Bo de on hoc sinh gioi mon sinh 8 li thuyet bai tap

<span class='text_page_counter'>(1)</span>PhÇn I: lÝ thuyÕt §Æc ®iÓm cÊu t¹o phï hîp víi chøc n¨ng Câu 1. Phân tích những đặc điểm của bộ xơng ngời thích nghi với t thế đứng thẳng và đi b»ng hai ch©n. Tr¶ lêi Cột sống cong ở 4 chỗ tạo hai hình chữ S nối tiếp nhau giúp cơ thể có t thế đứng thẳng. Lồng ngùc dÑp theo chiÒu tríc sau vµ në sang hai bªn. §Æc biÖt lµ sù ph©n ho¸ x¬ng chi trªn vµ x¬ng chi díi. ë ngêi tay ng¾n h¬n ch©n cßn ë vîn ngîc l¹i tay dai h¬n ch©n. ë ngêi khíp vai linh động, xơng cổ tay nhỏ, khớp cổ tay cấu tạo kiểu bầu dục, các khớp bàn tay ngón tay linh động ngón cái có khả năng đối diện với các ngón còn lại. Khớp chậu đùi có hố khớp sâu đảm bảo sự vững chắc, các khớp cổ chân bàn chân khá chặt chẽ. Xơng chậu nở rộng, xơng đùi lớn giúp nâng đỡ toàn bộ cơ thể. Xơng bàn chân, xơng ngón ngắn, bàn chân hình vòm có tác dụng phân tán lực của cơ thể khi đứng cũng nh di chuyển. Xơng gót lớn phát triển về phÝa sau. C©u 2. C©ó t¹o m¹ch m¸u phï hîp chøc n¨ng. Tr¶ lêi C¸c lo¹i Sù kh¸c biÖt vÒ cÊu t¹o Gi¶i thÝch m¹ch m¸u §éng m¹ch - Thµnh cã 3 líp c¬ víi líp m« liªn kÕt vµ ThÝch hîp víi chøc n¨ng dÉn líp c¬ tr¬n dµy h¬n tÜnh m¹ch. máu từ tim đến các cơ quan - Lßng hÑp h¬n cña tÜnh m¹ch víi vËn tèc vµ ¸p lùc lín TÜnh m¹ch - Thµnh cã 3 líp nhng líp m« liªn kÕt vµ lớp cơ trơn mỏng hơn của động mạch ThÝch hîp víi chøc n¨ng dÉn - Lòng mạch rộng hơn động mạch m¸u tõ kh¾p c¸c tÕ bµo cña - Cã van 1 chiÒu ë nh÷ng n¬i m¸u ph¶i c¬ thÓ vÒ tim víi vËn tèc vµ ch¶y ngîc chiÒu träng lùc ¸p lùc nhá. Mao m¹ch - Nhá vµ ph©n nh¸nh nhiÒu ThÝch hîp víi chøc n¨ng to¶ - Thµnh máng chØ gåm mét líp biÓu b× réng tíi tõng tÕ bµo cña c¸c - Lßng hÑp mô, tạo điều kiện sự trao đổi chÊt víi tÕ bµo. C©u 3. Gi¶i thÝch t¹i sao thµnh c¬ t©m nhÜ máng h¬n thµnh c¬ t©m thÊt. Thµnh c¬ t©m thÊt tr¸i dµy h¬n thµnh c¬ t©m thÊt ph¶i. Tr¶ lêi Thµnh c¬ t©m nhÜ máng h¬n thµnh c¬ t©m thÊt v× t©m nhÜ chØ ph¶i co bãp ®Èy m¸u xuèng tâm thất đờng đi ngắn. Còn tâm thất dày vì máu phải đi đến các cơ quan. Tành cơ tâm thất trái dày nhất vì tâm thất trái phải co bóp đẩy máu đi đến mọi nơi trên cơ thể. C©u 4. §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña tÕ bµo c¬ phï hîp víi chøc n¨ng. Tr¶ lêi §Æc ®iÓm cÊu t¹o phï hîp víi chøc n¨ng co cña c¬ lµ. - Tế bào cơ gồm nhiều đơn vị cấu trúc nối liền nhau tạo nên tế bào cơ dài. - Mỗi tế bào cơ có các tơ cơ dày và tơ cơ mảnh bố trí xen kẽ để khi tơ cơ mảnh xuyên vào vïng ph©n bè cña t¬ c¬ dµy sÏ lµm c¬ ng¾n l¹i t¹o nªn sù co c¬. Câu 5. Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đờng dẫn khí có tác dụng làm ấm, làm ẩm không khí đi vào phổi và đặc điểm nào tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi tác nhân cã h¹i? Tr¶ lêi - Làm ấm không khí là do lớp mao mạch máu dày đặc, căng máu và ấm nóng dới lớp niêm mạc, đặc biệt là ở mũi và phế quản. - Làm ẩm không khí là do lớp niêm mạc tiết chất nhày lót bên trong đờng dẫn khí. - Tham gia b¶o vÖ phæi..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + L«ng mòi gi÷ l¹i c¸c h¹t bôi lín, chÊt nhÇy do niªm m¹c tiÕt ra gi÷ l¹i c¸c h¹t bôi nhá, líp l«ng rung quÐt chóng ra khái khÝ qu¶n. + Nắp thanh quản đậy kín đờng hô hấp cho thức ăn khỏi lọt vào khi nuốt. + Các tế bào limphô ở các hạch Amiđan, tuyến V.A tiết ra các kháng thể để vô hiệu hoá các t¸c nh©n g©y nhiÔm. Câu 6: Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thụ các chÊt dinh dìng. Tr¶ lêi - Líp niªm m¹c ruét cã nhiÒu nÕp gÊp víi c¸c l«ng ruét vµ l«ng ruét cùc nhá lµm t¨ng diÖn tÝch bÒ mÆt trong cña nã. - Ruét non rÊt dµi( Tíi 2,8- 3m ë ngêi trëng thµnh) dµi nhÊt trong c¸c c¬ quan cña èng tiªu ho¸ - Mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột. Câu 7: Da có những chức năng gì? Những đặc điểm cấu tạo nào giúp da thực hiện chức năng đó. Tr¶ lêi - B¶o vÖ c¬ thÓ chèng c¸c yÕu tè g©y h¹i cña m«i trêng nh sù va ®Ëp, sù x©m nhËp cña vi khuẩn, chống thấm nớc và thoát nớc, do đặc điểm cấu tạo từ các sợi mô liên kết, lớp mỡ dới da vµ tuyÕn nhên. ChÊt nhên do tuyÕn nhên tiÕt ra cßn cã t¸c dông diÖt khuÈn. S¾c tè díi da gãp phÇn chèng t¸c h¹i cña tia tö ngo¹i. - §iÒu hoµ th©n nhiÖt nhê sù co d·n cña m¹ch m¸u díi da, tuyÕn må h«i, c¬ co ch©n l«ng. Líp mì díi da gãp phÇn chèng mÊt nhiÖt. - NhËn biÕt c¸c kÝch thÝch cña m«i trêng nhê c¸c c¬ quan thô c¶m. - Tham gia hoạt động bài tiết qua tuyến mồ hôi. - Da và sản phẩm phụ của da tạo nên vẻ đẹp con ngời.. KiÕn thøc chøng minh- so s¸nh Câu 1. Hãy chứng minh tế bào vừa là đơn vị cấu tạo vừa là đơn vị chức năng của cơ thể. Tr¶ lêi a. Tế bào là đơn vị cấu trúc. - Mọi cơ quan của cơ thể ngời đều đợc cấu tạo từ tế bào. - VÝ dô: TÕ bµo x¬ng, tÕ bµo c¬, tÕ bµo hång cÇu, tÕ bµo biÓu b×, c¸c tÕ bµo tuyÕn….. b. Tế bào là đơn vị chức năng: Chức năng của tế bàolà thực hiện sự trao đổi chất và năng lợng, cung cấp năng lợng cho mọi hoạt động sống của cơ thể. Ngoai ra sự phân chia của tế bào giúp cơ thể lớn lên tới giai đoạn trởng thành có thể tham gia vào quá trình sinh sản. Nh vậy mọi hoạt động sống của cơ thể đều liên quan đến hoạt động sống của tế bào nên tế bào còn là đơn vị chức năng của cơ thÓ. C©u 2. Chøng minh sù tiÕn hãa cña hÖ c¬ ngêi? Tr¶ lêi C¸c c¬ mÆt ë ngêi ph©n ho¸ cã kh¶ n¨ngbiÓu lé t×nh c¶m, trong khi c¬ nhai cã t¸c dông ®a hàm lên xuống, qua lại để nghiền thức ăn không phát triển ở động vật ( do con ngời đã sử dụng thức ăn chín). Cơ mông, cơ đùi, cơ cẳng chân khoẻ cử động chủ yếu là gập duỗi. Các c¬ c¼ng tay, ph©n ho¸ thµnh c¸c nhãm c¬ phô tr¸ch c¸c phÇn kh¸c nhau cña tay, c¬ bµn tay ph©n ho¸ nhiÒu cã t¸c dông gËp duçi vµ xoay c¼ng tay, bµn tay. §Æc biÖt lµ sù ph©n ho¸ cña các cơ cử động ngón cái khá hoàn chỉnh, riêng ngón cái có tới 8 cơ phụ trách vận động ngón c¸i. C©u 3: So s¸nh cÊu t¹o hÖ h« hÊp cña ngêi vµ thá? Tr¶ lêi * Gièng nhau: - Đều nằm trong khoang ngực và đợc ngăn cách với khoang bụng bởi cơ hoành..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Đề gômg đờng dẫn khí và hai lá phổi. - Đờng dẫn khí đều gồm: mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản. - Mỗi lá phổi đều đợc cấu tạo bởi các phế nang(túi phổi) tập hợp thành cụm, bao quanh các túi phổi là mạng mao mạch dày đặc. - Bao bäc phæi cã hai líp mµng: L¸ thµnh dÝnh vµo thµnh ngùc, l¸ t¹ng dÝnh vµo phæi, gi÷a hai líp mµng lµ chÊt dÞch. * Kh¸c nhau: §êng dÉn khÝ ë ngêi cã thanh qu¶n ph¸t triÓn h¬n vÒ chøc n¨ng ph¸t ©m. C©u 4: So s¸nh sù h« hÊp ë c¬ thÓ ngêi vµ thá? Tr¶ lêi * Gièng nhau - Cũng gồm hai giai đoạn thông khí ở phổi, trao đổi khí ở phổi và trao đổi khí ở tế bào. - Sự trao đổi khí ở phổi và tế bào cũng theo cơ chế khuếch tán từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp. * Kh¸c nhau - ở thỏ sự thông khí ở phổi chủ yếu là do hoạt động của cơ hoành và lồng ngực, do bị ép giữa hai chi tríc nªn kh«ng d·n në vÒ hai bªn. - ë ngêi sù th«ng khÝ ë phæi do nhiÒu c¬ phèi hîp h¬n vµ lång ngùc d·n në c¶ hai phÝa. C©u 5: T×m nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a x¬ng tay vµ x¬ng ch©n? Tr¶ lêi * Giống nhau: đều có xơng đai và xơng chi, cac xơng liên hệ với nhau bởi khớp xơng. * Kh¸c nhau: - VÒ kÝch thíc:X¬ng chi trªn cã kÝch thíc nhá h¬n x¬ng chi díi. - Về cấu tạo khác nhau giữa đai vai và đai hông. Đai vai gồm 2 xơng đòn và 2 xơng bả, đai hông gồm 3 đôi xơng là xơng chậu, xơng háng và xơng ngồi gắn với xơng cùng cụt và gắn víi nhau t¹o nªn khung chËu v÷ng ch¾c. - Về sự sắp xếp và đặc điểm hình thái của xơng cổ tay, cổ chân, bàn tay, bàn chân: X¬ng cæ tay, bµn tay vµ x¬ng cæ ch©n, bµn ch©n còng ph©n ho¸, x¬ng bµn tay x¬ng ngãn c¸i đối diện các ngón còn lại. Các khớp cổ tay, bàn tay linh hoạt. Xơng cổ chân có xơng gót phát triển về phía sau làm cho diện tích bàn chân đế lớn, đảm bảo cho sự cân bằng vững chắc cho t thế đứng thẳng. Xơng bàn chân hình vòm làm cho bàn chân có diện tích tiếp xúc với mặt đất nhỏ hơn diện tích bàn chân đế, giúp việc di chuyển dễ dàng hơn. -> Sự khác nhau đó là kêt quả của sự phân hoá tay và chân trong quá trình tiến hoá thích nghi với t thế đứng thẳng và lao động KiÕn thøc vËn dông Câu 1: Cơ xơng ở lồng ngực đã phối hợp hoạt động với nhau ntn để làm tăng thể tích lồng ngùc khi hÝt vµo vµ lµm gi¶m thÓ tÝch lång ngùc khi thë ra? Tr¶ lêi Các cơ xơng ở lồng ngực phối hợp hoạt động với nhau để làm tăng thể tích lồng ngực khhi hÝt vµo, gi¶m thÓ tÝch lång ngùc khi thë ra nh sau: - Khi hÝt vµo: + Cơ liên sờn ngoài co làm tập hợp các xơng ức và xơng sờn có điểm tựa linh động với cột sống sẽ chuyển động đồng thời theo hai hớng: lên trên và ra hai bên làm lồng ngực mở rộng ra hai bªn lµ chñ yÕu. + C¬ hoµnh co lµm lång ngùc më réng thªm vÒ phÝa díi, Ðp xuèng khoang bông. - Khi thë ra: + C¬ liªn xên ngoµi vµ c¬ hoµnh d·n ra lµm lång ngùc thu nhá trë vÒ vÞ trÝ cò. - Ngßi ra cßn cã sù tham gia cña mét sè c¬ kh¸c trong trêng hîp thë g¾ng søc. C©u 2: Dung tÝch phæi khi hÝt vµo vµ thë ra b×nh thêng vµ g¾ng søc cã thÓ phô thuéc vµo yÕu tè nµo? Tr¶ lêi Dung tÝch phæi khi hÝt vµo vµ thë ra b×nh thêng còng nh khi thë ra g¾ng søc phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: - TÇm vãc. - Giíi tÝnh..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - T×nh tr¹ng søc khoÎ, bÖnh tËt. - Sù luyÖn tËp. Câu 3: Khi lao động nặng hay chơi thể thao, nhu cầu trao đổi khi của cơ thể tăng cao, hoạt động hô hấp của cơ thể có thể biến đổi ntn để đáp ứng nhu cầu đó? Tr¶ lêi Khi lao động nặng hay chơi thể thao, nhu cầu trao đổi khi của cơ thể tăng cao, hoạt động hô hấp của cơ thể có thể biến đổi theo hớng vừa tăng nhịp hô hấp (thở nhanh hơn), vừa tăng dung tÝch h« hÊp ( thë s©u h¬n). Câu 4: Giải thích vì sao khi luyện tập thể dục thể thao đúng cách, đều dặn từ bé có thể có dung tÝch sèng lý tëng? Tr¶ lêi - Dung tÝch sèng lµ thÓ tÝch kh«ng khÝ lín nhÊt mµ mét c¬ thÓ cã thÓ hÝt vµo vµ thë ra. - Dung tÝch sèng phô thuéc vµo tæng dung tÝch phæi vµ dung tÝch khÝ cÆn. Dung tÝch phæi phô thuéc vµo thÓ tÝch lång ngùc, mµ dung tÝch lång ngùc phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña khung xơng sờn trong độ tuổi phát triển, sau độ tuổi phát triển sẽ không phát triển nữa. Dung tÝch khÝ cÆn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng co tèi ®a cña c¸c c¬ thë ra, c¸c c¬ nµy cÇn luyÖn tập đều từ bé. -> Cần luyện tập thể dục thể thao đúng cách, thờng xuyên đều đặn từ bé sẽ có dung tích sèng lý tëng (tæng dung tÝch cña phæi lµ tèi ®a vµ lîng khÝ cÆn lµ tèi thiÓu). C©u 5: Gi¶i thÝch v× sao khi thë s©u vµ gi¶m nhÞp thë trong mçi phót sÏ lµm t¨ng hiÖu qu¶ h« hÊp? Tr¶ lêi Luyện tập để thở bình thờng mỗi nhịp sâu hơn ( lợng khí lu thông lớn hơn) và giảm số nhịp thở trong mỗi phút làm tăng hiệu quả hô hấp do tỉ lệ khí hữu ích ( có trao đổi khí) tăng lên vµ tØ lÖ khÝ trong kho¶ng chÕt gi¶m ®i. Câu 6: Các vận động viên thể thao luyện tập lâu năm thờng có chỉ số nhịp tim/phút tha hơn ngời bình thờng. Chỉ số này là bao nhiêu và điều đó có ý nghĩa gì? Có thể giải thích điều này thế nào khi nhịp tim/phút ít đi mà nhu cầu ôxi của cơ thể vẫn đợc đảm bảo? Tr¶ lêi Chỉ số nhịp tim/phút của các vận động viên thể thao luyện tập lâu năm Tr¹ng th¸i NhÞp tim(sè ý nghÜa phót/lÇn) 40 -> 60 - Tim đợc nghỉ ngơi nhiều hơn. Lóc nghØ ng¬i - Kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt cña tim cao h¬n. 180 -> 240 - Khả năng hoạt động của cơ thể tăng lên. Lúc hoạt động gắng søc *Giải thích: ở các vận động viên luyện tập lâu năm thờng có chỉ số nhịp tim/phút nhỏ hơn ngời bình thờng. Tim của họ đập chậm hơn, ít hơn mà vẫn cung cấp đủ nhu cầu ôxi cho cơ thể là vì mỗi lần đập tim bơm đi đợc nhiều máu hơn, hay nói cách khác là hiệu suất làm việc cña tim cao h¬n. C©u 7: Gi¶i thÝch nghÜa ®en vÒ mÆt sinh häc cña c©u thµnh ng÷ “ Nhai kü no l©u”. Tr¶ lêi Cơ thể thờng xuyên lấy các chất dinh dỡng để xây dựng cơ thể, đảm bảo cho cơ thể sinh trởng và phát triển….. thông qua thức ăn. Thøc ¨n gåm nhiÒu hîp chÊt h÷u c¬ phøc t¹p nh gluxit, lipit, pr«tªin…c¬ thÓ kh«ng thÓ sö dụng trực tiếp đợc mà phải qua quá trình chế biến thành những hợp chất đơn giản nhờ các cơ quan tiªu ho¸ (miÖng, d¹ dµy, ruét…) Nhai lµ c«ng ®o¹n ®Çu tiªn cña c¬ quan tiªu ho¸ gióp nghiÒn nhá thøc ¨n. §ã lµ mÆt quan trọng của quá trình tiêu hoá- biến đổi lý học, tạo điều kiện cho sự biến đổi hoá học đợc tiến hµnh thuËn lîi víi sù tham gia cña c¸c enzim cã trong dÞch tiªu ho¸. Nhai cµng kü, thøc ¨n cµng nhá, diÖn tÝch tiÕp xóc víi dÞch tiªu ho¸ cµng lín, tiªu ho¸ cµng nhanh và thức ăn càng đợc biến đổi triệt để, cơ thể càng hấp thụ đợc nhiều chất dinh dỡng hơn so với ăn chếu cháo qua loa. Do đó, nhu cầu dinih dỡng của cơ thể đợc đáp ứng tốt hơn, no l©u h¬n..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> No đây là no mặt sinh lý, chứ không phải “no căng bụng” nghĩa là cơ thể tiếp nhận đợc nhiÒu chÊt dinh dìng khi nhai kü. C©u 8: Gi¶i thÝch v× sao pr«tªin trong thøc ¨n bÞ dÞch vÞ ph©n huû nhng pr«tªin cña líp niªm mạc dạ dày lại đợc bảo vệ không bị phân huỷ? C©u 9: Mét ngêi bÞ triÖu chøng thiÕu axit trong d¹ dµy th× sù tiªu ho¸ ë ruét non cã thÓ thÕ nµo? Tr¶ lêi Mét ngêi bÞ triÖu chøng thiÕu axit trong d¹ dµy th× sù tiªu ho¸ ë ruét non cã thÓ diÔn ra nh sau: Môn vị thiếu tín hiệu đóng nên thức ăn sẽ qua môn vị xuống ruột non liên tục và nhanh hơn, thức ăn sẽ không đủ thời gian ngấm đều dịch tiêu hoá của ruột non nên hiệu quả tiêu hoá thÊp. Câu 10: Vì sao vào mùa hè, da ngời ta hồng hào, còn mùa đông, nhất là khi trời rét, da ta thờng tái hoặc sởn gai ốc? C©u 11: H·y gi¶i thÝch c¸c c©u: - “Trời nóng chóng khát, trời mát chóng đói” - “RÐt run cÇm cËp”. Câu 12: vì sao nói nếu thiếu vitamin D trẻ mắc bệnh còi xơng? Vì sao nhà nớc vận động toµn d©n sö dông muèi ièt? C©u 13: Cã nªn trang ®iÓm b»ng c¸ch l¹m dông kem phÊn, nhæ bá l«ng mµy, dïng bót ch× kÎ l«ng mµy t¹o d¸ng kh«ng? V× sao? Câu 14: Lực chủ yếu giúp máu tuần hoàn liên tục và theo một chiều trong hệ mạch đã đợc t¹o ra tõ ®©u vµ nh thÕ nµo? Tr¶ lêi Máu đợc vận chuyển trong hệ mạch liên tục và theo một chiều là nhờ: - Søc ®Èy cña tim. - Søc ®Èy cña tim t¹o nªn mét ¸p lùc trong trong m¹ch m¸u( huyÕt ¸p). - VËn tèc m¸u trong m¹ch. - ở động mạch do sự co dãn của thành động mạch. - ë tÜnh m¹ch do sù co bãp cña c¸c c¬ quanh thµnh m¹ch, søc hót cña lång ngùc khi hÝt vµo, søc hót cña t©m nhÜ khi d·n ra. - máu vận chuyển đợc theo một chiều do van một chiều. C©u 15: H« hÊp cã vai trß quan träng ntn víi c¬ thÓ sèng. H·y gi¶i thÝch c©u nãi: ChØ cÇn ngừng thở 3- 5 phút thì máu qua phổi sẽ chẳng có Ôxi để mà nhận? Tr¶ lêi Trong 3- 5 phót ngõng thë, kh«ng khÝ trong phæi còng ngõng lu th«ng, nhng tim kh«ng ngừng đập, máu không ngừng lu thông qua các mao mạch ở phổi, trao đổi khí ở phổi cũng kh«ng ngõng diÔn ra, «xi trong kh«ng khÝ ë phæi kh«ng ngõng khuÕch t¸n vµo m¸u vµ CO2 không ngừng khuếch tán ra. Bởi vậy, nồng độ ôxi trong kgông khí ở phổi hạ thấp tới mức không đủ áp lực để khuếch tán vào máu nữa. Câu 16: Với 1 khẩu phần ăn đầy đủ các chất sau tiêu hoá ở dạ dày thì còn những loại chất nào trong thức ăn cần đợc tiêu hoá tiếp? Câu 17: Với một bữa ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hoá có hiệu quả thì thành phần các chất dinh dìng sau tiªu ho¸ ë ruét non lµ g×? C©u 18: T×m nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a x¬ng tay vµ x¬ng ch©n? Tr¶ lêi * Giống nhau: đều có xơng đai và xơng chi, cac xơng liên hệ với nhau bởi khớp xơng. * Kh¸c nhau: - VÒ kÝch thíc:X¬ng chi trªn cã kÝch thíc nhá h¬n x¬ng chi díi. - Về cấu tạo khác nhau giữa đai vai và đai hông. Đai vai gồm 2 xơng đòn và 2 xơng bả, đai hông gồm 3 đôi xơng là xơng chậu, xơng háng và xơng ngồi gắn với xơng cùng cụt và gắn víi nhau t¹o nªn khung chËu v÷ng ch¾c. - Về sự sắp xếp và đặc điểm hình thái của xơng cổ tay, cổ chân, bàn tay, bàn chân:.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> X¬ng cæ tay, bµn tay vµ x¬ng cæ ch©n, bµn ch©n còng ph©n ho¸, x¬ng bµn tay x¬ng ngãn c¸i đối diện các ngón còn lại. Các khớp cổ tay, bàn tay linh hoạt. Xơng cổ chân có xơng gót phát triển về phía sau làm cho diện tích bàn chân đế lớn, đảm bảo cho sự cân bằng vững chắc cho t thế đứng thẳng. Xơng bàn chân hình vòm làm cho bàn chân có diện tích tiếp xúc với mặt đất nhỏ hơn diện tích bàn chân đế, giúp việc di chuyển dễ dàng hơn. -> Sự khác nhau đó là kêt quả của sự phân hoá tay và chân trong quá trình tiến hoá thích nghi với t thế đứng thẳng và lao động. Câu 19: Mối liên hệ về chức năng giữa hệ tuần hoàn với các hệ cơ quan: vận động, hô hấp, tiªu ho¸, bµi tiÕt? Tr¶ lêi - Mối liên hệ về chức năng giữa hệ tuần hoàn với các hệ cơ quan: vận động, hô hấp, tiêu hoá, bài tiết phản ánh qua sơ đồ sau: Hệ vận động. HÖ tuÇn hoµn. HÖ h« hÊp. HÖ tiªu ho¸. HÖ bµi tiÕt. - Gi¶i thÝch: + Bộ xơng tạo khung cho toàn bộ cơ thể, là nơi bám của hệ cơ và là giá đỡ cho các hệ cơ quan kh¸c. + Hệ cơ cử động giúp xơng cử động. + Hệ tuần hoàn dẫn máu đến tất cả các cơ quan, giúp các hệ này trao đổi chất. + HÖ h« hÊp lÊy O2 tõ m«i tr¬ng cung cÊp cho c¸c hÖ c¬ quan vµ th¶i CO2 ra m«i trêng th«ng qua hÖ tuÇn hoµn. + Hệ tiêu hoá lấy thức ăn từ môi trờng ngoài và biến đổi chúng thành các chất dinh dỡng để ccung cÊp cho tÊt c¶ c¸c c¬ quan th«ng qua hÖ tuÇn hoµn. + Hệ bài tiết giúp thải các chất cặn bã, thừa trong trao đổi chất của tất cả các hệ cơ quan ra m«i trêng ngoµi th«ng qua hÖ tuÇn hoµn. Câu 20: Tại sao trong truyền máu ngời ta chỉ quan tâm đến tránh để hồng cầu ngời cho không bị kết dính bởi huyết tơng ngời nhận, chứ không quan tâm đến việc hồng cầu ngời nhËn cã bÞ kÕt dÝnh bëi huyÕt t¬ng ngêi cho hay kh«ng? Tr¶ lêi Vì chất gây ngng trong huyết tơng ngời cho ( tức máu truyền) đợc truyền từ từ từng giọt vào mạch ngời nhận đợc hoà loãng ngay nên không đủ làm máu ngời nhận bị kết dính. C©u 21: ý nghÜa cña h« hÊp s©u. Tr¶ lêi Khi h« hÊp s©u, c¸c c¬ thë co tíi møc tèi ®a khiÕn ta hÝt vµo hÕt søc vµ thë ra tËn lùc. - Lực thở ra gắng sức, ngoài lợng khí trao đổi bình thờng 0,5l còn bổ sung thêm đợc khoảng 1,5 l gäi lµ khÝ bæ sung. - Khi thở ra tận lực, ngoài lợng khí thở ra bình thờng 0,5l, thể tích lồng ngực giãm đến hêt møc, sÏ tèng thªm kho¶ng 1,5l khÝ dù tr÷. Nh vậy, khi hô hấp sâu (thở sâu) tổng lợng khí trao đổi qua phổi là 3,5l, lợng khí này đợc gọi lµ dung tÝch sèng..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Nhờ hô hấp sâu mà khí còn đọng trong phổi đợc hoà loãng dần, tạo điều kiện cho trao đổi khí ở phổi đợc thuận lợi, cơ thể tiếp nhận đợc nhiều ôxi và thải kịp thời đợc nhiều khí CO2. Hô hấp sâu là một hoạt động có ý thức còn hô hấp thờng là hoạt động vô ý thức. C©u 22: / Sự trao đổi khí ở phổi – ở tế bào ? Vì sao nói trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của trao đổi khí ở phổi và trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào ? * Sự trao đổi khí ở phổi : Theo cơ chế khuếch tán từ nơi có nồng độ cao -> nơi có nồng độ thấp . Không khí ở ngoài vào phế nang giàu ôxi , nghèo cacbonic . Máu từ tim tới phế nang giàu cacbonic, nghèo ôxi . Nên ôxi từ phế nang khuếch tán vào máu và cacbonic từ máu khueách taùn vaøo pheá nang * Sự trao đổi khí ở tế bào : Máu từ phổi về tim giàu oxi sẽ theo các động mạch đến tế bào . Tại tế bào luôn xẩy ra quá trình oxi hóa các hợp chất hữu cơ để giải phóng năng lượng , đồng thời tạo ra sản phẩm phân huỷ là cacbonnic , nên nồng độ oxi luôn thấp hơn trong máu và nồng độ cacbonic lại cao hơn trong máu . Do đó oxi từ máu được khuếch tán vào tế bào và cacbonnic từ tế bào khuếch tán vào máu . * Trong hoạt động sống của tế bào tạo ra sản phẩm phân huỷ là cacbonnic , khi lượng cacbonnic nhiều lên trong máu sẽ kích thích trung khu hô hấp ở hành não gây phản xạ thở ra . Như vậy ở tế bào chính là nơi sử dung oxi và sản sinh ra cacbonic -> Do đó sự trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của sự trao đổi khí bên ngoài ở phổi . Ngược lại nhờ sự TĐK ở phổi thì oxi mới được cung cấp cho tế bào và đào thải cacbonic từ tế bào ra ngoài . Vậy TĐK ở phổi tạo điều kiện cho TĐK ở tế bào. Câu 23: Giải thích nguyên nhân sinh ra hiện tợng chuột rút ở các cầu thủ bóng đá? Câu 24: Tại sao khhi khám bệnh các bác sĩ lại căn cứ vào số lợng hồng cầu và bạch cầu để chuÈn ®o¸n bÖnh? C©u 25: T¹i sao khi phÉu thuËt ngêi ta l¹i xÐt nghiÖm m¸u ? Câu 26: Sự đóng mở môn vị chuyển thức ăn từ dạ dày đến ruột non nhờ cơ chế nào? Câu 27: Nêu mối quan hệ giữa trao đổi chất với chuyển hoá nội bào? C©u 28: Gi¶i thÝch c©u: “Trời nóng chóng khát, trời mát chóng đói” C©u 29 : ( 1 ® ) Ngời ta nói tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể.đúng hay sai ?giải thích ? Tr¶ lêi : (1 ® ) - Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể vì :( 0,5 đ ) - Chức năng của tế bào là thực hiện trao đổi chất và năng lượng cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động sống của cơ thể. Ngoài ra, sự phần chia tế bào giúp cơ thể lớn lên tới giai đoạn trưởng thành có thể tham gia vào quá trình sinh sản của cơ thể. Như vậy, mọi hoạt động sống của cơ thể đều liên quan đến hoạt động sống của tế bào nên tế bào còn là đợn vị chức năng của cơ thể.( 0,5 ® ) C©u 30 (2 ® ) Thành phÇn ho¸ häc cña x¬ng cã ý nghÜa g× so víi chøc n¨ng cña x¬ng ? gi¶i thÝch v× sao xơng động vật đợc hầm thì bở ?.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> -Thành phần hữu cơ là chất kết dính( chÊt cèt giao ) và đảm bảo tính đàn hồi của xương. ( 0,5 ) - Thành phần vô cơ: canxi và photpho làm tăng độ cứng của xương. Nhờ vậy xương vững chắc, là cột trụ của cơ thể. ( 0,5 ) - Khi hầm xương bò, lợn…chÊt kÕt dÝnh (chất cốt giao ) bị phân hủy, vì vậy nước hầm xương thường sánh và ngọt lại. Phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao nên bị bở . C©u31 : ( 3 ® ) a) CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña hång cÇu? b) Cơ chế của hiện tợng đông máu ? a, CÊu t¹o, chøc n¨ng cña hång cÇu (1,0 ®iÓm) + Cấu tạo: Là tế bào không nhân đờng kính 7-8 μ m độ dày 1-2 μ m - Hình dạng: Là tế bào hình đĩa lõm 2 mặt ( tăng diện tích tiếp xúc) - Thành phần chủ yếu là Hb + Sắc đỏ có chứa sắt. không có nhân. (0,25 ®iÓm) + Chức năng: Vận chuyển Ôxi từ phổi đến các tế bào ( liên kết lõng lẽo ) (0,25điểm) - VËn chuyÓn CO2 tõ tÕ bµo vÒ tim lªn phæi th¶i ra ngoµi (0,25 ®iÓm) - Hång cÇu kÕt hîp chÆt chÏ víi CO. - Môi trờng bị CO làm cản trở việc tạo khí giữa cơ thể với môi trờng cơ thể bị ngộ độc (0,25 ®iÓm) b, Cơ chế đông máu : (2,0 điểm) Hång cÇu B¹ch cÇu - Thµnh phÇn m¸u: TiÓu cÇu HuyÕt t¬ng: 90%, H2O 10% gåm c¸c chÊt kh¸c ; Na+, Ca++ ... (0,5 ®iÓm) * Quá trình: Các yếu tố trên đều tham gia vào quá trình đông máu tạo nên sợi huyết và côc m¸u, bÞt kÝn l¹i vÕt th¬ng. - C¬ chÕ: + Khi mạch máu vỡ dới tác dụng của enzim do tiểu cầu giải phóng hoặc đợc cung cấp từ gan vµ Ca+ + ChuyÓn Fibrinozen hßa tan Sợi Fibrin không hoàn toàn tan đợc chéo thµnh m¹ng líi giữ chặt các yếu tố đặc trng tạo thành cục máu đông. (1,5 ®iÓm) - HS vẽ sơ đồ SGK - Nếu HS vẽ đợc sơ đồ sau càng tốt TÕ bµo m¸u:. H/C B¹ch cÇu TiÓu cÇu Ca++ , K+, Na+ enzim HuyÕt t¬ng Pr ( hßa tan) Pr kh«ng tan TÕ bµo. M¸u. cục máu đông. C©u 4 : ( 1® ) Mỗi ý đúng cho ( 0,25 đ ) - sức đẩy tạo ra do sự co bóp của các cơ bắp quanh thành mạch - sức hút của lồng ngực khi ta hít vào thở ra - sức hút của tâm nhĩ khi dãn ra - các van tĩnh mạch C©u 32: (1 ® ).

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Huyết áp trong tĩnh mạch rát nhỏ máu vẫn vận chuyển đợc qua tĩnh mạch về tim là nhờ các tác động chủ yếu nào ? - sức đẩy tạo ra do sự co bóp của các cơ bắp quanh thành mạch - sức hút của lồng ngực khi ta hít vào thở ra - sức hút của tâm nhĩ khi dãn ra - các van tĩnh mạch C©u 33: ( 2 ® ) a ,Trình bày các đặc điểm cấu tạo chủ yếu của dạ dày? b, V× sao pr«tªin trong thøc ¨n bÞ dÞch vÞ ph©n huû nhng pr«tªin cña líp niªm m¹c d¹ dµy lại đợc bảo vệ và không bị phân huỷ * CÊu t¹o d¹ dµy: (1® ) - D¹ dµy h×nh tói, dung tÝch 3l - Thµnh gåm 4 líp mçÝy (0,25) ® + Líp mµng ngoµi, + Líp c¬ dµy khoÎ gåm c¬ vßng, c¬ däc vµ c¬ chÐo + Líp díi niªm m¹c, + Líp niªm m¹c cã nhiÒu tuyÕn tiÕt dÞch vÞ * Prôtêin trong thức ăn bị dịch vị phân huỷ nhng prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày lại đợc b¶o vÖ vµ kh«ng bÞ ph©n huû lµ Do chÊt nhµy cã trong dÞch vÞ phñ lªn bÒ mÆt niªm m¹c, ng¨n c¸ch tÕ bµo niªm m¹c víi pepsin vµ HCl C©u 34: (1,5®iÓm) Khi kích thích vào dây thần kinh đến bắp cơ hoặc kích thích trực tiếp vào làm cơ co.Đó có ph¶i lµ ph¶n x¹ kh«ng? Gi¶i thÝch. a) tr¶ lëi ph¶i (0,5®IÓm) b) giảI thích – nếu vẽ sơ đồ một cung phản xạ đúng (0,5đIểm) Dựa sơ đồ giảI thích (0,5điểm) Khi cơ quan thụ cảm da cơ, phát đi một luồng xung thần kinh đến nơ ron trung gian vùng não phân tích sau đó phát một luông xung thần kinh li tâm no ron đến cơ quan phản ứng làm c¬ co l¹i C©u 35:(2 ®iÓm) Hãy thiết kế các thí nghiệm để tìm hiểu thành phần hoá học và tính chất của xơng. + Dụng cụ: - đèn dầu, kẹp - axitclohi®ric(0,5®) - đèn cồn, xơng ếch đã khô +TiÕn hµnh: - Đốt xơng ếch trên đèn cồn cho Ngâm xơng vào HCL kết quả xơng khi ch¸y thµnh than dÎo * ChÊt bÞ ch¸y  chÊt h÷u c¬ than Gi¶i thÝch khi ng©m x¬ng vµo a xÝt… cßn l¹i chÊt v« c¬ chÊt v« c¬ bÞ huû . X¬ng mÒm cuén l¹i đợc đó là chất vô cơ C©u 35:(1,5 ®iÓm) Hãy xác định tên các tế bào máu trong 3 trờng hợp sau 1- Loại thứ nhất: Có hình đĩa lõm hai mặt, là một tế bào không nhân màu hồng, gọi là : a) b¹ch cÇu b) hång cÇu c) tiÓu cÇu 2- Lo¹i thø hai: cã kÝch thíc nhá nhÊt trong ba lo¹i, khi ra khái thµnh m¹ch th× dÔ dµng bÞ phá huỷ, giải phóng enzim giúp cho quá trình đông máu đợc gọi là: a) b¹ch cÇu b) hång cÇu.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> c) tiÓu cÇu 3- Loại thứ 3: là một loại tế bào trong suốt, kích thớc khá lớn hình dạng thay đổi không xác định, đợc gọi là: a) b¹ch cÇu b) hång cÇu c) tiÓu cÇu Câu 36(4 điểm)Giải thích vì sao tế bào là đơn vị cấu tạo và cũng là đơn vị chức năng cña c¬ thÓ ? - Tế bào đợc xem là đơn vị cấu tạo: Vì mọi mô, cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể đều đợc cấu tạo từ tế bào . - Tế bào đợc xem là đơn vị chức năng vì mọi hoạt động sống đều đợc diễn ra ở đó. + Màng sinh chất giúp tế bào trao đổi chất. + Chất tế bào là nơi diễn ra các hoạt động sống nh: - Ti thÓ lµ tr¹m t¹o n¨ng lîng. - Rib«x«m lµ n¬i tæng hîp Pr«tªin. - Líi néi chÊt tæng hîp vµ vËn chuyÓn c¸c chÊt - Bé mÊy g«ngi thu nhËn, hoµn thiÖn, ph©n phèi s¶n phÈm - Trung thÓ tham gia qu¸ tr×nh ph©n chia tÕ bµo. + Nhân tế bào là nơi điều khiển các hoạt động sống của tế bào - NST là vật chất di truyền ở cấp độ tế bào - axit Nucleic là vật chất di truyền ở cấp độ phân tử. C©u 37(2 ®iÓm) Em h·y gi¶i thÝch t¹i sao khi trêi l¹nh c¬ thÓ ngêi cã hiÖn tîng run run hoÆc ®i tiÓu tiÖn cã hiÖn tîng rïng m×nh ? LÊy c¸c vÝ dô t¬ng tù ? * Khi trêi l¹nh cã hiÖn tîng run run hoÆc ®i tiÓu tiÖn cã hiÖn tîng rïng m×nh v×: - Nhiệt độ cơ thể luôn độ ổn định khoảng 370C. Đây là nhiệt độ thích hợp nhất cho các hoạt động sống của tế bào và của cơ thể. Vì vậy khi nhiệt độ môi trờng quá lạnh, cơ thể xảy ra một số hiện tợng sinh lý để chống lạnh; + Run run đây là phản xạ co cơ để sinh nhiệt bù lại lợng nhiệt mất đi do thời tiết quá lạnh + HiÖn tîng ®i tiÓu tiÖn rïng m×nh v× lîng nhiÖt bÞ mÊt ®i do níc hÊp thô th¶i ra ngoµi nªn cơ thể có phản xạ tự vệ rùng mình (co cơ) để sinh nhiệt bù lại lợng nhiệt đã mất. + VÝ dô t¬ng tù: Næi da gµ… C©u 38 (7 ®iÓm) a) Em h·y nªu cÊu t¹o vµ chøc n¨ng sinh lý c¸c thµnh phÇn cña m¸u ? b) Sự khác nhau về trao đổi khí ở vòng tuần hoàn nhỏ và trao đổi khí ở vòng tuần hoàn lín? c) Giải thích vì sao Tim đập liên tục suốt đời không mệt mỏi? a) CÊu t¹o vµ chøc n¨ng sinh lÝ cña c¸c thµnh phÇn m¸u : 1. Hång cÇu: - Cấu tạo: Là những tế bào màu đỏ không có nhân, hình đĩa lõm hai mặt - Chøc n¨ng sinh lý: + Vận chuyển các chất khí : Vận chuyển O 2 từ phổi đến các mô và CO2 từ các mô đến phổi để thải ra ngoài(do Hb đảm nhiệm). + Tham gia vào hệ đệm protein để điều hòa độ pH của máu 2. B¹ch cÇu: - CÊu t¹o: + Tế bào bạch cầu có hình dạng và kích thớc khác nhau, chia làm 2 nhóm Bạch cầu đơn nh©n vµ B¹ch cÇu ®a nh©n. + B¹ch cÇu cã sè lîng Ýt h¬n hång cÇu. - Chøc n¨ng sinh lý: + Thùc bµo lµ ¨n c¸c chÊt l¹ hoÆc vi khuÈn x©m nhËp vµo c¬ thÓ. + Đáp ứng miễn dịch: Là khả năng sinh ra các kháng thể tơng ứng đặc hiệu với kháng nguyên để bảo vệ cơ thể..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> + Tạo Interferon đợc sản sinh ra khi có có kháng nguyên xâm nhập vào cơ thể, Interferon sẽ øc chÕ sù nh©n lªn cña virut, h¹n chÕ TB ung th. 3. TiÓu cÇu: - Cấu tạo: Kích thớc nhỏ, hình dạng không ổn định, không nhân, không có khả năng phân chia. - Chøc n¨ng sinh lý: + Tham gia vào quá trình đông máu: Bằng cách giải phóng ra chất tham gia vào quá trình đông máu. + Lµm co c¸c m¹ch m¸u + Lµm co côc m¸u. 4. HuyÕt t¬ng: - CÊu t¹o: Lµ mét dÞch thÓ láng, trong, mµu vµng nh¹t, vÞ h¬i mÆn, 90% lµ níc, 10% lµ vËt chÊt kh«, chøa c¸c hu c¬ vµ v« c¬ ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i enzim, hoocmon, vitamin… - Chøc n¨ng sinh lý: + Là môi trờng diễn ra các hoạt động sinh lý của cơ thể + Cung cÊp vËt chÊt cho tÕ bµo c¬ thÓ C©u 38 (4 ®iÓm) H·y nªu qu¸ tr×nh tiªu ho¸ thøc ¨n ë ruét non ? * Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ ë ruét non: Gåm qu¸ tr×nh tiªu hãa c¬ häc vµ tiªu hãa häc. + Quá trình tiêu hóa cơ học ở ruột non: Là do các tác động co thắt của cơ vòng và cơ dọc đẩy thức ăn xuống phần tiếp theo của ruột, giúp thức ăn thấm đều dịch tiêu hóa…: Các tác động cơ học - Co th¾t tõng phÇn cña ruét non - Cử động qủa lắc của ruột non - Cử động nhu động của ruột non - Cử động nhu động ngợc của ruột non + Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ hãa häc ë ruét non: - Muèi mËt trong dÞch mËt cïng víi c¸c hÖ Enzim trong dÞch tôy vµ dÞch ruét phèi hîp ho¹t động cắt nhỏ dần các đại phân tử thức ăn thành các phân tử chất dinh dỡng cơ thể có thể hấp thu đợc. enzim enzim Tinh bột, đờng đôi    Đờng đôi    Đờng đơn. Pr«tªin LipÝt. DÞch mËt.  enzim   PeptÝt.  enzim   Axit amin. enzim c¸c giät lipÝt nhá    Axit bÐo vµ Glixªrin. C©u 39(3 ®iÓm) Phản xạ là gì ? cho ví dụ và phân tích đờng đi của xung thần kinh trong phản xạ đó? - KN Ph¶n x¹: Ph¶n øng cña c¬ thÓ tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch cña m«i trêng th«ng qua hÖ thÇn kinh gäi lµ ph¶n x¹. - Ví dụ: Tay chạm vào vật nóng rụt tay lại, đèn chiếu sáng vào mắt thì đồng tử(con ngơi) co l¹i, thøc ¨n vµo miÖng th× tuyÕn níc bät tiÕt níc bät….

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - Phân tích đờng đi của phản xạ: + Da tay tiÕp sù nãng cña vËt sÏ ph¸t xung thÇn kinh theo d©y híng t©m vÒ trung ¬ng thÇn kinh(n»m ë tñy sèng) + Tõ trung ¬ng thÇn kinh ph¸t xung thÇn kinh theo d©y li t©m tíi c¬ quan ph¶n øng(c¬ tay) + KÕt qu¶ rôt tay l¹i(co c¬ tay) C¸c VD cßn l¹i ph©n tÝch t¬ng tù HS vẽ sơ đồ minh họa nh hình 6.2 trang 21 SGK vẫn cho điểm tối đa. C©u 40 : (3 ®iÓm) Tính chất sống của tế bào đợc thể hiện nh thế nào? Chứng minh tế bào là đơn vị chức n¨ng cña c¬ thÓ. *Tính chất sống của tế bào đợc thể hiện: - Tế bào luôn trao đổi chất với môi trờng, nhờ đó mà tế bào có khã năng tích luỷ vËt chÊt, lín lªn, ph©n chia gióp c¬ thÓ lín lªn vµ sinh s¶n ( 0,25®) - TÕ bµo cßn cã kh· n¨ng c¶m øng víi c¸c kÝch thÝch cña m«i trêng(0,25®) *Chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể: Tất cả mọi hoạt động sống của cơ thể đều xảy ra ở tế bào. (0,25®) + Màng sinh chất: Thực hiện chức năng trao đổi chất giữa tế bào với môi trêng quanh tÕ bµo. (0,25®) + Chất tế bào: Là nơi xãy ra mọi hoạt động sống của tế bào do có các bào quan thực hiện chøc n¨ng kh¸c nhau (0,25®) - Ti thể là nơi tạo ra năng lợngcho hoạt động sống của tế bào. Ri bô xôm: là nơi tổng hợp pr«tein (0,25) -Bé m¸y g«n gi: cã vai trß thu håi, tÝch tr÷ vµ ph©n phèi c¸c s¶n phÈm cho tÐ bµo.Trung thÓ tham gia qu¸ tr×nh ph©n chia vµ sinh s¶n. (0,25) - Líi néi chÊt: §¶m b¶o sù liªn hÖ gi÷a c¸c bµo quan trong tÕ bµo. (0,25) + Nh©n tÕ bµo - Là nơi điều khiển các hoạt động sống của tế bào . (0,25) §Æc biÖt trong nh©n cã chøa nhiÓm s¾c thÓ. §©y lµ cÊu tróc quan träng cã vai trß trong sù di truyÒn . (0,25) Tất cẩ các hoạt động nói trên của màng sinh chát, chất tế bào và nhân làm cơ sở cho sự sèng, sù lín lªn vµ sinh s¶n cña c¬ thÓ . §ång thêi gióp c¬ thÓ ph¶n øng chÝnh x¸c víi các tác động của môi trờng. (0,5đ) C©u 41: (1,5 ®iÓm) Hãy phân tích những đăc điểm tiến hoá của hệ cơ ngời ( so với động vật) thể hiện sự thích nghi với t thế đứng thẳng và lao động. Những đậc điểm tiến hoá của hệ cơ ngời thích nghi với t thế đứng thẳng và lao động: + ThÓ hiÖn qua sù ph©n ho¸ ë c¬ chi trªn vµ tËp trung ë c¬ chi díi (0,25®) Cơ chi trên phân hoá thành các nhóm cơ phụ trách những cử động linh hoạt của bàn tay, ngón tay đặc biệt là cơ ngón cái rất phát triển. ( 0,25®) Cơ chi dới có xu hớng tập trung thành nhóm cơ lớn, khoẻ ( nh cơ mông,, cơ đùi, cơ b¾p) (0,25®) giúp cho sự vận động di chuyển ( chạy, nhảy..) thoải mái và giữ cho cơ thể có t thế thăng bằng trong dáng đứng thẳng. ( 0,25đ) +Ngoài ra, ở ngồì còn có cơ vận động lỡi phát triển giúp cho vận động ngôn ngữ nói . (0,25®) - C¬ nÐt mÆt mÆt ph©n ho¸ gióp biÓu hiÖn t×nh c¶m qua nÐt mÆt . (0,25®) C©u42 (1,5 ®iÓm) Các tế bào của cơ thể đợc bảo vệ khỏi các tác nhân gây nhiểm (vi khuẩn , vi rut ..) nh thế nµo ?.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Các tế bào của cơ thể đợc bảo vệ khỏi các tác nhân gây nhiểm ( vi khuẩn, virut..) thông qua 3 hµng rµo phßng thñ. + C¬ chÕ thùc bµo: - Khi có vi khuẩn vi rút...xâm nhập vào cơ thể, bạch cầu trung tính và bạch cầu đơn nhân sẽ di chuyển đến,chúng có thể thay đổi hình dạng để có thể chui qua thành mạch máu đến nơi có vi khuẩn và vi rút. (0,25) - Sau đó c¸c tÕ bµo b¹ch cÇu t¹o ra c¸c ch©n gi· bao lÊy vi khuÈn vµ vi rót vµ tiªu ho¸ chóng ( 0,25®) + C¬ chÕ b¶o vÖ cña tÕ bµo lim ph« B: - Khi các vi khuẩn vi rút thoát khỏi sự thực bào ,sẽ gặp hoạt động bảo vệ của tế bào B. C¸c tÕ bµo B tiÕt kh¸ng thÓ t¬ng øng víi lo¹i kh¸ng nguyªn trªn bÒ mÆt cña vi khuÈn vµ vá vi rót ( 0,25®) - Các kháng thể này đến gây phản ứng kết hợp với kháng nguyên và vô hiệu hoá các kh¸ng nguyªn (0,25®) + C¬ chÕ b¶o vÖ c¬ thÓ cña tÕ bµolim pho T: Khi các vi khuẩn vi rút thoát khỏi hoạt động bảo vệ của tế bào B,sẻ gặp hoạt động của tế bµo T. Trong các tế bào T có chứa các phân tử protein đặc hiệu .các tế bào T di chuyển đến và g¾n trªn bÒ mÆt cña vi khuÈn t¹i vÞ trÝ kh¸ng nguyªn. (0,25) Sau dó các tế bào T giải phóngcác phân tử prôtein đặc hiệuphá hủy tế bào vi rút vi khuẩn bÞ nhiÓm C©u 43 (1,5 ®iÓm) Thành phần của nớc tiểu đầu khác với máu nh thế nào ?Vì sao có sự khác nhau đó ? * Thµnh phÇn níc tiÓu ®Çu kh¸c m¸u: - Níc tiÓu ®Çu kh«ng cã c¸c tÕ bµo m¸u vµ c¸c protein cã kÝch thíc lín. (0,25 ®) - M¸u cã c¸c tÕ bµo m¸u vµ protein cã kÝch thíc lín. ( 0,25®) *Gi·i thÝch sù kh¸c nhau: - Níc tiÓu ®Çu lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh läc m¸u ë nang cÇu thËn (0,25®) - Qu¸ tr×nh läc m¸u ë nang cÇu thËn diÓn ra do sù chªnh lÖch ¸p suÊt gi÷a m¸u vµ nang cÇu thËn ( ¸p suÊt läc) phô thuéc vµo kÝch thíc lç läc (0,25®) -Mµng läc vµ v¸ch mao m¹ch v¬Ý kÝch thíc lç läc lµ 30-40 Ả (0,25) -Nên các tế bào máu và phân tử protein có kích thớc lớn nên không qua đợc lỗ lọc (0,25 ®) C©u 44 (2,5 ®iÓm) Trình bày đặc điểm cấu tạo của đại não. Nêu rõ những dặc điểm tiến hoá thể hiện ở cấu tạo của đại não *Trình bày đặc điểm cấu tạo của đại não -§¹i n·o ngêi rÊt ph¸t triÓn, che lÊp c¶ n·o trung gianvµ n·o gi÷a (0,25®) - Bề mặt của đại não đợc phủ một lớp chất xám làm thành vỏ não. (0,25đ) - Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các khe và rảnh làm tăng diện tích bề mặt vỏ n·o lªn tíi 2300- 2500 cm2 (0,25®) - H¬n 2/3 bÒ mÆt cña n·o n»m trong c¸c khe vµ r¶nh (0,25®) -Vâ n·o dµy 2-3mm, gåm 6líp, chñ yÕu lµ c¸c tÕ bµo h×nh th¸p. (0,25) - Các rảnh: rảnh đỉnh, rảnh thái dơng, rảnh thẳng góc chia đại não thành các thùy: Thùy trán, thùy đỉnh, thùy chẩm và thùy thái dơng. (0,25®) - Trong mçi thïy cã c¸c khe hÑp vµ c¹n h¬n chia thµnh c¸c håi n·o (0,25®) - Dới võ não là chất trắng, tập hợp thành các đờng dẫ truyền thần kinh nối các phần khác nhau của đại não và nối đại não với tủy sống và các phần não khác (0,25đ) * Tiến hóa của đại não ngời. - §¹i n·o ph¸t triÓn rÊt m¹nh phñ lªn tÊt c¶ c¸c phÇn cßn l¹i cña bé n·o. DiÖn tÝch cña vâ n·o còng t¨ng lªn rÊt nhiÒu do cã c¸c khe vµ c¸c r¶nh ¨n s©u vµo bªn trong, lµ n¬i chøa sè lîng lín n¬ ron. (0,25®).

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Vâ n·o ngêi ngoµi c¸c vïng kÓ trªn cßn xuÊt hiÖn c¸c vïng viÕt vµ nãi cïng c¸c vïng hiÓu chữ viết và vùmg hiểu tiếng nói liên quan đến sự hình thành hệ thống tín hiệu thứ hai là tiếng nói và chữ viết do kết quả quá trình lao động xã hội của con ngời. (0,25đ). Câu 45. (3 điểm) Thân nhiệt là gì? Nêu các hình thức điều hòa thân nhiệt ở người khi trời nóng, lạnh. Hệ thần kinh có vai trò như thế nào trong điều hòa thân nhiệt. a.Thân nhiệt - Ở người thân nhiệt luôn ổn định ở 370 C gọi là cơ thể hằng nhiệt. - Khi nhiệt độ cơ thể cao hây thấp hơn nhiệt độ chuẩn cơ thẻ sẽ điều hòa thân nhiệt để nhiệt dộ luôn ổn định. - Khi cơ thể không điều hòa được làm cho thân nhiệt cao hây thấp hơn 37 0C là biểu hiện của bệnh lý. b. Các hình thức điều hòa thân nhiệt - Lúc trời nóng: + Nếu nhiệt độ không khí thấp hơn nhiệt độ cơ thể thì hệ mạch dưới da giãn ra, giúp cơ thể tỏa nhiệt. + Nếu nhiệt độ không khí cao hơn nhiệt độ cơ thể thì cơ thể tỏa nhiệt bằng cách tiết mồ hôi để tỏa nhiệt. + Nếu nhiệt độ quá nóng, không khí không thoáng cơ thể khkhoong tỏa được nhiệt ta dễ bị bệnh - Lúc trời lạnh: + Cơ thể giảm thoát nhiệt bằng cách co hệ mạch dưới da. + Khi trời lạnh có sự co cơ gây phản xạ run để tỏa nhiệt. c. Vai trò của hệ thần kinh trong điều hòa thân nhiệt - Cảm giác nóng, lạnh ở ngoài da được luồn thần kinh dẫn về trung ương từ đó phát ra luồn thần kinh đến da, cơ, hệ mạch… gây phản xạ thích hợp. - Hệ thần kinh điều hòa quá trình trao đổi chất để làm tăng hay giảm quá trình sinh nhiệt bằng cách tăng hay giảm quá trình oxi hóa trong tế bào. - Cơ thể còn tạo ra các phản xạ có điều kiện hoặc không điều kiện để giúp cơ thể thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ của môi trường. Ngoài ra con người còn có thể chống nóng, chống lạnh bằng các tiện nghi trong sinh hoạt.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> PhÇn II: Bµi TËp Câu 1. (1,0 điểm) Khi ô xi hóa hoàn toàn hỗn hợp thức ăn cơ thể đã sử dụng hết 595,2 lít ô xi. Biết tỉ lệ các loại thức ăn là 1: 3: 6 theo thứ tự Lipit, Protein, Gluxit (Li, Pr, G). a. Tính khối lượng từng loại thức ăn trong hỗn hợp trên? b. Tính năng lượng sản ra khi ôxi hóa hoàn toàn hỗn hợp thức ăn trên? Biết để ô xi hóa hoàn toàn:. + 1 gam Gluxit cần 0,83 lít ôxi và giải phóng 4,3 kcal + 1 gam Prôtêin cần 0,97 lít ôxi và giải phóng 4,1 kcal + 1 gam Lipit cần 2,03 lít ôxi và giải phóng 9,3 kcal Bµi lµm: a) Tính khối lượng từng loại thức ăn cần dùng. Theo bài ra: Lipit: Prôtêin : Gluxit = 1: 3 : 6  Pr =3.Li ; G = 6.Li (1) Ta có phương trình: 0,83. G + 0,97. Pr + 2,03. Li = 595,2 ( 2) Thay (1) vào( 2) ta được: 0,83.6Li + 0,97. 3Li + 2,03 .Li = 595,2 Giải (3) được: Li = 60 => Pr = 3.60 = 180 gam; G = 6.60 = 360 gam b) Tính năng lượng sinh ra khi ôxi hóa hoàn toàn lượng thức ăn trên: Theo giá trị dinh dưỡng của từng loại thức ăn ở đề bài:. (3). =>  năng lượng = 4,3 . 360 + 4,1 . 180 + 9,3 . 60 = 2844 kcal Bµi 2: Tính chu kì(nhịp tim) và lưu lượng ô xi cung cấp cho tế bào trong 4 phút ( biết rằng mỗi nhịp cung cấp cho tế bào là 30 ml ô xi) BL . Đổi 1phút = 60 giây Vậy 4 phút = 240 giây Số nhịp tim hoạt động trong 4 phút là: 240: 0,8 = 300 nhịp Lưu lượng khí ô xi cung cấp cho tế bào trong 4 phút là: 300 . 30 = 9000 (ml) Bµi 3: C©u 5 (4®)Mét ngêi h« hÊp b×nh thêng lµ 18 nhÞp/ 1 phót, mçi nhÞp hÝt vµo víi mét lîng khÝ lµ 420 ml. Khi ngêi Êy tËp luyÖn h« hÊp s©u 12 nhÞp/ 1 phót, mçi nhÞp hÝt vµo lµ 620 ml kh«ng khÝ. a) TÝnh lu lîng khÝ lu th«ng, khÝ v« Ých ë kho¶ng chÕt, khÝ h÷u Ých ë phÕ nang cña ngêi h« hÊp thêng vµ h« hÊp s©u? b) So s¸nh lîng khÝ h÷u Ých gi÷a h« hÊp thêng vµ h« hÊp s©u? ( BiÕt r»ng lîng khÝ v« Ých ë kho¶ng chÕt cña mçi nhÞp h« hÊp lµ 150 ml )..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Bµi 4: Ở trẻ em, nhịp tim đo được là 120 – 140 lần/ phút. Theo em, thời gian của một chu kỳ tim ở trẻ em tăng hay giảm so với người trưởng thành? Nhịp tim của một em bé là 120 lần / phút, căn cứ vào chu kỳ chuẩn ở người, hãy tính thời gian của các pha trong một chu kỳ tim của em bé đó. BL - Ở người, tim co dãn theo chu kì. Mỗi chu kì kéo dài 0,8 s; gồm 3 pha: pha nhĩ co (0,1 s), pha thất co (0,3 s), pha dãn chung (0,4 s). * Thời gian của 1 chu kỳ tim ở trẻ em là : 60/120 = 0,5s < 0,8s => Vậy thời gian của 1 chu kỳ tim ở trẻ em giảm so với người trưởng thành. * Tính thời gian của các pha trong một chu kỳ tim của em bé đó. - Tỷ lệ co tâm nhĩ : co tâm thất : dãn chung = 1: 3: 4 - Thời gian của các pha, ở em bé trên: Tâm nhĩ co 0,0625 s; tâm thất co 0,1875 s; dãn chung: 0,25 s. Bµi 5: Cho biết tâm thất trái mỗi lần co bóp đẩy đi 70 ml máu và trong một ngày đêm đã đẩy đi được 7560 lít máu. Thời gian của pha dãn chung bằng 1/2 chu kỳ tim, thời gian pha co tâm nhĩ bằng 1/3 thời gian pha co tâm thất. Hỏi: A. Số lần mạch đập trong một phút? B. Thời gian hoạt động của một chu kỳ tim? C. Thời gian của mỗi pha: co tâm nhĩ, co tâm thất, dãn chung? BL A. - Trong một phút tâm thất trái đã co và đẩy : 7560 : (24. 60) = 5,25 lít. = 5250 ml - Số lần tâm thất trái co trong một phút là : 5250 : 70 = 75 ( lần) Vậy số lần mạch đập trong một phút là : 75 lần. B. - Thời gian hoạt động của một chu kỳ tim là : ( 1 phút = 60 giây)  ta có : 60 : 75 = 0,8 giây. Đáp số : 0,8 giây. Đáp số : 0,8 giây. C. Thời gian của các pha : - Thời gian của pha dãn chung là : 0,8 : 2 = 0,4 (giây) - Gọi thời gian pha nhĩ co là x giây -> thời gian pha thất co là 3x . Ta có x + 3x = 0,8 – 0,4 = 0,4  x = 0,1 giây. Vậy trong một chu kỳ co dãn của tim: Tâm nhĩ co hết : 0,1 giây. Tâm thất co hết : 0,1 . 3 = 0,3 giây. ( HS giải cách khác nếu đúng cho điểm tối đa) Câu 6(3.5 điểm). Một người có 5 lít máu, bình thường hàm lượng Hb trong máu khoảng 15 gam/100 ml máu có khả năng liên kết với 20 ml ô xi.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> a. Hỏi người bình thường cơ thể có bao nhiêu ml ô xi trong máu b. Khi người ấy sống ở vùng núi cao, độ cao là 4000 m thì hàm lượng Hb tăng hay giảm? Vì sao c. So với khi sống ở đồng bằng thì khi sống ở núi cao, nhịp tim, nhịp thở tăng hay giảm? vì sao? BL Đổi 5 lít = 5000 ml a/ Theo bài ra bình thường hàm lượng Hb trong máu là 15 g/100 ml máu có khả năng liên kết với 20 ml ô xi. Vậy với người có 5000 ml máu thì Hb có khả năng liên kết được với ô xi : 5000. 20. = 100 = 1000 ml 02 b/ Khi người ấy sống ở vùng núi cao, độ cao là 4000 m thì hàm lượng Hb tăng,Vì càng lên cao không khí càng loãng, nồng độ ô xi trong không khí thấp, nên để có đủ ô xi cho cơ thể thì hồng cầu phải tăng dẫn đến hàm lượng Hb phải tăng . c/ So với khi sống ở đồng bằng thì khi sống ở núi cao, nhịp tim, nhịp thở phải tăng . Do nồng độ ô xi trong không khí thấp, tác động vào cơ quan thụ cảm, áp lực hoá học ở cung động mạch chủm, động mạch cảnh, kích thích gây tăng nhịp tim nhịp thở. Đó là cơ chế thich nghi để cơ thể có đủ ô xi cho hô hấp và trao đổi chất diễn ra bình thường. Câu 7: (3.5 điểm). a. Phân biệt quá trình đồng hóa và quá trình dị hóa? b. Một học sinh độ tuổi THCS nhu cầu tiêu dùng năng lượng mỗi ngày là 2200 kcalo, trong số năng lượng đó prôtêin chiếm 19%, lipit chiếm 13% còn lại là gluxit. Tính tổng số gam prôtêin, lipit, gluxit cung cấp cho cơ thể trong một ngày. Biết rằng: 1gam prôtêin ô xi hóa hoàn toàn, giải phóng 4,1 kcal, 1 gam lipit 9,3 kcal, 1 gam gluxit 4,3 kcal. BL a/. Phân biệt quá trình đồng hóa và quá trình dị hóa? Nêu mối quan hệ giữa chúng. Sự khác nhau giữa 2 quá trình Đồng hóa Dị hóa Tổng hợp từ các nguyên liệu đơn giản Phân giải các chất được tích luỹ trong đồng thành các chất đặc trưng của tế bào. hoá thành các chất đơn giản Tích lũy năng lượng trong các liên kết hóa Giải phóng năng lượng cung cấp cho hoạt học động sống của tế bào b. Tính tổng số gam prôtêin, lipit, gluxit cung cấp cho cơ thể trong một ngày. 1. Tính được số năng lượng của mỗi chất - Số năng lượng prôtêin chiếm 19% là:.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 2200 .19 =418 100. Kcal. - Số năng lượng lipit chiếm 13% là: 2200 .13 =286 100. Kcal. - Số năng lượng gluxit chiếm (100% - (19% + 13%) = 68%) là: 2200 .68 =1496 100. Kcal. 2. Tính được số gam prôtêin, lipit, gluxit 418 =102 (gam) 4,1 286 - Lượng lipit là: 9,3 =30 , 8 (gam) 1496 =347 , 9 (gam) - Lượng gluxit là: 4,3. - Lượng prôtêin là:. Bµi 8 (4,0 điểm). a. Người nam có nhóm máu O, người nữ có nhóm máu B. Huyết thanh của một bệnh nhân làm ngưng kết máu của người nam mà không làm ngưng kết máu của người nữ. Bệnh nhân có nhóm máu gì? Giải thích? b. Cho biết thể tích khí chứa trong phổi sau khi hít vào bình thường nhiều gấp 7 lần thể tích khí lưu thong. Thể tích khí chứa trong phổi sau khi hít vào tận lực là 5200ml. Dung tích sống la 3800ml. Thể tích khí dự trữ là 1600ml. Hỏi 1. Thể tích khí trong phổi sau khi thở ra gắng sức 2. Thể tích khí trong phổi sau khi hít vào bình thường BL 1. Bệnh nhân có nhóm máu B. Vì huyết thanh của bệnh nhân không làm ngưng kết máu của người nữ chứng tỏ nhóm máu B hồng cầu chỉ có kháng nguyên B, huyết tương không có kháng thể ß, chỉ có kháng thể α. 2. Kí hiệu V: Thể tích khí Gọi V lưu thông là X ml => V khí hít vào bình thường là 7X ml a. V khí thở ra gắng sức = V hít vào sâu - V dung tích sống. V (thở ra gắng sức) = 5200 - 3800 = 1400 (ml) b. V hít vào thường = V lưu thông + V thở ra thường (1) V thở ra thường = V thở ra sâu + V dự trữ = 1400 + 1600 = 3000 ml Thay vào (1) ta có: 7X = X + 3000 = > 6 X = 3000 ml X = 500 ml V khí hít vào thường là: 7 x 500 = 3500 ml V (thở ra gắng sức) = 1400 ml V (hit vào thường) = 3500 ml.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Bµi 9 (4,5 điểm). Một người bình thường, hô hấp thường 16 nhịp/phút, người này hô hấp sâu là 12 nhịp/phút, biết rằng mỗi nhịp của hô hấp thường cần 500 ml không khí/phút; người hô hấp sâu cần 800 ml/phút. a. Hãy tính lưu lượng khí lưu thông, khí vô ích và hữu ích tới phế nang, cho biết khí vô ích ở khoảng chết của mỗi nhịp hô hấp thường và hô hấp sâu là 150 ml. b. Phân biệt hô hấp thường và hô hấp sâu. Một người thở bình thường 15 nhịp/phút, mỗi nhịp hít vào 400ml không khí: + Khí lưu thông /phút là: 15 400ml = 6000 (ml) + Khí vô ích ở khoảng chết là: 150ml . 16 = 2400 (ml). + Khí hữu ích vào đến phế nang là: 6000ml - 2400ml = 3600 (ml).  Khi người đó thở sâu 12 nhịp/phút mỗi nhịp hít vào 600ml + Khí lưu thông /phút là: 600ml.12 = 7200 (ml) + Khí vô ích ở khoảng chết là: 150ml . 12 = 1800 (ml) + Khí hữu ích vào đến phế nang là: 6000ml – 1800ml = 4200 (ml)  Sự khác nhau giữu hô hấp thường và hô hấp sâu: Hô hấp thường Hô hấp sâu - Diễn ra một cách tự nhiên, không - Là một hoạt động có ý thức. ý thức. - Số cơ tham gia vào hoạt dộng hô - Số cơ tham gia vào hoạt động hấp nhiều hơn (ngoài 3 cơ tham gia hô hấp ít hơn (chỉ có sự tham gia trong hô hấp thường còn có sự của 3 cơ: Cơ nâng sườn, cơ giữa tham gia của cơ ức đòn chũm, cơ sườn ngoài và cơ hoành). giữa sườn trong, cơ hạ sườn. - Lưu lượng khí được trao đổi nhiều - Lưu lượng khí được trao đổi ít hơn. hơn.

<span class='text_page_counter'>(20)</span>