gIAO AN NGU VAN 10 CHUAN KIEN THUC KY NANG 20172018

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (304.71 KB, 97 trang )

(1)PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH THPT bộ giáo dục và đào tạo MÔN NGỮ VĂN (Dùng cho các cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên) PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH lớp 10 Cả năm: 37 tuần (105 tiết) Học kì I: 19 tuần (54 tiết) Học kì II: 18 tuần (51 tiết) Học kì I Tuần 1 Tiết 1 đến tiết 3 Tổng quan văn học Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Tuần 2 Tiết 4 đến tiết 6 Khái quát văn học dân gian Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo); Văn bản. Tuần 3 Tiết 7 đến tiết 9 Bài viết số 1; Chiến thắng Mtao Mxây (trích sử thi Đăm Săn). Tuần 4 Tiết 10 đến tiết 12 Văn bản (tiếp theo); Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ. Tuần 5 Tiết 13 đến tiết 15 Lập dàn ý bài văn tự sự; Uy-lit-xơ trở về (trích Ô-đi-xê). Tuần 6 Tiết 16 đến tiết 18 Trả bài viết số 1; Ra-ma buộc tội (trích Ra-ma-ya-na). Tuần 7 Tiết 19 đến tiết 21 Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự ; Bài viết số 2. Tuần 8.

(2) Tiết 22 đến tiết 24 Tấm Cám; Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự. Tuần 9 Tiết 25 đến tiết 27 Tam đại con gà, Nhưng nó phải bằng hai mày; Ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa. Tuần 10 Tiết 28 đến tiết 30 Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết; Ca dao hài hước; Đọc thêm Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu). Tuần 11 Tiết 31 đến tiết 33 Luyện tập viết đoạn văn tự sự; Ôn tập văn học dân gian Việt Nam; Trả bài viết số 2; Ra đề bài viết số 3 (học sinh làm ở nhà). Tuần 12 Tiết 34 đến tiết 36 Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX; Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. Tuần 13 Tiết 37 đến tiết 39 Tỏ lòng (Phạm Ngũ Lão); Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi); Tóm tắt văn bản tự sự. Tuần 14 Tiết 40 đến tiết 42 Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm); Đọc "T iểu Thanh kí"(Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tiếp theo). Tuần 15 Tiết 43 đến tiết 45 Đọc thêm:  Vận nước (Đỗ Pháp Thuận);  Cáo bệnh, bảo mọi người (Mãn Giác);  Hứng trở về (Nguyễn Trung Ngạn); Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Lí Bạch); Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ. Tuần 16 Tiết 46 đến tiết 48 Trả bài viết số 3; Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ); Đọc thêm:.

(3) + Lầu Hoàng Hạc (Thôi Hiệu); + Nỗi oán của người phòng khuê (Vương Xương Linh); + Khe chim kêu (Vương Duy). Tuần 17 Tiết 49 đến tiết 50 Bài viết số 4 (kiểm tra học kì I); Tuần 18 Tiết 51 đến tiết 52 Trình bày một vấn đề; Lập kế hoạch cá nhân. Tuần 19 Tiết 53 đến tiết 54 Đọc thêm: Thơ Hai-kư của Ba-sô; Trả bài viết số 4. Học kì II Tuần 20 Tiết 55 đến tiết 56 Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh; Lập dàn ý bài văn thuyết minh. Tuần 21 Tiết 57 đến tiết 58 Phú sông Bạch Đằng (Trương Hán Siêu); Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 1: Tác giả. Tuần 22 Tiết 59 đến tiết 60 Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 2: Tác phẩm; Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh. Tuần 23 Tiết 61 đến tiết 63 Tựa "T rích diễm thi tập"(Hoàng Đức Lương); Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Thân Nhân Trung); Bài viết số 5. Tuần 24 Tiết 64 đến tiết 66 Khái quát lịch sử tiếng Việt; Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (Ngô Sĩ Liên); Đọc thêm: Thái sư Trần Thủ Độ (Ngô Sĩ Liên). Tuần 25 Tiết 67 đến tiết 69 Phương pháp thuyết minh; Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ). Tuần 26.

(4) Tiết 70 đến tiết 72 Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh; Trả bài viết số 5; Ra đề bài viết số 6 (học sinh làm ở nhà). Tuần 27 Tiết 73 đến tiết 75 Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt; Hồi trống Cổ Thành (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung); Đọc thêm: Tào Tháo uống rượu luận anh hùng (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung). Tuần 28 Tiết 76 đến tiết 78 Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm - Đặng Trần Côn, bản dịch của Đoàn Thị Điểm); Tóm tắt văn bản thuyết minh. Tuần 29 Tiết 79 đến tiết 81 Lập dàn ý bài văn nghị luận; Truyện Kiều (Phần 1: Tác giả). Tuần 30 Tiết 82 đến tiết 84 Trao duyên (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Nỗi thương mình (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Tuần 31 Tiết 85 đến tiết 87 Chí khí anh hùng (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Đọc thêm: Thề nguyền (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Lập luận trong văn nghị luận; Trả bài viết số 6. Tuần 32 Tiết 88 đến tiết 90 Văn bản văn học; Thực hành các phép tu từ: phép điệp và phép đối. Tuần 33 Tiết 91 đến tiết 93 Nội dung và hình thức của văn bản văn học; Các thao tác nghị luận; Tổng kết phần Văn học. Tuần 34 Tiết 94 đến tiết 96 Tổng kết phần Văn học; Ôn tập phần Tiếng Việt. Tuần 35 Tiết 97 đến tiết 99.

(5) Ôn tập phần Làm văn; Luyện tập viết đoạn văn nghị luận. Tuần 36 Tiết 100 đến tiết 102 Bài viết số 7 (kiểm tra học kì II); Viết quảng cáo. Tuần 37 Tiết 103 đến tiết 105 Trả bài viết số 7; Hướng dẫn học tập trong hè. TiÕt:1-2. Ngµy so¹n:. Tæng quan v¨n häc viÖt nam A. Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1. Kiến thức: - Giúp học sinh nắm đợc kiến thức chung nhất, tổng quan nhÊt vÒ hai bé phËn cña VHVN vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VHVN. - Nắm vững hệ thống vấn đề: + Thể loại văn học + Con ngêi trong v¨n häc. 2. Kü n¨ng: Tæng hîp kiÕn thøc v¨n häc. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ N©ng cao më réng : B.Ph ơng pháp: Làm việc với SGK, đặt câu hỏi, gợi mở. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a.ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. b.ChuÈn bÞ cña HS: §äc SGK, so¹n bµi míi. D.TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Lịch sử văn học của bất cứ dân tộc nào đều là lịch sử tâm hån cña d©n téc Êy. §Ó cung cÊp cho c¸c em nh÷ng nÐt lín vÒ v¨n häc níc nhµ, chóng ta t×m hiÓu bµi “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”. b. TriÓn khai bµi míi Hoạt động của thầy trò Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam. Néi dung cña VHVN. bµi lµ g×. - VHVN cã hai bé phËn: + VHDG ? H·y cho biÕt nh÷ng bé phËn hîp + VH viÕt thµnh cña nÒn VHVN. -> cïng ph¸t triÓn song song vµ lu«n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau..

(6) ? ThÕ nµo lµ VHDG. ? ThÓ lo¹i. §Æc trng c¬ b¶n cña VHDG.. 1. V¨n häc d©n gian : - VHDG lµ s¸ng t¸c tËp thÓ vµ truyÒn miÖng cña nh©n d©n lao động. - ThÓ lo¹i: SGK. - §Æc trng: TÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ sù g¾n víi c¸c sinh hoạt trong đời sống cộng đồng. ? sù kh¸c nhau gi÷a VHDG vµ VH 2. V¨n häc viÕt: viÕt. a. Ch÷ viÕt cña VHVN: - VH viÕt: + Ch÷ H¸n. + Ch÷ N«m. + Ch÷ Quèc ng÷. b. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VH viÕt: SGK H§2 II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VH viÕt ViÖt Nam: ? Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t VH viÕt - Chia lµm 3 thêi kú: Việt Nam đợc chia làm mấy thời kỳ 1. Văn học trung đạ i: lín. - VH cã nhiÒu chuyÓn biÕn qa c¸c ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ v¨n häc giai ®o¹n lÞch sö kh¸c nhau, g¾n trng đại Việt Nam. liÒn víi qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc vµ cã quan hÖ giao lu víi nhiÒu nÒn v¨n häc. - VH viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - TiÕp nhËn hÖ thèng thÓ lo¹i vµ thi ph¸p c¶ v¨n häc Trung Quèc. - T¸c gi¶ vµ t¸c phÈm tiªu biÓu: SGK. - Nội dung: yêu nớc và nhân đạo. 2. Văn học hiện đại: - VHH§ cã: + Tác giả: xuất hiện đội ngũ ? Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ chuyªn nhau gi÷a VHT§ vµ VHH§. nghiÖp. + §êi sèng v¨n häc: s«i næi, năng động. ? Văn học thời kỳ này đợc chia làm + ThÓ lo¹i: cã nhiÒu thÓ lo¹i mÊy giai ®o¹n. nÐt chÝnh cña mçi giai míi. ®o¹n lµ g×. + Thi ph¸p: lèi viÕt hiÖn thùc. + Néi dung: tiÕp tôc néi dung cña v¨n häc d©n téc lµ tinh thần yêu nớc và nhân đạo. H§3 - 4 giai ®o¹n: SGK ? Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi thÕ III. Con ng êi ViÖt Nam qua v¨n giới tự nhiên đợc thể hiện nh thế nào học: trong v¨n häc. 1. Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi thÕ giíi tù nhiªn: - T×nh yªu thiªn nhiªn lµ mét néi dung quan träng cña VHVN. + Trong v¨n häc d©n gian: thiên nhiên tơi đẹp, đáng yêu: c©y ®a, bÕn níc, vÇng tr¨ng.... + VHT§: h×nh tîng thiªn nhiªn gắn với lý tởng đạo đức, thẩm mü: tïng, cóc.....

(7) ? Con ngêi ViÖt Nam víi quèc gia dân tộc đợc phản ánh nh thế nào trong v¨n häc. - Yª níc: yªu quª h¬ng, tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, vÒ lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc, ý chÝ c¨m thù giặc, tinh thần hi sinh vì độc tự do cña tæ quèc..... ? Tr¶i qua c¸c thêi kú lÞch sö kh¸c nhau trong v¨n häc, con ngêi VN cã ý thøc ra sao vÒ b¶n th©n.. ? VËy, nh×n chung khi x©y dùng mÉu ngời lý tởng con ngới VN đợc văn häc x©y dùng ra sao.. + VHH§: thÓ hiÖn t×nh yªu quª hơng, đất nớc, yêu cuộc sống, đặc biệt là tình yêu đôi lứa. 2. Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi quèc gia d©n téc. - Chñ nghÜa yªu níc lµ néi dung tiªu biÓu- mét gi¸ trÞ quan träng cña VHVN. + VHT§: ý thøc s©u s¾c vÒ quèc gia d©n téc, vÒ truyÒn thống văn hiến lâu đời của dân téc. + VHH§: yªu níc g¾n liÒn víi sự đấu tranh và lý tởng XHCN. 3.Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi x· héi: - Xây dựng một xã hội tốt đẹp là ớc muốn ngàn đời của dân tộc ViÖt Nam. NhiÒu t¸c phÈm thÓ hiÖn íc m¬ vÒ mét x· héi c«ng bằng tốt đẹp. -> Nh×n th¼ng vµo thùc t¹i víi tinh thÇn nhËn thøc phª ph¸n vµ c¶i t¹o x· héi lµ mét truyÒn thèng lín cña v¨n häc VN. - C¶m høng x· héi s©u ®Ëm lµ tiÒn đề cho sự hình thành CNHT( từ 1930- nay) vµ CNN§ trong v¨n häc d©n téc. 4.Con ng êi VN vµ ý thøc vÒ b¶n th©n. - VHVN đã ghi lại quá trình tìm kiếm lựa chọn các giá trị để hình thành đạo lý làm ngời của dân tộc VN. C¸c häc thuyÕt nh: N-P-L vµ t tëng d©n gian cã ¶nh hëng s©u sắc đến quá trình này + Trong những hoàn cảnh đặc biệt, con ngời VN thờng đề cao ý thức cộng đồng. + giai đoạn cuối thế kỷ XVIIIđầu TK XIX, giai đoạn 19301945, thời kỳ đổi mới từ 1986nay -> VH đề cao con ngời cá nh©n. - Văn học xây dựng một đạo lý lµm ngêi víi nhiÒu phÈm chÊt tèt đẹp nh: nhân ái, thỷ chung, tình nghĩa, vị tha, đức hi sinh vì sự nghiÖp chÝnh nghÜa..... 4.Còng cè : c¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn v¨n häc VN. Mét sè néi dung chñ yÕu cña VHVN. TiÕn tr×nh lÞch sö cña V¨n häc VN. 5.Dặn dò : Nắm vững những nội dung cơp bản đã học. Soạn bài mới: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. E. Rót kinh nghi ệ m :.

(8) Gi¸o ¸n v¨n10,11, 12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 2011-2012 Liªn hÖ §T 01689218668 ............................................................................................................. ............................................................................................................. .................................. TiÕt thø: 3 Ngµy so¹n: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ A.Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1. Kiến thức : Giúp học sinh nắm đợc kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, vÒ c¸c nh©n tè giao tiÕp, vÒ hai qu¸ tr×nh trong hoạt động giao tiếp. 2. Kỹ năng : Biết xác định các nhân tố giao tiếp trong một hoạt động giao tiÕp, n©ng cao n¨ng lùc giao tiÕp khi nãi, khi viÕt vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, lÜnh héi khi giao tiÕp. 3. Thái độ : nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ N©ng cao më réng : B.Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích, giải thích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a. Chuẩn bị của GV: soạn giáo án, đọc tài tài liệu. b. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, đọc SGK, soạn bài mới. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định: 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng 3.Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Trong cuộc sống hàng ngày để đạt đợc kết quả cao trong qu¸ tr×nh giao tiÕp th× con ngêi cÇn sö dông ph¬ng tiÖn ng«n ng÷. Bëi giao tiếp luôn phụ thuộc vào hoàn cảnh, nhân vật giao tiếp. Vậy, để hiểu rõ hơn về diều đó chúng ta tìm hiểu bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc - HĐ1 HS đọc văn bản 1 - sgk và I. Thế nào là hoạt động giao tiếp bằng tr¶ lêi c©u hái ng«n ng÷: ? Hoạt động giao tiếp đợc văn bản 1. T×m hiÓu v¨n b¶n: trªn ghi l¹i diÔn ra gi÷a c¸c nh©n - Nh©n vËt giao tiÕp: vua TrÇn - C¸c vËt giao tiÕp nµo? hai bªn cã c¬ng B« l·o. vÞ vµ quan hÖ víi nhau ra sao. -> vÞ thÕ kh¸c nhau -> ng«n ng÷ giao tiÕp kh¸c nhau: ? Ngời nói nhờ ngôn ngữ biểu đạt + c¸c tõ xng h«( bÖ h¹) néi dung t tëng, t×nh c¶m cña m×nh + Từ thể hiện thái độ( xin, tha...) thì ngời đối thoại làm gì để lĩnh hội - Nhân vât tham gia giao tiếp phải đợc nội dung đó ? hai bên đổi vai đọc hoặc nghe xem ngời nói nói gì để giao tiÕp cho nhau nh thÕ nµo. giải mã rồi lĩnh hội nội dung đó. - Ngời nói và ngời nghe có thể đổi vai cho nhau: + vua nãi -> b« L·o nghe. + b« L·o nãi -> Vua nghe. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: + đất nớc đang bị giặc ngoại xâm ®e do¹. -> địa diểm cụ thể: Điện Diên Hồng - Néi dung giao tiÕp: ? Hoạt động giao tiếp trên diễn ra + Hoà hay đánh -> vấn đề hệ trọng trong hoµn c¶nh nµo ? Néi dung cßn hay mÊt cña quèc gia d©n téc,.

(9) hoạt động đề cập đến vấn đề gì ? hoạt động có đạt đợc mục đích kh«ng.. -HS đọc văn bản, tìm hiểu và trả lêi c©u hái ë sgk.. H§2 ? Qua viÖc t×m hiÓu hai v¨n b¶n trªn, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ hoạt động giao tiếp. GV híng dÉn HS lµm bµi.. m¹ng sèng con ngêi. - Mục đích giao tiếp: + Bàn bạc để tìm ra và thống nhất sách lợc đối phó với quân giặc. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”. - Nh©n vËt giao tiÕp: + T¸c gi¶ viÕt sgk-> cã tuæi, cã vèn sống, có trình độ hiểu biết cao. + HS -> (ngc l¹i víi t/g viÕt sgk) - Hoµn c¶nh giao tiÕp: Cã tæ chøc gi¸o dôc, trong nhµ trêng. - Néi dng giao tiÕp: +lÜnh vùc v¨n häc. + §Ò tµi: tæng quan VHVN. +Vấn đề cơ bản: *c¸c bé phËn hîp cña VHVN. *Qu¸ tr×nh p/t cña VHVN. *Con ngêi VN qua v¨n häc. - Mục đích: cung cấp tri thức cho ngời đọc . - Ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp. + Dïng thuËt ng÷ v¨n häc. + Câu văn mang đặc điểm của văn bản khoa học: hệ thống đề mục lớn, nhá... + KÕt cÊu v¨n b¶n m¹ch l¹c râ rµng. II. kÕt luËn: - HĐGT là hoạt động trao đổi thông tin của con ngời trong xã hội, đợc tioÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ ( d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt) nhằm thực hiện những mục đích về nhËn thøc, t×nh c¶m.... - Mỗi hoạt động giao tiếp gồm hai qu¸ tr×nh: + T¹o lËp v¨n b¶n. + LÜnh héi v¨n b¶n. -> Hai qu¸ tr×nh nµy diÔn ra trong quan hÖ t¬ng t¸c. - Trong hoạt động giao tiếp có sự chi phèi cña c¸c nh©n tè: nh©n vËt, hoµn cảnh, nội dung, mục đích, phơng tiện vµ c¸ch thøc giao tiÕp. III. LuyÖn tËp: - Lµm bµi tËp 4-5 sgk.. 4. Còng cè : C¸c nh©n tè giao tiÕp. Quá trình của hoạt động giao tiếp. 5. Dặn dò : nắm vững các nội dung đã học So¹n bµi: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam E.Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ....................................

(10) TiÕt thø: 4 so¹n:. Ngµy Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian viÖt nam. A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc:Kh¸i niÖm vÒ c¸c thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian. Giúp học sinh nắm đợc những đặc trng cơ bản của VHDG. Nh÷ng gi¸ trÞ to lín cña v¨n häc d©n gian. 2.Kü n¨ng:Tæng hîp kiÕn thøc vh. Ph©n biÖt c¸c thÓ lo¹i vhdg trong cïng mét hÖ thèng. 3. Thái độ: Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ N©ng cao më réng : B.Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích, diễn giảng. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. Chuẩn bị của GV: soạn giáo án, đọc tài tài liệu. 2. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, đọc SGK, soạn bài mới. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña vhvn. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Trong suốt cuộc đời của mỗi con ngời không ai không một lần đợc nghemột bài vè, một câu đố, một chuyện cổ tích hay một câu h¸t ru... §ã ch×nh lµ nh÷ng t¸c phÈm cña vhdg. VËy, chóng ta cïng t×m hiÓu v¨n b¶n: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam. b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. Kh¸i niÖm: H§1 - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ ? Em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n häc d©n thuật ngôn từ truyền miệng đợc tập gian. thể sáng tác nhằm mục đích phục vụ trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong đời sống cộng đồng. - Kh«ng dïng ch÷ viÕt mµ dïng lêi ? VËy, theo em ph¬ng thøc truyÒn để truyền từ ngời này sang ngời miÖng lµ g×. khác từ đời này sang đời khác. ? T¹i sao vhdg l¹i lµ nh÷ng s¸ng - Kh«ng cã ch÷ viÕt cha «ng ta t¸c tËp thÓ. truyÒn b»ng miÖng-> söa v¨n b¶n-> ? Trong đời sống cộng đồng dân s¸ng t¸c tËp thÓ. gian cã nh÷ng sinh ho¹t nµo. -Các hình thức sinh hoạt: lao động tËp thÓ, vui ch¬i, ca h¸t tËp thÓ, lÔ héi... II. §Æc tr ng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n H§2 gian: ? Theo em, vhdg có những đặc trng 1. V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c c¬ b¶n nµo. phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ: - VHDG lµ s¸ng t¸c nghÖ thuËt ng«n ? t¹i sao nãi vhdg lµ nh÷ng t¸c tõ truyÒn miÖn=> truyÒn thèng nghÖ phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ. thuËt cña vhdg. -vhdg tån t¹i díi d¹ng ng«n ng÷ nãi: lêi nãi, lêi h¸t, lêi kÓ...-> ng«n ng÷ gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, gÇn gñi - NT vhdg: miªu t¶ hiÖn thùc gièng nh thùc tÕ -VHDG tån t¹i lu hµnh theo ph¬ng miªu t¶ hiÖn thùc mét thøc truyÒn miÖngtõ ngêi nµy sang c¸ch kú ¶o. ngêi kh¸c qua nhiÒu thÕ hÖ vµ qua.

(11) VD: vhdg cã nhiÒu cèt truyÖn, nh©n vËt, t×nh tiÕt... gièng nhau: nhiÒu tryÖn d©n gian VN cã t×nh tiết nhân vật chính đợc sinh ra do bµ mÑ thô thai mét c¸ch kh¸c thêng ( Th¸nh Giãng, Sä Dõa...).. các địa phơng khác nhau-> đặc ®iÓm cña vhdg lµ tÝnh dÞ b¶n. - TÝnh truyÒn miÖng cßn biÓu hiÖn trong diÔn xíng d©n gian: ca h¸t, chÌo, tuång... 2. V¨n häc d©n gian lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ: - C¸ nh©n khëi xíng, tËp thÓ hëng øng tham gia, truyÒn miÖng trong ?Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ cña d©n gian. vhdg diÔn ra nh thÕ nµo. - Quá trình truyền miệng lại đợc tu bæ, söa ch÷a, thªm bít cho hoµn chØnh. V× vËy vhdg mang ®Ëm tÝnh tËp thÓ. => TÝnh truyÒn miÖng vµ tÝnh tËp thÓ lµ nh÷ng dÆc trng c¬ b¶n chi phèi qu¸ tr×nh s¸ng t¹o vµ lu tryÒn t¸c phÈm vhdg, thÓ hiÖn sù g¾n bã H§3 mËt thiÕt cña vhdg víi c¸c sinh ho¹t ? Vhdg bao gåm c¸c thÓ lo¹i nµo, khác nhau trong đời sống cộng ®¨c trng c¬ b¶n cña c¸c thÓ lo¹i. đồng. H§4 III. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VHDG: (SGK) ? C¸c gi¸ trÞ c¬ b¶n cña vhdg. IV. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña v¨n ? Tri thøc vhdg bao gåm nh÷ng lÜnh häc d©n gian: vùc nµo ? t¹i sao l¹i lµ kho tri thøc. 1. VHDG lµ kho tri thøc v« cïng phong phú về đời sống các dân tộc : - Tri thøc vhdg thuéc mäi lÜnh vùc của đời sống: tự nhiên, xã hội và con ngời. đó là những kinh nghiệm đợc đúc rúttừ thực tiễn. - VN 54 téc ngu¬×-> vèn tri thøc cña toµn d©n téc phong phó vµ ®a ? Gi¸ trÞ vÒ mÆt gi¸o dôc cña vhdg. d¹ng. 2. VHDG cã gi¸ trÞ giao dôc s©u sắc về đạo lý làm ng ời: ? trình bày những giá trị nghệ thuật - Giáo dục tinh thần nhân đạo và lạc to lín cña v¨n häc d©n gian. quan. - H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt tèt đẹp của con ngời 3. VHDG cã gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn v¨n häc d©n téc: - VHDG đợc chắy lọc, mài dũa qua kh«ng gian vµ thêi gian. NhiÒu t¸c phẩm đã trở thành mẫu mực về nghệ thuật để chúng ta học tập. => Trong tiến trình lịch sử, vhdg đã ph¸t triÓn song song cïng v¨n häc viÕt, lµm cho nÒn v¨n häc ViÖt nam trë nªn phong phó ®a d¹ng vµ ®Ëm đà bản sắc dân tộc. 4.Cũng cố : đặc trng cơ bản của vhdg. ThÓ lo¹i vhdg. Vai trò của vhdg đối với nền văn học dân tộc. 5. Dặn dò : nắm vững các nội dung đã học.

(12) Soạn bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. E. Rót kinh nghiªm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................... Gi¸o ¸n v¨n 10,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 2011-2012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp TiÕt thø: 5 so¹n:. Ngµy Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (t2). A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.Kiến thức: Giúp học sinh cũng cố và khắc sâu kiến thức đã học. 2. Kỹ năng:.ứng dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn hoạt động giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp:đặt câu hỏi, gợi mở, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, lµm bµi tËp ë sgk. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Các nhân tố chi phối hoạt động giao tiếp. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: ở tiết trớc chúng ta đã nắm đợc những kiến thức cơ bảnvề hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Vậy, để khắc sâu hơn về kiến thức đó, chóng ta tiÕn hµnh thùc hµnh lµm bµi tËp. b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao Bµi 1 : tiÕpthÓ hiÖn trong bµi ca dao: - Nh©n vËt giao tiÕp: chµng trai- c« §ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng g¸i, løa tuæi 18-20, hä khao kh¸t Tre non đủ lá đan sàng nên chăng tình yêu. - Hoàn cảnh giao tiếp: đêm trăng s¸ng vµ thanh v¾ng-> phï hîp víi c© chuyện tình của những đôi lứa yêu nhau. - Nội dung và mục đích giao tiếp: “ tre non đủ lá” “đan sàng”-> chàng trai tỏ tình với cô gái-> tính đến H§2 chuyÖn kÕt duyªn. -HS đọc đoạn đối thoại (A cổ- 1em -> cách nói phù hợp với hoàn cảnh, nhá víi mét «ng giµ)vµ tr¶ lêi c©u mục đích giao tiếp. hái Bµi 2: ?Trong cuéc giao tiÕp trªn, c¸c - Các hành động giao tiếp cụ thể: nhân vật đã thực hiện bằng ngôn + Chµo ( ch¸u chµo «ng ¹!) ngữ những hành động nói cj thể + Chào đáp lại ( A cổ hả?) nào. Nhằm mục đích gì? ( chọn + Khen ( lín tíng råi nhØ!) trong các từ: chào, hỏi, đáp lời, + Hái (bè ch¸u...) khen để gọi tên mỗi hành động cho + Tr¶ lêi(tha...).

(13) phï hîp). ? Khi làm bài thơ này Hồ Xuân Hơng đã giao tiếp với ngời đọc về vấn đề gì. ? Ngời đọc căn cứ vào đâu để lĩnh héi bµi th¬.. - C¶ 3 c©u cña «ng giµ chØ cã mét c©u hái “bè ch¸u cã ...” c¸c c©u cßn lại để chào và khen. - Lêi nãi c¸c nh©n vËt béc lé t×nh cảm với nhau. Cháu tỏ thái độ kính mÕn qua c¸c tõ: tha, ¹. Cßn «ng lµ tình cảm yêu quí trìu mến đối với ch¸u. Bµi 3: T×m hiÓu bµi th¬: “ B¸nh tr«i níc” -Qua viÖc miªu t¶, giíi thiÖu b¸nh tr«i níc. Hå Xu©n H¬ng muèn nãi đến thân phận chìm nổi của mình. Một ngời con gái xinh đẹp tài hoa l¹i gÆp nhiÒu bÊt h¹nh, Ðo le. Song trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ đợc phẩm chất của mình. - Căn cứ vào cuộc đời của nữ sĩ Hồ Xu©n H¬ng: lµ ngêi cã tµi, cã t×nh nhng số phận trớ trêu đã dành cho bà sù bÊt h¹nh. Hai lÇn lÊy chång th× c¶ hai lần “cố đấm ăn xôi...” Điều đáng kh©m phôc ë bµ lµ dï trong hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ g×n phÈm chÊt cña m×nh.. 4. Còng cè : Nắm vững những kiến thức đã học . 5. DÆn dß : lµm bµi tËp ë nhµ. So¹n bµi míi: V¨n b¶n. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................... TiÕt thø: 6 so¹n:. Ngµy. V¨n b¶n A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.Kiến thức: Giúp học sinh có đợc những kiến thức cơ bản về văn bản và kiÕn thøc kh¸i qu¸t vÒ c¸c lo¹i v¨n b¶n xÐt theo phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷. 2.Kü n¨ng:n©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp v¨n b¶n trong giao tiÕp. 3. Thái độ : nghiêm túc tieepd thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp:đặt câu hỏi, gợi mở, đàm thoại. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi:.

(14) a. Đặt vấn đề: Phong cách ngôn ngữ bao quátụ sử dụng tất cả các phơng tiện ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp của ngôn ngữ toàn dân. Cho nên nói và viết đúng phong cách là đích cuối cùng của việc học tập Tiếng việt, là một yêu cầu văn hoá đặt ra đối với con ngời văn minh hiện đại... Ta tìm hiÓu bµi v¨n b¶n. b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc H§1 I. Khái niệm, đặc điểm: ?Các văn bản trên đợc ngời nói 1. VÝ dô: (1,2,3,sgk) (ngêi viÕt ) t¹o ra trong hoµn c¶nh 2. nhËn xÐt: nào ? để đáp ứng nhu cầu gì. ? Mỗi -Vb1 tạo ra trong hoạt động giao văn bản đề cập tới vấn đề gì tiÕp chung. §©y lµ kinh nghiÖm cña nhiÒu ngêi víi mäi ngêi -> mèi quan hÖ gi÷a con ngêi trong cuéc sèng. - Vb2 tạo ra trong hoạt động giao tiÕp gi÷a c« g¸i vµ mäi ngêi-> lêi than th©n c¶ c« g¸i. - Vb3 tạo ra trong hoạt động giữa chr tịch nớc với quốc dân đồng bào? Về hình thức văn bản 3 có bố cục > lời kêu gọi toàn quốc kháng nh thÕ nµo. chiÕn. - Bè côc: 3phÇn + Mở đầu: “hỡi đồng bào toàn quèc”-> nh©n tè giao tiÕp. + Th©n bµi: “chóng ta muèn hoµ... d©n téc ta”-> nªu lËp trêng ch×nh nghÜa cña ta vµ d· t©m c¶ Ph¸p. ? Mçi v¨n b¶n t¹o ra nh»m môc + KÕt bµi: (phÇn cßn l¹i)-> kh¼ng đích định nớc VN độc lập và kháng g×. chiÕn th¾ng lîi. - Mục đích: + Vb1 truyền đạt kinh nghiÖm sèng. + Vb2 lời than thân để gợi sự hiÓu biÕt vµ c¶m th«ng cña mçi ng? Qua viÖc t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n ời đối với số phận ngời phụ nữ. trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n. + Vb3 kªu gäi, khÝch lÖ, thÓ hiÖn §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n lµ g×. quyÕt t©m cña mäi trong kh¸ng H§2 chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. ? Vấn đề đợc đề cập trong mỗi văn 3.KÕt luËn:(xem phÇn ghi nhí-sgk) b¶n thuéc lÜnh vùc nµo trong cuéc II. C¸c lo¹i v¨n b¶n: sèng. 1. So s¸nh c¸c v¨n b¶n 1,2,3 ? Từ ngữ đợc sử dụng trong mỗi - Néi dung: + Vb1: kinh nghiÖm v¨n b¶n thuéc lo¹i nµo (tõ ng÷ sèng. th«ng thêng trong cuéc sèng hay tõ + Vb2: th©n phËn ngêi phô n÷ ng÷ chÝnh trÞ) trong x· héi cò. + Vb3: kh¸ng chiÕn chèng thùc ? C¸ch thøc thÓ hiÖn néi dung cña d©n Ph¸p. c¸c v¨n b¶n nh thÕ nµo. - tõ ng÷: Vb1,2 dïng nhiÒu tõ ng÷ th«ng thêng. Vb3 dïng nhiÒu tõ ng÷ chÝnh trÞ. - C¸ch thøc thÓ hiÖn: + vb1,2 tr×nh bµy néi dung th«ng qua h×nh ¶nh cô thÓ-> cã tÝnh h×nh t? VËy, c¸c v¨n b¶n trªn thuéc îng..

(15) phong c¸ch ng«n ng÷ nµo.. + vb3 dùng lý lẽ và lập luận để khẳng định rằng: cần phải kháng chiÕn chèng Ph¸p. H§3 - Vb 1,2 thuéc phong c¸ch ng«n ? Qua viÖc so s¸nh trªn h·y cho ng÷ NT. biÕt cã mÊy lo¹i v¨n b¶n Vb3 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn. 2. KÕt luËn: ( xem phÇn ghi nhí - sgk) 4.còng cè : §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n, c¸c lo¹i v¨n b¶n. 5. Dặn dò : nắm chắc các kiến thức đã học. ChuÈn bÞ viÕt bµi lµm v¨n sè 1. E.Rót kinh nghi ệ m : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................ Gi¸o ¸n v¨n10,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 2011-2012 Liªn hÖ §T 01689218668 .. TiÕt thø: 7 so¹n:. Ngµy. ViÕt bµi lµm v¨n sè 1 A. Môc tiªu : I/ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng: 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh còng cè nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lµm v¨n, đặc biệt là về văn biểu cảm và văn nghị luận. 2.Kỹ năng: vận dụng những hiểu biết của mình để bộc lộ cảm nghĩ của m×nh vÒ mét sù vËt, sù viÖc, hiÖn tîng gÇn gñi trong cuéc sèng hoÆc mét t¸c phÈm v¨n häc. 3. Thái độ: Nghiêm túc tieepd thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao: B.Phơng pháp: thực hành: gv ra đề, hs làm bài. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. Chuẩn bị của GV: chuẩn bị chu đáo về đề ra và đáp án. 2. Chuẩn bị của HS: ôn tập lại các kiến thức cơ bản đã học ở lớp dới. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Để kiểm tra đánh giá quá trình học tập đạt kết quả nh thÕ nµo chóng ta thùc hµnh viÕt bµi sè 1. Hoạt động của thầy và trò HĐ1 GV ghi đề lên bảng.. Néi dung kiÕn thøc I. §Ò ra: ( B¸m chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng) Tïy theo yªu cÇu mçi líp mµ có đề kiểm tra phù hợp 1.H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ vẽ đẹp hình tợng của ngời lính trong bµi thá “§ång chÝ ” cña ChÝnh H÷u. 2. Nªu c¶m nghÜ s©u s¾c nhÊt cña em về một trong 2 tác phẩm sau, đã học.

(16) HĐ2 yêu cầu đề. GV híng dÉn mét sè ®iÒu c¬ b¶n để làm tốt bài văn này.. trong ch¬ng tr×nh v¨n THCS : - ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng - ChiÕc l¬c ngµ. II. Yªu cÇu: §Ò 1 ; 1. VÒ néi dung : Cần nắm đợc các ý sau và phân tích làm nổi bật các ý đó: - Vẻ đẹp chân chất mộc mạc, giản dị c¶ nh÷ng ngêi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh. - Vẻ đẹp của đời sống tâm hồn, tình c¶m. + Tình đồng chí, đồng đội, tình quª h¬ng. + Lạc quan, yêu đời. - Vẻ đẹp của ý chí quuyết tâm. => đó là vẻ đẹp của sức mạnh tâm hån, cña tÇm lßng yªu nø¬c... -> kÕ thừa nét đẹp từ ngàn xa truyền lại. Đề 2 : Nắm đợc giá trị ND- Nt của t¸c phÈm . 3.H×nh thøc ( Yªu cÇu chung cho cả hai đề) - Tr×nh bµy s¹ch sÏ, râ rµng. - Dïng tõ viÕt c©u chÝnh x¸c. III. §¸p ¸n, thang ®iÓm : 1. Më bµi : 1 ®iÓm - Tuú vµo kh¶ n¨ng cña hs. Cã thÓ më bµi trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. 2. Th©n bµi :8 ®iÓm - hiểu đợc ý 1: 2điểm. -hiểu đợc ý 2: 2điểm. -hiểu đợc ý 3: 2điểm. - Cuối cùng phải khẳng định đợc đó là vẻ đẹp truyền thống của dân tộc ViÖt Nam. 3. KÕt luËn : 1 ®iÓm - Khẳng định đợc giá trị nghệ thuật vµ néi dung cña t¸c phÈm. Kh¸i qu¸t nâng cao vấn đề. IV. H íng dÉn chung : - §Ó lµm tèt bµi v¨n c¸c em cÇn: + ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ năng tập làm văn đã học trong chơng trình ngữ văn THCS, đặc biệt lµ v¨n biÓu c¶m. + ¤n luyÖn nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ năng Tiếng việt (đặc biệt là về câu vµ c¸c biÖn ph¸p tu tõ) + Quan s¸t, t×m hiÓu vµ t×m c¸ch diễn đạt những cảm xúc, suy ngẫm vÒ bµi th¬.. 4.còng cè: c¸c bíc tiÕn hµnh lµm mét bµi v¨n biÓu c¶m, ph©n tÝch. 5. DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi míi: ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y. E. Rót kinh nghiÖm :.

(17) ................................................................................................................ ................................................................................................................ .................................... TiÕt thø: 8-9 so¹n:. Ngµy ChiÕn th¾ng mtao mx©y. A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng: 1.Kiến thức: Giúp học sinh nắm đựoc đặc điểm của sử thi anh hùng trong viÖc x©y dùng kiÓu “ nh©n vËt anh hïng sö thi” vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ vµ sö dông ng«n tõ. 2.Kỹ năng: biết cách phân tích một văn bản sử thi anh hùng để thấy dợc gi¸ trÞ c¶ sö thi vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp: đặt câu hỏi, gợi mở, đàm thoại, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định 2.Kiểm tra bài cũ: ? Phân tích các đặc trng cơ bản của văn học dân gian. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Sử thi Đam san là niềm tự hào lớn lao nhất của đồng bào Ê- Đê . Là sản phẩm tinh thần vô cùng quí giá của họ. đồng bào Tây Nguyên thờng kể cho nhau nghe trong những ngôi nhà Rụng. Vậy, để hiÓu vÒ sö thi §am San chóng ta t×m hiÓu bµi “ChiÕn th¾ng MTao Mx©y” b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc. H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ sö thi. ë níc ta cã nh÷ng lo¹i sö thi d©n gian nµo - ThÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt kh¸c sö thi: chÊt liÖu thÇn tho¹i chØ cã thÓ trë thµnh sö thi khi: - ND: đợc hệ thống hoá thành một cèt truyÖn phøc t¹p -NNNT: v¨n vÇn hoÆc v¨n xu«i. Sö dông nhiÒu biÖn ph¸p tù sù: dÉn truyện, độc thoại, đối thoại -Qui mô: hoành tráng, đồ sộ. H§2 Giíi thiÖusö thi §S. I. Vµi nÐt vÒ sö thi: 1. kh¸i niÖm : sgk 2. Ph©n lo¹i : 2 lo¹i. - Sử thi thần thoại: đợc xây dựng trªn c¬ së c¸c truyÖn kÓ vÒ sù h×nh thành thế giới và muôn loài, con ngời và bộ tộc thời cổ đại. - Sử thi anh hùng: kể về cuộc đời và chiÕn c«ng cña nh÷ng tï trëng anh hïng- chiÕn c«ng Êy cã ý nghÜa víi cả cộng đồng. II. Sö thi §am San: 1.Tãm t¾t: sgk 2.Néi dung: - §am San lµ sö thi nái tiÕng cña d©n téc £- §ª - Miªu t¶ nh÷ng chiÕn c«ng oanh liÖt vµ kh¸t väng tù do cña §am San theo hai chủ đề: + §Êu tranh chèng nh÷ng rµng.

(18) buéc c¶ tËp tôc h«n nh©n mÉu quyÒn: tôc nèi d©y. + §Êu tranh chèng nh÷ng tï trëng H§3 thù địch. III. §o¹n trÝch : 1 VÞ trÝ : n»m ë ®o¹n giòa t¸c ? VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch. phÈm. HS đọc theo phân vai 2. đọc- hiểu: ? Hãy chỉ ra các nhân vật đã tham -C¸c nh©n vËt tham gia lµm nçi râ gia vµo cuéc chiÕn gi÷a DS vµ sù kiÖn: MTao Mx©y. Vai trß cña c¸c nh©n + Mtao Mx©y: cíp vî §S-> cuéc vËt. chiến nổ ra-> nhân vật đối thủ của §S. + ĐS: đánh Mtao Mxây dành lại h¹nh phóc riªng (lµ nh©n vËt chÝnh, nhân vật trung tâm quyết định diễn biÕn cèt truyÖn) + ¤ng trêi: nh©n vËt thÇn k× hç trî cho §S. + HnhÞ: nh©n vËt trî thñ trao vËt thÇn k× cho §S. Cïng víi nh©n vËt «ng trêi sù trî lùc cña HnhÞ thÓ hiÖn qan niệm về cuộc đấu tranh chính nghÜa c¶ nh©n vËt anh hïng. + Quần chúng: đóng vai trò hậu thuÈn cho nh©n vËt chÝnh-> bÞ l«i cuốn bởi sức mạnh và mục đích chiến đấu của nhân vật chính. => søc m¹nh vµ lý tëng cña c¸ nh©n H§4 ngêi anh hïng biÓu tîng cho søc ? Trong cuộc chiến đấu giữa ĐS và mạnh và lý tởng cả cả cộng đồng. MtaoMxay đợc tác giả kể qua 1. H×nh t îng nh©n vËt §S trong nh÷ng chÆng nµo. cuéc chiÕn víi Mtao Mx©y: ? Cuộc khiêu chiến của ĐS đối với -ĐSđến chân cầu thang kẻ thù khiêu kẻ thù của mình đợc diễn tả nh thế chiến. nµo. Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch diÔn t¶ -c¶nh hai ngêi móa khiªn. đó. - C¶nh hai ngêi ®uæi nhau, §S ®©m không thủng đùi Mtao Mxây. - Nhê «ng trêi m¸ch kÕ, §S giÕt Mtao Mx©y. => trong trËn chiÕn gi÷a §S vµ §am San MtaoMxay luôn có sự đối lập: - §Õn ch©n cÇu thang khiªu chiÕn-> Mtao Mx©y rất chủ động. - Nhµ giµu cã, réng r·i, sang träng. - Dngf lời nói khích dụ Mtao Mxây Bị động, sợ hãi, do dự, rụt rè không ra khỏi nhà xuống đánh tay đôi với dám xuống-> trêu tức ĐS (tay ta m×nh. «m...) - Thách đọ dao. - Doạ phá sàn, đốt nhà. - Sợ đánh bất ngờ phải ra. - Coi khinh kÎ thï kh«ng b»ng con - H×nh d¸ng Mtao Mx©y hung h·n, lîn, con tr©u. d÷ tîn nh mét vÞ thÇn, khiªn trßn - Không thèm đánh trộm lúc Mtao nh đầu cú, gơm óng ánh nh cái cầu Mx©y ®ang ®i xuèng cÇu thang (tù vßng -> tÇn ngÇn do dù. tin, đàng hoàng) => cuối cùng dụ đợc kẻ thù quyết đấu với mình..

(19) ? Vậy, cuộc quyết đấu giữa ĐS và Mtao Mx©ydiÔn ra ra sao. §am San - KhÝch Mtao Mx©y móa tríc.. Cuộc quyết đấu giữa ĐS và Mtao Mx©y diÔn ra qa c¸c hiÖp: * HiÖp1: c¶nh hai ngêi móa khiªn. Mtao Mx©y - §S døng kh«ng nhóc nhÝch.-> võa - Vµo móa khiªn: khiªn kªu l¹ch thấy đợc tài nghệ của kẻ thù vừa x¹ch nh qu¶ míp kh«. bộc lộ đợc bản lĩnh của mình. - Tự xem mình là một tớng qen đánh thiên hạ, xéo nát đất đai thiên hạ, - §S móa khiªn: “mét lÇn xèc... b¾t tï binh -> chñ quan, ng¹o m¹n. phía tây”-> múa khiên rất đẹp thể - Mtao Mx©y bíc cao bíc thÊp, hiÖn tµi n¨ng vµ søc khoÎ c¶ §SchÐm trît khoeo ch©n kÎ thï, chØ ngêi dòng sÜ. tróng c¸i ch¶o cét tr©u-> bá ch¹y, vừa chạy vừa chống đỡ -> cầu cứu HnhÞ qu¨ng cho miÕng trÇu. - Nhận đợc miếng trầu cả vợ-> sức * Hiệp2 : khoÎ §S t¨ng lªn gÊp béi, móa khiên càng nhanh, mạnh và đẹp (nh b·o, nh lèc,...) - Đâm vào đùi, vào ngời Mtao Mx©y nhng kh«ng thñng. - Trong giấc mơ đợc ông trời mách kÕ: dïng chµy mßn nÐm vµo vµnh tai kẻ thù là đợc. - BÞ chµy mßn ®©m vµo vµnh tai -> -> đuổi theo Mtao Mxay đến ngã cùng đờng ngã lăn xuốnh đất. lăn quay xuống đất -> hỏi tội cớp - Gi¶ dèi cÇu xin tha m¹ng. vî -> giÕt Mtao Mx©y. - BÞ giÕt. => §s chiÕn th¾ng trë thµnh mét tï trëng giµu m¹nh nhÊt vïng. * ý nghÜa chiÕn th¾ng: ? Sự chiến thắng đó có ý nghĩa nh - Thể hiện vẻ đẹp, sức mạnh của ngthế nào. ời anh hùng-> cộng đồng. - Kh¸t väng hoµ b×nh hoµ hîp tù do. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt - §S ¨n trÇu-> søc m¹nh t¨ng lªn: HnhÞ nÐm miÕng trÇu cho §S vµ chi t×nh nghÜa vî chång- søc m¹nh thÇn tiÕt «ng trêi m¸ch kÕ cho §S. linh. - Nh©n vËt «ng trêi còng gièng nh «ng tiªn «ng bôt trong truyÖn cæ tÝch cña ngêi kinh -> sù m¸ch kÕ cña «ng trêi thÓ hiÖn sù gÇn gñi gi÷a con ngêi víi thÇn linh. - Tuy có mục đích riêng - chiến đấu ? em có nhận xét gì cuộc chiến đấu để dành lại vợ- dành lại hạnh phúc vµ chiÕn th¾ng cña §S (cuéc chiÕn riªng cho m×nh nhng l¹i cã Ých cho đấ có gây cảm giác ghê rợn không? toàn thể cộng đồng-> buôn làng đợc Sau khi giÕt Mtao Mx©y §S cã tµn më réng. sát tôi tớ, có đốt phá dày xéo đất - Sau khi chiÕn th¾ng §S gäi t«i tí, đai của y không? Chàng chiến đấu dân làngMtao Mxây đi theo mình. nhằm mục đích gì) Tìm những chi - §S ra lÖnh d©n lµng ¨n mõng. tiÕt chøng minh tuy §S cã môc => §S lµ mét ngêi giµu cã, lµ niÒm đích riêng nhng lại có ý nghĩa và tù hµo cña d©n téc-> lµ nh©n vËt lý tÇm quan träng chng cho céng tëng cña ngêi £-§ª. đồng. 2. H×nh t îng nh©n vËt §S trong lÔ ¨n mõng chiÕn th¾ng: - Vẻ đẹp kì diệu cả thân hình diện.

(20) ? Nhân vật ĐS đợc giới thiệ nh thế nào về vẻ đẹp thân hình diện mạo. - Hình ảnh ĐS đợc miêu tả qua cái nhìn đầy ngỡng mộ-> về vẻ đẹp và søc m¹nh.. ? Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶. ? Vậy, lễ ăn mừng đợc khắc hoạ ra sao.. ? Trong lễ ăn mừng có gì đặc biệt? Tại sao ĐS ra lệnh đánh lên nhiề loại chiêng còng? Vai trò cả nó đối víi céng ngêi £-§ª.. H§5 ? Những nét đặc sắc về nghệ thuật cña ®o¹n trÝch. m¹o: + Tãc ch¶y dµi ®Çy nong hoa. +U èng kh«ng biÕt say. + ChuyÖn trß kh«ng biÕt ch¸n. + Ngùc qÊn chÐo tÊm mÒn chiÕn. + §«i m¾t long lanh, b¾p ch©n to bằng cây xà ngang, bắp đùi to... + Sức ngang voi đực, hơi thở ầm Çm nh sÊm. - Ngôn ngữ so sánh độc đáo + hô ng÷ + giäng v¨n hµo hïng => ca ngîi ngêi anh hïng. - LÔ ¨n mõng: + Nhµ §S chËt nÝch t«i tí. + Ăn uống đông vui. + Tù trởng gần xa đều đến và thán phôc. - Trong lÔ ¨n mõng §S thÓ hiÖn niÒm vi lín b»ng c¸ch næi lªn nhiÒu chiªng lín, nhá. Më tiÖc nhá, tiÖc to mêi mäi ngêi cïng ¨n uèng vi ch¬i. -> Tù hµo vÒ sù giµu cã cña thÞ téc. Chiªng cßng vµ ©m thanh cña nã hÕt søc quan träng. §ã lµ b¶n s¾c riªng và lâu đời của các dân tộc thiểu số nãi chung vµ cña ngêi £-§ª nãi riªng -> sù giµu co, sang träng vÒ mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn cña tï trëng vµ thÞ téc. 3. Vài nét đặc sắc về nghệ thuật: - Ng«n ng÷ sö thi: + Ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn: miªu t¶ nh©n vËt vµ cuéc chiÕn. + Ng«n ng÷ nh©n vËt cã nhiÒu c©u mÖnh lÖnh(¬ diªng...) - Giäng ®iÖu trang träng, chËm r·i, với các phép so sánh, phóng đại, liệt kª, trïng ®iÖp, t¹o dùng khing c¶nh hoµnh tr¸ngtrong sö thi. => TÊt c¶ gãp phÇn lµm cho sö thi có vẻ đẹp hoành tráng, ngời nghe nh đợc sống lại thời xa xa. => ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y lµ mét ®oan trÝch hÊp dÉn cña sö thi §S. Ca ngợi vẻ đẹp dũng mạnh của ngời anh hïng. §ång thêi thÓ hiÖn tÊm lßng träng danh dù, g¾n bã víi h¹nh phúc gia đình, thiết tha với cuộc sèng b×nh yªn, phån vinh cña thÞ téc.. 4.cũng cố: Sử thi ĐS đã làm sống lại quá khứ hào hùng của ngời Ê-Đê thời cổ đại. Đó cũng là khát vọng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên ngày nay- một Tây Nguyên giữa lòng đất nớc giàu mạnh, đoàn kết, thống nhát-> mục tiêumà cả nớc ta cùng đồng bào Tây Nguyên vơn tới..

(21) 5. Dặn dò : - Về nhà tìm đọc sử thi Đam San - ChuÈn bÞ bµi míi: v¨n b¶n. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ .................................... Gi¸o ¸n v¨n 10 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 20112012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp TiÕt thø: 10 so¹n:. LUY Ệ N T Ậ P :. Ngµy. V¨n b¶n A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc: Qua tiÕt häc gióp häc sinh còng cè vµ kh¾c s©u h¬n nh÷ng kiến thức đã học. 2.Kỹ năng: ứng dụng các kiến đã học vào quá trình tạo lập và lĩnh hội v¨n b¶n. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp: đặt câu hỏi, gợi mở, đàm thoại, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định 2.Kiểm tra bài cũ: ? thế nào là văn bản? đặc điểm của văn bản. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: ở tiết trớc các em đã nắm đợc những kiến thức cơ bản về văn bản. vậy, để khắc sâu hơn về mặt kiến thức đó chúng ta tiến hành làm bµi tËp b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò H§1 -Cho hs t×m hiÓu ®o¹n v¨n T37-sgk. ? Ph©n tÝch tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ đề của đoạn văn.. ->(1luËn ®iÓm, 2 luËn cø, 4 luËn chøng). Néi dung kiÕn thøc Bµi 1: - Đoạn văn có một chủ đề thống nhất, câu chốt đứng ở đầu câu. Câu chốt (câu chủ đề) đợc làm rõ bằng c¸c c©u tiÕp theo: gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng cã ¶nh hëng qua l¹i víi nhau. + M«i trêng cã ¶nh hëng tíi mäi đặc tính của cơ thể. + So s¸nh c¸c l¸ mäc trong c¸c m«i trêng kh¸c nhau. * Cïng ®Ëu Hµ Lan. * L¸ c©y m©y. * L¸ c¬ thÓ biÕn thµnh gaØ¬ c©y x¬ng rång thuéc miÒn kh« r¸o. * Dµy lªn nh c©y l¸ báng. - Hai c©u: m«i trêng cã ¶nh hëng tíi đặc tính của cơ thể. So sánh lá mọc.

(22) ? Phân tích sự phát triển của chủ đề trong đoạn văn (từ ý khái quát đến ý cụ thể qua các cấp độ). ? Đặt nhan đề cho đoạn văn. H§2. trong m«i trßng kh¸c nhau lµ hai c©u thuéc hai luËn cø, 4 c©u sau lµ luËn chøng lµm râ luËn cø vµo luËn điểm (câu chủ đề) - ý chung cña ®o¹n(c©u chèt-> c©u chủ đề-> luận điểm) đã đợc triển khai râ rµng. - Nhan đề: môi trờng và cơ thể. Bµi 2 : T38-sgk. - S¾p xÕp nh sau: a-c-e-b-d. - Tiêu đề: bài thơ “Việt Bắc”.. ? S¾p xÕp c¸c c©u trong ®o¹n thµnh mét v¨n b¶n hoµn chØnh, m¹ch l¹c và đặt cho văn bản một nhan đề cho phï hîp. Bµi 3 : - Đơn gửi cho các thầy cô giáo, đặc - §¬n xin phÐp nghØ häc lµ mét v¨n biÖt lµ thÇy c« chñ nhiÖm. Ngêi viÕt bản. Hãy xác định: lµ häc sinh. ? Đơn viết cho ai.? Ngời viết đơn ở - Mục đích: xin phép đợc nghỉ học c¬ng vÞ nµo - ND: nªu râ hä tªn, lý do xin nghØ, ? Mục đích viết đơn là gì thêi gian nghØ vµ høa thùc hiÖn chÐp ? Nội dung cơ bản của lá đơn bµi lµmnhthÕ nµo. Bµi 4: - MT sèng cña... nghiªm träng. + Rõng ®Çu nguån ®ang bÞ chÆt ph¸, khai th¸c bõa b·i lµ nguyªn nh©n g©y ra h¹n h¸n, lë lôt kÐo dµi. + C¸c s«ng suèi ngµy cµng bÞ c¹n kiÖt vµ bÞ « nhiÓm do c¸c chÊt th¶i cña c¸c khu c«ng nghiÖp, cña c¸c nhµ m¸y. + C¸c chÊt th¶i nhÊt lµ bao ni l«ng vøt bõa b·i trong khi ta cha cã qui ho¹ch xö lý hµng ngµy. + Ph©n bãn, thuèc trõ s©u, trõ cá sö dông kh«ng theo qui ho¹ch. - Tất cả đã đến mức báo động về m«i sèng cña loµi ngêi. - Tiêu đề: Môi trờng sống kêu cứu. 4. Cũng cố : đặc điểm cơ bản của văn bản. 5. DÆn dß : lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. So¹n bµi míi: TruyÖn An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u - Träng Thuû. E.Rót kinh nghiÖm : ............................................................................................................... ............................................................................................................... ..................................... ? ViÕt mét sè c©u kh¸c tiÕp theo câu văn dới đây để tạo một văn bản có nội dung thống nhất, sau đó đặt nhan đề cho văn bản này. “M«i trêng sèng cña loµi ngêi hiÖn nay ®ang bÞ huû ho¹i ngµy cµng nghiªm träng.. Gi¸o ¸n v¨n 10 ,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 2011-2012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp.

(23)

(24)

(25)

(26)

(27)

(28)

(29)

(30)

(31)

(32)

(33)

(34)

(35)

(36)

(37)

(38) TiÕt thø: 55. Ngµy so¹n:. C¸c h×nh thøc kÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs trình bày và phân tích đợc các hình thức kết cấu cơ b¶n cña v¨n b¶n thuyÕt minh: k/c theo thêi gian, kh«ng gian, trËt tù logÝc của đối tợng thuyết minh và nhận thức của ngời đọc, kết cấu hỗn hợp. 2. Kĩ năng: xây dựng đợc kết cấu cho bài văn thuyết minh về các đối tợng theo kiểu giới thiệu, trình bày. 3.Thái độ: học và làm bài đầy đủ, nghiêm túc. B.Phơng pháp: thực hành, đặt câu hỏi, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: văn bản thuyết minh có kết cấu nh thế nào và khi thuyết minh một vấn đề ta chon hình thức kết cấu ra sao. Chúng ta tìm hiểu bài b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt minh. I. Kh¸i niÖm : - VB thuyÕt minh lµ kiÓu vb nh»m giíi thiÖu tr×nh bµy chÝnh x¸c, kquan vÒ cÊu t¹o t/c, qhÖ, gi¸ trÞ cña mét sù vËt hiÖn tợng, 1 vấn đề thuộc tự nhiên xh, con ? Theo em cã bao nhiªu kiÓu ngêi. thuyÕt minh. II. KÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh: - §äc hai v¨n b¶n ë sgk-tr¶ lêi c©u 1. T×m hiÓu v¨n b¶n : 1,2 sgk hái. - VB1: giíi thiÖu héi thæi c¬m thi ë ? Hãy xác định đối tợng và mục §ßng V©n thuéc §ång Th¸p, huyÖn §an đích thuyết minh của từng văn Ph¬ng, Hµ T©y-> giíi thiÖu víi ngêi b¶n. đọc t/g, địa điểm và diễn biến của lễ hội + ý nghÜa cña lÔ héi víi ®/s tinh thÇn ? T×m c¸c ý chÝnh t¹o thµnh néi cña ngêi l®. dung thuyÕt minh cña tõng v¨n + Giíi thiÖu s¬ qua lµng §ång V¨n, b¶n. §ång Th¸p, §an Phîng, Hµ T©y. + Thông lệ làng mở hội trong đó có thæi c¬m thi vµo ngµy 15-1. ? Ph©n tÝch c¸ch s¾p xÕp c¸c ý + LuËt lÖ vµ h×nh thøc thi cö. trong tõng v¨n b¶n. Gi¶i thÝch c¬ + Néi dung héi thi (diÔn biÕn cuéc së cña c¸ch s¾p xÕp Êy. thi). + §¸nh gi¸ kÕt qu¶. + ý nghÜa héi thi. => Các ý đợc sắp xếp theo trình tự thời gian. - VB2: giíi thiÖu bëi Phóc Tr¹ch - Hµ Tĩnh -> cảm nhận đợc hình dáng màu.

(39) s¾c, h¬ng vÞ vµ sù bæ dìng cña bëi Phóc Tr¹ch. + Trªn níc ta cã nhiÒu lo¹i bëi, trong đó có bởi PT. + Miªu t¶ h×nh thÓ cña bëi, hiÖn tr¹ng bªn trong cña bëi PT. + Gi¸ trÞ cña bëi PT. => Các ý đợc sắp xếp theo trình tự hỗn hîp. 2. KÕt luËn : - Lµ sù tæ chøc s¾p xÕp c¸c thµnh tè cña VB thành một đơn vị thống nhất hoàn ? Qua viÖc t×m hiÓu hai v¨n b¶n chØnh vµ phï hîp víi mqhÖ bªn trong trªn h·y cho biÕt thÕ nµo lµ kÕt hoÆc bªn ngoµi víi nhËn thøc con ngêi. cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh. III. LuyÖn tËp: Bµi 1: sgk. - H×nh thøc kÕt cÊu hçn hîp + Giíi thiÖu PNL lµ mét vÞ tíng vµ ? NÕu ph¶i thuyÕt minh bµi “Tá còng lµ m«n kh¸ch, lµ con rÔ TrÇn Quèc Lßng” (thuËt hoµi) cña Ph¹m Ngò TuÊn. Lão thì chọn hình thức kết cấu nào + Đã từng đánh đông, dẹp bắc. + Ca ngợi sức mạnh của quân dân đời Trần trong đó có PNL. + PNL cßn b¨n kho¨n v× nî c«ng danh. => vẻ đẹp của ngời trai đời Trần, âm vang mét thêi lÞch sö hµo hïng cña d©n téc. 4.còng cè: xem phÇn ghi nhí ë sgk 5.DÆn dß: - lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. - chuÈn bÞ bµi: lËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh. 6.Rut kinh nghi ệ m :. TiÕt thø: 56. *** Ngµy so¹n: LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh. A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs thấy đợc sự cần thiết của việc lập dàn ý khi làm văn nãi chung vµ viÕt bµi v¨n thuyÕt minh nãi riªng. 2. KÜ n¨ng: còng cè v÷ng ch¾c h¬n kÜ n¨ng lËp dµn ý. 3.Thái độ: học và làm bài đầy đủ, nghiêm túc. B.Phơng pháp: thực hành, đặt câu hỏi, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: ? V¨n b¶n thuyÕt minh lµ g× ? kÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 3. Bµi míi:.

(40) a. Đặt vấn đề: lập dàn ý cho một bài văn thuyết minh là một khâu rất quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh lµm bµi. VËy, lËp dµn ý nh thÕ nµo chóng ta cïng t×m hiÓu bµi. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc ? Nh¾c l¹i bè côc 3 phÇn cña mét I. Dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh: bµi v¨n vµ nhiÖm vô cña mçi phÇn. b- Më bµi: giíi thiÖu svËt,sviÖc,®/s cô thÓ cña bµi viÕt. - Th©n bµi: n/ d chÝnh cña bµi viÕt - Kết bài: nêu suy nghĩ, hành động của ngêi viÕt. ? Bè côc 3 phÇn cã phï hîp víi bµi -> Phï hîp -> v¨n TM lµ kqu¶ cña thao v¨n thuyÕt minh kh«ng. t¸c lµm v¨n. Còng cã lóc ngêi viÕt ph¶i miªu t¶ nªu c¶m xóc, tr×nh bµy sù viÖc. - Nhìn chung là tơng đồng. ? So s¸nh phÇn më bµi vµ kÕt bµi - Kh¸c: ë phÇn kÕt bµi - VB tù sù chØ cña v¨n tù sù th× v¨n b¶n thyÕt cÇn nªu c¶m nghÜ cña ngêi viÕt. minh có những điểm tơng đồng và VBTM phải trở lại đề tài thyết minh, lu kh¸c biÖt nµo l¹i nh÷ng suy nghÜ c¶m xóc l©u bÒn trong lòng độc giả. - Trình tự t/ g (từ xa đến nay) ? C¸c tr×nh tù s¾p xÕp ý cho phÇn - Tr×nh tù k/g ( tõ xa ->gÇn, trong ra th©n bµi kÓ díi ®©y cã phï hîp víi ngoµi, tõ trªn xuèng díi) yªu cÇu cña bµi thuyÕt minh - Tr×nh tù nhËn thøc cña con ngêi (tõ kh«ng. quen đến lạ, dễ thấy đến khó thấy...) - Tr×nh tù c/m - ph¶n b¸c hoÆc ph¶n b¸cc/m. II. LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh : 1. Xác định đề tài: 2. LËp dµn ý: - Mở bài: nêu đợc đề tài bài viết. Cho ngời đọc nhận ra kiểu VB của bài làm. Thu hút sự chú ý cả ngời đọc đối ? C¸c bíc tiÕn hµnh mét bµi v¨n với đề tài. thuyÕt minh. - Th©n bµi: + t×m ý, chän ý: ý ph¶i phï hîp vµ lµm rõ đợc điều cần thuyết minh. + S¾p xÕp ý: theo hÖ thèng thèng nhÊt kh«ng trïng lÆp hay chång chÐo. - Kết bài: trở lại đề tài của bài thuyết minh. Lu lại những suy nghĩ và cảm xcs ở độc gi¶. III. LuyÖn tËp : Giíi thiÖu mét t¸c gi¶ v¨n häc - MB: - TB: cần nêu đợc: + C¸ch 1: th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña t¸c ? LËp dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt gi¶. minh sau: Tiểu sử của t/ g từ khi sinh đến khi mất, theo tõng giai ®o¹n cña c/®. Tác phẩm của t/g chia theo gđoạn, đề tài, thÓ lo¹i, theo h×nh thøc v¨n tù... + C¸ch 2: th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña t¸c gi¶ theo tõng giai ®o¹n quan träng cña c/®. - KB:.

(41) Phần mở bài và kết bài phải làm đợc những điểm chính nh lí thuyết ở sgk đã nªu. 4.còng cè: xem phÇn ghi nhí ë sgk 5.DÆn dß: - lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. - chuÈn bÞ bµi: Phú Sông Bạch Đằng 6. Rut kinh nghi ệ m : *** TiÕt thø: 57. Ngµy so¹n: Phú sông bạch đằng -Tr¬ng H¸n Siªu-. A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs cảm nhận đợc nội dung yêu nớc và t tởng nhân văn c¶ bµi phó s«ng B§. ND y/n thÓ hiÖn ë niÒm tù hµo vÒ chiÕn c«ng lÞch sö vµ chiÕn c«ng thêi TrÇn trªn dßng s«ng B§. t tëng nh©n v¨n thÓ hiÖn qua việc đề cao vai trò, vị trí, đức độ của con ngời, coi đây là nhân tố quyết định đối với sự nghiệp cứu nớc. Thấy đợc những đặc trng cơ bản của thể phú. 2. KÜ n¨ng: ph©n tÝch tèt bµi phó. 3.Thái độ: bồi dỡng lòng y/n, niềm tự hào dân tộc và ý thức trân trọng những địa danh lịch sử và danh nhân lịch sử. B.Ph¬ng ph¸p: Ph¸t vÊn, gîi më, ph©n tÝch C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi: a. Đặt vấn đề: BĐ là một dòng sông nổi tiếng của Việt Nam. Nơi đây đã trở thành niềm tự hào của quân dân Đại Việt. Dòng sông và những chiến công hiển hách đã là niềm cảm hứng hoài cổ hào hùng của bao thế hÖ thi nh©n. B§GP cña THS lµ mét t¸c phÈm tiªu biÓu. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc ? Dùa vµo tiÓ dÉn ë sgk, h·y nªu I. Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm: vắn tắt những nét về cuộc đời và 1. T¸c gi¶: THS (?-1354) lµ mét nh©n con ngêi THS. vËt toµn tµi: chÝnh trÞ, qu©n sù, v¨n ch¬ng. 2. T¸c phÈm: => Bµi phó S«ng B¹ch §»ng thuéc a. ThÓ phó : xem sgk. lo¹i phó cæ thÓ b. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi phó s«ng B¹ch §»ng: - Là một địa danh l/s nổi tiếng, đã trở ? Em biết gì về sông Bạch Đằng và thành đề tài sáng tác của nhiều tác giả: hoàn cảnh ra đời bài phú này. TrÇn Minh T«ng, Ng/ Tr·i. - THS khi ®ang lµ träng thÇn cña triÒu đình nhà Trần đã đi dạo chơi trên sông vµ lµm bµi phó nµy (cha râ n¨m nµo, chØ biÕt kho¶ng 50 n¨m sau chiÕn th¾ng N-M 1288) c. Bè côc : ? Th«ng thêng mét bµi phó cæ thÓ - 4 phÇn: sgk..

(42) gåm mÊy phÇn. - XÐt vÒ ý: cã 3 phÇn. ? Ngoµi kÕt cÊu trªn cã thÓ xÐt vÒ + §o¹n 1: c¶nh d¹o thuyÒn ch¬i s«ng mặt ý để tìm ra kết cấ khác ? Đó là của khách. kÕt cÊu nµo. + §o¹n 2:TrËn B§ qua håi tëng cña c¸c b« l·o. - Trong thÓ phó t/g thêng tëng tîng + Cßn l¹i: bµn luËn vÒ chiÕn th¾ng. ra n/v thứ hai để trò chuyện-> bài III. §äc - hiÓu v¨n b¶n : văn sống động hơn -> khách ta, bô 1. §äc: l·o còng lµ t¸c gi¶. 2. T×m hiÓu : a. Nh©n vËt kh¸ch vµ c¶nh d¹o thuyÒn ? Nh©n vËt kh¸ch hiÖn lªn nh thÕ ch¬i s«ng: nµo trong ®o¹n më ®Çu. Më ®Çu t¸c phÈm b»ng h/a: (? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt - K/g réng lín: biÓn lín (gi¬ng buåm...) đợc gọi là khách) s«ng hå (cöu giang ngò hå) nh÷ng vïng đất nổi tiếng (tam ngô bách việt) - Sử dụng động từ mạnh: gõ, thăm... - C¸ch diÔn t¶ thêi gian chuyÓn tiÕp nhanh: sím chiÒu. - Dùng câu khẳng định: đâu mà chẳng biÕt. -> t/g đã khắc hoạ rõ nét h/a n/v khách víi nÐt t/c phãng kho¸ng, m¹nh mÏ, cã tráng chí, thích phiêu du đây đó, hiểu biÕt nhiÒu ®iÒu. - Tr¸ng chÝ 4 ph¬ng lµ chÝ lín, Cöu giang...trong d¹. muèn thu c¶ c¶nh vËt vµo lßng Nhng tr¸ng chÝ vÉn cßn cha tho¶ m×nh. => cuéc du ch¬i cña kh¸ch kh«ng ph¶i lµ ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc du mét cuéc nhµn du cña c¸c bËc Èn sÜ l¸nh ch¬i c¶ kh¸ch. đời mà đó là chuyến đi của một nghệ sĩ - Tö Trêng - T M· Thiªn - nhµ sö tìm thi liệu, cảm hứng, học hỏi nh Tử Trhọc, văn học nổi tiến TQ đã từng đi ờng ngày trớc. kh¾p n¬i. - Cảnh sông BĐ đẹp: bao la, hùng vĩ đợc gîi lªn tõ c¸c h/a so s¸nh, Èn dô, c¸c c©u ? Sông BĐ từ lâu đã nổi tiếng là văn biền ngẫu có các vế sóng đôi. một cảnh đẹp. Hãy chứng minh qua Bát ngát sóng kình/thớt tha đuôi trĩ. bµi th¬ nµy. Níc trêi mét s¾c/p/ c¶nh ba thu. (? Cảnh sắc BĐ hiện lên nh thế nào Cảnh đẹp nhng buồn: lau san sát, bến tríc m¾t kh¸ch) lách đìu hiu, sông chìm giáo gãy, gò đầy x¬ng kh«. -> C¶nh gîi buån trong lßng ngêi: nçi buån tiÕc ngËm ng×, nçi niÒm hoµi cæ. Buån v× c¶nh th¶m...cßn lu. => ë ®o¹n 1 hiÖn lªn mét t©m hån th¬, ? Tríc c¶nh Êy kh¸ch cã t©m tr¹ng mét kh¸ch h¶i hå nhng còng lµ mét kÎ sÜ g×. thiết tha với đất nớc, l/s dân tộc. Đó là t¸c gi¶. b. TrËn B¹ch §»ng qua håi t ëng cña c¸c b« l·o: - ThyÒn tµu...chãi. -> Lêi kÓ s«i næi, hµo hïng, c¸c c©u biÒn ngẫ đối xứng từng cặp -> gợi lên không khí một cuộc c/đ ác liệt đến mức “nhật ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kÓ, nguyệt...sắp đổ”. Cuối cùng ta giành đợc giọng kể cả các bô lão về trận đánh chiến thắng vẻ vang -> đợc so sánh với nµy. c¸c trËn th¾ng lín trong l/s: XB,HP... trận này đợc nghìn thu ca ngợi. => NiÒm tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ søc m¹nh.

(43) c/th¾ng cña d©n téc. - Ta th đợc chiến thắng vẻ vang vì: + Trời đất cho nơi hiểm trở. + Nh©n tµi gi÷ cuéc ®iÖn an. + §¹i v¬ng coi thÕ giÆc nhµn. -> Ta hội đủ 3 yếu tố: thiên thời, địa lợi, nhân hoà. Trong đó đè cao yếu tố con ngêi. §ã lµ cuéc c/® chÝnh nghÜa hîp víi ? Tác giả đã lí giải nh thế nào về ý trời, lòng dân để “ lu tiếng...mòn” . chiÕn th¾ng cña d©n téc. - Cuối cùng khẳng định lại một lần nữa chân lí đã đợc l/s c/m, kiểm nghiệm: “BÊt nghÜa...lu danh” c. Lêi bµn thªm: - Ca ngîi c«ng lao cña hai vÞ th¸nh qu©n. Nhấn mạnh đức cao cả ngời cầm quân trong việc giữ cho muôn đời thái bình. 3. Tæng kÕt: - Với cấ tứ đơng giản mà hấp dẫn, bố cục chÆt chÏ, lêi v¨n linh ho¹t, h/t nghÖ thuËt sinh động, vừa gợi hình sắc trực tiếp vừa - Lêi tæng kÕt s©u s¾c cã gi¸ trÞ mang ý nghÜa kq, triÕt lÝ, ng«n tõ võa muôn đời => niềm tự hào của t/g trang trọng vừa lắng động hào sảng. tríc c¶nh non s«ng hngf vÜ, tríc - bµi phs thÓ hiÖn râ niÒm tù hµo cña nhµ nh÷ng chiÕn c«ng oanh liÖt cña d©n v¨n tríc c¶nh non s«ng hïng vÜ, tríc tộc và đờng lối giữ tài tình của nhà những chiến công oanh liệt và sức mạnh TrÇn, mµ còng lµ cña d©n téc ta. c/®, c/th¾ng cña d©n téc ta. ? Hãy rút ra ý nghĩa chủ đề của bài phó nµy. 4.còng cè: Bµi phó -> gîi l¹i hµo khÝ §ong A cña d©n téc. 5.DÆn dß: - Häc thuéc lßng ®o¹n 2. Ph©n tÝch niÒm tù hµo d©n téc thÓ hiÖn trong bµi phó. - chuÈn bÞ bµi: T¸c gi¶ NguyÔn Tr·i. 6.Rut kinh nghi ệ m. TiÕt thø: 58. Ngµy so¹n: T¸c gi¶ nguyÔn tr·i. A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs nắm đợc những nét chính về c/đ và sự nghiệp văn häc cña NT - mét nh©n vËt l/s, mét danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi vµ vÞ trÝ cña «ng trong lÞch sö v¨n häc d©n téc: nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, ngêi khai s¸ng th¬ ca tiÕng viÖt. 2. KÜ n¨ng: tæng hîp kiÕn thøc v¨n häc sö. 3.Thái độ: B.Ph¬ng ph¸p: Ph¸t vÊn, gîi më, ph©n tÝch, th¶o luËn C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: ? Ph©n tÝch néi dung t tëng vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña bài phú sông Bạch đằng. 3.Bµi míi: a. Đặt vấn đề: NT - một đại anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. ở chơng trình ngữ văn THCS đã cho các em hiểu biết một phần nhỏ vÒ «ng qua hai ®o¹n trÝch “c«n s¬n ca” vµ “níc §¹i ViÖt ta”. Ch¬ng tr×nh.

(44) ngữ văn 10 THPT tiếp tục mở rộng và đi sâu hơn về tác giả VHTĐ vĩ đại nµy. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc - Hs đọc sgk, tóm tắt ý chính, gv I. Cuộc đời Nguyễn Trãi: bæ sung. - Nt sinh n¨m 1380 trong 1 g® cã truyÒn thèng y/n vµ v/c. Cha lµ NPK-tiÕn sÜ. MÑ lµ TrÇn ThÞ th¸i-con TrÇn Nguyªn §¸n - Từ nhỏ NT đã đợc sự nuôi dỡng một quí tộc đời Trần. cña «ng ngo¹i lµ TrÇn Nguyªn - Năm 1400 đỗ thái học sing (tiến sĩ) ra §¸n. lµm quan díi triÒu Hå. Khi triÒu Hå bÞ - Năm 1400 là đời hồ Quí Ly. lật đổ (NPK bị bắt) Nt lui về tìm cách röa nhôc cho níc tr¶ thï cho cha. - 1423 d©ng B×nh Ng« s¸ch, trë thµnh qu©n s xÊt s¾c cho Lª Lîi. - 1428 viÕt §CBN. - 1430 bÞ b¾t. - 1440 đợc Lê Thái Tông vời ra làm quan. - 1442 ¸n LÖ Chi Viªn.(19/5/1442) 1430 bị bắt giam nửa năm sa đợc => 62 năm trong đời NT là 62 năm mà nthả về -> ở ẩn tại Côn Sơn. íc ta ph¶i tr¶i qua nhiÒu biÕn cè lín lao. BÞ tru di tam téc. Trớc ngã ba đờng l/s NT luôn chọn cho mình 1 con đờng đi đúng đắn, bộc lộ 1 trÝ tuÖ s¸ng suèt, 1 nh·n quan chÝnh trÞ s¾c bÐn, mét lßng y/n th¬ng d©n tha thiÕt. - Ông có những đóng góp lớn lao cả về: ctrÞ, qsù, VHNT. + VÒ chÝnh trÞ: dùa vµo d©n, lÊy d©n lµm gèc, nh©n nghÜa g¾n víi yªn d©n. ? Những đóng góp lớn lao của NT + Về quan sự: lấy ít địch nhiều, mu cho d©n téc. ph¹t t©m c«ng. => Mét anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. II. Sù nghiÖp th¬ v¨n : 1. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh : - lµ anh hïng d©n téc, NT cßn lµ nhµ văn, nhà thơ, ông để lại nhiều tp có gtrị. + TP viÕt b»ng ch÷ H¸n: QTTMT, ? H·y kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm cña §CBN,¦TTT, CLS phó... NT mµ em biÕt. + TP viÕt b»ng ch÷ N«m: Q¢TT. + Ngoài ra ông còn có cuốn D địa chí sách địa lý cổ nhất của VN. 2. NguyÔn Tr·i - nhµ v¨n chÝnh luËn kiÕt xuÊt: - NT nhµ v¨n chÝnh luËn lçi l¹c, t tëng chủ đạo xuyên suốt các áng văn chính luËn lµ t tëng nh©n nghÜa, y/n, th¬ng d©n. + QTTMT: tËp v¨n luËn chiÕn gåm nhiÒu bøc th vµ nh÷ng giÊy tê giao thiÖp ? Theo em, yếu tố chính luận đợc với triều đình nhà Minh, có mục đích thÓ hiÖn trong c¸c s¸ng t¸c nµo cña chung lµ “ ng· mu ph¹t nhi t©m c«ng bÊt NT. chiÕn tù khuÊt” + ĐCBN: áng văn y/n lớn của thời đại, bản tuyên ngôn về chủ quyền độc lập dt, b¶n c¸o tr¹ng téi ¸c kÎ thï, b¶n hïng ca.

(45) Ta luôn đánh vào lòng ngời không chiÕn trËn mµ giÆc tù khuÊt -> khuÊt phôc chóng vÒ mÆt ý chÝ buéc chóng ph¶i ®Çu hµng.. cuéc k/n Lam s¬n. ë §CBN, søc m¹nh t tởng nhân nghĩa và t tởng y/n đã hoà làm mét. “ ViÖc nh©n ... trõ b¹o” => văn chính luận của NT đạt tới trình độ nghệ thuật mẫu mực. 3. NT - nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c : - Qua 2 tËp th¬ ¦TTT vµ Q¢TT ghi l¹i h/a NT vừa là ngời anh hùng vĩ đại vừa là con ngêi trÇn thÕ. * Ng ời anh hùng vĩ đại : + Lý tëng anh hïng lµ sù hoµ qyÖn gi÷a nh©n nghÜa y/n, th¬ng d©n -> lóc nµo còng tha thiÕt m·nh liÖt. “Bui một...triều đông” (thuật hứng2) ? Yếu tố trữ tình đợc thể hiện nh + P/c, ý chÝ cña ngêi anh hïng lu«n thÕ nµo trong c¸c s¸ng t¸c cña «ng. ngêi s¸ng trong c/® chèng ngo¹i x©m còng nh trong ®/t chèng cêng quyÒn b¹o ngîc v× ch©n lÝ. “Vờn quỳnh...đứng ngăn” (tự thán40). => Tất cả là để giúp nớc, giúp dân. * Con ng êi trÇn thÕ: - Nt ®au nçi ®au cña con ngêi, yªu t/y cña con ngêi. -> Nhµ th¬ kh¸t khao sù hoµn thiÖn cña con ngêi vµ m¬ íc xh th¸i b×nh thÞnh trÞ. - T/y cña Nt dµnh cho t/n, ®/n, con ngêi, c/s. D¸ng ngay th¼ng cøng câi cña c©y - Th¬ NT cã nh÷ng c©u nãi vÒ nghÜa vua trúc, vẻ thanh tao, trong trắng của tôi, về tình cha con xiết bao cảm động. c©y mai, søc s«mngs khoÎ kho¾n - ¦T thêng hay nãi tíi t×nh b¹n s¸ng của cây tùng. Những p/c tốt đẹp t- trong nh vầng nguyệt. ợng trng cho ngời quân tử đều có ở - NT gắn bó tha thiết với qh. Nỗi nhớ NT. quª cô thÓ s©u s¾c. => Nh÷ng vÇn th¬ Nt viÕt vÒ t/n, ®/n vÒ t×nh cha con, t×nh b¹n...xiÕt bao gÇn gñi, th©n th¬ng. KhÝa c¹nh “con ngêi” trong ngời anh hùng Nt chính là vẻ đẹp nhân bản đã góp phần nâng ngời anh hùng dân téc lªn tÇm nh©n lo¹i. - Qu©n th©n cha b¸o lßng canh III. KÕt luËn : c¸nh - XuÊt hiÖn ë nöa ®Çu TK XV, thiªn tµi T×nh phô c¬m trêi ¸o cha (ng«n chÝ VHNT trë thµnh 1 h/tîng Vh kÕt tinh 7) t/thống vh Lí Trần, đồng thời mở đờng - Lßng b¹n vÇng tr¨ng v»ng vÆc cho c¶ g® p/t míi. cao. - Về nd v/c NT hội tụ đầy đủ 2 nguồn - Quª C«n s¬n, Lµng Chi Ng¹i, c¶m høng lín cña vhdt lµ y/n vµ n®. cánh đồng Nhị Khê. - VÒ h×nh thøc nt, v/c Nt kÕt tinh c¶ 2 b×nh diÖn c¬ b¶n nhÊt lµ thÓ lo¹i vµ ng«n ng÷. Nt lµ n/v chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ thơ khai sáng vh tiếng Việt, ông đem đến cho nÒn vhdt th¬ §L viÕt b»ng ch÷ N«m, ®a ng«n ng÷ TV thµnh ng«n ng÷ vh giµu đẹp. ? H·y rót ra nh÷ng thu nhËn cña em vÒ t¸c gi¶ NT..

(46) 4.còng cè: NT lµ bËc anh hïng d©n téc, 1 nv toµn tµi hiÕm cã nhng l¹i lµ ngêi ph¶i chÞu nh÷ng oan khiªn th¶m khãc díi thêi pk. 5.Dặn dò: - nắm các nội dung đã học. - chuÈn bÞ bµi: §¹i c¸o b×nh Ng«. 6. Rut kinh nghi ệ m :. TiÕt thø: 59. *** Ngµy so¹n: Đ¹i c¸o b×nh ng« -nguyÔn tr·i-. A. Môc tiªu: 1.KiÕn thøc: gióp hs hiÓu râ nh÷ng gi¸ trÞ lín vÒ nd vµ nt c¶ §CBN: b¶n tuyên ngôn chủ quyên độc lập, áng văn y/n chói ngời t tởng nhân văn, kiÖt t¸c vh kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕ tè chÝnh luËn vµ v¨n ch¬ng. Nắm vững đặc trng cơ bản của thể cáo đồng thời thấy đợc những sáng tạo cña NT. 2. KÜ n¨ng: §äc hiÓ t¸c phÈm chÝnh luËn viÕt b»ng thÓ v¨n biÒn ngÉu. 3.Thái độ: giáo dục, bồi dỡng ý thức dân tộc, yêu quí di sản văn hoá cña cha «ng. B.Ph¬ng ph¸p: Ph¸t vÊn, gîi më, ph©n tÝch, th¶o luËn C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: ? 3.Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Sau 10 năm k/c chống quân Minh xâm lợc thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, lập ra triều đình hậu Lê, cử NT viết ĐCBN để bố cáo cho toàn dân đợc biết chiến thắng vĩ đại của quân và dân ta. Từ nay nớc Đại Việt đã giành lại nền độc lập, non sông trở lại thái bình. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. Vµi nÐt vÒ thÓ c¸o vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c §CBN: 1. ThÓ c¸o : sgk ? Bài cáo đợc sáng tác trong hoàn 2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: c¶nh nµo. - 1-1428, sau 10 n¨m k/c chèng qu©n Minh x©m lîc, LL lªn ng«i, cö NT viÕt bµi c¸o nµy. - Đại cáo -> mang t/c quốc gia trọng đại. ? Em hiểu gì về nhan đề bài cáo - Dngf tõ Ng« chØ giÆc Minh -> s¾c th¸i coi khinh, c¨m thï. II. Bè côc: 4 phÇn - sgk. 1. §äc: 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Đoạn 1 : nêu luận đề chính nghĩa: - Më ®Çu: viÖc nh©n nghÜa... ? Nh©n nghÜa lµ g× ? Nt quan niÖm - Nh©n nghÜa + yªn d©n -> lµm cho d©n nh thÕ nµo vÒ nh©n nghÜa. có c/s yên lành, hp, sống trong độc lập QniÖm nh©n nghÜa kh«ng cßn lµ hoµ b×nh. Muèn yªn d©n -> trõ b¹o -> một học thuyết đạo đức hạn hẹp chèng x©m lîc. mµ lµ mét lý tëng xh. -> ®©y lµ quan niÖm tiÕn bé thÓ hiÖn râ (th sè 8 göi Ph¬ng ChÝnh) tÊm lßng yªu d©n cña NT..

(47) gv chuyÓn. ? Nt đã khẳng định chủ quyền đất níc qua nh÷ng chi tiÕt cô thÓ nµo? cách dùng từ đặt câu của tác giả trong đoạn văn có gì đặc biệt.. - C¸c c©u tiÕp theo víi giäng v¨n s«i næi tự hào, dtừ kđịnh, so sánh -> kđịnh chủ quyền độc lập dân tộc. + Tªn níc: §¹i ViÖt. + Lãnh thổ: bờ cõi đã chia, đã phân định. + Phong tôc tËp qu¸n. + V¨n hiÕn gièng nßi, nh©n tµi. + Lịch sử: triều đại: Triệu-Đinh-LýTrần. -> ®Ëp tan luËn ®iÖu cña bän pk pb¾c cho r»ng VN lµ quËn huyÖn cña chóng vµ ®Ëp tan t tởng “trời không có 2 mặt trời, đất không có hai hoàng đế” -> NiÒm tù hµo d©n téc. => VËy, næi bËt trong ®o¹n 1 lµ t tëng nhân nghĩa và ý thức độc lập dân tộc -> ®©y lµ c¬ së chÝnh nghÜa cña cuéc k/c. b. §o¹n 2: Téi ¸c giÆc Minh - V¹ch trÇn luËn ®iÖu “phï TrÇn diÖt Hå”. - Khñng bè tµn b¹o vµ man rî: Níng d©n...tai v¹. ? Tác giả đã tố cáo những âm mu - NT: thậm xng, dtừ đối lập bổ sung-> nµo cña giÆc. t¨ng søc biÓu c¶m cña c©u v¨n. §äc nã ? C©u v¨n nµo em cho lµ tiªu biÓu ta nh thÊy cã m¸u ch¶y, cã löa ch¸y cã khi nãi vÒ téi ¸c cña giÆc Minh. nh÷ng sinh linh v« téi ®ang qu»n qu¹i, ? T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ đớn đau. thuËt g×. - Chóng bãc lét hÕt søc d· man: + ThuÕ m¸: nÆng thÕ kho¸ + Phu phen: phục vj việc xây nhà, đắp ? NT còn nói lên những tội ác nào đất n÷a cña kÎ thï. + D©ng n¹p: mß ngäc, t×m vµng, b¾t dß chim tr¶... + Chóng diÖt sx: tan t¸c c¶ nghÒ canh cöi. + Chóng diÖt c¶ sù sèng: nheo nhãc... -> NT liÖt kª, lùa chän h/a tiªu biÓu -> téi ¸c chång chÊt cña giÆc. - B»ng giäng ®iÖu khi uÊt hËn trµo s«i, khi c¶m th¬ng tha thiÕt, lóc nghen ngµo tÊm tøc, c©u v¨n võa tîng trng võa cô thể-> thái độ căm hờn. T/g đã kết thcs ? Thái độ của tác giả b¶n c¸o tr¹ng b»ng c©u v¨n ®Çy h×nh tîng. §éc ¸c...-> lÊy c¸i v« h¹n nãi c¸i v« h¹n. D¬ bÈn...-> dïng c¸i v« cïng nãi c¸i v« cïng. Sè lîng téi ¸c kh«ng sao ghi næi dï => §ã lµ nh÷ng téi ¸c trêi kh«ng dung chÆt hÕt tre rõng. D¬ bÈn kh«ng đất không tha, thần dân đều căm giận -> sao röa s¹ch dï t¸t hÕt níc bÓ ®©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn đông. nhân của cuộc k/n-> bão tố k/n đã nổi lªn. c. Đoạn 3 : quá trình chiến đấu và chiến th¾ng: - H×nh tîng Lª Lîi..

(48) + XuÊt th©n b×nh thêng: chèn hoang d· n¬ng m×nh. Nói Lam s¬n dÊy nghÜa. + Căm thù giặc: há đội tròi chung, kh«ng cïng sèng. + Cã lý tëng quyÕt t©m cao. - ThÕ giÆc m¹nh ta qu©n yÕu l¬ng Ýt, nh? Buæi ®Çu dÊy binh qu©n ta gÆp ng nhê cã tinh thÇn ®oµn kÕt. khã kh¨n g×. Nh©n d©n 4 câi...ngät ngµo Nhờ có đờng lối k/c đúng đắn. §em d¹i nghÜa...cêng b¹o Đoạn này nêu lên 3 vấn đề quan -> Ta phản công và đợc thắng lợi. träng mµ k/n cÇn ph¶i gi¶i quyÕt: - TrËn Bå §»ng: cã t/c më mµn cho sù vấn đề cầu hiền, tập hợp lực lợng chyển hớng hoạt động của nghĩa quân. và xác định chiến lợc chiến thuật. B»ng c¸c tõ ng÷ h/a cã søc gîi t¶ lín, víi ©m ®iÖu m¹nh mÏ -> T/g ®É diÔn t¶ ? Tác giả đã thuật lại những trận khÝ thÕ tÊn c«ng nh vò b·o cña qu©n ta-> đánh nào. giÆc bÞ ®Èy vµo t×nh thÕ th¶m h¹i: MÊt G¬m mµi... vÝa nÝn thë cÇu tho¸t th©n... Voi uèng... Ta càng đánh càng mạnh, chiến thắng cµng liªn tôc gißn gi·, qu©n giÆc cµng thÊt b¹i th¶m h¹i chua cay: thõa th¾ng...bá m¹ng - TrËn Chi L¨ng - X¬ng Giang: + GiÆc: cho qu©n tiÕp viÖn: §inh ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng v¨n ë Mïi...kÐo sang. ®o¹n nµy. -> câu văn có hai vế sóng đôi, âm điệu liÒn m¹ch miªu t¶ râ søc m¹nh cña qu©n tiếp viện: 2 tên tớng giỏi, 2 đạo quân m¹nh, 2 c¸ch tiÕn qu©n, 2 thêi ®iÓm kh¸c nhau -> thÕ gäng k×m Ðp chÆt qu©n ta. + Ta: chủ động đón đánh địch: điều binh...-> giµnh th¾ng lîi dån dËp. ẻT tởng lớn của thời đại là: Nhân Ngµy 18, 20,25, 28 ... nghÜa + yªn d©n. => t/g liÖt kª mét lo¹t chiÕn th¾ng dån VÒ ctrÞ: Dùa vµo d©n... dËp cña qu©n ta. ¢m ®iÖu c©u v¨n m¹nh VÒ qsù: lÊy Ýt... mÏ, c¸ch ng¾t nhÞp nhanh=> niÒm tù hµo Về nhân đạo: y/n thơng dân căm cña NT. thï giÆc nhng vÉn s½n sµng më - Cuèi cïng giÆc thÊt b¹i th¶m h¹i lßng hiÕu sinh cho kÎ b¹i trËn. Ta mở đờng hiếu sinh -> lập trờng nhân đạo của ta. d. §o¹n 4 : tuyªn bè hoµ b×nh. - Giäng v¨n phÊn khëi, tho¶i m¸i, c©u văn cân đối hài hoà -> diễn tả t thế mới cña d©n téc, nÒn th¸i b×nh v÷ng ch¾c. IV. Tæng kÕt : - §CBN lµ b¶n tæng kÕt cuéc k/c 10 n¨m gian lao nhng anh dòng cña d©n téc ta. Với kết cấu chặt chẽ, cân đối, giọng v¨n sang s¶ng hµo hïng, h/t s¾c s¶o hÊp dÉn, c©u v¨n biÒn ngÉu ®a d¹ng,...-> niÒm tù hµo d©n téc, lßng c¨m thï giÆc sâu sắc, t tởng lớn của thời đại. Xứng đáng đợc gọi là “áng thiên cổ hùng văn” 4.cũng cố: ĐCBN với cuụoc đại phá quân Minh toàn thắng là một áng thiªn cæ hïng v¨n v« tiÒn kho¸ng hËu. Së dÜ nh vËy lµ v× ë §CBN cã sù ? Cã mét h×nh tîng næi bËt trong ®o¹n nµy. §ã lµ h×nh tîng cña ai, h·y ph©n tÝch..

(49) kết hợp giữa cảm hứng ctrị và c/h nghệ thuật đến mức kì diệu mà cha có tp vh chÝnh luËn nµo vît qua. 5.DÆn dß: - Häc thuéc lßng ®o¹n 2,3 sgk. - chuÈn bÞ bµi: tÝnh chuÈn x¸c hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 6. Rut kinh nghi ệ m : ***. TiÕt thø: 60. Ngµy so¹n: TÝnh chuÈn x¸c hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs nắm đợc những kiến thức cơ bản về tính chẩn xác vµ tÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 2. Kĩ năng: bớc đầ vận dụng những kiến thức đã học để viết những văn b¶n thyÕt minh cã tÝnh chuÈn x¸c vµ hÊp dÉn. 3.Thái độ: học và làm bài nghiêm túc B.Phơng pháp: thực hành, đặt câu hỏi, thảo luận C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: tính chuẩn xác và hấp dẫn là yêu cầu vô cùng quan trọng của văn bản thuyết minh. Vậy, làm thế nào để văn bản thuyết minh đạt đợc những yêu cầu đó, ta tìm hiểu bài. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. TÝnh chuÈn x¸c trong v¨n b¶n thuyÕt ChuÈn x¸c lµ y/c ®Çu tiªn vµ còng minh: lµ y/c quan träng nhÊt cña mäi 1. TÝnh chuÈn x¸c vµ mét sè biÖn ph¸p v¨n b¶n thuyÕt minh. đảm bảo tính chuẩn xác của văn bản ? Để đảm bảo tính chuẩn xác thuyÕt minh: trong văn bản thuyết minh, chúng - Tìm hiểu tờng tận thấu đáo trớc khi viết. ta cÇn lu ý ®iÓm g×. - Thu thập đầy đủ tài liệu tham khảo, tài liÖu cã gi¸ trÞ. ? Trả lời các câu hỏi sau đây để * Chú ý đến thời điểm xb các tài liệuđể kiÓm tra tÝnh chuÈn x¸c cña v¨n cã cËp nhËt nh÷ng th«ng tin míi còng nh b¶n thuyÕt minh. những thay đổi thờng có. ? C©u a viÕt nh thÕ cã chuÈn x¸c 2. LuyÖn tËp : kh«ng ? v× sao. a. Cha chuÈn x¸c: ctr×nh ng÷ v¨n 10 kh«ng chØ cã vhdg, vÒ vhdg kh«ng chØ cã ca dao ? C©u b cã ®iÓm nµo cha chuÈn tôc ng÷, vµ trong ctr×nh ng÷ v¨n 10 kh«ng.

(50) x¸c.. có câu đố. b. Kh«ng chuÈn ë chç: “thiªn cæ hïng văn” là áng hùng văn của nghìn đời (tức là ? Cc©u c cã nªn sö dông v¨n b¶n bÊt hñ) chø kh«ng ph¶i lµ ¸ng hïng v¨n đó để thuyết minh về nhà thơ viÕt c¸ch ®©y mét ngh×n n¨m. Nguyễn Bỉnh Khiêm không ? nếu c. Không thể dùng để thuyết minh về nhà kh«ng th× lý do g×. thơ NBK vì có nói đến thân thế nhng không hề nói đến sự nghiệp thơ của NBK. II. TÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh: 1. TÝnh hÊp dÉn vµ mét sè biÖn ph¸p t¹o tÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh: - Sử dụng những chi tiết cụ thể, sinh động, ? Có thể kể một số biện pháp để những con số chính xác để bài văn không lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh hÊp bÞ trõu tîng m¬ hå. dÉn - Dùng các thủ pháp so sánh đối chiếu để gây ấn tợng cho ngời đọc ( ngời nghe). - KÕt hîp vµ sö dông c¸c kiÓu c©u lµm cho bµi v¨n thuyÕt minh biÕn ho¸ linh ho¹t, không đơn điệu. - Khi cÇn nªn phèi hîp nhiÒu lo¹i kiÕn thức để đối tợng cần thuyết minh đợc soi räi tõ nhiÒu mÆt. 2. LuyÖn tËp: a. LuËn ®iÓm “nÕu bÞ ...h·m” cã ý nghÜa khái quát, phần nào mang tính áp đặt, do đó có thể dễ quên ? Ph©n tÝch biÖn ph¸p lµm cho - C¸c chi tiÕt sè liÖu vµ lËp luËn ë nh÷ng luận điểm “nếu bị tớc đi môi trcâu sauđã góp phần cụ thể hoá luận điểm êng ...k×m h·m” trë nªn cô thÓ, trªn mét c¸ch sinh, cô thÓ vµ hÊp dÉn thó dÔ hiÓu, hÊp dÉn. vÞ. b. nÕu chØ nãi “hå Ba bÓ lµ...VN” th× còng đủ và chắc chắn không có ai phản đối, nh thế là đúng nhừng cha hấp dẫn. ? Ph©n tÝch t¸c dông t¹o høng thó - Khi g¾n hå Ba bÓ víi c¸i tryÒn thuyÕt Pß cña viÖc kÓ l¹i triyÒn thuyÕt vÒ Gi¸ M·i th× trë nªn hÊp dÉn h¬n, lung linh hòn đảo An Mạ. h¬n vµ dÔ nhí h¬n. (Hs xem phÇn ghi nhí ë sgk) III. Thùc hµnh : Bµi 1 : ? Qua việc tìm hiểu trên hãy cho - Đoạn thuyết minh trên sinh động hấp biết văn bản thuyết minh cần đảm dẫn vì: b¶o nh÷ng y/c nµo. + T¸c gi¶ sö dông linh ho¹t nhiÒu kiÓu c©u ng¾n dµi, nghi vÊn, c¶m th¸n... + Dïng thñ ph¸p so s¸nh: “bã hµnh...l¸ ? Ph©n tÝch tÝnh hÊp dÉn cña ®o¹n m¹” trÝch. + Dïng thñ ph¸p biÓu c¶m: “tr«ng mµ thèm quá” “ có ai lại đứng vào ăn cho đợc”... 4.còng cè: c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 5.DÆn dß: - lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. - chuÈn bÞ bµi: Tùa “trÝch diÔm thi tËp” 6. Rut kinh nghi ệ m :.

(51)

(52)

(53)

(54)

(55)

(56)

(57)

(58)

(59)

(60)

(61)

(62)

(63)

(64)

(65)

(66)

(67)

(68)

(69)

(70)

(71)

(72)

(73)

(74)

(75)

(76)

(77)

(78)

(79)

(80)

(81)

(82)

(83)

(84)

(85)

(86)

(87)

(88)

(89)

(90)

(91)

(92)

(93)

(94)

(95)

(96)

(97)

(98)

gIAO AN NGU VAN 10 CHUAN KIEN THUC KY NANG 20172018

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về