi anh hïng d©n téc NguyÔn HuÖ trong t¸c phÈm "Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ" håi thø 14. I.Tìm hiểu đề : - ThÓ lo¹i:ph©n tÝch nh©n vËt. Néi dung: H/a Quang Trung NguyÔn HuÖ dòng c¶m, mu trÝ, lµ vÞ tíng tµi ba, nghiªm minh, yªu níc...vµ nt xd nh©n vËt. - Ph¹m vi; Håi thø 14- Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ. II.LËp dµn bµi: 1.Më bµi: - Giíi thiÖu t/g, t/p. - Nhân vật:ở hòi thứ 14 các t/g tái hiện sinh động, chân thực h/a ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua chiến công thần tốc đại phá quân Thanh.. 2.Th©n bµi: Ph©n tÝch h×nh tîng NguyÔn HuÖ víi nh÷ng nÐt phÈm chÊt cña ngêi anh hïng: - Hành động mạnh mẽ, quyết đoán.. (DÉn chøng vµ ph©n tÝch). - TrÝ tuÖ s¸ng suèt s©u s¾c vµ nh¹y bÐn. (DÉn chøng vµ ph©n tÝch) - ý chÝ quyÕt th¾ng vµ tÇm nh×n xa tr«ng réng. (DÉn chøng vµ ph©n tÝch) - Tµi dïng binh nh thÇn. (DÉn chøng vµ ph©n tÝch). - LÉm liÖt trong chiÕn trËn. (DÉn chøng vµ ph©n tÝch). Nghệ thuật xd nhân vật của t/g làm xen kẽ trong phân tích từng đặc điểm nhân vật. 3. KÕt bµi: Nªu ý nghÜa cña h×nh tîng nh©n vËt..

(22) Tuần 7 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1. ¤n tËp cẢm thô mét ®o¹n th¬ I.LÝ thuyÕt: 1.Khái niệm: Cảm thụ một đoạn thơ là trình bày hiểu biết, nhận xét, đánh giá của ngời viÕt vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét ®o¹n th¬. H:Nªu cho c« c¸c d¹ng bµi thêng gÆp cña lo¹i bµi tËp nµy: 2.C¸c d¹ng bµi: D¹ng 1:Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ mét ®o¹n th¬. D¹ng 2: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ mét ®o¹n th¬. D¹ng 3: Ph©n tÝch mét ®o¹n th¬. Dạng 4: Phân tích cái hay, vẻ đẹp của một đoạn thơ. D¹ng 5: ViÕt lêi b×nh cho ®o¹n th¬. D¹ng 6: Suy nghÜ cña em vÒ mét ®o¹n th¬. D¹ng 7: Ph©n tÝch c¸c yÕu tè ng«n ng÷ cã gi¸ trÞ tu tõ trong mét ®o¹n th¬. ? Cho dù ở dạng nào trong kiểu bài tập này thì em có thấy chúng đều có điểm chung lµ g× kh«ng? - Đều phải tìm hiểu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật ? Nghệ thuật xây dựng một đoạn thơ đợc hiểu bao gồm những gì? - Lµ c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh th¬, c¸ch dïng tõ, c¸c biÖn ph¸p tu tõ, thÓ lo¹i, giäng th¬, nhÞp th¬, vÇn, kh«ng gian, thêi gian trong th¬... H: Nªu cho c« c¸ch lµm bµi. 3. C¸ch lµm bµi: a. Bớc 1: Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i - Néi dung. - Ph¹m vi b. Bíc 2: T×m ý vµ lËp dµn bµi. 1. Më bµi: - Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ (chØ nªn giíi thiÖu vÞ trÝ v¨n häc cña t¸c gi¶ kh«ng nªn ®i s©u vµo c¸c ph¬ng diÖn kh¸c) - Giíi thiÖu bµi th¬, dÉn ®o¹n th¬ ph¶i c¶m thô. - Có thể nêu khái quát về nd của đoạn thơ đó 2. Th©n bµi: Chia đoạn thơ theo ý rồi dùng lí lẽ, dẫn chứng để phân tích làm sáng tỏ. Mỗi ý cần viết theo m« h×nh T- P- H ? Nªu nhiÖm vô cña c©u tæng? * C©u tæng: Lµ c©u kh¸i qu¸t nªu ra luËn ®iÓm, ý chÝnh * Ph©n tÝch: - TrÝch dÉn chøng - Miªu t¶ hoÆc thuËt kÓ l¹i néi dung ®o¹n th¬, ý th¬(tr×nh bµy hiÓu biÕt tõ th¬ sang v¨n xu«i) - Ph©n tÝch nghÖ thuËt rót ra néi dung ? Khi ph©n tÝch mét tÝn hiÖu nghÖ thuËt em lµm theo mÊy bíc lµ nh÷ng bíc nµo? Gäi tªn biÖn ph¸p nghÖ thuËt Gåm 3 bíc: ChØ ra biÓu hiÖn cña nã Gi¸ trÞ cña nã.

(23) Gv nói thêm: Ba bớc phân tích một tín hiệu nghệ thuật nh trên có thể thay đổi vị trí cho nhau * Hîp: - Khái quát lại các ý đã phân tích - Liªn hÖ, so s¸nh, n©ng cao nÕu cÇn - Tình cảm, mục đích, ý nghĩa sâu xa mà tác giả gửi gắm trong đó. H: PhÇn kÕt bµi em tr×nh bµy nh÷ng g×? 3. KÕt bµi: - §¸nh gi¸ h¹n chÕ, thµnh c«ng cña ®o¹n th¬ - Khái quát lại các ý đã phân tích - So s¸nh, liªn hÖ, n©ng cao víi nh÷ng bµi th¬ kh¸c - Tình cảm, thái độ, mục đích, ý định của tác giả - Liªn hÖ rót ra bµi häc cho b¶n th©n. Buổi 2. §Ò1: Ph©n tÝch c¸i hay cña nh÷ng c©u th¬ sau: " V©n xem trang träng kh¸c vêi Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang. Hoa cêi ngäc thèt ®oan trang M©y thua níc tãc tuyÕt nhêng mµu da" (TrÝch "TruyÖn KiÒu"- NguyÔn Du).. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: C¶m thô mét ®o¹n th¬(pt mét ®o¹n th¬). - ND: Cái hay, cái đẹp về nd và nt của đoạn thơ - Ph¹m vi: Bèn c©u th¬ trªn. II.LËp dµn bµi: 1.Më bµi: - Tên t/g, t/p, dẫn dắt đến đoạn trích, nghệ thuật miêu tả nhân vật,vẻ đẹp của Thuý Vân sánh ngang với vẻ đẹp của thiên nhiên. 2.Th©n bµi: - Tổng: Thuý Vân có vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu, một vẻ đẹp hài hoà với thiên nhiên. - TrÝch dÉn chøng. - Miêu tả TV bằng lời văn xuôi: TV là một cô gái xinh đẹp, trang trọng. Nàng có một khuôn mặt tròn, trong sáng nh mặt trăng, có đôi lông mày cong. Nụ cời của nàng nhẹ nhàng trong trẻo đẹp nh hoa, nh ngọc, một vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu, mái tóc mềm m¹i, ®en ãng thít tha lµm m©y ph¶i thua, mµu da cña nµng tr¾ng nh ngäc, nh tuyÕt. - Ph©n tÝch nghÖ thuËt rót ra néi dung. + T/g miêu tả từ khái quát đến cụ thể. + H/a mang tÝnh íc lÖ tîng trng: (Khu«n tr¨ng - khu«n mÆt; hoa - nô cêi; ngäc-giäng nói; mây-tóc; tuyết-da) => đây là những h/a thiên nhiên đẹp => sắc đẹp TV sánh ngang với sắc đẹp của thiên nhiên. + Nhân hoá "hoa cời, ngọc thốt"... -> vẻ đẹp của TV khiến tn mỉm cời. + Tính từ "trang trọng, khác vời"... -> vẻ đẹp viên mãn, phúc hậu. + Tiểu đối, nhịp thơ...thể hiện vẻ đẹp cân đối hoà hợp. - Hîp: + Chỉ 4câu thơ...hiện lên bức chân dung TV xinh đẹp, hài hoà. + Dù b¸o sè phËn: Êm ªm, b×nh yªn kh«ng sãng giã. + Thái độ t/g: Trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp TV, ngời pn->giá trị nhân đạo. 3. KÕt bµi: - so s¸nh liªn hÖ: TV víi Vò N¬ng. - K/đ lại...thái độ t/g... III.ViÕt bµi: GV để t/g cho hs viết thành bài văn hoàn chỉnh..

(24) §Ò2: Tr×nh bµy suy nghÜ cña em vÒ 4 c©u th¬ sau: " Lµn thu thuû nÐt xu©n s¬n Hoa ghen thua th¾m liÔu hên kÐm xanh Mét hai nghiªng níc nghiªng thµnh Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai" ( "chÞ em Thuý KiÒu"- TruyÖn KiÒu-NguyÔn Du). I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬. - ND: NT miêu tả vẻ đẹp của TK, vẻ đẹp có một trên đời, tuyệt trần, v ợt xa cả vẻ đẹp cña thiªn nhiªn. - Ph¹m vi: 4 c©u th¬ trªn. II.T×m ý vµ lËp dµn bµi: 1.Më bµi: Giíi thiÖu t/g, t/p, dÉn d¾t ®o¹n trÝch, nghÖ thuËt miªu t¶: TK lµ tuyÖt thÕ giai nhân, đẹp nhất trên đời. 2.Th©n bµi: * Tổng: TK là một cô gái xinh đẹp tuyệt trần, vẻ đẹp vợt xa vẻ đẹp của thiên nhiên. * TrÝch dÉn chøng. * Miêu tả lại bằng văn xuôi: TK có đôi mắt trong suốt nh không màu, nh nớc mùa thu, lông mày cong, đẹp thanh thoát nh nét núi mùa xuân. Vẻ đẹp của nàng tràn đầy sức sống, tuổi xuân khiến hoa ghen, liễu hờn (ta còn có thể hiÓu lµn thu thuû-> t©m hån trong s¸ng; nÐt xu©n s¬n -> tuæi trÎ trµn ®Çy søc sèng) mái tóc đen mợt đẹp hơn liễu rủ dáng yểu điệu thớt tha. Vẻ đẹp của nàng còn làm cho ngời ta say mê đến nỗi có thể mất thành, mất nớc. Sắc đẹp của nàng Kiều là nhất trên đời còn tài có thể có ngời thứ 2. * Ph©n tÝch NT rót ra ND: - Miêu tả từ kq đến cụ thể:vẻ đẹp K hiện ra rõ hơn, dễ hiểu hơn (bút pháp gợi tả). - H/a mang tÝnh íc lÖ tîng trng: Lµn thu thuû-m¾t/t©m hån; nÐt xu©n s¬n- l«ng mày/sức sống; hoa- nụ cời; đôi môi/sức sống; liễu, tuổi xuân, tuổi trẻ/mái tóc=> đây là những h/a thiên nhiên đẹp -> vẻ đẹp TK vợt trên cả vẻ đẹp thiên nhiên. - Nhân hoá: Hoa nghen, liễu hờn->vẻ đẹp K làm thiên nhiên phải ghen ghét. * Hîp: - Qua 4 c©u th¬ hiÖn lªn bøc ch©n dung TK mét tuyÖt thÕ giai nh©n, chØ cã mét trªn đời. - Dù b¸o sè phËn c/® ®Çy gian tru©n, sãng giã cña K. - Thái độ t/g trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp TK, của ngời pn-> giá trị nhân đạo, nhân văn. 3. KÕt bµi: - So s¸nh liªn hÖ. - K/đ lại vẻ đẹp của K +NT. - Thµnh c«ng cña t/g khi miªu t¶ TK. - Thái độ của t/g. Tuần 8 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1 §Ò3: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ 4c©u th¬ miªu t¶ c¶nh ngµy xu©n: " Ngµy xu©n con Ðn ®a thoi Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mơi Cá non xanh tËn ch©n trêi.

(25) Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa" (C¶nh ngµy xu©n- TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du) I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬. - ND: Khung c¶nh mïa xu©n vµo tiÕt thanh minh: mïa xu©n t¬i trÎ trµn ®Çy søc sèng đợc t/g miêu tả rất sinh động, cụ thể. - Ph¹m vi: 4 c©u th¬ trªn. II.T×m ý vµ lËp dµn bµi: 1. Më bµi: Giíi thiÖu t/g, t/p, dÉn d¾t ®o¹n trÝch, nghÖ thuËt miªu t¶ c¶nh ngµy xu©n vào tiết thanh minh rất đẹp, tràn đầy sức sống. 2. Th©n bµi: * Tæng: (hs tù tr×nh bµy c©u tæng) * TrÝch th¬: * DiÔn xu«i: Khung c¶nh ngµy xu©n vµo tiÕt thanh minh ®Çu th¸ng 3 cuèi mïa xu©n víi nh÷ng c¸nh Ðn chao ®i chao l¹i nh thoi ®a, cã ¸nh s¸ng rùc rì, lung linh, Êm ¸p hơn, dới đất cỏ non xanh mọc tận chân trời, trên cành lê có vài bông hoa trắng điểm. * Ph©n tÝch NT-> ND. - Bót ph¸p NT kết/h gi÷a ta vµ gîi, miªu t¶ t/g gîi ra kh«ng gian, NT miªu t¶ bao chïm ®o¹n v¨n. - Đa 4 h/a: Cánh én, nắng, cỏ non, cành lê là những h/a đặc trng tiêu biểu cho mùa xuân-> gợi không gian rộng, thoáng đãng. - Bøc tranh cã mµu vµng rùc rì cña ¸nh mÆt trêi, mµu xanh bao chïm lªn toµn c¶nh t¹o nªn mµu nÒn rÊt t¬i m¸t ®iÓm vµi b«ng hoa tr¾ng t¹o nªn mµu s¾c tuyÖt diÖu hµi hoµ trong s¸ng. - Các từ: đa, tận, điểm tạo sự chuyển động rất nhẹ nhàng làm cho cảnh vật nh đang sinh s«i n¶y në, trµn ®Çy søc sèng: c¸nh Ðn th× bay theo chiÒu giã, cá v¬n dµi tÝt tËn chân trời, hoa lê đang nở trên cành, xoè đôi cánh đón ánh mặt trời hiền hoà. - H/a con Ðn ®a thoi-> mïa xu©n tr«i qua nhanh qu¸, béc lé niÒm tiÕc nuèi vÒ tuæi xu©n cña con ngêi. - Nhịp thơ hài hoà cân đối-> mùa xuân hiền hoà, lung linh, lấp lánh. * Hợp: Qua 4 câu thơ hiện lên bức tranh mùa xuân vào tiết trời thanh minh thật đẹp, trµn ®Çy søc sèng, mét mïa xu©n trong s¸ng, hiÒn hoµ, lung linh, lÊp l¸nh hån ngêi-> thể hiện tình yêu Tn say đắm, gần gũi với tn cña t/g 3. KÕt bµi: - K/đ lại vẻ đẹp mùa xuân. - So s¸nh liªn hÖ c¸c c©u th¬ miªu t¶ mïa xu©n cña c¸c nhµ th¬ kh¸c. - Thµnh c«ng vÒ bót ph¸p nt gîi t¶ vµ miªu t¶. - Thái độ t/g.. Buổi 2 §Ò4: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ 8c©u th¬ miªu t¶ c¶nh lÔ héi. " Thanh minh trong tiÕt th¸ng ba, Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh. GÇn xa n« nøc yÕn anh, ChÞ em s¾m söa bé hµnh ch¬i xu©n. DËp d×u tµi tö giai nh©n, Ngùa xe nh níc ¸o quÇn nh nªm. Ngổn ngang gò đống kéo lên, Thoi vµng vã r¾c tro tiÒn giÊy bay. ( TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du) I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬..

(26) - ND: Không khí lễ hội thật rộn ràng, đông vui, nhộn nhịp đợc miêu tả rất chi tiết cụ thÓ. - Ph¹m vi: 8 c©u th¬ trªn. II.T×m ý vµ lËp dµn bµi: 1. Më bµi: Giíi thiÖu t/g, t/p, dÉn d¾t ®o¹n trÝch, nghÖ thuËt miªu t¶ c¶nh sinh ho¹t trong lễ hội thật đông vui, nhộn nhịp, phấn khởi nhng rất trang nghiêm. 2.Th©n bµi: * Tæng: (hs tù tr×nh bµy c©u tæng) * TrÝch th¬: * Miêu tả bằng văn xuôi: Cảnh lễ tảo mộ đi thăm ngời thân đã khuất, hội đạp thanh ( giẫm lên cỏ) dành cho các nam thanh, nữ tú để hớng tới tơng lai. Cảnh lễ hội rất đông vui, nhộn nhịp họ ríu rít rủ nhau sắm sửa đi chơi xuân. Tuy rất vui mừng, phấn khëi nhén nhÞp nhng còng rÊt trang nghiªm híng vÒ céi nguån. * Ph©n tÝch NT->ND. - Miêu tả từ t/g đến miêu tả cụ thể chi tiết. - H/a Èn dô: yÕn anh->trai tµi, g¸i s¾c ®i ch¬i xu©n rÊt nhén nhÞp, vui vÎ. - Tõ H¸n viÖt " tµi tö giai nh©n"-> lÔ héi trë nªn trang träng. - So sánh: "ngựa xe nh nớc, áo quần nh nêm"-> cảnh lễ hội rất đông đúc, còn là h/a ẩn dô. - Động từ chỉ hoạt động: Sắm sửa, chơi, kéo lên, rắc. TÝnh tõ chØ tÝnh chÊt: n« nøc, dËp d×u, ngæn ngang. §Æc biÖt tÝnh tõ n« nøc, dËp d×u lµ từ láy tợng thanh, tợng hình => đông vui nhộn nhịp, con ngời phấn khởi tng bừng nhng rất nghiêm trang hớng về cội nguồn. - Nhịp thơ cân đối hài hoà, giọng điệu tơi vui => náo nhiệt, rộn ràng. * Hợp: Cảnh lễ hội đông vui, nhộn nhịp, con ngời phấn khởi tng bừng nhng rất trang nghiªm. 3. KÕt bµi: - K/® l¹i thµnh c«ng cña t/g. - Thái độ t/g, ngời viết: yêu lễ hội, quê hơng luôn nhớ về cội nguồn, quê hơng của m×nh.. §Ò 5: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ 6 c©u th¬ miªu t¶ c¶nh chÞ em Thuý KiÒu ®i ch¬i xu©n vÒ: " Tµ tµ bãng ng¶ vÒ t©y ……... b¾c ngang" ( C¶nh ngµy xu©n- NguyÔn Du) I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬. - ND: C¶nh ra vÒ yªn tÜnh, kh«ng gian thu hÑp l¹i, con ngêi lu luyÕn. - Ph¹m vi: 6 c©u th¬ trªn. II.T×m ý vµ lËp dµn bµi: 1. Më bµi: Giíi thiÖu t/g, t/p, dÉn d¾t ®o¹n trÝch, t¸c gi¶ miªu t¶ c¶nh ra vÒ cña chÞ em TK rÊt yªn tÜnh, v¾ng lÆng, t©m tr¹ng b©ng khu©ng, lu luyÕn 2.Th©n bµi: * Tæng: * TrÝch th¬. * Miªu t¶ b»ng v¨n xu«i: * Ph©n tÝch NT->ND: - Miêu tả từ không gian đến t/g, bút pháp gợi tả. - Các từ láy: thanh thanh, nho nhỏ-> không gian thu hẹp lại, chuyển động chậm dần, kh«ng khÝ yªn tÜnh, trÇm l¾ng. - C¸c tõ l¸y: Th¬ thÈn, nao nao diÔn t¶ t©m tr¹ng b©ng khu©ng, lu luyÕn cña con ngêi khi ra vÒ. * Hîp: - Tổng hợp các ý đã nói ở trên..

(27) - So sánh với cảnh lễ hội đông vui nhộn nhịp. 3. KÕt bµi: - K/® l¹i mÆt thµnh c«ng cña t/g. - T/c, thái độ của t/g và bản thân. Tuần 9 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1. §Ò6: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau: " Tríc lÇu... tÊm lßng" (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du).. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬. - ND: Tâm trạng cô đơn, đau khổ của nàng Kiều qua Nt miêu tả cảnh ngụ tình. - Ph¹m vi: 6 c©u th¬ trªn. II.T×m ý vµ lËp dµn bµi: 1.Më bµi: Giíi thiÖu t/g, t/p, dÉn d¾t ®o¹n th¬. - KQ nghÖ thuËt, néi dung: NT miªu t¶ c¶nh ngô t×nh,kh¾c ho¹ rÊt râ nÐt t©m tr¹ng cña KiÒu. 2.Th©n bµi: * Tæng: C¶nh hiu qu¹nh tríc lÇu Ngng BÝch qua con m¾t KiÒu. * TrÝch th¬: * Miªu t¶ l¹i b»ng v¨n xu«i: TK bÞ giam láng trªn lÇu Ngng BÝch. KiÒu ë trªn lÇu cao nh×n thÊy d·y nói xa xa vµ m¶nh tr¨ng nh ë cïng trong mét vßm trêi cïng víi TK. Bèn bÒ b¸t ng¸t, nh×n thÊy cån c¸t vµng víi bôi hång. KiÒu ë mét m×nh ngµy qua ngµy. * Ph©n tÝch NT->ND. - "Kho¸ xu©n"Èn dô -> t×nh c¶nh cña K bÞ giam láng. - Những h/a thiên nhiên ở lầu Ngng Bích đợc miêu tả theo kiểu chấm phá, h/a "non xa, trăng gần, cát vàng, bụi hồng"có thể là cảnh thực, có thể là h/a mang tính ớc lệ để gợi tả sự mênh mông, hoang vắng, rợn ngợp của không gian qua đó diễn tả tâm trạng cô đơn của K. - Sớm và khuya, ngày và đêm, K trơ trọi một mình, chỉ biết làm bạn với "mây sớm đèn khuya". K rơi vào h/c cô đơn tuyệt đối. - Không những chỉ thấy cô đơn mà K còn xấu hổ, buồn tủi. Cảnh và tình khiến tâm hồn K nh bị chia xé, đau đớn. - Tả cảnh ngụ tình: qua việc miêu tả cảnh-> tâm trạng cô đơn đau khổ của K. - NhÞp thá nhÑ nhµng, gäng ®iÖu nhÑ nhµng->t©m tr¹ng K. * Hîp: + Những câu thỏ tả cảnh ngụ tình độc đáo diễn tả tâm trạng cô đơn, buồn tủi của K, ®©y lµ mét nÐt thµnh c«ng trong NT truyÖn KiÒu cña ND. + Liªn hÖ víi Vò N¬ng khi chång ®i lÝnh. 3. KÕt bµi: + K/® thµnh c«ng vÒ NT cña t/g. + T/c của t/g và ngời đọc: Thơng cảm, cảm thông cho K.. Buổi 2:.

(28) §Ò7: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau: " Tởng ngời dới nguyệt chén đồng ngêi «m" ( TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du).. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬. - ND: Nçi nhí Kim Träng, nhí ngêi th©n cña K ë lÇu Ngng BÝch. - Ph¹m vi: nh÷ng c©u th¬ trªn. II.T×m ý vµ lËp dµn bµi: 1.Më bµi: Giíi thiÖu t/g, t/p, dÉn d¾t ®o¹n trÝch, t¸c gi¶ miªu t¶ nçi nhí ngêi th©n, Kim Träng cña K ë lÇu Ngng BÝch. 2.Th©n bµi: * Tæng: K sèng mét m×nh ë lÇu Ngng BÝch, lu«n lu«n nhí tíi Kim Träng vµ cha mÑ. * TrÝch th¬: * Diễn xuôi: Sống cô đơn một mình trên lầu NB, K nhớ đến KT,nhớ đến lời thề hẹn ớc mà ân hận vì mình không giữ đợc lời thề,K không thể quên đợc KT, nàng thơng cho KT. K nhí cha mÑ, h×nh dung cha mÑ ®ang tùa cöa ngãng tr«ng m×nh. K lo ë nhµ không có ai nằm ấm giờng cho cha mẹ, để cha mẹ lo lắng mà già đi. * Ph©n tÝch NT->ND: - Miªu t¶ néi t©m cña K: Th¬ng nhí, ®au khæ, c¶m thÊy m×nh lµ ngêi con bÊt hiÕu. - §iÓn tÝch "s©n lai, gèc tö"béc lé t©m tr¹ng nhí cha mÑ cña K. - Từ láy "bơ vơ"->sự cô đơn của K. - §éng tõ "gét, röa, xãt, tùa cöa, «m"-> diÔn t¶ nçi khæ t©m, mÆc c¶m téi lçi cña K. - NhÞp th¬, giäng ®iÖu nhÑ nhµng, l¾ng s©u. * Hợp: Lòng thuỷ chung với chàng Kim và đức hi sinh cao đẹp của K. Liên hệ với lßng thuû chung hiÕu th¶o cña Vò N¬ng. N©ng cao tíi ngêi pnxhpk. 3. KÕt bµi: - K/® thµnh c«ng cña t/g. - T/c cña t/g, ngêi viÕt: C¶m th¬ng thay cho sè phËn cña nµng.. §Ò8: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh÷ng c©u th¬ sau: " Buån tr«ng... ghÕ ngåi" ( TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du).. I.Tìm hiểu đề: cho hs tự làm. II.LËp dµn bµi: 1.Më bµi: cho hs tù lµm. 2.Th©n bµi: * Tổng: Đoạn thơ tả cảnh, ngụ tình. Miêu tả cảnh đẹp rộng lớn bao la để nói lên tâm trạng cô đơn, đau đớn của K. * TrÝch th¬: * DiÔn xu«i: K buån khi nh×n c¸nh buåm xa xa, nh×n ngän níc míi sa, nh×n hoa tr«i man mác, nhìn nội cỏ, chân mây, mặt đất một màu xanh,nhìn gió cuốn mặt duyềnh, nghe tiÕng sãng kªu quanh ghÕ ngåi. * Ph©n tÝch NT->ND: - Miªu t¶ c¶nh ngô t×nh, Èn dô - H/a: hoa trôi man mác-> c/đ lênh đênh vô định. - H/a: cánh buồm xa xa -> lu lạc biết lúc nào đợc đoàn tụ. - H/a: nội cỏ rầu rầu-> c/đ cô đơn. - H/a: Tiếng sóng ầm ầm->tai hoạ đến với K bất cứ lúc nào. - §iÖp ng÷ "buån tr«ng"->khóc ®iÖu buån tr«ng. - Tõ l¸y: xa xa, thÊp tho¸ng, man m¸c...giµu chÊt t¹o h×nh-> c¶nh buån réng mªnh mông, nỗi cô đơn đau đớn của K..

(29) - NhÞp ®iÖu chËm r·i t¹o ©m ®iÖu trÇm buån, hiu h¾t, c©u hái tu tõ nh nh÷ng c¬n sãng Ên s©u nçi buån cña K. * Hîp: - Kq nt vµ nd. - T/c th¬ng xãt cho K. 3.KÕt bµi: - K/® l¹i c¸c mÆt thµnh c«ng cña t/g. - Nçi ®au khæ cña K còng nh bao ngêi pn kh¸c trong xhpk. - Thái độ cảm thơng của ngời đọc. Tuần 10 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1. §Ò 9: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ ®o¹n th¬ sau: "Nçi m×nh thªm tøc nçi nhµ ThÒm hoa mét bíc lÖ hoa mÊy hµng. Ng¹i ngïng dîn giã e s¬ng, Ngõng hoa bãng thÑn tr«ng g¬ng mÆt dµy. Mèi cµng vÐn tãc, b¾t tay, NÐt buån nh cóc ®iÖu gÇy nh mai." (TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du).. I.Tìm hiểu đề: cho hs tự làm. II.LËp dµn bµi: 1. Më bµi: cho hs tù lµm. 2. Th©n bµi: * Tæng: hs tù tr×nh bµy. * TrÝch th¬. * Diễn xuôi: Kiều bớc ra không nói năng gì với tâm trạng tức tối, nàng đã khóc, e ngại, mỗi bớc đi của nàng là một hàng lệ tuôn rơi tuy vậy nhng Kiều vẫn đẹp. * Ph©n tÝch: - NT miªu t¶ néi t©m: tøc, khãc, e thÑn. - H/a ớc lệ: gió sơng, mai, cúc -> Kiều buồn nhng vẫn đẹp. - K không nói năng gì cả -> đức hi sinh, sự nhẫn nhục. - Ng«n ng÷: khãc , ng¹i ngïng. - NhÞp th¬ chËm r·i, trÇm buån. * Hîp: + K/® nh÷ng thµnh c«ng vÒ nd + nt, n©ng cao->ngêi pn trong xhpk. + Thái độ t/g: Tố cáo xhpk, ngợi ca đức hi sinh, lòng vị tha, yêu thơng, hiếu thảo của nµng. 3. KÕt bµi: - Thµnh c«ng viÖc miªu t¶ néi t©m K. - T/c của ngời đọc.. Đề10: Trình bày cảm nhận của em về đọan: " Vân Tiên ghé lại bên đờng th©n vong" (Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga-NguyÔn §×nh ChiÓu). I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬. - ND: LVT anh dũng, dũng cảm, xả thân cứu đời..

(30) - Ph¹m vi: nh÷ng c©u th¬ trªn. II.T×m ý vµ lËp dµn bµi: 1. Mở bài: Giới thiệu t/g, t/p, dẫn dắt đoạn trích, nt miieu tả nv qua hành động, thấy đợc Vân Tiên là một anh hùng. 2.Th©n bµi: * Tæng: hs tù tr×nh bµy. * TrÝch th¬: * Diễn xuôi: LVT đi trên đờng nghe thấy có kẻ cớp, LVT xông vào và quát lớn: kẻ nào h¹i d©n ra ®©y. Phong Lai lµ tíng cíp tøc giËn: "Th»ng nµo d¸m tíi lÉy lõng vµo ®©y". LVT không hề sợ hãi bỏ qua những lời nói của Phong Lai, chàng xông vào đánh cho chúng tơi bời. chàng đánh bên phải, vụt bên trái làm tan tác cả bọn cớp. Bon cớp chạy t¸n lo¹n, Phong Lai bÞ LVT cho mét gËy chÕt t¬i. * Ph©n tÝch NT->ND. - Miêu tả nv qua hành động: (ghé lại, xông vào, đánh phải, vụt trái), lời nói ngắn gọn, døt kho¸t, sù t¬ng ph¶n vÒ ngêi, vò khÝ víi bon cíp->LVT dòng c¶m, nghÜa hiÖp, d¸m chiến đấu và chiến thắng, trừ ác cứu ngời. * Hîp: - NT+ ND. - So s¸nh víi Tõ H¶i vÒ viÖc nghÜa. 3.KÕt bµi: - K/® phÈm chÊt LVT. - Thái độ ngợi ca trân trọng của t/g. Buổi 2:. §Ò11: Ph©n tÝch c¸i hay cña ®o¹n th¬ sau: " Níc trong röa ruét s¹ch tr¬n Hµn Giang" (TruyÖn Lôc V©n Tiªn- NguyÔn §×nh ChiÓu).. I. T×m ý, lËp dµn ý: 1.Më bµi: Giíi thiÖu t/g, t/p, dÉn d¾t giíi thiÖu ®o¹n trÝch, nghÖ thuËt, c/s cña «ng ng trong s¹ch, tù do, hoµ hîp víi thiªn nhiªn. 2.Th©n bµi: Nªu xuÊt xø cña ®o¹n trÝch: LVT b¨n kho¨n... *ý1:C/s trong s¹ch kh«ng mµng danh lîi. "Níc trong... lßng ®©y". Quan ®iÓm: sèng trong s¹ch, danh lîi kh«ng lµm cho sên lßng «ng. ý nghĩa: Hiểu rõ hơn về mục đích,việc làm của ông ng, ông là ngời tốt, không ham danh lîi, l¬ng thiÖn, trong s¹ch, v« t, hµo hiÖp. * ý2: C/s tù do, trong s¹ch, hoµ hîp víi thiªn nhiªn. - TrÝch th¬. - Miªu t¶ l¹i c/s cña «ng ng: sèng ë ®©u? lµm c«ng viÖc g×? - Pt nt->nd: ®iÖp tõ "mét", tõ l¸y "vui vÇy, nghªu ngao"-> tù do, phong th¸i tù t¹i. Điệp từ "vui"-> thái độ của ông ng -> c/s vui vẻ...nhịp thơ khoan thai, sóng sánh, đều đặn -> c/s an nhàn, vui thích. H/a thiên nhiên (gió, trăng, trời, ma, đất ->c/s chan chứa thiªn nhiªn. - Hîp: + ông ng là ngời nh thế nào?c/s nh thế nào? Thái độ của t/g trớc c/s này. Liên hệ + so s¸nh víi c/s cña «ng tiÒu, NguyÔn Tr·i, NguyÔn KhuyÕn. + Thái độ của bản thân: Trân trọng... 3. KÕt bµi: hs tù lµm. Tuần 11 Ký duyệt BGH: / / Ngày soạn:.

(31) Ngày dạy:. Buổi 1:. Hớng dẫn lập dàn bài cho một số đề văn tự sự. ( Theo SGK trang 191). §Ò bµi: H·y tëng tîng m×nh gÆp gì vµ trß chuyÖn víi ngêi lÝnh l¸i xe trong tác phẩm "Bài thơ về tiểu đội xe không kính"- Phạm Tiến Duật. Viết bài văn kể lại cuộc gặp gỡ và trò chuyện đó. I.Yªu cÇu: - Phải bám sát nội dung bài thơ để xây dựng một câu chuyện thích hợp. - Câu chuyện phải làm rõ chủ đề: ca ngợi những ngời chiến sĩ lái xe dũng cảm, lạc quan đã vợt qua gian khó để thực hiện nguyện vọng của dt- thống nhất đất nớc. - Để nv "tôi"đợc gặp nv ngời lính lái xe cách đây đã hơn 30 năm cần tạo đợc một tình huèng truyÖn hîp lÝ. - Có thể chia thành ba cảnh sau để kể: + Cảnh xe trên đờng ra trận với nhiều hiểm nguy, gian khổ. + C¶nh nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe gÆp nhau, thµnh ®oµn xe kh«ng kÝnh. + C¶nh g® l¸i xe qu©y quÇn n¬i b·i nghØ. II. LËp dµn bµi: 1. Më bµi: - Tình huống để các nv gặp gỡ: - Hoặc đến thăm gđ thơng binh, thăm bảo tàng quân đội, thăm nghĩa trang liệt sí...hoặc đợc gặp ngời cs lái xe trên đờng Trờng Sơn năm xa. - Hoặc tởng tợng đến Trờng Sơn trong chiến tranh chống Đế Quốc Mĩ và gặp ngời cs l¸i xe. ( T×nh huèng cÇn tù nhiªn, cã t/d lµm râ tÝnh c¸ch nv ngêi l¸i xe) 2. Th©n bµi: - Ngời lính lái xe trờng sơn kể chuyện, nv "tôi" giữ vai trò gợi chuyện, đánh giá làm rõ ý nghÜa c©u chuyÖn. CÇn lµm râ nh÷ng ý sau: - Những gian khổ mà ngời lính lái xe phải chịu đựng: sự khốc liệt của chiến tranh, kÝnh xe vì, xe bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ... - Những p/c cao đẹp của ngời lính: dũng cảm, hiên ngang, lạc quan và có chút ngang tµng cña nghÒ nghiÖp, trÎ trung sèng cã lÝ tëng, cã tr¸ch nhiÖm víi Tæ Quèc. - Sù kh©m phôc, kÝnh träng, yªu mÕn cña nv "t«i" 3. KÕt bµi: KÕt thóc cuéc nãi chuyÖn, chia tay ngêi l¸i xe, Ên tîng cña nv "t«i", suy nghÜ vÒ ngêi lÝnh l¸i xe, vÒ thÕ hÖ cha anh.. Buổi 2:. Đề bài: Nhân ngày 20-11, kể lại một kỉ niệm đáng nhớ về thÇy, c« gi¸o cò. I. Yªu cÇu - Ngời kể có thể vẫn còn đi học, có thể đã trởng thành. - Kỉ niệm có thể là vui, có thể là buồn, miễn sao sau đó đọng lại bài học làm ngời sâu s¾c. - Câu chuyện phải tạo đợc một bài học thấm thía hoặc một ý nghĩa sâu sắc, cần tạo ra những tình huống bất ngờ, độc đáo, sâu sắc. - Kết hợp miêu tả, biểu cảm, độc thoại nội tâm. II. LËp dµn bµi: 1. Më bµi.

(32) - Kh«ng khÝ tng bõng cña ngµy 20-11 ë trêng, ë líp, ë ngoµi xh. - NghÜ vÒ thÇy c« vµ nhí kØ niÖm vÒ ngêi thÇy. 2.Th©n bµi: a. Giíi thiÖu c©u chuyÖn: - Không gian, thời gian, địa điểm. - H/c x¶y ra c©u chuyÖn. b. KÓ chuyÖn: - Giíi thiÖu vÒ ngêi thÇy hoÆc c«: + T¶ diÖn m¹o, tÝnh t×nh, nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ kh¶ n¨ng c«ng viÖc... + T/c và sự đánh giá của hs với thầy ,cô. - DiÔn biÕn c©u chuyÖn(träng t©m). + Sù ph¸t triÓn cña c¸c t×nh tiÕt. + Vai trò chủ đạo của nv trong truyện. + Tình huống đặc biệt(chú ý kể bằng giọng kể chuyện về hồi ức xa. - KÕt thóc chuyÖn vµ suy nghÜ cña ngêi kÓ: + KÕt truyÖn: Nh÷ng nhËn thøc s©u s¾c trong t©m hån, t×nh c¶m hoÆc trong ý chÝ v¬n lên, trong rèn luyện đạo đức. + Suy nghĩ: Yêu thơng, kính trọng, biết ơn (độc thoại , lời nhắn gửi tới thầy cô, bè b¹n). 3.Kết bài: Câu chuyện là những kỉ niệm êm đẹp hoặc đáng ghi nhớ của tuổi thơ.. Đề bài: Kể về một cuộc gặp gỡ với các anh bộ đội nhân ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam(22-12). Trong buổi gặp gỡ đó, em đợc thay mặt các bạn phát biểu những suy nghĩ của thế hệ mình về thế hệ cha anh đã chiến đấu, hi sinh để bảo vệ Tổ quốc.. I. Yªu cÇu: - Kể chuyện có nhiều nv, trong một sinh hoạt đông vui, xúc động của tình cảm quân d©n. - Xây dựng câu chuyện của các chú bộ đội kể cho nghe: đó là những kỉ niệm chiến tr ờng(đánh trận, tình đồng đội, tình cảm hậu phơng). - C©u chuyÖn cã 2 phÇn: + Lời kể của chú bộ đội. + C¶m nhËn vµ lêi ph¸t biÓu cña b¶n th©n ngêi kÓ(cã thÓ lång vµo nhau, còng cã thÓ t¸ch biÖt). - Lời phát biểu đáp lại đảm bảo 2ý: cảm ơn và xác định đợc trách nhiệm của hs đối với đất nớc. II.LËp dµn bµi: 1. Më bµi: - Ngµy kØ niÖm thµnh lËp Qu©n §éi nh©n d©n VN(22-12) thùc sù trë thµnh ngµy héi cña qu©n d©n c¶ níc. - Trờng tổ chức đi thăm các chú bộ đội biên phòng- đơn vị kết nghĩa với nhà trờng. 2. Th©n bµi: a. Giíi thiÖu c«ng viÖc tæ chøc, chuÈn bÞ cña thÇy, trß: - Không khí lúc đầu gặp gỡ: vui vẻ, nhộn nhịp, đón tiếp nồng hậu. - Trang trÝ, khÈu hiÖu, hoa, bµn ghÕ, kh¨n tr¶i bµn, b¸nh kÑo... - Tham quan phßng truyÒn thèng, n¬i ¨n chèn ë, n¬i tËp luyÖn thÓ thao, vên rau, chuång tr¹i ch¨n nu«I (nÕu cã). b. Nghe kÓ chuyÖn (träng t©m). - Câu chuyên xảy ra trong c/s chiến đấu của ngời lính nơi biên cơng (hoặc hải đảo, rõng nói). - Nhân vật trong đó là ngời kể hoặc đồng đội (còn sống hay đã hi sinh)mà ngời kể chøng kiÕn. - ChuyÖn cã nh÷ng t×nh huèng gay cÊn, bÊt ngê, kh¾c s©u ý nghÜa gi¸o dôc. - Miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ cña häc sinh khi nghe kÓ chuyÖn..

(33) c. Đại diện hs lên đáp lời (ngời viết truyện): Cảm ơn, tự hào, hứa hẹn tiếp bớc cha anh để bảo vệ và dựng xây đ/n. 3. Kết bài: Mong muốn tổ chức nhiều cuộc giao lu để nâng cao hiểu biết và đ/s tâm hån thªm phong phó. Tuần 12 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1: Híng dÉn lµm bµi v¨n tù sù dùa vµo mét v¨n b¶n kÓ l¹i mét c¸ch s¸ng t¹o. I.LÝ thuyÕt. 1. Kiểu1: Kể chuyện sáng tạo dựa hoàn toàn vào cốt truyện đã có. C¸ch lµm: - Đảm bảo cốt truyện: Giữ đợc sự việc và tình tiết quan trọng. - Kể theo ngôi kể hoặc ngời kể mà đề yêu cầu. + Ng«i kÓ thø nhÊt. + Ng«i kÓ thø ba. - Ph©n biÖt ng«i kÓ, ngêi kÓ. - Nếu đề không yêu cầu rõ kể theo ngôi kể nào thì phải chú ý chọn ngời kể cho hợp lí. - Khi kÓ theo ng«i kÓ míi th× lêi kÓ ph¶i phï hîp. - Có khi phải thay đổi một số trình tự sự việc. - Đặc biệt phải biết thay đổi, thêm bớt một số yếu tố phụ nh miêu tả, biểu cảm, nghị luËn. 2. Kiểu2: Dựa vào một nv hoặc một số nv hay một tình tiết nào đó trong vb kể lại mét c¸ch s¸ng t¹o. Yªu cÇu: - NV hay tình tiết mà đề đa ra phải giữ nguyên. - Ngời viết hoàn toàn sáng tạo những sự việc mới, nv mới sao cho hấp dẫn sinh động. - §Æc biÖt trong bµi viÕt còng cã yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn sao cho phï hîp víi ng«i kÓ, ngêi kÓ. - Có thể đa ra một số sv,nv đã có trong vb để kể lại hoặc để nhằm mục đích so sánh. II.Thùc hµnh.. §Ò1: NhËp vai Tr¬ng Sinh kÓ l¹i phÇn ®Çu c©u chuyÖn "ChuyÖn ngêi con g¸i Nam Xơng" ( từ đầu đến: "nhng việc chót đã qua rồi ). I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tù sù. - Néi dung: Dùa vµo phÇn ®Çu c©u chuyÖn kÓ l¹i mét c¸ch s¸ng t¹o. - Ng«i kÓ: thø nhÊt, ngêi kÓ TS. II.T×m ý: - "T«i" lÊy Vò N¬ng: miªu t¶ ngo¹i h×nh, phÈm gi¸ cña VN, sù viÖc lÊy vî, suy nghÜ của "tôi", "tôi" hành động nh thế nào? - "T«i" ®i lÝnh: lêi tho¹i cña "t«i", miªu t¶ l¹i VN, suy nghÜ, t×nh c¶m, sù lu luyÕn... - Sau 3 năm "tôi" trở về nghi oan, đánh đuổi-->vợ chết oan: Đau đớn khi mẹ mất, độc thoại nội tâm, cuộc đối thoại giữa "tôi"và con, "tôi"đùng đùng nổi giận, đập phá, miêu t¶ VN. - Nỗi oan cua vợ, biết đợc ở nhà vợ vô cùng vất vả, thơng nhớ "tôi".Suy nghĩ của "tôi"về việc làm của mình(độc thoại nội tâm); về những tháng ngày vất vả của vợ(nghị luËn). - Phan Lang kể về việc VN đợc cứu và lập đàn giải oan. + Miêu tả cảnh, đối thoại.

(34) + §éc tho¹i néi t©m + nghÞ luËn. ………. Buổi 2:. §Ò2: Dùa vµo bµi th¬ "¸nh tr¨ng"-NguyÔn Duy kÓ l¹i c©u chuyÖn. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tù sù. - Néi dung: Dùa vµo bµi th¬ "¸nh tr¨ng"kÓ l¹i c©u chuyÖn mét c¸ch s¸ng t¹o. - Ng«i kÓ: thø nhÊt- t«i. II. T×m ý: - Nh÷ng vÇng tr¨ng trong kÝ øc. + Nh÷ng ngµy gian khã cña chiÕn tranh chèng MÜ tr¨ng lµ ¸nh s¸ng. + Trăng gắn với những đêm nghe ba kể chuyện kháng chiến. + §i t¾m s«ng, ®i däc bê biÓn cã ¸nh tr¨ng chan hoµ lÊp l¸nh. + Tr¨ng soi cho m¸ lµm viÖc. - Nh÷ng vÇng tr¨ng g¾n bã víi chiÕn sÜ. + §êng hµnh qu©n díi ¸nh tr¨ng. + Trăng soi sáng con đờng, ý chí ta đi. + Trăng gợi nhớ đến ngời thân. - Trăng trong đời sống hoà bình. + Sung tóc, Êm no cña ®/n, bÒ bén c«ng viÖc. + Tr¨ng vÉn s¸ng, vÉn dâi theo. + Bất ngờ trăng trở về thuỷ chung, trăng nhắc nhở khơi gợi cho con ngời t/c tốt đẹp cña qu¸ khø-->sù hèi hËn cña "t«i"vÒ sù l·ng quªn-->nghÖ thuËt, triÕt lÝ, bµi häc. KÕt bµi: VÇng tr¨ng ngêi ngêi to¶ s¸ng, soi räi t©m hån mçi chóng ta, tr¨ng m·i lµ ngêi b¹n tri ©m tri kØ. §Ò3: Tëng tîng m×nh lµ Thuý KiÒu kÓ l¹i sù viÖc MGS mua KiÒu cña NDu.. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tù sù. - Néi dung: Dùa vµo v¨n b¶n "MGS mua KiÒu" kÓ l¹i c©u chuyÖn mét c¸ch s¸ng t¹o theo lêi cña TK. - Ng«i kÓ: thø nhÊt- t«i- TK. - SV chính: MGS đến nhà, MGS mua Kiều. - Nh©n vËt chÝnh: Thuý kiÒu vµ MGS. II. Dµn bµi: 1.Më bµi: DÉn d¾t sù viÖc Giíi thiÖu Nh©n vËt t«i( Thuý KiÒu)... vµ nh©n vËt M· Gi¸m Sinh Sự việc: Mã Giám Sinh đến mua tôi C¶m xóc cña t«i 2.Th©n bµi: - MGS đến nhà tôi. + Mối đa MGS đến-> tâm trạng của tôi(buồn đau, lo lắng, hồi hộp...). + Mô mèi giíi thiÖu MGS,( MGS giíi thiÖu vÒ m×nh). ( Đối thoại, độc thoại nội tâm ( tự hỏi mình về MGS: tên, quê-> nghị luận).

(35) + Tôi nhìn thấy MGS(miêu tả ngoại hình, hành động của MGS-> nội tam của K( đánh giá, nhận xét về hình dáng, diện mạo, hành động của ngời mà mình sẽ lấy). - Tôi bớc ra: miêu tả nội tâm, diễn biến, tâm trạng, độc thoại nội tâm, tự an ủi mình, k×m nÐn... - MGS thö tµi s¾c: + Miêu tả hành động của MGS. + T©m tr¹ng cña t«i khi ph¶i lµm theo y/c cña h¾n, mô mèi. + Thái độ, tâm trạng của MGS dới điểm nhìn của tôi. + Đánh giá, nhận xét hành động của MGS -> coi tôi nh một món hàng(nghị luận). - MGS hỏi đồ sính lễ. + §èi tho¹i, lêi tho¹i cña MGS. + Miêu tả nội tâm của toi ( đánh giá của tôi về lời nói). - MGS trả giá: miêu tả hđ của MGS (đối thoại mụ mối+ MGS), suy nghĩ của tôi, đánh gi¸, nhËn xÐt vÒ MGS: keo kiÖt, bñn xØn. 3. KÕt bµi: kÕt thóc sù viÖc vµ suy nghÜ. Tuần 13 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1:. §Ò 4: Trong vai Lôc V©n Tiªn trong "LVT gÆp n¹n"kÓ l¹i sv gÆp n¹n trong lÇn bÞ TrÞnh H©m h·m h¹i. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tù sù. - Néi dung: Sù viÖc gÆp n¹n cña t«i(LVT) trong lÇn bÞ TrÞnh H©m h·m h¹i. - Ng«i kÓ: thø nhÊt- t«i- LVT. - SV chính: Tôi(LVT) bị hãm hại bởi Trịnh Hâm; tôi đợc ông ng cứu sống. - Nh©n vËt chÝnh: V©n Tiªn- t«i. II. Dµn bµi: 1. Më bµi: - DÉn d¾t - Giới thiệu nhân vật chính tôi(LVT), sự việc tôi bị hãm hại và đợc ông ng cứu giúp, c¶m xuc cña t«i. 2.Thân bài: viết ngắn gon h/c dẫn đến sự việc. - TrÞnh H©m h·m h¹i t«i: + Đối thoại, miêu tả lại cảnh đêm, thời gian. + Trịnh Hâm đẩy tôi xuống nớc(miêu tả hành động của Trịnh Hâm, suy nghĩ của tôi: thÊt väng, buån). + TrÞnh H©m gi¶ dèi...trong lóc t«i hÊp hèi nghe thÊy TrÞnh H©m gi¶ vê kªu trêi, mäi ngêi th¬ng xãt. - LVT đợc giao long, ông ng cứu. + Đợc giao long cứu: qua lời kể của ông ng(mình nghĩ là đợc giao long cứu). + Gia đình ông ng cứu: miêu tả hđ cứu mình của ông ng, đánh giá: Trịnh Hâm không b»ng loµi cÇm thó, «ng ng lµ con ngêi tèt bông. + VT tØnh l¹i kÓ hÕt ngän ngµnh, «ng ng cã ý muèn mêi LVT ë l¹i, LVT kh«ng biÕt lấy gì trả ơn(đối thoại giữa tôi và ông ng, đánh giá về con ngời ông ng. + Ông ng tâm sự về c/s của mình (đối thoại của ông ng,miêu tả cảnh công việc, nghị luận, đánh giá về con ngời ng ông. 3.KÕt bµi: T«i ra vÒ, rót ra bµi häc triÕt lý: lßng nh©n nghÜa..

(36) Buổi 2:. Đề5: Tởng tợng mình gặp ngời đồng chí trong bài thơ "Đồng chÝ"- ChÝnh H÷u. I. Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tù sù. - ND: T×nh ®/c cña nh÷ng ngêi c/s: c¬ së xd t×nh ®/c, sù g¾n bã keo s¬n. - Ngêi kÓ: t«i. - Nh©n vËt chÝnh: t«i vµ ngêi ®/c. II. Dµn bµi: 1.Më bµi: DÉn d¾t. Giíi thiÖu. Nhân vật tôi và ngời đồng chí Sù viÖc: t×nh ®/c qua c¬ së vµ sù g¾n bã keo s¬n.. C¶m xóc cña t«i 2.Th©n bµi: - Nãi qua vÒ nh÷ng ngµy th¸ng k/c chèng Ph¸p. - C¬ së h×nh thµnh t×nh ®/c cña t«i vµ ®.c. + §èi tho¹i kÓ vÒ vïng quª, quª h¬ng cña mçi ngêi, lêi nãi nhÑ nhµng nh t©m t×nh, thñ thØ. + Khi gặp nhau, kể lại diễn biến -> lạ-> quen nhau-> bạn tri kỉ -> đồng chí. + Miªu t¶ l¹i nh÷ng lóc sóng bªn sóng, ®Çu s¸t bªn ®Çu. + Độc thoại nội tâm: lí tởng, mục đích, nhiệm vụ, suy nghĩ về tình đ/c->gặp gỡ tự nhiªn. + Tôi hiểu đợc ngời đ/c của tôi. + Đối thoại: khi anh đi anh đã bỏ lại ruộng nơng, gửi bạn thân cày, gian nhà không... + §éc tho¹i néi t©m: t«i nhí nhµ, nhí ngêi th©n...thªm yªu lµng, yªu Tæ quèc, v× lÝ tëng v× ®/n. + Miªu t¶ l¹i nh÷ng ®/c chiÒu chiÒu nhí nhµ. - Nh÷ng n¨m th¸ng gian khæ. + Tôi bị sốt rét anh đã chăm sóc tôi9miêu tả hđ, nội tâm của tôi, suy nghĩ về bạn bè, hoµn c¶nh. + Sự gắn bó giữa tôi và anh: cời để xoa dịu cái rét, nắm tay truyền hơi ấm cho nhau-> néi t©m, t×nh ®.c, ý nghÜa cña t×nh ®.c. - Những đêm chờ giặc tới. + Miªu t¶ c¶nh. + Suy nghÜ cña t«i, ý nghÜa h/a "®Çu sóng tr¨ng treo" 3. Kết bài: đánh giá về tình đ/c của tôi và anh cũng nh của ngời lính.. §Ò 6: H·y tëng tîng m×nh gÆp ngêi lÝnh l¸i xe trong bµi th¬ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính"-Phạm Tiến Duật.. I.Tìm hiểu đề: II. Dµn bµi: 1. Më bµi: DÉn d¾t giíi thiÖu vÒ cuéc gÆp gì gi÷a nv t«i vµ ngêi lÝnh l¸i xe, giíi thiÖu anh lÝnh l¸i xe vµ cuéc trß chuyÖn. 2. Th©n bµi: - N/nh©n v× sao xe kh«ng cã kÝnh: lêi trao. + Nh×n nh÷ng chiÕc xe kh«ng cã kÝnh, t«i hái t¹i sao xe k cã kÝnh..

(37) + Các anh trả lời hóm hỉnh, vui tơi: lời đáp.( đối thoại, giọng điệu, hđ, suy nghĩ của m×nh). - Nh÷ng c¶m gi¸c cña ngêi lÝnh l¸i xe: lêi trao. + Đối thoại:lời đáp, lời trả lời của các anh rất tự nhiên không chút phàn nàn (giọng ®iÖu, ng«n ng÷ ) + Miªu t¶ l¹i thiªn nhiªn, suy nghÜ vÒ lêi nãi cña c¸c anh. - Những khó khăn của các anh trên đờng:hỏi về những khó khăn: lời trao. + Miªu t¶ l¹i lêi nãi rÊt tù nhiªn, ph¬i phíi kh«ng chót nghÜ ngîi, miªu t¶ l¹i anh l¸i xe. + Nh÷ng tiÕng cêi vui vÎ + Suy nghĩ của tôi về các anh (kể về tiểu đội xe không kính hoặc ở nơi gặp gỡ). Lêi trao: Hái vÒ cuéc gÆp gì cña c¸c anh + T/c cña nh÷ng ngêi c/s + Sù chia xÎ cña c¸c anh nh anh em trong nhµ + Suy nghÜ cña t«i vÒ nh÷ng ngêi c/s. - Sự tàn phá của bom đạn và ý chí của các anh. + Miêu tả lại những chiếc xe-> sự nguy hiểm của các anh trên đờng. + Tr¸i tim, ý chÝ, t tëng cña nh÷ng ngêi lÝnh. 3. KÕt bµi: - Cuéc chia tay gi÷a t«i vµ c¸c anh. - Suy nghÜ cña t«i vÒ t«i vµ c¸c cs l¸i xe còng nh cs ®i k/c. Tuần 14 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1:. §Ò7: NhËp vai nh©n vËt ngêi ch¸u trong bµi th¬ "BÕp löa"B»ng ViÖt kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm g¾n bã cña m×nh vÒ bµ, vÒ bÕp löa, béc lé suy nghÜ t/c. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tù sù. - Néi dung: Nh÷ng kØ niÖm g¾n bã cña m×nh vÒ bµ, vÒ bÕp löa vµ béc lé nh÷ng suy ngÉm, t×nh c¶m. - Ng«i kÓ: thø nhÊt- nv xng t«i. - SV: KØ niÖm ngµy xa cña ch¸u vµ bµ - Nh©n vËt chÝnh: t«i(ngêi ch¸u)vµ bµ. II. Dµn bµi: 1 Më bµi: - DÉn d¾t giíi thiÖu vÒ nv t«i vµ bµ. - Sù viÖc: KØ niÖm g¾n bã. - H/c nhí vÒ bµ: ba c©u th¬ ®Çu. 2.Th©n bµi: a. Những kỉ niệm lên 4 tuổi (1945). Kể và tả lại h/c gđ, đ/n khi xảy ra nạn đói và cảm xúc, suy nghĩ của tôi cháu đã quen mùi khói-> nỗi khổ của gđ, quê hơng, đ/n-> những xúc động của cháu về kỉ niệm. b.KØ niÖm 8 n¨m ë cïng bµ. - H/c sèng cña hai bµ ch¸u: miªu t¶ l¹i h/c cña bµ víi ng÷ng c«ng viÖc ch¨m sãc, lo l¾ng cho ch¸u, t¶ l¹i nh÷ng phót gi©y ngåi bªn bµ, ngåi bªn bÕp löa nghe bµ kÓ chuyÖn vµ tiÕng chim tu hó. - Suy ngÉm, b×nh luËn cña ch¸u vÒ tiÕng chim tu hó, vÒ bµ..

(38) c. Kỉ niệm giặc đốt làng, đốt nhà. - Miêu tả lại h/a làng xóm, ngôi nhà của 2 bà cháu bị giặc đốt. - KÓ l¹i sù viÖc lµng xãm gióp 2bµ ch¸u dùng l¹i c¨n nhµ - Lêi d¹y cña bµ->c¶m nhËn, suy nghÜ cña ch¸u vÒ t×nh lµng xãm, vÒ lêi d¹y b¶o cña bµ, hiÓu ra: bµ lµ ngêi mÑ VN anh hïng.ë ph¬ng trêi xa suy ngÉm vÒ c«ng viÖc nhãm bếp lửa,c/đ của bà, những t/c của bà đã dành cho cháu.Nghị luận, đánh giá. 3.KÕt bµi: §Ò 8: NhËp vai vn «ng Hai trong truyÖn ng¾n "Lµng"- Kim L©n kÓ l¹i sv «ng Hai nhËn tin lµng DÇu theo t©y. §Ò 9: NhËp vai vn bµ Hai trong truyÖn ng¾n "Lµng"- Kim L©n kÓ l¹i chuyÖn g® m×nh ë n¬i t¶n c. §Ò 10: Tëng tîng m×nh lµ nh©n vËt anh thanh niªn trong "LÆng lÏ Sa Pa"kÓ vÒ cuéc gặp gỡ bất ngờ trên đỉnh Yên Sơn. Đề 11: Thử đặt mình ở vai ông hoạ sĩ trong "Lặng lẽ Sa Pa"kể lại câu chuyến đi c«ng t¸c qua Sa Pa. §Ò 12: H·y kÓ l¹i cuéc gÆp gì cña cha con «ng S¸u trong "ChiÕc lîc ngµ"-NguyÔn Quang S¸ng theo lêi håi tëng cña «ng S¸u hoÆc bÐ Thu. §Ò 13: KÓ l¹i truyÖn ng¾n "ChiÕc lîc ngµ"b»ng lêi kÓ míi. Chó ý:. - Dựa theo sự việc, nhân vật đã có trong vb - Đặc biệt thể hiện đợc điểm nhìn của ngời kể. - S¸ng t¹o thªm nh÷ng yÕu tè miªu t¶,nl sao cho phï hîp. Buổi 2: Đề 14:. Tởng tợng, một lần em đợc đi thăm quan Sa Pa và có cuộc gặp gì, trß chuyÖn víi anh thanh niªn lµm c«ng t¸c khÝ tîng, nh©n vËt trong t¸c phÈm LÆng lÏ Sa Pa cña NguyÔn Thµnh Long. Hãy kể lại cuộc gặp gỡ và trò chuyện đó. Đáp án I. Më bµi: - Giíi thiÖu chuyÕn ®i tham quan Sa Pa vµ cuéc gÆp gì víi anh thanh niªn. II.Th©n bµi:. * Yªu cÇu:. - Kể lại đợc cuộc gặp gỡ tởng tợng đó theo một trình tự nhất định với sự cụ thể về thời gian, địa điểm, không gian và nội dung cuộc gặp gỡ: Từ những cảm nhận ban đầu khi gặp mặt đến cuộc trò chuyện của mình với anh thanh niên. Qua đó, làm nổi bật hình anh anh thanh niên, một con ngời biêt vợt lên tên hoàn cảnh sống đặc biệt để cống hiến cho đất nớc bằng tình yêu nghề, tinh thần trách nhiệm và ý thức đợc công việc của mình; biết tổ chức sắp xếp cuộc sống chủ động và khoa học; quý trọng tình cảm mọi ngời, biết qua tâm đến ngời khác đông thời cũng là ngời hết sức khiêm tốn. - Nêu đợc những cảm nghĩ cá nhân về anh thanh niên và công việc của anh; ý nghĩ của cuéc gÆp gì víi chÝnh m×nh. - Chủ yếu dùng phơng thức biểu đạt tự sự ở ngôi thứ nhất, biết kết hợp sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận làm sáng chủ đề t tởng và làm tăng sức truyền cảm, hÊp dÉn cña truyÖn. III. KÕt bµi: - Bộc lộ ấn tợng sâu đậm nhất về câu chuyện đợc kể. Đề 15: Kể lại truyện ngắn Làng của Kim Lân, trong đó người kể là ông Hai. Đáp án: a, Më bµi:.

(39) - Tả lại buổi trưa trời nắng, sau khi vỡ xong đám đất ngoài bờ suối, tôi nằm vật ra gường, mệt mỏi và nghĩ vẩn vơ. - Nhưng rồi tất cả lại tập trung nhớ về cái làng Chợ Dầu và muốn trở về làng mình. b, Th©n bµi: - Kể lại cảnh “ tôi” đi đến phòng thông tin: + Nghe lỏm xem có tin tức gì mới. Hôm nay may mắn gặp được một anh dân quân đọc rất to, nghe được rất nhiều tin vui về các chiến thắng của quân ta. + Tái hiện tâm trạng rất náo nức của “ tôi ” khi ra khỏi phòng thông tin. - Kể lại cảnh “ tôi ” gặp một đám người tản cư từ dưới Gia Lâm lên. + Qua câu chuyện với những người tản cư, “ tôi ” bàng hoàng biết tin làng Chợ Dầu theo giặc làm Việt gian; miêu tả tâm trạng dằn vặt, đau dớn của “ tôi ”. + Kể lại cảnh im lặng, nặng nề của gia đình “ tôi ” vào buổi chiều và tối hôm đó. Tái hiện lại cuộc đối thoại gữa “ tôi ” và bà vợ trong đêm. + Kể lại thái độ của bà chủ nhà đối với vợ chồng “ tôi ” sau khi có tin làng Chợ Dầu theo giặc. + Tái hiện tâm trạng “ tôi ” trước sự phản ứng của mụ chủ nhà và những người xung quanh về tin làng mình theo giặc. - Kể lại việc “ tôi ” gặp người đàn ông dưới quê lên và biết được tin sự thật làng Chợ Dầu không theo giặc. Tái hiện lại tâm trạng, hành động, cử chỉ và ngôn ngữ vui mừng không tả xiết của “ tôi ” sau khi biết sự thật về làng mình không làm Việt gian. Lu ý: Trong qu¸ tr×nh kể häc sinh cÇn ph¶i yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m , đặc biệt là miêu tả nội tâm .. để thể hiện rõ những trăn trở, dằn vặt, đau dớn của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc, cũng như tâm trạng sung sướng đến tột độ khi biết sự thật . Bài viêt khong nhất thiết phải kể lại tất cả mọi chi tiết như trong truyện Làng của Kim Lân. c, KÕt bµi : - Tái hiện lại những suy nghĩ tốt đẹp và tinh thần phấn chấn thể hiện niềm tin của “ tôi ” đối với làng của mình. Tuần 15 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. Buổi 1:. /. /.

(40) Đề 16: Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy, em hãy kể lại câu chuyện và những suy tư của người lính sau chiến tranh.. Đáp án: 1.Mở bài - Lí do nhân vật trữ tình- tôi kể lại câu chuyện và những suy tư của người lính sau chiến tranh. 2.Thân bài : *Yêu cầu: Câu chuyện của người lính được kể theo trình tự thời gian: - Trong quá khứ: hồi nhỏ và thời chiến tranh, con người sống hồn nhiên, gần gũi với thiên nhiên.Ở đó có đồng, có sông, có rừng, có biển và trăng đã trở thành tri kỉ, con người tưởng như không thể quên cái vầng trăng tình nghĩa. - Ở hiện tại : từ hồi về thành phố, cuộc sống yên bình với tiện nghi hiện đại, vầng trăng tình nghĩa bị dửng dưng, lãng quên. Một sự kiện đã xảy ra: mất điện, nhân vật trữ tình mở tung cửa sổ và bất ngờ gặp vầng trăng - Những suy ngẫm của người lính: gặp lại vầng trăng, những kỉ niệm trong quá khứ ùa về với cảm xúc rưng rưng. Trăng vẫn tròn đầy lặng im và chung thủy làm con người giật mình suy ngẫm: trăng luôn đầy đặn nghĩa tình mà con người có lúc quên trăng, trăng bao dung nhân hậu mà người là kẻ vô tình, quên đi quá khứ... Câu chuyện và những suy ngẫm của người lính nhắc nhở mọi người sống luôn nhớ về quá khứ, uống nước phải nhớ nguồn. Chú ý : Bài có giọng điệu, ngôi kể phù hợp với tiếng nói tâm tình, kết hợp sử dụng miêu tả và miêu tả nội tâm. 3. Kết bài : Khép câu chuyện đồng thời bộc lộ ấn tượng sâu đậm nhất về chuyện được kể. Buổi 2: Đề 17: Hãy tưởng tượng mình gặp gỡ và trò chuyện với bé thu, nay là cô giao liên dũng cảm trong đoạn trích truyện “chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.Viết bài văn kể lại cuộc gặp gỡ và trò chuyện đó. I.Yêu cầu chung: Đề bài thuộc thể loại tự sự. HS chủ yếu dùng phương thức biểu đạt tự sự cần kết hợp với các yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận để làm tăng sức truyền cảm và làm sang rõ chủ đề tư tưởng của câu chuyện. II. Dàn bài 1. Mở bài: - Giới thiệu về chuyện kể, nhân vật. - Cảm nghĩ chung về câu chuyện. 2.Thân bài: - Tạo cớ một cách hợp lí về cuộc gặp gỡ, trò chuyện với bé thu, nay là cô giao liên dũng cảm. - Sau đó lần lượt kể về cảm nhận ban đầu khi mới gặp bé Thu, cô giao liên, về những đối thoại giữa hai người(nên khắc họa rõ cảm xúc của em khi nghe cô giao liên kể về lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng gặp ba, về việc ba làm chiếc lược ngà thể hiện.

(41) nét ngây thơ, ương ngạnh, cứng cỏi, tình cảm sâu sắc, mãnh liệt của bé Thu với ba, tình cảm sâu nặng của ông Sáu với con), suy ngẫm của em về tình cha con sâu nặng, cảm động trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh; về tình cảm gia đình thiêng liêng, là nguồn sức mạnh tinh thần để con người vươn lên; cảm phục sự hi sinh vì nền độc lập tự do cho dân tộc của cha anh; mong ước được sống mãi mãi trong hòa bình. 3.Kết bài: Bộc lộ ấn tượng sâu đậm nhất về cuộc gặp gơ, trò chuyện xúc động đó. Tuần 16 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. Buổi 1: ¤n tËp c¶m nhËn ®o¹n v¨n tù sù. /. I.LÝ thuyÕt A.C¸ch c¶m nhËn mét ®o¹n v¨n xu«i tù sù: 1.Tổng: Cảm nhận khái quát (tơng đơng nh phần mở của cảm nhận một đoạn thơ) 2.Ph©n tÝch: NÕu ®o¹n v¨n cÇn c¶m nhËn cã nhiÒu ý th× cÇn ph¶i chia ý, mçi ý lµm theo T- P –H Chó ý: Khai th¸c nh÷ng yÕu tè nghÖ thuËt x©y dùng sù viÖc, x©y dùng ®o¹n v¨n, x©y dùng nh©n vËt, khi xd sù viÖc th× sù viÖc Êy diÔn ra nh thÕ nµo, cã t×nh huèng hay m©u thuÉn g× kh«ng. - Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhân vật đợc bộc lộ qua những yếu tố nào: Trang phục, diện mạo, hành động, cử chỉ, nét mặt, lời nói, nội tâm. chú ý tác giả đã sử dụng yếu tố phụ nào( miêu tả, nghị luận, đối thoại,độc thoại, biểu cảm) - Ngoài ra còn cần chú ý đến cách dùng từ, đặt câu, các biện pháp nghệ thuật: so sánh, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷… 3.Hîp: §¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña ®o¹n v¨n víi toµn bé t¸c phÈm b»ng c¸ch kh¸i qu¸t l¹i những thàng công về nội dung và nghệ thuật tù đó làm nổi bật vai trò của đoạn trích trong tác phẩm (nó làm nổi bật chủ đề hay tính cách nhân vật) §¸nh gia vÒ t¸c gi¶ - tµi n¨ng, t×nh c¶m. II.Thùc hµnh: §Ò1: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ ®o¹n v¨n sau:" Nhng sao l¹i nÈy ra c¸i tin nh vËy đợc?... không biết họ đã rõ cơ sự này cha?" (Làng- Kim Lân). I.Tìm hiểu đề. 1.ThÓ lo¹i: nghÞ luËn. 2.Néi dung. II.LËp dµn bµi. 1.Më bµi: - Giíi thiÖu nhµ v¨n Kim L©n, truyÖn "Lµng",®o¹n trÝch. - Cảm nhận khái quát: Sau khi nhận đợc tin làng Dầu theo tây, ông Hai rất đau khổ, tủi nhôc->thÓ hiÖn t/y lµng, y/n cña «ng Hai. 2. Th©n bµi. - H/c cña «ng Hai lóc nµy: §éc tho¹i néi t©m-> diÔn biÕn t©m lÝ cña «ng Hai qua lêi độc thoại: nghi ngờ -> phân tích tin-> đau khổ nhục nhã-> lo sợ hãi hùng (dẫn chứng). Diễn biến tâm lí của ông rất phức tạp, giằng co,vò xé giữa đau đớn, nhục nhã và lo l¾ng, gi÷a tin vµ kh«ng tin-> cµng lµm næi bËt t©m tr¹ng xãt xa tñi nhôc vÒ c¸i tin lµng chî DÇu theo t©y-> t×nh yªu lµng cña «ng Hai(«ng lu«n tin, yªu, tù hµo,...vÒ lµng m×nh) - Các kiểu câu: câu nghi vấn, câu cảm thán+ dấu câu-> tâm trạng đau đớn, lo lắng cứ kÐo dµi m·i..

(42) - §iÖp ng÷ "ai ngêi ta...", nhÞp v¨n dån dËp nh nh÷ng con sãng x« vµo t©m can «ng, c©u cuèi nhÞp l¾ng s©u, trÇm l¾ng nçi lo l¾ng. - Ng«n ng÷ mang tÝnh khÈu ng÷ lµ ng«n ng÷ cña ngêi n«ng d©n-> lµm cho nv hiÖn lªn chân thực, sống động-> tình yêu làng, yêu nớc của ông Hai. *Kh¸i qu¸t l¹i. - §¸nh gi¸ vÒ t/y lµng, yªu níc cña «ng Hai. - Nâng cao: đó là t/y làng, y/n của ngời nông dân sau CMt8. - Đánh giá về t/g: am hiểu về ngời nông dân-đó chính là t/y nớc của t/g. 3.KÕt bµi. Buổi 2: §Ò 2: C¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n sau: "Cæ «ng l·o nghÑn ¾ng h¼n l¹i, da mÆt tª rân rân. Ông lão lặng đi, tởng nh đến không thở đợc.Một lúc lâu ông mới rặn è è nuốt mét c¸i g× víng ë cæ, «ng cÊt tiÕng hái, giäng l¹c h¼n ®i. - LiÖu cã thËt kh«ng hë b¸c? Hay lµ chØ l¹i...". LËp dµn bµi.. Tæng: T©m tr¹ng cña «ng Hai b¾t ®Çu nghe tin lµng DÇu theo t©y. Ph©n: - T×nh huèng x©y dùng sù viÖc: «ng Hai ®ang vui v× chiÕn th¾ng cña ta, «ng Hai rÊt yªu lµng th× nghe tin lµng m×nh theo t©y->t×nh huèng bÊt ngê ->trë thµnh tin d÷, mét cú sốc, một tin sét đánh. - X©y dùng nh©n vËt: + T/g miªu t¶ t©m lÝ ë nv «ng Hai: cæ häng nghÑn ¾ng h¼n l¹i, da mÆt tª r©n r©n, lÆng hẳn đi, không thở đợc, hành động rặn è è, nuốt một cái gì vớng ở cổ, cất tiéng hỏi-> miêu tả gián tiếp qua việc khắc hoạ hành động, diện mạo. T/g miêu tả nv bằng một loạt động từ "lặng, không thở đợc, rặn, nuốt, cất...", tính từ "rân rân, nghẹn ắng, è è-> diễn tả xúc động mạnh, đau đớn, bàng hoàng, sửng sốt->do ông yêu làng tha thiết, đi ®©u «ng còng khoe vÒ phong trµo k/c cña lµng «ng -> t/y lµng y/n cña «ng Hai. + C©u hái "LiÖu cã thËt kh«ng hë b¸c? Hay lµ chØ l¹i..."giäng l¹c h¼n ®i, ngËp ngõng,run run. ¤ng Hai hái l¹i, x¸c minh l¹i sù viÖc v× «ng kh«ng tin, kh«ng muèn tin vào điều đó.Qua đó thể hiện một sự hi vọng làng mình không theo tây, tin đó không phải là sự thật hay chỉ là tin đồn-> lòng yêu làng nồng nàn. - §¸nh gi¸ tµi n¨ng cña t/g: ChØ mét ®o¹n v¨n ng¾n t/g x©y dùng nv b»ng yÕu tè miªu tả tâm lí qua cử chỉ, hành động-> tâm trạng đau đớn, bàng hoàng, sửng sốt khi bắt đầu nghe tin lµng m×nh theo t©y-> lßng yªu níc cña «ng Hai, cña ngêi n«ng d©n sau CMt8. Ng«n ng÷ n«ng d©n "nghÑn ¾ng",...ting thÇn k/c cña «ng Hai còng nh mäi ngêi đợc biểu hiện tự nhiên, sâu sắc. Đề 3: Phân tích về đoạn văn sau: "Bên gian bác Thứ đã ngủ từ lâu...ra bên ngoài..." (Lµng - Kim L©n). Tæng: T©m tr¹ng cña «ng Hai lo l¾ng, tr»n träc khi nghe tin lµng DÇu theo t©y vµo mét tèi h«m nhËn tin lµng «ng theo t©y. Ph©n: -T×nh huèng xd nh©n vËt: «ng Hai nghe tin lµng DÇu theo t©y khi «ng rÊt yªu lµng, yªu nớc. Đau đớn, lo lắng, ông không nói gì, tối đến trằn trọc không sao ngủ đợc-> đẩy nv vào những tình huống cao trào càng bộc lộ rõ sự đau đớn, lo lắng, thất vọng-> sự yêu lµng. - NghÖ thuËt xd nv: kh¾c ho¹ t©m lÝ nv. + Bằng cách miêu tả không gian: cảnh chung quanh đều im lặng, bác Thứ ngủ từ lâu, tiÕng chã nhóc nh¾c sña phÝa xa, trÎ con khãc v¨ng v¼ng-> cµng lµm næi bËt sù d»n vÆt lo l¾ng cña «ng hai. + Bằng cách miêu tả hành động của ông Hai: tâm trạng trằn trọc không sao ngủ đợc, hành động trở mình bên này lại trở mình bên kia, thở dài, trằn trọc, day dứt, khắc.

(43) khoải: "Ông lão lặng hẳn đi...đợc"đau đớn, mệt mỏi, dấu(...) kéo dài sự lo lắng, sợ sệt ch¸n trêng cña «ng Hai-> yªu níc. + T/g đặt ra tình huống đó là "tiếng nói léo xéo ở gian bên"->tình huống căng thẳng, nv trong sự giằng xé. Dấu(...) và câu đặc biệt diễn tả tình huống diễn ra đẩy nv vào tình huống căng thẳng làm nổi bật tiếng nói trong đêm im lặng-> tâm lí hồi hộp, lo l¾ng. C©u hái dån dËp cïng kh¾c ho¹ sù lo l¾ng, sî sÖt cña «ng hai => «ng Hai sî nhÊt mụ chủ vì nếu mụ chủ biết đợc chuyện mụ sẽ đuổi, rồi biết đi đâu về đâu-> càng khắc ho¹ râ nÐt phÈm chÊt yªu lµng yªu níc cña «ng Hai. Tuần 17 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /. Buổi 1: §Ò 4: Ph©n tÝch ®o¹n v¨n sau: " ¤ng ho¹ sÜ nghÜ thÇm: "Kh¸ch tíi bÊt ngê, ch¾c cu cậu cha kịp quét tớc, dọn dẹp...và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy." ( "Lặng lẽ Sa Pa"Nguyễn Thành Long).. Dµn bµi. 1. Më bµi: - Giíi thiÖu t/g, t/p, ®o¹n trÝch, nh©n vËt. - Néi dung: nh÷ng gi©y phót gÆp gì ®Çu tiªn gi÷a ho¹ sÜ, c« kÜ s vµ anh thanh niªn. 2.Th©n bµi. - Tình huống bất ngờ của cuộc gặp gỡ và bất ngờ trứơc hành động của anh thanh niên. + Ba ngêi kh«ng quen biÕt nhng nhê lêi giíi thiÖu còng rÊt tù nhiªn cña b¸c l¸i xe mµ 3 ngêi gÆp nhau, cïng nhau lªn th¨m n¬i ë cña anh thanh niªn. + Hành động bất ngờ của anh tn: thông qua suy nghĩ của ông hoạ sĩ: "khách tới bất ngờ...chốnh hạn"và hành động hái hoa tặng cô gái của anh. - Xây dựng nhân vật: đợc thể hiện qua nhiều điểm nhìn: + Dới điểm nhìn ông hoạ sĩ: anh tn hiện lên bằng hành động hái hoa của anh "anh đứng...tổ ong", qua khung cảnh thiên nhiên xung quanh anh.(các yếu tố tự sự và trữ t×nh, miªu t¶ khung c¶nh tn xung quanh anh thanh niªn, chÊt tr÷ t×nh, chÊt th¬ trong đoạn văn: nhẹ nhàng, tự nhiên. Với cách miêu tả nh vậy ta thấy c/s anh tn thật đẹp, thơ mộng giữa menh mông mây núi Sa Pa-> làm nổi bật h/a anh tn về vẻ đẹp tâm hồn: thỏ méng, vui vÎ, hån nhiªn. H/® tÆng hoa cña anh: kh¸ch l¹ chØ sau mÊy phót gÆp nhau mà anh đã có hđ nh vậy chứng tỏ anh là ngời mến khách (mang lại chất thơ cho đoạn v¨n) nhÞp v¨n nhÑ nhµng, ng©n nga nh nhÞp th¬-> mang ®Ëm chÊt th¬. + Dới điểm nhìn cô kĩ s: "ồ lên một tiếng, quên mất e lệ, chạy đến bên anh tn rất tự nhiên ôm lấy bó hoa->trân trọng anh tn, càng tăng thêm vẻ đẹp anh tn. * Đánh giá: chỉ một đoạn văn ngắn mà t/g Nguyễn Thành Long đã cho ta thấy đợc c¸ch xd t×nh huèng, nh©n vËt rÊt tù nhiªn bÊt ngê -> néi dung cña ®o¹n v¨n. ý nghĩa: Từ vẻ đẹp của c/s và tâm hồn là cơ sở cho những p/c tiếp theo đợc bộc lộ rõ trong những phần sau góp phần làm tôn lên vẻ đẹp của con ngời lao động, thế hệ thanh niªn trong nh÷ng n¨m 70.. Đề5: Chỉ ra và phân tích nét độc đáo, đặc sắc của các biện pháp nghệ thuật trong. đoạn văn sau: "Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao qu¸ ®Çu, rung tÝt trong n¾ng nh÷ng ngãn tay b»ng b¹c díi c¸i nh×n bao che cña nh÷ng c©y tö kinh thØnh tho¶ng nh« c¸i ®Çu mµu hoa cµ lªn trªn mµu xanh cña rõng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ớt sơng, rơi xuống đờng c¸i, luån c¶ vµo gÇm xe." ( NguyÔn Thµnh Long- LÆng lÏ Sa Pa) (§Ò thi hsg huyÖn v¨n líp 9 n¨m häc 2008- 2009- 3®iÓm). Yªu cÇu:. Chỉ rõ và phân tích tác dụng biện pháp nghệ thuật độc đáo trong đoạn văn..

(44) - §o¹n v¨n t¶ c¶nh thiªn nhiªn Sa Pa qua c¸i nh×n cña ngêi ho¹ sÜ. + BiÖn ph¸p tu tõ nh©n ho¸: N¾ng len tíi, nh÷ng c©y th«ng rung tÝt trong n¾ng; c¸i nh×n bao che cña c©y tö kinh nh« ®Çu mµu hoa cµ; n¾ng xua m©y, m©y cuén l¹i, l¨n, luồn vào gầm xe- T/g nh thổi hồn vào sự vật tạo nên bức tranh tn Sa Pa với vẻ đẹp không gian rộng, nhiều tầng bậc từ cao đến thấp, từ xa đến gần với sắc màu đợc phối t¬i s¸ng, hµi hoµ: mµu vµng cña n¾ng, mµu xanh cña c©y, cña trêi; s¾c tr¾ng cña m©y và sơng mù Sa Pa, sắc tím, vàng của hioa lá- bức tranh tn Sa Pa đẹp, thơ mộng, dạt dào mét søc sèng m·nh liÖt. + Biện pháp tu từ nói quá: nắng đốt cháy rừng cây gợi tả nắng Sa Pa ở vào độ chín, đẹp nhất. + Biện pháp tu từ so sánh: những cây thông, ngọn thông ở đỉnh núi Sa Pa cao 2600m, khi nắng lên ch kịp xua tan hết sơng và mây mù, còn động lại trên những ngọn cây, cành cây rung tít xa trông nh những ngón tay bằng bạc- gợi tả và nhấn mạnh vẻ đẹp riªng biÖt, hÊp dÉn cña thiªn nhiªn Sa Pa. - Phả hồn vào sự vật qua các biện pháp tu từ đặc sắc, t/g đã tái hiện lại khung cảnh thiên nhiên Sa Pa đẹp và thơ mộng. Bức tranh ấy càng đẹp, càng thơ mộng hơn khi đợc miêu tả, cảm nhận dới cái nhìn của ngời hoạ sĩ. Điều đó tạo nên chất trữ tình đặc biệt, chÊt th¬ bµng b¹c cña thiªn truyÖn gãp phÇn t¹o søc hÊp dÉn vµ thµnh c«ng cho truyÖn. Buổi 2:. §Ò 6: C¶m nhËn ®o¹n v¨n sau: "C«ng viÖc nãi chung dÔ,...hõng hùc nh ch¸y".(LÆng lÏ Sa Pa- NguyÔn Thµnh Long). Dµn ý.. 1. Më bµi: C¶m xóc cña anh thanh niªn lóc 1h s¸ng. 2. Th©n bµi: - X©y dùng nh©n vËt qua lêi kÓ cña chÝnh nv, kÓ vÒ c«ng viÖc gian khæ lµ thÕ nhng anh kÓ rÊt tØ mØ víi c¸ch kÓ giµu h/¶, giäng ®iÖu tù nhiªn, nhÑ nhµng. BiÖn ph¸p so s¸nh xuất hiện trong lời kể của anh, miêu tả thiên nhiên rất sinh động:"Cái lặng im lúc đó míi thËt...nÐm vøt lung tung"=>gióp ta hiÓu thªm vÒ hoµn c¶nh lµm viÖc cña anh: không những gian khổ về ma tuyết, giá lạnh mà còn gian khổ về h/c cô đơn giữa mây nói Sa Pa. - YÕu tè nghÞ luËn: "nh÷ng lóc l¹nh...nh ch¸y". C¸i hõng hùc Êy chÝnh lµ nhiÖt huyÕt, là lòng yêu nghề luôn tiềm tàng trong anh -> là sự đối lập giữa h/c và con ngời lao động. * §¸nh gi¸: Th«ng qua mét lêi kÓ ng¾n cña nh©n vËt anh thanh niªn, ta hiÓu thªm vÒ những con ngời lđ trong những năm 70 của thế kỉ XX-> từ đó ta càng hiểu thêm về tác gi¶.. VÒ nhµ c¶m nhËn c¸c ®o¹n;. -"N¾ng b©y giê b¾t ®Çu...vµo gÇm xe" -"Håi cha vµo nghÒ...thÌm ngêi lµ g×”. Gîi ý: Gi¸o viªn híng dÉn nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña hai ®o¹n trích trên sau đó cho học sinh về nhà làm để tuần sau thu vở kiểm tra.. Tuần 17 Ngày soạn: Ngày dạy:. Ký duyệt BGH:. /. /.

(45) TuÇn 20 Buổi 1:. C¶m thô mét ®o¹n th¬ (tiÕp theo) §Ò bµi: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ 7 c©u th¬ ®Çu cña bµi th¬ "§ång chÝ" cña ChÝnh H÷u.. " Quê hơng anh nớc mặn, đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi ngời xa lạ Tù ph¬ng trêi ch¼ng hÑn quen nhau, Sóng bªn sóng, ®Çu s¸t bªn ®Çu, Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ §ång chÝ!" H: Gọi học sinh đọc lại bài tập và thực hiện bớc 1 I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ mét ®o¹n th¬. - Nội dung: Cơ sở hình thành tình đồng chí của những ngời lính. - Ph¹m vi: 7 c©u th¬ ®Çu bµi th¬ " §ång chÝ" cña ChÝnh H÷u. II.T×m ý vµ lËp dµn ý. 1.Më bµi: H: Em hãy giới thiệu tác giả Chính Hữu về vị trí văn học và bài thơ đồng chí? - Là nhà thơ quân đội.Thơ ông hầu nh chỉ viết về ngời lính và hai cuộc kháng chiến, đặc biệt là tình cảm cao đẹp của ngời lính nh tình đồng đội, đồng chí, quê hơng ..."Đồng chí" là một bài thơ nh vậy. H: Nªu kh¸i qu¸t néi dung ®o¹n th¬? - 7 câu thơ nêu lên cơ sở hình thành tình đồng chí của những ngời lính 2.Th©n bµi: H: Đoạn thơ đợc chia làm mấy ý? ý1:2 c©u ®Çu:C¶nh ngé xuÊt th©n cña c¸c anh - Gåm 2 ý ý 2:5 c©u cßn l¹i:Tõ mäi miÒn quª cña tæ quèc víi nh÷ng môc đích lí tởng chung nên các anh đã trở thành đồng chí, tri kỉ a.ý1: Các anh đều có chung cảnh ngộ xuất thân. H:Nªu c©u tæng cho ý nµy? * Câu tổng: Mở đầu bài thơ là lời tâm sự của các anh bộ đội trong cuộc kháng chiến chèng Ph¸p vÒ c¶nh ngé xuÊt th©n. * Trích thơ: Quê hơng anh nớc mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá * Miêu tả bằng văn xuôi: Quê hơng anh là vùng ven biển, nớc mặn, đồng chua còn làng tôi thì ở đồi núi trung du, đất cày lên sỏi đá. Đây là hai vùng quê nghèo khó, các anh đều là những nông dân nghèo, chân lấm tay bùn ra đi và tham gia kháng chiến. * Ph©n tÝch c¸c tÝn hiÖu nghÖ thuËt rót ra néi dung. H:Hình thức 2 câu thơ có gì đáng chú ý không? - Hai câu thơ sóng đôi, đối xứng: Quê hơng anh/ làng tôi nghèo Nớc mặn đồng chua/ đất cày lên sỏi đá H: Sự sóng đôi, đối xứng này nói lên điều gì? - Các anh tơng đồng về cảnh ngộ xuất thân H: Em cã chó ý g× vÒ c¸ch x©y dùng h×nh ¶nh th¬ cña t¸c gi¶? - Hình ảnh "Nớc mặn đồng chua, đất cày lên sỏi đá"là hình ảnh rất thực, hoán dụ chỉ những vùng quê nghèo, khó canh tác làm ăn, và các anh ra đi từ mọi miền đất nớc.

(46) H: Em cã chó ý g× vÒ giäng th¬, nhÞp th¬ ë 2 c©u th¬ nµy? - Nh lêi t©m t×nh thñ thØ cña hai ngêi lÝnh ®ang nãi chuyÖn * Câu hợp: Hai câu thơ với những hình ảnh thơ rất thực, có sự sóng đôi, đối xứng, hình ảnh hoán dụ đã giới thiệu thật giản dị xuất thân của ngời lính: Họ là những ngời nông d©n nghÌo. GV bình: họ là những ngời nông dân nghèo từ nhiều làng quê Việt Nam tập hợp lạinh vậy các em thấy cơ sở thứ nhất hình thành tình đồng chí của ngời lính bắt nguồn từ sự tơng đồng về cảnh ngộ xuất thân nghèo khổ- đó là cơ sở cùng chung giai cấp xuất thân của ngời lính CM. Hai câu thơ còn làm ta gợi nhớ đến hoàn cảnh xuất thân của nh÷ng ngêi lÝnh trong bµi th¬ "Nhí" cña Hång Nguyªn: " Lò chóng t«i bän ngêi tø xø GÆp nhau håi cha biÕt ch÷ Quen nhau tõ thuë mét hai Sóng b¾n cha quen Qu©n sù m¬i bµi..." Những ngời lính trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp đều là những n«ng d©n. Buổi 2: b.ý2: Từ mọi miền Tổ quốc với những mục đích, lí tởng chung nên các anh đã trở thành đồng chí, tri kỉ. H; Nªu c©u tæng cho ý nµy? * C©u tæng: Nh÷ng ngêi lÝnh n«ng d©n nghÌo tõ mäi miÒn quª cña Tæ quèc, c¸c anh đã trở thành đồng chí, tri kỉ vì những mục đích, lí tởng chung. * TrÝch 5 c©u th¬ cßn l¹i. * Từ thơ -->văn xuôi: Hai ngời đồng chí ở 2 miền quê khi gặp nhau là 2ngời xa lạ rồi hä trë nªn quen nhau, trë thµnh tri kØ bëi hä cã chung nhiÖm vô, cïng chung lÝ tëng, sát cánh bên nhau trong hàng ngũ chiến đấu, cùng chia sẻ mọi gian lao, thiếu thốn, thắt chặt tình cảm của những ngời đồng đội để trở thành "đôi tri kỉ" * Ph©n tÝch nghÖ thuËt: H: Em chó ý h×nh ¶nh th¬ nµo trong c©u th¬ "Sóng bªn sóng, ®Çu s¸t bªn ®Çu"? - Lµ nh÷ng h×nh ¶nh rÊt thùc: + súng,đầu-->hình ảnh thực nói lên ngời lính kề vai sát cánh cùng chiến đấu. + Súng-->hoán dụ: nói về nhiệm vụ chiến đấu. + §Çu--->ho¸n dô: LÝ trÝ, lÝ tëng => Các anh cùng chung nhiệm vụ chiến đấu, chung lí tởng,ý chí chiến đấu. H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt cña c©u th¬ nµy? - Chia 2 vế sóng đôi, đối xứng: (súng bên súng/ đầu sát bên đầu),điệp từ( súng, đầu, bên) tạo âm điệu khoẻ khoắn=>diễn tả sự tơng đồng cùng chung nhiệm vụ, mục đích lÝ tëng cao c¶. H: Hình ảnh "đêm rét chung chăn"có ý nghĩa gì? - Lµ h×nh ¶nh rÊt thùc. GV: Bởi Chính Hữu đã từng là ngời lính, anh đã kể lại có những đêm trời rét nh cắt ba ngời chỉ có một cái chăn mỏng không bao giờ đắp kín hết thân. H: C¸ch x©y dùng h×nh ¶nh th¬ rÊt thùc nµy cã ý nghÜa g×? - Cái khó khăn, thiếu thốn,sự chia sẻ với nhau trong gian khổ ấy đã trở thành niềm vui thắt chặt tình cảm của những ngời đồng đội để họ trở thành "tri kỉ". GV: Nh vậy những ngời lính từ "đôi ngời xa lạ"nhng vì lí tởng CM đã giúp họ gặp nhau và đời sống gian khổ đã gắn bó họ lại với nhau- đây là cơ sở thứ hai để hình thành nên tình đồng đội, đồng chí của những ngời lính CM thời chống Pháp. H: Câu thơ thứ 7 của đoạn tác giả viết thật đặc biệt, em hãy chỉ ra cái đặc biệt ấy ở chỗ nµo? - Câu thơ ngắn chỉ có 2 tiếng"đồng chí"với hình thức cảm thán..

(47) GV: Câu thơ chỉ có 2tiếng nhng độ vang, sự kéo dài của nó bằng những câu thơ dài nhÊt vµ dÊu chÊm than nh mét nèt nh¹c ng©n vang kÕt tinh mäi c¶m xóc t×nh ngêi ë 6 câu thơ trên. Nếu 6 câu thơ đầu đã giải thích cội nguồn và sự hình thành của tình đồng chí giữa những ngời đồng đội thì câu thơ thứ 7 đặc biệt nh một định nghĩa, lời khẳng định, cái bản lề khép lại đoạn 1 để mở ra đoạn 2 là những biểu hiện của tình đồng đội, đồng chí. Hai tiếng "đồng chí" ấy nói lên một tình cảm lớn lao, mới mẻ của thời đại, là những ngời cùng chung chí hớng, mục đích, lí tởng, cùng chung một nhiệm vụ bảo vệ độc lập tự do cho Tổ quốc và điều đó dễ dàng giải thích để các em hiểu vì sao bài thơ lại có tựa đề là " đồng chí" * Hîp: H: Em thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña c©u hîp? - 7 câu thơ giải thích cơ sở của tình đồng đội bắt nguồn từ sự tơng đồng về cảnh ngộ xuất thân, cùng chung nhiện vụ, mục đích, cùng chia ngọt, sẻ bùi, trở nên thân thiết và là đồng chí của nhau. - Vµ cßn cho ta thÊy ngêi chiÕn sÜ ®i tham gia kh¸ng chiÕn thêi k× ®Çu cuéc kh¸ng chiến chống Pháp đều là những ngời nông dân chân lấm tay bùn từ những vùng quê nghÌo. - Những câu thơ đợc viết lên từ sự am hiểu, sự cảm thông, trân trọng những ngời lính cña nhµ th¬ ChÝnh H÷u. 3.KÕt bµi: - §¸nh gi¸ l¹i thµnh c«ng cña ®o¹n th¬ - Khái quát lại các ý đã phân tích - So sánh, liên hệ với " bài thơ về tiểu đội xe không kính" - Liªn hÖ rót ra bµi häc b¶n th©n III.ViÕt bµi hoµn chØnh GV dÆn dß häc sinh vÒ nhµ viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh.. TuÇn 21 KÝ duyÖt. Ngày...tháng....năm.... Buổi 1:. §Ò bµi: C¶m nhËn ®o¹n th¬ sau: " Anh víi t«i biÕt tõng c¬n ín l¹nh ....bµn tay". ( §ång chÝ- ChÝnh H÷u).. I. Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: C¶m thô mét ®o¹n th¬. - Nội dung: Tình đồng chí là tinh thần đồng cam cộng khổ, cùng chia sẻ ngọt bùi giúp nhau vît qua khã kh¨n. - Ph¹m vi: nh÷ng c©u th¬ trªn. II. LËp dµn bµi: 1.Më bµi: - Giíi thiÖu t/g ChÝnh H÷u, t¸c phÈm "§ång chÝ"..

(48) - Dẫn dắt giới thiệu đoạn trích: đó là lời tâm sự của hai ngời đồng chí về sự khó khăn mà họ phải trải qua để trở thành tình đồng chí. 2.Th©n bµi. - TrÝch th¬. - Dùng l¹i h/¶ th¬.Trong cuéc k/c nh÷ng ngêi lÝnh thêng xuyªn gÆp nh÷ng c¬n sèt rÐt rõng, võng tr¸n th× ®Ém må h«i cßn thùc ra th× rÊt l¹nh. VËy mµ ¸o anh th× r¸ch vai, quÇn t«i cã vµi m¶nh v¸, ch©n kh«ng giµy, cïng cêi vµ n¾m tay nhau truyÒn cho nhau hơi ấm để cùng vợt qua khó khăn. - Ph©n tÝch nt-> nd: + "Anh víi t«i": anh...t«i-> thÓ hiÖn sù g¾n bã th©n thiÕt. + C¸c tõ: r¸ch, gi¸, buèt, khoomg...chØ nh÷ng khã kh¨n gian khæ cña c¸c anh thiÕu thèn vÒ vËt chÊt, trang phôc, thuèc men. + "Tay nắm lấy bàn tay"-> trao truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh để vợt qua khó kh¨n, chia sÎ ngät bïi. + TiÕng cêi buèt gi¸: cêi trong l¹nh lÏo, khã kh¨n( so s¸nh víi cêi trong "nh×n nhau mặt lấm cời ha ha"- bài thơ về tiểu đội xe không kính- Phạm Tiến Duật). + Các h/ả miêu tả rất chân thực, cảm động cho ta thấy đợc những gian khổ, thiếu thốn, tinh thÇn l¹c quan... + Các câu thơ sóng đôi, đối nhau-> họ hiểu nhau nh chính bản thân mình. - Hîp: + K/® l¹i: Ngêi ®/c, chiÕn sÜ trong chiÕn tranh, so s¸nh víi ngêi c/s trong bµi th¬ "Bµi thơ về tiểu đội xe không kính". + Thái độ của t/g: Cảm thơng, xúc động về tình đ/c, hi vọng về sức mạnh của tình đồng chí. 3. KÕt bµi:. Đề bài: Phân tích vẻ đẹp của 3 câu thơ cuối trong bài thơ "Đồng chí"Chính Hữu.. 1.Më bµi: - Giíi thiÖu t/g, t/p, ba c©u thá. - Kq nd vµ nt: ba c©u th¬ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a bót ph¸p hiÖn thùc vµ l·ng m¹n làm hiện lên h/ả những ngời lính và tình đồng đội đồng chí của họ. 2. Th©n bµi: - Hoàn cảnh của những ngời chiến sĩ: miêu tả lại h/c đứng gác của các anh khi phải chê giÆc trong "rõng hoang s¬ng muèi"-> mét hoµn c¶nh rÊt kh¾c nghiÖt. - Thế nhng đứng gác với họ còn có một ngời bạn khác: những ngời đ/c, khẩu súng và vÇng tr¨ng. + Những ngời đ/c đứng cạnh bên nhau nh truyền hơi ấm, sức mạnh cho nhau. + §ång hµnh víi hä cã khÈu sóng vµ vÇng tr¨ng. Sóng vµ tr¨ng lµ gÇn vµ xa; hiÖn thùc vµ l·ng m¹n; chiÕn sÜ vµ thi sÜ, nh÷ng phÈm chÊt Êy nh cïng hoµ quyÖn trong t©m hån ngêi lÝnh.H/¶ " ®Çu sóng tr¨ng treo"lµ sù kÕt hîp gi÷a hiÖn thùc vµ l·ng m¹n lµm hiÖn lên một cái gì đó chông chênh bát ngát ở xa chứ không ở gần. NhÞp th¬ 2/2 nh nhÞp l¾c, nhÞp ®Ëp cña tr¸i tim-> t.c cña nh÷ng ngêi lÝnh, h¬i Êm cña họ truyền cho nhau khi đứng cạnh nhau. 3. KÕt bµi. Buổi 2:. §Ò bµi: ViÕt lêi b×nh cho ba c©u th¬ sau: " Ruéng n¬ng anh ngêi ra lÝnh" ( §ång chÝ- ChÝnh H÷u)..

(49) 1.Më bµi: - DÉn d¾t tõ hoµn c¶nh vµ giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm, ®o¹n trÝch nd, nt. - Kh¸i qu¸t nd+ nt: 2. Th©n bµi * H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ n«ng d©n. - Nh÷ng h/¶ "ruéng n¬ng"...lµ nh÷ng h/¶ rÊt thùc t« ®Ëm thªm h/c khã kh¨n cña c¸c anh. - H/¶ "gian nhµ"...thÓ hiÖn sù nghÌo khæ nhng c¸c anh vÉn døt ¸o ra ®i "mÆc kÖ"- mét thái độ dứt khoát, toát lên tình yêu Tổ quốc của các anh. - Nçi nhí: nhí quª h¬ng * Tình đồng chí. - Nói lên nỗi nhớ này không phải là "tôi"mà là "anh"- bằng cách gọi nh thế ta rút ra đợc tình đ/c ở đây là: hiểu đ/c nh hiểu chính mình. - Lại vẫn là sự tơng đồng: Thầm kín của anh cũng là của tôi, h/c của anh cũng là của t«i. * §¸nh gi¸: - §¸nh gi¸ l¹i ng«n ng÷, c¸ch viÕt cña nhµ th¬ trong ba c©u th¬ nµy. - Đánh giá vẻ đẹp của ngời lính. - Liên hệ, so sánh đến ca dao "anh đi anh nhớ quê nhà Nhí canh rau muèng nhí cµ dÇm t¬ng". §Ò bµi:Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau: "Ngöa mÆt lªn nh×n mÆt ....giËt m×nh" (¸nh tr¨ng- NguyÔn Duy). Yªu cÇu:. - §o¹n th¬ kÕt hîp yÕu tè tù sù + tr÷ t×nh diÔn t¶ c¶m xóc, suy ngÉm cña nhµ th¬ khi đối diện với vầng trăng. + Trong qu¸ khø, trong chiÕn tranh gian lao, vÇng tr¨ng vµ thiªn nhiªn lµ nh÷ng ngêi b¹n hån nhiªn, nghÜa t×nh, thuû chung, g¾n bã ngì nh kh«ng bao giê cã thÓ quªn. + Chiến tranh khép, lại về thành phố với c/s hiện đại, vầng trăng nh ngời dng. + Trong một lần bất ngờ đèn điện tắt, phòng tối, nhà thơ vội bật tung cửa sổ và thấy "đột ngột vầng trăng tròn". + H/ả vầng trăng gợi cho nhà thơ bao cảm xúc, suy t: vầng trăng và con ngời đối diện đàm tâm. H/ẩ vầng trăng đã làm sống dậy trong tâm hồn nhà thơ bao h/ả thiên nhiên và con ngời hồn nhiên, hiền hậu, tơi mát "nh là đồng là bể nh lµ s«ng lµ rõng" - §èi diÖn víi vÇng tr¨ng, nhµ th¬ trµo d©ng trong c¶m xóc "rng rng" trong t thÕ nghiêm trang vì đối diện với vầng trăng là đối diện với quá khứ đẹp đẽ, ân nghĩa, thuỷ chung. - Vầng trăng có ý nghĩa biểu tợng cho quá khứ nghĩa tình. Trăng còn là vẻ đẹp bình dị và vĩnh hằng của đời sống. - "Trăng cứ tròn vành vạnh" nh tợng trng cho quá khứ đẹp đẽ, nguyên vẹn, chẳng thể phai mê. - "¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c"hay chÝnh lµ ngêi b¹n- nh©n chøng nghÜa t×nh mµ nghiªm kh¾c ®ang nh¾c nhë mhaf th¬( vµ c¶ mçi chóng ta) lµ con ngêi cã thÓ v« t×nh, cã thÓ l·ng quªn nhng thiªn nhiªn vµ nghÜa t×nh qu¸ khø th× lu«n lu«n trßn ®Çy, bÊt diÖt. §©y còng chÝnh lµ chiÒu s©u t tëng mang tÝnh triÕt lÝ cña t¸c phÈm. - ThÓ th¬ 5ch÷, h/¶ th¬ giµu søc biÓu c¶m cïng giäng ®iÖu t©m t×nh thiÕt tha c¶m xóc gãp phÇn béc lé râ suy t lÆng lÏ cña nhµ th¬. Trong khæ th¬ nh÷ng ch÷ ®Çu dßng kh«ng viÕt hoa, ®©y lµ c¸ch tr×nh bµy cã chñ ý cña nhµ thá nh»m t¹o sù liÒn m¹ch vÒ ý tëng cho h/¶ trong tõng khæ th¬, cho c¶ bµi th¬..

(50) - Những câu thơ trên còn có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở ngời đọc thái độ sống uống nớc nhớ nguồn, ân nghĩa, thuỷ chung cùng quá khứ. Đó cũng chính là đạo lí, là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.. TuÇn 22 KÝ duyÖt. Ngày...tháng....năm.... Buổi 1. §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh bÕp löa trong ®o¹n th¬ sau: Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ Bµ vÉn gi÷ thãi quen dËy sím Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đợm Nhãm niÒm yªu th¬ng, khoai s¾n ngät bïi Nhãm nåi x«i g¹o míi xÎ chung vui Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi nhá. (BÕp löa- B»ng ViÖt) Gîi ý:. 1.Về nội dung; đảm bảo đợc các ý cơ bản sau: - Bếp lửa là h/a thực, gần gũi quen thuộc đợc khơi dậy từ bàn tay kiên nhẫn, khéo léo cña ngêi bµ. - BÕp löa g¾n víi h/a bµ tÇn t¶o, chÞu th¬ng chÞu khã trong kÝ øc cña nhµ th¬. - Bếp lửa có ý nghĩa thiêng liêng, khơi dậy tình cảm đẹp đẽ với gia đình, quê hơng. 2. VÒ nghÖ thuËt:§o¹n th¬ sö dông nhiÒu tõ ng÷ giµu søc gîi, ®iÖp tõ "nhãm"; giäng th¬ trµm l¾ng tha thiÕt.. Tìm hiểu văn bản theo một nhận định A. LÝ thuyÕt. 1.Thế nào là tìm hiểu văn bản theo một nhận định. Tìm hiểu văn bản theo một nhận định là một dạng nghị luận tác phẩm trên cơ sở nhận định đa ra. Khi làm dạng đề này phải hiểu nhận định nói về vấn đề gì, khía cạnh nào, nội dung hay nghệ thuật...bài làm phải phân tích tác phẩm làm nổi bật lời nhận định. 2. C¸ch lµm bµi a. Mở bài: Giới thiệu t/g, t/p, h/c sáng tác văn bản, nội dung, đa dẫn nhận định. b.Th©n bµi: - Nếu nhận định khó hiểu thì phải giải thích (chú ý các từ ngữ khó, thuật ngữ mới, xa lạ trong nhận định). - Tìm đợc nội dung nhận định, chia ra các ý trong nhận định. - Phân tích văn bản để làm sáng tỏ nhận định. Có 2 cách..

(51) Cách 1: Chia nhận định ra thành nhiều ý và phân tích tác phẩm theo từng ý của nhận định (trong trờng hợp các ý mà nhận định đa ra đợc cụ thể hiện rõ ràng mà ta có thể dễ dµng bãc t¸ch ra riªng tõng ý). Cách 2: Không chia nhận định ra thành từng ý để pt văn bản mà các ý trong nhận định gắn bó rất chặt chẽ với nhau thể hiện ở hầu hết trong vb -> đi chia vb theo từng ý, từng đoạn, mỗi ý, mỗi đoạn khi phân tích đều phải làm nổi bật nhận định. Có những đề vừa đi theo cách 1 vừa đi theo cách 2 thì nên đi theo cách 1 c. KÕt bµi: - Đánh giá văn bản dựa trên nhận định. + Kh¸i qu¸t l¹i, n©ng cao, so s¸nh, më réng, liªn hÖ. + §¸nh gi¸ vÒ t¸c gi¶. - Thái độ, hành động của bản thân.. Buổi 2:. B. Thùc hµnh. §Ò1: Qua phÇn trÝch truyÖn ng¾n "Lµng"-Kim L©n-SGK ng÷ v¨n 9 tËp 1 h·y chøng minh r»ng "Ngêi n«ng d©n VN trong nh÷ng n¨m ®Çu cuéc k/c chèng Ph¸p cã t×nh yªu lµng quª vµ t×nh yªu níc, tinh thÇn k/c s©u s¾c". Dµn bµi.. 1.Më bµi: - Giới thiệu nhà văn Kim Lân, t/p "Làng",trích dẫn nhận định. - Nªu h/c s¸ng t¸c. 2. Th©n bµi: a. T×nh yªu lµng quª, t×nh yªu níc, tinh thÇn k/c s©u s¾c cña «ng Hai. - Tình yêu làng quê, tình yêu nớc, tinh thần k/c của ông Hai trớc khi nghe tin đồn. + Nçi nhí lµng. + Hành động đi nghe tin tức k/c. - Tình yêu làng quê, tình yêu nớc, tinh thần k/c của ông Hai khi nghe tin đồn. + Bắt đầu nhận đợc tin xấu về làng + Trên đờng về + Về đến nhà DiÔn biÕn t©m lÝ cña «ng Hai + ChiÒu tèi h«m Êy + MÊy ngµy sau + Khi mụ chủ đuổi gia đình ông đi b.Tnh yªu lµng quª, t×nh yªu níc, tinh thÇn k/c cña nh÷ng ngêi n«ng d©n kh¸c. - Bµ Hai: lo l¾ng...chØ biÕt lµm ¨n vµ kiÕm tiÒn. - Mụ chủ: Ghét cay ghét đắng những kẻ Việt gian bán nớc; vui mừng khi biết tin làng DÇu kh«ng theo T©y. - Những ngời đi tản c: Mỉa mai, chửi bới (ngời đàn bà cho con bú)... c. §¸nh gi¸: T×nh yªu lµng, yªu níc cña ngêi n«ng d©n VN trong nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc k/c chèng Ph¸p th«ng qua .. - Tổng hợp lại rút ra cái chung: ngời nông dân đã gắn bó tình yêu làng xóm quê hơng víi t/y níc vµ tinh thÇn k/c - So sánh liên hệ: Chị Dậu, lão Hạc( trớc cmt8) thấy đợc sự chuyển biến vÒ nhËn thøc cña ngêi n«ng d©n..

(52) Đề2: Phân tích truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa"của Nguyễn Thành Long để thấy rằng truyện đã khắc hoạ thành công h/ả những ngời lao động bình thờng mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tợng ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó truyện k/đ vẻ đẹp của con ngời lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.. Dµn bµi.. 1.Më bµi: - Giíi thiÖu nhµ v¨n NguyÔn Thµnh Long, t/p "LÆng lÏ Sa Pa", néi dung, trÝch dÉn nhận định. - Nªu h/c s¸ng t¸c. 2. Th©n bµi: a. Giải thích nhận định. - Ngời lao động bình thờng là những ngời làm những việc bình thờng nh bao ngời khác không có gì đặc biệt. Trong "Lặng lẽ Sa Pa",anh thanh niên, ông hoạ sĩ, cô kĩ s , b¸c l¸i xe kh«ng cã tªn tuæi, c¸c nghÒ kh¸c nhau, lµm bÊt cø nghÒ g× ë bÊt k× ®©u. - Công việc thầm lặng: Là công việc ít ngời biết đến(anh tn). =>nội dung nhận định: ca ngợi con ngời lao động. b."Lặng lẽ Sa Pa"đã ca ngợi vẻ đẹp của những con ngời lao động bình thờng. - Vẻ đẹp của anh thanh niên. + C«ng viÖc + H/c lµm viÖc + T×nh yªu nghÒ + Tinh thÇn tr¸ch nhiÖm dòng c¶m vît lªn h/c qua suy nghÜ + Vẻ đẹp của anh trong c/s, trong công việc, tình yêu ngời, hạnh phúc về vị trí của anh trong c/s, tiÕt kiÖm thêi gian... - Vẻ đẹp của các nhân vật khác + Ông kĩ s vờn rau: bác lập bản đồ sét, tự thụ phấn cho rau, sẵn sàng chờ sét, mời năm kh«ng vÒ nhµ->t×m ra nh÷ng cña c¶i cña ®/n. + Ông hoạ sĩ: Nghỉ ngơi-> công tác- lòng yêu nghề, yêu đời; sự quan tâm của ông với cô kĩ s.; trân trọng vẻ đẹp của ngời khác, còn nhận thấy anh thanh niên nh tiếp thêm søc m¹nh. + C« kÜ s: Tõ bá mèi t×nh nh¹t nhÏo, rêi xa Hµ Néi nhËn c«ng t¸c ë miÒn nói xa x«i; biết trân trọng, mến yêu, cảm phục vẻ đẹp của anh thanh niên, lắng nghe bàng hoàng nhËn ra anh vµ nh÷ng ngêi dòng c¶m nh anh, d¹t lªn Ên tîng hµm ¬n khã t¶. + B¸c l¸i xe... c."Lặng lẽ Sa Pa"đã nói về ý nghĩa của những công việc thầm lặng. Những công việc thầm lặng của những con ngời trong "Lặng lẽ Sa Pa"đã đem lại biết bao ý nghĩa cho c/đ, đem lại niềm vui cho con ngời lao động - Công việc của anh thanh niên đã góp phần vào việc dự báo thời tiết, phục vụ đ/s, sản xuất và c/đ, phát hiện đám mây khô để không quân ta tiêu diệt máy bay Mĩ- đó là niềm vui của anh, anh thấy hạnh phúc-> giúp anh vơi đi nỗi cô đơn, nỗi buồn-> anh có những suy nghĩ đúng đắn. - Công việc của ông kĩ s ở vờn rau, bác lập bản đồ sét góp phần vào sản xuất, xây dùng ®/n, t×m cña c¶i cho ®/n. - Công việc của ông hoạ sĩ làm đẹp cho đời. - C«ng viÖc cña c« kÜ s... 3. Kết bài : - K/đ lại nhận định. - Gi¸ trÞ cña v¨n b¶n.. TuÇn 23..

(53) KÝ duyÖt. Ngày...tháng....năm.... Buổi 1 §Ò3:B»ng viÖc s¸ng t¹o t×nh huèng bÊt ngê mµ tù nhiªn, ®o¹n trÝch truyÖn "ChiÕc lợc ngà"đã thể hiện thật cảm động tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh. Dựa vào đoạn trích "Chiếc lợc ngà"SGK- ngữ văn 9tập 1hãy làm sáng tỏ nhận định trên.. Dµn bµi.. 1.Më bµi: - Giíi thiÖu nhµ v¨n NguyÔn Quang S¸ng, t/p "ChiÕc lîc ngµ", néi dung, trÝch dÉn nhận định. - Nªu h/c s¸ng t¸c. 2. Th©n bµi: a.Tình huống bất ngờ, tự nhiên thể hiện cảm động t/c cha con trong cảnh ngộ éo le. - Phót gi©y gÆp gì: bÊt ngê: + H/c: T¸m n¨m trêi xa c¸ch, cha con kh«ng biÕt mÆt nhau. + Cái tình ngời cha cứ nôn nao trong lòng ông-> vừa nhìn thấy đứa bé ông đã nhún chân nhảy thót lên bờ-> miêu tả nội tâm nv gián tiếp, sử dụng lời đối thoại; còn bé Thu th× giËt m×nh, trßn m¾t nh×n-> mÆt «ng S¸u sÇm l¹i, hai tay bu«ng thõng...=>chuyển đổi tâm lí (hồi hộp-> vui mừng->bàng hoàng)-> tình yêu thơng con cña «ng S¸u-> t×nh yªu cha cña bÐ Thu trong h/c Ðo le. - Trong ba ngµy ë nhµ: ¤ng S¸u cµng yªu con, nã cµng giÉy ra cßn «ng S¸u nh×n con khẽ lắc đầu cời-> nỗi khổ tâm đến không khóc đợc-> t/y con, mong muốn đợc nghe tiếng gọi "ba". T/y con của ông còn đợc thể hiện khiông gắp trứng cá cho con- ông đánh con-> niềm khao khát t/y con của ông Sáu. - Lúc lên đờng: Ông ra đi rất muốn gần con nhng ông không dám vì lại sợ con thét lên, lúc khoác ba lô lên vai, ông đã nhận đợc t/c của con, xúc động ông đã khóc, giọt nớc mắt sung sớng tột độ vì t/y thơng con của ông đợc đề đáp. - Khi ë chiÕn khu: + Ông ân hận vì đã trót đánh con, ông đã hiểu vì sao con phản đối, ngang ngạnh là vì con yªu m×nh, do m×nh kh«ng gi¶i thÝch cho nã... + ¤ng lµm lîc tÆng con. * Chất liệu lợc ngà voi (ý nghĩa)-> phân tích tâm lí ông Sáu khi kiếm đợc khúc ngà ( hớn hở nh đứa trẻ đợc quà). * ViÖc lµm lîc: RÊt c«ng phu vµ tØ mØ (pt viÖcl lµm nµy). * Chiếc lợc: đợc miêu tả (dài...)->ý nghĩa: là vật hết sức thiêng liêng, là biểu tợng của t/y con. * Lóc hi sinh: Tríc khi nh¾m m¾t «ng lÊy c©y lîc trao l¹i...«ng trao l¹i, göi l¹i t/y con của mình cho ngời đ/c. T/y con của ông Sáu là bất tử, kẻ thù chỉ giết đợc ông Sáu chứ không làm mất đợc t/c cha con trong ông b.K/® l¹i: B»ng sù s¸ng t¹o t×nh huèng bÊt ngê mµ tù nhiªn... 3. KÕt luËn:.

(54) Buổi 2:. §Ò4: Th«ng qua ®o¹n trÝch "Lµng" cña Kim L©n h·y chøng minh r»ng: t¸c giả đã thành công trong việc xây dựng tình huống truyện, trong nghệ thuật miªu t¶ t©m lÝ vµ ng«n ng÷ nh©n vËt. I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: nghÞ luËn. - Nội dung: 3 luận điểm chính: t/g đã: + Thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng t×nh huèng truyÖn. + Thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ. + Thµnh c«ng trong viÖc sö dông ng«n ng÷ nh©n vËt.. II.LËp dµn bµi:. 1.Më bµi:- Giíi thiÖu t¸c gi¶ Kim L©n, t/p "Lµng", h/c s¸ng t¸c, néi dung cña t/p. - Trích dẫn nhận định. 2.Th©n bµi: a.Luận điểm1: Đoạn trích truyện ngắn "Làng" của Kim Lân đã rất thành công trong viÖc x©y dùng t×nh huèng truyÖn. +Có 3 tình huống truyện: T/g đặt nv ông Hai vào tình huống trớc khi nghe tin làng DÇu theo T©y, khi nghe tin, khi nghe tin c¶i chÝnh theo tr×nh tù thêi gian tù nhiªn, hîp lÝ, bÊt ngê gay cÊn khi «ng Hai b¾t ®Çu nghe tin lµng DÇu theo T©y tõ miÖng ngêi t¶n c-> đẩy ông Hai vào sự căng thẳng để ông thể hiện nỗi lònh mình: đau đớn, tủi hổ, nhôc nh·...mçi lóc mét c¨ng th¼ng lªn. + Gi¸ trÞ cña t×nh huèng truyÖn: diÔn t¶ «ng Hai tõ mét ngêi hay nãi-> ngêi Ýt nãi, kh«ng ®i ®©u; tõ ngêi yªu lµng, mong muèn vÒ lµng-> con ngêi thÊt väng vÒ lµng, không muốn về làng.Khi nghe tin cải chính đã trả lại cho ông con ngời thật:hay nói, hay kÓ vÒ lµng cña m×nh. Nh vậy đã góp phần thể hiện rất rõ tình yêu làng, yêu nớc va tinh thần k/c của ông Hai. TruyÖn thuéc lo¹i kªt truyÖn t©m lÝ kh«ng theo t×nh huèng bªn ngoµi chó träng vào tình huống bên trong nội tâm nhân vật để từ đó nv bộc lộ tâm lí, tính cách và chủ đề của t/p, t tởng của t/p. b.LuËn ®iÓm2: §Æc biÖt truyÖn ng¾n "Lµng" cña Kim L©n rÊt thµnh c«ng trong viÖc miêu tả tâm lí nv đặc biệt là nv ông Hai. - Khi ông Hai cha nhận đợc tin làng Dầu theo Tây thì t/g miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai: + Nhí lµng, lo l¾ng vÒ lµng (miªu t¶ t©m lÝ b»ng c¸ch trùc tiÕp->t×nh yªu lµng, tinh thÇn k/c. + Ra phòng thông tin để nghe tin tức, tình hình của cuộc k/c, vui mừng khi nghe tin chiÕn th¾ng( chó ý d¸ng vÎ, cö chØ cña «ng Hai khi ra phßng th«ng tin, t©m lÝ «ng Hai khi đợc một anh đọc cho những tin chiến thắng của quân ta). - Nổi bật hơn t/g đã rất thành công miêu tả tâm lí nv ông Hai khi nghe tin làng Dầu theo T©y. + B¸t ®Çu nhËn tin lµng theo T©y: T/g miªu t¶ t©m lÝ nv «ng Hai qua miªu t¶ gi¸n tiÕp hành đông, nét mặt, cử chỉ của ông Hai(nuốt cái gì vớng ở cổ...nét mặt...hành động "Cổ ông lão nghẹn ắng ...hay là .."xác minh lại bằng việc miêu tả hành động, cử chỉ, nét mặt, lời nói, thấy đợc sự bất ngờ, bàng hoàng, nghi ngờ không tin.Câu nói"Hà,nắng ghớm về nào!"đánh lạc hớng của những ngời đi tản c nhng vẫn không che giấu sự đau đớn bàng hoàng, bất ngờ của ông Hai. + Trên đờng về nhà:ông cúi mặt mà đi: đau đớn, xấu hổ, nhục nhã vì ông sợ mọi ngời ph¸t hiÖn «ng lµ ngêi lµng DÇu. + Về đến nhà ông Hai không cần phải dấu mình nữa nên t/g đã miêu tả tâm lí ông một cách trực tiếp: thơng con nớc mắt trào ra, tự độc thoại, tự nói với mình về con, về nh÷ng bän ViÖt gian b¸n níc, d»n vÆt vß xÐ gi÷a tin vµ kh«ng tin, nhôc nh· lo l¾ng-> càng đau đớn vật vã bao nhiêu càng thể hiện lòng yêu làng của ông Hai. + Tối hôm ấy: Tâm lí của ông Hai đợc t/g kéo dài trong buổi tối hôm ấy và mấy ngày sau: b»ng c¸ch miªu t¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp (gi¸n tiÕp: miªu t¶ c¨n nhµ, kh«ng gian,.

(55) âm thanh: buồn hiu hắt; trực tiếp:ông Hai vẫn trằn trọc không sao không ngủ đợc, kh«ng nãi chuyÖn víi bµ Hai, sinh ra c¸u g¾t. + Ba bốn ngày sau: ông không bớc chân ra ngoài, ít nói(đối lập với lúc trớc hay ra ngoài kể về làng mình). T/g đẩy tâm lí ông Hai vào tình cảnh gay go: mụ chủ biết tin> bộc lộ t/y làng, yêu nớc của ông Hai(nói chuyện với con, đối thoại, lời thoại, giọng ®iÖu, lêi «ng hái con muèn con kh¾c ghi chóng ta vÉn lµ ngêi lµng DÇu, vÉn yªu lµng, cã tinh thÇn k/c.) c.LuËn ®iÓm3:§o¹n trÝch "Lµng" cña Kim L©n thµnh c«ng trong viÖc sö dông ng«n ng÷ nh©n vËt. Đó là ngôn ngữ của những nv: ông Hai, bà Hai, mụ chủ, ngời đàn bà cho con bú, th»ng Hóc...lµ ng«n ng÷ cña ngêi n«ng d©n mang tÝnh khÈu ng÷, tù nhiªn (d/c)...t×nh c¶m cña hä ch©n thµnh, tù nhiªn. Ngôn ngữ các nhân vật đều thể hện tính khẩu ngữ nhng lại thể hiện những điểm riêng mang c¸ tÝnh cña tõng ngêi: - ¤ng Hai:Nãi nhiÒu, tr¬n tru, thµnh th¹o, thÝch nãi ch÷ nhng nãi sai mµ kh«ng biÕt... - Mô chñ: nãi mãc, chÐp miÖng giäng ngät xít... - Ng«n ng÷ ngêi kÓ rÊt gÇn víi ngêi n«ng d©n v× nã x¶y ra díi ®iÓm nh×n cña «ng Hai> t/g ho¸ th©n vµo «ng Hai. *§¸nh gi¸.. TuÇn 24. KÝ duyÖt. Ngày...tháng....năm.... Buổi 1:. Đề 5: Phân tích "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long để làm sáng tỏ ý kiến sau: "Truyện đã xây dựng đợc tình huống hợp lí, cách kÓ tù nhiªn tõ nhiÒu ®iÓm nh×n, cã sù kÕt hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh víi nghÞ luËn" Híng dÉn lËp dµn bµi. I.Tìm hiểu đề: - Thể loại: NL về tác phẩm dựa theo một nhận định. - Néi dung: NghÖ thuËt cña t/p "LÆng lÏ Sa Pa". - Ph¹m vi: TruyÖn ng¾n "LÆng lÏ Sa Pa". II.LËp dµn bµi:. 1.Më bµi: - DÉn d¾t: Phong c¸ch cña NguyÔn Thµnh Long thêng rÊt nhÑ nhµng, bµng b¹c mét chÊt th¬. - Giới thiệu t/g, t/p, giá trị nghệ thuật (trích dẫn nhận định) 2 Th©n bµi: a.L§1:TruyÖn ng¾n "LÆng lÏ Sa Pa" cña NTL thµnh c«ng tríc hÕt ë viÖc x©y dùng t×nh huèng hîp lÝ..

(56) T/g đã xd hai tình huống rất tự nhiên đó là hai cuộc gặp gỡ bất ngờ mà cũng rất tự nhiªn, hîp lÝ: - Cuéc gÆp gì thø nhÊt lµ cuéc gÆp gì gi÷a b¸c l¸i xe, «ng ho¹ sÜ vµ c« kÜ s. Nã bÊt ngờ nhng vẫn hợp lí bởi ông hoạ sĩ và cô kĩ s rất tự nhiên đợc gặp nhau và quen với bác lái xe trên một chuyến đi đến Sa Pa. Họ trò chuyện với nhau và dần quen biết, th©n thiÕt víi nhau, «ng ho¹ sÜ th× ®i chuyÕn thùc tÕ cuèi cïng ë Sa Pa tríc khi vÒ nghØ hu, cßn c« kÜ s th× võa míi tèt nghiÖp trêng n«ng nghiÖp vµ ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn c« ®i nhËn c«ng t¸c ë trªn Lai Ch©u. - Tình huống đợc t/g xd bất ngờ, tự nhiên bởi từ cuộc gặp gỡ thứ nhất đã dẫn đến cuộc gặp gỡ thứ 2: bác lái xe đã giới thiệu cho ông hoạ sĩ và cô kĩ s một ngời là anh thanh niên. Chính vì vậy mà cuộc gặp gỡ thứ 2 trên đỉnh Yên Sơn đã diễn ra hết sức tự nhiên nhng cũng đầy bất ngờ bởi nó là cuộc gặp gỡ không định trớc và giữa những ngời cha hề gặp mặt, quen biết. Cuộc gặp gỡ ấy xảy ra trong 30 phút nhng họ đã nói với nhau vÒ c«ng viÖc, vÒ c/s... b.L§2: "LÆng lÏ Sa Pa" cßn thµnh c«ng bëi cã c¸ch kÓ tù nhiªn, tõ nhiÒu ®iÓm nh×n. B»ng ng«i kÓ thø ba, gäi tªn c¸c nv nªn nã mang tÝnh chñ quan cña t/g nhng t/g ®É rÊt khÐo lÐo kÓ tõ nhiÒu ®iÓm nh×n. Anh tn đợc kể dới điểm nhìn của bác lái xe là một ngời làm công tác khí tợng kiêm vật lí địa cầu, là một tn 27 tuổi làm việc trên đỉnh núi Yên Sơn, là một ngời cô độc nhÊt thÕ gian vµ rÊt thÌm ngêi. Cßn díi ®iÓm nh×n cña «ng ho¹ sÜ th× anh tn hiÖn lªn lµ một ngời có vóc dáng nhỏ bé và có suy nghĩ, anh chắc hẳn có một c/s không đợc gon gµng nhng thËt bÊt ngê anh tn cã c/s hÕt søc ng¨n n¾p, lµm viÖc trong 1 h/c hÕt søc khã kh¨n nhng vÉn lu«n hÕt lßng v× c«ng viÖc, yªu nghÒ, cã tinh thÇn nhiÖt huyÕt. Díi con mắt ông hoạ sĩ, anh tn còn có những suy nghĩ rất đẹp về công việc, về c/s và về hạnh phúc, nó nh một triết lí sống. Anh tn còn nh hồi sinh lại những gì đã mất ở ông hoạ sĩ lâu nay. Dới điểm nhìn của cô kĩ s anh tn hiện lên thật đẹp khi đứng ở gần khóm hoa, đẹp hơn khi truyền cho cô lòng yêu nghề, cô vững tin vào những gì mình đã chọn, vào con đờng mình sắp đi, vveef công việc mình sắp làm. Còn dới điểm nhìn cña anh tn th× nh÷ng con ngêi l® ë Sa Pa còng hiÖn lªn thËt cô thÓ: «ng kÜ s vên rau hÕt lòng vì công việc, lúc nào cũng cố gắng để chon ra những giống rau, những củ su hào ngät nhÊt. Cßn ®/c nghiªn cøu khoa häc th× l¹i hiÖn lªn víi sù say mª c«ng viÖc, lµm viÖc quªn c¶ b¶n th©n, lóc nµo còng ch¨m ch¨m ®i t×m cña ch×m n«ng, cña ch×m s©u trong mặt đất. T/g dùng nhiều điểm nhìn nh vậy để những con ngời lđ này hiện lên toàn diện dới con mắt của nhiều ngời, nó góp phần toát lên chủ đề t tởng một cách rõ nhất.(so sánh: còng lµ ng«i kÓ thø 3 "Lµng"mang tÝnh chñ quan cßn ë ®©y díi nhiÒu ®iÓm nh×n nã mang tÝnh kh¸ch quan nªn rÊt tù nhiªn). c.TruyÖn kÕt hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh vµ nghÞ luËn - Tự sự vì truyện kể lại các sự việc, kể lại cuộc gặp gỡ của những con ngời lđ bình thờng (của bác lái xe trên xe, của ông hoạ sĩ trên đỉnh Yên Sơn) từ đó làm nổi bật những con ngêi l® hä gÆp nhau tù nhiªn. - TruyÖn k/h tù sù víi tr÷ t×nh: + Chất trữ tình thể hiện trong cảnh Sa Pa đẹp, nên thơ với ngôn ngữ tạo hình t/g đã dựng lại cảnh Sa Pa thật đẹp: "Mây bị nắng...gầm xe", "đứng trong mây mù...tổ ong", "lúc bấy giờ...rỡ theo". Cảnh đẹp còn nh lời mời chào mọi ngời đến với Sa Pa, nó báo hiệu một điều gì đó đẹp tơi sắp xuất hiện, nó tôn lên vẻ đẹp của anh tn, của ngời lao động, vẻ đẹp của con ngời làm đẹp cho thiên nhiên->chất thơ ngân vang từ đây->ý nghĩa của cảnh vật.Chất thơ còn thể hện trong nd (quan trọng), vẻ đẹp con ngời. Vẻ đẹp con ngời: cuộc gặp gỡ tình cờ của những con ngời không quen biết nhng nó đẹp nh một mối duyên kì ngộ, nồng ấm tình ngời, ngân lên trong họ những suy nghĩ đẹp(ông hoạ sĩ - cô kĩ s; ông hoạ sĩ, cô kĩ s- anh tn; bác lái xe - anh tn) là những ngời kh«ng quen biÕt nhng anh tn th× nãi thËt lßng m×nh, khi chia tay th× tiÕc rÎ, biÕu quµ, tặng hoa lúc đầu, còn ông hoạ sĩ,cô kĩ s...còn thể hiện từ vẻ đẹp toát ra từ anh tn: lối sèng, c«ng viÖc, lßng dòng c¶m, c/s phong phó, th¬ méng....

(57) ChÊt th¬ cßn to¸t ra tõ nh©n vËt kh«ng xuÊt hiÖn: «ng kÜ s, ®/c nghiªn cøu khoa häc...hä cã lßng yªu qh, tq, sù cèng hiÕn hÕt m×nh cho c/s, cho c/®. + ChÊt tr÷ t×nh cßn thÓ hiÖn ë giäng ®iÖu nhÑ nhµng man m¸c nh mét bµi th¬ t¹o kh«ng khÝ lÆng lÏ, m¬ mµng mµ s©u l¾ng->lµ kh«ng khÝ nghÖ thuËt nã nh h¬ng cña loài hoa rừng ủ ấm tác phẩm( d/c:mở đầu "Sa Pa bắt đầu...hai bên đờng", kết thóc:"C¸c anh c¸c chÞ...bím", lêi kÓ cña anh tn vÒ c«ng viÖc cña m×nh, nã nhÑ nhµng man m¸c nh mét bµi th¬. - KÕt hîp víi nghÞ luËn. + Trong những lời nói, suy nghĩ của anh tn đã gợi ra một thái dộ với công việc khiến mọi ngời phải suy ngẫm:"Khi ta làm việc...đợc","công việc....mất"suy nghĩ về công việc: thái độ của mình, trách nhiệm của mình việc anh từ chối ông hoạ sĩ cũng làm ngời đọc suy nghĩ. + Trong lời nhận xét, đánh giá của các nhân vật về anh tn đặc biệt là ông hoạ sĩ và cô kĩ s "những điều suy nghĩ...đợc đúng" nó có âm vang, suy nghĩ gì trong lòng ngời đọc. Lời đánh giá của cô kĩ s về anh tn và thế giới những con ngời nh anh, bài học cô rút ra tõ chÝnh cuéc gÆp gì nµy -> Tất cả những suy nghĩ của ông, anh, cô...đều gợi ra những vấn đề có ý nghĩa và đều bộc lộ rõ t tởng, chủ đề của truyện: ý nghĩa của lao động, niềm vui của con ngời -> khơi gợi trong lòng bạn đọc những nhận thức đúng đắn về công việc. * Đánh giá về nghệ thuật, vai trò, ý nghĩa của nt với t tởng, chủ đề của truyện, giá trị, ý nghÜa... TuÇn 25. KÝ duyÖt. Ngày...tháng....năm.... Buổi 1:. §Ò 6: ChÊt th¬ trong "LÆng lÏ Sa Pa" (Tơng tự chất trữ tình của đề 5). §Ò7: Cã ý kiÕn cho r»ng: "T¸c phÈm "LÆng lÏ Sa Pa" cña NguyÔn Thµnh Long lµ mét bµi th¬ ca ngîi con ngêi vµ c/s". Em h·y lµm râ ý kiÕn trªn b»ng c¸ch ph©n tÝch ®o¹n trÝch trong sgk ng÷ v¨n 9. ( Tơng tự đề 6) §Ò 8: C¶m høng nh©n v¨n cña NguyÔn Du biÓu hiÖn ë ®o¹n trÝch "ChÞ em Thuý KiÒu" (TrÝch "TruyÖnKiÒu"- NguyÔn Du). I.Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: NL. - Nội dung: Cảm hứng nhân văn của ND: Thái độ trân trọng, ngợi ca những nét đẹp về hình thức, tâm hồn và phẩm hạnh của chị em Kiều, sự quan tâm lo lắng đến số phận, c/® mçi ngêi. - Ph¹m vi: Trong toµn bé ®o¹n trÝch "ChÞ em Thuý KiÒu". II.LËp dµn bµi:. 1.Më bµi: - DÉn d¾t - Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm, ®o¹n trÝch, h/c s¸ng t¸c, gi¸ trÞ cña ®o¹n trÝch..

(58) - Giới thiệu vấn đề nghị luận. 2. Th©n bµi: * Cảm nhận khái quát: Từ cách miêu tả vẻ đẹp của hai chị em Thuý Kiều để thấy đợc những t/c, cảm xúc của t/g dành cho họ: Trân trọng, ngợi ca những vẻ đẹp của hai chị em còng nh sù quan t©m, lo l¾ng cho sè phËn t¬ng lai cña hä. * Cảm hứng nhân văn của ND đợc thể hiện trớc hết ở thái độ trân trọng ngợi ca những nét đẹp về hình thức cũng nh tâm hồn, phẩm hạnh của hai chị em. - T/g miêu tả vẻ đẹp chung của hai chị em: bằng những t/c tốt đẹp, ngỡng mộ của mình với hai chị em Thuý Kiều mà ND đã có những h/a miêu tả rất đặc sắc: ả tố nga, mai, tuyết...để dựng lên hai bức chân dung xinh đẹp của hai chị em. (Chän dÉn chøng vµ ph©n tÝch, cm). - T/c trân trọng, ngợi ca của ND đã đợc thể hiện khá rõ nét qua việc dựng lên một bức chân dung nàng Vân xinh đẹp, duyên dáng, yêu kiều bằng những h/a thiên nhiên tơi s¸ng vµ qua bót ph¸p lÝ tëng ho¸ nh©n vËt còng nh nh÷ng nghÖ thuËt tiªu biÓu nh nh©n hoá và cách dùng từ làm cho Vân trở nên đẹp hơn trong mắt ngời đọc, đó là những h/a: khuôn trăng, nét nài, mây thua, tuyết nhờng...Tất cả đều khẳng định t/c mến mộ, yêu quí, của ND đối với TV. (Chon dÉn chøng vµ ph©n tÝch, cm) - Những t/c tốt đẹp đó còn đợc ND thể hiện qua việc miêu tả TK. Trình tự miêu tả từ kq đến cụ thể, cách miêu tả TV trớc, TK sau là nt đòn bẩy, những h/a miêu tả vẻ đẹp TK cũng nh cho ngời đọc thấy đợc cái tài của TK. Đây chính là cảm hứng nhân văn, nh÷ng t/c ch©n thµnh mµ ND dµnh cho TK. (DÉn chøng) *Cảm hứng nhân văn của ND còn đợc thể hiện ở sự quan tâm lo lắng cũng nh dự cảm vÒ c/®, sè phËn cña hai chÞ em KiÒu. - Sự quan tâm lo lắng ấy thể hiện ở trớc hết ở dự cảm về c/đ tốt đẹp, bình yên suôn sẻ cña TV qua nghÖ thuËt nh©n ho¸(dÉn chøng). - Sự quan tâm lo lắng đó thể hiện ở dự cảm về một c/đ long đong, vất vả, gặp nhiều chu©n chuyªn cña Thuý KiÒu.(dÉn chøng) * §¸nh gi¸: - Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng t/c cña t/g dµnh cho hai chÞ em TK qua nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vật. Từ đó thấy đợc vẻ đẹp của họ cũng nh sự thành công đóng góp của t/g ND. Đây chÝnh lµ c¶m høng nh©n v¨n cña ND. - N©ng cao, liªn hÖ, so s¸nh víi c¸c t/g kh¸c(NguyÔn D÷, Hå Xu©n H¬ng...) 3.KÕt bµi: - K/đ lại vấn đề nl. - Suy nghÜ cña b¶n th©n tríc nh÷ng t/c, c¶m xóc cña t/g víi hai chÞ em KiÒu. Buổi 2: «n tËp TiÕng ViÖt vµ c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm A - Mục tiêu cần đạt : Giúp HS : - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc 8 tuÇn häc k× I vÒ : ph¬ng ch©m héi tho¹i, sù ph¸t triÓn tõ vùng, trau dåi vèn tõ, lêi dÉn trùc tiÕp vµ lêi dÉn gi¸n tiÕp, thuËt ng÷, xng h« trong héi tho¹i. - Biết vận dụng những kiến thức đó vào làm bài tập. - Vận dụng những kiến thức đó vào việc tạo lập văn bản B- ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : 1. Gi¸o viªn : §äc tµi liÖu, nghiªn cøu gi¸o ¸n, bµi tËp tr¾c nghiÖm, phiÕu .... 2. Học sinh : ôn lại những kiến thức Tiếng Việt đã học, có bài tập trắc nghiệm. C- Lªn líp : A> ¤n tËp TiÕng ViÖt : I- Ôn tập lại những kiến thức Tiếng Việt đã học trong 8 tuần HKI : 1 - C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i : (10’) ? Cã mÊy ph¬ng ch©m héi tho¹i? Lµ nh÷ng ph¬ng ch©m nµo? Tr×nh bµy cô thÓ?.

(59) Cã 5 ph¬ng ch©m héi tho¹i : - PC vÒ lîng : Khi giao tiÕp, cÇn nãi cho cã néi dung; néi dông cña lêi nãi ph¶i đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa. - PC về chất : Khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc. - PCQH : Khi giao tiếp cần nói đúng chủ đề (đề tài ) giao tiếp, tránh nói lạc đề - PC c¸ch thøc.CÇn nãi rµnh m¹ch, râ rµng, ng¾n gän. Tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå, nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau. - PC lÞch sù : Khi giao tiÕp cÇn tÕ nhÞ, t«n träng ngêi kh¸c. GV viÕt theo cét cho HS nèi hoÆc cho HS d¸n. ? Cho biÕt nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i? - Gièng : §Òu x¶y ra khi giao tiÕp (Giao tiÕp th«ng thêng vµ giao tiÕp b»ng v¨n b¶n) - Kh¸c : PC về lợng : phải đủ PC về chất : phải đúng PCQH : ph¶i hîp PC c¸ch thøc : ph¶i râ rµng PC lÞch sù : ph¶i t«n träng, tÕ nhÞ ? GV ®a ra mét ®o¹n v¨n trong c¸c v¨n b¶n SGK yªu cÇu HS chØ ra 5 ph¬ng ch©m héi tho¹i. ? CÇn lu ý g× khi giao tiÕp? - CÇn ph¶i tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. ? Tuy nhiªn vÉn cã nh÷ng trêng hîp khong tu©n thñ 5 ph¬ng ch©m héi tho¹i. §ã lµ nh÷ng trêng hîp nµo? Cho vÝ dô? - Kh«ng tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i do vông vÒ, thiÕu ý thøc TiÕng ViÖt VÝ dô : mét sè c©u chuyÖn cêi. HoÆc mét sí trêng hîp giao tiÕp cô thÓ. - Do nhêng cho mét ph¬ng ch©m héi tho¹i kh¸c quan träng h¬n, hay nh»m mét mục đích khác. Ví dụ: Bác sĩ nói dối bệnh nhân, cảnh sát đi điều tra nói không đúng về mình hoặc t×nh tr¹ng.... ? ViÖc kh«ng tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i cÇn ph¶i lu ý ®iÒu g×? - Tu©n thñ c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i cÇn ph¶i tïy thuéc vµo t×nh huèng giao tiếp và mục đích giao tiếp. 2 - Xng h« trong héi tho¹i : (10’) ? H·y kÓ c¸c tõ ng÷ xng h« trong héi tho¹i TiÕng ViÖt? NhËn xÐt? - Dùng các đại từ nhân xng ngôi 1, 2, 3 số ít và số nhiều (HS kể các từ) - Dùng danh từ để xng hô VÝ dô : anh - em, «ng – ch¸u, b¸c – ch¸u, mÑ – con, ........ Dùng chức vụ, nghề nghiệp hoặc dùng tên để xng hô Ví dụ : Thầy giáo – tôi, xếp – em, giám đốc – tôi, ..... àTõ ng÷ xng h« trong héi tho¹i rÊt phong phó, tinh tÕ vµ giµu s¾c th¸i biÓu c¶m. ? V× vËy khi xng h« ta ph¶i lµm g×? - Cần phải lựa chọn từ ngữ xng hô : phải căn cứ vào đối tợng giao tiếp : vào mối quan hÖ th©n s¬, vµo vai x· héi (trªn hµng – díi hµng – ngang hµng) - CÇn c¨n cø vµo t×nh huèng giao tiÕp : cã nghi thøc vµ kh«ng cã nghi thøc. - Cần căn cứ vào mục đích giao tiếp. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ xng khiªm h« ton? - Xng h« víi ngêi nghe ph¶i khiªm tèn : thêng ph¶i nhËn m×nh ë vai díi hµng Cßn khi gäi ngêi nghe l¹i ph¶i t«n träng hä, gäi hä ë vai ngang hµng, hoÆc trªn hµng. VÝ dô: gÆp mét ngêi cha quen biÕt cã thÓ ngêi ta b»ng tuæi hoÆc thËm chÝ Ýt h¬n vÉn gäi ngêi ta b»ng chÞ, anh..

(60) ? Phân tích cách xng hô trong đoạn văn chị Dậu đánh nhau với cai lệ và ngời nhà lí trởng? ( Chú ý tìm cách xng hô, cách xng hô ấy nhằm mục đích gì? Trong tình huống nµo th× xng khiªm h« t«n?) HS ph©n tÝch 3 - C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp : ? Ph©n biÖt c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? - C¸ch dÉn trùc tiÕp lµ nh¾c l¹i nguyªn vÑn lêi nãi hoÆc ý nghÜ cña mét ngêi nµo đó hoặc nhân vật. Lời dẫn trực tiếp đợc đặt trong dấu ngoặc kép hoặc sau dấu gạch ngang. - C¸nh dÉn gi¸n tiÕp : lµ thuËt l¹i lêi nãi hay ý nghÜ cña ngêi hoÆc nh©n vËt, cã điều chỉnh cho hợp ; lời dẫn gián tiếp không đặt trong ngoặc kép. HS lÊy vÝ dô HoÆc GV ®a ®o¹n v¨n b¶n : “B÷a sau, ®ang nÊu c¬m th× mÑ nã ch¹y ®i...c¬m s«i råi nh·o b©y giê”cho HS t×m lêi dÉn trùc tiÕp vµ lêi dÉn gi¸n tiÕp. - Lêi dÉn trùc tiÕp : C¬m s«i råi ........dïm c¸i ; Ch¸u ph¶i gäi ......nh vËy ; C¬m mµ nh·o .....b©y giê. - Lêi dÉn gi¸n tiÕp : ë nhµ cã g× .....gäi ba gióp cho ; con bÐ ®ang ....ph¶i gäi ba th«i. 4- ThuËt ng÷ ? ThÕ nµo lµ thuËt ng÷? +ThuËt ng÷ lµ tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i niÖm khoa häc, c«ng nghÖ vµ thêng dïng trong c¸c v¨n b¶n khoa häc, c«ng nghÖ. (VÝ dô) - Thêng thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ mét kh¸i niÖm vµ ngîc l¹i ( tÝnh chÝnh x¸c) - ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m. ? Vai trò của thuật ngữ trong đời sống hiện nay? - Vai trß cña thuËt ng÷ rÊt quan träng. V× : + X· héi ph¸t triÓn, nhËn thøc cña con ngêi ph¸t triÓn, con ngêi ngµy cµng ph¶i tÝch lòy mét vèn kh¸i niÖm kh¸ lín, mµ mçi kh¸i niÖm thêng t¬ng øng víi mét thuËt ngữ; do đó giải thích đợc 1 thuật ngữ tức là đã nắm đợc 1 đơn vị kiến thức khoa học. + Chúng ta đang sống trong thời đại kinh tế toàn cầu, nghĩa là tất cả các nớc muốn phát triển đều phải giao lu, hội nhập về nhiều mặt với các nớc khác, trong đó đặc biệt quan trọng là việc tiếp thu và chuyển giao các thành tựu tiến tiến về khoa học, c«ng nghÖ, v× vËy nÕu kh«ng am hiÓu c¸c thuËt ng÷ khoa häc, c«ng nghÖ th× dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng tôt hËu, l·ng phÝ thêi gian. 5- Trau dåi vèn tõ : ? C¸c h×nh thøc trau dåi vèn tõ? - Rèn luyện để nắm đầy đủ và chính xác nghĩa của từ và cách dùng từ là việc quan trọng để trau dồi vốn từ. - VÝ dô: tõ xu©n trong c¸c v¨n b¶n. - Rèn luyện để biết thêm những từ cha biết. làm tăng vốn từ là việc thờng xuyên phải làm để trau dồi vốn từ. ? Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ? - Bách khoa toàn th : từ điển bách khoa ghi đầy đủ tri thức của các ngành. - B¶o hé mËu dÞch : chÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt trong níc chèng l¹i sù c¹nh tranh cã thÓ kh«ng lµnh m¹nh cña hµng hãa níc ngoµi trªn thÞ trêng níc m×nh. - Dù th¶o : v¨n b¶n míi ë d¹ng dù kiÕn, ph¸c th¶o, cÇn ph¶i ®a ra mét héi nghÞ của những ngời có thẩm quyền để thông qua. - Đại sứ quán : cơ quan đại diện chính thức và toàn diện của một nhà nớc ở nớc ngoài, do một đại sứ đặc mệnh toàn quyền đứng đầu. - Hậu duệ : con cháu của ngời đã chết. - KhÈu khÝ : khÝ ph¸ch cña con ngêi to¸t ra qua lêi nãi. - M«i sinh : M«i trêng sèng cña sinh vËt. ? Söa lçi ë c¸c c©u trong SGK? a. Thay bÐo bæ = bÐo bë.

(61) b. Thay đạm bạc = tệ bạc c. Thay tÊp nËp = tíi tÊp B> Bµi tËp tr¾c nghiÖm : GV cho HS lµm bµi tËp trong cuèn Bµi tËp tr¾c nghiÖm cña Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dục đào tạo, từ bài 1 đến bài 8.. TuÇn 26. Tæng kÕt TiÕng ViÖt häc k× I Ngµy so¹n………Ngµy d¹y………. Buổi 1. KÝ duyÖt Ngµy .... th¸ng ... n¨m ...... A – Mục tiêu cần đạt : Giúp HS : - Ôn tập và rèn luyện lại các kiến thức Tiếng Việt đã học về từ ngữ từ lớp 6 đến lớp ( - Vận dụng các kiến thức đó vào làm các bài tập và tìm hiểu thêm các văn bản . B- ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : 1. Gi¸o viªn : §äc tµi liÖu, nghiªn cøu gi¸o ¸n 2. Học sinh : Đọc bài và trả lời câu hỏi trong SGK và thực hiện những việc GV đã dặn. I-Từ đơn và từ phức : ? Thế nào là từ đơn, từ phức? Ví dụ? - Từ đơn là từ gồm một tiếng. Ví dụ : Ng/rằng/ : lòng/ lão/ chẳng/ mơ - Tõ phøc lµ tõ gåm hai hoÆc nhiÒu tiÕng. VÝ dô : Dèc lßng nh©n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n Tõ phøc gåm hai lo¹i : + Từ ghép : gồm những từ phức đợc tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ víi nhau vÒ mÆt nghÜa. Ví dụ : xe đạp, nhà máy, hoa hồng.... + Tõ l¸y : gåm nh÷ng tõ phøc cã quan hÖ víi nhau b»ng c¸ch l¸y ©m gi÷a c¸c tiếng. Ví dụ : trăng trắng, đo đỏ, nho nhỏ ...... ? Xác định từ láy và từ ghép của bài tập 2? ( Chia làm hai nhóm thi tiếp sức làm nhanh) - Từ ghép : ngặt nghèo, giam giữ, bó buộc, tơi tốt, bọt bèo, cỏ cây, đa đón, nhờng nhịn, rơi rụng, mong muốn. - Tõ l¸y: nho nhá, gËt gï, l¹nh lïng, xa x«i, lÊp l¸nh ? T¹i sao nh÷ng tõ ghÐp trªn cã quan hÖ víi nhau vÒ mÆt ©m thanh mµ l¹i kh«ng ph¶i lµ tõ l¸y? - V× chóng cã quan hÖ víi nhau chñ yÕu lµ vÒ mÆt nghÜa. Sù gièng nhau vÒ mÆt ©m ch¼ng qua chØ lµ ngÉu nhiªn. ? Ph©n biÖt tõ l¸y gi¶m nghÜa vµ tõ l¸y t¨ng nghÜa so víi nghÜa gèc ë bµi tËp 3? (Muèn phân biệt đợc phải xác định đợc nghĩa gốc – so sánh) Thi hai nhãm t×m nhanh. - NghÜa cña tõ l¸y t¨ng so víi nghÜa gèc : S¹ch sµnh sanh, s¸t sµn s¹t, nhÊp nh« - Nghĩa của từ láy giảm so với nghĩa gốc : trăng trắng, đèm đẹp, nho nhỏ, lành l¹nh. Bµi tËp n©ng cao: Vận dụng kiến thức đã học về từ láy để phân tích nét nổi bật của việc dùng từ trong nh÷ng c©u th¬ sau: a, Tµ tµ bãng ng¶ vÒ t©y ChÞ em th¬ thÈn dan tay ra vÒ Bíc lÇn theo ngän tiÓu khª LÇn xem phong c¶nh cã bÒ thanh thanh Nao nao dßng níc uèn quanh.

(62) NhÞp cÇu nho nhá cuèi ghÒnh b¾c ngang. Sè sè nấm đất bên đờng RÇu rÇu ngän cá nöa vµng nöa xanh b, Buån tr«ng cöa bÓ chiÒu h«m ThuyÒn ai thÊp tho¸ng c¸nh buåm xa xa Buån tr«ng ngän níc míi sa Hoa tr«i man m¸c biÕt lµ vÒ ®©u Buån tr«ng néi cá dÇu dÇu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh Buån tr«ng giã cuèn mÆt duyÒnh Çm Çm tiÕng sãng kªu quanh ghÕ ngåi. II-Thµnh ng÷ : ? Thµnh ng÷ lµ g×?VÝ dô? - Thành ngữ là cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. - NghÜa cña thµnh ng÷ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã nhng thêng th«ng qua mét sè phÐp chuyÓn nghÜa nh Èn dô, so s¸nh..... VÝ dô : nhanh nh sãc, l¸ ngäc cµnh vµng.... ? Ph©n biÖt thµnh ng÷ víi tôc ng÷? - Thành ngữ : là cụm từ cố định, biểu thị một khái niệm có giá trị tơng ứng một từ, đợc dùng nh một từ. à cha có mục đích khuyên nhủ. - Tục ngữ : là một câu biểu thị một phán đoán, một nhận định à mục đích khuyªn nhñ rÊt râ. ? Xác định thành ngữ và tục ngữ trong bài tập 2? Giải thích? + Thµnh ng÷ : b. Đánh trống bỏ dùi : Làm việc không đến nơi, đến trốn, thiếu trách nhiệm. d. Đợc voi đòi tiên : lòng tham vô độ, có cái này đòi cái kia. e. Nớc mắt cá sấu : hành động giả dối đợc che đậy một cách tinh vi, rất dễ đánh lừa ngêi nhÑ d¹ c¶ tin. +Tôc ng÷ : a. Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng : Hoàn cảnh sống, môi trờng sống có ảnh hởng đến việc hình thành và phát triển nhân cách con ngời. c. Chã treo, mÌo ®Ëy : Muèn tù b¶o vÖ m×nh cã hiÖu qu¶ th× ph¶i tïy c¬ øng biÕn, tùy từng đối tợng mà có cách hành sử tơng ứng. ? Thi các nhóm trong 2’ tìm các thành ngữ có yếu tố chỉ động vật, thực vật ? Giải thích, đặt câu? HS t×m – b¸o c¸o. ? T×m nh÷ng dÉn chøng sö dông thµnh ng÷ trong v¨n ch¬ng ? - HS t×m trong c¸c v¨n b¶n . Bµi tËp n©ng cao: 1. Tìm thành ngữ trong các tổ hợp từ sau: lá lành đùm lá rách, cá lớn nuốt cá bé, ngời sống đống vàng, đứng núi nọ trông núi kia, rách nh tổ đỉa, con có cha nh nhà có nóc, mang con bỏ chợ, trong nh màu ngọc. Rồi đặt câu trong đó, mỗi câu sử dụng một thành ngữ đã tìm đợc. (Đề thi chọn HSG lớp 7 tỉnh Nam Định năm học 2002-2003 ) 2. Trong c¸c c©u th¬ sau, c©u th¬ nµo kh«ng vËn dông thµnh ng÷: A. Ngùa xe nh níc, ¸o quÇn nh nªm (NguyÔn Du) B. NÐt buån nh cóc ®iÖu gÇy nh mai (NguyÔn Du) C. Mặt nh chàm đổ mình dờng dẽ run (Nguyễn Du) D. Chút tôi liễu yếu đào thơ (Nguyễn Đình Chiểu ) III- NghÜa cña tõ : ? NghÜa cña tõ lµ g×? VÝ dô ? - Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ …) mà từ biểu thÞ . VÝ dô : Sù vËt, bµn, c©y.....

(63) ? Chọn cách hiểu đúng trong các cách hiểu ở SGK? - C¸ch a lµ hîp lÝ. - C¸ch b cha hîp lÝ v× bè mÑ cã chung nÐt nghÜa : cã con. - C¸ch c cã sù nhÇm lÉn gi÷a nghÜa gèc, nghÜa chuyÓn. - C¸ch d sai v× mÑ vµ bµ cã chung nÐt nghÜa ngêi phô n÷ ? Cách giải thích nào trong 2 cách trong SGK là đúng? Vì sao? - Cách b đúng vì dùng từ rộng lợng là từ đồng nghĩa để giải thích. - Cách a không hợp lí vì dùng ngữ danh từ để giải thích cho tính từ. Bµi tËp n©ng cao: B»ng sù hiÓu biÕt cña m×nh, em h·y gi¶i nghÜa tõ vµng trong nh÷ng côm tõ sau: Cñ nghÖ vµng Qu¶ bãng vµng TÊm lßng vµng ông lão đánh cá và con cá vàng (§Ò thi tuyÓn sinh vµo líp 10 ngµy 6-7-2002). Buổi 2: IV- Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ ? ThÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ? - Tõ cã thÓ cã mét nghÜa, cã thÓ cã nhiÒu nghÜa. Ví dụ : Từ 1 nghĩa : xe đạp, máy nổ... Tõ nhiÒu nghÜa : ch©n, mòi, xu©n.... - Chuyển nghĩa là hiện tợng thay đổi nghĩa của từ, tạo ra những từ nhiều nghĩa. Trong tõ nhiÒu nghÜa cã : + Nghĩa gốc : là nghĩa xuất hiện từ đầu, làm cơ sở để hình thành các nghĩa kh¸c. + Nghĩa chuyển : là nghĩa đợc hình thành trên cơ sở của nghĩa gốc. thông thờng trong câu, từ chỉ có 1 nghĩa nhất định. VÝ dô : Mïa xu©n lµ tÕt trång c©y .... cµng xu©n ? Nghĩa của từ đợc chuyển nghĩa theo những cách nào? - Nghĩa của từ chủ yếu đợc chuyển theo hai phơng thức : ẩn dụ và hoán dụ GV cho HS ph©n biÖt Èn dô vµ ho¸n dô, gi÷a Èn dô, ho¸n dô tu tõ vµ Èn dô, ho¸n dụ từ vựng (ẩn dụ hoán dụ từ vựng mang tính ổn định, bền vững, đợc giải nghĩa trong tõ ®iÓn, cßn Èn dô, ho¸n dô tu tõ chØ mang tÝnh chÊt l©m thêi - chØ ® îc hiÓu nghĩa đó trong văn cảnh àẩn dụ, hoán dụ tu từ không tạo ra từ nhiềunghĩa) ? Từ hoa trong thềm hoa, lệ hoa (Nỗi mình thêm tức..... mỗi hàng) đợc dùng theo nghÝa nµo? - §îc dïng theo nghÜa chuyÓn : ? Có thể coi đây là hiện tợng chuyển nghĩa làm xuất hiện từ nhiều nghĩa đợc không? V× sao? - Kh«ng thÓ coi ®©y lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa lµm xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nghÜa v× đây chỉ là nghĩa lâm thời, cha đợc cố định hóa, cha đợc giải thích trong từ điển. Bµi tËp n©ng cao: 1. Cho ®o¹n th¬ sau: Råi sím, råi chiÒu l¹i bÕp löa bµ nhen Mét ngän löa lßng bµ luon ñ s½n Mét ngän löa chøa niÒm tin dai d¼ng. ( B»ng ViÖt ) Từ ngọn đợc hiểu theo nghĩa nào? (nghĩa gốc hay nghĩa chuyển) ? Nếu là nghĩa chuyển thì đợc chuyển nghĩa theo cách nào? Nó có phải từ nhiều nghĩa không? 2. Cho c©u th¬ : Ngöa mÆt lªn nh×n mÆt – NguyÔn Duy Từ mặt nào đợc hiểu theo nghĩa chuyển? Chuyển theo phơng thức nào? Có phải từ nhiÒu nghÜa kh«ng?.

(64) 3. Trong bµi th¬ ViÕng l¨ng B¸c cã hai c©u th¬ viÕt vÒ h×nh ¶nh mÆt trêi: Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ H·y nhí l¹i trong ch¬ng tr×nh còng cã bµi th¬ cã hai c©u th¬ viÕt vÒ h×nh ¶nh mÆt trêi tơng tự và chép lại theo trí nhớ những câu thơ đó. Em hiểu gì về việc sử dụng từ mặt trời trong những câu thơ đó? (So sánh việc sử dụng từ mặt trời trong những câu thơ đó) Gîi ý: - ChÐp l¹i hai c©u th¬ trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ – NguyÔn Khoa §iÒm. - HiÓu nghÜa cña tõ mÆt trêi trong c¸c c©u th¬? ý nghÜa cña viÖc sö dông nh÷ng tõ ng÷ đó? - Tõ nµo lµ nghÜa gèc, tõ nµo lµ nghÜa chuyÓn? ChuyÓn nghÜa theo c¸ch nµo? Cã ph¶i tõ nhiÒu nghÜa kh«ng? * Cñng cè, dÆn dß : (2’) GV cho HS nhắc lại các kiến thức đã học trong tiết học này. GV dÆn HS vÒ nhµ lµm l¹i c¸c bµi tËp, chuÈn bÞ tiÕt 44 : c¸c kiÕn thøc TiÕng ViÖt «n tËp trong tiÕt sau. V- Từ đồng âm : ? Thế nào là từ đồng âm? Ví dụ? - Lµ nh÷ng tõ ph¸t ©m gièng nhau nhng nghÜa kh¸c xa nhau. VÝ dô : mïa thu – thu tiÒn, bµ giµ ®i chî ... lîi ch¨ng .....lîi th× cã lîi nhng .... ? Phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa? - Từ đồng âm : âm thanh giống nhau nhng nghĩa khác xa nhau, không liên quan đến nhau. - Từ nhiều nghĩa : âm thanh giống nhau nhng nghĩa có nét nghĩa liên quan đến nhau. VÝ dô : Mïa thu – thu trong “ba thu dån l¹i mét ngµy dµi ghª”. ? Trong 2 trêng hîp trong SGK trêng hîp nµo cã hiÖn tîng tõ nhiÒu nghÜa, trêng hîp nào có hiện tợng từ đồng âm? Vì sao? - a-Cã hiÖn tîng tõ nhiÒu nghÜa v× nghÜa cña tõ l¸ trong chiÕc l¸ vµ l¸ phæi cã liªn quan tíi nhau, lµ kÕt qu¶ cña sù chuyÓn nghÜa. - b-Có hiện tợng từ đồng âm vì 2 từ đều có vỏ âm thanh giống nhau nhng nghĩa hoµn toµn kh¸c nhau. VI- Từ đồng nghĩa : ? Thế nào là từ đồng nghĩa ? Có mấy loại? - Từ đồng nghiã là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau. VÝ dô : Tr¸i- qu¶ ; M¸y bay- tµu bay- phi c¬. - Có 2 loại từ đồng nghĩa : đồng nghĩa hoàn toàn và đồng nghĩa không hoàn toµn Ví dụ : đồng nghĩa hoàn toàn : trái - quả §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn : chÕt - hi sinh - bá m¹ng ? Các trờng hợp a,b,c,d trong SGK trơng hợp nào đúng? Vì sao? - a.không đúng ví đồng nghĩa là hiện tợng chung của tất cả các nớc. - b.không đúng vì đồng nghĩa có thể là quan hệ giữa hai ba từ hoặc nhiều từ. c.không đúng vì đồng nghĩa có những trờng hợp mang sắc thái khác nhau. d.đúng vì đồng nghĩa có thể thay thế cho nhau trong nhiều trờng hợp. ? §äc c©u nãi cña B¸c xu©n cã nghÜa lµ g×? V× sao? - Xu©n = tuæi. V× xu©n lµ mét mïa trong n¨m à mét n¨m chØ cã mét mïa xu©n àmét n¨m lµ mét tuæi. ? Dïng xu©n cã ý nghÜa g×? - Tr¸nh hiÖn tîng lÆp l¹i vµ cã hµm ý chØ sù trÎ trung, søc sèng t¬i trÎ, lêi v¨n hóm hỉnh, toát lên tinh thần lạc quan yêu đời..

(65) VII- Tõ tr¸i nghÜa: ?ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? VÝ dô? - Tõ tr¸i nghÜa lµ tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau, xÐt trªn mét c¬ së chung. VÝ dô : ®i- vÒ; sèng - chÕtMét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ cã nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau.(VÝ dô) Từ trái nghĩa đợc sử dụng trong thế đối, tạo các hình tợng tơng phản, gây ấn tợng mạnh. làm cho lời nói thêm sinh động. ( Ví dụ) ? Các cặp từ đã cho trong SGK mục 2 có những cặp nào là từ trái nghĩa? - Các cặp từ sau trái nghĩa trong mọi trờng hợp : xấu-đẹp; xa-gần; rộng-hẹp à tr¸i nghÜa ng«n ng÷. - C¸c cÆp tõ kh¸c ph¶i xÐt trong v¨n c¶nh (tr¸i nghÜa ng÷ dông) Ví dụ : voi - chuột à mức độ : đầu voi đuôi chuột chó - mèo à thế lực đối kháng : cắn nhau nh chó với mèo. ? XÕp c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi tËp 3 thµnh 2 nhãm : sèng – chÕt , giµ - trÎ? - sèng – chÕt; ch½n – lÎ; chiÕn tranh – hßa b×nh - Giµ - trÎ; yªu – ghÐt; cao – thÊp; n«ng – s©u; giµu – nghÌo. Bµi tËp n©ng cao: Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc dïng tõ tr¸i nghÜa trong ®o¹n th¬ sau:. Tuần 27: Buổi 1: VIII- Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ : ? Thế nào là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ? - NghÜa cña mét tõ cã thÓ réng h¬n (kh¸i qu¸t )hoÆc hÑp h¬n (Ýt kh¸i qu¸t h¬n) nghÜa cña tõ ng÷ kh¸c. - Một từ ngữ đợc coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm ph¹m vi nghÜa cña 1 sè tõ ng÷ kh¸c. - Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với những từ ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với 1 từ ngữ khác. HS lÊy vÝ dô: Bµi tËp n©ng cao: Tìm từ ngữ có cấp độ khái quát cho những từ sau: bút, bút bi, bút máy, bút viết, bút ch×, bót phít ,... àbót I X- Trêng tõ vùng : ? ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? - Trêng tõ vùng lµ tËp hîp cña nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt nghÜa nÐt nghÜa chung. Ví dụ : các từ có liên quan đến tay ? T×m trêng tõ vùng trong ®o¹n v¨n vµ ph©n tÝch ý nghÜa? - t¾m, bÓ : bÓ n¬i chøa níc, t¾m c«ng dông cña níc.à §Æt trong ®o¹n v¨n nã khiến câu văn có hình ảnh sinh động, có giá trị tố cáo mạnh mẽ. Bµi tËp n©ng cao: 1. §Æt tªn trêng tõ vùng cho d·y tõ sau: bót bi, bót m¸y, bót viÕt, bót ch×, bót phít. (§Ò thi tuyÓn sinh líp 10 trêng PTTH LHP - §Ò chung n¨m häc 2006-2007 ) 2. T×m trêng tõ vùng trêng häc. (§Ò thi tuyÓn sinh líp 10 trêng PTTH LHP - §Ò chung n¨m häc 2006-2007 ) 3. Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc dïng trêng tõ vùng cña ®o¹n th¬ sau: §¾n ®o, c©n s¾c, c©n tµi Ðp cung cÇm nguyÖt, thö bµi qu¹t th¬ NguyÔn Du - TruyÖn KiÒu.

(66) ThuyÒn ta l¸i giã víi buåm tr¨ng Lít gi÷a m©y cao víi biÓn b»ng Ra ®Ëu dÆm xa dß bông biÓn Dµn ®an thÕ trËn líi v©y gi¨ng. Huy Cận - Đoàn thuyền đánh cá X- Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng : ? Tõ vùng ph¸t triÓn dùa vµo yÕu tè nµo? - ...dùa vµo thêi gian, theo sù ph¸t triÓn cña x· héi. ? Cã mÊy c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng? - Cã hai c¸ch: + C¸ch 1 : Ph¸t triÓn nghÜa cña tõ : b»ng c¸ch thªm nghÜa cho tõ (Kinh tÕ ) vµ b»ng c¸ch chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc Èn dô vµ ho¸n dô(HS lÊy vÝ dô) +C¸ch 2 : ph¸t triÓn sè lîng tõ theo c¸ch ghÐp hoÆc mîn tiÕng níc ngoµi : H¸n vµ Ên ©u. ? Cã thÓ ng«n ng÷ nµo mµ chØ ph¸t triÓn tõ vùng theo c¸ch ph¸t triÓn sè lîng hay kh«ng? - Không vì số lợng các sự vật, hiện tợng, khái niệm mới là vô hạn, do đó nếu cứ øng víi mçi mçi sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm míi l¹i ph¶i cã thªm mét tõ ng÷ míi th× sè lîng c¸c tõ ng÷ sÏ qu¸ lín, qu¸ cång kÒnh rêm rµ, h¬n n÷a sè lîng tõ ng÷ lµ cã giíi h¹n, v× thÕ ph¸t triÓn sè lîng tõ ng÷ chØ lµ mét trong nh÷ng c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng mµ th«i. Cho nªn bÊt cø ng«n ng÷ nµo ngoµi c¸ch ph¸t triÓn sè lîng tõ ng÷, cßn cã c¸ch thªm nghÜa míi cho tõ ng÷, vay mîn tõ ng÷ cña ng«n ng÷ níc ngoµi. XI-Tõ mîn : ? ThÕ nµo lµ tõ mîn? Cã mÊy lo¹i tõ mîn? - Từ mợn là từ vay mợn của tiếng nớc ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tợng, đặc điểm .... mà Tiếng Việt cha có từ thật thích hợp để biểu thị. - Mîn cña tiÕng H¸n – H¸n ViÖt vµ mîn cña ng«n ng÷ tiÕng Ph¸p, Anh, Nga .... HS lÊy vÝ dô ? Chọn nhận định đúng trong những nhận định trong SGK? - a. không đúng vì vay mợn từ ngữ của ngôn ngữ khác để làm giàu cho ngôn ngữ của mình là một quy luật có tính chất phổ quát đối với tất cả các ngôn ngữ trên thÕ giíi. Nãi c¸ch kh¸c, kh«ng cã ng«n ng÷ nµo trªn thÕ giíi kh«ng cã tõ ng÷ vay mîn. - b. không đúng vì vay mợn từ ngữ của ngôn ngữ khá là nhu cầu tự thân của mỗi ngôn ngữ, trong đó có Tiếng Việt. Tiếng Việt phải vay mợn từ ngữ nớc ngoài nhằm thỏa mãn những nhu cầu trao đổi thông tin, trao đổi t tởng tình cảm, …để đáp ứng với sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, x· héi. - c. đúng ( đã giải thích ở mục b) - d. không đúng vì xã hội và nhận thức của con ngời liên tục phát triển; các hoạt động giao lu, hội nhập về mọi mặt buộc Tiếng Việt phải thờng xuyên vay mợn và bổ sung những từ ngữ mới nhắm diễn đạt những khái niệm mới một cách kịp thời và có hiÖu qu¶. ? C¸c tõ x¨m, lèp, ga, x¨ng, phanh cã g× kh¸c c¸c tõ a-xÝt, ra-®i-«, vi-ta-min? - Các từ săm, lốp, ga, xăng, phanh vay mợn đã đợc việt hóa đợc dùng nh những tõ thuÇn ViÖt. - Các từ a-xít, ra-đi-ô, vi-ta-min là những từ vay mợn cha đợc việt hóa, nó khác TiÕng ViÖt vÒ c¸ch cÊu t¹o vµ thêng khã ph¸t ©m h¬n nh÷ng tõ thuÇn ViÖt. XII- Tõ H¸n ViÖt : ? ThÕ nµo lµ tõ H¸n ViÖt? - Từ Hán Việt là từ mợn của tiếng Hán, nhng đợc phát âm và đợc dùng theo c¸ch dïng tõ cña TiÕng ViÖt. Ví dụ : quốc gia, quốc kì, gia đình.... ? Chọn quan niệm đúng trong những quan niệm trong SGK ?.

(67) -a,b,c,d đều không đúng V× : (a) : tõ H¸n ViÖt chiÕm kho¶ng 70% tõ vùng TiÕng ViÖt. (b) : tõ H¸n ViÖt lµ bé phËn quan träng cña tõ TiÕng ViÖt chø kh«ng ph¶i tõ mîn gèc H¸n. (c) : theo a vµ b (d) : trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt vÉn ph¶i dïng, nhng kh«ng nªn l¹m dông. Chú ý sử dụng từ Hán Việt có liên quan đến sắc thái biểu cảm của từ, đến mục đích cña ngêi viÕt. Bµi tËp n©ng cao: Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc dïng tõ H¸n ViÖt trong ®o¹n th¬ sau: a, Th©n em nh qu¶ mÝt trªn c©y Da nã xï x× mói nã dÇy Quân tử có thơng thì đóng cọc §õng cã m©n mã nhùa ra tay VÞnh qu¶ mÝt – Hå Xu©n h¬ng Thanh minh trong tiÕt th¸ng ba Lễ là tảo mộ hội là đạp Thanh GÇn xa n« nøc yÕn anh ChÞ em s¾m söa bé hµnh ch¬i xu©n DËp d×u tµi tö giai nh©n Ngùa xe nh níc ¸o quÇn nh nªm (NguyÔn Du) XIII- Từ địa phơng, Thuật ngữ và biệt ngữ xã hội : ? Thế nào là từ địa phơng, thuật ngữ? Biệt ngữ xã hội? + Từ địa phơng là từ ngữ đợc sử dụng trong phạm vi hẹp - ở một địa phơng nào đó, khác với từ toàn dân là từ ngữ sử dụng trong phạm vi toàn dân. + ThuËt ng÷ lµ tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i niÖm khoa häc, c«ng nghÖ vµ thêng dïng trong c¸c v¨n b¶n khoa häc, c«ng nghÖ. (VÝ dô) - Thêng thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ mét kh¸i niÖm vµ ngîc l¹i ( tÝnh chÝnh x¸c) - ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m. + BiÖt ng÷ x· héi lµ nh÷ng tõ ng÷ chØ dµnh riªng cho mét sè ( mét líp ngêi) nµo đó trong xã hội. (ví dụ) ? Vai trò của thuật ngữ trong đời sống hiện nay? - Vai trß cña thuËt ng÷ rÊt quan träng. V× : + X· héi ph¸t triÓn, nhËn thøc cña con ngêi ph¸t triÓn, con ngêi ngµy cµng ph¶i tÝch lòy mét vèn kh¸i niÖm kh¸ lín, mµ mçi kh¸i niÖm thêng t¬ng øng víi mét thuËt ngữ; do đó giải thích đợc 1 thuật ngữ tức là đã nắm đợc 1 đơn vị kiến thức khoa học. + Chúng ta đang sống trong thời đại kinh tế toàn cầu, nghĩa là tất cả các nớc muốn phát triển đều phải giao lu, hội nhập về nhiều mặt với các nớc khác, trong đó đặc biệt quan trọng là việc tiếp thu và chuyển giao các thành tựu tiến tiến về khoa học, c«ng nghÖ, v× vËy nÕu kh«ng am hiÓu c¸c thuËt ng÷ khoa häc, c«ng nghÖ th× dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng tôt hËu, l·ng phÝ thêi gian. Chú ý khi phân tích văn học cần lu ý đến ngôn ngữ của nhân vật thuộc tầng lớp ngời nào trong xã hội, tầng lớp ngời ấy có đặc điểm gì, thể hiện trong ngôn ngữ ra sao? VÝ dô ng«n ng÷ cña «ng Hai trong truyÖn ng¾n Lµng thuéc tÇng líp ng êi nông dân có đặc điểm chân thật, thích nói chữ nhng chẳng đâu ra đâu vào đâu àthÓ hiÖn tÝnh hiÖn thùc, thÓ hiÖn t×nh c¶m mét c¸ch ch©n thµnh tha thiÕt. Bµi tËp n©ng cao: Ph©n tÝch viÖc sö dông ng«n ng÷ cña nh©n vËt «ng Hai trong ®o¹n v¨n sau: ‘‘....Nhng sao lại nảy ra cái tin nh vậy đợc? Mà thằng chánh Bệu thì đích là ngời lµng kh«ng sai råi. Kh«ng cã löa lµm sao cã khãi? Ai ngêi ta h¬i ®©u bÞa t¹c ra nh÷ng chuyÖn Êy lµm g×. Chao «i! Cùc nhôc cha, c¶ lµng ViÖt gian! Råi ®©y biÕt lµm ¨n, bu«n b¸n ra sao? Ai ngêi ta bu«n b¸n mÊy. Suèt c¶ c¸i níc ViÖt Nam nµy ngêi ta ghª tëm, ngêi ta thï h»n c¸i gièng ViÖt gian b¸n níc ... L¹i cßn bao nhiªu ngêi lµng tan tác mỗi ngời một phơng nữa, không biết họ đã rõ cái cơ sự này cha? ...’’.

(68) (SGK Ng÷ v¨n ( tËp I, trang 166 ) XIV- Trau dåi vèn tõ : ? C¸c h×nh thøc trau dåi vèn tõ? - Rèn luyện để nắm đầy đủ và chính xác nghĩa của từ và cách dùng từ là việc quan trọng để trau dồi vốn từ. - VÝ dô: tõ xu©n trong c¸c v¨n b¶n. - Rèn luyện để biết thêm những từ cha biết. làm tăng vốn từ là việc thờng xuyên phải làm để trau dồi vốn từ. ? Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ? - Bách khoa toàn th : từ điển bách khoa ghi đầy đủ tri thức của các ngành. - B¶o hé mËu dÞch : chÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt trong níc chèng l¹i sù c¹nh tranh cã thÓ kh«ng lµnh m¹nh cña hµng hãa níc ngoµi trªn thÞ trêng níc m×nh. - Dù th¶o : v¨n b¶n míi ë d¹ng dù kiÕn, ph¸c th¶o, cÇn ph¶i ®a ra mét héi nghÞ của những ngời có thẩm quyền để thông qua. - Đại sứ quán : cơ quan đại diện chính thức và toàn diện của một nhà nớc ở nớc ngoài, do một đại sứ đặc mệnh toàn quyền đứng đầu. - Hậu duệ : con cháu của ngời đã chết. - KhÈu khÝ : khÝ ph¸ch cña con ngêi to¸t ra qua lêi nãi. - M«i sinh : M«i trêng sèng cña sinh vËt. ? Söa lçi ë c¸c c©u trong SGK? a. Thay bÐo bæ = bÐo bë b. Thay đạm bạc = tệ bạc c. Thay tÊp nËp = tíi tÊp XV-Tõ tưîng h×nh vµ tõ tưîng thanh : ? ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh ? - Tõ tîng h×nh : lµ tõ gîi tÈh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt VÝ dô : lom khom, gËp ghÒnh, liªu xiªu... - Tõ tîng thanh : lµ tõ m« pháng ©m thanh. VÝ dô : µo µo, Çm Çm, lao xao, .... ? T×m trong c¸c v¨n b¶n cña ch¬ng tr×nh nh÷ng tõ tîng h×nh, tîng thanh? HS t×m trong c¸c v¨n b¶n th¬, v¨n xu«i. ? T×m vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ sö dông tõ tîng h×nh, tîng thanh trong ®o¹n v¨n trong SGK? GV híng dÉn c¸ch t×m vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ : Nã th¬ng lµ nh÷ng tõ l¸y, ph©n tÝch gi¸ trÞ đợc thì phải miêu tả đợc cái gợi hình ảnh của nó. - Các từ hợng hình : lốm đốm, lê thê, loang loáng, lồ lộ - Tác dụng chung : miêu tả đám mây cụ thể, sinh động.(HS phải phân tích cụ thÓ) Bµi tËp n©ng cao: ? T×m vµ ph©n.

(69)

Ngu van 9 chieu

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về